Các yếu tố tác động đến thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trường hợp một số quốc gia đang phát triển ở đông nam á

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH


TRNăHOÀNGăV


CÁC YU T TỄCăNGăN THU HÚT DÒNG
VN UăTăTRC TIPăNC NGOÀI:
TRNG HP MT S QUCăGIAăANGăPHỄTă
TRIN  ỌNGăNAMăỄ


LUNăVNăTHC S KINH T






TP. H Chí Minh - Nmă2014


B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH


TRNăHOÀNGăV

CÁC YU T TỄCăNGăN VIC THU HÚT
DÒNG VN UăTăTRC TIPăNC NGOÀI:
TRNG HP MT S QUCăGIAăANGăPHỄTă
TRIN  ỌNGăNAMăỄ

Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUNăVNăTHC S KINH T
Ngiăhng dn khoa hc: PGS. TS NGUYN NGC HÙNG




TP. H Chí Minh - Nmă2014



LiăCamăoan
Tôi xin cam đoan rng lun vn “Các yu t tác đng đn đu t trc tip nc
ngoƠi: Trng hp mt s quc gia đang phát trin  ông Nam Á” lƠ công trình
nghiên cu ca riêng tôi di s hng dn khoa hc ca PGS. TS Nguyn Ngc
Hùng.
Các thông tin, d liu s dng trong lun vn lƠ trung thc, các ni dung trích
dn đu có ghi ngun gc và các kt qu trình bày trong lun vn cha đc công b
ti bt k công trình nghiên cu nào khác.
Bình Dng, ngƠy 20 tháng 9 nm 2014
Hc viên

Trn HoƠng V


Mc Lc
Trang ph bìa.
Liăcamăđoan.
Mc lc.
Danh mc ch vit tt.
Danh mc bng biu.
Danh mc hình v.
CHNG 1: M U - 1 -
1.1 Lý do chn đ tài - 1 -
1.2 Mc tiêu nghiên cu - 3 -
1.3 i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu - 3 -
1.4 Phng pháp nghiên cu - 4 -
1.5 ụ ngha thc tin ca đ tài - 4 -
1.6 B cc ca lun vn - 4 -
Kt Lun Chng 1 - 5 -
CHNG 2 TNG QUAN V U T TRC TIP NC NGOÀI VÀ MT S
NGHIÊN CU TRC ÂY - 6 -
2.1 Tng quan v đu t trc tip nc ngoài - 6 -
2.1.1 Khái nim đu t trc tip nc ngoài. - 6 -
2.1.2 Phân loi đu t trc tip nc ngoài - 7 -
2.1.3 Vai trò ca đu t trc tip nc ngoài - 7 -
2.2 Tng quan lý thuyt v các yu t tác đng ti đu t trc tip nc ngoài - 11 -
2.2.1 Các nhóm bin chính tác đng ti đu t trc tip nc ngoài - 11 -
2.2.2 Mt s nghiên cu trc đơy - 13 -
Kt Lun Chng 2 - 32 -
CHNG 3 MÔ HỊNH NGHIÊN CU VÀ KT QU NGHIÊN CU - 33 -

3.1 Tng quan v đu t trc tip nc ngoài  các quc gia nghiên cu - 33 -
3.2 Mô hình nghiên cu - 42 -
3.2.1 Các bin nghiên cu trong mô hình - 42 -
3.2.1.1 C s h tng - 42 -
3.2.1.2 N nc ngoài - 42 -
3.2.1.3 Trình đ k thut - 43 -
3.2.1.4 Lm phát - 43 -
3.2.1.5 Kích c th trng - 44 -
3.2.1.6  m ca nn kinh t - 44 -
3.2.1.7 C cu vn ròng ca nn kinh t - 45 -
3.2.1.8 T giá - 45 -
3.2.2 Mô hình nghiên cu - 46 -
3.3 Kt qu nghiên cu - 47 -
3.3.1 Kim đnh unit root test - 47 -
3.3.2 Kt qu nghiên cu - 48 -
Kt lun chng 3 - 56 -
CHNG 4 KT LUN VÀ KIN NGH - 57 -
4.1 Kt lun - 57 -
4.2 Kin ngh - 59 -
4.2.1 V th trng tiêu th - 59 -
4.2.2 V đ m ca nn kinh t - 59 -
4.2.3 V chính sách đu t - 60 -
Tài liu tham kho.
Tài liu tham kho ting Vit.
Tài liu tham kho ting Anh.
Ph lc.


Ph lc 1 Kt qu kimăđnh nghimăđnăv.

Ph lc 2 Ma trn h s tngăquanăgia các bin.
Ph lc 3 Mô t d liu.


