Nghiên cứu các nhân tố tác động đến tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp.H CHÍ MINH


NGUYN XUÂN THANH


NGHIÊN CU CÁC NHÂN T TÁC NG N
T SUT SINH LI CA C PHIU
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM



LUN VN THC S KINH T





TP.H Chí Minh – Nm 2013




B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH

NGUYN XUÂN THANH

NGHIÊN CU CÁC NHÂN T TÁC NG N
T
 SUT SINH LI CA C PHIU
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM

Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
Mã s
: 60340201


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS NGUYN NGC NH



TP.H Chí Minh – Nm 2013




LI CAM OAN

Tôi xin cam oan công trình nghiên cu lun vn thc s này là ca chính bn thân
di s hng dn ca PGS.TS Nguyn Ngc nh, ni dung nghiên cu trong công

trình là trung thc, s liu c tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong
phn tài liu tham kho. Ngoài ra, lun vn còn s d!ng mt s ánh giá và óng góp
t các tác gi khác và c nêu rõ trong phn tài liu tham kho. K∀t qu nghiên cu
ca công trình cha tng c công b trong b#t k∃ công trình nào.


Tác gi




Nguyn Xuân Thanh




Danh mc các t vit tt và thut ng
T vi∀t t%t

Din gii
BE Giá tr s& sách
BE/ME Giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng

CAPM
Capital Asset Pricing Model – Mô hình nh giá tài
sn vn
CTCP Công ty c& phn
EBT Earning before Tax – Li nhun trc thu∀
FF Mô hình Fama-French
GDP Gross Domestic Product – T&ng sn ph(m quc ni

HML High minus Low – Phn bù giá tr

HNX
Ha Noi Stock Exchange – S) giao dch chng khoán
Hà Ni

HSX
Ho Chi Minh Stock Exchange – S) giao dch chng
khoán Thành ph H Chí Minh
ME Giá tr th tr∋ng
NHNN Ngân hàng nhà nc
Rm-Rf Nhân t th tr∋ng
SMB Small minus Big – Phn bù quy mô
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
TSSL T∗ su#t sinh li
TTCK Th tr∋ng chng khoán
TTCKVN Th tr∋ng chng khoán Vit Nam





Danh mc các bng biu


Bng

Ni dung Trang

3.1 Khi lng c& phi∀u loi b+ ra kh+i d, liu nghiên cu ca mô hình 27


3.2
S lng c& phi∀u s d!ng trong mô hình c cp nht hàng tháng t
12/2004 ∀n 12/2012
28


3.3
Ngun gc s liu ca các d, liu c− bn dùng . xây dng các nhân t
trong mô hình
30


3.4 S lng c& phi∀u ca m/i danh m!c qua các nm 31


3.5
T&ng hp cách tính toán và ngun gc các ch0 tiêu và nhân t trong mô
hình

35


4.1 Quy mô trung bình ca m/i danh m!c trong giai on 2005-2012 37

4.2
T∗ l quy mô ca tng danh m!c so vi quy mô ca toàn th tr∋ng
chng khoán Vit Nam trong giai on 2005-2012.
37


4.3
Giá tr s& sách trên giá th tr∋ng trung bình ca m/i danh m!c giai
on 2005-2012
38


4.4 T∗ su#t sinh li và ri ro ca 4 danh m!c trong giai on 2005-2012 39


4.5 T∗ su#t sinh li và ri ro ca 3 nhân t gii thích 41


4.6 Các thng kê t_statistic dùng . ki.m nh tính dng 42


4.7
Ma trn t−ng quan theo tng c1p gi,a 3 nhân t gii thích: SMB, HML
và Rm-Rf.
43


4.8
K∀t qu hi quy ca mô hình CAPM trên th tr∋ng chng khoán Vit
Nam cho 4 danh m!c trong giai on 2005-2012

45


4.9
K∀t qu hi quy 2 nhân t SMB và HML ca Fama và French trên th
tr∋ng chng khoán Vit Nam cho 4 danh m!c trong giai on 2005-
2012.
47


4.10
K∀t qu hi quy mô hình 3 nhân t ca Fama và French trên th tr∋ng
chng khoán Vit Nam cho 4 danh m!c trong giai on 2005-2012
49



