B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN HNG DU
NGHIÊN CU CÁC YU T CA GIÁ TR
CÁ NHÂN DCH V NH HNG N
XU HNG TIÊU DÙNG XE HI CA
KHÁCH HÀNG TI TP.HCM
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN HNG DU
NGHIÊN CU CÁC YU T CA GIÁ TR
CÁ NHÂN DCH V NH HNG N
XU HNG TIÊU DÙNG XE HI CA
KHÁCH HÀNG TI TP.HCM
Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS NGUYN ÌNH TH
TP.H Chí Minh - Nm 2013
LI CM N
hoàn thành lun vn này, tôi xin chân thành gi li cm n đn:
Quý Thy, Cô Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh đư ht
lòng truyn đt kin thc, kinh nghim quý báo trong sut thi gian tôi hc
trng. c bit, xin gi li cm n sâu sc đn Phó giáo s, Tin s Nguyn
ình Th - Ging viên Khoa Qun tr kinh doanh, ngi đư tn tình hng
dn tôi v phng pháp khoa hc và ni dung đ tài.
Các bn hc viên cao hc khóa 20 ca Trng i hc Kinh T Thành
ph H Chí Minh đư h tr tôi trong sut quá trình hc tp và thc hin đ tài.
Cui cùng, xin cho tôi đc gi li cm n đn gia đình, bn bè, ngi
thân và đng nghip đư ng h, to điu kin, giúp đ đ tôi hoàn thin lun
vn này.
Trong quá trình thc hin, mc dù đư c gng ht sc đ hoàn thin
lun vn, trao đi và tip thu các ý kin đóng góp ca Quý Thy cô và bn
đc, tham kho nhiu tài liu song cng không th tránh khi sai sót. Mong
nhn đc ý kin đóng góp t Quý thy cô và bn đc
Thành ph H Chí Minh, tháng 09 nm 2013
Ngi vit
Nguyn Hng Du
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đ tài “ Nghiên cu các yu t ca giá tr cá nhân
dch v nh hng đn xu hng tiêu dùng xe hi ca khách hàng ti
Tp.HCM” là công trình nghiên cu ca bn thân tôi đc thc hin di s
hng dn khoa hc ca PGS.TS Nguyn ình Th.
Các s liu, kt qu nghiên cu nêu trong lun vn là trung thc và
cha tng đc công b trong bt k tài liu nào khác.
Tôi hoàn toàn chu trách nhim v tính pháp lý cho nghiên cu khoa
hc này.
TP. H Chí Minh, tháng 09 nm 2013.
Ngi thc hin lun vn
Nguyn Hng Du
MC LC
LI CM N
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC HÌNH VÀ BNG BIU TÀI
CHNG 1. TNG QUAN 1
1.1 Lý do chn đ tài 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 4
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 5
1.4 Ý ngha thc tin ca đ tài 5
1.5 Kt cu ca báo cáo nghiên cu 6
CHNG 2. C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 7
2.1 Gii thiu 7
2.2 Gii thiu mt s nghiên cu tiêu biu v xu hng tiêu dùng và các yu
t tác đng 7
2.3 ngh mô hình nghiên cu các yu t nh hng đn xu hng tiêu
dùng ca khách hàng trong lnh vc xe hi ti Thành ph H Chí Minh 10
2.3.1 Mô hình nghiên cu 10
2.3.2 Khái nim nghiên cu 11
2.3.2.1 Xu hng tiêu dùng 11
2.3.2.2 Giá tr cá nhân dch v 13
2.3.2.3 Lý thuyt v giá tr cuc sng hnh phúc 16
2.3.2.4 Lý thuyt v giá tr công nhn xã hi 17
2.3.2.5 Lý thuyt v giá tr hòa nhp xã hi 19
2.4 Tóm tt 20
CHNG 3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 21
3.1 Gii thiu 21
3.2 Thit k nghiên cu 21
3.2.1 Nghiên cu đnh tính 21
3.2.2 Nghiên cu đnh lng 22
3.2.2.1 C mu nghiên cu 22
3.2.2.2 Quy trình nghiên cu 24
3.3Phng pháp phân tích d liu 25
3.4 Xây dng thang đo 25
3.4.1 Thang đo giá tr cuc sng hnh phúc 26
3.4.2 Thang đo giá tr công nhn xư hi 26
3.4.3 Thang đo giá tr hòa nhp xư hi 27
3.4.4 Thang đo xu hng tiêu dùng 28
3.5 Tóm tt 28
CHNG 4. PHÂN TÍCH KT QU KHO SÁT 30
4.1 Gii thiu 30
4.2 c đim ca mu kho sát 30
4.3 Kim đnh các gi thuyt mô hình nghiên cu 32
4.3.1 Kim đnh Cronbach Alpha đi vi các thang đo lý thuyt 32
4.3.2 Phân tích nhân t khám phá (EFA) 36
4.3.3 Kim đnh gi thuyt và mô hình nghiên cu bng phng pháp phân
tích hi quy bi 40
4.4 Tóm tt 44
CHNG 5. Ý NGHA VÀ KT LUN 45
5.1 Gii thiu 45
5.2 Ý ngha và kt lun 45
5.3 Hàm ý chính sách cho doanh nghip 46
5.4 Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 50
