NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA CẤU TRÚC SỞ HỮU VÀ CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH LÊN CHI PHÍ ĐẠI DIỆN.PDF

TRNG I HC KINH T TP.HCM
VIN ÀO TO SAU I HC

 



PHM TH DUY LINH


NGHIểN CU NH HNG CA CU
TRÚC S HU VÀ C CH IU
HÀNH LểN CHI PHệ I DIN


LUN VN THC S KINH T



TP.HCM, NM 2013
TRNG I HC KINH T TP.HCM
VIN ÀO TO SAU I HC

 


PHM TH DUY LINH

NGHIểN CU NH HNG CA CU
TRÚC S HU VÀ C CH IU HÀNH
LểN CHI PHệ I DIN

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS TRN NGC TH


TP.HCM, NM 2013


i
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng lun vn ắ NGHIÊN CU NH HNG CA CU
TRÚC S HU VÀ C CH IU HÀNH LÊN CHI PHÍ I DIN” là
công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các thông tin d liu đc s dng trong
lun vn là trung thc, các ni dung trích dn đu ghi rõ ngun gc và các kt
qu trình bày trong lun vn cha đc công b ti bt k công trình nghiên
cu nào khác.
TP.HCM, tháng 01 nm 2013
Hc viên


Phm Th Duy Linh


ii
LI CM N

Trc tiên, tôi xin trân trng cm n sâu sc đn GS.TS Trn Ngc Th đã
giúp đ tn tình tôi trong sut thi gian hoàn thành lun vn này. Thy đã tn tình
hng dn và có nhng gi Ủ khoa hc quỦ báu đ tôi hoàn thin đ tài mt cách tt
nht.
Tôi cng xin gi li cm n và tri ân ti Thy Cô Ban giám hiu, Khoa tài
chính doanh nghip, Khoa sau đi hc và tt c QuỦ Thy Cô trong sut thi gian
hc tp và nghiên cu ti Trng đi hc kinh t TP.HCM.
Và cui cùng xin chân thành cm n đn gia đình, bn bè và đng nghip đã
luôn đng hành, giúp đ và h tr trong sut thi gian tôi hoàn thành lun vn.
Trân trng cm n!
TÁC GI LUN VN


Phm Th Duy Linh

iii
MC LC
LI CAM OAN
LI CM N
M U 1
1. Tóm tt 1
2. Gii thiu chung 1
CHNG I: NGHIểN CU THC NGHIM V TÁC NG CA
CU TRÚC S HU VÀ C IM HI NG QUN TR LểN CHI
PHệ I DIN 4
1.1. Các nghiên cu trên th gii 4
1.1.1. S hu ca nhà qun lỦ và chi phí đi din 4
1.1.2. S hu ln bên ngoài và chi phí đi din 5
1.1.3. Quy mô, thành phn hi đng qun tr và chi phí đi din 6
1.2. Tình hình nghiên cu  Vit Nam 10

1.2.1. Qun tr công ty và quy mô hi đng qun tr 10
1.2.2. Qun tr công ty và t l các thành viên không điu hành 11
1.2.3. Qun tr công ty và t l thành viên n 12
1.2.4. Qun tr công ty và quy mô công ty 12
1.2.5. Qun tr công ty và s hu nhà nc 13
CHNG II: XỂY DNG MỌ HỊNH NGHIểN CU NH HNG CA
CU TRÚC S HU, C IM CA HI NG QUN TR LểN CHI
PHệ I DIN CÁC CỌNG TY C PHN NIểM YT TRểN HOSE 15
2.1. Phng pháp vƠ mô hình nghiên cu 15
2.1.1. Phng pháp nghiên cu 15

iv
2.1.2. Xây dng mô hình nghiên cu 16
2.2. D liu 19
2.3. Phng pháp x lỦ s liu vƠ lỦ gii kt qu nghiên cu 21
2.3.1. Phng pháp x lỦ s liu 21
2.3.2. LỦ gii kt qu nghiên cu 23
2.4. Kt qu nghiên cu 23
2.4.1. Thng kê mô t 23
2.4.2. Phân tích ma trn h s tng quan 25
2.4.3. Kt qu hi quy 26
2.4.3.1. Kt qu hi quy vi bin ph thuc là hiu sut s dng tài sn 26
2.4.3.2. Kt qu hi quy vi bin ph thuc là t l chi phí hot
đng/doanh thu 29
2.4.4. LỦ gii kt qu nghiên cu 31
CHNG III: KT LUN 35
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 38
PH LC 40

v
BNG KÝ HIU CÁC CH VIT TT

HOSE : Sàn giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh
HNX : Sàn giao dch chng khoán Hà Ni
DNNN : Doanh nghip nhà nc
OECD : T chc Hp tác và Phát trin Kinh t
IFC : T chc Tài chính Quc t
ROA : T sut sinh li ca tài sn
ROE : T sut sinh li vn ch s hu
VIF : Nhân t phóng đi phng sai
NYSE : New York Stock Exchange
AMEX : American Stock Exchange
NASDAQ : National Association of Securities Dealers Automated
Quotation System
FRB/NSSBF : Federal Reserve Board/National Survey of Small Business
Finances.
OLS : Phng pháp bình phng nh nht thông thng.

