Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam đến năm 2020 Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH







H TRÍ NHUN



NỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNGăMI C PHN U
TăVĨăPHÁTăTRIN VIT NAM
NăNMă2020





LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP.H CHÍ MINH ậ NMă2013



B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH







H TRÍ NHUN



NỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH CA
NGỂNăHĨNGăTHNGăMI C PHNăU
TăVĨăPHÁTăTRIN VIT NAM
NăNM 2020


CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃ S: 62340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC: PGS.TS TRN HUY HOÀNG







TP.H CHÍ MINH ậ NMă2013



LI CAMăOAN


Tôiă ồină Ếamă đoană ệună vn thẾă să “NÂNGă CAOă NNGă ầC CNH
TRANH CA NGÂNăHÀNGăTHNGăMI C PHNăUăTăVÀăPHÁTăTRIN
VITăNAMăNăNMă2020” là kt qu nghiên cu ca riêng tôi.Các s liu
đc s dng trong lunăvnănàỔăệàătrungăthẾăvàăẾhaăđc công b trong
bt k công trình nào khác.



Tác gi



H Trí Nhun

LI CMăN

 có th hoƠnăthƠnhăđ tài lunăvnăthcăsămt cách hoàn chnh, bên cnh
s n lc c gng ca bn thân còn có s hng dn nhit tình ca quý Thy Cô,
cngănhăs đng viên ng h caăgiaăđìnhăvƠăbn bè trong sut thi gian hc tp
nghiên cu và thc hin lunăvnăthcăs.
Xin chân thành bày t lòng bitănăđn Thy TrnăHuyăHoƠng,ăngiăđưăht
lòngăgiúpăđ và to miăđiu kin tt nht cho tôi hoàn thành lunăvnănƠy.ăXinăgi
li tri ân nht caătôiăđi vi nhngăđiu mà ThyăđưădƠnhăchoătôi.ă
Xin chân thành bày t lòng bitănăđn toàn th quý Thy Cô trong khoa Tài
Chính ậ Ngơnă HƠngă Trngă i Hc Kinh T Tp.HCMă đưă tn tình truynă đt
nhng kin thcăquỦăbáuăcngănhăto miăđiu kin thun li nht cho tôi trong
sut quá trình hc tp nghiên cuăvƠăchoăđn khi thc hinăđ tài lunăvn.ă
Xin chân thành bày t lòng bită nă đnă giaă đình,ă nhngă ngiă đưă khôngă
ngngăđng viên, h tr và to miăđiu kin tt nht cho tôi trong sut thi gian
hc tp và thc hin lunăvn.ă
Cui cùng, tôi xin chân thành bày t lòng cmănăđn các anh ch và các bn
đng nghipăđưăh tr cho tôi rt nhiu trong sut quá trình hc tp, nghiên cu và
thc hinăđ tài lunăvnăthcăsămt cách hoàn chnh.

TP. H ChíăMinh,ăthángă7ănmă2013.
Hc viên thc hin

H Trí Nhun



MC LC
PHN M U: GII THIU TNG QUAN V  TÀI NGHIÊN CU i
I. Lý do chnăđ tài nghiên cu i
II. Mc tiêu nghiên cu i
III. PhmăviăvƠăđi tng nghiên cu i
IV. K hoch và phng pháp nghiên cu ii
V. ụănghaăkhoaăhc và tính thc tin caăđ tài ii
VI. Nhngăđim mi ca lunăvn ii
VII. Kt cuăđ tài iii
CHNG 1: C S LÝ LUN V NNGăLC CNH TRANH CA NGÂN HÀNG
THNG MI (NHTM) 1
1.1 TNG QUAN V NNGăLC CNH TRANH CA NHTM 1
1.1.1 Khái nim v nngălc cnh tranh ca Ngân hàng thng mi 1
1.1.2 c trng v nngălc cnh tranh ca Ngân hàng thng mi 2
1.1.3 S khác nhau gia cnhătranhătrongălnhăvc Ngân hàng và Doanh nghip
khác. 3
1.1.4 Các ch tiêu phnăánhănngălc cnh tranh ca NHTM 4
1.1.4.1 Nngălc tài chính 4
1.1.4.2 Nngălc hatăđng 4
1.1.4.3 Kh nngăng dng công ngh 5
1.1.4.4 Ngun nhân lc 6
1.1.4.5 Nngălc qun tr 6
1.1.4.6 Mng li chi nhánh và quan h ngơnăhƠngăđi lý 7
1.1.4.7 Danh ting, uy tín và kh nngăhp tác vi các ngân hàng khác. 8

1.2 MÔăHỊNHăÁNHăGIÁăNNGăLC CNH TRANH CA NHTM 8
1.2.1 Mô hình 5 lc lng cnh tranh ca M.Porter 8
1.2.1.1 Khái nim 8
1.2.1.2 Chmăđim theo ma trn EFE 11
1.2.1.3 Lý do s dng mô hình 12
1.2.2 Mô hình CAMEL 13
1.2.2.1 Mô hình CAMEL 13
1.2.2.2 Lý do s dng mô hình 17
1.3 ụănghaăcaănơngăcaoănngălc cnhătranhătrongălnhăvc ngân hàng 17
1.4 Kinh nghim và bài hcănơngăcaoănngălc cnh tranh ca mt s ngân
hàng  Vit Nam và trên th gii 18
1.4.1 Kinh nghim t các ngân hàng trên th gii 18
1.4.2 Kinh nghim t các ngân hàng nc ngoài ti Vit Nam 20
KT LUN CHNG 1 22
CHNG 2 THC TRNGăNNGăLC CNH TRANH CA NGÂN HÀNG
THNG MIăU T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 23
2.1 Tng quan v BIDV 23
2.1.1 Gii thiu khái quát v BIDV 23
2.1.2 Nngălc ni ti ca BIDV 26
2.1.2.1 Nngălc tài chính ca BIDV 26
2.1.2.2 Nngălc hatăđng BIDV 31
2.1.2.3 Kh nngăng dng công ngh 34
2.1.2.4 Ngun nhân lc 35
2.1.2.5 Nngălc qun tr 37
2.1.2.6 Mng li chi nhánh và quan h ngơnăhƠngăđi lý 39
2.1.2.7 Danh ting, uy tín và kh nngăhp tác vi các ngân hàng khác. 41
2.2 ánhăgiáănngălc cnh tranh ca BIDV theo phng pháp phân tích thng
kê so sánh 41
2.3 ánhăgiáăyu t bnăngoƠiătácăđngăđnănngălc cnh tranh ca BIDV
theo ma trn EFE 46