TÀI LIU THAM KHO
MC LC PH LC
PH LC
DANH MC HÌNHVÀ BNG BIU TÀI
Hình 2.1 Mô hình nghiên cu đ xut 11
Hình 3.1 S đ quy trình nghiên cu 24
Bng 3.1 Thang đo giá tr cuc sng hnh phúc 26
Bng 3.2 Thang đo giá tr công nhn xư hi 27
Bng 3.3 Thang đo giá tr hòa nhp xư hi 27
Bng 3.4 Thang đo xu hng tiêu dùng 28
Bng 4.1 Mô t mu nghiên cu 31
Bng 4.2 Kim đnh các thang đo lý thuyt bng Cronbach Alpha ln 1 34
Bng 4.3 Kim đnh các thang đo lý thuyt bng Cronbach Alpha ln 2 sau
khi loi bin VSR5(i xe hi tôi cm thy nng đng hn đi xe máy) 34
Bng 4.4 H s Cronbach Alpha cho các khái nim nghiên cu ln 1 35
Bng 4.5 H s Cronbach Alpha cho các khái nim nghiên cu ln 2 sau khi
loi b bin VSR5 (i xe hi tôi cm thy nng đng hn đi xe máy) 36
Bng 4.6 Kim đnh KMO (KMO và Bartlett’s Test) 37
Bng 4.7 Kt qu EFA thang đo giá tr cá nhân dch v và xu hng tiêu
dùng 39
Bng 4.8 Các thông s ca tng bin trong phng trình hi quy bi 42
Bng 4.9 Tóm tt kt qu kim đnh các gi thuyt ca mô hình 43
1
CHNG 1. TNG QUAN
1.1 Lý do chn đ tài
Doanh s bán xe hi toàn cu đư tng 4% trong na đu nm 2013 và
đc d đoán rng s tip tc tng vào cui nm nay. Doanh s xe hi khu vc
Châu Á và Nam M đt đc mt cách n đnh, tng 9% so vi cùng k nm
ngoái.
Trung Quc đc d đoán dn đu v doanh s xe hi trong nm nay vi
con s tng 20% vào k đu nm 2013, và tng 8% so vi c nm 2012. Trung
Quc mong đi tng 15% cho c nm 2013. Trong khi vic thâm nhp th trng
xe hi hin ti Trung Quc là thp khong 70 chic trong s 1,000 ngi. Mt
cuc điu tra gn đây cho thy rng nhng ngi Trung Quc đc sinh ra t
nm 1980 tr v sau ngh rng vic s hu mt chic xe hi là cn thit.
Doanh s xe hi khu vc NAFTA cng tng cao vào nm 2013. Xuyên
khu vc Bc M, vic mua xe hi đang tng lên n đnh vi s lng đt đc là
1,72 triu chic, vt xa so vi nm 2012 là 1,70 triu chic. Trong khi đó, s
lng này cng tng lên M và Mêxico, đt mc cao nht k t nm 2007.
Doanh s bán xe hi mi ti Châu Âu trong tháng 6 gim mnh so vi
cùng k nm ngoái, đt 6,205 chic. Tây Âu là th trng rng ln th ba sau
Trung Quc và M, có doanh s tng đi bt đu n đnh. Trong sut quý 2
nm 2012, s lng bán ra đt 12 triu chic, tng 3% so vi quý trc. iu
này cho thy tình trng ci thin so vi các nm trc và mong đi s đt con s
cao hn trong tng lai khong 7%. Vng quc Anh đc xem là th trng
tiêu th xe hi ln mnh nht Châu Âu có kt qu kh quan, vi doanh s bán
xe mi tng 13,4% trong tháng 6 và tng 10% trong 6 tháng đu nm. Sc tiêu
2
th xe hi ti châu Âu đư gim gn nh liên tc trong hai nm qua vi nguyên
nhân ch yu là do cn suy thoái kinh t ti khu vc Châu Âu.
Tuy nhiên, so vi vic tng trng ca các khu vc nêu trên, Brazil có s
lng bán xe hi gim do lm phát cao, lãi sut tng và vic chính ph tp trung
vào công tác cng đng.
So vi th trng th gii, th trng xe hi Vit Nam cng có nhiu đim
đáng chú ý.
Tng doanh s bán hàng tính đn tháng 6/2013 tng 16% so vi cùng k
nm ngoái. Xe ô tô con tng 22% và xe ti tng 13% so vi cùng nm ngoái. Kt
qu chung ca toàn th trng nm 2013 d đoán s có th đt 112,000 xe hoc
cao hn khi chính ph và chính quyn các đa phng áp dng mc thu trc
b nh k hoch.
Trong khi nm 2013 có nhiu khi sc thì nm 2012 đc xem là nm đy
ry khó khn đi vi th trng ô tô. Thông báo t Hip hi các nhà sn xut ô tô
Vit Nam (VAWA), tng doanh s nm 2012 đt gn 93,000 chic, gim so vi
nm 2011. Trong tháng 12 nm 2012, doanh s bán hàng ca toàn th trng đt
9,983 xe, bao gm 3,858 xe con và 6,125 xe ti, tng 4% so vi tháng trc, con
s này khá nh bé so vi d báo v doanh s đư đc VAWA đa ra trong tháng
11/2012. Tháng 12 đánh du bc tht lùi v doanh s ca dòng xe du lch
(Sedan, SUV, Crossover,…) vi mc gim 5% so vi tháng trc. Trong khi đó
doanh s bán hàng ca dòng xe ti li cho thy du hiu khi sc khi tng 1%.
