B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN TRNG SN
M RNG TÍN DNG
I VI CÁC DOANH NGHIP NH VÀ VA
TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT
TRIN NÔNG THÔN TNH QUNG TR
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân Hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS TRN HOÀNG NGÂN
TP.H Chí Minh – Nm 2013
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng s liu
Danh mc các biu đ
Danh mc các s đ
Phn m đu
Phn ni dung
CHNG 1 : TNG QUAN V TÍN DNG I VI DOANH NGHIP NH VÀ
VA TI NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1 Mt s vn đ v doanh nghip nh và va 1
1.1.1 Khái nim và tiêu chí xác đnh doanh nghip nh và va 1
1.1.2 Phân loi doanh nghip nh và va 1
1.1.3 c đim doanh nghip nh và va 2
1.1.4 Vai trò ca doanh nghip nh và va 3
1.1.5 Vn ca doanh nghip nh và va 5
1.2 Tín dng ngân hàng đi vi doanh nghip nh và va 6
1.2.1 Khái quát v tín dng ngân hàng 6
1.2.2 c đim ca tín dng ngân hàng đi vi doanh nghip nh và va 8
1.2.3 Ý ngha ca vic m rng tín dng đi vi doanh nghip nh và va 9
1.3 M rng tín dng ca các ngân hàng thng mi 11
1.3.1 Khái nim m rng tín dng 11
1.3.2 Ni dung m rng tín dng 11
1.3.3 Các nhân t nh hng đn vic m rng tín dng đi vi doanh nghip nh và va
17
1.3.4 Cht lng dch v tín dng 20
1.4 M rng tín dng ngân hàng đi vi các doanh nghip nh và va trên th gii và bài
hc kinh nghim đi vi Chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh
Qung Tr 25
1.4.1 Kinh nghim các nc trên th gii 25
1.4.2 Bài hc kinh nghim cho chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông
thôn tnh Qung Tr 26
Kt lun Chng 1 27
CHNG 2 : THC TRNG HOT NG TÍN DNG I VI DOANH
NGHIP NH VÀ VA TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN TNH QUNG TR 29
2.1 Khái quát v chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh Qung
Tr 29
2.1.1 Khái quát v điu kin kinh t xã hi tnh Qung Tr 29
2.1.2 Quá trình hình thành và phát trin chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và phát trin
nông thôn tnh Qung Tr 33
2.1.3 Mô hình t chc chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh
Qung Tr 34
2.1.4 Kt qu hot đng kinh doanh ca chi nhánh trong nhng nm qua 35
2.2 Thc trng m rng tín dng đi vi doanh nghip nh và va ti chi nhánh Ngân
hàng nông nghip và phát trin nông thôn tnh Qung Tr 44
2.2.1 Tình hình phát trin doanh nghip nh và va ti tnh Qung Tr 44
2.2.2 Thc trng m rng quy mô hot đng tín dng đi vi doanh nghip nh và va
ti Chi nhánh 46
2.2.3 Thc trng v cht lng tín dng 52
2.2.4 Các nhân t nh hng đn cht lng dch v tín dng đi vi các doanh nghip
nh và va 55
2.3 ánh giá hot đng tín dng đi vi doanh nghip nh và va ti chi nhánh Ngân
hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh Qung Tr 62
2.3.1 Nhng kt qu đt đc 62
2.3.2 Nhng hn ch 64
2.3.3 Nguyên nhân ca các hn ch tín dng đi vi các doanh nghip nh và va ti chi
nhánh 66
Kt lun chng 2 68
CHNG 3 : GII PHÁP M RNG TÍN DNG I VI DOANH NGHIP
NH VÀ VA TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT
TRIN NÔNG THÔN TNH QUNG TR 69
3.1 Nhng đnh hng quan trng là cn c đ xut 69
3.1.1 nh hng phát trin kinh t xã hi tnh Qung Tr đn nm 2020 69
3.1.2 nh hng phát trin doanh nghip nh và va tnh Qung Tr đn nm 2015 70
3.1.3 nh hng hot đng đu t tín dng ca chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và
phát trin nông thôn tnh Qung Tr nm 2012 đn 2015 71
3.1.4 nh hng mc tiêu m rng tín dng doanh nghip nh và va ca chi nhánh
ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh Qung Tr giai đon 2012 - 2015 73
3.2 Gii pháp m rng tín dng đi vi doanh nghip nh và va ti chi nhánh Ngân
hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh Qung Tr 74
3.2.1 Xây dng, thc hin nht quán chính sách tín dng đi vi doanh nghip nh và
va 74
3.2.2 Xây dng và thc hin chính sách khách hàng đng b, phù hp vi doanh nghip
nh và va 75
3.2.3 Sàng lc và la chn khách hàng là doanh nghip nh và va 77
3.2.4 Nâng cao t trng cho vay không phi bo đm bng tài sn và cho vay có đm bo
bng tài sn hình thành t vn vay đi vi các doanh nghip nh và va 78
3.2.5 a dng hoá các hình thc cung ng vn và nâng cao cht lng các sn phm cho
vay đi vi các doanh nghip nh và va 79
3.2.6 Thành lp t tín dng doanh nghip nh và va, hot đng chuyên nghip 79
3.2.7 Tng cng công tác đào to, tp hun, nâng cao trình đ nghip v, kin thc kinh
t, xã hi và pháp lut, cho đi ng cán b tín dng doanh nghip nh và va 80
3.2.8 Nâng cao nng lc qun lý, qun tr điu hành ca ban lãnh đo 80