2.4 ánhăgiáănngălc cnh tranh ca BIDV theo mô hình CAMEL 47
2.4.1 ng dngămôăhìnhăCAMELăvƠoăđánhăgiáănngălc cnh tranh ca BIDV47
2.4.2 Kt qu ng dng mô hình CAMELăvƠoăđánhăgiáănngălc cnh tranh ca
BIDV 49
2.5 Nhng tn ti, hn ch và nguyên nhân 51
2.5.1 Nhng tn ti hn ch 51
2.5.2 Nguyên nhân 53
2.5.2.1 Nguyên nhân khách quan 53
2.5.2.2 Nguyên nhân ch quan 54
KT LUN CHNG 2 56
CHNG 3:
MT S GIIăPHÁPăNỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI C PHNăU T VÀ PHÁT TRIN
VITăNAMăNăNMă2020 57
3.1 nh hngănơngăcaoănngălc cnh tranh caăBIDVăđnănmă2020 57
3.1.1 Chin lc phát trin kinh t xã hiăđnănmă2020 57
3.1.2 Mc tiêu tngăquátănơngăcaoănngălc cnh tranh caăBIDVăđnănmă2020
59
3.1.3 nh hngănơngăcaoănngălc cnh tranh ca BIDV 60
3.1.3.1 nh hng chung 60
3.1.3.2 Cácăđnh hng c th 62
3.2 Mt s gii pháp nơngăcaoănngălc cnh tranh ca BIDV 63
3.2.1 Tngăcngănngălc tài chính 63
3.2.2 Nơngăcaoănngălc hatăđng 68
3.2.3 Phát trin công ngh 72
3.2.4 Nngăcaoănngălc qun tr,ăđiu hành 75
3.2.5 Mng li chi nhánh và quan h ngơnăhƠngăđi lý 78
3.2.6 Nâng cao danh ting, uy tín và kh nngăhp tác vi các ngân hàng khác 79
3.3 Mt s kin ngh 80
3.3.1 Kin ngh vi Nhà nc 80

KT LUN CHNG 3 82
KT LUN 83
TÀI LIU THAM KHO 86
PH LC 1: BNGăCỂNăIăKăTOÁNăCAăBIDVăNMă2010ăậ 2012 a
PH LC 2: S  T CHC CA BIDV e
PH LC 3: BNGăTệNHăHăSăNNIMăCAăCÁCăNGỂNăHÀNG f
PH LC 4: BNGăTệNHăHăSăNIMăCAăCÁCăNGỂNăHÀNG g
PHăLCă5:ă NHăHNGăTệNăNHIMăBIDVăCAăMOODY’SăVÀăSTANDARDă&ă
POORăNMă2011ăVÀă2012 h

i

PHN M U: GII THIU TNG QUAN V  TÀI NGHIÊN CU
I. Lý do chnăđ tài nghiên cu
Trong bi cánh hi nhp kinh t quc t, cnhă tranhă trongă lnhă vc tài chính
ngân hàng ngày càng gay gtăhn,ăkhiăVit Nam m ca th trng tài chính trong
nc theo cam kt ca quc t.ă c bit sau khng hong kinh t th giiă nmă
2008,ătìnhăhìnhătƠiăchính,ănngălc cnh tranh caăcácăngơnăhƠngătrongănc b nh
hng nghiêm trng. S xut hin ca nhiu tpăđoƠnăngơnăhƠngăln trên th gii
ti Vit Nam gây ra mt thách thc to lnăđi vi ngành Ngân hàng Vit Nam.
NgơnăhƠngăThngămi c phnăuăTăvƠăPhátătrin Vit Nam (BIDV) là mt
trong nhng ngân hàng ln ti Vit Nam v quy mô tài chính, h thng mngăli.
VicăduyătrìăvƠănơngăcaoănngălc cnh tranh ca BIDV không ch phát huy tim
nngăca BIDV mà còn mang tính cht ci thin kh nngăcnh tranh ca toàn h
thng Ngân hàng Vit Nam. Tuy nhiên, sau khng hoàng kinh t tài chính, nhiu ri
ro tim năđưăxut hin, kh nngăcnh tranh ca BIDV có s st gim so vi mt s
ngơnă hƠngă trongă nc. Do vy, vică nơngă caoă nngă lc cnh tranh tng th ca
BIDV là mt vnă đ mang tính cp thit.ă Chínhă vìă lỦă doă đó,ă tôiă đưă chnă đ tài
“NỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI
C PHNăUăTăVÀăPHÁT TRIN VITăNAMăNăNMă2020”