Tính chung c nm, toàn th trng ô tô Vit Nam có doanh s 92,584
chic, gim 33% so vi nm 2011, trong đó lng xe du lch (Sedan, SUV,
Crossover…) chim hn 35,500 chic, phn còn li hn 57,000 chic thuc xe
thng mi (xe ti, xe buýt…).
3
Theo Hip hi các nhà sn xut ô tô Vit Nam (VAWA) nm 2012 là mt
trong nhng nm khó khn nht ca th trng ô tô trong sut mt thp k đư
qua. Tình cnh khng hong khó khn chung ca nn kinh t cng vi s thay
đi và phát sinh liên tc các chính sách thu phí đư nh hng ln đn s st
gim doanh s ca th trng.
Tuy nhiên, th trng Vit Nam vn còn rt ln vì hin nay vi li th là
nn kinh t đang phát trin và hi nhp vi th gii, thu nhp ca ngi dân càng
ngày càng cao và vic s dng xe hi nh là phng tin đi li tr nên ph bin.
Thêm vào đó, hin nay theo s liu thng kê, đn nay có khong 1,6 triu xe hi
vi s lng ngi s hu xe hi là 18 xe trên 1,000 ngi. Do đó, vi dân s
khong 90 triu ngi thì th trng Vit Nam đc xem nh là mt th trng
tim nng vô cùng ln.
Có th thy rng mc dù các doanh nghip sn xut và kinh doanh ngành ô
tô trong giai đon này gp không ít khó khn và th thách, nhng h cho rng
Vit Nam là quc gia có dân s tr, đc xem là làn gió mi ca tng trng
toàn cu, đng thi h tin vào chính sách khuyn khích đu t ca Vit Nam và
tin tng trong thi gian ti, nn kinh t ca đt nc s phát trin. nm c
hi chim lnh th trng, hin nay, nhiu hưng ô tô đư liên tc đa ra các
chng trình khuyn mi, các chính sách h tr v giá, v dch v nhm thu hút
hn na lng khách hàng. ng thi, tip tc m rng kinh doanh bng cách
đu t thêm nhiu đim bán hàng trên toàn quc đ có th cnh tranh gia các
hưng xe hi khác nhau bng nhiu phng thc marketing khác nhau đ gi
vng th trng và m rng th trng.
Do đó, ngoài vic sn xut xe hi bao gm giá c, mu mã, kiu dáng,
cht lng và đc tính k thut ra, doanh nghip cn phi đa ra chính sách dch
4
v mà có th to ra nhng giá tr cá nhân dch v cng nh phi hiu đc xu
hng tiêu dùng khách hàng đ t đó có th điu chnh cho k hoch kinh doanh
ca mình đt đc hiu qu.
Vic kho sát các nhân t giá tr cá nhân dch v và xu hng tiêu dùng
ca khách hàng là cn thit, vì t đó có th đa ra nhng ci tin nhm nâng cao
xu hng tiêu dùng, kh nng m rng th phn. Nhm nghiên cu và đa ra các
kt lun mang tính khoa hc góp phn vào vic nâng cao giá tr cá nhân dch v
và nâng cao kh nng tiêu dùng xe hi ca khách hàng. ó cng chính là lý do
hình thành nên đ tài “Nghiên cu các yu t ca giá tr cá nhân dch v nh
hng đn xu hng tiêu dùng xe hi ca khách hàng ti Tp.HCM”.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Hin nay, nn kinh t Vit Nam đư và đang trong giai đon hi nhp vi
khu vc và th gii; Các doanh nghip cnh tranh gay gt vi nhau đ tn ti
trên th trng có nhiu bin đng nh hin nay. c bit là ngành xe hi, khi
mà nhu cu s hu mt chic xe hi đ đi li ngày càng ph bin. Doanh nghip
không ch chú ý v các đc đính k thut mà còn phi chú ý đn vic to ra các
giá tr cá nhân dch v cho khách hàng và xu hng mua xe ca h. Do đó, vic
khám phá các yu t giá tr cá nhân dch v và xu hng tiêu dùng có tm quan
trng đc bit đi vi các doanh nghip kinh doanh lnh vc xe hi. Nghiên cu
này nhm mc đích xây dng mô hình biu din mi quan h gia các yu t (1)
giá tr cuc sng hnh phúc, (2) giá tr công nhn xã hi và (3) giá tr hòa nhp
xã hi vi xu hng tiêu dùng xe hi ti th trng Thành ph H Chí Minh. C
th là kim đnh tác đng ca giá tr cuc sng hnh phúc, giá tr công nhn xã
hi và giá tr hòa nhp xã hi vào xu hng tiêu dùng xe hi ti th trng Thành
ph H Chí Minh.