4.11 Phn bù th tr∋ng, quy mô và giá tr trong mô hình Fama và French. 52






Danh mc các ph !ng trình

Ph !ng trình

Tên ph !ng trình Trang

2.1
Ph−ng trình mô hình ba nhân t Fama – French
(1993)
8


3.1 Ph−ng trình nh giá tài sn vn CAPM 25


3.2
Ph−ng trình mô hình 2 nhân t SMB và HML ca
Fama – French (1992)
25


3.3
Ph−ng trình mô hình ba nhân t Fama – French
(1993)
25


3.4 Ph−ng trình xác nh nhân s SMB 31


3.5
Ph−ng trình xác nh nhân s SMB ký hiu theo
TSSL
31

3.6 Ph−ng trình xác nh nhân s HML 32


3.7
Ph−ng trình xác nh nhân s HML ký hiu theo
TSSL
32


3.8 Ph−ng trình xác nh t∗ su#t sinh li th tr∋ng Rm 32


3.9
Ph−ng trình xác nh t∗ su#t sinh li trung bình ca
tng danh m!c
33


3.10
Ph−ng trình xác nh t∗ su#t sinh li ca tng c&
phi∀u theo tháng
33


4.1 Ph−ng trình nh giá tài sn vn CAPM 45


4.2

Ph−ng trình mô hình 2 nhân t SMB và HML ca
Fama – French (1992)
47


4.3
Ph−ng trình mô hình ba nhân t Fama – French
(1993)
49


1




M∀C L∀C Trang
Danh m!c các t vi∀t t%t và thut ng, 4

Danh m!c các bng bi.u 5

Danh m!c các ph−ng trình 6

Tên 2 tài: NGHIÊN C3U CÁC NHÂN T4 TÁC NG N T5 SU6T SINH L7I C8A
C9 PHIU TRÊN TH: TRNG CH3NG KHOÁN VI;T NAM 3

Tóm t%t 3

Ch−ng 1 Gii thiu 4


1.1 Ti sao cn phi thc hin nghiên cu này 4

1.2 T&ng quan ni dung chính ca lun vn và các v#n 2 cn nghiên cu 5

1.3 Câu h+i nghiên cu 5

Ch−ng 2 T&ng quan các k∀t qu nghiên cu trc ây 7

2.1 Mô hình 3 nhân t Fama và French 7

2.2 B<ng chng nghiên cu thc nghim ca chính Fama-French v2 mô hình 3 nhân t ca
Fama và French 11

2.2.1 Fama và French (1993) 11

2.2.2 Fama và French (1998) 12

2.3 B<ng chng nghiên cu thc nghim mô hình 3 nhân t Fama-French (1993) trên th
tr∋ng chng khoán ca các nc phát tri.n 14

2.3.1 Th Tr∋ng Úc 14

2.3.2 Th Tr∋ng Nht Bn: 15

2.3.3 Th Tr∋ng Pháp-c-Anh 17

2.4 B<ng chng nghiên cu thc nghim mô hình Fama-French ) th tr∋ng chng khoán
ca các nc ang phát tri.n 18

2.4.1 Th tr∋ng Trung Quc 19


2.4.2 Th tr∋ng Malaysia: 20

2.4.3 Th tr∋ng Vit Nam 23

K∀t lun ch−ng 2 24

Ch−ng 3: Ph−ng pháp nghiên cu 25

3.1 Ph−ng pháp nghiên cu 25

3.2 Mô hình nghiên cu 25

3.3 Xây dng các danh m!c và các bi∀n trong mô hình 25

3.3.1 Xây dng các danh m!c c& phi∀u 25

3.3.2 Xây dng nhân t quy mô (SMB – Small Minus Big) 31

3.3.3 Xây dng nhân t giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng (HML – High minus Low) 32

3.3.4 Xây dng nhân t th tr∋ng 32

3.3.5 Xây dng t∗ su#t sinh li vt tri ca các danh m!c. 33

3.3.6 T&ng hp các ch0 tiêu, nhân t và cách tính toán 34

Ch−ng 4: K∀t qu nghiên cu mô hình CAPM và mô hình 3 nhân t 37

Fama-French trên tr tr∋ng chng khoán Vit Nam. 37


4.1 K∀t qu thng kê v2 các nhân t ri ro và TSSL ca các danh m!c theo quy mô và t∗ s
giá tr s& sách trên giá th tr∋ng 37

4.1.1 Quy mô trung bình ca tng danh m!c theo ME và BE/ME 37

2




4.1.2 T∗ s giá tr s& sách trên giá th tr∋ng trung bình ca các danh m!c theo ME và
BE/ME 38

4.1.3 T∗ su#t sinh li và ri ro ca các danh m!c theo ME và BE/ME 39

4.1.4 T∗ su#t sinh li và ri ro 3 nhân t gii thích 41

4.2 Ki.m nh hin tng a cng tuy∀n ca các bi∀n trong mô hình và tính dng ca d,
liu chu/i th∋i gian 42

4.3 Ki.m nh mô hình CAPM trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam. 44

4.4 Ki.m nh mô hình 3 nhân t ca Fama và French trên th tr∋ng chng khoán Vit
Nam 47

4.5 Phn bù th tr∋ng, phn bù quy mô và phn bù giá tr 52

K∀t lun ch−ng 4 54


Ch−ng 5: K∀t lun 55

5.1 Tóm li các k∀t qu nghiên cu: 55

5.2 Khuy∀n ngh 57

5.3 Hn ch∀ ca nghiên cu 57

K∀t Lun Chung 59

Danh m!c tài liu tham kho 60

Ti∀ng Vit 60

Ti∀ng Anh 61

Danh m!c các ph! l!c 63

Ph! l!c 1: Danh sách các mã c& phi∀u không a vào d, liu nghiên cu 63

Ph! l!c 2: Danh sách các c& phi∀u a vào d, liu nghiên cu 64

Ph! l!c 2.1 64

Ph! l!c 2.2 65

Ph! l!c 2.3 66

Ph! l!c 2.4 67


Ph! l!c 3: K∀t qu hi quy ca mô hình CAMP cho 4 danh m!c c phân chia theo quy
mô và BE/ME 68

PL 3.1 Danh m!c S/L 68

PL 3.2 Danh m!c S/H 68

PL 3.3 Danh m!c B/L 69

PL 3.4 Danh m!c B/H 69

Ph! l!c 4: K∀t qu hi quy ca mô hình 2 nhân t SMB và HML ca Fama và French cho 4
danh m!c c phân chia theo quy mô và BE/ME 70

PL 4.1 Danh m!c S/L 70

PL 4.2 Danh m!c S/H 70

PL 4.3 Danh m!c B/L 71

PL 4.4 Danh m!c B/H 71

Ph! l!c 5: K∀t qu hi quy ca mô hình 3 nhân t Fama và French cho 4 danh m!c c
phân chia theo quy mô và BE/ME 72

PL 5.1 Danh m!c S/L 72

PL 5.2 Danh m!c S/H 72

PL 5.3 Danh m!c B/L 73


PL 5.4 Danh m!c B/H 73

3




Tên #∃ tài: NGHIÊN CU CÁC NHÂN T TÁC NG N T SUT SINH LI
CA C PHIU TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
Tóm tt
Nhân t th tr∋ng trong mô hình CAPM gii thích khong 82,8% s bi∀n thiên ca
TSSL vt tri ca các danh m!c c& phi∀u trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam.
Trong khi, kh nng gii thích ca 3 nhân t trong mô hình Fama và French gii thích
trung bình ∀n 98% s bi∀n thiên ca TSSL vt tri ca các danh m!c c& phi∀u trên
th tr∋ng chng khoán Vit Nam.
Nh vy, TSSL vt tri ca các c& phi∀u trên TTCKVN không ch0 c gii thích b)i
mt nhân t th tr∋ng mà còn gii thích b)i nhân t quy mô doanh nghip và giá tr s&
sách trên giá tr th tr∋ng. K∀t qu ki.m nh trên TTCKVN có i.m phù hp và c=ng
có i.m không phù hp vi k∀t qu ki.m nh ca Fama và French (1993). i.m phù
hp vi k∀t qu ca Fama và French (1993) là hiu ng quy mô nh+, tc khi u t vào
nh,ng danh m!c c& phi∀u quy mô nh+ s> mang li mt t∗ su#t sinh li vt tri cao
h−n so vi nh,ng c& phi∀u trong danh m!c quy mô ln. i.m không phù hp vi k∀t
qu ca Fama và French (1993) là s o ngc ca phn bù giá tr ca các danh m!c
c& phi∀u có t∗ s BE/ME th#p t phn bù giá tr d−ng, còn danh m!c c& phi∀u có t∗
s BE/ME cao mang giá tr âm so vi Fama và French (1993) (danh m!c c& phi∀u có t∗
s BE/ME cao t phn bù giá tr d−ng, còn danh m!c c& phi∀u có t∗ s BE/ME th#p
mang giá tr âm).
Vi nh,ng chng c thc nghim trên th∀ gii và Vit Nam, k∀t qu ki.m nh ca tác
gi v2 mô hình 3 nhân t Fama và French trên TTCKVN t 2005-2012, có th. nói mô

hình Fama và French là mt mô hình phù hp vi tng quc gia trong tng khong
th∋i gian h−n là mô hình quc t∀.
4