vi

DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1: Mi quan h gia đim qun tr công ty và quy mô hi đng qun tr
Bng 2.1: Kt qu thng kê mô t các bin đc lp, các bin ph thuc và các
bin kim soát.
Bng 2.2: H s tng quan cp gia các bin đc lp, bin kim soát.
Bng 2.3: Bng Model Summary ca kt qu hi quy đi vi bin ph thuc là
hiu sut s dng tài sn
Bng 2.4: Bng ANOVA ca kt qu hi quy đi vi bin ph thuc là hiu
sut s dng tài sn
Bng 2.5: Bng Coefficients ca kt qu hi quy đi vi bin ph thuc là hiu
sut s dng tài sn
Bng 2.6: Bng Model Summary ca kt qu hi quy đi vi bin ph thuc là
ch tiêu chí phí hot đng/doanh thu
Bng 2.7: Bng ANOVA ca kt qu hi quy đi vi bin ph thuc là ch tiêu
chí phí hot đng/doanh thu
Bng 2.8: Bng Coefficients ca kt qu hi quy đi vi bin ph thuc ch
tiêu chí phí hot đng/doanh thu






vii

DANH MC CÁC BIU  VÀ HỊNH V

Biu đ 1.1 : Mi quan h gia đim qun tr công ty và t l thành viên hi
đng qun tr không điu hành
Biu đ 1.2 : Mi quan h gia đim qun tr công ty và t l thành viên n
trong hi đng qun tr
Biu đ 1.3 : Mi quan h gia đim qun tr công ty và quy mô công ty
Biu đ 1.4 : Mi quan h gia đim qun tr công ty và s hu nhà nc
Hình 2.1 :  th biu th tng quan gia hiu sut s dng tài sn và t l
s hu ni b
Hình 2.2 :  th biu th tng quan gia hiu sut s dng tài sn và t l
thành viên n trong hi đng qun tr.



1
M U

1. Tóm tt:
Trong lun vn này tác gi nghiên cu tác đng ca cu trúc s hu và đc
đim ca hi đng qun tr lên chi phí đi din đi vi các công ty niêm yt trên
sàn HOSE. Tác gi s dng ch tiêu hiu sut s dng tài sn và chi phí hot
đng/doanh thu đ đo lng chi phí đi din, s dng mô hình c lng hi quy
tuyn tính bi theo phng pháp OLS đ đánh giá tác đng ca các nhân t trên lên
chi phí đi din. Mu gm 77 công ty niêm yt ti HOSE trong thi gian 2 nm
(nm 2010 và 2011). Kt qu tác gi tìm thy mc đ gii thích ca mô hình (đc
đo lng bng ch tiêu R
2
điu chnh) khi s dng bin ph thuc là chi phí hot
đng/doanh thu thp hn so vi hiu sut s dng tài sn. Theo đó, kt qu hi quy

đi vi bin hiu sut s dng tài sn cho thy: (i) Tng quan nghch chiu vi t
l s hu ni b; (ii) Tng quan thun chiu vi t l thành viên n trong hi
đng qun tr; (iii) Không tìm thy mi tng quan có Ủ ngha vi t l s hu ca
các c đông ln bên ngoài và các đc đim khác ca hi đng qun tr: quy mô, t
l thành viên tham gia điu hành, t l thành viên đc lp.
2. Gii thiu chung:
Trong các công ty ln s phân đnh gia quyn s hu và quyn qun lỦ là
điu ht sc cn thit và là xu hng tt yu ca các doanh nghip hin đi. Bên
cnh nhng hiu qu mang li, vic phân đnh này cng làm ny sinh nhng nguy
c khin cho hiu qu hot đng ca doanh nghip không  mc ti u, gây thit
hi cho các ch s hu. ó là khi mc tiêu ca các ch s hu và ngi qun lỦ
không ging nhau. Nghiên cu ca Jensen & Meckling (1976) v lỦ thuyt đi din
là mt trong nhng nghiên cu tin đ đt nn móng cho nhiu nghiên cu thc
nghim sau này trên th gii. Rt nhiu nghiên cu đã đc thc hin đ tìm hiu
mi tng quan gia chi phí đi din vi cu trúc s hu, cu trúc tài chính, và c
ch điu hành. Chng hn,  M khi nghiên cu v mi tng quan gia chi phí đi