5
1.3 i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: các yu t ca giá tr cá nhân dch v nh hng
đn xu hng tiêu dùng ca khách hàng trong lnh vc th trng xe hi ti khu
vc Thành ph H Chí Minh.
i tng kho sát là nhng ngi tiêu dùng có xu hng mua xe hi
trong tng lai và đang sinh sng ti Thành ph H Chí Minh, c mu: 220 (xem
thêm chng 3).
Nghiên cu này đc thc hin ti th trng Thành ph H Chí Minh
thông qua hai giai đon chính là: (1) nghiên cu đnh tính và (2) nghiên cu đnh
lng. Nghiên cu đnh tính nhm xây dng và hoàn thin bng phng vn và
nghiên cu đnh lng nhm thu thp, phân tích d liu kho sát, c lng và
kim đnh mô hình và các gi thuyt nghiên cu.
Nghiên cu này s dng công c h s tin cy Cronbach Alpha và phân
tích nhân t khám phá EFA thông qua phn mm x lý d liu thng kê SPSS
16.0 đ kim đnh thang đo, và phng pháp phân tích hi qui bi đ kim đnh
mô hình nghiên cu và các gi thuyt nghiên cu trong mô hình.
1.4 Ý ngha thc tin ca đ tài
tài nghiên cu này đem li mt s ý ngha v lý thuyt cng nh thc
tin cho các doanh nghip sn xut kinh doanh xe hi, các công ty qung cáo và
nghiên cu th trng, cng nh nhng ai quan tâm đn lnh vc này. C th nh
sau:
Th nht, kt qu nghiên cu s góp phn giúp cho các doanh nghip hiu
bit hn v vai trò ca giá tr cuc sng hnh phúc, giá tr công nhn xã hi và
giá tr hòa nhp xã hi trong xu hng tiêu dùng xe hi. T đó, các doanh nghip
trong lnh vc xe hi có th nm bt đc trong các yu t nêu trên, yu t nào
6
là yu t nh hng đn vic quyt đnh tiêu dùng xe hi, cng nh mc đ nh
hng ca tng yu t; iu này s nhm góp phn giúp cho các doanh nghip
trong vic hoch đnh các chng trình xây dng, qung bá thng hiu và đnh
v thng hiu trên th trng có hiu qu hn.
Th hai, kt qu ca nghiên cu này s giúp cho các công ty qung cáo và
nghiên cu th trng nm bt đc vai trò ca các yu t trên cng nh các
thang đo lng chúng. T đó, giúp cho các công ty này xây dng các chng
trình qung cáo và thc hin các d án nghiên cu th trng đc đúng hng
và có hiu qu, đ làm tng giá tr thng hiu cho các công ty khách hàng.
Ngoài ra, nghiên cu này có th làm tài liu tham kho cho nhng ai quan
tâm đn vn đ xây dng nhng công c đo lng xu hng tiêu dùng xe hi
cng nh các yu t nh hng đn xu hng này.
1.5 Kt cu ca báo cáo nghiên cu
Báo cáo nghiên cu này đc chia thành nm chng.
Chng 1. Tng quan
Chng 2. C s lý thuyt và mô hình nghiên cu
Chng 3. Phng pháp nghiên cu
Chng 4. Phân tích kt qu kho sát
Chng 5. Ý ngha và kt lun
7
CHNG 2. C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
2.1 Gii thiu
Chng 1 đư gii thiu tng quan v c s hình thành, s cn thit và ý
ngha ca đ tài, chng 2 s trình bày nhng ni dung c bn ca các lý thuyt
có liên quan đư đc phát trin trên th gii cng nh Vit Nam đ làm c s
nn tng cho nghiên cu này; T đó, mô hình nghiên cu đc xây dng cùng
vi các gi thuyt nghiên cu. Chng 2 bao gm hai phn chính sau:
C s lý thuyt v giá tr cuc sng hnh phúc, giá tr công nhn xã hi,
giá tr hòa nhp xã hi và xu hng tiêu dùng xe hi.
Mô hình nghiên cu
2.2 Gii thiu mt s nghiên cu tiêu biu v xu hng tiêu dùng và các
yu t tác đng
Trên thc t, đư có nhiu nghiên cu v xu hng tiêu dùng ca khách
hàng cng nh các nhân t nh hng đn xu hng tiêu dùng ca khách hàng
trong lnh vc sn phm dch v nói chung và lnh vc xe hi nói riêng; Tác gi
xin nêu ra mt vài mô hình nghiên cu tiêu biu trong và ngoài nc di đây đ
làm c s hình thành mô hình nghiên cu ca tác gi trong bài nghiên cu này.
Nghiên cu ca Hosein (2012) đc thc hin ti M, nhm xem xét kim
tra các nhân t nh hng tim nng đn quyt đnh mua sm ca ngi tiêu
dùng khi h ving thm ca hàng trng bày xe hi; ng thi nhm kim đnh
gi thuyt mi quan h ca các yu t nh hng và xu hng tiêu dùng. Nghiên
cu ch ra rng các yu t nh s thích, vic tham gia có mt ti ca hàng xe hi,
tip nhn thông tin và s đánh giá ca cá nhân có tác đng đn xu hng tiêu
dùng ca khách hàng.
