Luận văn thạc sĩ Phòng, chống rửa tiền qua hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. HCM

DNGăTH KIM LOAN

PHÒNG, CHNG RA TIN QUA H THNG
NGỂNăHÀNGăTHNGăMI VIT NAM
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60.34.02.01

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC
TS. HOÀNG CÔNG GIA KHÁNH




TP. H Chí Minh ậ Nmă2013
i
LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cu ca riêng tôi. Nhng thông tin và
ni dung nêu trong lun vn đu da trên nghiên cu thc t và hoàn toàn đúng vi
ngun trích dn.
Tôi xin chu mi trách nhim v li cam đoan ca mình.


TP. H Chí Minh, ngƠy 20 tháng 09 nm 2013

Tác gi lun vn


Dng Th Kim Loan







ii
LI CMăN


Tôi xin chân thành cm n QuỦ thy cô trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh
đƣ tn tình ging dy, truyn đt nhng kin thc quý báu cho tôi trong sut thi
gian hc tp ti trng.
c bit, tôi xin chân thành cm n thy TS. HoƠng Công Gia Khánh, ngi đƣ
nhit tình hng dn tôi hoàn thành lun vn nƠy.

Tác gi


Dng Th Kim Loan



iii
MC LC

Trang ph bìa
Liăcamăđoan
Mc lc
Danh mc t vit tt
Danh mc các bng biu ậ hình v
LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V RA TIN VÀ PHÒNG, CHNG RA TIN
QUA H THNG NGÂN HÀNG 3
1.1.ăMtăsăvnăđăcăbnăvăraătin 3
1.1.1. Khái nim v ra tin 3
1.1.2. Quy trình vƠ các phng thc ra tin 5
1.1.2.1. Quy trình ra tin 5
1.1.2.2. Các phng thc ra tin 7
1.1.3. nh hng ca ra tin đi vi nn kinh t 13
1.1.3.1. Làm tng ti phm và tham nhng 13
1.1.3.2. Nhng hu qu đi vi quc t và đu t nc ngoài 14
1.1.3.3. Làm suy yu các t chc tài chính 14
1.1.3.4. Nn kinh t và khu vc t nhân b tn thng 15
1.1.3.5. Làm mt s kim soát ca các chính sách kinh t 15
1.2.ăHotăđngăraătinăquaăhăthngăngơnăhƠng 16
1.2.1. Mt s du hiu nhn bit ra tin qua h thng ngơn hƠng 16
1.2.2. iu kin phát sinh ra tin qua h thng ngơn hƠng 18
1.2.3. Các phng thc phòng, chng ra tin qua h thng ngơn hƠng 19
1.3.ăCăsăphápălỦăvăphòngăchngăraătinătrênăthăgii 22
iv
1.3.1. Các khuyn ngh ca FATF ậ C quan đc nhim tƠi chính 22
1.3.2. Các quy đnh ca y ban Basel 24
1.3.3. Các nguyên tc phòng chng ra tin Wolfsberg 25
1.4.ăHăthngăphòngăchngăraătinăcaămtăsăncătrênăthăgii 25
1.4.1. Phòng, chng ra tin ti M 25

1.4.2. Phòng, chng ra tin ti Anh 27
1.4.3. Phòng, chng ra tin ti mt s nc khác 29
1.4.4. BƠi hc kinh nghim cho Vit Nam 29
KT LUN CHNG 1 30
CHNG 2: THC TRNG PHÒNG, CHNG RA TIN QUA H THNG
NGÂN HÀNG VIT NAM TRONG THI GIAN QUA 31
2.1.ăCăsăphápălỦăvăphòng,ăchngăraătinătiăVităNam 31
2.1.1. Các vn bn pháp quy v phòng, chng ra tin 31
2.1.2. ThƠnh lp c quan chuyên trách v phòng chng ra tin 32
2.2.ăThcătrngăphòng,ăchngăraătinăăcácăNHTMăVităNam 34
2.2.1. Các phng thc, th đon ra tin ch yu qua ngơn hƠng gn đơy 34
2.2.1.1. Các trng hp nghi ng ra tin đã phát hin trong thi gian qua 34
2.2.1.2. Các biu hin ra tin qua h thng NHTM Vit Nam 37
2.2.1.3. Các phng thc, th đon ra tin ch yu qua h thng ngân hàng
gn đây 38
2.2.2. Nhn thc ca các ngơn hƠng trong công tác phòng chng ra tin 42
2.2.3. Các bin pháp phòng chng ra tin ch yu đc áp dng ti các ngơn
hàng 43
2.3.ăánhăgiáăktăquăcôngătácăphòngăchngăraătinăquaăhăthngăngơnăhƠng 46
2.3.1. Nhng kt qu đt đc trong thi gian qua 46
v
2.3.2. Nhng tn ti, hn ch 47
2.3.2.1. Hành lang pháp lý 48
2.3.2.2. Các công c đc s dng phòng, chng ra tin qua h thng tài
chính 49
2.3.2.3. C ch thanh tra, kim tra và qun lý, giám sát 51
2.3.2.4. Mt s hn ch khác 52
2.3.3 Nguyên nhơn ca nhng tn ti 53
2.3.3.1. Do khuôn kh pháp lý cha hoàn thin 53
2.3.3.2. Do chính sách ca các NHTM 54