3.2.9 Khai thác, ng dng hiu qu công ngh tin hc mi vào hot đng tín dng đi vi
doanh nghip nh và va 81
3.2.10 y mnh công tác huy đng ngun vn vi lãi sut hp lý đ m rng tín dng
đi vi doanh nghip nh và va 81
3.2.11 Nâng cao cht lng, hiu qu hot đng marketing ngân hàng 82
3.2.12 M rng và nâng cao cht lng các hot đng dch v khác 83
3.2.13 M rng gn vi nâng cao cht lng tín dng 83
3.2.14 Thc hin ch đ đãi ng, đng viên khen thng kp thi đi vi cán b tín dng
ph trách doanh nghip nh và va 84
3.2.15 M rng mi liên kt, hp tác vi các Hip hi, các t chc trong và ngoài nc,
phi hp cht ch vi các cp, ngành ca đa phng 85
3.3 Mt s kin ngh 86
3.3.1 i vi chính ph các b ngành liên quan 86
3.3.2 i vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 86
3.3.3 i vi ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam 87
3.3.4 i vi y ban nhân dân Tnh Qung Tr 88
KT LUN
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC T VIT TT TRONG LUN VN
CBTD Cán b tín dng
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip nhà nc
DNNVV Doanh nghip nh và va
KD Kinh doanh
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn
NHTM Ngân Hàng thng mi
NHTW Ngân hàng Trung ng
TD Tín dng
TDNH Tín dng ngân hàng
TNHH Trách nhim hu hn
DANH MC CÁC BNG S LIU
Bng 1.1. Phân loi DNNVV theo ngh đnh 56/2009/N-CP ngày 30/06/2009 2
Bng 1.2. Thang đo mô hình đánh cht lng tín dng ngân hàng 22
Bng 2.1. Mt s ch tiêu kinh t - xã hi ca tnh Qung Tr giai đon 2009 -2012 29
Bng 2.2. Tình hình huy đng vn ca Chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr 35
Bng 2.3. Th phn ngun vn huy đng trên đa bàn trong nm 2012 38
Bng 2.4. C cu d n ti Chi nhánh trong giai đon 2010 – 2012 38
Bng 2.5. Tc đ tng trng d n ca chi nhánh giai đon 2010 – 2012 39
Bng 2.6. C cu d n theo thành phn kinh t ti chi nhánh giai đon 2010 -2012 40
Bng 2.7. C cu thu t hot đng dch v nm 2012 ti Chi nhánh 41
Bng 2.8. Kt qu hot đng kinh doanh ca chi nhánh trong giai đon 2010 – 2012 43
Bng 2.9. Tình hình huy đng vn đi vi các DNNVV 46
Bng 2.10. S lng DNNVV vay vn ti Chi nhánh NHNo&PTNT 49
Bng 2.11. Tình hình d n đi vi các DNNVV 50
Bng 2.12. C cu d n đi vi các DNNVV 51
Bng 2.13. N quá hn phân theo nhóm ngiai đon 2010 - 2012 53
Bng 2.14. c đim mu điu tra 55
Bng 2.15. Cronbach Alpha ca các nhân t hình thành 56
Bng 2.16. Kim đnh KMO và Bartlett (KMO and Bartlett's Test) 58
Bng 2.17. Kt qu phân tích nhân t các thành phn cht lng dch v ngân hàng 59
Bng 2.18. Kt qu phân tích nhân t thành phn s hài lòng 60
Bng 2.19. Ktquphântíchhiquybi 61
DANH MC CÁC BIU
Biu 2.1. Giá tr sn xut các ngành trong giai đon 2009 – 2012 30
Biu 2.2. Kim ngch xut - nhp khu tnh Qung Tr trong giai đon 2009 – 2012 31
Biu 2.3. C cu ngi trong đ tui lao đng tnh Qung Tr nm 2012 32
Biu 2.4. C cu ngun vn huy đng theo k hn trong giai đon 2010 – 2012 36
Biu 2.5. C cu ngun vn huy đng phân theo đi tng khách hàng giai đon 2010 –
2012 37
Biu 2.6. S d và phí bo lãnh ti chi nhánh trong giai đon 2010 – 2012 40
Biu 2.7. C cu ngun thu ca Chi nhánh trong giai đon 2010 – 2012 44
Biu 2.8. S lng doanh nghip nh và va tnh Qung Tr 45
Biu 2.9. C cu n quá hn phân theo nhóm n 53
Biu 2.10. T l n quá hn và n xu giai đon 2010 – 2012 54
DANH MC S
S đ 1.1. Mô hình nghiên cu đ xut 24
S đ 2.1. C cu t chc b máy ca NHNo&PTNT Qung Tr 34
S đ 2.2. Quy trình cp tín dng ca NHNo&PTNT tnh Qung Tr 47
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
T do hóa thng mi và hi nhp kinh t din ra ngày càng sâu rng, Vit Nam
cng không đng ngoài xu th đó khi đã tr thành thành viên chính thc ca t chc
thng mi th gii (WTO – World Trade Organization) vào tháng 11/2007. Vic gia
nhp t chc này mang đn cho Vit Nam rt nhiu c hi nhng cng phi đi mt
vi không ít thách thc. Trong gung quay đó, các doanh nghip trong nc s phi
tham gia vào s cnh tranh thc s khc lit vi các doanh nghip nc ngoài, đc bit
trong lnh vc tài chính ngân hàng.
Theo l trình, đn nm 2010, Vit Nam s phi m ca hoàn toàn th trng
dch v ngân hàng; loi b cn bn nhng hn ch tip cn th trng dch v ngân
hàng trong nc, các gii hn hot đng ngân hàng đi vi các t chc tín dng nc
ngoài; thc hin đi x công bng gia các t chc tín dng trong nc và t chc tín
dng nc ngoài, gia các t chc tín dng nc ngoài vi nhau theo các nguyên tc
đi x ti hu quc, đi x quc gia và các nguyên tc khác trong tha thun hip đnh
chung v thng mi dch v vi t chc thng mi th gii và các tha thun quc t
khác không mâu thun vi tha thun này.