Danh Mc Ch Vit Tt
IMF: T chc tin t th gii.
OECD: T chc hp tác và phát trin kinh t.
WTO: T chc thng mi th gii.
FDI: u t trc tip nc ngoài.
US: M.
GDP: Tng sn phm quc ni
UNCTAD: y ban thng mi và phát trin Liên hip quc.
R&D: Nghiên cu và phát trin.
EU: Liên minh Châu Âu.
VAT: Thu giá tr gia tng.
BRICS: T chc gm 5 quc gia là Trung Quc, Brazil, n , Nga và Nam Phi.
OLS: Phng pháp hi quy Ordinary Least Square.
SUR: Phng pháp hi quy Seemingly Unrelated Regression.
TSLS: Phng pháp hi quy Two Stage Least Square.
GMM: Phng pháp hi quy Generalized Methods of Moment.
FGLS: Phng pháp hi quy Feasible Generalized Least Square.
GCC: Bao gm các quc gia Bahrain, Kuwait, Oman, Saudi Arabia, Quatar, United
Arab Emirates .



Danh Mc Bng Biu
Bng
Ni dung
Trang

Bng 2.1
Các yu t tác đng ti vn đu t trc tip nc ngoài.
11
Bng 2.2
Các nhóm bin chính tác đng ti đu t trc tip nc ngoài.
13
Bng 3.1
Ngun vn đu t trc tip nc ngoài vào các quc gia ông
Nam Á giai đon 1990-2013.
34
Bng 3.2
Ngun vn đu t trc tip nc ngoài vào các quc gia
Thailand, Indonesia, Philippines, Malaysia và Vit Nam.
35
Bng 3.3
T l ngun vn đu t trc tip nc ngoài vào các cuc gia
Thailand, Indonesia, Philippines, Malaysia và Vit Nam so vi
ngun vn đu t trc tip nc ngoài ca th gii.
39
Bng 3.4
Kim đnh nghim đn v.
47
Bng 3.6
Kt qu hi qui theo Fixed Effects.
49
Bng 3.7
Kt quà hi quy theo Random Effects.
52
Bng 3.8
Kim đnh Hausman.

53
Bng 3.9
Kt qu kim đnh t tng quan.
54
Bng 3.10
Kt qu kim đnh phng sai thay đi.
54
Bng 3.11
Kt qu hi quy theo phng pháp FGLS.
54


Danh Mc Hình V
Hình
Ni Dung
Trang
Hình 3.1
FDI vƠo ông Nam Á giai đon 1990-2013
34
Hình 3.2
u t trc tip nc ngoài vào 5 quc gia nghiên cu
38
Hình 3.3
T trng đu t trc tip nc ngoài vào 5 quc gia nghiên cu
41

- 1 -

CHNGă1:ăMăU
1.1ăLýădoăchnăđătƠi
Vi điu kin t nhiên thun li, ngun tài nguyên thiên nhiên di dào, ngun
cung lao đng luôn sn có vi s lng ln, điu nƠy đƣ khin cho ông Nam Á tr
thành mc tiêu ca nhiu cuc xơm lc trong quá kh cng nh nhng cuc tranh
giành trong hin ti nhm giƠnh đc nhng ngun tài nguyên di dào và th trng
rng ln  khu vc này. Bên cnh đó ông Nam Á li nm vt mình trên tuyn đng
giao thông bin quan trng ni gia các nc Âu, Phi, và phn ln Châu Á vi các nn
kinh t ln trên th gii là Trung Quc, Nht Bn, Hàn Quc. Mt lng ln hàng hóa
xut khu cng nh nguyên liu nh du thô, các loi khoán sn và các nhu yu phm
quan trng các cho các quc gia nƠy điu phi đi qua tuyn vn ti bin quc t quan
trong này. Vi nhng điu kin thun li nh vy, các quc gia ông Nam Á ngƠy
càng nhn ra đc tm quan trng ca mình vƠ đƣ tn dng tt các điu kin này vào
công cuc phát trin kinh t xã hi ca quc gia mình, mc sng ca ngi dân không
ngng đc nâng cao.
Trong khon 20 nm tr li đơy, nn kinh t các nc đang phát trin  ông
Nam Á đƣ đt đc nhiu thành tu đáng k. GDP luôn tng trng vi tc đ cao
trong sut c mt thi gian dài, hu nh tt c các nc đu đt tc đ tng trng trên
4% nm. Các điu kin kinh t, xã hi, giáo dc đƣ đt đc nhiu thành tu đáng k.
Nhiu quc gia đƣ thoát khi tình trng nghèo đói, lc hu, vn lên đng vào tp đu
th gii trên nhiu lnh vc nh sn xut lúa go: Vit Nam, Thái Lan, du c
Indonesia, café: Vit Nam, cao su: Vit Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, xut
khu du khí: Indonesia. Bên cnh đó, các ngƠnh sn xut công nghip, gia công cng
đt đc nhiu thành tu đáng k, đc bit là các ngành công nghip nh.
 đt đc nhng thành tu này, các quc gia đang phát trin  ông Nam Á
đƣ có nhiu thay đi trong c ch, chính sách, cng nh môi trng đu t ca mình đ
- 2 -