2.3.3.3. Do nn kinh t Vit Nam còn s dng tin mt là ph bin 55
KT LUN CHNG 2 56
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU PHÒNG, CHNG RA TIN
QUA H THNG NGÂN HÀNG VIT NAM 57
3.1.ăDăbáoătìnhăhìnhăraătinătrongăthiăgianătiăvƠăđnhăhngăphòngăchngă
raătinăquaăhăthngăngơnăhƠng 57
3.1.1. D báo tình hình ra tin qua h thng ngơn hƠng Vit Nam 57
3.1.1.1. D báo tình hình quc t 57
3.1.1.2. D báo tình hình Vit Nam 57
3.1.2. nh hng phòng, chng ra tin qua h thng ngơn hƠng Vit Nam 59
3.2.ăCácănhómăgiiăphápănơngăcaoăhiuăquăphòngăchngăraătinăquaăhăthngă
ngân hàng 60
3.2.1. Nhóm gii pháp đi vi NhƠ nc 60
3.2.1.1. Hoàn thin h thng lut pháp 60
3.2.1.2. Hn ch thanh toán tin mt 61
3.2.1.3. Tng cng công tác phòng, chng các loi ti phm, đc bit là ti
phm tham nhng 63
vi
3.2.2. Nhóm gii pháp đi vi NHNN 64
3.2.2.1. y mnh công tác tuyên truyn v phòng, chng ra tin 64
3.2.2.2. T chc nghiên cu, ng dng tin b khoa hc k thut trong công
tác phòng, chng ra tin 65
3.2.2.3. Tng cng công tác thanh tra, kim tra, giám sát các NHTM 65
3.2.2.4. Tng cng phi hp cht ch vi các c quan trong nc và quc t
v phòng, chng ra tin 67
3.2.3 Nhóm gii pháp đi vi các NHTM 68
3.2.3.1. Xây dng quy đnh ni b và thành lp b phn chuyên trách v
phòng, chng ra tin 68
3.2.3.2. Xây dng chính sách nhn bit khách hàng 69
3.2.3.3. ng dng công ngh thông tin, thit lp phn mm phòng, chng ra

tin 73
3.2.3.4. ào to ngun nhân lc trong công tác phòng, chng ra tin 75
3.2.3.5. Mt s gii pháp khác 76
KT LUN CHNG 3 77
KT LUN 78
TƠiăliuăthamăkho







vii
DANH MC T VIT TT
Ting Vit
NHNN : Ngơn hƠng NhƠ nc
NHTM : Ngơn hƠng thng mi
Ting Anh
ADB : The Asian Development Bank (Ngân hàng Phát trin Châu Á)
APG : The Asia Pacific Group (Nhóm Châu Á ậ Thái Bình Dng v
chng ra tin)
AMLC : Anti- Money Laundering Council
AMLO : Anti- Money Laundering Office (C quan chuyên trách chng ra
tin)
BSA : Bank Secrecy Act (Lut bí mt ngân hàng)
FATF : Financial Action Task Force (T chc Lc lng đc nhim tài
chính v chng ra tin)
IMF : International Monetary Fund (Qu tin t quc t)
WB : World Bank (Ngân hàng Th gii)

viii
DANHăMCăCÁCăBNGăBIU ậ HỊNHăV

PHNăBNG
Bng 1.1: Phân loi các khách hàng có nghi vn đn hot đng ra tin 21
Bng 2.1: S lng báo cáo giao dch đáng ng thng kê theo biu hin ra tin 37
Bng 2.2: S lng báo cáo giao dch đáng ng thng kê theo phng thc ra tin41
Bng 2.3: Kt qu tip nhn, phân tích báo cáo giao dch đáng ng qua các nm 47

PHN BIUă
Biu đ 2.1: Danh sách 10 quc gia nhn chuyn tin ln nht th gii 2012 40
Biu đ 2.2 : T l tin mt lu thông trong tng phng tin thanh toán 56

PHNăHỊNH
Hình 1.1: Quy trình ca hot đng ra tin 7
Hình 1.2: Mô phng hot đng ca h thng chuyn tin Hawala 11
1

LIăMăU
1. Tính cp thit caăđ tài
Hot đng ra tin đƣ vƠ đang tr thành vn nn nghiêm trng mang tính quc t,
đc cng đng th gii quan tâm vì nó gây ra nhng hu qu kinh t - xã hi to
ln, nh hng ti an ninh và uy tín quc gia, làm suy yu nn kinh t, cng nh
quá trình ci t nn kinh t. Ra tin không ch giúp ti phm che giu đc ngun
gc ca nhng khon tin bt hp pháp mà còn to ra c s cho chúng hng th và

s dng nhng đng tin này phc v cho nhng hot đng ti phm khác. Trong
khi các trung tâm tin t hƠng đu th gii n lc chng li các hot đng ra tin
thì nhng ti phm ra tin li có thêm đng c đ chuyn hot đng ra tin sang
các nc đang phát trin, trong đó có Vit Nam.
Ti Vit Nam, vn đ phòng, chng ra tin là mt trong nhng vn đ tng đi
mi m. So vi quc t, h thng lut pháp v phòng chng ra tin ti Vit Nam
hin nay vn đang trong giai đon nghiên cu và trin khai nhng bc khi đu.
Công tác phòng, chng ra tin ti các NHTM Vit Nam mi đc chú ý trong vài
nm gn đơy vƠ vn thiu các công c, h thng cng nh ngun lc cn thit.
Trong thi gian ti nu chúng ta không có nhng gii pháp đúng đn, nc ta s tr
thƠnh đim đn ca ti phm ra tin, mà ngân hàng đc coi nh lƠ công c đ
thc hin hƠnh vi đó. Vì vy, vn đ phòng chng ra tin qua h thng ngân hàng
 Vit Nam đang đc đt ra nh mt đòi hi búc xúc trong công tác qun lý hin
nay. Và đơy cng chính lƠ lỦ do tác gi chn đ tƠi “Phòng, chng ra tin qua h
thng ngơn hƠng thng mi Vit Nam” lƠm lun vn thc s ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
- H thng li nhng lý lun c bn v ra tin và nhng tác đng ca nó đn kinh
t xã hi.
- Phân tích thc trng v hot đng ra tin ti Vit Nam đc bit qua h thng
ngân hàng.
2