Ch !ng 1 Gi%i thi&u
1.1 T∋i sao c(n phi th)c hi&n nghiên c∗u này
Th tr∋ng chng khoán Vit Nam ã i vào hot ng c h−n 12 nm, s tn ti ca
th tr∋ng là mi quan tâm hàng u ca chính ph, các doanh nghip, các nhà u t
c=ng nh các chuyên gia. i vi các nhà u t, 1c bit là nhà u t cá nhân có th.
nói th tr∋ng ã mang li mt kênh u t h#p dn, bên cnh các kênh u t lâu ∋i nh
b#t ng sn, vàng hay ngoi t. Mt m1t, th tr∋ng chng khoán có th. mang li cho
nhà u t nh,ng khong li nhun áng k., m1t khác th tr∋ng c=ng luôn ti2m (n
nh,ng ri ro. Vy làm cách nào nhn bi∀t c nh,ng nhân t ri ro tác ng ∀n TSSL
ca c& phi∀u . có th. xây dng mt danh m!c u t hiu qu nh#t.
Vì vy, vic nghiên cu ng d!ng các lý thuy∀t u t tài chính hin i vào th tr∋ng
chng khoán Vit Nam trong giai on hin nay là h∀t sc quan trng và c#p thi∀t. H−n
n,a, ã có nhi2u nghiên cu trên th∀ gii trong vic ng d!ng các lý thuy∀t u t tài
chính vào th tr∋ng chng khoán, 1c bit là các nghiên cu thc nghim trên các th
tr∋ng chng khoán ) các nc phát tri.n và n&i bt là các nc mi n&i ã cho nh,ng
k∀t qu có ý ngha h∀t sc thi∀t thc. i2u ó làm tng thêm tính úng %n và tính thc
nghim ca các mô hình. Th#y c s cn thi∀t ca vic vn d!ng các mô hình . d
oán các nhân t ri ro và TSSL ca c& phi∀u trên th tr∋ng chng khoán, tác gi quy∀t
nh nghiên cu 2 tài “Nghiên c∗u các nhân t+ tác #ng #n t, su−t sinh l.i c/a c0
phiu trên th1 tr 2ng ch∗ng khoán Vi&t Nam”.
Các nhân t mà tác gi s d!ng . thc hin 2 tài nghiên cu này chính là các nhân t
trong mô hình 3 nhân t ca Fama và French (1993): Vi m!c tiêu chính ca 2 tài:

Nghiên cu s thay i ca các nhân t th trng, nhân t quy mô và nhân t giá tr s
sách trên giá th trng nh hng n TSSL ca c phiu nh th nào. Bên cnh ó, tác
5




gi xem xét s thay i nhân t nào là yu t ch yu tác ng n t sut sinh li ca c
phiu. Sau cùng, tìm hiu danh mc nào s mang li TSSL cao trên TTCKVN.
1.2 T0ng quan ni dung chính c/a lun v3n và các v−n #∃ c(n nghiên c∗u
Trong công trình nghiên cu này, tác gi s d!ng mô hình 3 nhân t Fama và French
(1993) . nghiên cu mi quan h gi,a các nhân t ri ro tác ng ∀n TSSL ca c&
phi∀u trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam:
Th nh#t, tác gi t&ng hp v2 các nghiên cu thc nghim trc ây v2 mô hình 3 nhân
t ca Fama và French (1993) trên th tr∋ng chng khoán ) mt s nc nc phát tri.n
nh: Nht, Úc, Anh, Pháp, c và mt s nc ang phát tri.n: Trung Quc, Malaysia.
Th hai, nghiên cu mi quan h gi,a 3 nhân t trong mô hình Fama và French (1993)
vi TSSL vt tri ca c& phi∀u trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam: mt m1t, ki.m
nh mô hình Fama và French có phù hp trong vic d báo ri ro và TSSL ca c& phi∀u
trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam; M1t khác, xác nh âu là nhân t ch y∀u tác
ng ∀n TSSL ca c& phi∀u. Qua ó, khuy∀n ngh ∀n các nhà u t s d!ng mô hình 3
nhân t Fama và French nh là mt công c! h/ tr trong vic d báo ri ro và TSSL ca
c& phi∀u . có th. xây dng danh m!c u t hiu qu trên th tr∋ng chng khoán Vit
Nam.
1.3 Câu h4i nghiên c∗u
. làm rõ nh,ng ni dung chính trong công trình nghiên cu, tác gi cn i tìm câu tr
l∋i cho nh,ng câu h+i sau:
1. S thay &i ca nhân t beta th tr∋ng trong mô hình CAPM có nh h)ng ∀n TSSL
ca c& phi∀u trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam hay không?
2. S thay &i ca nhân t quy mô doanh nghip trong mô hình 3 nhân t Fama và French

có nh h)ng ∀n TSSL ca c& phi∀u trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam hay không?
6




3. S thay &i ca nhân t giá tr s& sách trên giá th tr∋ng trong mô hình 3 nhân t
Fama và French có nh h)ng ∀n TSSL ca c& phi∀u trên th tr∋ng chng khoán Vit
Nam hay không?
4. Trong 3 nhân t ca mô hình Fama và French (1993), s thay &i ca nhân t nào là t
ch y∀u nh h)ng ∀n TSSL ca c& phi∀u trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam?
5. Doanh nghip có quy mô nh+ và giá tr s& sách trên giá th tr∋ng cao có t c
TSSL vt tri cao trên th tr∋ng chng khoán Vit Nam hay không?
Vi nh,ng ni dung chính trên, phn còn li ca bài nghiên cu s> c trình bày
thành 4 ch−ng. Trong ó:
Ch−ng 2: T&ng quan các k∀t qu nghiên cu trc ây.
Ch−ng 3: Ph−ng pháp nghiên cu
Ch−ng 4: K∀t qu nghiên cu mô hình CAPM và mô hình 3 nhân t Fama-French
trên tr tr∋ng chng khoán Vit Nam.
Ch−ng 5: K∀t lun.
7




Ch !ng 2 T0ng quan các kt qu nghiên c∗u tr %c #ây
2.1 Mô hình 3 nhân t+ Fama và French
Mô hình nh giá tài sn 3 nhân t ca Fama và French (1993) là mt chng c thc
nghim bác b+ CAPM và cho r<ng mô hình nh giá tài sn vn hot ng kém trong vic
gii thích cho s bi∀n thiên ca t∗ su#t sinh li c& phi∀u.