Hot đng tín dng ca ngân hàng thng mi (NHTM) là mt trong nhng
hot đng kinh doanh chính mang li thu nhp ch yu cho các ngân hàng, đc bit là
các NHTM Vit Nam, thu nhp t hot đng tín dng chim khong 70 đn 90% trên
tng thu nhp các ngân hàng, đc bit là hot đng tín dng cho các doanh nghip nh
và va (DNNVV). Tuy vy, cùng vi vic đem li thu nhp đáng k cho ngân hàng thì
lnh vc tín dng cng cha đng rt nhiu ri ro. Trong khi đó, doanh nghip Vit
Nam hin nay ch yu là DNNVV vi hn 90% tng s doanh nghip c nc. Không
ging các công ty ln có th tip cn ngun vn di dào hoc s dng vòng quay vn
đ đu t, các DNNVV ph thuc rt ln vào ngun tài chính ngân hàng đ phát trin.
Tín dng doanh nghip nói chung, tín dng DNNVV nói riêng trong nhng nm qua có
vai trò ht sc quan trng. Là kênh dn vn ch yu đi vi nn kinh t quc dân, góp
phn nâng cao hiu qu s dng vn trong toàn xã hi, thúc đy quá trình đi mi và
phát trin kinh t.
Trong ngành ngân hàng toàn th gii, mt nhn đnh đang ln dn đó là “cung
cp tín dng cho DNNVV là mt trong nhng phng thc ct yu đ các t chc tài
chính đóng góp vào vic xây dng nn kinh t bn vng”. Vi s lng chim hn
90% tng s doanh nghip c nc, DNNVV đã và đang to nên mt th trng rng
ln, mang li nhiu tim nng v doanh thu cho các NHTM t hat đng cp tín dng
và cung ng các dch v ngân hàng. Bên cnh đó, tín dng DNNVV đã có nhng tác
đng tích cc vào t duy kinh t ca các DNNVV nh: Phát trin nng đng hn, sáng
to hn, t ch, t chu trách nhim và ch đng hi nhp kinh t, góp phn khi dy
tim nng, khai thác hiu qu nhng li th và ngun lc ca t nc, hình thành và
phát trin thêm các ngành ngh mi, to công n vic làm.
Tuy nhiên, trong nhng nm gn đây, các DNNVV Vit Nam nói chung và
tnh Qung Tr nói riêng còn gp nhiu khó khn trong quá trình phát trin. Ngoài
nhng nguyên nhân nh tình hình bt n ca nn kinh t, hn ch trình đ công ngh
hay trình đ qun lí thì nguyên nhân ct lõi vn là thiu vn. Nhng trong thc t,
không phi doanh nghip nào cng đc tip cn vi ngun tài tr t các ngân hàng đ
đáp ng hat đng sn xut kinh doanh. Nm bt đc điu đó, trong nhng nm qua,
chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr luôn tìm cách m rng hat đng tín dng và
đã đt đc nhng kt qu đáng k nh: s lng khách hàng cng nh doanh s cho
vay không ngng tng nhanh, mng li hat đng tín dng và các kênh dn truyn
vn luôn phát trin, hiu qu hat đng ca ngân hàng không ngng nâng cao Mc
dù vy, vic m rng tín dng ca chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr vn cha
đáp ng đc nhu cu ca các DNNVV trên đa bàn tnh, nhiu doanh nghip vn gp
khó khn trong trong vic tiêp cn ngun vn vay. Ngân hàng vn cha khai thác ht
tim nng trong phân khúc th trng này, cha s dng mt cách có hiu qu các
ngun lc đ nâng cao hn na hiu qu hot đng ca ngân hàng.
Vì vy, vic nghiên cu, tìm hiu và đánh giá thc trng đ tìm ra các gii pháp
m rng tín dng đi vi các DNNVV ti Chi nhánh là vn đ cp thit, có ý ngha v
c lý lun và thc tin. Xut phát t nhng lý do đó, tôi chn nghiên cu đ tài:“M
rng tín dng đi vi các doanh nghip nh và va ti chi nhánh ngân hàng Nông
nghip và phát trin nông thôn tnh Qung Tr ”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- H thng hóa v mt lý lun nhng vn đ v tín dng, tín dng DNNVV và
vic m rng tín dng đi vi DNNVV.
- Phân tích đánh giá thc trng hot đng tín dng đi vi các DNNVV ti chi
nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr trong giai đon 2010 – 2012.
- Phân tích các nhân t nh hng đn hot đng tín dng đi vi các DNNVV
ti chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr.
- xut mt s gii pháp nhm m rng tín dng đi vi các DNNVV ti chi
nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr .
3. i tng phm vi nghiên cu:
a. i tng nghiên cu:
Lun vn tp trung nghiên cu nhng vn đ lý lun và thc tin liên quan đn
m rng tín dng, ch yu tp trung vào ni dung cho vay đi vi các DNNVV ti chi
nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr.
- i tng kho sát: là các DNNVV có thc hin các nghip v tín dng, gm
đi vay và cho vay ti chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr.
b. i tng và Phm vi nghiên cu:
- V không gian: tài nghiên cu các ni dung trên đi vi các DNNVV trên
đa bàn tnh có quan h tín dng vi chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr.
- V thi gian: Lun vn tp trung nghiên cu trong giai đon 2010 – 2012 và
các gii pháp cho thi gian ti. S liu th cp thu thp giai đon 2010 – 2012 và s
liu s cp thu thp trong nm 2013.
