Quản trị rủi ro thanh khoản tại ngân hàng TMCP xuất nhập khẩu Việt Nam

TP.H Chí Minh - Nmă2013

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM



LÊ NGUYN QUC TRUNG

QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM


LUNăVNăTHC SăKINHăT

TP.H Chí Minh - Nmă2013













B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM



LÊ NGUYN QUC TRUNG

QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. PHMăVNăNNG

TP.H Chí Minh - Nm 2013


LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t này do chính tôi nghiên cu và thc hin, vi
s hng dn ca PGS.TS Phm Vn Nng. Ni dung lun vn có tham kho và s dng
các thông tin, tài liu ca các Ngân hàng thng mi, t ngun Ngân hàng Nhà nc và các
tp chí chuyên ngành, website theo danh mc tài liu ca lun vn.

Tácăgiă


LêăNguynăQucăTrung



MCăLC
McăLc
Liăcamăđoan
Danhămcăcácăchăvitătt
Danhămcăbngăbiu
Danhămcăđăth,ăhìnhăv
Liămăđu
CHNGă1: TNGăQUANăVăQUNăTRăRIăROăTHANHăKHONăTIăCỄCă
NGỂNăHẨNGăTHNGăMI 3
1.1. Lý thuyt v thanh khon ti các NHTM 3
1.1.1. Khái nim thanh khon 3
1.1.2. Các trng thái thanh khon 3

1.1.3. Vai trò và nh hng ca thanh khon trong ngân hàng 5
1.1.4. Các nhân t nh hng đn thanh khon 6
1.2. Lý thuyt v qun tr ri ro thanh khon ti các NHTM 8
1.2.1. Bn cht ri ro thanh khon 8
1.2.2. Nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon 8
1.2.3. o lng ri ro thanh khon 10
1.2.4. Ni dung qun tr ri ro thanh khon 11
1.2.5. Mc tiêu ca qun tr ri ro thanh khon trong Ngân hàng 12
1.2.6. Chin lc qun tr thanh khon 13
1.2.7. Quy trình qun tr ri ro thanh khon 15
1.3. CácămôăhìnhăvƠăphngăphápăqun tr ri ro thanh khon 17
1.3.1. Các mô hình qun tr thanh khon 17
1.3.2. Các phng pháp qun tr ri ro thanh khon 20
1.4. Các tiêu chun an toàn vn ti thiu và thanh khon theo hipăc Basel III 21
1.4.1. Quy đnh ca Basel III v LCR 23
1.4.2. Quy đnh ca Basel III v NSFR 24

1.5. Bài hc kinh nghim v qun tr thanh khon trên th gii và bài hc kinh
nghim cho Vit Nam 25
1.5.1. Bài hc kinh nghim trên th gii 25
1.5.2. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 28
Kt lunăchngă1 31
CHNGă2: THCăTRNGăQUNăTRăRIăROăTHANHăKHONăTIăNGÂN
HÀNG TMCPăXUTăNHPăKHUăVITăNAM 32
2.1. Tng quan tình hình thanh khon ca h thng ngân hàng hin nay 32
2.2. Thc trng ri ro thanh khon ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 38
2.3. ánhă giáă tình hình qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam 41
2.3.1. Qun tr ri ro thanh khon ti Eximbank giai đon 2008 – 2012 s dng
phng pháp thang đáo hn 41

2.3.2. Qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit
Nam giai đon 2008 – 2012 s dng phng pháp tip cn các ch s thanh
khon 43
2.3.3. So sánh mt s ch tiêu thanh khon ca Eximbank, Sacombank, ACB,
MBB 55
2.3.4. Qun tr ri ro thanh khon ti hi s da trên c ch qun lý vn tp
trung 65
2.3.5. Thành qu và hn ch trong hot đng qun tr thanh khon ti
Eximbank 66
2.4. ánhăgiáăkh nngăđápăngăcácăquyăđnh v vn và thanh khon ca Basel III
ti Eximbank 69
Kt lunăchngă2 72
CHNGă3: GII PHÁP HOÀN THIN QUN TR RI RO THANH KHON
TI NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 73
3.1. nhă hng phát trin ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam

trong thi gian ti 73
3.2. Mt s gii pháp hoàn thin qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam 75
3.2.1. Tip tc xây dng và hoàn thin chính sách qun tr ri ro thanh khon 75
3.2.2. Xây dng mô hình t chc ni b v qun tr ri ro thanh khon 79
3.2.3. Tip tc tng cng kim soát ni b trong công tác qun tr ri ro thanh
khon 79
3.2.4. Phát trin công ngh ngân hàng hin đi 80
3.2.5. Tip tc chú trng đào to ngun nhân lc 81
3.2.6. Mt s góp ý cho Eximbank trong điu kin ngun vn di dào hin nay 81
3.3. Kin ngh đi vi Chính ph và NHNN 83
Kt lunăchngă3 87
KT LUN 88
Tài liu tham kho