- T đó, đ xut mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng phòng,
chng ra tin qua h thng NHTM Vit Nam.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: ra tin và công tác phòng, chng ra tin
- Phm vi nghiên cu: h thng ngân hàng Vit Nam vi các s liu t nm 2004
đn nm 2012.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Lun vn lƠ s kt hp phng pháp mô t, phân tích, so sánh, thng kê lý thuyt,

các vn bn, tài liu, thc trng hot đng ra tin đƣ vƠ đang din ra trên th gii
và Vit Nam. T đó đa ra gii pháp cho hot đng phòng, chng ra tin qua h
thng ngân hàng Vit Nam.
5. Kt cu lunăvn
Ngoài phn m đu và phn kt lun, lun vn đc chia lƠm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v ra tin và phòng, chng ra tin qua h thng ngân
hàng
Chng 2: Thc trng phòng, chng ra tin qua h thng ngân hàng thng mi
Vit Nam
Chng 3: Gii pháp phòng, chng ra tin qua h thng ngân hàng thng mi
Vit Nam


3

CHNG 1: TNGă QUANă Vă RAă TINă VÀă PHọNG,ă CHNGă RAă
TINăQUAăHăTHNGăNGỂNăHÀNG
1.1. Mtăsăvnăđăcăbn văraătin
1.1.1. Kháiănimăvăraătin
Trong đi sng kinh t - xã hi hin nay, “ra tin” không còn lƠ mt thut ng
mi m  các quc gia. Khái nim ra tin (money laundering) đƣ xut hin t th
k XVIII, trong nhng v án hình s ti Hoa K. Sm hn, theo s gia, khong hn
ba nghìn nm trc, ti Trung Quc đƣ có nhng hot đng này ca các thng
nhân nhm tránh thu ca triu đình.
Tuy nhiên, phi đn th k XIX, ngi ta mi chính thc nhc đn “ra tin”, nh
là mt hành vi phm ti và chính thc b coi là bt hp pháp ti M t nm 1986.
Cùng vi toàn cu hóa, ra tin đƣ bùng n  nhiu quc gia, gây nhng hu qu
nghiêm trng v kinh t - xã hi, đc bit  các nc đang phát trin hoc các nn
kinh t đang trong quá trình chuyn đi.
nh ngha có tính pháp lỦ đu tiên v ra tin đc nhc đn trong Công c ca

Liên hip quc v chng buôn bán bt hp pháp ma túy và các cht hng thn
(Công c Viên nm 1988). Theo đó, ra tin là “Hành vi chuyn đi hoc chuyn
giao tài sn khi bit rng tài sn đó thu đc t buôn bán ma túy hoc t vic tham
gia vào hot đng phm ti vi mc đích che giu ngun gc tài sn hoc giúp
ngi thc hin các hành vi trên trn tránh trách nhim pháp lý các hành vi ca
mình; Hành vi che du hoc ngy trang hình thái t nhiên, ngun gc, đa đim,
vic đnh đot, chuyn nhng quyn s hu tài sn hoc các quyn liên quan đn
tài sn mà bit rõ là tài sn do phm ti buôn bán ma túy mà có; Hành vi mua, tàng
tr hoc s dng tài sn khi bit rõ tài sn do phm ti mà có”[
1
].

1
UN (1988), Convention Against Illicit Traffic In Narcotic Drugs And Psychotropic Substances.
4

Tuy nhiên, đnh ngha v ra tin đc nhiu quc gia đng thun nht lƠ đnh
ngha theo Công c chng tham nhng ca Liên hp quc (Công c Palermo
2000). Theo đó, ra tin đc quy đnh là hành vi:“(i) Chuyn đi hay chuyn
nhng tài sn, cho dù bit đó là tài sn do phm ti mà có, nhm che du hoc
ngy trang ngun gc bt hp pháp ca tài sn đó hoc nhm giúp đ bt k ai có
liên quan đn vic thc hin ti phm gc đ ln tránh trách nhim pháp lý do hành
vi ca ngi này mang li; (ii) Che du hoc ngy trang bn cht tht s, ngun
gc, đa đim s chuyn nhng, s vn chuyn hoc s hu hoc các quyn liên
quan đn tài sn, dù bit tài sn đó do phm ti mà có; (iii) Nhn, s hu hoc s
dng tài sn, mà ti thi đim nhn đã bit rng tài đó do phm ti mà có; Tham
gia, phi hp hoc có âm mu thc hin hành vi, c gng thc hin hành vi hay
giúp sc, xúi gic, to điu kin thun li và by mu đ thc hin bt k mt ti
phm nào tng ng vi quy đnh ti điu này khi bit rõ là tài sn do phm ti
buôn bán ma túy mà có”[