4. Phng pháp nghiên cu:
Nhm đt đc các mc tiêu nghiên cu, lun vn s dng các phng pháp
sau:
Ü Phng pháp điu tra và thu thp s liu: Có hai dng s liu đc thu thp cho
vic phân tích vn đ nghiên cu trong lun vn này. Th nht, s liu th cp là các
báo cáo hot đng kinh doanh, tín dng và báo cáo tài chính hàng nm ca chi nhánh
NHNo&PTNT tnh Qung Tr giai đon 2010 – 2012 đc thu thp nhm khái quát
thc trng hot đng chung và hot đng tín dng ca đi tng nghiên cu. c bit,
danh sách khách hàng là DNNVV có quan h tín dng vi ngân hàng đc thu thp
nhm xác đnh đi tng thu thp thp s liu s cp. Ngoài ra, tài liu liên quan đ tín
dng ngân hàng đc thu thp là các bài báo, tp chí, sách và các báo cáo khoa hc
liên quan đc rà soát nhm xây dng c s lý lun ca vn đ nghiên cu. Th hai,
da vào kt qu phng pháp tng hp tài liu, bng câu hi điu tra đc thit k và
s dng đ thu thp s liu s cp t các DNNVV có thc hin tín dng vi chi nhánh
NHNo&PTNT tnh Qung Tr.
Ü Phng pháp phân tích s liu: Phng pháp phân tích thng kê mô t đc s
dng đ phân tích s liu th cp và s cp ca lun vn. Da vào h thng các ch s
đánh giá hot đng tín dng đ tính toán và phân tích tình hình tín dng ca ngân hàng.
Phng pháp phân tích nhân t cng đc s dng đ phân tích các nhân t nh hng
đn cht lng dch v tín dng ca chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin:
Trên c s đánh giá, phân tích thc trng m rng tín dng đi vi các DNNVV
ca chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr , lun vn nêu lên nhng thành tu đt
đc, nhng tn ti và nguyên nhân. t đó, đ xut các gii pháp, kin ngh nhm
m rng tín dng ca chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr đi vi các DNNVV
trên đa bàn tnh, góp phn nâng cao hiu qu hot đng tín dng đi vi các DNNVV
ca chi nhánh NHNo&PTNT tnh Qung Tr.
6. B cc lun vn:
Ngoài phn M đu, Kt lun, Danh mc tài liu tham kho và Mc lc, lun
vn đc chia thành ba chng nh sau:
Ü Chng 1: Tng quan v tín dng đi vi doanh nghip nh và va ti ngân
hàng thng mi
Ü Chng 2: Thc trng hot đng tín dng đi vi doanh nghip nh và va ti
chi nhánh ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh Qung Tr.
Ü Chng 3: Mt s gii pháp m rng tín dng đi vi doanh nghip nh và va
ti chi nhánh ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn tnh Qung Tr.
1
CHNG 1
TNG QUAN V TÍN DNG I VI DOANH NGHIP NH VÀ
VA TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Mt s vn đ v doanh nghip nh và va:
1.1.1. Khái nim và tiêu chí xác đnh doanh nghip nh và va:
DNNVV là thut ng nhm phân bit gia các DN vi nhau v quy mô hot
đng. i vi mi quc gia, da trên các tiêu thc khác nhau đ xác đnh quy mô
DNNVV, chính vì vy điu này ch mang tính cht tng đi.
Theo quan nim ca Ngân hàng th gii (WB), DNNVV là các DN có quy
mô nh v phng din vn, lao đng hay doanh thu. DNNVV có th chia thành 3
loi: DN siêu nh (micro) là DN có s lng lao đng di 10 ngi, DN nh là
DN có s lng lao đng t 10 đn 50 ngi và DN va có t 50 đn 300 lao đng.
Theo quan nim ca Vit Nam, theo ngh đnh s 56/2009/N-CP ca chính
ph v vic tr giúp phát trin DNNVV ngày 30/06/2009 xác đnh: DNNVV là c
s kinh doanh đã đng kí kinh doanh theo quy đnh pháp lut, đc chia thành 3
cp: siêu nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn tng đng
tng tài sn đc xác đnh trong bng cân đi k toán doanh nghip) hoc s lao
đng bình quân hàng nm (tng ngun vn là tiêu chí u tiên).
1.1.2. Phân loi doanh nghip nh và va:
Nhìn chung trên th gii vic phân loi DNNVV ch yu da vào 2 tiêu chí:
- Tiêu chí đnh tính: c xây dng da trên các đc đim c bn ca tng
DN nh trình đ v chuyên môn hóa, mc đ phc tp trong qun lý Nhng trên
thc t các tiêu chí này thng rt khó xác đnh, vì vy chúng ch mang tính cht
tham kho, kim chng hn là cho vic xác đnh quy mô DNNVV.
- Tiêu chí đnh lng: Vic xây dng đc da trên các tiêu chí s lng nh
s lng lao đng, tng giá tr tài sn, doanh thu hay li nhun ca doanh nghip.
Các tiêu chí này trên thc t thng không c đnh mà thay đi theo tng ngành
ngh và trình đ phát trin kinh t trong tng thi k.
Ti Vit Nam, vic phân loi DNNVV da theo các tiêu chí nh hin nay là
tng đi phù hp vi điu kin kinh t xã hi, tuy nhiên li cha đc c th. Ví
2
d nh v ch tiêu lao đng, cha có s thng nht là s lao đng thng xuyên, lao
đng thi v hay s lao đng đóng bo him xã hi. Thêm vào đó, ch tiêu v vn
đng ký kinh doanh thng khác so vi s vn thc t.