Nm 1993, mt nghiên cu ca Fama và French c ng ti trên tp chí kinh t∀ tài
chính vi ta 2 “Common risk factors in the returns on stocks and bonds” nh là k∀t qu
m) rng ca nghiên cu ca Fama và French (1992) cho c c& phi∀u và trái phi∀u. Chu/i
th∋i gian t∗ su#t sinh li tháng ca các c& phi∀u và trái phi∀u c hi quy vi 5 nhân t:
(1) T∗ su#t sinh li danh m!c th tr∋ng (nhân t th tr∋ng)
(2) Danh m!c nhân t mô ph+ng ca quy mô
(3) Danh m!c nhân t mô ph+ng ca giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng
(4) Phn bù k∃ hn
(5) Và phn bù ri ro m#t kh nng thanh toán (là chênh lch t∗ su#t sinh li ca danh
m!c th tr∋ng trái phi∀u công ty so vi t∗ su#t sinh li trái phi∀u dài hn ca chính ph).
Trong ó, 3 nhân t u tiên nh h)ng có ý ngha lên t∗ su#t sinh li c& phi∀u, còn hai
nhân t sau cùng nh h)ng lên t∗ su#t sinh li trái phi∀u. T ó Fama và French ã xây
dng mt mô hình nh giá tài sn ba nhân t i vi c& phi∀u bao gm: nhân t th
tr∋ng; nhân t quy mô; và nhân t giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng, mô hình 3 nhân
t này gii thích phn ln s khác bit t∗ su#t sinh li gi,a các c& phi∀u trên th tr∋ng
vn c& phn M?. (Xem ngun gc ca tài liu tham kho trong phn tài liu tham kho
ting Anh, s 1 và 2).
Mô hình 3 nhân t nói r<ng t∗ su#t sinh li vt tri k∃ vng ca mt danh m!c (t∗ su#t
sinh li k∃ vng tr i t∗ su#t sinh li phi ri ro) c gii thích b)i  nhy cm ca nó
i vi 3 nhân t:
(1) T∗ su#t sinh li vt tri ca danh m!c th tr∋ng
8




(2) S chênh lch gi,a t∗ su#t sinh li ca danh m!c các c& phi∀u quy mô nh+ và t∗ su#t
sinh li ca danh m!c các c& phi∀u quy mô ln ln (gi là nhân t quy mô SMB)
(3) S chênh lch gi,a t∗ su#t sinh li ca danh m!c các c& phi∀u có giá tr s& sách trên
giá tr th tr∋ng (BE/ME) cao và t∗ su#t sinh li ca danh m!c các c& phi∀u có BE/ME

th#p (gi là nhân t giá tr HML).
Mô hình 3 nhân t c mô t nh sau:
R
pt
– R
ft
= ≅
pt
+ b
p
(R
mt
– R
ft
) + s
p
SMB
t
+h
p
HML
t
+ Α
pt
(2.1)
Các h s:
b
p
: (chính là beta) là h s hi quy cho nhân t phn bù ri ro th tr∋ng. Beta trong mô
hình 3 nhân t t−ng t nh beta th tr∋ng trong mô hình CAPM.

s
p
: là h s hi quy ca nhân t SMB
h
p
: là h s hi quy ca nhân t HML
Xây d)ng bin #c lp hay bin gii thích:
Da vào quy mô và t∗ s BE/ME theo tháng trong trên sàn giao dch chng khoán New
York (NYSE) mà Fama-French phân chia các chng khoán trên 3 sàn NYSE, NASDAQ
và AMEX trong mô hình thành 25 danh m!c c& phn khác nhau t vi s k∀t hp ca 5
danh m!c c& phn có quy mô t nh+ chi∀m 30% t&ng s c& phn trong mu quan sát, quy
mô trung bình có 3 mc  chi∀m 40% t&ng s c& phn trong mu quan sát, quy mô ln
chi∀m 30% trong t&ng s c& phn trong mu quan sát. K∀t hp vi 5 danh m!c có t∗ s
BE/ME t th#p ∀n cao, vi mt danh m!c chi∀m 30% s c& phn có t∗ s BE/ME th#p
trong mu quan sát, 3 danh m!c chi∀m 40% s c& ph(n có BE/ME trung bình ) 3 mc 
khác nhau trong mu quan sát và mt danh m!c chi∀m 30% s& c& phn có BE/ME cao
trong mu quan sát. Các bi∀n gii thích gm:
Nhân t th tr∋ng: R
m
-R
f
: T∗ su#t sinh li vt tri ca th tr∋ng
R
m
: TSSL bình quân gia quy2n theo giá tr ca 6 danh m!c, nh,ng danh m!c này c
hình thành t s k∀t hp gi,a 2 nhân t ME và BE/ME (loi ra nh,ng c& phi∀u có BE
âm).
9

R
f
: TSSL trái phi∀u chính ph 1 tháng
Bi∀n i din cho nhân t quy mô: SMB là nhân t o l∋ng TSSL tng thêm mà các nhà
u t nhn c t vic u t vào các c& phi∀u ca nh,ng công ty có mc vn hóa th
tr∋ng nh+, phn TSSL tng thêm này th∋ng c gi là phn bù quy mô.
SMB: (small minus big): Là s chênh lch gi,a TSSL ca nh,ng c& phn trong danh m!c
có quy mô nh+ so vi TSSL nh,ng c& phn có trong danh m!c quy mô ln.
Nh,ng danh m!c có quy mô nh+ gm: (S/L: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy
mô nh+ và có t∗ s BE/ME th#p; S/M: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy mô nh+
và có t∗ s BE/ME trung bình; S/H: danh m!c gm nh,ng công ty có quy mô nh+ và có
t∗ s BE/ME cao).
Nh,ng danh m!c có quy mô ln: (B/L: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy mô ln
và có t∗ s BE/ME th#p; B/M: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy mô ln và có t∗
s BE/ME trung bình; B/H: danh m!c gm nh,ng công ty có quy mô ln và có t∗ s
BE/ME cao).
Bi∀n i din cho nhân t t∗ s giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng (BE/ME): HML là
nhân t o l∋ng TSSL tng thêm mà các nhà u t nhn c t vic u t vào c&
phi∀u ca nh,ng công ty có t∗ s giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng cao.
HML: (High minus low): Là s chênh lch gi,a TSSL ca nh,ng c& phn trong danh
m!c có t∗ s BE/ME cao so vi TSSL ca nh,ng c& phn trong danh m!c có t∗ s
BE/ME th#p.
Danh m!c có t∗ s BE/ME cao: (S/H: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy mô nh+
và có t∗ s BE/ME cao; B/H: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy mô ln và có t∗
s BE/ME cao).
Danh m!c có t∗ s BE/ME th#p: (S/L: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy mô nh+
và có t∗ s BE/ME th#p; B/L: danh m!c bao gm nh,ng công ty có quy mô ln và có t∗
s BE/ME th#p).