II. Mc tiêu nghiên cu
- H thng hóa mt s lý lun v nngălc cnh tranh caăNHTM,ăcácămôăhìnhăđánhă
giáănngălc cnh tranh ca NHTM
- ánhăgiáănngălc cnh tranh ca BIDV đ tìm ra các hn ch cn khc phc.
- aăraăcácăgii phápănơngăcaoănngălc cnh tranh
- óngăgópăcácăsángăkin mi cho vicănơngăcaoănngălc cnh tranh ti các NHTM
Vit nam
III. PhmăviăvƠăđiătng nghiên cu
- Phm vi nghiên cu:ăNngălc cnh tranh ca BIDV qua mt s lnhăvc c th
- Mc thiăgianăđánhăgiáăs liu nghiên cu: t nmă2007ăđnănmă2012
- iătng nghiên cu: BIDV
ii

IV. K hochăvƠăphngăphápănghiênăcu
Bc 1: Thu thp s liu
Các s liuăsăcpăđc thu thp bng cách quan sát thc t, phng vn ban lãnh
đo, cán b ầ
Các s liu th cpăđc tng hp thông qua các bn báo cáo tài chính, các báo cáo
thng niên, các s liu liên quan trên internet, sách, báo chí, cc thngăkêầ
Bcă2:ăPhngăphápăx lý s liu
 tài s dngăcácăphngăphápănghiênăcu sau
- Phngăphápăsoăsánh,ăphơnătích,ătng hp: các s liu t bngăbáoăcáoăthng niên,
báoăcáoătƠiăchínhăđcăsoăsánhăquaăcácănm,ăphơnătíchăti sao và tng hpăđ đaăraă
nhnăxét,ăđánhăgiá
- Phngăphápăthng kê: thng kê các bng biu, s liu t đóărútăraăcácăkt lun, các
xuăhngăđ đánhăgiáătìnhăhình
- Phngăphápăchuyênăgia:ăthamăkho ý kinăchuyênăgiaăđ tìmăraăhng gii quyt
V. ụănghaăkhoaăhc và tính thc tin caăđ tài
- V mt khoa hc:  tƠiăđưăh thng hóa li các lý lun v nngălc cnh tranh ca
cácăngơnăhƠngăthngămi, h thng hóa các lý lun v môăhìnhăđánhăgiáănngălc

cnhătranhătheoăphngăphápăthng kê và ma trn,ătrênăcăs đóăđưăphátătrin và ng
dng lý lunănƠyăvƠoăphngăphápăCAMELăvƠăM.Porter
- V mt thc tin: Lunăvnăđưăvn dng h thng các lý lun,ămôăhình,ăphngă
pháp nghiên cu vào vicăxemăxétănngălc cnh tranh caăBIDV,ătrênăcăs đóăđaă
ra các giái pháp giúp BIDV hoàn thin,ă nơngă caoănngă lc cnh tranh ca mình
cngănhălƠmăcăs choăcácăngơnăhƠngăthngămi khác tham kho nhm phát trin
nngălc cnh tranh.
VI. Nhngăđim mi ca lunăvn
- Lunăvnăđaă raă li tip cn mi v cuă trúc,ă điă t lý lun tiă cácămôă hìnhă đn
nghiên cuăđánhăgiáăvƠăđaăraăcácăgii pháp.
- Lunăvnăđưăápădng h thngăphngăphápăđánhăgiá,ăchmăđim bng các mô hình
trong vicăđánhăgiáănngălc cnh tranh
iii

- Lunăvnăcng là mt trong mt s đ tài ng dng mô hình thc nghim, mô hình
tính toán và các k thut thng kê hinăđi trong nghiên cu,ăđánhăgiáănngălc cnh
tranh ca NHTM
VII. Kt cuăđ tài
Lunăvnăđc kt cu thành 3 ni dung chính
Chngă1: Căs lý lun v nngălc cnh tranh caăngơnăhƠngăthngămi
Chngă2: Thc trng nngălc cnh tranh ca BIDV
Chngă3: Mt s giiăphápănơngăcaoănngălc cnh tranh ca BIDV đnănmă2020





DANH MC CÁC CH VIT TT

ACB : Ngân hàng Á Châu (Asia Commercial Bank)

AGRIBANK : Ngân hàng Phát Trin Nông Thông Vit Nam
ASEAN : Hip hiăcácăncăôngăNamăÁă(AreaăofăSouthEastăAsiaă
Nations)
ATM : Máy rút tin t đng (Automatic Teller Machine)
BIDV :ăNgơnăhƠngăTMCPăuăTăVƠăPhátăTrin Vit Nam
CAR : H s an toàn vn.
CBCNV : Cán b công nhân viên
CNTT :ăCôngănghăthôngătin
CNXH :ăChănghaăxưăhi
CP : C phn
CSH : Ch s hu
DBS : Ngân hàng phát trin Singapore (Development Bank of
Singapore)
DN : Doanh nghip
EFE : Ma trnăđánhăgiáăcácăyu t bên ngoài
Eximbank, EIB : Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu (Vietnam Export Import
Joint-Stock Bank)
FDI : Các doanh nghip có vnăđuătănc ngoài ti Vit Nam
HSBC :
Ngân hàng TNHH mt thành viên HSBC (Vit Nam)
KD : Kinh doanh
Maritimebank :ăNgơnăhƠngăTMCPăHƠngăHiăVităNam
MB :ăNgơnăhƠngăTMCPăQuơnăi (Military Commercial Joint
Stock Bank)
NH : Ngân hàng
NHBL : Ngân hàng bán l