2
din vi cu trúc s hu và c ch điu hành không th không nhc đn 2 nghiên
cu ca Ang và các cng s (1999), Singh & Davidson (2002).  Anh có nghiên
cu Phillip J.McKnight & Charlie Weir (2009).  Vit Nam, trong thi gian gn
đây Qun tr công ty đã đc bit đn nh mt thut ng quen thuc và ngày càng
nhn đc nhiu s quan tâm, nghiên cu ca nhiu hc gi, cng đng kinh doanh
và c nhà chc trách. Tuy nhiên, chi phí đi din, mt khái nim trong mt đ tài
ln v Qun tr công ty vn cha nhn đc s quan tâm nhiu ca mi ngi. Xut
phát t thc tin trên, và vi mong mun đa đ tài chi phí đi din đn gn hn
na vi mi ngi, trên c s 2 cuc nghiên cu ca Ang và các cng s (1999),
Singh & Davidson (2002), tác gi đã tin hành nghiên cu v mi tng quan gia
chi phí đi din vi cu trúc s hu và c ch điu hành mà c th là đc đim ca
hi đng qun tr trong môi trng Vit Nam.

óng góp ca lun vn là: Th nht, tác gi thc hin nghiên cu đnh
lng, cung cp các ch tiêu đo lng trc tip chi phí đi din, và đo lng mi
tng quan gia chi phí đi din vi các nhân t v cu trúc s hu, đc đim hi
đng qun tr. Các nghiên cu trc đây các hc gi thng nghiên cu chi phí đi
din di góc đ lỦ lun; Th hai, tác gi s dng các bin đc đim ca hi đng
qun tr v: s lng thành viên, t l thành viên đc lp, t l thành viên điu hành
và t l thành viên n khi xem xét tác đng ca các nhân t này lên chi phí đi din.
Các nghiên cu trc đây v Qun tr công ty khi xem xét đc đim hi đng qun
tr, các hc gi thng xem xét vic kiêm nhim v trí Tng giám đc ca Ch tch
hi đng qun tr hay t l s hu c phn ca hi đng qun tr.
Kt qu nghiên cu ca tác gi cho thy mc đ gii thích ca mô hình
(đc đo lng bng ch tiêu R
2
điu chnh) khi s dng bin ph thuc là chi phí
hot đng/doanh thu thp hn so vi hiu sut s dng tài sn. Theo đó, kt qu hi
quy đi vi bin hiu sut s dng tài sn cho thy: t l s hu c phn ni b
càng cao thì chi phí đi din càng ln; thành viên n trong hi đng qun tr có hiu
qu trong vic gim chi phí đi din; vic giám sát ca c đông ln bên ngoài và các

3
đc đim khác ca hi đng qun tr (quy mô, thành viên điu hành, thành viên đc
lp) không tác đng có Ủ ngha đn chi phí đi din. Ngoài ra, tác gi còn tìm thy
đòn by tài chính (hay s giám sát ca ngân hàng) không có tác dng làm gim chi
phí đi din.
Phn tip theo ca lun vn tác gi trình bày mt vài nghiên cu trên th gii
và  Vit Nam liên quan đn chi phí đi din, cu trúc s hu và đc đim ca hi
đng qun tr. Chng 2 tác gi trình bày phng pháp nghiên cu, d liu, kt qu
và lỦ gii kt qu nghiên cu. Chng 3 là kt lun, nhng hn ch ca đ tài và
hng nghiên cu tip theo.

4
CHNG I
NGHIểN CU THC NGHIM V TÁC NG CA
CU TRÚC S HU VÀ C IM CA HI
NG QUN TR LểN CHI PHệ I DIN
1.1. Các nghiên cu trên th gii:
1.1.1. S hu ca nhà qun lý và chi phí đi din (Managerial ownership and
agency costs):
Hiu ng ắhi t li ích” (convergence of interest) ca Jensen (1976) cho
rng t l s hu c phn ca nhà qun lỦ giúp li ích ca ch s hu và nhà qun
lỦ thng nht vi nhau, và khi t l s hu c phn ca nhà qun lỦ tng, hiu qu
hot đng ca công ty cng tng lên. Morck và các cng s (1988), McConnell &
Servaes (1990, 1995), Kole (1995) xem xét mi quan h phi tuyn gia mc đ s
hu ni b và hiu qu hot đng ca công ty. Morck và các cng s (1988) đã báo
cáo rng tn ti mi tng quan dng gia mc đ s hu c phn ca nhà qun lỦ
và giá tr công ty (đo lng bng Tobin’s Q) khi mc đ s hu c phn nm trong
khong t 0% - 5% và trên 25%, và tn ti mi tng quan âm khi mc đ s hu

c phn t 5% - 25%. H tìm thy hiu ng ắhi t li ích” xut hin  c hai mc
đ s hu c phn ca nhà qun lỦ nh hn và ln hn, trong khi đó  mc đ s
hu t 5% - 25% thì li xut hin hiu ng ắngn chn” (entrenchment) gii thích
cho mi tng quan âm gia giá tr công ty và mc đ s hu c phn ca nhà qun
lỦ. Trong vùng này, nhà qun lỦ vì li ích cá nhân đã đa ra các quyt đnh tiêu tn
nhiu chi phí hn mc cn thit và do đó làm gim giá tr công ty.
Short & Keasey (1999) cng đã báo cáo rng tn ti mi quan h phi tuyn
gia mc đ s hu ca nhà qun lỦ và giá tr công ty khi phân tích mu là các công
ty  Anh Quc. McConnell & Servaes (1990, 1995), s dng phng trình hi quy
bc hai đ đo lng mi tng quan gia mc đ s hu ca nhà qun lỦ và giá tr
ca công ty (đo lng bng Tobin’s Q), h phát hin đ th biu din mi tng