Ph lc





DANH MC CÁC CH VIT TT
ACB Ngân hàng TMCP Á Châu
ALCO y ban Qun lý Tài sn N - Tài sn Có
ASF Available Stable Funding
RSF Required Stable Funding
BCTC Báo cáo tài chính
CNTT Công ngh thông tin
DTBB D tr bt buc
EXIMBANK Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
MBB Ngân hàng TMCP Quân i
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NH TMCP Ngân hàng thng mi c phn
NLP Trng thái thanh khon ròng
NSFR Net Stable Funding Ratio
LA Stocks of high quality liquid assets
LCR Liquidity Coverage Ratio
TNCOF Total net cash outflow for the next 30 calendar
QTRRTK Qun tr ri ro thanh khon
SACOMBANK Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín
SMBC Sumitomo Mitsui Banking Corporation
TCTD T chc tín dng
UBGSTCQG y ban giám sát tài chính quc gia

DANH MC BNG BIU
Bng 1.1: L trình thc thi các quy đnh ca hip c Basel III.
Bng 2.1: Tình hình d tr s cp, d tr th cp ca Eximbank thi đim 31/12/2012.
Bng 2.2: Ch tiêu thanh khon và an toàn hot đng Eximbank t 2008 – 2012.
Bng 2.3: Trng thái thanh khon ca Eximbank nm 2008 – 2012
Bng 2.4: Ch s H1 và H2 ca Eximbank t 2008 – 2012
Bng 2.5: Ch s H3 ca Eximbank t 2008 – 2012
Bng 2.6: Ch s H4 và H5 ca Eximbank t 2008 – 2012
Bng 2.7: Ch s H6 ca Eximbank t 2008 – 2012
Bng 2.8: Ch s H7 ca Eximbank t 2008 – 2012
Bng 2.9: Ch s H8 ca Eximbank t 2008 – 2012
Bng 2.10: Ch s H1 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.11: Ch s H2 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.12: Ch s H3 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.13: Ch s H4 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.14: Ch s H5 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.15: Ch s H6 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.16: Ch s H7 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.17: Ch s H8 các ngân hàng qua các nm.
Bng 2.18: Tài sn và trng s ca tài sn theo Basel III ca Eximbank.
Bng 2.19: N và trng s ca N theo Basel III ca Eximbank.


DANH MCă TH, HÌNH V
Biu đ 2.1: Tng trng tín dng giai đon 2006 – 2012.
Biu đ 2.2: T l n xu giai đon 2008 – 2012.
Biu đ 2.3: Din bin lãi sut liên ngân hàng.
Biu đ 2.4: Tng trng vn huy đng cá nhân và TCKT qua 5 nm.
Biu đ 2.5: Ch s H1 và H2 ca Eximbank t 2008 – 2012.

Biu đ 2.6: Ch s H3 ca Eximbank t 2008 – 2012
Biu đ 2.7: Ch s H4 và H5 ca Eximbank t 2008 – 2012
Biu đ 2.8: Ch s H6 ca Eximbank t 2008 – 2012
Biu đ 2.9: Ch s H7 ca Eximbank t 2008 – 2012
Biu đ 2.10: Ch s H8 ca Eximbank t 2008 – 2012
Biu đ 2.11: C ch qun lý vn tp trung.


1


M U
Lý do chnăđ tài
Nhng nm gn đây, ngành Ngân hàng gp nhiu khó khn, thách thc do nhng tác
đng bt li ca kinh t v mô trong và ngoài nc. H thng các TCTD bc vào
nm 2012 trong điu kin thanh khon cng thng, ri ro tim n ln, mt b phn các
TCTD có nguy c mt kh nng chi tr, mt bng lãi sut  mc cao, cnh tranh huy
đng vn trên th trng gay gt do nhu cu thanh khon ln dn đn tình trng vi
phm trn lãi sut khá ph bin, n xu có chiu hng gia tng. Do vy qun tr ri
ro là mt yêu cu cp thit tt yu phi thc hin đi vi các NHTM. c bit trong
tình hình nn kinh t có nhiu bin đng trong thi gian gn đây thì càng đt áp lc
nng n v vn đ qun tr thanh khon trong các NHTM. Trong xu th cnh tranh hi
nhp hin nay, vic xây dng h thng qun tr ngân hàng theo tiêu chun quc t
đc coi là mc tiêu quan trng ca h thng NHTM Vit Nam nói chung và ca
Eximbank nói riêng nhm đm bo cho s an toàn hot đng ca h thng ngân hàng.
Vn đ xác đnh ri ro thanh khon và qun tr ri ro thanh khon đóng vai trò quan
trng trong hot đng kinh doanh ngân hàng. ây là thách thc ln đi vi Ngân hàng
trong giai đon hin nay, nht là sau cuc khng hong toàn cu.  tài đa ra nhng
ch tiêu v yêu cu thanh khon và các chun mc quc t đ ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam xem xét, ng phó tt hn vi khng hong mà cn nguyên xut

phát t vic yu kém trong công tác qun tr ri ro.
Mc tiêu caăđ tài
Làm rõ ni dung QTRRTK trong hot đng ca các NHTM nói chung và ca
Eximbank nói riêng. Bên cnh đó, phân tích thc trng ri ro thanh khon và
QTRRTK thông qua các ch s thanh khon, đa ra nhng nguyên nhân gây ra ri ro
thanh khon, cách thc qun tr thanh khon cng nh mt s ch tiêu đánh giá RRTK
ti ngân hàng theo tiêu chun Basel III. Qua đó đánh giá nhng thành tu và hn ch
ca ngân hàng cng nh đa ra nhng gii pháp hoàn thin QTRRTK ti Eximbank.
iătng nghiên cu
2