NHLD : Ngân hàng liên doanh
NHNN :ăNgơnăhƠngăNhƠănc

NHNNg :ăNgơnăhƠngănc ngoài
NHTM : NgơnăhƠngăthngămi
NHTMCP :ăNgơnăhƠngăthngămi c phn
NHTMNN :ăNgơnăhƠngăthngămiănhƠănc
NLCT :ăNngălc cnh tranh
NPL : T l n xu
ODA : Ngun vn h tr phát trin chính thc
PGD : Phòng giao dch
PNB :ăNgơnăhƠngăPhngăNam
ROA : T sut sinh li trên tài sn (Return On Assets)
ROE : T sut sinh li trên vn ch s hu (Return On Equity)
Sacombank (STB) :ăNgơnăhƠngăTMCPăSƠiăGònăThngăTínă(SaigonăThuongăTină
Commercial Joint-Stock Bank)
SHB : NgơnăhƠngăThngămi C phn Sài Gòn - Hà Ni
SWIFT : Hip hi vin thông tài chính liên ngân hàng toàn cu
(Society for Worldwide Interbank Financial Telecomunication)
TCTD : T chc tín dng
Techcombank : Ngân hàng TMCP K Thngă(VietnamăTechnologicalăandă
Commercial Joint-Stock Bank)
NHTW :ăNgơnăhƠngătrungăng
TNHH : Trách nhim hu hn
TTCK : Th trng chng khoán
USD :ăng Dollar M
VIB : Ngân hàng Quc T Vit Nam
Vietcombank (VCB): Ngân hàng NgoiăThngăVit Nam (Bank for Foreign Trade
of Vietnam)
Vietinbank (CTG) : Ngân hƠngăthngămi c phnăCôngăthngăVit Nam


VN :ăng Vit Nam

VPBank : Ngân hàng TMCP Vit Nam ThnhăVng (Vietnam
Prosperity Bank)
WTO : T chcăthngămi th gii (World Trade Organization)

DANH MC CÁC BNG
Bngă2.1: Căcuăcăđông. 26
Bng 2.2: Tng hp các ch tiêu ca 12 ngân hàng ln nht VităNamănmă2011 42
Bng 2.3: Bngăđánhăgiáăxp hàng th t các ngân hàng theo tng ch tiêu và tng
hp 9 ch tiêuănmă2011ă 43
Bng 2.4: Tng hp các ch tiêu ca 12 ngân hàng ln nht VităNamănmă2012 44
Bng 2.5: Bngăđánhăgiáăxp hàng th t các ngân hàng theo tng ch tiêu và tng
hp 9 ch tiêuănmă2012 44
Bng 2.6: Ma trnăđánhăgiáăcácăyu t bnăngoƠiătácăđngăđnănngălc cnh tranh
ca BIDV 46
Bng 2.7: Môăhìnhătínhăđim theoăphngăphápăCAMEL 48
Bng 2.8: Kt qu đánhăgiáănngălc cnh tranh ca BIDV theo mô hình CAMEL 50

DANHăMCăHỊNHăVĨăBIUă
Biuăđ 2.1: Vn ch s huăgiaiăđon 2007-2012 26
Biuăđ 2.2: T l CAR caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 27
Biuăđ 2.3: Căcu tài sn có caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 29
Biuăđ 2.4: Li nhun ròng (t đng) caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 30
Biuăđ 2.5: Ch tiêu ROA (%) caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 30
Biuăđ 2.6: Ch tiêu ROE (%) caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 31
Biuăđ 2.7: Vnăhuyăđng (t đng) caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 31
Biuăđ 2.8: Tngădăn (t đng) caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 32
Biuăđ 2.9: Hotăđng kinh doanh ngoi hi (t đng) ậ giaiăđon 2007-2012 33
Biuăđ 2.10: Hotăđng kinh doanh th (t đng) caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 34
Biuăđ 2.11: Ngun nhân lcă(ngi) caăBIDVăgiaiăđon 2007-2012 36
Biuăđ 2.12: T l CBCNVăcóătrìnhăđ HăvƠătrênăHăcaăBIDVăgiaiăđon 2007-
2012 37
Biuăđ 2.13: S lng chi nhánh, PGD, qu tit kim ca BIDVăgiaiăđon 2007-
2012 40

DANH MC PH LC
PH LC 1: BNGăCỂNăI K TOÁN CAăBIDVăNMă2010ă-2012 a
PH LCă2:ăMÔăHỊNHăCăCU T CHC CA BIDV 2012 e
PH LC 3: BNG TÍNH H S NNIM CA CÁC NGÂN HÀNG NMă2012 f
PH LC 4: BNG TÍNH H S NIM CA CÁC NGÂN HÀNG NMă2012 g
PH LC 5: NHăHNGăTệNăNHIMăBIDVăCAăMOODY’SăVÀă
STANDARDă&ăPOORăNMă2011 VÀăNMă2012 h













1

CHNGă1: CăS LÝ LUN V NNGăLC CNH TRANH CA NGÂN
HĨNGăTHNGăMI (NHTM)
ChngănàỔănhm trình bày tng quan v các lý lunăẾăẽnăđ cpăđnănngăệc
cnh tranh ca NHTM và các lý lun v các mô hình đánhăgiáănngăệc cnh tranh
ca NHTM. aăraămt s phngăphápănghiênăẾu mà tác gi s dng trong vic
phânătíẾhănngăệc cnh tranh: Bao gmăphngăphápăphânătíẾhăthng Ệê,ăphngă