5
quan là đng cong li. Kt qu ca h cho thy rng tn ti mi tng quan dng
khi mc đ s hu c phn ca nhà qun lỦ t 40% - 50%, và tng quan âm khi
mc đ s hu ln hn. Kole (1995) khác vi kt qu ca Morck và các cng s
(1988) và McConnell & Servaes (1990, 1995) v t l khi h s dng mu là các
công ty nh. Kt qu ca h cho thy rng hiu ng ắhi t li ích” xut hin khi
mc đ s hu c phn ca nhà qun lỦ  vùng ln hn.
Theo Kole (1995), mc đ s hu c phn ca nhà qun lỦ có th tác đng
đn các công ty ln và nh mt cách khác nhau. iu này quan trng đ xác đnh
liu rng mc đ s hu c phn ca nhà qun lỦ có tác đng đn chi phí đi din
mt cách khác nhau thông qua quy mô hot đng ca công ty khác nhau. Ang và
các cng s (1999) đã kim tra mi quan h gia chi phí đi din và mc đ s hu
c phn ca nhà qun lỦ đi vi các công ty có quy mô nh  M, sau đó Singh &
Davidson (2002) đã phát trin nghiên cu ca Ang và các cng s (1999) đi vi
các công ty có quy mô ln. Hai nghiên cu này s đc tác gi nêu rõ  phn di
đây.
1.1.2. S hu ln bên ngoài và chi phí đi din (Outside block ownership and
agency costs):

C đông s hu ln bên ngoài nói chung hành đng nh nhng nhà giám sát
và có th là công c to ra hiu qu hot đng vt tri cho công ty. Chng hn,
Holderness & Sheeham (1985), và Barclay & Holderness (1991) cung cp nhng
bng chng thc nghim cho thy rng hiu qu qun lỦ gia tng và giá c phiu
tt hn sau các v mua c phn ln (block share purchases). Shome & Singh
(1995) và Allen & Phillips (2000) báo cáo rng hiu qu hot đng đã đc ci
thin sau nhng v mua c phn ln. Bethel và các cng s (1998) cung cp nhng
bng chng xa hn đi vi các nhà đu t nng đng s hu ln c phn (activist
block purchases) thông qua các cuc tái cu trúc công ty, giá c phiu tng bt
thng, li nhun hot đng tng lên. Tuy nhiên, Cai và các cng s (2001) tìm
thy quan h nhân qu có th đi theo hng ngc li. ó là, giá c phiu tt
dng nh thu hút các nhà đu t t chc.

6
1.1.3. Quy mô, thành phn hi đng qun tr và chi phí đi din (Board size and
composition as agency deterrent mechanism):
Các nhà nghiên cu đã nhn mnh tm nh hng ca quy mô và thành phn
ca hi đng qun tr có th có đn các vn đ trong công ty. Quy mô và thành phn
ca hi đng qun tr có th nh hng đn kh nng giám sát và hng dn hiu
qu. Quy mô và thành phn ca hi đng qun tr có th nh hng đn tác đng
ca s hu ln và ni b lên hiu qu hot đng ca công ty nh là mt b sung hay
thay th cho cu trúc s hu. Theo đó, vic gia tng v quy mô và đa dng v thành
phn có th mang li li ích thông qua vic to ra mt mng li vi môi trng
bên ngoài, đm bo ngun lc rng ln (Pfeffer, 1973; Pearce & Zahra, 1992).
Mt s ngi khác thì cho rng khi s lng thành viên hi đng qun tr
quá ln, các thành viên gp vn đ ắngi đi xe min phí” (free rider). Mt s thành
viên không tích cc tham gia vào hot đng ca hi đng, mà trông ch vào ng x
ca các thành viên khác. iu này làm cho hot đng giám sát và kim soát nhà
qun lỦ t phía hi đng qun tr tr nên kém hiu qu và vn đ đi din s gia
tng. Do đó, quy mô hi đng qun tr ln kém hiu qu hn quy mô nh (Shaw,