to điu kin thun li cho nn kinh t quc gia phát trin. Bên cnh đó, ngun vn đu
t cng đóng vai trò then cht trong s phát trin ca các quc gia này.
Tuy nhiên, vi đc đim là nn kinh t mi ch bt đu phát trin trong nhng
nm gn đơy nên ngun vn tích lu ca nn kinh t vn còn nhiu hn ch. Ngun
vn tích lu  hu ht các quc gia không th đáp ng đ cho nhu cu đu t ngƠy mt
ln ca chính quc gia mình. Nu không th khc phc đc vn đ này thì nn kinh t
quc gia có th ri vƠo tình trng trì tr, thm chí có th dn đn suy thoái và các quc
gia không th tn dng đc ht tim nng ca mình đ phc v cho công cuc phát
trin kinh t đt nc.
Do đó, ngun vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) có th tr thành cu cánh
trc tip cho các quc gia này. Ngun vn này có th trc tip bù đp vào khon thiu
ht do hn ch ca ngun đu t trong nc gây ra. Bên cnh đó, vic tip thu ngun
vn đu t trc tip nc ngoài còn có th giúp cho các quc gia đang phát trin tn
dng đc trình đ khoa hc k thut tiên tin, ngun nhân lc cht lng cao t khp
ni trên th gii đ phc v cho công cuc phát trin kinh t ca mình.
Ngoài ra, khi ngun vn đu t trc tip nc ngoƠi đ vào các quc gia còn
giúp cho quc gia tip nhn vn đu t gii quyt mt s lng ln công n vic làm
cho ngi lao đng trong nc, đng thi ci to các điu kin kinh t xã hi đ đáp
ng tt hn nhu cu ca ngi dân. Song song vi đó, ngun vn này còn góp phn
làm ci thin tình trng thâm ht cán cân thanh toán ca các quc gia và to ra ngun
thu ngoi t ln thông qua xut khu các hàng hoá dch v ra bên ngoài.
Bên cnh các li ích ca các nc tip nhn đu t, các doanh nghip đu t ra
nc ngoƠi cng đt đc không ít li nhun do có th tip cn vi ngun nhân lc di
dào, ngun tƠi nguyên thiên nhiên phong phú cng nh lƠ th trng tiêu th rng ln 
các nc nhn đu t. iu này giúp cho các doanh nghip đu t có th đa dng hoá
- 3 -



th trng, phân tán ri ro trong kinh doanh vƠ đt đc li nhun cao hn do vic ct

gim chi phí sn xut vƠ lu thông sn phm.
Vi vai trò quan trng ca mình, vic thu hút vn đu t trc tip nc ngoài
đang tr thành mt vn đ cp thit vi nhiu quc gia trên th gii. Vic thu hút và s
dng mt cách có hiu qu ngun vn nƠy đang tr thành mt vn đ quan tâm trng
đim  nhiu quc gia.
Vì vy, vic tìm ra đc các nhân t góp phn trong vic gia tng thu hút đu t
trc tip nc ngoài có vai trò rt quan trng đi vi các quc gia. Vic xác đnh đc
các nhân t này giúp các quc gia có th tìm ra đc chin lc đúng đn cho công
cuc phát trin đt nc ti quc gia mình.
1.2ăMcătiêuănghiênăcu
Nghiên cu này nhm làm sáng t tác đng ca mt s yu t nh chênh lch
trình đ k thut gia các quc gia, kích c th trng, đ m thng mi,ầ đn đu t
trc tip nc ngoài  các nc đang phát trin  ông Nam Á mƠ c th là 5 nc
Indonesia, Malaysia, Philippines, Thailand, Vit Nam. T mi quan h này có th đa
ra mt s khuyn ngh nhm giúp các nc có th tng cng thu hút thêm đu t trc
tip nc ngoài đ phc v cho mc tiêu phát trin ca mình.
1.3ăiătngănghiênăcuăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng ca nghiên cu nƠy lƠ đu t trc tip nc ngoài  các quc gia
đang phát trin  ông nam Á mƠ c th là 5 quc gia Indonesia, Malaysia,
Philippines, Thailand, Vit Nam và mt s yu t đc cho lƠ có tác đng ti thu hút
ngun vn đu t trc tip nc ngoài  các quc gia này.
Có rt nhiu yu t tác đng đn đu t trc tip nc ngoƠi nhng nghiên cu
này ch tp trung vƠo tác đng ca các yu t lƠ c s h tng, n nc ngoƠi, trình đ
- 4 -



k thut, lm phát, kích c th trng, đ m ca nn kinh t, c cu vn ròng ca nn
kinh t và t giá ti đu t trc tip nc ngoài.
1.4 Phngăphápănghiênăcu