pháp so sánh, mô hình M.Porter, mô hình CAMEL
1.1 TNG QUAN V NNGăLC CNH TRANH CA NHTM
1.1.1 Khái nim v nngălc cnh tranh caăNgơnăhƠngăthngămi
Nngălc cnh tranh là kh nngătn tiătrongăkinhădoanhăvƠăđtăđc mt s
kt qu mong munădi dng li nhun, giá c, li tc hoc chtălng các sn
phmăcngănhănngălc caănóăđ khai thác cácăcăhi th trng hin ti và làm
ny sinh th trng mi.
nănay,ăđưăcóănhiu công trình nghiên cuănngălc cnh tranh hay li th
cnh tranh song cho đn nay, khó có th đaăraămtăđnhănghaăchun v khái nim
nngălc cnhătranhăđúngăchoămiătrng hp.ăTuyănhiên,ăđi vi tngăđiătng
nghiên cu, phm vi nghiên cu, mcăđíchănghiênăcu cn phiăđaăraămtăđnh
nghaăv nngălc cnh tranh (bao gm c v th cnh tranh hin ti ln kh nngă
duy trì, và phát trin v th đóătrongătngălai) ca mt quc gia, mt ngành, mt
doanh nghip mtăcáchăchínhăxácălƠmăcnăc khoa hc cho vicăđaăraănhng chính
sách, nhng gii pháp hp lý và hiu qu.
i vi lnhăvcăngơnăhƠng,ătƠiăchính,ănngălc cnh tranh ca các ngân hàng
thngămi có th hiuănhăsau:
Nngăệc cnh tranh caăngânăhàngăthngămi là s tng hp tt c các kh
nngăẾaăngânăhàngăđápăngăđc nhu cu ca khách hàng v vic cung cp các
sn phm, dch v ngân hàng có chtăệngăẾao,ăđaăếng và phong phú, tin ích và
thun li,ăẾựătínhăđẾăđáoăsoăvi sn phm, dch v cùng loi trên th trng to ra
li th cnhătranh,ăệàmătngăệi nhunăhàngănmăẾa các ngân hàng, toăđc uy
tín,ăthngăhiu và v th cao trên th trng.
2

Nhìnăchung,ănngălc cnh tranh caăngơnăhƠngăthngămiăđuăđc xem xét
thông qua kh nngăto và duy trì li nhun, th phn nhtăđnh trên th trng. Mi
ngơnăhƠngăthngămi phiăduyătrìăđc các li th cnh tranh ca mình viăcácăđi
th cnh tranh trong vic cung cp các sn phm dch v ngân hàng nhm tha mn
tt nht các yêu cu ca khách hàng và giành li th trong quá trình cnh tranh.

Nngălc cnh tranh caăngơnăhƠngăthngămi th hin thành các li th so
sánh viăcácăđi th cnhătranhăkhácănhngăcácăli th đóăkhôngăphi là bt bin.
iuă đóă ph thuc vào mi ngân hàng trong vică thngă xuyênă duyă trìă vƠă tngă
cngănngălc cnh tranh. Có nhngăngơnăhƠngăthngămi gnănhăkhôngăcóăli
th hoc li th ch  dng timănng,ănhng do bit cách khái thác và s dng mt
cách hiu qu và hp lý các li th timănngăđóăđưănơngăcaoăđcănngălc cnh
tranh ca mình trên th trng.
Khái nimănngălc cnh tranh ca ngân hàng bao hàm c vic các ngân hàng
phi liên tc duy trì li th cnh tranh ca mình. Nói cách khác, ngân hàng phi liên
tc duy trì li nhunătrênăcăs bám sát vi nhpăđ phát trin ca th trng. Vic
h thp giá thành dch v đ nơngăcaoănngălc cnh tranh theo quan nim mang
tính dài hn không bao gm vic h giá thành bng nhng bin pháp tiêu ccănh:
ct gimă lngă nhơnă viên,ă ct gim các chi phí phúc li, gim chi phí môi
trngầnngălc cnh tranh  đơyăphi gn lin vi khái nim phát trin bn vng,
s dng hiu qu các ngun lc xã hi.
1.1.2 cătrngăv nngălc cnh tranh caăNgơnăhƠngăthngămi
Gingănhăbt c loiăhìnhăđnăv nào trong kinh t th trng, các NHTM
trong kinh doanh luôn phiăđi mt vi s cnh tranh gay gt. Tuy nhiên so vi s
cnh tranh ca các t chc kinh t khác, cnh tranh gia các NHTM có nhngăđc
trngănhtăđnh.
Mt là, cácăđi th cnh tranh trong s ganhăđuaănhngăcngăcóăs hp tác vi
nhau trong mt s lnhăvc kinh doanh nhy cm.
Hai là, cnh tranh ngân hàng luôn phiăhng ti mt th trng lành mnh,
tránh xy ra ri ro h thng.
3

Ba là, cnh tranh ngân hàng thông qua th trng có s can thip gián tip và
thng xuyên caăNgơnăhƠngătrungăngă(NHTW)ăca mi quc gia hoc khu vc.
Bn là, cnh tranh ngân hàng ph thuc mnh m vào các yu t bên ngoài
ngơnăhƠngănhămôi trng kinh doanh, doanh nghip,ădơnăc,ătp quán dân tc, h