1981; Jewell & Reitz, 1981; Olson, 1982; Gladstein, 1984; Lipton & Lorsch, 1992;
Jensen & Merkling, 1976). Kt qu thc nghim ca Yermack (1996) và Eisenberg
và các cng s (1998) báo cáo rng hiu qu hot đng ca công ty cao hn đi vi
các công ty có quy mô hi đng qun tr nh hn.
Mt câu hi quan trng liên quan đn vai trò gii quyt vn đ đi din đi
vi các thành viên hi đng qun tr bên ngoài (Outsider board member). Fama
(1980) và Fama & Jensen (1983) cho rng các thành viên hi đng qun tr bên
ngoài, bng vic cung cp kin thc chuyên môn và k nng giám sát, làm tng giá
tr cho công ty. H đc xem nh là ngi giám h cho li ích ca các c đông
thông qua công vic giám sát. Nhiu bng chng thc nghim cho rng các thành
viên hi đng qun tr bên ngoài giám sát hiu qu hn và là mt thành phn quan

7
trng trong vic k lut nhà qun lỦ (Coughlan & Schmidt, 1985; Hermalin &
Weisbach, 1988).
Trong khi tn ti bng chng thc nghim mâu thun nhau liên quan đn
thành phn hi đng qun tr và hiu qu hot đng ca công ty (Chng hn,
Hermalin & Weisbach (1991) không tìm thy mi quan h có Ủ ngha gia hiu qu
hot đng công ty vi t l thành viên bên ngoài trong hi đng qun tr, Baysinger
& Butler (1985) li tìm thy mi tng quan dng), các thành viên hi đng qun
tr bên ngoài có th đóng góp vào giá tr công ty thông qua đánh giá ca h v các
quyt đnh mang tính chin lc (Brickley & James, 1987; Byrd & Hickman, 1992;
Lee và các cng s (1992)) và thông qua vai trò ca h trong vic sa thi các nhà
qun lỦ không hiu qu và có hiu sut kém (Weisbach, 1988).
Mt vn đ khác v thành phn hi đng qun tr đc nhiu nhà nghiên cu
quan tâm gn đây, đó là vn đ đa dng v gii tính. Tuy nhiên nhiu nghiên cu
thc nghim cho kt qu mâu thun nhau. Theo Campbell & Minguez-Vera (2007)
khi phân tích các công ty niêm yt  Tây Ban Nha tìm thy mi tng quan dng
gia t l n gii trong hi đng qun tr vi giá tr công ty (đo lng bng Tobin’s
Q), Erhardt và các cng s (2003) tìm thy t l phn trm n gii trong hi đng

qun tr có tng quan dng khi phân tích các công ty niêm yt  Anh Quc theo
hai cách đo lng: t sut sinh li trên tài sn (return on assets) và t sut hoàn vn
đu t (return on investments). Ngoài ra, nghiên cu gn đây  Anh Quc tìm thy
s hin din ca ít nht mt thành viên n trong hi đng qun tr gim chi phí phá
sn ca công ty (Wilson & Altanlar, 2009). Jurkus và các cng s (2008) cung cp
bng chng v t l n trong hi đng qun tr có liên quan đn hiu qu hot đng
ca công ty (đo lng bng Tobin’s Q) và chi phí đi din (đo lng bng dòng tin
t do).
Theo quan đim khác, vic đa dng ca hi đng qun tr có th mang li chi
phí cho công ty. Earley & Mosakowski (2000) tranh lun rng các thành viên là mt
nhóm đng nht thì đi mt vi các mâu thun v cm xúc ít hn và có xu hng

8
giao tip thng xuyên hn nhóm không đng nht. Jude (2003) báo cáo rng các
công ty có n gii trong hi đng qun tr có khuynh hng hot đng kém hiu
qu hn các hi đng qun tr toàn b là nam gii. Hi đng qun tr không đng
nht luôn luôn là hi đng qun tr ln hn (Carter và các cng s, 2003), và hi
đng qu tr ln hn thng đi mt vi vn đ ắđi xe min phí” bi vì các thành
viên hi đng qun tr tin tng vào các thành viên khác trong vic giám sát nhà
qun lỦ.
Marinova và các cng s (2010) khi quan sát 102 công ty  Hà Lan và 84
công ty  an Mch đã không tìm thy mi quan h có Ủ ngha gia hiu qu hot
đng ca công ty và s hin din ca n gii trong hi đng qun tr. Mu quan sát
ca h bao gm t l ít nht 40% n gii trong hi đng qun tr. Randoy và các
cng s (2006) không tìm thy tác đng ca vic đa dng gii tính lên giá c phiu
và t sut sinh li trên tài sn khi kho sát  an Mach, Na Uy, Thy in.
Theo quan đim đi din, Adams & Ferreira (2009) tìm thy hi đng qun
tr n gim mâu thun đi din, bi vì h luôn luôn giám sát bn b khi so sánh vi
nam gii. Jurkus và các cng s (2008) đã tìm thy kt qu tng t và gii thích
mi quan h nghch gia t l phn trm n gii trong hi đng qun tr và chi phí

đi din (đo lng bng dòng tin t do). Carter và các cng s (2003) kim tra s
đa dng ca hi đng qun tr và giá tr ca công ty theo lỦ thuyt đi din. H tìm
thy có mi tng quan âm gia t l n gii trong hi đng qun tr và chi phí đi
din, s dng mu Fortune 100. H tip tc tha nhn s đa dng v gii tính có th
tng cng giám sát và kim soát các nhà qun lỦ trong khi tng s đc lp ca hi
đng qun tr.
Nh vy, tn ti bng chng cho rng thành phn ca hi đng qun tr có
th có nh hng đn hiu qu hot đng ca công ty thông qua vic gim chi phí
đi din.