2
].
Theo Lc lng đc nhim tài chính chng ra tin (FATF) thì đnh ngha mt
cách ngn gn: “Ra tin là vic x lý thu nhp có đc do phm ti mà có nhm
che đy ngun gc bt hp pháp ca chúng”[
3
].
Theo ngh đnh s 74/2005/N-CP ngày 07/06/2005 ca Chính ph v phòng,
chng ra tin (Ngh đnh 74) thì “ra tin” lƠ hƠnh vi ca cá nhân hay t chc tìm
cách hp pháp hóa tin, tài sn do phm ti mà có thông qua các hot đng c th
sau đơy:
- Tham gia trc tip hoc gián tip vào mt giao dch liên quan đn tin, tài sn
do phm ti mà có;
- Thu nhn, chim gi, chuyn dch, chuyn đi, chuyn nhng, vn chuyn, s
dng, vn chuyn qua biên gii tin, tài sn do phm ti mà có;

2
UN (2000), Convention Against Transnational Organized Crime, Palermo.
3
FATF, What is Money Laundering ?,
5

- u t vƠo mt d án, mt công trình, góp vn vào mt doanh nghip hoc tìm
cách khác che đy, ngy trang hoc cn tr vic xác minh ngun gc, bn cht tht
s hoc v trí, quá trình di chuyn hoc quyn s hu đi vi tin, tài sn do phm
ti mà có.
Theo Lut phòng, chng ra tin có hiu lc t ngày 01/01/2013 thì “ra tin” lƠ
hành vi ca t chc, cá nhân nhm hp pháp hóa ngun gc ca tài sn do phm ti
mà có, bao gm:
- HƠnh vi đc quy đnh trong B lut hình s;

- Tr giúp cho t chc, cá nhơn có liên quan đn ti phm nhm trn tránh trách
nhim pháp lý bng vic hp pháp hóa ngun gc tài sn do phm ti mà có;
- Chim hu tài sn nu ti thi đim nhn tài sn đƣ bit rõ tài sn đó do phm
ti mà có, nhm hp pháp hóa ngun gc tài sn.
Nói mt cách d hiu, ra tin là vic bin đng tin phm pháp thành đng tin
hp pháp đ s dng.
1.1.2. Quy trình và cácăphngăthcăraătin
1.1.2.1. Quy trình ra tin
Tin bn thng có ngun gc t các hot đng phm ti nh: buôn lu, khng
b, buôn bán ma túy, tham nhng, tham ô, hi l, trm cp, la đo, mi dâm, buôn
ngi, trn thu, ti phm tƠi chínhầBn ti phm thng s dng nhiu thao tác
tinh vi, phc tp đ ra tin, nhm che mt các c quan điu tra hay c quan chng
ra tin. Mt vòng quay bin nhng đng “tin bn” thƠnh “tin sch” thông thng
gm ba bc, có th din ra theo tun t hoc đôi khi chng chéo vƠ đan xen nhau.
Thc hin chu trình này, bn ti phm khoác cho nhng đng “tin bn” mt v
bc hoàn toàn trong sch, đa nhng đng tin nƠy vƠo lu thông trong đi sng xã
hi mà không làm l ti phm gc hay gây s nghi ng cho nhng c quan bo v
pháp lut.
6

Quy trình c bn ca hot đng ra tin có ba giai đon:
- Giai đon th nht: đa tin bn vào lu thông trong h thng tài chính (gi tt
lƠ “cƠi đt”, “gi tin”). ơy lƠ thao tác đu tiên trong quy trình ra tin, nhm che
giu ngun gc xut x, thay đi hình thái tn ti ca tin bn, bc đu “hòa nhp”
vào h thng tài chính ngân hàng. ơy cng lƠ giai đon khó khn nht và d b
“phát hin” nht. Bi vì đi vi bn ti phm và nhng khon tin ln thng b
các c quan điu tra theo dõi. Bên cnh đó, mi quc gia ít nhiu đu có nhng quy
đnh v lng tin mt đc phép lu thông, đc phép đa qua biên gii, đc
phép thanh toán hay các quy đnh v khai báo ngân hàng nhm kim soát, đón lõng
nhng hành vi ra tin ca bn ti phm. Trong giai đon này, bn ti phm ra

tin thng thc hin đu t phơn tán bng cách chia nh các khon “tin bn”
thành nhiu khon tin nh di mc quy đnh, mua các công c tin t hay hàng
hóa xa x đt tin, chuyn lu tin ra nc ngoƠiầ nu thc hin trót lt thì kh
nng ra tin thành công là rt ln.
- Giai đon th hai: là quá trình tích t và quay vòng các khon tin sau khi chúng
xâm nhp đc vào các h thng tài chính (gi tt lƠ “sp xp”, “trn ln”, “chuyn
đi”). ơy cng lƠ mt khâu quan trng trong vic xóa b hoàn toàn ngun gc
“bn” ca đng tin. Tin đc chuyn t t chc tài chính này sang t chc tài
chính khác đ che giu ngun gc và ch s hu ca tin. Thc cht đơy lƠ quy
trình to ra mt chui các giao dch, đng tin chuyn dch khp ni, quay vòng
nhiu ln nhm xóa b du vt ti phm, làm cho chúng ngày càng xa ngun gc
ban đu.
- Giai đon th ba: lƠ giai đon tin đc đu t vào nhng hot đng kinh doanh
hp pháp (gi tt lƠ “hòa nhp”). Tin s đc phân phi tr li vào nn kinh t
bng các hƠnh vi tiêu dùng, đu t vƠo các doanh nghip vƠ đu t tƠi chính Th
đon ca bn ra tin lúc đu thng b tin qung cáo trên các phng tin thông
tin đi chúng đ to v bc uy tín, lƠm n có lƣi, tài tr t thin, đóng góp xây dng,
hoc mua bt đng sn, mua ô tô đt tin, xây dng các công trìnhầ Sau đó bán tƠi
7

sn, hay đóng góp c phn vào các công ty ln, ri chuyn nhng c phn đ thu
li tin.