tngăcăsầ
Nmăệà,ăcnh tranh ngân hàng nm trong vùng nhăhngăthng xuyên ca
th trng tài chính quc t.
1.1.3 S khác nhau gia cnhătranhătrongălnhăvc Ngân hàng và Doanh nghip
khác.
Doăđiătng kinh doanh ch yu là các dch v tƠiăchính,ăliênăquanăđn tin
là hotăđng ngân hàng mang tính h thng,ăhnăna các hotăđng ngân hàng có
tính liên kt cht ch dnăđn cnh tranh trong hotăđng NH có mt s đim khác
bit so vi cnh tranh trongăcácălnhăvcăkhác.ăóălƠ:
 CnhătranhătrongălnhăvcăngơnăhƠngătrongăđiu kin chu s chi phi mnh m
ca các chính sách tài chính, tin t caăNhƠănc, chu s tácăđng không ch ca
các binăđng kinh t vămô nhălm phát, lãi sut,ătngătrng kinh t.
 S ln mnh caăđi th cnh tranh trong hotăđngăNHăkhôngăđngănghaăvi
nht thit trit h đi th mà thm chí s ln mnh caă đi th liă lƠă điu kin
đ cho h thng NH phát trin. Ví d: s phát trin ca các t chc bo him s to
ra ngun tin gi quan trng cho các NH.
 S phá sn ca mt NH dnăđn hiu ng lan truyn và tai ha cho nn kinh
t, thm chí cho c mt khu vc (khng hong tin t  cácă ncă ôngă Namă Áă
nm 1997 và r nht là cuc khng hong tài chính kinh t th gii 2008 đưăchoă
thyă điuă đó).ă Doă vy, cnhă tranhă trongă lnhă vc ngân hàng không phi là cuc
chin mt mt mt còn gia các ngân hàng.
 căđim ca sn phm NH, mà biu hin rõ nht trong thanh toán chng hn,
quá trình cung cp sn phm không ch cho mt ngân hàng thc hin mà phi thông
qua NH khác, do vy mc dù cnhătranhănhngăcácăNHăvn phi có s hp tác vi
nhauăđ hotăđng trong quá trình cung ng sn phm.
4

1.1.4 Các ch tiêu phnăánhănngălc cnh tranh ca NHTM
1.1.4.1 Nngălc tài chính
Nng lcătƠiăchínhălƠăthcăđoăsc mnh ca mt ngân hàng ti mt thiăđim

nhtăđnh.ăNngălc tài chính th hin qua các ch tiêu:
Ch tiêu 1 Vn ch s hu và mcăđ an toàn vn: Tim lc vn (mcăđ
an toàn vn) caăngơnăhƠngăthngămiăđcăđánhăgiáăcaoăhay thp là ph thuc
vào quy mô vn ch s hu và h s an toàn vn. Ch tiêu này phn ánh sc mnh
tài chính ca mt ngân hàng và kh nngăchngăđ riăro.ăơyălƠămt trong nhng
ngun lc quan trng quytăđnh kh nngăca mt ngân hàng. Ngun hình thành và
nghip v hình thành loi vn này rtăđaădng tùy theo tính cht s hu,ănngălc tài
chính ca ch ngân hàng, yêu cu và s phát trin ca th trng.
Ch tiêu 2 Chtălng tài sn có - phn ánh sc khe ca mt ngân hàng:ăCă
cu tài sn có ca ngân hàng bao gm: tin mt, tin gi,ăđuătătrc tip, cho vay
khách hàng, tài sn c đnh, tài snăkhác.ă Tuyănhiên,ădoăđc thù ca ngành ngân
hàng  Vit Nam thì chtălngădăn choăvayălƠăđángăquanătơmănht.
Ch tiêu 3 Kh nng thanh khon: T l gia tài sn Có có th thanh toán
ngay/T l tài sn N phi thanh toán ngay; ch tiêuăđnh tính th hinăquaănngălc
qun lý thanh khon caăNHTM,ăđc bit là kh nngăqun lý ri ro thanh khon
ca NHTM.
Ch tiêu 4 Kh nng sinh li: phn ánh kt qu hată đng kinh doanh ca
ngân hàng. Mt NHTM làm kinh doanh tt, kh nngăsinhăli cao s cóăđiu kin
trích lp các qu d tr,ăđuătăm rng mngăli giao dch,ăđuătăcôngăngh,
khách hàng cm thyăyênătơmătinătng và gi tin,ădoăđóănơngăcaoănngălc cnh
tranh ca ngân hàng. ánhăgiáămc sinh li ca mt ngân hàng thông qua các ch
tiêuănhăgiáătr tuytăđi ca li nhun sau thu, t sut sinh li trên vn ch s hu
ROE (return on equity), t sut sinh li trên tng tài snăcóăROAă(returnăonăasset)ầ
1.1.4.2 Nngălc hatăđng
Kh nng huy đng vn: Huyă đng vn là nghip v quan trng ca các
NHTM, quytăđnh quy mô kinh doanh. Ngân hàng nào có kh nngăhuyăđng vn
5

ln thì có trin vng m rng th phn tín dng,ăđuătăvƠădch v khác nhmătngă
li nhun, nâng cao kh nngăcnh tranh ca ngân hàng. Kh nngăhuyăđng vn

caăngơnăhƠngăđcăđánhăgiáăthôngăquaămt s tiêuăchíănh:ăth phnăhuyăđng vn,
mcătngătrngăhuyăđng vn, lãi sutăhuyăđng cnh tranh, s đaădng hóa v k
hn gi, s thun tiên khi giao dch,ăcácăchngătrìnhămarketingăhiu quầ
Hot đng tín dng đu t: Hotăđng tín dngăvƠăđuătălƠăhatăđng kinh
doanh ch cht caăNHTMăđ to ra li nhun, nht là  cácăncăđangăphátătrin
nhăVit Nam. Hotăđng tín dng vƠăđuătăca NHTM s đemăli nhiu li nhun
cho ngân hàng, phát trin kh nngăhuyăđng vn, nâng cao hiu qu kinh doanh và
t đóănơngăcaoăđcănngălc cnh tranh ca ngân hàng.
Phát trin sn phm dch v khác: MiăngơnăhƠngăđu có mc tiêu phát trin
hotăđng, dch v riêngăđ to cho mình mt th mnh v mt sn phm hoc dch
v đó.ăKhiănn kinh t càng phát trin thì các dch v ngơnăhƠngăcngăphátătrin
theoăđ đápăng yêu cuăngƠyăcƠngăcaoăvƠăđaădng ca khách hàng. Hotăđng này
mang li thu nhp khá quan trng cho ngân hàng và cha ít ri ro.  cácănc phát
trin, thu nhp t nghip v trung gian mang tính dch v chim trên 50% thu nhp
ca ngân hàng. S phát trinăđaădng caăđi sng xã hi cùng vi s tin b v
khoa hc công ngh đòiăhi các NHTM ngoài vic cnh tranh v giá còn phi không
ngng tìm tòi, phát trin nhng hình thc dch v mi,ă đaă dng hóa danh mc,
chng loi các sn phm dch v ngơnăhƠngăđ đápăng ngày càng ttăhnănhuăcu
caăkháchăhƠng,ătngăthêmăth phn và li nhun cho ngân hàng.
1.1.4.3 Kh nng ng dng công ngh
Trongălnhăvc ngân hàng, công ngh đangăngƠyăcƠngăđóngăvaiătròănhălƠămt
ngun lc to ra li th cng tranh quan trng nht ca mi ngân hàng. Vai trò ca
công ngh đi vi các hotăđng ca ngân hàng th hin qua:
Công ngh ngân hàng không ch bao gm công ngh mang tính tác nghipănhă
h thngă thanhă toánă đin t, h thng ngân hàng bán l, máy rút tin t đng
ATMầămƠăcònăbaoăgm h thng thông tin qun lý, h thng báo cáo riăroăầă
trong ni b ngân hàng. c bitătrongăđiu kin ngành công ngh thông tin nói
6