Quy mô
Khu vc
DN siêu
nh
DN nh DN va
S lao đng
Tng
ngun vn
S lao đng
Tng
ngun vn
S lao đng
I. Nông, lâm
nghip và thy
sn
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đn 100
t đng
T trên 200
ngi đn
300 ngi
II. Công nghip
và xây dng
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đn 100
t đng
T trên 200
ngi đn
300 ngi
III. Thng
mi và dch v
10 ngi tr
xung
10 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
50 ngi
T trên 10
t đn 50
t đng
T trên 50
ngi đn
100 ngi
( Ngun : S KH&T tnh Qung Tr )
Bng 1.1. Phân loi DNNVV theo ngh đnh 56/2009/N-CP ngày 30/06/2009
1.1.3. c đim ca doanh nghip nh và va:
T nhng tiêu chí phân loi DNNVV trên, cùng vi điu kin kinh t xã hi
ti Vit Nam. Nhng DNNVV ti Vit Nam có nhng đc đim nh sau:
Ü c đim v hot đng: DNNVV có tính nng đng, linh hot vi s
bin đng ca th trng. iu này có đc là do quy mô và b máy ca các
DNNVV thng nh, gn nên d đáp ng nhng yêu cu có hn trong th trng
chuyên môn hoá và có phn ng nhanh nhy vi s bin đng ca th trng.
Tuy nhiên, do hot đng ca các DNNVV thiu tính liên kt, thiu vng chc
và hn ch do kh nng tài chính nên d b tác đng bi các bin đng v mô nh:
tình trng suy thoái kinh t, lm phát, giá du m Bên cnh đó là vic DNNVV
thng s dng công ngh lc hu và th công làm gim kh nng cnh tranh trong
th trng ca chính các DN này. iu này dn đn các DNNVV thng d ri vào
tình trng b tc, phá sn.
3
Ü c đim v t chc, qun lý: thành lp mt doanh nghip theo quy
mô nh và va ch cn mt s vn đu t ban đu, mt bng sn xut và quy mô
nhà xng không ln. Chính vì vy, các DNNVV linh hot trong vic phát trin,
thích ng nhanh hn vi s bin đng ca môi trng khách quan. Tuy nhiên, cng
vì điu này mà các DNNVV khó thu hút đc nhà qun lý và lao đng gii đ phc
v cho công tác điu hành, qun lý. Trình đ qun lý thp dn đn nhng hn ch
trong tip cn thông tin th trng cng nh tip cn công ngh sn xut, công ngh
qun lý tiên tin. Do đó, các DNNVV thng ch quan tâm đn th trng truyn
thng, các khách hàng thng xuyên mà ít quan tâm đn vic cng c và m rng
th trng mi,
Bên cnh đó, vn hoá trong DNNVV thng ít đc chú trng mt cách
đúng mc nh: Chun mc đo đc, trit lý kinh doanh, hành vi, ý tng và
phng thc qun lý, phn ln do ngi đng đu doanh nghip đt ra.
Ü c đim v tài chính: Nh đã đ cp trên, phn ln các DNNVV
thng có quy mô vn thp và hn hp v kh nng tài chính. iu này gây ra rt
nhiu bt li nh: các DNNVV thng đc hng ít các khon chit khu do mua
s lng hàng hoá ít, trong mt s trng hp cn nhp khu hàng hoá, linh kin t
nc ngoài các DNNVV thng thiu ngoi t và không mua trc tip đc mà
phi qua trung gian nên giá c thng đt hn. Không nhng vy, vic hn hp v
tài chính còn làm cho các DNNVV gp khó khn trong vic thit k sn phm mi,
thiu đu t cho nghiên cu và vic qung bá thng hiu, sn phm vi th trng.
Bên cnh đó, đi vi các DNNVV vic tip cn vi ngun vn TD thng
gp rt nhiu khó khn do vn ch s hu ít, dn đn t l vn ch s hu trên vn
vay thp, thêm vào đó là thiu tài sn th chp cho các khon vay nên kh nng vay
vn ca DN là rt hn ch. Ngay c nhng nc phát trin, các NH cng rt e
ngi cho các DNNVV vay vn vì kh nng gp ri ro là rt ln.
1.1.4. Vai trò ca doanh nghip nh và va:
Trong nn kinh t ca các quc gia, các DNNVV là mt lc lng không th
thiu và là đi tng trung tâm trong quá trình phát trin. DNNVV đã có nhng
đóng góp không th ph nhn cho nn kinh t, cho xã hi và cho hot đng TD ca
NHTM.
4
1.1.4.1. Vai trò đi vi nn kinh t:
óng góp vào s tng trng ca nn kinh t, to ra s cnh tranh lành
mnh, thúc đy s phát trin n đnh và hiu qu. Các DNNVV cung cp cho th
trng mt khi lng ln hàng hoá, dch v đáp ng nhu cu sn xut và tiêu dùng
trong nc cng nh xut khu. Vi s phát trin mnh m ca khoa hc k thut,
kt hp vi s m ca ca th trng theo hng đa phng hoá, nhiu DNNVV đã
mnh dn chuyn sang sn xut hàng hoá phc v xut khu, nhiu sn phm đc
doanh nghip xut khu trc tip hoc xut u thác qua các DNNN hoc DN nc
ngoài.
Các DNNVV h tr cho s tn ti và phát trin ca các DN ln nh làm đu
mi tiêu th sn phm, cung cp nguyên liu đu vào, thu hút vn và khai thác các
ngun lc sn có trong dân c, to c s đ hình thành nên các DN ln Bên cnh
đó, các DNNVV thng linh hot trong vic chuyn hng kinh doanh t lnh vc
kém hiu qu sang lnh vc có hiu qu cao hn, góp phn chuyn dch c cu kinh
t.