8
Karbala and Wandebori (2012) có bài nghiên cu v xu hng tiêu dùng
ca khách hàng trong lnh vc đ g có thit k đc bit, nghiên cu đc thc
hin ti ca hàng Toimoi, Jarkata, Indonesia; Nghiên cu ch ra các nhân t nh
sn phm, giá c, đa đim phân phi có nh hng đn xu hng tiêu dùng ca
khách hàng và chng trình chiêu th không nh hng đn quyt đnh mua sm
ca h.
Nghiên cu ca Shah et al. (2011) đc thc hin ti Islamabad Campus,
Pakistan vi mc tiêu kim đnh mi quan h ca hình nh thng hiu, thái đ
đi vi thng hiu và s gn kt ca thng hiu đi vi xu hng tiêu dùng;
Nghiên cu ch ra rng tt c các yu t v thng hiu k trên đu có nh hng
dng đi vi xu hng tiêu dùng.
Yulihasri et al. (2011) đư thc hin nghiên cu ti Malaysia v các yu t
nh hng đn xu hng mua hàng trc tuyn ca sinh viên; Kt qu cho thy
xu hng ca sinh viên v vic mua sm trc tuyn nh hng bi s tin tng
ca h v tính hu dng, vic d dàng mua sm trc tuyn, tính cnh tranh, tính
bo mt, s bo đm.
Cheng et al. (2011) đư thc hin nghiên cu ti Vit Nam v các yu t
quyt đnh đn xu hng tiêu dùng trong lnh vc mua hàng gi; Tác gi nghiên
cu trên hai nhóm nhân t, đó là nhóm các yu t v ch quan và nhóm yu t v
nhn thc kim soát tài chính; Trong đó các yu t ch quan có tác đng dng
đn xu hng tiêu dùng, còn yu t v nhn thc kim soát tài chính có tác đng
âm đn xu hng tiêu dùng.
Trong nghiên cu ca Phm Ngc Thúy và Lê Nguyn Hu (2010) đc
thc hin ti Vit Nam trong lnh vc ngân hàng vi dch v khách hàng l, kho
sát vi 268 ngi s dng dch v ca nhiu ngân hàng khác nhau. Tác gi ch ra
9
rng giá tr cá nhân dch v bao gm giá tr cuc sng hnh phúc, giá tr hòa
nhp xã hi và giá tr công nhn xã hi là mt trong nhng yu t quan trng nh
hng đn s tha mãn và lòng trung thành ca khách hàng.
Nghiên cu ca Cronin et al. (2000) trong 6 ngành công nghip (chm sóc
sc khe, thc n nhanh, giao nhn, dch v gii trí, ngi chi th thao và đu
c vào th thao) vi mu kho sát là 1,944 đi tng ti M đ kim đnh mi
quan h gia cht lng dch v, giá tr dch v, s thõa mưn và xu hng hành
vi. Kt qu đư chng minh rng giá tr dch v có nh hng quan trng đn xu
hng hành vi tiêu dùng trong tt c 6 ngành công nghip k trên, yu t v tha
mãn nhu cu có nh hng c trong 5 ngành công nghip tr ngành công nghip
chm sóc sc khe; Cht lng dch v nh hng đn 4 ngành công nghip tr
chm sóc sc khe và giao nhn. Hn na, nhóm tác gi đư nghiên cu đ xác
đnh xem cht lng dch v và giá tr dch v có nh hng hay liên quan gián
tip đn xu hng hành vi hay không, do đó mi quan h gián tip gia cht
lng dch v và xu hng hành vi đư đc kim đnh. Mi quan h gián tip
gia giá tr dch v và xu hng hành vi thông qua s tha mưn cng đc kim
đnh. Kt qu cho thy rng có s nh hng gián tip mnh gia c cht lng
dch v và giá tr dch v đi vi xu hng hành vi tiêu dùng. Thêm vào đó,
nhng phân tích nh hng gián tip đc áp dng vào mô hình, và s dng mô
hình đ ngh ca Bollen (1989) đ kim đnh nh hng ca cht lng dch v
đi vi xu hng hành vi tiêu dùng thông qua giá tr dch v và s tha mãn.
T vic tham kho nhng nghiên cu đi trc, tác gi thy rng xu hng
tiêu dùng ca khách hàng đư đc nghiên cu nhiu ngành, nhiu lnh vc
khác nhau; Trên c s lý thuyt ca Cronin et al. (2000), cho thy rng yu t
giá tr dch v có nh hng đn xu hng tiêu dùng. ng thi kt hp vi
10
nghiên cu ca Phm Ngc Thúy và Lê Nguyn Hu (2010) đư cho thy rng
giá tr cá nhân dch v bao gm 3 nhân t: giá tr cuc sng hnh phúc, giá tr
hòa nhp xã hi và giá tr công nhn xã hi; Tuy nhiên, trong nghiên cu này,
nhóm tác gi nghiên cu s nh hng ca giá tr cá nhân dch v đi vi s
tha mưn và lòng trung thành. Do đó tác gi mun s dng hai mô hình nghiên
cu này đ làm c s cho mô hình nghiên cu ca mình nhm kim đnh có hay
không có s nh hng ca giá tr cá nhân dch v đi vi xu hng tiêu dùng
ti th trng xe hi Thành ph H Chí Minh.