10




Bin ph thuc:
R
t
– R
ft
: là TSSL vt tri ca 25 danh m!c c& phn.
R
t
: TSSL k∃ vng ca tng danh m!c và R
ft
là TSSL trái phi∀u chính ph 1 tháng.
Khía c∋nh gii thích c/a các nhân t+ trong mô hình 3 nhân t+ Fama và French:
Nhân t th tr∋ng: T#t c các nhà u t 2u có th. d dàng to ra TSSL phi ri ro b<ng
cách u t vào trái phi∀u chính ph. Các nhà u t mun có TSSL cao h−n thì có th.
u t vào danh m!c c& phi∀u phi ri ro vì u t vào trái phi∀u chính ph, vic này s>
mang v2 cho nhà u t mt phn bù th tr∋ng R
m
-R
f
.
Nhân t SMB: nhân t phn ánh ri ro quy mô trong mô hình hàm cha mt thông ip
nh,ng công ty có quy mô nh+ thì có ri ro cao h−n so vi các công ty ln vì trên thc t∀
nh,ng công ty nh+ s> hot ng tt trong i2u kin bình th∋ng ca doanh nghip, &n
nh kinh t∀ v mô…, n∀u có s b#t &n v2 chính ch, kinh t∀ v mô, khng hong tài
chính…thì kh nng chu ng và ng phó ca nh,ng công ty có quy mô nh+ s> th#p h−n

so vi nh,ng công ty có quy mô ln.
Nhân t HML: Fama và French nhn th#y nh,ng c& phi∀u giá tr (có t∗ s BE/ME cao)
th∋ng có c k∀t qu tt h−n so vi th tr∋ng, s chênh lch trong TSSL liên quan
∀n nhân t này c gi là phn bù giá tr, và c th. hin r#t rõ ràng trong các nghiên
cu thc nghim ca Fama và French và cao h−n phn bù quy mô. M1c dù vy, thì nhn
nh này c=ng gây ra nhi2u tranh lun, vì khi xét ∀n s bi∀n ng ca th tr∋ng thì
nh,ng c& phi∀u ca các công ty có giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng cao th∋ng ít bi∀n
ng so vi các c& phi∀u còn li trên th tr∋ng, rõ ràng khi nh,ng c& phi∀u có phn bù
cao th∋ng có giá bi∀n ng nhi2u h−n s> có TSSL cao và ri ro c=ng cao h−n. Theo
quan i.m th tr∋ng hiu qu, Fama và French gii thích r<ng nh,ng c& phi∀u có t∗ s
BE/ME cao có th. vì giá tr th tr∋ng ca công ty s!t gim do khó khn tài chính ho1c
do ngun thu nhp t−ng li không &n nh, s ti2m (n này th∋ng không phi lúc nào
c=ng c th. hin trong s bi∀n ng giá. Ngoài ra, Fama và French còn tranh lun bi∀n
11




ng giá không phi là cách thc hiu qu thc s khi phân tích ri ro ca công ty mà
nh,ng nhân t c− bn óng mt vai trò quan trng h−n.
H s s và h ln lt o l∋ng mc  nh h)ng ca 2 nhân t SMB và HML ∀n TSSL
ca danh m!c. Danh m!c bao gm nh,ng c& phi∀u giá tr s> có h s h cao và ngc li
c& phi∀u tng tr)ng (t∗ s BE/ME th#p) có h∀ s h th#p. Còn danh m!c c& phi∀u có vn
hóa th tr∋ng th#p s> có h s s cao và ngc li danh m!c c& phi∀u có vn hóa th
tr∋ng cao s> có h s s th#p.
2.2 B5ng ch∗ng nghiên c∗u th)c nghi&m c/a chính Fama-French v∃ mô hình 3
nhân t+ c/a Fama và French
Nhìn li nh,ng nghiên cu ca các gi trc ây, a phn tác gi nghiên cu mô hình
và ch0 phát hin ra mt nhân t tác ng lên TSSL trung bình ca c& phi.u nh: lý
thuy∀t kinh i.n CAMP v2 danh m!c th tr∋ng ã a ra nhân t Β th tr∋ng và ây

c=ng là n2n tng cho vic nghiên cu m) rng ca các tác gi sau này, nh nghiên cu
ca Banz (1981) tìm ra nhân t quy mô (ME); nghiên cu ca Basu nm 1983 phát
hin nhân t thu nhp c& phn/giá c& phn (E/P); nghiên cu ca Rosenberg, Reid, và
Lanstein nm 1985 phát hin ra nhân t t∗ s giá tr s& sách/giá tr th tr∋ng (BE/ME);
nghiên cu ca Bhandari nm 1988 tìm ra nhân t òn b(y tài chính (leverage).
Vy, có th. có mt nghiên cu nào t&ng hp cho các nhân t riêng lΧ trên thành mt
nghiên cu mô hình t&ng hp xem xét nh h)ng ca các nhân t ∀n TSSL c& phi∀u
hay không? Chúng ta s> tìm hi.u v#n 2 này trong bài nghiên cu ca Fama – French
(1993).
2.2.1 Fama và French (1993)
Fama và French là ng∋i có công ln nh#t khi ng d!ng thành công mô hình a nhân
t APT vào trong thc ti.n, ng th∋i t&ng hp c t nhi2u mô hình nghiên cu tng
nhân t ca các tác gi trc. Không dng li ) ó, Fama và French ti∀p t!c nghiên
cu “Các nhân t ri ro ph& bi∀n trong TSSL ca c& phi∀u và trái phi∀u” nm 1993,
12