1.1.4.2 . Vai trò đi vi xã hi:
To thêm nhiu vic làm cho ngi lao đng, góp phn gim t l tht
nghip trong xã hi, gii quyt tt vn đ an sinh xã hi và mang li li ích cho
cng đng dân c. Ví d nh vic các DNNVV tin hành xây dng các công trình
vn hoá, c s h tng nh trng hc, đng sá, cu cng, nhà tình ngha và các
công trình phúc li đa phng.
Nâng cao thu nhp cho ngi lao đng, góp phn xoá đói gim nghèo, thc
hin công bng xã hi. Phát trin các DNNVV ti thành th cng nh nông thôn s
phát huy li th tng vùng và góp phn tng thu nhp cho các tng lp dân c, rút
ngn s khác bit v thu nhp gia các vùng. Góp phn đào to lc lng lao đng
theo hng c đng, linh hot, có cht lng và dn thích ng vi n np tác phong
công nghip. Hn th na, đây là môi trng đ phát trin các tài nng kinh doanh,
mt b phn cán b trong các DNNVV đã qua th thách, đc đào to, chn lc tr
thành các doanh nhân tiêu biu, bit cách làm giàu cho bn thân và xã hi.
5
1.1.4.3. Vai trò đi vi hot đng tín dng ca ngân hàng thng mi:
Cùng vi s phát trin ca mình, các DNNVV to ra mt th trng rng ln
và đy tim nng cho hot đng ca các NHTM. Trong nn kinh t th trng, các
NHTM không ngng cnh tranh nhm m rng th phn TD, vic gi chân nhng
khách hàng truyn thng và thu hút khách hàng mi đc din ra mt cách quyt
lit. DNNVV đã và đang là đi tng khách hàng mc tiêu, mang li nhiu tim
nng v doanh thu cho các NHTM t hot đng cp TD và hot đng cung cp các
dch v ngân hàng khác cho các DNNVV nh bo lãnh, t vn, thanh toán, chuyn
tin…
Hin nay các DNNVV đang phát trin nhanh v s lng và cht lng , đ
thun tin cho hot đng sn xut kinh doanh, nht là trong khâu thanh toán, các
DNNVV đu m tài khon tin gi thanh toán ti h thng NHTM, do có s chênh
lch v thi gian gi và thi gian thanh toán nên trên tài khon tin gi ca khách
hàng thng có s d và đc NHTM tr lãi sut không k hn, ngân hàng đc
phép s dng ngun vn này, vì vy đã to nên mt ngun vn r cho NHTM hot
đng, làm gia tng li nhun.
1.1.5. Vn ca doanh nghip nh và va:
Vn là mt trong nhng nhân t quan trng và quyt đnh hot đng ca
DN nói chung và DNNVV nói riêng. Các DNNVV nu ch da vào ngun vn ch
s hu thì không th đáp ng đc nhu cu m rng sn xut kinh doanh. Các
ngun tài tr ca DNNVV thng đn t các ngun nh:
Ü Vn ch s hu: Là do đóng góp ca C đông đi vi Công ty c phn;
Thành viên đi vi Công ty TNHH và Công ty hp danh; Xã viên đi vi HTX;
Ch DN đi vi DN t nhân.
Vic tng ngun vn này không to ra chi phí đi vi ch s hu, tuy nhiên
ngun vn này b hn ch bi kh nng tài chính ca các ch s hu có hn.
Ü Vn vay ngân hàng: ây là ngun vn b sung ch yu và đóng vai trò
quan trng cho hot đng sn xut kinh doanh ca DNNVV, vay NH là bin pháp
tài tr truyn thng. Tuy nhiên hin nay các DNNVV đang gp phi khó khn trong
6
vic vay vn NHTM, xut phát t đc thù hot đng ca DNNVV, cha đ tín
nhim và điu kin vay vn .
Ü Thuê tài chính: Thuê tài chính là phng thc thng đc các DNNVV
áp dng ch yu đ tài tr cho tài sn c đnh nh máy móc thit b, phng tin
vn ti , dây chuyn công ngh.
Ü Vn huy đng khác: Là ngun vn đc huy đng t th trng tài chính
nh phát hành trái phiu công ty hoc huy đng t anh em, bn bè, nhng ngi
thân trong gia đình và cng đng dân c.
1.2. Tín dng ngân hàng đi vi doanh nghip nh và va:
1.2.1. Khái quát v tín dng ngân hàng:
1.2.1.1. Khái nim v tín dng ngân hàng:
Tín dng (credit) xut phát t ch La tinh là credo (tin tng, tín nhim).
Trong thc t cuc sng, thut ng này đc hiu theo nhiu ngha khác nhau, tùy
theo tng bi cnh c th mà nó có mt ni dung riêng.
Xét trên gc đ chuyn dch vn t ch th d tha vn sang ch th thiu
ht vn, thì TD đc coi là phng pháp chuyn dch vn t ngi cho vay sang
ngi đi vay.
Trong mt quan h tài chính c th, TD là mt giao dch v tài sn trên c s
có hoàn tr gia hai ch th, ví d: giao dch bán hàng tr chm gia ngi bán
hàng và ngi mua hàng, giao dch cho vay vn gia NH và khách hàng…
Nói mt cách khái quát hn, TD là s chuyn nhng tm thi mt lng giá
tr (tài sn) t ngi s hu sang ngi s dng trong mt khong thi gian nht
đnh. Khi đn hn, ngi s dng phi hoàn tr mt lng giá tr ln hn giá tr ban
đu. Nh vy, phm trù TD có ba ni dung chính: tính chuyn nhng tm thi mt
lng giá tr, tính thi hn và tính hoàn tr.