Hình 1.1: Quy trình ca hot đng ra tin
1.1.2.2. Các phng thc ra tin
Các phng thc ra tin thng rt đa dng, tinh vi, phc tp, tùy thuc vào tng
chính sách kim soát ca mi quc gia. Trong tng điu kin c th, bn ti phm
s dùng nhng phng thc, th đon khác nhau đ sch hóa đng “tin bn”.
 V mt không gian, phng thc th đon ra tin th hin di 5 trng hp:
- Trng hp 1: Các ngun “tin bn” đc ty ra và s dng ngay trong nc.

ơy lƠ quá trình ra tin trong đó s tin bt hp pháp đc hình thƠnh, đc ty
ra cng nh đc tái đu t qua h thng tài chính ca nc đó.
8

- Trng hp 2: Lng “tin bn” có ngun gc trong nc, sau đó chuyn ra
nc ngoƠi đ ra trong h thng tài chính khác và cui cùng đem tr li lu thông
trên th trng trong nc.
- Trng hp 3: S “tin bn” đc ra và rút ra khi h thng tài chính ca mt
quc gia đang phát trin đ s dng  ni khác, không quay li đu t cho quc gia
đó.
- Trng hp 4: “Tin bn” đc to ra  nc ngoƠi, đc ty ra  đó hay mt
nc khác và cui cùng đc đu t cho các nc đang phát trin.
- Trng hp 5: Lng “tin bn” sau khi ra đc chuyn vào mt quc gia
đang phát trin nhng không phi đ đu t mƠ đc lu thông tn mn, tiêu th
khp ni.
 V ni dung hot đng, ra tin biu hin qua mt s phng thc sau:
- Ra tin qua các giao dch trc tip bng tin mt: đơy lƠ phng thc ra tin
truyn thng và nó vn có nhng hiu qu thc s đi vi nhng nn kinh t ch
yu giao dch bng tin mt. Ra tin thông qua các giao dch tin mt vi s lng
ln rt d b nghi ng, gây s chú Ủ đi vi c quan điu tra. Tuy nhiên, vi nhng
khon tin bn không quá ln, phng thc này vn đc áp dng bng cách chia
nh khon tin thành nhng khon nh hn hòng che mt c quan điu tra. Sau đó,
bn tôi phm s tin hành trà trn vi nhng khon tin sch khác trong các giao
dch nhm ct đt ngun gc bn ca đng tin.
- Ra tin thông qua vic mua nhng đng sn nh vàng, bc, kim cngầu
đim ca nhng tài sn này là có giá tr ln, gn nh, d ct gi, có th mua đi bán
li  mi lúc mi ni, không cn phi đng kỦ quyn s hu, do vy ít gây s chú ý.
Ngoài ra bn ti phm còn thc hin ra tin thông qua phng thc này bng cách
mua ô tô, xe máy, du thuyn, séc du lchầ vƠ thng đng kỦ di mt tên khác đ
tránh s chú ý ca c quan điu tra.

9

- Ra tin thông qua đu t nc ngoài: trong quá trình hi nhp kinh t quc t,
các quc gia đang phát trin tng cng kêu gi đu t nc ngoài, to hành lang
pháp lỦ thông thoáng cho nhƠ đu t nc ngoƠi vƠo đu t trong nc. Nc tip
nhn đu t cng không quan tơm điu tra ngun gc ca tin đc đu t lƠ tin
sch hay tin bn. ơy lƠ điu kin thun li, là mnh đt màu m cho hot đng
ra tin phát trin. Bn ti phm mang tin vào thuê quyn s dng đt, lp nhà
xng, mua bt đng sn, thành lp công ty có vn đu t nc ngoƠiầTrong quá
trình hot đng, li nhun đc chuyn đn mt s đa ch mong mun. Sau mt
thi gian, chúng tuyên b phá sn hoc bin mt, nhng đng tin bn đc khoác
v bc hp pháp.
- Ra tin thông qua các trung tâm gii trí, sòng bc, x s, cá cc: đơy lƠ
nhng lnh vc kinh doanh có t l thanh toán tin mt cao. Ti các sòng bc, bn
ti phm có th b tin ra mua vé, th chi bc đ tham gia vic đánh bc. i vi
chúng, kt qu thc t thng thua không quan trng, điu ct lõi là sau khi ri khi
đơy chúng có giy chng nhn đƣ thng vi mt khon tin ln ca ch sòng bc
vi mt t l chi phí tha thun. Ngoài ra, vic hp thc hóa tin bn còn đc thc
hin thông qua vic mua li nhng gii thng x s có giá tr ln hn giá tr thc
mƠ ngi trúng thng có th đc hng. S hu tm vé s trúng thng, bn ti
phm có th đƠng hoàng nhn đc tin hp pháp t công ty x s. Nhiu trò chi
cá cc đ gii trí nh đua nga, đua chóầcng s dng lng tin mt khá ln, và
cng lƠ ni đ ra tin lỦ tng.
- Ra tin thông qua các hp đng thng mi, hóa đn chng t: bn ti phm
s khai tng s lng hƠng hóa trong hóa đn mua bán hoc li dng các công ty
kinh doanh hàng hóa tht nhng không bán hƠng hoc bán rt ít so vi hóa đn.
Thông qua nhng hóa đn chng t đó, bn ti phm có th chng minh cho thu
nhp ca chúng có đc là t hot đng kinh doanh.
- Ra tin thông qua các công ty bo him: bn ti phm dùng tin bn đ mua
bo him  các công ty bo him. Các khon tin này khi đc nm trong tài khon