Trong bài nghiên cu ca mình, Fama và French s d!ng mô hình hi quy chu/i th∋i
gian ca Black, Jensen, và Scholes (1972) . xem xét tác ng ca các nhân t ri ro
trên th tr∋ng c& phi∀u và trái phi∀u tác ng nh th∀ nào ∀n TSSL ca c& phi∀u và
trái phi∀u. (Xem ngun gc ca tài liu tham kho trong phn tài liu tham kho ting
Anh, s 1).
K∀t qu cho th#y 2 ông ã chng minh c nh,ng nhân t ri ro chung trên th tr∋ng
c& phi∀u (nhân t th tr∋ng, quy mô và giá tr s& sách trên giá tr tr tr∋ng), quy∀t
nh hu nh t#t c s bi∀n thiên TSSL ca c& phi∀u, ng th∋i các nhân t ri ro trên
th tr∋ng trái phi∀u c=ng có tác ng nhng không áng k. lên TSSL ca c& phi∀u,
ngoài ra, k∀t qu còn cho th#y TSSL ca trái phi∀u chu tác ng b)i 2 nhân t (k∃ hn
trái phi∀u và ri ro v∆ n) trên th tr∋ng trái phi∀u, còn các nhân t th tr∋ng c& phi∀u

hu nh không nh h)ng ∀n TSSL trái phi∀u. Bên cnh ó, k∀t qu nghiên cu còn
cho th#y nh,ng công ty có quy mô nh+ và có t∗ s giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng
cao s> to ra mt TSSL cao, và i2u này chính là s bù %p cho ri ro tng thêm khi s)
h,u nh,ng c& phi∀u ca nh,ng công ty có ri ro cao h−n.
S tn ti ca mô hình 3 nhân t Fama và French (1993) mi ch0 cho th#y trên th
tr∋ng M? vì vy vn còn r#t nhi2u các tranh lun cho r<ng cha  b<ng chng cho
mô hình tn ti trên th tr∋ng chng khoán nói chung. . áp li tranh lun trong gii
khoa hc và c=ng nh<m c=ng c thêm các b<ng chng thc nghim cho mô hình 3
nhân t Fama French (1993), mt nghiên cu m) rng trên nhi2u th tr∋ng ã c
Fama và French thc hin nm 1998. Nhng liu k∀t qu có ng h Fama và French
hay không? Câu tr l∋i s> c trình bày ngay sau ây.
2.2.2 Fama và French (1998)
Fama – French thc hin nghiên cu v2 ki.m nh mô hình CAPM và nhân t giá tr s&
sách trên giá tr th tr∋ng ti các th tr∋ng chng khoán ca các quc gia phát tri.n
trên th∀ gii:
13




Vi b d, liu ca 13 th tr∋ng c thu thp t Morgan Stanley’s Capital
International Perspectives (MSCI) trong sut giai on t 1975 ∀n 1995 trên 13 quc
gia (bao gm: M?, Nht, Anh, Pháp, c, Ý, Hà Lan, B0, Th!y S, Th!y i.n, Úc,
Hng Kông và Singapore). (Xem ngun gc ca tài liu tham kho trong phn tài liu
tham kho ting Anh, s 3).
K∀t qu cho th#y: Khi phân chia các c& phi∀u thành nh,ng danh m!c theo t∗ l giá tr
s& sách trên giá tr th tr∋ng. Cho th#y c& phi∀u giá tr tt h−n so vi c& phi∀u tng
tr)ng trong sut giai on t 1975 ∀n 1995, s chênh lch trên TSSL trung bình ca
nh,ng danh m!c toàn cu ca c& phi∀u có t∗ s giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng cao
so vi nh,ng danh m!c toàn cu ca c& phi∀u có t∗ s giá tr s& sách trên giá tr th

tr∋ng th#p là 7.68%/nm, c& phi∀u giá tr tt h−n c& phi∀u tng tr)ng trong 12 trên
13 th tr∋ng chính trong bài nghiên cu.
Bên cnh ó, Fama và French s d!ng b d, liu ca 16 th tr∋ng (Argentina, Brazil,
Chile, Colombia, Hy Lp, 6n , Jordan, Hàn Quc, Malaysia, Mexico, Nigeria,
Pakistan, Philipines, ài Loan, Venezula và Zimbabwe) t IFC (International Finance
Corporation) trong giai on 1987-1995. Khi các c& phi∀u c s%p x∀p theo giá tr s&
sách trên giá th tr∋ng, thu nhp trên giá c& phn và quy mô: s chênh lch trên TSSL
trung bình ca nh,ng danh m!c toàn cu ca c& phi∀u có t∗ s giá tr s& sách trên giá
tr th tr∋ng cao so vi nh,ng danh m!c toàn cu ca c& phi∀u có t∗ s giá tr s& sách
trên giá tr th tr∋ng th#p là 16.91%/nm. Ngoài ra, k∀t qu còn cho th#y hiu ng quy
mô mang tính quc t∀ khi ki.m nh t 16 th tr∋ng này, vi s chênh lch trung bình
gi,a TSSL ca nh,ng danh m!c c& phi∀u quy mô nh+ so vi danh m!c c& phi∀u quy
mô ln là 14.89%/nm. Nh,ng c& phi∀u có quy mô nh+ có TSSL trung bình cao h−n so
vi c& phi∀u có quy mô ln trong 11 th tr∋ng mi n&i trên 16 th tr∋ng trong nghiên
cu.
14




Mt mô hình quc t∀ CAPM (beta th tr∋ng quc t∀) không th. gii thích phn bù giá
tr trong TSSL quc t∀. Nhng thêm mt bi∀n trng thái trong mô hình quc t∀ ICAPM
(ho1c mô hình 2 nhân t APT: vi mt beta th tr∋ng toàn cu và mt nhân t ri ro)
có th. gii thích phn bù giá tr ti các quc gia này và TSSL toàn cu.
Tóm li, b<ng chng mà chính Fama và French cung c#p t bài nghiên cu vào nm
1998 ã mt ln n,a khΕng nh s tn ti ca phn bù giá tr gi,a danh m!c c& phi∀u
có BE/ME cao so vi danh m!c c& phi∀u có BE/ME th#p. M1c dù còn có nhi2u tranh
lun xung quanh k∀t lun ca Fama và French. Vì vy, cn có thêm nhi2u b<ng chng
. chng minh s tn ti ca các nhân t trong mô hình 3 nhân t Fama – French trên
các th tr∋ng chng khoán ) các quc gia hay không?