2.3 ngh mô hình nghiên cu các yu t nh hng đn xu hng tiêu
dùng ca khách hàng trong lnh vc xe hi ti Thành ph H Chí Minh
Mc dù có rt nhiu yu t nh hng đn xu hng tiêu dùng nh cht
lng dch v, s tha mãn, nim tin thái đ,…Tuy nhiên, da vào mô hình
nghiên cu tng hp ca Cronin et al. (2000), Phm Ngc Thúy và Lê Nguyn
Hu (2010) và vì tác gi ch quan tâm đn yu t giá tr cá nhân dch v, nên tác
gi tin hành nghiên cu yu t này ti Thành ph H Chí Minh bao gm: Giá tr
cuc sng hnh phúc (VPL), Giá tr công nhn xã hi (VSR) và Giá tr hòa nhp
xã hi (VSI).
2.3.1 Mô hình nghiên cu
Mô hình đ ngh đ nghiên cu các yu t tác đng đn xu hng tiêu
dùng ca khách hàng trong lnh vc xe hi ti Thành ph H Chí Minh đc
minh ha nh hình v di đây, trong đó, ba yu t: Giá tr cuc sng hnh phúc
(VPL), Giá tr công nhn xã hi (VSR) và Giá tr hòa nhp xã hi (VSI) đc đt
gi thuyt có nh hng đn xu hng tiêu dùng ca khách hàng (PI).
11
Hình 2.1 Mô hình nghiên cu đ xut
Gi thuyt ca mô hình nghiên cu đc đt ra nh sau:
H1: Giá tr cuc sng hnh phúc càng cao thì càng làm tng xu hng tiêu dùng.
H2: Giá tr công nhn xã hi càng cao thì càng làm tng xu hng tiêu dùng.
H3: Giá tr hòa nhp xã hi càng cao thì càng làm tng xu hng tiêu dùng.
2.3.2 Khái nim nghiên cu
2.3.2.1 Xu hng tiêu dùng
Mn ý tng trong ngành dch v phc v cho khách hàng cá nhân đc
bic là đi vi lnh vc dch v chiêu th, Zeithaml (1988) và Lages and
Famandes (2005) đư da vào lý thuyt chui hành đng đ gii thích tin trình
thc hin quyt đnh mua hàng trong ngành dch v chiêu th. Mn Theo đó,
khi ngi tiêu dùng xem xét và ra quyt đnh xem có mua hoc s dng dch v
Giá tr công nhn
xã hi
Giá tr hòa nhp
xã hi
Xu hng tiêu
dùng
H1
H2
H3
Giá tr cuc sng
hnh phúc
12
đó hay không, nhng hiu bit ca cá nhân đó v dch v s đc chú ý, ch yu
4 mc đ theo th t sau:
Th nht, các đc tính ca dch v, theo Young and Feigi (1975), Olson
and Reynolds (1983), Gronroos (1984) cho rng khách hàng xem xét nhng đc
tính hoc ích li mà dch v mang li cho h.
Th hai, cht lng dch v, theo Parasuraman et al. (1988), Cronin and
Taylor (1992) cho rng khách hàng đánh giá rng dng nh có mt s khác bit
gia nhng điu mà h mong đi và cm nhn thc s ca h khi h s dng
mt dch v nào đó.
Th ba, giá tr dch v, theo Zeithaml (1988), Cronin et al. (1997), Jen and
Hu (2003), Ladhari and Morales (2007), ngi tiêu dùng xem xét gia li ích mà
anh ta nhn đc và chi phí mà anh ta b ra.
Th t, giá tr cá nhân, theo Zeithaml (1988), Lages and Femandes (2005),
Liu et al. (2009) cho rng ngi tiêu dùng xem xét giá tr cá nhân có mang li
cho h khi s dng dch v nào đó hay không. Giá tr cá nhân giúp to đng lc
cho ngi tiêu dùng đ chn la sn phm hoc dch v.
nh hng ca giá tr dch v trong hành vi tiêu dùng đư đc nghiên cu
bi rt nhiu nhà nghiên cu; Durgee (1996) cho rng mt trong nhng cách tt
nht đ hiu và chim đc khách hàng là hiu h thng giá tr cá nhân ca h.
Theo Carlson (2000) cho rng giá tr dch v hình thành nên tiêu chun mà dn
đn vic hình thành nên nim tin, đc tính và cui cùng là hành vi mua hàng.
Gutman (1990), Corfman et al. (1991), McCarty and Shrum (1993) đư chng
minh mi quan h gia giá tr cá nhân và hành vi ngi tiêu dùng, s tn ti ca
mi quan h này đư đc chng minh trong lý thuyt ca McCarty and Shrum
(1993). Allen et al. (2002) cho rng nh hng ca giá tr cá nhân lên hành vi
13
ngi tiêu dùng lit kê thông qua các nhân t này ging nh tiêu chun la chn
dch v, nim tin, thái đ và tính cách cá nhân ca ngi tiêu dùng; Koo et al.
(2008) cng cho thy nhiu nghiên cu chng minh rng giá tr dch v có nh
hng lên vic đánh giá ca ngi tiêu dùng v dch v trc và sau khi mua.