10

ca công ty bo him mt thi gian s to cho nó mt điu kin an toàn nht đnh.
Sau đó, k ty ra s vin lỦ do nƠo đó đ rút tin trc thi hn, yêu cu chi tr cho
nhng ngi th hng khác hoc dùng giá tr hp đng bo him đ đm bo chi
tr cho mt nhu cu giao dch nƠo đó nh mua bt đng sn.
- Ra tin thông qua đu t chng khoán:  mt s nc cha có quy đnh cht
ch v kim soát ngun gc đng tin thì th trng chng khoán lƠ ni bn ra tin
tìm đn. Các khon tin bn s đc dùng đ mua c phiu ti các sàn giao dch.
Sau mt thi gian, s c phiu này s đc bán đi vi giá có th thp hn giá tr
mua lúc ban đu, đng tin thu đc lúc này xa ri vi đng tin bn lúc ban đu.
- Ra tin thông qua h thng ngân hàng: bn ti phm có th dùng tin bn gi
tit kim, m tài khon ngơn hƠng đ chuyn tin hoc mua trái phiu, tín phiu.
Sau mt thi gian rút dn hoc mang các giy t có giá đi cm c, th chp đ vay
mt khon tin nht đnh.  nhng quc gia có h thng ngân hàng cht ch, s tin
gi vào ngân hàng nu vt qua s tin quy đnh s b đa vƠo danh sách nhng
giao dch đáng ng và phi gii trình ngun gc. Tuy nhiên, trên th gii vn còn
nhiu quc gia cha có quy đnh c th v hn mc tin gi phi gii trình v ngun
gc, do đó phng thc ra tin này thng đc bn ti phm la chn. Bên cnh
đó ra tin còn đc thc hin qua h thng ngơn hƠng “ngm”: din ra ti các quc
gia có h thng ngân hàng hot đng kém hiu qu nhng chi phí cao. Do đó, trong
cng đng nhng ngi nc ngoài ti các quc gia này tn ti h thng ngân hàng
không chính thc, gi lƠ ngơn hƠng “ngm” vi chi phí dch v r, bí mt và th tc
giy t đn gin hn các ngơn hƠng hp pháp. Các ngân hàng ngm có đi din 
nhiu nc khác nhau đ thc hin dch v chuyn tin t nc nƠy sang nc
khác, hoc t ni nƠy sang ni khác trong cùng mt quc gia. S hot đng ca
ngân hàng này ch yu da trên nim tin ca ngân hàng vi khách hàng nên th tc
đn gin. Bn ti phm li dng nguyên tc gi bí mt ca nhng ngơn hƠng nƠy đƣ
đem tin đn gi và yêu cu nhn li  mt ni khác. Nhng đa ch cn nhn tin
ty ra thông thng là nhng quc gia khao khát đu t tƠi chính nhng ít quan

11

tơm đn ngun gc đng tin, vic thanh toán qua ngơn hƠng cha phi là yêu cu
bt buc và ph bin, h thng pháp lut v phòng chng ra tin cha nghiêm.
- Ra tin thông qua h thng chuyn tin ngm: Mc dù thc t cha có thng kê
chính thc nào v tng giá tr tin t đc chuyn gia quc gia này sang quc gia
khác thông qua các kênh chuyn tin ngm nhng nhng quan ngi v vic li dng
kênh chuyn tin nƠy đ tin hành các hot đng ra tin và tài tr khng b đang
đc cng đng quc t đc bit quan tâm. H thng chuyn tin ngm đc hình
thành theo các khu vc đa lý nht đnh vi nhiu tên gi khác nhau nh: Feichien
(Trung Quc), Padala (Philippines), Hundi (n ), Hui Kuan (Hng Kông), Phei
Kwan (Thái Lan) vƠ Hawala (Trung ông), nhng xét v bn cht, phng thc
hot đng ca các h thng chuyn tin này là ging nhau vƠ khá đn gin. Hình
minh ha di đơy mô t phng thc hot đng đin hình ca h thng chuyn
tin ngm Hawala.

Hình 1.2: Mô phng hot đng ca h thng chuyn tin Hawala
12

 Mt ngi cha  quc gia B (XB) mun chuyn tin cho con trai mình đang hc
tp ti quc gia A (XA). XB liên h vi ngi cung cp dch v Hawala  ni mình
sinh sng (HB). XB đa cho HB s tin đnh chuyn cho XA và tr phí cho dch v
này. HB nhn tin và cung cp cho XB mã code ca giao dch, mã code này s đc
XB thông báo cho XA.
 HB sau đó s thông báo cho ngi cung cp dch v Hawala  khu vc XA sinh
sng  quc gia A (HA) bng đin thoi, fax, th đin t hoc bt k phng thc
thông báo nào khác v khon tin chuyn và thông tin liên lc ca XA.
 HA sau đó s liên lc vi XA và tr tin cho XA khi XA cung cp đúng mƣ code
ca giao dch. ng thi, mt ngi lao đng nc ngoài  quc gia A (CA) mun
chuyn tin v cho gia đình mình  quc gia (CB), CA s đa cho HA tin và tr