Bài nghiên cu s dng phng pháp Fixed Effects và Random Effects đ kim
đnh mi quan h ca các yu t tác đng ti đu t trc tip nc ngoài  các quc gia
khác nhau, thi gian khác nhau. NgoƠi ra, phng pháp FGLS đc s dng đ góp
phn khc phc hin tng phng sai thay đi và t tng quan ca mô hình.
Phm vi thu thp d liu là 5 quc gia đang phát trin  ông Nam Á
(Indonesia, Thailand, Phillipines, Malaysia, Vit Nam). D liu nghiên cu đc ly t
World Development Indicators 2013. Bên cnh đó, vic x lý d liu đc thc hin
bng Excel và Stata.
1.5 ụănghaăthcătinăcaăđătƠi
Bài nghiên cu nƠy đa ra mt s bin khác tác đng đn đu t trc tip nc
ngoƠi đ giúp các quc gia có mt cái nhìn tng quát hn v các yu t tác đng đn
đu t trc tip nc ngoƠi đ có chính sách thích hp trong thu hút đu t. Ngoài ra,
mô hình nghiên cu có th m rng ra cho nhiu quc gia khác nu có th thu thp
đc đy đ s liu.
1.6 Băccăcaălunăvn
Ni dung lun vn đc
kt cu thành bn chng nh sau:
Chng 1: M đu.
Chng 2: Tng quan v đu t trc tip nc ngoài và mt s nghiên cu
trc đơy.
Chng 3: Mô hình nghiên cu, kt qu nghiên cu.
Chng 4: Kt lun và kin ngh.
- 5 -



KtăLunăChngă1
Bên cnh ngun vn đu t ni đa thì đu t trc tip nc ngoƠi cng đóng
vai trò vô cùng quan trng trong vic phát trin nn kinh t quc gia. Ngun vn này
góp phn b sung thiu ht cho ngun vn trong nc, góp phn gii quyt tình trng

tht nghip, nâng cao sc cnh tranh cho quc gia trên th trng quc t. Bên cnh đó,
ngun vn đu t nƠy còn giúp cho các quc gia tip cn nn khoa hc k thut hin
đi và hi nhp ngày càng sâu rng vào th trng th gii. Chính vì tm quan trng
ca mình, vic thu hút và s dng ngun vn đu t trc tip nc ngoài mt cách hp
lỦ đóng vai trò ngƠy cƠng quan trng trong nn kinh t quc gia. .


- 6 -



CHNGă2ăTNGăQUANăVăUăTăTRCăTIPăNCăNGOÀIăVÀăMTă
SăNGHIểNăCUăTRCăỂY
2.1ăTngăquanăv đuătătrcătipăncăngoƠi
2.1.1ăKháiănim đuătătrcătipăncăngoƠi.
Theo IMF (1993) và OECD (2008) trong Benchmark Definition of Foreign
Direct Investment, 4
th
thì đu t trc tip nc ngoƠi đc đnh ngha lƠ mt khon đu
t bao gm các mi quan h dài hn, phn ánh s quan tơm lơu dƠi vƠ đc kim soát
bi nhng thc th c trú ca nn kinh t nƠy (nhƠ đu t trc tip nc ngoài hay
công ty m) vào mt công ty c trú ca mt nn kinh t khác vi nn kinh t ca nhà
đu t.
Theo WTO (1996) thì đu t trc tip nc ngoài xy ra khi mt nhƠ đu t t
mt nc (nc ch đu t) có đc mt tài sn  mt nc khác (nc thu hút đu t)
cùng vi quyn qun lý tài sn đó. Phng din qun lý là th đ phân bit đu t trc
tip nc ngoài vi các công c tài chính khác. Trong phn ln trng hp, c nhƠ đu
t ln tài sn mƠ ngi đó qun lý  nc ngoƠi lƠ các c s kinh doanh. Trong nhng
trng hp đó, nhƠ đu t thng hay đc gi là "công ty m" và các tài sn đc gi
là "công ty con" hay "chi nhánh công ty".

Theo Griffin và Pustay (2007), hai ông đƣ đnh ngha rng đu t trc tip nc
ngoài là vic s hu hoc kim soát t 10% tr lên s c phiu hoc vn ch s hu
ca mt công ty.
Trong bài nghiên cu ca Farrell (2008) thì ông đƣ đnh ngha rng đu t trc
tip nc ngoài là mt gói ca vn, k thut, qun lý và các quan h ca nhà doanh
nghip cho phép công ty hot đng và cung cp hàng hóa, dch v cho th trng nc
ngoài.
- 7 -



Theo Lut u t (2005) ca Vt Nam thì đu t nc ngoài là vic nhƠ đu t
nc ngoƠi đa vƠo Vit Nam vn bng tin và các tài sn hp pháp khác đ tin hành
hot đng đu t.
Tóm li, đu t trc tip nc ngoài là vic các nhƠ đu t góp vn bng tin và
các tài sn hp pháp khác vƠo các nc khác vi nc ca các nhƠ đu t, nhm mc
đích hot đng, tìm kim li nhun lâu dài và gn lin vi quyn điu hành ca doanh
nghip.
2.1.2ăPhơnăloiăđuătătrcătipăncăngoƠi
Duce và Espana (2003) phân loi đu t trc tip nc ngoài thành 3 nhóm
chính sau đơy:
 u t vn ch s hu: đu t vƠo các công ty con, chi nhánh, cng nh các
phn góp vn vào các công ty khác.
 Tái đu t thu nhp: m rng đu t bng các ngun li nhun cha phơn phi
nh li nhun ca công ty con, công ty liên kt.
 Ngun vn đu t trc tip khác: bao gm vay và cho vay các ngun vn khác
nh chng khoán n, tín dng thng mi gia nhƠ đu t vƠ công ty đu t,
gia các công ty đu t vi nhau.
2.1.3 VaiătròăcaăđuătătrcătipăncăngoƠi
 Gia tng ngun lc tài chính cho các quc gia