Nh vy, xu hng tiêu dùng đc quyt đnh mnh nht bi yu t giá tr
cá nhân; Xu hng tiêu dùng nói lên xu hng ca ngi tiêu dùng trong vic
thc hin hành vi mua hàng hay tiêu dùng mt sn phm, dch v. Theo Nguyn
ình Th và Nguyn Th Mai Trang (2004) cho rng xu hng tiêu dùng là mt
khái nim quan trng trong tip th vì ngi tiêu dùng thng không ra quyt
đnh mua hàng mt sn phm, dch v nào đó khi xu hng tiêu dùng ca h
không cao; Do đó, hu ht các mô hình trong lý thuyt hành vi tiêu dùng đu
dùng mô hình khái nim xu hng tiêu dùng là bin ph thuc trong mô hình ca
mình; Quan đim này đc th hin trong công trình nghiên cu ca Ajzen and
Fishbein (1980).
2.3.2.2 Giá tr cá nhân dch v
Giá tr là nhng nguyên tc tiêu chun đc áp dng rng rãi và nghiêm
túc. Giá tr đc đc xác đnh di 3 tiêu đim là s la chn, đánh giá cao và
hành đng. S la chn bao gm t do la chn, la chn t nhiu la chn và
la chn sau khi xem xét k lng tt c các la chn; ánh giá cao có ngha là
xem trng; Hành đng bao gm hành đng theo s la chn và hành đng lp
li; La chn liên quan đn khía cnh nhn thc v đánh giá, khía cnh này phi
đc thc hin mt cách t nhiên, nu b ép buc thì vic đánh giá s không xy
ra; La chn t nhiu la chn cho thy trng thái suy ngh ca mt ngi có th
chn la t nhiu ngun có sn, nhng nu quyn la chn b t chi hoc tc
đi thì vic đánh giá là không công bng; La chn sau khi xem xét k nhng s
14
la chn s giúp chúng ta có mt la chn sáng sut. Mc khác, đánh giá cao
thuc v khía cnh cm xúc, nó đn gin là khen ngi và công nhn mt ai đó
khi h thc hin tt công vic đc giao. Cui cùng, hành đng gn lin vi khía
cnh hành vi, có ngha rng chúng ta chuyn ti nhng gì chúng ta đang suy ngh
trong đu thành hành đng; Nó bao gm hành đng cùng vi s la chn, không
ch là li nói suông; Vic đánh giá phi đc thc hin thng xuyên vì mt giá
tr đích thc không ch tn ti trong mt thi gian ngn.
Theo Rokeach (1973), giá tr cá nhân là mt nim tin tn ti thuc v cá
nhân hay xã hi cách thc hành x thích hp, rõ ràng đi vi nhng điu trái
ngc vi quy tc đo đc trong cách c x đang tn ti trong xã hi.
H thng giá tr cá nhân ca mi ngi là nn tng cho cách sng ca anh
ta; Nó cung cp mt khung mu tham chiu cho cá nhân đó phán đoán cái gì là
đúng hay sai, cái nào là quan trng hay không quan trng. Nói cách khác, theo
Schwartz (1994), giá tr cá nhân có th đc hiu nh là “mc tiêu mong mun,
thay đi đ tr nên quan trng, điu đó nh là nhng yu t c bn hng dn
con ngi cách sng”. Còn Anana and Nique (2007) cho rng giá tr cá nhân
hình thành trong mi ngi nhng tiêu chun, quy tc đ hng hành vi ca anh
ta đi vi ngi khác hay nhng đi tng khác. Theo Schiffman and Kanuk
(1997), giá tr cá nhân là mt phn ca nim tin cá nhân gm 5 đc tính:
Tng đi ít trong đám đông.
Nhm đnh hng thc hin hành vi phù hp vn hóa.
Kéo dài hoc khó khn trong vic thay đi
Không b ép cht trong mt tình hung c th, và
15
c các thành viên xã hi chp nhn mt cách rng rãi
T quan đim nhn thc, giá tr cá nhân chng minh c s cho cách nhìn
nhn và thái đ ca mt cá nhân đi vi ngi khác hoc nhng đi tng khác;
Nó dùng đ đánh giá và so sánh ngi này vi ngi khác (Kamakura and
Novak, 1992). Vì vy, giá tr cá nhân là mt nim tin bên trong, tn ti bên trong
đi sng con ngi; Chúng th hin mong đi cuc sng con ngi, và đc s
dng nh mt khuôn mu tòa án đ gii quyt mâu thun, đa ra quyt đnh,
nhn thc và điu chnh mi quan h cá nhân và xã hi (Lages and Femandes,
2005).