phí, tng t nh trên, HA thông báo cho HB, HB liên lc CB đ tr tin.
Nh vy, trong giao dch th nht, HB n tin HA, trong giao dch th hai HA n
tin HB. HA vƠ HB sau đó s thanh toán bù tr cho nhau. Trên thc t, có rt nhiu
giao dch gia HA vƠ HB, đng thi, HA và HB có quan h vi rt nhiu đi lý
Hawala khác to thành mt mng li dƠy đc vô cùng phc tp. Không có khon
tin thc s đc chuyn gia HA và HB, tt c c các giao dch đu đc thanh
toán bù tr Hawala vi nhau. H thng nƠy hoƠn toƠn đc vn hƠnh trên c s s
tin tng ln nhau và không có bt k ràng buc pháp lý nào gia các bên tham gia
giao dch.
LỦ do Hawala đc s dng rng khp trên toàn th gii là vì: (i) th tc đn
gin: ngi chuyn tin ch phi cung cp tên và s đin thoi hoc đa ch ca
ngi nhn tin mà không cn phi khai báo thông tin hoc cung cp giy t chng
minh v nhân thân ca mình. Ngi nhn tin ch phi cung cp mã code giao dch
và nhn tin; (ii) thi gian nhanh chóng: thông thng ch mt khong t 6 -12h đ
tin đc chuyn đn ngi nhn  các đa đim và các quc gia khác nhau, (iii) chi
phí chuyn tin r: ch khong t 0.25% - 1.25% giá tr khon tin chuyn, (iv)
13

mng li rng khp: ngi cung cp dch v Hawala không cn phi có tr s,
phi đng kỦ nên mng li Hawala rng khp (đi lý Hawala có th là mt cá nhân
hot đng  nhà mình, có th  các ca hàng nh, đi lý du lch, ca hàng
vàng, đim bán th đin thoi ) ti c nhng khu vc vùng sơu, vùng xa ni không
có mng li ngân hàng hot đng hoc nhn thc ca ngi dân còn hn ch,
không có điu kin tip xúc các dch v ngân hàng.
Vi nhng đc đim nêu trên, h thng chuyn tin ngm đƣ b ti phm ra tin
li dng đ chuyn tin, tránh s phát hin ca c quan có thm quyn. Thm chí,
trong trng hp phát hin ti phm thì vic điu tra hay truy t ti phm là rt khó
khn do h s khách hƠng, thông tin giao dch, tài liu chng minh hu nh không
th khai thác đc. Trên thc t, ti phm hoc các t chc ti phm có th lp ra
các đi lý chuyn tin ngm đ nhn và chuyn tin cho khách hƠng nhng thc

cht ch đ ngy trang cho hot đng ra tin hay tài tr khng b ca mình.
1.1.3. nhăhngăcaăraătinăđiăviănnăkinhăt
Ra tin không ch là vn đ ca các th trng tƠi chính hƠng đu th gii mà
ngay c các quc gia đang trong quá trình hi nhp vào h thng tài chính quc t
cng không tránh khi. c bit khi các th trng mi ni m ca nn kinh t và
lnh vc tài chính thì h d dàng tr thành mc tiêu ca các hot đng ra tin. Nói
cách khác, ra tin lƠ hƠnh đng gây vn đc nn kinh t. Ra tin có th tàn phá
thành qu kinh t ca mt quc gia. Bng nhng th đon tinh vi, các bng nhóm
ti phm tìm cách hp pháp hóa tin và tài sn có ngun gc phm ti ca mình -
nhng đng tin bt chính mt “ngun gc sch s”. Nhng hot đng nƠy đƣ gơy
ra nhng nh hng tiêu cc cho nn kinh t v mô nói chung vƠ lnh vc tài chính
nói riêng, c th:
1.1.3.1. Làm tng ti phm và tham nhng
 nhng quc gia có h thng phòng chng ra tin kém hiu qu thng lƠ ni
trú n an toàn cho hot đng ra tin, lƠm gia tng ti phm vƠ thúc đy tham
nhng. Ra tin va là công c va lƠ đng lc ca các t chc ti phm. Khi tin
14

bn đc đem ra thì có ngha lƠ trc đó đƣ xy ra các hot đng phm pháp. Tin
có ra đc thì các bng nhóm ti phm mi tn ti đc và càng lao vào phm ti
đ kim tin bt hp pháp. Ra tin là khâu cui cùng và quan trng nht trong
nhng hot đng phm pháp nhm đem li nhng tài khon kch xù.
1.1.3.2. Nhng hu qu đi vi quc t và đu t nc ngoài
Ra tin làm gim uy tín vƠ đu t nc ngoài, tai ting v mt ni n náu an toàn
cho ra tin và tài tr cho khng b cng đƣ có th gây ra nhng hu qu bt li
đáng k cho s phát trin ca mt đt nc. Các t chc tƠi chính nc ngoài có th
quyt đnh hn ch các giao dch ca mình vi nhng t chc lƠ ni n náu an toàn
cho ra tin; buc nhng giao dch nh vy s qua kim soát gt gao hn, khin cho
chúng thêm tn kém hoc chm dt hoàn toàn các mi quan h giao dch hay vay
mn. Các doanh nghip hp pháp cng s b gim kh nng tip cn các th trng