T phân tích trên, ta đi đn khái nim: “Tín dng ngân hàng là vic ngân
hàng tha thun đ khách hàng s dng mt tài sn (bng tin, tài sn thc hay uy
tín) vi nguyên tc có hoàn tr bng các nghip v cho vay, chit khu (tái chit
khu), cho thuê tài chính, bo lãnh ngân hàng và các nghip v khác”
[23, tr.243]
Nh vy, ta có th thy TDNH có mt s đc trng sau: Mt là, TDNH da
trên c s lòng tin; Hai là, TDNH là s chuyn nhng mt tài sn có thi hn; Ba
7
là, TDNH hot đng vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi đúng thi hn đã cam
kt trong hp đng; Bn là, TDNH là hot đng tim n nhiu ri ro.
1.2.1.2.Các hình thc tín dng ngân hàng:
Trong nn kinh t th trng, hot đng TDNH rt đa dng và phong phú,
đc th hin di nhiu hình thc khác nhau, tu theo mc đích nghiên cu và
qun lý, ngi ta có th cn c vào các tiêu thc khác nhau đ phân loi.
¬ Cn c vào thi hn tín dng:
Tín dng ngn hn: Là loi tín dng có thi hn cho vay đn 12 tháng. Tín
dng ngn hn đ cho vay b sung vn lu đng cho các DN, cng nh nhu cu sn
xut, chi tiêu ngn hn ca các t chc, h gia đình và cá nhân.
Tín dng trung hn: Là loi tín dng có thi hn cho vay trên 12 tháng đn
60 tháng. Tín dng trung hn ch yu đc s dng đ đu t mua sm tài sn c
đnh, ci tin hoc đi mi thit b công ngh, m rng sn xut kinh doanh, xây
dng các d án mi có quy mô nh và thi gian thu vn nhanh. Bên cnh đu t
cho tài sn c đnh, tín dng trung hn còn là ngun hình thành vn lu đng
thng xuyên ca các doanh nghip, đc bit là nhng doanh nghip mi thành lp.
Tín dng dài hn: Là loi tín dng có thi hn cho vay trên 60 tháng. Tín
dng dài hn đc cung cp đ đáp ng các nhu cu dài hn nh xây dng nhà
xng các thit b, phng tin vn ti có quy mô ln, xây dng các xí nghip mi.
Nghip v truyn thng ca các NHTM là cho vay ngn hn, nhng ngày
nay trong nn kinh t th trng, nhiu thành phn kinh t cùng tn ti và phát trin,
nhu cu vn trung dài hn tng lên, dn ti nghip v tín dng trung dài hn phát
trin theo. Nâng cao t trng cho vay trung, dài hn trong tng s d n ca NH đã
góp phn quan trng vào vic đi mi, hin đi hoá tài sn c đnh to ra nng lc
sn xut cho nn kinh t.
¬ Cn c vào hình thc cp tín dng:
Cho vay: Là hình thc cp TD theo đó các TCTD giao cho khách hàng s
dng mt khon tin dùng vào mc đích riêng ca khách hàng trong mt thi hn
nht đnh theo tho thun vi nguyên tc hoàn tr c gc c lãi. ây là hình thc
truyn thng chim t trng ln nht trong các hình thc cp TD.
8
Chit khu: Là vic TCTD mua li giy t có giá cha đn hn thanh toán
ca khách hàng.
Thuê tài chính: Là thuê tài sn mà bên cho thuê có s chuyn giao phn ln
ri ro và li ích gn lin vi quyn s hu tài sn cho bên thuê. Quyn s hu tài
sn có th đc chuyn giao vào cui thi hn thuê.
Bo lãnh NH: Là cam kt bng vn bn ca TCTD (bên bo lãnh) vi bên có
quyn (bên nhn bo lãnh) khi khách hàng không thc hin hoc thc hin không
đúng ngha v đã cam kt vi bên nhn bo lãnh. Khách hàng phi nhn n và hoàn
tr cho TCTD s tin đã đc tr thay.
¬ Cn c vào mc đ tín nhm đi vi khách hàng:
Tín dng có bo đm: Là TD da trên c s các khon đm bo nh cm c
th chp hoc bo lãnh ca bên th ba đi vi nhng khách hàng không có uy tín
cao vi NH, khi cho vay NH đòi hi phi có tài sn đm bo. S đm bo này là cn
c pháp lý đ NH có thêm ngun thu n th hai khi ngun thu n th nht không
chc chn.
Tín dng không đm bo: Là loi TD không có tài sn cm c th chp hoc
bo lãnh ca bên th ba mà vic cho vay ch da vào uy tín ca bn thân khách
hàng. i vi nhng khách hàng tt trung thc trong kinh doanh, có kh nng tài
chính lành mnh, qun tr DN hiu qu thì NH có th la chn hình thc cp TD ch
da vào uy tín ca khách hàng mà không cn ngun thu n th hai b sung.
1.2.2.c đim ca tín dng ngân hàng đi vi doanh nghip nh và va:
Xut phát t ch th và đi tng ca mình, nên ngoài đc đim chung ca
TDNH, TDNH đi vi DNNVV có nhng đc đim sau:
¬ Phm vi hot đng rng, thi hn đa dng và quy mô TD nh: TD đi
vi các DNNVV có quan h vi rt nhiu các ch th, hot đng trên nhiu lnh vc
ca nn kinh t và tham gia vào tt c các khâu, các giai đon trong quá trình sn
xut, kinh doanh, vì vy thi hn cho vay rt đa dng bao gm ngn ,trung và dài
hn. Do quy mô hot đng ca các DNNVV thng nh, tài sn th chp ít, cha đ
điu kin, uy tín ca DN còn thp nên quy mô TD còn nh.