9
Cui cùng hai nghiên cu liên quan nht đn lun vn này là nghiên cu ca
Ang và các cng s (1999) và Singh & Davidson (2002). Trong nghiên cu đu
tiên, Ang và các cng s đã cung cp bng chng v mi tng quan gia cu trúc
s hu và chi phí đi din. Nghiên cu ca h trên c s so sánh vi trng hp
công ty có phi phí đi din bng không. Theo Jensen & Meckling (1976) đó là
nhng công ty có nhà qun lỦ (giám đc) đng thi là ch s hu duy nht ca công
ty. H s dng ch tiêu hiu sut s dng tài sn (asset utilization) và chi phí hot
đng (operating expenses) đ đo lng chi phí đi din. Mu s dng là 1,780 công
ty kinh doanh có quy mô nh  M trên c s d liu FRB/NSSBF cung cp, h
kim tra liu rng chi phí đi din thay đi nh th nào tng ng vi cu trúc s
hu khác nhau. Kt qu tìm thy chi phí đi din: (i) Cao hn khi giám đc là ngi
ngoài so vi trng hp giám đc là ngi ni b công ty; (ii) T l nghch vi mc
đ s hu c phn ca giám đc công ty; (iii) Tng lên cùng vi s lng c đông
không điu hành; (iv) Thp hn khi b ngân hàng giám sát nhiu hn nhng  mc
đ thp hn ba ni dung bên trên. Trong nghiên cu th hai, Singh và Davidson m
rng phân tích ca Ang và các cng s v mi tng quan gia cu trúc s hu và
chi phí đi din đi vi các công ty đi chúng  M. H s dng mu gm 118 công
ty có doanh thu hàng nm hn 100 triu đô la trong thi gian 2 nm, đc niêm yt
trên sàn NYSE, AMEX và NASDAQ. S dng cách đo lng hi khác v chi phí

đi din khi đo lng bng ch tiêu chi phí hot đng. H không ch nghiên cu cu
trúc s hu ni b khi xác đnh chi phí đi din, mà còn nghiên cu vai trò ca
nhng c đông ln bên ngoài trong vic k lut nhà qun lỦ, h còn kim soát tm
nh hng ca quy mô và thành phn hi đng qun tr lên chi phí đi din, điu mà
không đc đánh giá bi Ang và các cng s. Kt qu h tìm thy: (i) T l s hu
ca nhà qun lỦ có mi tng quan thun chiu vi hiu sut s dng tài sn nhng
không có Ủ ngha ngn chn nhng chi phí tùy Ủ quá mc (excessive discretionary
expenses); (ii) Thành phn hi đng qun tr và s hu ln bên ngoài có th ch có
tác đng hn ch vào vic gim chi phí đi din; (iii) Quy mô hi đng qun tr có
tng quan âm vi hiu sut s dng tài sn và không liên quan đn chi phí tùy Ủ;

10
(iv) òn by tài chính có tng quan âm vi hiu sut s dng tài sn. Trong khuôn
kh lun vn này, tác gi s dng cách đo lng ca Singh và Davidson (2002) đ
đo lng cho các bin nghiên cu v chi phí đi din, cu trúc s hu ni b, đc
đim hi đng qun tr, các bin kim soát v quy mô và đòn by tài chính. Tuy
nhiên, đi vi đc đim ca hi đng qun tr, ngoài kim soát vn đ v quy mô, t
l thành viên tham gia điu hành, t l thành viên đc lp, tác gi phát trin thêm
bin mi v t l n trong hi đng qun tr.
1.2. Tình hình nghiên cu  Vit Nam:
Nh đã trình bày  phn trên, Qun tr công ty đã và đang nhn đc nhiu
quan tâm nghiên cu ca nhiu hc gi, cng đng kinh doanh và nhà chc trách.
Tuy nhiên, chi phí đi din vn cha thc s đc quan tâm tng xng vi tm
nh hng ca nó đn doanh nghip và nhng nghiên cu thc nghim trc tip v
vn đ này còn khá ít. Do đó,  ni dung này tác gi trình bày mt s báo cáo liên
quan đn các nhân t nghiên cu trong lun vn khi xem xét đánh giá v hiu qu
Qun tr công ty, mà c th là các đc đim ca hi đng qun tr, quy mô công ty
và s hu nhà nc đã đc T chc tài chính quc t (IFC) công b trong Báo cáo
Th đim Qun tr Công ty.
Kt qu ca IFC công b trên c s kho sát tình hình Qun tr công ty ca