Phn ti∀p theo ca bài nghiên cu s> ln lt a ra các b<ng chng . chng minh s
tn ti ca mô hình 3 nhân t Fama và French (1993)
2.3 B5ng ch∗ng nghiên c∗u th)c nghi&m mô hình 3 nhân t+ Fama-French (1993)
trên th1 tr 2ng ch∗ng khoán c/a các n %c phát trin
2.3.1 Th1 Tr 2ng Úc
Tim Brailsford, Clive Gaunt, Michael A. O'Brien (2012) thc hin ki.m nh toàn din
các nhân t Fama-French ti th tr∋ng Úc c v2 chu/i th∋i gian và d, liu chéo trong
bài nghiên cu “Nhân t quy mô và giá tr s& sách trên giá tr th tr∋ng ti th tr∋ng
Úc”. (Xem ngun gc ca tài liu tham kho trong phn tài liu tham kho ting Anh,
s 9).
K∀t qu nghiên cu cho th#y: Vi s tách bit c lp các danh m!c theo quy mô và
giá tr s& sách trên giá th tr∋ng cho th#y s khác bit không áng k. TSSL trung bình
ca danh m!c có quy mô ln so vi danh m!c có quy mô nh+; và có s khác bit áng
k. TSSL trung bình ca danh m!c có BE/ME cao so vi danh m!c BE/ME th#p. Các
nhân t trong mô hình Fama French sau ó c th nghim trên mt lot các danh
m!c u t trong c chu/i th∋i gian và d liu chéo. K∀t qu cho th#y r<ng t#t c các
15




nhân t có ý ngha trong c chu/i th∋i gian và ki.m nh d, liu chéo mà s thay &i
ca phn bù c gii thích áng k Theo k∀t qu ki.m nh nh,ng nhân t trong mô
hình này tác ng tích cc áng k. ∀n TSSL ca c& phi∀u trên th tr∋ng Úc. Trong
mt lot các th nghim so sánh, mô hình 3 nhân t c tìm th#y là luôn vt tri so
vi mô hình CAPM, m1c dù không có mt mô hình nào có th. gii thích y  s
thay &i theo chu&i th∋i gian ca TSSL trong các danh m!c. Ngoài ra, k∀t qu cho th#y
hiu ng giá tr trên th tr∋ng Úc khi danh m!c có BE/ME cao có TSSL cao h−n so
vi danh m!c có BE/ME th#p vi phn bù ca nhân t HML (0,76%) và còn hiu ng
quy mô nh+ không th. hin trong k∀t qu nghiên cu trên th tr∋ng Úc vi phn bù

nhân t SMB (-0,22%).
Có th. nói ây là b<ng chng quan trng ki.m nh mô hình 3 nhân t Fama French ti
th tr∋ng Úc. Nh vy, k∀t qu cho th#y các nhân t trong mô hình Fama French gii
thích tt cho nh,ng bi∀n thiên trong TSSL ti th tr∋ng chng khoán Úc.
2.3.2 Th1 Tr 2ng Nht Bn:
Mt trong nh,ng nghiên cu gn ây nh#t ca L. Bretschger và F. Lechthaler (4/2012)
là bài nghiên cu “nh,ng nhân t ri ro và i2u kin kinh t∀ v mô: b<ng chng mi t
th tr∋ng chng khoán Nht Bn”. (Xem ngun gc ca tài liu tham kho trong phn
tài liu tham kho ting Anh, s 5).
M!c tiêu: Bài nghiên cu óng góp vào các nghiên cu trc ây vi ba khía cnh:
Th nh#t, tác gi ki.m nh các ng d!ng ca các nhân t ri ro mô hình Fama-French
và Carhart trên th tr∋ng chng khoán Nht Bn vi d, liu c xây dng mi và k?
thut d báo c cp nht. 1c bit, L. Bretschger và F. Lechthaler 1t câu h+i làm
th∀ nào . có th. ci thin các mô hình nh giá tài sn thc nghim bao gm các nhân
t b& sung vào mô hình CAPM c− bn.
Th hai, i2u kin kinh t∀ v mô có nh h)ng lên TSSL ca c& phi∀u hay không? Lu
ý r<ng, trc giai on không tng tr)ng, Nht Bn ã tri qua mt giai on dài tng
16




tr)ng nhanh và #n tng khi theo kp các n2n kinh t∀ hàng u. Theo ó, chuy.n sang
mt ch∀  tng tr)ng mi và nh,ng thay &i liên quan trong nh giá tài sn xu#t
hin ây là i.m 1c bit h,u ích cn c nghiên cu. Vì vy có cn phân chia các
giai on khác nhau trong nghiên cu hay không?
Th ba, ánh giá li nh h)ng nhân t xu hng và gii thích nó t quan i.m ca các
i2u kin kinh t∀ v mô.
Khi s d!ng mt tp hp mi các d, liu và các nhân t ri ro, k∀t qu ca tác gi cho
th#y th tr∋ng chng khoán Nht Bn tn ti các nhân t ri ro th∋ng c s d!ng

trong mô hình Fama-French ho1c Carhart là vt tri so vi mô hình CAPM và gii
thích TSSL c& phi∀u khá tt. Tuy nhiên, ki.m nh 1c bit cho th#y mt phá v∆ c#u
trúc trong nm 1998, minh chng cho s thay &i t mt n2n kinh t∀ phát tri.n ∀n n2n
kinh t∀ trì tr. Nó ch0 ra r<ng phân chia mu d, liu 1c bit quan trng trong mt s
tr∋ng hp. Bên cnh ó, k∀t qu ki.m nh cho th#y mi quan h gi,a các nhân t
17




ri ro trong mô hình và li nhun c& phi∀u b nh h)ng b)i i2u kin kinh t∀ v mô,
1c bit là khi bao gm c nhân t xu hng.
Tác gi ca bài vi∀t k∀t lun r<ng, do s trì tr hin ti ca n2n kinh t∀ th∀ gii, các nhà
nghiên cu và các hc viên nên 2 cao cnh báo vi s phá v∆ c#u trúc, theo k∃ vng
tng tr)ng ca n2n kinh t∀.
Nhìn chung, bài vi∀t là mt b<ng chng khác ng h ph−ng pháp mô hình 3 nhân t
ca Fama-French trên th tr∋ng chng khoán Nht Bn cho c hai giai on n2n kinh
t∀ tng tr)ng cao ln tng tr)ng th#p. ng th∋i nghiên cu c=ng cho th#y r<ng nhân
t xu hng là d b nh h)ng khi i2u kin kinh t∀ v mô thay &i.
2.3.3 Th1 Tr 2ng Pháp-∗c-Anh
Mirela Malin và Madhu Veeraraghavan (2004) thc hin ki.m nh s v,ng mnh ca
các mô hình a nhân t Fama-French i vi các c& phi∀u niêm y∀t trên 3 th tr∋ng )
châu Âu. (Xem ngun gc ca tài liu tham kho trong phn tài liu tham kho ting
Anh, s 7).
Theo k∀t qu, Malin và Veeraraghavan tìm th#y b<ng chng: hiu ng công ty nh+ )
Pháp và c và hiu ng công ty ln ) Anh. Ngoài ra, Malin và Veeraraghavan không
tìm th#y b#t k∃ b<ng chng v2 hiu ng giá tr ∀n các th tr∋ng c nghiên cu
trong bài báo này. Thay vào ó, Malin và Veeraraghavan ghi nhn hiu ng tng
tr)ng. Cui cùng, Malin và Veeraraghavan bác b+ lp lun cho r<ng hiu ng theo
mùa có th. gii thích các k∀t qu mô hình a nhân t.