Ngun vn đu t trc tip nc ngoài có th thay th ngun tit kim vƠ đu t
trong nc trong vic thúc đy phát trin kinh t ca các quc gia bng vic đu t vƠo
các công ty mi cng nh liên kt vi các công ty trong nc đ tn dng các điu kin
sn có. iu này khin cho ngun vn đu t đc gia tng lên mt cách đáng k.
 Thúc đy chuyn giao công ngh, khoa hc k thut gia các quc gia
Bên cnh vic đa vn đu t vƠo các quc gia thì các công ty đa quc gia còn
đem theo các k thut tiên tin đ phc v cho sn xut, cng nh lƠ ngun nhân lc
- 8 -



cht lng cao đ điu hành vic sn xut kinh doanh. Nu các quc gia có th tn
dng nhng điu kin thun li nƠy đ tng cng hc hi và phát trin ngun nhân
lc cht lng cao thì các quc gia có th to ra nn tng cng chc cho vic phát trin
v sau ca quc gia mình.
 Thúc đy cnh tranh gia các công ty
Khi các công ty nc ngoài tin hƠnh đu t s to nên mt áp lc cnh tranh
vi các công ty trong nc trong vic cung cp hàng hóa dch v ra th trng. Mun
có th tn ti thì các công ty cn phi nâng cao cht lng hàng hóa, dch v cng nh
phân phi sn phm. iu nƠy giúp cho ngi tiêu dùng có nhiu la chn hn vƠ thúc
đy các công ty ngày càng hoàn thin chính mình hn đ đáp ng tt hn nhu cu ca
th trng.
 Giúp các quc gia khai thác tt hn tim lc ca mình
Nhiu quc gia trên th gii hin nay có ngun tài nguyên vô cùng phong phú
cng nh ngun lao đng di dƠo mƠ cha th phát trin đúng tim nng. Ngun vn
đu t trc tip nc ngoài s giúp các quc gia khc phc đc tình trng này, tim
nng phát trin ca các quc gia s đc khai thác tt hn đ góp phn gii quyt các
vn đ kinh t, xã hi ca quc gia.
 u t trc tip nc ngoài cung cp mt mi liên kt trc tip, bn vng và
lâu dài gia các nn kinh t .

u t trc tip nc ngoài là mt yu t ct lõi trong quá trình hi nhp kinh t
quc t, đc bit đn nh lƠ quá trình toƠn cu hóa. u t trc tip nc ngoài cung
cp mt mi liên kt trc tip, bn vng và lâu dài gia các nn kinh t. Di nhng
môi trng và chính sách thích hp, chúng có th tr thƠnh đng c cho s phát trin
ca ca các công ty ni đa, nó còn giúp nâng cao v th cnh tranh ca nc đu t vƠ
nc ch nhà trên th trng th gii. c bit, đu t trc tip nc ngoài còn thúc
đy chuyn giao công ngh, k thut và s hiu bit gia các quc gia. Nó cng cung
cp c hi cho nc ch nhà xúc tin vic đa các sn phm ca mình thâm nhp sâu
rng hn vƠo th trng th gii. Thêm vƠo đó, đu t trc tip nc ngoài còn có tác
- 9 -



đng tích cc lên s phát trin ca thng mi quc t và là mt ngun vn quan trng
ca c nc ch nhƠ vƠ nc đu t.
 u t trc tip nc ngoài tác đng rt ln đn quá trình tng trng kinh t
ca các quc gia.
Trong quá kh, đƣ có rt nhiu nghiên cu vit v đ tài này. Mt s nghiên cu
khng đnh là có mi quan h tích cc gia đu t trc tip nc ngoài và quá trình
tng trng kinh t  các quc gia. Mt s nghiên cu khác vn khng đnh là có mi
tng quan tích cc gia đu t trc tip nc ngoƠi vƠ tng trng kinh t gia các
quc gia, nhng mi quan h nƠy tng đi yu. Bên cnh đó, mt s nghiên cu li
không tìm ra đc bng chng cho mi quan h gia đu t trc tip nc ngoài và
tng trng kinh t. Ngoài ra, mt s nghiên cu khác li cho rng có mi tng quan
nghch gia đu t trc tip nc ngoƠi vƠ tng trng kinh t  các quc gia. Tuy
nhiên, nhìn chung thì các nghiên cu khng đnh mi quan h tích cc gia đu t trc
tip nc ngoƠi vƠ tng trng kinh t vn chim u th so vi phn còn li.
Theo Nair-Reichert và Weihold (2001) khi nghiên cu v 24 quc gia đang phát
trin trên th gii trong giai đon 25 nm t nm 1971 ti nm 1995 vi phng pháp
Mixed Fixed and Random Coefficient Approach đƣ cho ra kt lun rng nhìn chung v