100 công ty đi chúng niêm yt ln nht ti HOSE và HNX tính đn 01/01/2010,
đi din cho hn 83% tng giá tr vn hóa th trng. Phng pháp IFC áp dng là
đánh giá bng th đim trên c s các Nguyên tc Qun tr Công ty ca OECD. Kt
qu báo cáo c th nh sau:
1.2.1. Qun tr công ty và quy mô hi đng qun tr:
Các công ty đc chia thành 3 nhóm theo quy mô hi đng qun tr đ so
sánh.  nhóm đu tiên, bao gm 25 công ty có đim qun tr công ty cao hn, trung
bình các công ty có 6.5 thành viên trong hi đng qun tr. Nhóm th 2, gm 50
công ty có đim qun tr công ty thp hn, quy mô hi đng qun tr trung bình có
5.9 ngi. Nhóm th 3 có đim qun tr công ty thp nht, gm 25 công ty, quy mô

11
hi đng qun tr công ty trung bình là 6.2 ngi. Nh vy, quy mô hi đng qun
tr không khác nhau đánh k gia các nhóm, không có chng c kt lun v mi
liên h gia quy mô hi đng qun tr và đim qun tr công ty.
Bng 1.1. Mi quan h gia đim qun tr công ty và quy mô hi đng qun tr



Ngun: Báo cáo th đim qun tr công ty
1.2.2. Qun tr công ty và t l các thành viên không điu hành:
Các công ty có t l thành viên không điu hành trong hi đng qun tr cao
hn có đim s qun tr công ty cao hn so vi các công ty khác. 25 công ty có t l
thành viên không điu hành cao nht trong hi đng qun tr có đim qun tr công
ty trung bình 46.4%. 50 công ty  gia có ít thành viên không điu hành hn thì
đim qun tr công ty trung bình 44.9%, nhóm 25 công ty có t l thành viên không
điu hành thp nht có đim qun tr công ty là 42.8%, thp nht trong c 3 nhóm.
Biu đ 1.1: Mi quan h gia đim qun tr công ty và t l thành viên hi
đng qun tr không điu hành

Ngun: Báo cáo th đim qun tr công ty

12
1.2.3. Qun tr công ty và t l thành viên n:
Trong biu đ di đây cho thy, các công ty có đim qun tr công ty cao
hn có trung bình 18.9% s thành viên hi đng qun tr là n. Trong khi các công
ty có đim qun tr công ty thp nht ch có 12% s thành viên là n trong hi đng
qun tr.
Biu đ 1.2: Mi quan h gia đim qun tr công ty và t l thành viên n
trong hi đng qun tr

Ngun: Báo cáo th đim qun tr công ty
1.2.4. Qun tr công ty và quy mô công ty:
Khi so sánh đim qun tr công ty ca 25 doanh nghip ln nht, theo giá tr
vn hóa th trng ca vn ch s hu, đim qun tr công ty trung bình là 47.6%,
cao hn so vi đim trung bình là 44.7% ca toàn b công ty kho sát. Nhng
doanh nghip quy mô ln này (25 công ty ln nht) có giá tr vn hóa th trng t
40,000 t đng đn 4,000 t đng (tính ti thi đim 31/12/2010).
Các công ty ln thng có qun tr công ty tt hn có th do khi công ty phát
trin v quy mô và mc đ phc tp, chúng phi tng cng chính sách và thông l
qun tr công ty đ có th h tr cho vic tuân th các yêu cu v pháp lỦ và gim
thiu ri ro. im qun tr công ty cao có th phn ánh s cn thit phi qun lỦ
cht ch hn do tính phc tp ca các doanh nghip ln này.

13
Biu đ 1.3: Mi quan h gia đim qun tr công ty và quy mô công ty

Ngun: Báo cáo th đim qun tr công ty
1.2.5. Qun tr công ty và s hu nhà nc:
Khi phân tích s hu nhà nc, nhóm các công ty có đim qun tr công ty

cao nht có t l s hu nhà nc trung bình là 27.4%. Trong nhóm 50 công ty có
đim qun tr công ty thp hn, t l s hu nhà nc trung bình là 34.9%.  nhóm
25 công ty có đim qun tr công ty thp nht thì t l s hu nhà nc trung bình là
32.8%. Nh vy, đim qun tr công ty thp hn  nhng công ty có s hu nhà
nc cao hn.
Biu đ 1.4. Mi quan h gia đim qun tr công ty và s hu nhà nc

Ngun: Báo cáo th đim qun tr công ty

14
Tóm li, trên c s các nghiên cu thc nghim đã đc thc hin bi nhiu
nhà kinh t, t nhiu quc gia trên th gii nh đã trình bày phn trên. Tác gi
mong mun kim chng trong nn kinh t đang chuyn đi sang c ch th trng
và môi trng pháp lỦ cha hoàn thin nh Vit Nam, liu rng các nhân t v cu
trúc s hu và đc đim ca hi đng qun tr thc s có Ủ ngha hay không khi
xem xét mi tng quan vi chi phí đi din, mà c th tác gi mun tìm hiu xem
liu rng kt qu nghiên cu ca Singh & Davidson (2002) khi kho sát các công ty
niêm yt trên sàn chng khoán M có phù hp không trong môi trng Vit Nam.