chung và công ngh ngân hàng nói riêng phát trinănhanhăchóngănhăhin nay, kh

nngănơngăcpăvƠăđi mi công ngh cngălƠătiêuăchíăquanătrng phnăánhănngălc
cnh tranh ca mt ngân hàng.
Vi tcă đ phát trin rt nhanh ca ngành công ngh thông tin nói chung và
công ngh lnhăvc ngân hàng nói riêng, nu ch tp trung phân tích vào kh nngă
công ngh hin ti mà không chú ý ti kh nngănơngăcpăvƠăthayăđiătrongătngă
lai thì s rt d có nhng nhn thc sai lm v nngălc công ngh ca ngân hàng.
Vì th,ănngălc công ngh không ch th hin  s lng, chtălng công ngh
hin ti mà còn bao gm c kh nngăm (kh nngăđi mi) ca các công ngh
hin ti v mt k thutăcngănhăkinhăt.ăi mi công ngh ngân hàng là tin hc
hóa hotăđng ngân hàng, tin hc hóa các nghip v ngân hàng, m rng dch v
ngân hàng hinăđi trên nn công ngh mi gn lin vi vicăthayăđiăcăch pháp lý
phù hp.
1.1.4.4 Ngun nhân lc
Con ngi luôn gi vai trò trung tâm trong mi hatăđng kinh t xã hi. Trong
lnhăvcăngơnăhƠng,ăconăngi là mt ngun lcăđc bit quan trng, là yu t mang
tính kt ni các ngun lc ca ngân hàng và là nn tng cho mi ci tin và phát
trin.
Ngân hàng là mtăngƠnhăđòiăhiăngiălaoăđng phi có kinh nghim vƠătrìnhăđ
caoăđcătíchălyătheoăthi gian. R ràng, nu mt ngân hàng có tcăđ luăchuyn
nhân viên cao s không phi là ngân hàng có li th v ngun nhân lc. Hiu qu
ca các chính sách nhân s,ăđc bit chính sách tuyn dng,ăcăch thù lao là mt
ch tiêu quan trngăđ đánhăgiáăkh nngăduyătrìămtăđiăngănhơnăs chtălng cao
ca mt ngân hàng.
1.1.4.5 Nngălc qun tr
Trình đ qun lý có vai trò quan trng trong vic quytăđnhă nngă lc cnh
tranh ca mi ngân hàng. Nuătrìnhăđ qun lý không tt s làm gim hiu qu kinh
doanh ca mi ngân hàng, b máy qun lý cng knh gây lãng phí, chtă lng
ngun nhân lcăkhôngăcaoầălƠmăgimănngălc cnh tranh ca ngân hàng. i vi
7

cácăncăđangăphátătrinănhăVit Nam, khi hi nhp quc t v ngân hàng, s tham
gia caă cácă ngơnă hƠngă thngă mi nc ngoài có tim lc tài chính hùng mnh,
trìnhăđ qun lý cao, có b dày kinh nghim trên th trng quc t s là mt thách
thc lnăđi viăcácăngơnăhƠngăthngă miă trongănc. Do đóăcácăNHTM trong
nc phi nâng cao trìnhăđ qună lỦă trongă đóăđc bită quană tơmă đn chtă lng
ngun nhân lc.
Nngălc qun tr caăngơnăhƠngăthngămiăcònăđcăđánhăgiáăquaăkh nngă
phòng nga và chngăđ ri ro: Hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngăthngămi
luônăđiăkèmăvi ri ro. Ri ro caăngơnăhƠngăthngămi gm nhiu loi khác nhau
nhări ro thanh khon, ri ro tín dng, ri ro lãi sutầăNu kh nngăphòngănga
ri ro và chngăđ ri ro thp thì khi ri ro xyăra,ăhuyăđng kinh doanh ngân hàng
s gp nhiuăkhóăkhn,ălƠmăgim kh nngăcnh tranh caăngơnăhƠng.ăDoăđó,ăvic
xây dng các bin pháp và công c đ phòng nga và chngăđ ri ro là ht sc cn
thită vƠă đc xem là mtă tiêuă chíă đánhă giáă nngă lc cnh tranh ca ngân hàng
thngămi.
1.1.4.6 Mngăli chi nhánh và quan h ngân hàng đi lý
Mngăliăchiănhánh,ăvnăphòngăđi din, phòng giao dch s giúp ngân hàng
m rng phm vi hotăđng kinh doanh ti nhiu khu vc. S lng chi nhánh ngân
hàng ln không ch thu hút nhiu vnăhnăchoăngơnăhƠng,ăgiúpănhơnăviênătip cn
đc vi nhiu kháchăhƠngăhnămƠăcònăto s thun tinăhnăchoăkháchăhƠngăkhiăs
dng các dch v ngơnăhƠngănhăchuyn tin, nhn tin,ăthanhătoánầăTuyănhiên,
các ngân hàng cn phiătínhăđn các chi phí hatăđng khá ln cho các chi nhánh và
cácăđim giao dch này.
Quan h ngânăhàngăđi lý: Mi hotăđngăthngămi, sn xutăvƠăđuătăngƠyă
càng mang tính cht quc t hóa  nhiu quc gia. Chính s toàn cu hóa nn kinh
t th gii s làm tngălng giao dch trong hotăđng tài chính, tin t gia các
nc. Mt nn kinh t m hi nhp vi th trng th gii phiăđc mtăcăcu tài
chính vng mnh h tr,ătrongăđóăh thng ngân hang thông qua nghip v ngân
8