mt tng th thì đu t trc tip nc ngoài có mi quan h tích cc đi vi tng
trng kinh t ca các quc gia, nhng mi quan h nƠy không đng nht gia các
quc gia. u t ni đa cng có tác đng thúc đy tng trng kinh t nhng vn
không có tác đng đn tng trng kinh t cao bng đu t trc tip nc ngoƠi. ng
thi,  các nc có đ m nn kinh t cao hn thì tác đng ca đu t trc tip nc
ngoài ti tng trng kinh t dài hn ln hn.
Theo Chowdhury và Mavrotas (2006) khi nghiên cu v 3 quc gia đang phát
trin  khu vc ông Nam Á vƠ M Latinh là Chi lê, Malaysia và Thái Lan trong giai
đon 32 nm t nm 1969 ti nm 2000 s dng phng pháp Lag ậ Augmented
- 10 -



Vector Autoregression đƣ cho ra kt lun rng mi tng quan gia đu t trc tip
nc ngoƠi vƠ tng trng kinh t  hai quc gia là Malaysia và Thái lan có tính cht
hai chiu. Tác gi cng đƣ có mt s nghi ng v quan nim lƠ đu t trc tip nc
ngoài s thúc đy tng trng kinh t. Tác gi khuyên các nhà nghiên cu nên chú ý
đn tng th các yu t v tng trng kinh t trong khi phân tích mi quan h gia
đu t trc tip nc ngoƠi vƠ tng trng kinh t.
Theo Chakraborty và Nunnenkamp (2006) khi nghiên cu v n  trong giai
đon 14 nm t nm 1987 ti nm 2000 s dng phng pháp đng liên kt và nhân
qu Granger đ kim tra mi quan h gia đu t trc tip nc ngoƠi vƠ tng trng
kinh t đƣ kt lun rng đu t trc tip nc ngoài có tác dng thúc đy tng trng
ca ngành sn xut.
Theo Al-Iriani (2007) khi nghiên cu v mi quan h gia đu t trc tip nc
ngoƠi vƠ tng trng kinh t  các nc thuc khi GCC trong giai đon 35 nm t
1970 ti 2004 s dng phng pháp nhơn qu Granger đƣ cho thy mi quan h 2
chiu gia đu t trc tip nc ngoƠi vƠ tng trng.
Theo Umoh, Jacob và Chuku (2012) khi nghiên cu v mi quan h gia đu t
trc tip nc ngoƠi vƠ tng trng ti Nigeria trong giai đon 39 nm t 1970 ti

2008 s dng phng pháp Single vƠ Simultaneous Equation Systems đƣ tìm ra đc
các thông tin phn hi tích cc trong mi quan h gia đu t trc tip nc ngoài và
tng trng.
Tuy vn có m s nghiên cu tìm ra tác đng âm gia đu t trc tip nc
ngoƠi vƠ tng trng kinh t nh các bng chng khng đnh mi quan h tích cc gia
2 yu t này vn chim u th. Qua mi quan h này, chúng ta có th thy đc tm
quan trng ca đu t trc tip nc ngoài. Vic thu hút đu t nc ngoài ngày càng
đóng vai trò quan trng trong vic phát trin nn kinh t quc gia. Vic xác đnh đc
- 11 -



các yu t tác đng ti vic thu hút ngun vn nƠy đ có đc chính sách thu hút thích
hp s góp phn to ln trong vic thúc đy tng trng kinh t quc gia.
2.2ăTngăquanălýăthuytăvăcácăyuătătácăđngăti đuătătrcătipăncăngoƠi
2.2.1ăCácănhómăbinăchính tácăđngătiăđuătătrcătipăncăngoƠi
Có rt nhiu yu t tác đng ti đu t nc ngoƠi. Nhng các yu t này có
nhiu mi liên h vi nhau nên có th gp chung chúng vào mt nhóm yu t tng th
da trên tính cht ca chúng. Theo Root và Ahmed (1978) thì có 4 nhóm nhân t c
bn tác đng đn vic thu hút FDI, các nhóm nhân t nƠy đi din cho các yu t kinh
t, xã hi, chính tr và các yu t chính sách, bao gm 44 bin đo lng, mà có tác
đng trc tip ti vic thu hút FDI. Các yu t nƠy đc phân loi c th theo bng
di đơy:

Bng 2.1 Các yu t tácăđng ti vnăđuătătrc tipănc ngoài
Nhóm nhân t
Các bin
Kinh t
- GDP hoc GNP
- GDP bình quơn đu ngi, tng trng GDP.