15
CHNG II
XỂY DNG MỌ HỊNH NGHIểN CU NH HNG
CA CU TRÚC S HU, C IM CA HI
NG QUN TR LểN CHI PHệ I DIN CÁC
CỌNG TY C PHN NIểM YT TRểN HOSE
2.1. Phng pháp vƠ mô hình nghiên cu:
2.1.1. Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu đnh tính khám phá khái nim, bn cht, các thái đ, hành vi và
kinh nghim thông qua phng vn hoc tho lun nhóm. Nghiên cu dng này tìm
hiu quan nim ca nhng ngi tham gia. Hai đnh hng quan trng nht ca
nghiên cu đnh tính là nghiên cu lỦ thuyt nn và nghiên cu tình hung đin
hình.
Nghiên cu đnh lng bao hàm các đc trng cn bn đi vi phng pháp
nghiên cu đnh tính. Các nghiên cu này s dng s lng mu kho sát đ ln đ
phân tích nhm đt đc mc tiêu nghiên cu. Quy lut, bn cht ca đi tng
nghiên cu đc rút ra t quy lut s ln, quy lut ca thng kê. Nghiên cu đnh
lng thng đc s dng đ kim chng các lỦ thuyt khoa hc.
Xut phát t đi tng và mc tiêu nghiên cu ca lun vn, tác gi thc
hin vic kim chng các kt qu thc nghim đã đc nghiên cu trên th gii
trong môi trng kho sát  các công ty c phn niêm yt ti HOSE. Do đó, tác gi
la chn phng pháp nghiên cu đnh lng thông qua xem xét mi quan h gia
các nhân t v cu trúc s hu và đc đim hi đng qun tr vi chi phí đi din
ca công ty c phn, mô t đnh lng các nhân t, phân tích ma trn h s tng
quan, đánh giá và kim đnh mc đ phù hp ca phng trình hi quy, kim đnh
mc Ủ ngha ca các h s hi quy bng phng pháp OLS thông thng trên tp

d liu tng th.


16
2.1.2. Xây dng mô hình nghiên cu:
Nh đã trình bày  Chng I, lun vn này tác gi thc hin trên c s
nghiên cu ca Singh & Davidson (2002). Do đó, vic xác đnh các bin ph
thuc, các bin đc lp và các bin kim soát s da trên nghiên cu này. Tuy
nhiên, tác gi có điu chnh mt s ni dung phù hp theo môi trng ca Vit
Nam.
Bin ph thuc: là chi phí đi din ca công ty c phn. Theo Singh &
Davidson (2002), bin này đc đo lng bng 2 ch tiêu: hiu sut s dng tài sn
(the ratio of annual sales to total assets) và (chi phí bán hàng + chi phí chung + chi
phí qun lỦ)/doanh thu (SG&A Expense to Sales, trong đó SG&A Expense là vit
tt ca Selling, General & Administrative Expense).
i vi ch tiêu th nht, hiu sut s dng tài sn đo lng kh nng nhà
qun lỦ s dng tài sn hiu qu nh th nào. Mt t l cao cho thy mt s lng
ln doanh thu đc to ra và cui cùng là dòng tin đc to ra di mt mc đ tài
sn. Mt t l thp cho thy nhà qun lỦ đang s dng tài sn không to ra dòng tin
và có th đang hy hoi giá tr đu t. Trong khi mt t l cao hn cho thy nhà
qun lỦ đang s dng tài sn hiu qu và do đó to ra giá tr cho c đông, thì mt t
l thp hn phn ánh tài sn đc s dng cho nhng mc đích không hiu qu. Do
đó, các công ty có mâu thun đi din đáng k thì s có hiu sut s dng tài sn
thp hn nhng công ty có ít mâu thun đi din hn. Hay hiu sut tài sn càng cao
thì chi phí đi din càng thp.
i vi ch tiêu th hai, theo Singh & Davidson, SG&A Expense s bao gm
lng, tin thuê nhà, tin ích, cho thuê thanh toán, và công c dng c, nó phn ánh
trc tip các chi phí xây dng vn phòng, trang trí ni tht, xe hi, và trang thit b
khác. Nhà qun lỦ có th s dng các chi phí qung cáo và bán hàng đ che đy cho
nhng chi tiêu bng lc riêng mình. Do đó, mâu thun đi din cao hn s đc

phn ánh trong các chi phí này cao hn.