hang quc t ca mình làm hu thun h tr cho s phát trin ca hotăđng ngoi
thngăvƠăthuăhútăđuătăquc t.
1.1.4.7 Danh ting, uy tín và kh nngăhp tác vi các ngân hàng khác.
Là mt ngành kinh doanh mà chtălng sn phm, dch v không có s khác
bit là my. Tínhăđcăđáo,ăriêngăbit gia các ngân hàng khác nhau rt khó to ra,
doăđóădanhăting và uy tính tr thành mt trong nhng ngun lc vô hình rt quan
trng, to ra li th to ln cho các ngân hàng trong cnh tranh.
Nu mt ngân hàng có danh tingăvƠăuyătínăhnăđi th cnh tranh thì nó có kh
nngăm rngăđc th phn, tng doanh s, góp phnătngăli nhun ca mình.
1.2 MỌăHỊNHăÁNHăGIÁăNNGăLC CNH TRANH CA NHTM
Do ngân hàng là mt loi doanh nghipăđc bit, vì vy ta có th vn dng các
môăhìnhăphơnătíchăsauăđ đánhăgiáănngălcăcnh tranh ca các NHTM.
1.2.1 Mô hình 5 lcălng cnh tranh ca M.Porter
1.2.1.1 Khái nim
Mô hình cnh tranh hoàn ho gi thit rng t sut li nhun và mcăđ ri ro là
cân bng gia các doanh nghip và gia các ngành trong nn kinh t. Tc là các
doanh nghip hotăđng trong bt c ngành nào ca nn kinh t cngăđu có t sut
sinh li tină nngăvƠăcóă mcăđ riăroănhănhauădoăcăch t điu tit ca cnh
tranh. Các doanh nghipătrongămôiătrng có mc li nhun thp và ri ro cao s có
xuăhngărútăluiăvƠătìmăđn các ngành có timănngăli nhunăcaoăhnăvƠăcóări ro ít
hn.ăTuy nhiên, nhiu mô hình nghiên cu gnăđơyăli khngăđnh các ngành kinh
doanh khác nhau có kh nngăsinhăli khác nhau, s khác bit này có nguyên nhân
t đc tính cu trúc ca ngành. Ví d, doanh nghipătrongălnhă vc dch v vin
thông có t sut sinh li khác vi các công ty trongălnhăvc xây dng hay trong
lnhăvc thc phm. MichaelăPorterăđưăcungăcp cho chúng ta mt mô hình phân
tích cnhătranhătheoăđóămt ngành kinh doanh chu nhăhng biănmălcălngăcă
bnăvƠăđc giălƠămôăhìnhăNmăLcăLng Cnh Tranh. TheoăM.Porterăcácăđiu
kin cnh tranh trong mt ngành ph thuc vào nhiu yu t khác nhau. Trong s
các yu t này, ngoài các doanh nghip cnh tranh vi nhau trong ni b ngành, còn
9

có các nhân t khácănhăkháchăhƠng,ăh thng cung cp, các sn phm thay th hay
cácăđi th cnh tranh timănng.ăCácănhƠăqun tr chinălc mong mun phát trin
li th nhmăvtătrênăcácăđi th cnh tranh có th s dng các công c nƠyăđ
phơnătíchăcácăđc tính và phm vi ca ngành  đóăhotăđng kinh doanh ca mình
đang đc din ra hoc nhm ti.
Hình 1.1: Mô hình 5 lcălng cnh tranh


Cnh tranh trong ni b ngành: khi mt ngân hàng cnhătranhăvƠăhƠnhăđng
không khéo léo đ các ngân hàng khác nm btăđcăcăch cnh tranh ca mình thì
mcăđ cnh tranh ngày càng tr nên gay gt. Các ngân hàng đi th cnh tranh
hoc là btăchc cách thc khai thác li th cnh tranh hoc s điătìmăcácăli th
khác,ăvƠănhăth các ngân hàng không ngng tìm kimăcácăphngăthc cnh tranh
mi. Cngăđ cnhătranhăthôngăthng th hinădi các cpăđ nh:ărt khc lit.
cnhătranhăcngăđ cao, cnh tranh  mcăđ va phi, cnh tranh yu. Các cpăđ
cnh tranh này ph thuc vào kh nngăphn ng ca các ngân hàng trong vic xây
dng và khai thác li th cnhătranh.ă theoăđui các li th vt triăhnăsoăvi
đi th cnh tranh, mt ngân hàng có th la chn mt hay mt s phngăthc
cnh tranh sau:
ThaỔăđi giá (lãi sut): ngân hàng có th tng hoc gimăgiáăđ đt li th cnh
tranh tm thi.