th gii hoc phi tip cn vi chi phí cao hn do phi chu s kim soát gt gao
hn v quyn s hu, các h thng t chc và kim soát. Các quc gia ni ting v
s tuân th lng lo các tiêu chun v phòng, chng ra tin s gp nhiu hn ch
trong vic tip nhn h tr ca chính ph nc ngoài.
1.1.3.3. Làm suy yu các t chc tài chính
Ra tin có th gây nguy hi cho s lành mnh ca khu vc tài chính ca mt đt
nc cng nh cho s n đnh ca tng t chc tài chính theo nhiu cách khác
nhau. Nhng hu qu tai hi đó đc coi là ri ro đi vi uy tín, nghip v, pháp lý
và ri ro tp trung đu có mi quan h qua li vi nhau. Mi ri ro đu gây ra
nhng chi phí c th:
 Mt đi hot đng kinh doanh sinh li
 Nhng vn đ v tính thanh khon do vic rút tin gây ra
 Ct đt các c s ngơn hƠng đi lý
 Các chi phí điu tra và tin pht
15

 Thu gi tài sn
 Tn tht cho vay
 Gim giá tr c phiu ca các t chc tài chính
1.1.3.4. Nn kinh t và khu vc t nhân b tn thng
Nhng k ra tin khét ting và vic s dng “các công ty bình phong”- là nhng
doanh nghip có v b ngoài hp pháp, tham gia hot đng kinh doanh hp pháp
nhng trên thc t li do bn ti phm kim soát. Nhng công ty bình phong này
trn ln nhng khon tin hp pháp vi nhng khon tin bt hp pháp, cung cp
các sn phm và dch v vi giá thp hn giá th trng. iu này làm cho hàng hóa
ca nhng công ty hp pháp không th cnh tranh ni, có th dn đn phá sn. Bng
vic s dng các công ty bình phong và nhng khon đu t khác vƠo các công ty
hp pháp, nhng khon thu đc t “ra tin” có th đc dùng đ kim soát toàn
b các ngành hoc các khu vc ca nn kinh t  nhng nc nht đnh. iu này
lƠm tng s bt n đnh tim tàng v khía cnh tin t và kinh t do s phân b sai

lch các ngun lc bt ngun t tình trng méo mó gi to ca giá tài sn và hàng
hóa. Nó cng to ra mt c ch cho trn thu, t đó lƠ cn kit ngun thu ca đt
nc.
1.1.3.5. Làm mt s kim soát ca các chính sách kinh t
S lu chuyn các lung tin trong th gii ngm gây ra nhng đt bin trong cu
tin t và bt n đnh lãi sut, t giá hi đoái. Các con s thng kê b bóp méo, gây
khó khn cho vic hoch đnh chính sách và làm gim tính hiu qu điu tit ca
chính ph, gia tng tính bt n ca nn kinh t.
Bên cnh nhng tác đng tiêu cc nh trên thì ra tin cng có nhng tác đng
tích cc ti nn kinh t nh: thông qua đu t nc ngoƠi mƠ c s vt cht ca
nc tip nhn đu t đc ci thin, to công n vic lƠm cho ngi dơn hn, thu
hút vn đu t nc ngoài nhiu hnầ Nhng, nhng tác đng tích cc t hot
đng ra tin mang li là nht thi, còn nhng tác đng tiêu cc là lâu dài, tim n
16

nhng hu qu vô cùng to ln. Chính vì vy, hot đng chng ti phm ra tin rt
cn đc s quan tâm ca các nc trên th gii.
1.2. HotăđngăraătinăquaăhăthngăngơnăhƠng
1.2.1. Mtăsăduăhiuănhnăbităraătinăquaăhăthng ngân hàng
Ngày nay, ra tin qua h thng ngân hàng là mt trong nhng phng thc mà
bn ti phm a thích s dng vi nhng th đon ht sc tinh vi. Chính vì vy,
vic đa ra nhng du hiu nhn bit ra tin qua ngân hàng là ht sc cn thit.
Có th đnh dng, phân loi và nhn bit mt s du hiu ra tin qua ngân hàng
mà bn ti phm hay s dng nh sau:
 Thông qua thông tin v khách hàng:
Trong quá trình giao dch vi khách hàng, ngân hàng có th cn c vƠo thái đ ca
khách hàng trong vic cung cp thông tin, chng t thông thng theo quy đnh
ngơn hƠng đ đánh giá v mc đ trung thc ca khách hƠng. c bit là nhng
trng hp khách hàng min cng cung cp thông tin, đa ra nhng thông tin rt ít
v bn thân, thông tin không chính xác và nu mun xác minh đc nhng thông

tin nƠy thì ngơn hƠng thng gp nhng khó khn hoc phi tr chi phí cao.
 Thông qua nhng tài khon đang b điu tra hay khi kin
Nhơn viên ngơn hƠng thng chú ý ti ch tài khon đang b điu tra, khi kin
hoc liên quan đn nhng v án đang đc xét x ti tòa án, hoc nm trong danh
sách cnh báo ra tin ca c quan có thm quyn.
 Thông qua tính cht, đc đim ca giao dch
- Các giao dch thông qua tài khon ngân hàng có tính cht bt thng nh: tƠi
khon có tc đ chu chuyn tin trong ngày rt cao. iu này th hin  vic thay
đi đt bin doanh s giao dch trên tài khon. Doanh s giao dch ln trong mt
thi gian ngn nhng s d tƠi khon nh. Hoc là các giao dch chuyn tin có giá