- Xut khu /GDP
- T l xut khu so vi nhp khu
- Sc mua ca tin t
- Tìn dng ni đa
- Sn xut nng lng
- T l ngành sn xut trên GDP
- 12 -



- T l xut khu nguyên liu thô trên GDP
ầầầầầ.
Xã hi
- T l đi hc
- Công nhân có tay ngh
- S dch chuyn lao đng
- ô th hóa
ầầầầầ
Chính tr
- Tn sut thay đi chính ph
- S lng các cuc ni chin
- Mc đ dân tc ch ngha
- Vai trò ca chính ph trong nn kinh t
ầầầầầầầ
Chính sách
- Thu thu nhp doanh nghip
- Lut thu
ầầầầầầầầầ
(Ngun: Root và Ahmed (1978))

Bên cnh cách phân loi ca Root và Amet thì UNCTAD (2006) li phân loi
các yu t tác đng đn vic thu hút vn FDI thƠnh 5 nhóm c bn vi các bin nh
sau:

- 13 -



Bng 2.2 Các nhóm binăchínhătácăđng tiăđuătătrc tipănc ngoài
Các nhóm bin
Ví d
1/ Các bin chính sách
Chính sách thu, chính sách thng mi,
chính sách t hu, chính sách kinh t v
mô,ầ
2/ Các bin kinh doanh
Chính sách khuyn khích đu t,ầ
3/ Các bin kinh t liên quan đn th
trng
Quy mô th trng, t đ tng trng th
trng, cu trúc th trng,ầ
4/ Các bin kinh t liên quan đn ngun
lc
Ngun nguyên liu thô, chi phí lao đng,
nng sut lao đng,ầ
5/ Các bin kinh t liên quan ti hiu qu
Chi phí thông tin liên lc, chi phí vn
chuyn,ầ
(Ngun UNCTAD (2006))
2.2.2ăMtăsănghiênăcuătrcăđơy

Trong quá kh cng nh trong hin ti, đu t trc tip nc ngoài luôn là mt
ch đ thu hút mt s lng ln các nhà nghiên cu. Bài nghiên cu này ch tng hp
mt s nghiên cu trong thi gian gn đơy:
Moosa và Cardak (2003) s dng d liu bng vi phng pháp Extreme
Bounds Analysis đ nghiên cu các yu t tác đng ti FDI ca 140 nc trên th gii.
8 bin GDP thc bình quơn đu t l tng trng ca GDP, xut khu tính theo %
GDP, s lng đin thoi bình quơn trên 1000 ngi, mc đ s dng nng lng bình
quơn đu ngi, chi phí R&D tính theo t l thu nhp quc gia, t l hc sinh cp 3
- 14 -



trên dân s, ri ro quc gia. Trong đó, GDP thc bình quơn đu ngi đc s dng
nh lƠ mt bin t do, kt qu là ch có 2 bin có tính vng là xut khu và s lng
đin thoi bình quân.
Agostini và Tulayasathien (2003) đƣ s dng phng pháp Interval Regression
ậ IV đ nghiên cu tác đng ca các yu t là thu thu nhp doanh nghip, dân s,
lng thc t, giá nng lng, s lng đng giao thông bình quơn đu ngi đn
đu t trc tip nc ngoài  M trong giai đon t nm 1980 ti nm 2000. Kt qu
sau khi nghiên cu ca tác gi là các yu t thu thu nhp doanh nghip, lng thc t,
giá nng lng có tác đng âm ti đu t trc tip nc ngoài trong khi dân s và s
lng đng giao thông bình quơn đu ngi li có tác đng thúc đy đu t trc tip
nc ngoài.
Yasmin, Hussain và Chaudhary (2003) khi nghiên cu v các yu t tác đng
ti đu t trc tip nc ngoài  các nc đang phát trin trên th gii, các tác gi đƣ
chia 15 nc nghiên cu ra thành 3 nhóm, vi 5 nc mi nhóm: nhóm các nc có
thu nhp trên trung bình, di trung bình vƠ các nc có thu nhp thp. ng thi, các
tác gi đƣ s dng d liu bng vi phng pháp nghiên cu là Common Intercept,
Fixed Effects và Random Effects đ lƠm rõ tác đng ca các yu t tác đng ti đu t
trc tip nc ngoài  các nc có các mc thu nhp khác nhau. Kt qu là các tác gi

kt lun là các bin đô th hóa, GDP bình quơn đu ngi, tiêu chun cuc sng, lm
phát, tài khon hin ti và lng có tác đng ti đu t trc tip nc ngoài  các nc
có thu nhp thp, đô th hóa, ngun lao đng, đu t trong nc, đ m thng mi,
tiêu chun cuc sng, tài khon hin ti, n nc ngoài vƠ lng có tác đng  các
nc có thu nhp di trung bình, đô th hóa, ngun lao đng, GDP bình quơn đu
ngi, đu t ni đa, đ m thng mi và n nc ngoài có tác đng  các nc có
thu nhp trên trung bình.
- 15 -