Giá tr cá nhân dch v, da vào khái nim giá tr cá nhân ca Rokeach
(1973) và Schwartz (1994), Lages and Fermandes (2005) đa ra và xác đnh mô
hình ba nhân t giá tr cá nhân trong ngành dch v. Theo đó, giá tr cá nhân dch
v bao gm vic đánh giá cuc sng hnh phúc, s công nhn xã hi và hòa
nhp xã hi. Ba nhân t giá tr cá nhân dch v này đc xem nh là tiêu chun
khi ngi tiêu dùng đánh giá mt dch v nào đó. Vì vy, mt dch v có giá tr
đi vi mt ngi nu nó làm cho cuc sng anh ta thú v hn, thanh thn hn,
an toàn và an tâm hn. Nó đm bo cho ngi tiêu dùng chng li s đe da
hoc áp lc ca cuc sng. Nó nâng cao nhn thc cá nhân v giá tr đi vi giá
tr ca s công nhn xã hi bng cách đt đc s tôn trng t ngi khác, cng
c đa v xã hi, hoc đt đc cuc sng đy đ và thú v hn. Giá tr cá nhân
liên quan đn s công nhn xã hi mà dch v mang li nu nó chng minh mi
quan h vi gia đình, bn bè và xã hi. Nhng mi quan h này s giúp cá nhân
hòa nhp tt hn vào cng đng xã hi. Quan đim này đc th hin trong công
trình nghiên cu ca Lages and Femandes (2005).
16
2.3.2.3 Lý thuyt v giá tr cuc sng hnh phúc
Hnh phúc, nu bt k ngi nào đc hi rng h có mun đc hnh
phúc không thì chc chn rng h nhanh chóng và t tin tr li rng h tht s
mong mun đc hnh phúc. V c bn, hnh phúc không còn là yêu cu ca
nhân loi na, mà nó tr thành quyn li c bn ca con ngi. Con ngi đc
to ra, xng đáng đ nhn đc tình yêu, nhn đc hnh phúc và điu đó tr
thành quyn li ca tt c mi ngi. Vì th mi ngi trong chúng ta càng làm
nhiu điu tt càng tt đ đt đc hnh phúc, và đó là hnh phúc v tinh thn đ
tinh thn đc thanh thn.
Thanh thn là mt trong nhng quyn li c bn ca con ngi và là c s
đ con ngi mong mun cuc sng hnh phúc. Ngi ta không th làm điu gì
đó nu h không cm thy thanh thn trong tim ca h. Vi cm giác thanh thn,
sau đó mi th đc làm mt cách k diu và đáng nh, đc bit là cng nhm
truyn cm giác thanh thn đn ngi khác mt cách trc tip hoc gián tip.
Thanh thn là cn thit cho hoàn cnh sng hin ti, mi ngi nên có mt cm
giác thanh thn, an tâm trong trái tim đ h có th phân bit cái tt, cái đúng và
sau đó có th hành đng theo cái đúng.
Theo Rokeach (1973), nu mt dch v làm tng cuc sng hnh phúc,
mang đn hoc ci thin cm giác hài lòng, an toàn, an tâm, và ngi s dng
dch v đó nhn thy đc giá tr ca dch v mang li cho h. Nói chung, dch
v này có th ci thin cuc sng ca h, và bo v ngi tiêu dùng tránh khi
cm giác b áp lc trong cuc sng ca h.
Lý thuyt v giá tr cuc sng hnh phúc giúp liên kt gia giá tr cá nhân
dch v và s tha mưn, lòng trung thành và xu hng tiêu dùng. Tuy nhiên,
trong nghiên cu này, ngoài giá tr cá nhân dch v ra thì tác gi ch quan tâm
17
đn xu hng tiêu dùng. Vi lý thuyt giá tr cuc sng hnh phúc là mt phn
ca giá tr cá nhân dch v, tác gi mun kim đnh có hay không có s tác đng
cng nh mc đ tác đng ca giá tr cuc sng hnh phúc lên xu hng mua
sm ca khách hàng trong lnh vc xe hi.
T đó, có th đa ra gi thuyt H1 nh sau:
Giá tr cuc sng hnh phúc càng cao thì càng làm tng xu hng tiêu
dùng.
2.3.2.4 Lý thuyt v giá tr công nhn xã hi
Lý thuyt v công nhn xã hi đc s dng đ phân tích bn cht ca s
công nhn xã hi và hành đng phn ng li nhm kim đnh gi thuyt vi
nhng nh hng khác nhau.
Theo Stajkovic and Luthans (1998), s công nhn xã hi bao gm s lôi
cun ca cá nhân, s nh hng, truyn ti ca cá nhân thông qua s quan tâm,
chp nhn t ngi khác và h đánh giá cao công vic ca cá nhân đó thc hin.
Trong khi s công nhn xã hi không th hin nhng chi phí tài chính trc tip,
nó bao gm vic s dng thi gian, n lc và k nng tng tác. Bandura (1986)
cho rng s công nhn xã hi đt đc t giá tr d báo ca chính nó, ch nó
không đn t phn ng xã hi. Cng theo Bandura (1986) và Luthan and
Stajkovic (1998), con ngi luôn mong mun đc thng chc, đc khen
thng và luôn mong mun xã hi công nhn, vi mi tng quan rng nhng ai
có hành đng tích cc s nhn đc nhng phn thng xng đáng, và vì vy
nhng phn thng y s tr thành đng lc cho hành đng tng lai. Vì vy,
con ngi s thiên v vic thc hin hành vi mà h cho rng s nhn đc s
công nhn xã hi và tránh thc hin nhng hành vi không đc ngi khác chp
nhn.