Theo nh phn bù giá tr c 2 cp trong k∀t qu ca nghiên cu, tác gi ghi nhn
hiu ng tng tr)ng cho t#t c ba th tr∋ng nghiên cu trong bài báo này. i2u này là
do nh,ng phát hin ca tác gi cho r<ng c& phi∀u tng tr)ng to ra li nhun cao h−n
so vi c& phi∀u giá tr trên 3 th tr∋ng trong bài nghiên cu. Do ó, Mirela Malin và
Madhu Veeraraghavan thách thc nh,ng phát hin ca Fama và French (1996) và các
nhà nghiên cu khác, nh,ng ng∋i cho r<ng công ty có BE/ME cao to ra TSSL cao
18




h−n khi nh,ng công ty này b kit qu. Vi thách thc ó, Mirela Malin và Madhu
Veeraraghavan ki∀n ngh nh,ng nhà u t sΦn sàng ch#p nhn ri ro, mun có c
TSSL vt tri nên n%m gi, các c& phi∀u có quy mô nh+ và t∗ l BE/ME th#p.
Nh vy, bài nghiên cu ca Mirela Malin và Madhu Veeraraghavan cung c#p s h/
tr cho mt mô hình nh giá tài sn tt h−n so vi mô hình 1 nhân t beta ca CAPM
là không  . mô t s thay &i trong TSSL trung bình c& phi∀u trên nh,ng th tr∋ng
c nghiên cu trong bài báo này. Phát hin Mirela Malin và Madhu Veeraraghavan
có ý ngha cho qun lý danh m!c u t và qun lý tài chính doanh nghip theo tinh
thn ca chi phí vn. Tác gi cho r<ng vic thc hin qun lý danh m!c u t nên
c ánh giá b<ng cách s d!ng mô hình a nhân t ch không phi là mô hình duy
nh#t mt nhân t.
Tóm li, nh,ng phát hin trên th tr∋ng Anh khác so vi th tr∋ng Pháp và c, vì
k∀t qu cho th#y hiu ng công ty quy mô ln, hiu ng tng tr)ng trên th tr∋ng
Anh. Trong khi ó, tác gi phát hin hiu ng công ty quy mô nh+ trên th tr∋ng Pháp
và c. i2u này thách thc Fama và French (1996) cùng các nhà nghiên cu tìm th#y
hiu ng quy mô công ty nh+ và hiu ng giá tr.
2.4 B5ng ch∗ng nghiên c∗u th)c nghi&m mô hình Fama-French 6 th1 tr 2ng
ch∗ng khoán c/a các n %c #ang phát trin
Nhìn chung các b<ng chng thc nghim cho mô hình Fama-French ch0 tp trung vào

các quc gia phát tri∀n, r#t ít các b<ng chng ki.m nghim mô hình này trên th tr∋ng
các nc phát tri.n, tuy nhiên trong bài nghiên cu ca mình tác gi c g%ng cung c#p
mt vài b<ng chng ki.m nh mô hình Fama-French trên th tr∋ng mt s nc phát
tri.n ) Châu Á.
19




2.4.1 Th1 tr 2ng Trung Qu+c
Nm 2009, Liu Yaoguang, Lincoln University thc hin ki.m nh quy mô doanh
nghip và BE/ME có nh h)ng ∀n th tr∋ng chng khoán Trung Quc trong giai
on t 1996 ∀n 2005, ng th∋i ki.m tra xem mô hình ba nhân t Fama và French
(1993) c áp d!ng cho các th tr∋ng chng khoán Trung Quc và liu mô hình
Fama và French có th. a ra mt l∋i gii thích tt h−n cho li nhun c& phi∀u so vi
mô hình CAPM trên th tr∋ng chng khoán Trung Quc hay không? (Xem ngun gc
ca tài liu tham kho trong phn tài liu tham kho ting Anh, s 6).
K∀t qu nghiên cu cho th#y nh,ng công ty có quy mô nh+ và nh,ng công ty có t∗ l
BE/ME cao ã to ra mt TSSL cao h−n so vi các công ty có quy mô ln và nh,ng
công ty có t∗ l BE/ME th#p trên th tr∋ng chng khoán Trung Quc trong giai on
1996-2005. K∀t qu hi quy cho th#y  dc ca nhân t quy mô và t∗ l BE/ME là
áng k. cho t#t c các danh m!c, giá tr R
2
hiu ch0nh tng lên và h s ch1n ca các
danh m!c 2u không áng k. trong mô hình 3 nhân t Fama-French. Vi nhân t beta
th tr∋ng trong mô hình CAPM có th. gii thích mt phn trong s bi∀n thiên ca
TSSL c& phi∀u, tuy nhiên h s ch1n trong mô hình CAPM khác áng k. so vi s 0.
Vì vy, tác gi k∀t lun r<ng mô hình ba nhân t có th. d oán TSSL c& phi∀u tt h−n
so vi mô hình CAPM. K∀t qu phù hp vi nghiên cu Fama và French (1993). Tuy
nhiên, có mt s hn ch∀ nh h)ng ∀n k∀t qu ca tác gi. S lng ln các c& phi∀u

không th. mua bán gây ra các hiu ng t∗ l BE/ME trên th tr∋ng chng khoán
Trung Quc là y∀u so vi các th tr∋ng chng khoán M?. Li nhun c& phi∀u &n nh
có th. dn ∀n vic kh nng gii thích ca ba nhân t là y∀u.
Tháng 5 nm 2012, Kaiwen Wang và Zhiwen Zhang, thc hin ki.m nh mô hình
CAPM và mô hình 3 nhân t Fama French c trên th tr∋ng chng khoán Trung
Quc trong giai on t 1/2009 ∀n tháng 1/2011. (Xem ngun gc ca tài liu tham
kho trong phn tài liu tham kho ting Anh, s 4).