Aqueel và Nishat (2005) khi nghiên cu các yu t tác đng ti đu t trc tip
nc ngoài ti Pakistan trong giai đon 43 nm t 1961 ti 2003 s dng phng pháp
Cointegration và Vector Error Correction Models, vi các yu t tác đng là GDP bình
quơn đu ngi, lng, th tc thu, thu sut, tín dng, t giá, ch s giá, và 2 bin gi
trong mô hình. Kt qu là hu ht các bin điu có tác đng đúng nh mong đi và có
Ủ ngha thng kê, ngoi tr lng và ch s giá.
Ketkar, Murtuza và Ketkar (2005) khi nghiên cu các yu t tác đng ca tham
nhng ti đu t trc tip nc ngoài ti 54 quc gia phát trin vƠ đang phát trin trên
th gii trong giai đon t nm 1995 ti nm 1998, tác gi đƣ s dng các bin là tham
nhng, thng mi, kích c chính ph, lng, thu thu nhp doanh nghip, kim soát
vn s dng phng pháp OLS. Kt qu là hu ht các yu t đu có tác đng ti
ngun vn đu t trc tip nc ngoƠi vƠ có đ vng tng đi cao.
Dizdarevic và August (2005) khi nghiên cu v đu t trc tip nc ngoài ti 7
quc gia ông Nam Chơu Âu lƠ Albania, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croatia,
Macedonia, Romania, Serbia and Montenegro trong giai đon t nm 1996 ti nm
2002, các tác gi đƣ s dng 9 bin gii thích, trong đó có ba bin gii thích chính đi
din cho các yu t v kinh t là GDP bình quơn đu ngi, tng trng GDP, lm
phát, 6 bin còn li đi din cho s dch chuyn trong khu vc t nhơn, t do thng
mi, th ch tài chính và c s h tng. Kt qu là trong các yu t kinh t thì GDP

bình quơn đu ngi và t l tng GDP có tác đng dng ti tng trng và 3 quc
gia là ng viên cho vic tham gia liên minh Châu Âu là Croatia, Bulgaria và Romania
thu hút đc đu t trc tip nc ngoƠi hn các quc gia khác. Các bin c s h tng
và khu vc t nhơn cng đu có tác đng dng vƠ có vƠ ngha ti vic thu hút đu t
trc tip nc ngoƠi, trong đó bin khu vc t nhơn có mc Ủ ngha thp hn các bin
khác trong mô hình.
- 16 -



Tsen (2005) khi nghiên cu v các yu t tác đng ti đu t trc tip nc
ngoài vào ngành sn xut  Malaysia trong giai đon t nm 1980 ti nm 2002, s
dng phng pháp đng liên kt Johansen vƠ phng pháp Fully Modified Least
Square. Tác gi đƣ s dng các bin ph thuc là lm phát, c s h tng, giáo dc, t
giá, cán cân thanh toán hin hành, kích c th trng. Kt qu ca mô hình hi quy ch
ra rng, các yu t kích c th trng, giáo dc, c s h tng, cán cân thanh toán hin
hành có tác đng dng lên đu t trc tip nc ngoài, các yu t t giá, lm phát có
tác đng âm ti đu t trc tip nc ngoài.
Nguyn Ngc Anh và Nguyn Thng (2007) khi nghiên cu v các yu t tác
đng ti đu t nc ngoài  Vit Nam trong giai đon t nm 1988 ti nm 2005, các
tác gi đƣ s dng phng pháp OLS vi các bin gii thích là GDP bình quơn đu
ngi, t l tng GDP đa phng, lng, s lng khu công nghip, giáo dc, c s
h tng, chính sách đ nghiên cu. Các tác gi đƣ kt lun rng các bin tng trng
GDP, s lng khu công nghip, giáo dc và lng có tác đng dng vƠ có mc ý
ngha cao, các bin còn li đu không có đ tin cy cao.
Wolff (2007) khi nghiên cu v đu t trc tip nc ngoài  25 quc gia EU
trong giai đon t 1994 ti 2003 đƣ s dng phng pháp OLS s dng các bin thu,
dân s, GDP và mt s bin kim soát khác. Kt qu là hu ht các bin điu có tác
đng vƠ có đ vng tng đi cao.
Demirhan và Masca (2008) khi nghiên cu v các yu t tác đng ti đu t

trc tip nc ngoài  38 nc đang phát trin trên th gii trong giai đon t nm
2000 ti nm 2004 đƣ s dng các bin kích c th trng, lm phát, lng, c s h
tng, đ m, ri ro và thu thu nhp doanh nghip. Thông qua kt qu nghiên cu, các
bin kích c th trng, c s h tng và đ m có tác đng tích cc ti vic thu hút
đu t trc tip nc ngoài và có mc Ủ ngha thng kê cao. Lm phát và thu thu nhp
doanh nghip có tác đng nghch ti đu t trc tip nc ngoƠi vƠ có Ủ ngha thng