¬ Hot đng theo nguyên tc thng mi và th trng: NHTM trong nn
kinh t th trng có quan h và tác đng vi rt nhiu các ch th ca nn kinh t
9
và tham gia vào hu ht các lnh vc, ngành ngh vì vy hot đng tín dng
DNNVV phi tuân theo nguyên tc thng mi và th trng.
¬ Hot đng luôn hng ti hiu qu và tuân th nguyên tc hoàn tr: Mc
tiu hot đng ca NHTM là li nhun, thu nhp t tín dng DNNVV chim mt t
trng đáng k trong tng thu, vì vy luôn tìm nhng c hi đu t hiu qu và vi
chi phí thp nht. Ngun vn kinh doanh ca NH ch yu là vn đi huy đng t nn
kinh t và dân c, vì vy tín dng DNNVV phi đc hoàn tr đúng hn .
¬ Hot đng tuân th quy đnh nghiêm ngt và quy ch riêng: bo v
ngi gi tin và đi vay NHTW áp dng nhng quy đnh nhm đm bo an toàn
trong kinh doanh.
1.2.3.Ý ngha ca vic m rng tín dng đi vi doanh nghip nh và va:
Nh đã đ cp trên NH là nhà cung ng vn cho mi đi tng khách hàng
trong nn kinh t, trong đó có các DNNVV. Vic cung ng vn kp thi, đáp ng
nhu cu ca các đn v kinh t là mt trong nhng chin lc trng tâm ca các
NHTM. iu này th hin qua vic m rng các hình thc TD, đa dng hoá các
phng thc thanh toán phù hp vi đc đim ca DNNVV.
Có th nói rng, hin nay nc ta có rt nhiu các DNNVV hot đng trong
nhiu lnh vc kinh doanh và đc phân b rng khp các vùng lãnh th. ây thc
s là đi tng khách hàng tim nng ln mà các NHTM đang hng đn. Chính vì
vy, m rng TD đi vi đi tng khách hàng này là rt cn thit và có ý ngha
ngày càng quan trng.
- Là đòn by kinh t h tr s ra đi và phát trin ca các DNNVV. Trong nn
kinh t, bt c mt ch th nào cng mun đng vn mình sinh li. Vì vy, nhng
ngi nm gi ngun vn nhàn ri sn sàng cho vay đ kim lãi, đi vi nhng
DNNVV h là nhng ngi cn ngun vn đ m rng hot đng sn xut kinh
doanh. Vi t cách là trung gian dn vn, vi hot đng đi vay đ cho vay, NH đã
góp phn gii quyt mi quan h nói trên. Nh vy, TDNH tác đng, điu tit s di
chuyn vn đu t, thúc đy s phát trin ca các DNNVV.
10
- Góp phn tng ngun vn, nâng cao kh nng cnh tranh ca các DNNVV.
Do nhng đc đim và tính cht ca mình, các DNNVV gp không ít nhng khó
khn trong vic phát trin th trng, tng th phn, to nim tin cng nh hình nh
so vi các DN ln đã n đnh và có ch đng trên th trng. Cnh tranh là mt quy
lut khách quan ca nn kinh t th trng, đ tn ti và phát trin chim lnh th
trng, th phn, các DNNVV cn thit phi ci tin k thut, đi mi máy móc
thit b, dây chuyn công ngh, nâng cao cht lng sn phm. Mt khác đ hot
đng sn xut kinh doanh din ra liên tc không b gián đon, các DNNVV cn thit
phi d tr mt lng nht đnh hàng hoá, nguyên nhiên vt liu. làm đc vic
này cn phi có vn, trong khi trên thc t thì rt ít có DNNVV có đ vn đ thc
hin. TDNH s giúp các DNNVV ch đng trong vic thc hin mc đích ca mình
và bo đm cho sn xut kinh doanh đc n đnh .
- To điu kin cho các DNNVV tip cn vn nc ngoài. Bên cnh vic kích
thích các t chc kinh t và cá nhân trong nc thc hin tit kim, thúc đy quá
trình tích t và tp trung vn tin t, TDNH còn thu hút ngun vn nc ngoài di
nhiu hình thc nh trc tip vay bng tin, bo lãnh cho các DN mua thit b tr
chm, s dng hn mc L/C Nh vy, quan h quc t ca các DN đã đc m
rng, đc bit trong lnh vc xut nhp khu.
- TDNH góp phn tích cc hình thành đng b h thng th trng các yu t
“đu vào” và “đu ra” cho các DNNVV. Có th thy rng, phn vn lu đng ca
các DNNVV thng thp hn rt nhiu so vi nhu cu cn thit. Ngun vn đ mua
vt t hàng hoá d tr cho SXKD ch yu đc bù đp bng TDNH. Bên cnh đó,
TDNH cng tác đng mnh m vào vic tiêu th sn phm cho các doanh nghip
thông qua vic m rng tín dng tiêu dùng, cho vay hoc bo lãnh đ các t chc
kinh t, cá nhân hot đng trong lnh vc lu thông mua bán hàng hóa.
- Góp phn nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca các DNNVV. TDNH
vi c ch hot đng c bn là “đi vay đ cho vay”, “vay có hoàn tr theo thi hn
quy đnh c vn ln lãi”, nu quá hn phi chu lãi sut cao, đã thúc đy các
DNNVV nâng cao hiu qu s dng vn. nâng cao hiu qu trong sn xut kinh
doanh, nhm ti đa hoá li nhun, các DNNVV cn có mt c cu vn ti u. Phi
hp hp lý gia vn ca ch s hu và vn tín dng. S dng ngun vn TDNH
giúp cho các DNNVV phát huy đc các đòn by tài chính, nâng cao hiu qu hot
đng.