Nhng vn đ v QTRRTK ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam, s cn
thit ca các tiêu chun v QTRRTK.
Phm vi nghiên cu
Thông qua báo cáo tài chính, báo cáo thng niên ca Eximbank và mt s t chc tín
dng t nm 2008 – 2012 đ đánh giá tình hình thanh khon. Các chun mc Basel III
liên quan đn thanh khon.
Phngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng phng pháp phân tích ch s thanh khon và các phng pháp: mô
t - gii thích, so sánh – đi chiu, tng hp – phân tích, phng pháp thng kê, d
báo thông qua các s liu có đc t các ngun thông tin đáng tin cy.
Phân tích s dng s liu th cp thu thp t các báo cáo ngành, báo cáo thng niên
t 2008-2012 đ có th đánh giá mt cách chn lc và khách quan.
ụ ngha đóng góp ca đ tài: Giúp Ngân hàng xem xét, đánh giá li thc trng QTRR
nói chung và QTRRTK nói riêng theo chun thông thng và theo Basel III đ t đó
có các bin pháp qun tr thích hp trong bi cnh mi.
Kt cuăđ tài: gm 3 chng
CHNGă1 gii thiu tng quan v QTRR và QTRRTK trong hot đng kinh doanh
ti NHTM, các mô hình và phng pháp QTRRTK c bn, các quy đnh Basel trong

vic tính ch s thanh khon, nhng sa đi ca hip c Basel III so vi Basel II.
CHNGă2 nêu rõ tình hình hot đng, đánh giá thc trng thanh khon ti mt s
NHTM Vit Nam nói chung và ca Eximbank nói riêng. Phân tích các ch s thanh
khon ca Eximbank và xem xét ng dng các chun mc Basel trong QTRRTK ti
Eximbank.
CHNGă3 mt s gii pháp hn ch ri ro thanh khon và nâng cao kh nng ng
dng các chun mc quc t trong QTRRTK ti Eximbank.

3


CHNGă1
TNG QUAN V QUN TR RI RO THANH KHON TI CÁC
NGỂNăHẨNGăTHNGăMI.

1.1. Lý thuyt v thanh khon ti các NHTM.
1.1.1. Khái nim thanh khon.
Trong tài chính, thut ng “thanh khon” đc s dng trong nhiu phm vi khác nhau.
 Di góc đ tài sn, thanh khon là kh nng chuyn đi tài sn thành tin mt mt
cách d dàng và nhanh chóng vi chi phí hp lí.
 Di góc đ doanh nghip nói chung, thanh khon là lng tin và tng đng
tin mà doanh nghip s hu.
 Trong qun tr ngân hàng, thanh khon là thut ng ch kh nng thanh toán ca
ngân hàng cng nh kh nng đáp ng các nhu cu nh rút tin, thanh toán, vay
mi. Thanh khon ca Ngân hàng tt khi đáp ng đc các yêu cu này mt cách
d dàng.
Mt ngun vn đc coi là có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng thp và
thi gian huy đng nhanh. Mt tài sn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí
chuyn hóa thành tin thp và có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh.
Thanh khon mang Ủ ngha thi đim rt ln, theo ngha, mt s yêu cu thanh

khon là tc thi hoc gn nh tc thi. Chng hn, mt khon tin gi ln đn hn và
khách hàng không có Ủ đnh tip tc duy trì s vn này ti ngân hàng; khi đó, ngân hàng
buc phi tìm kim các ngun vn có th s dng ngay nh vay t TCTD khác. Ngoài ra,
yu t thi v, chu k cng rt đáng quan trng trong vic d kin cu thanh khon dài
hn. Vic k hoch đc nhng yêu cu thanh khon này, s giúp ngân hàng hoch đnh
đc nhiu ngun đáp ng cu thanh khon dài hn hn là trong trng hp đi vi cu
thanh khon ngn hn.
1.1.2. Các trng thái thanh khon
4


Trng thái thanh khon ti thi đim xác đnh có th đc đánh giá qua ch tiêu trng
thái thanh khon ròng (Net Liquidity Position), da trên c s đu vào (tng cung thanh
khon) và đu ra (tng cu thanh khon) ca các lung tin ti thi đim đó.
 Cung thanh khon là s tin có sn hoc có th có trong thi gian ngn đ ngân
hàng s dng, bao gm các ngun sau
+ Tin gi s nhn đc t khách hàng. ây là ngun chim t trng ln nht.
+ Doanh thu t vic cung cp dch v
+ Các khon tín dng s thu v đc
+ Bán tài sn đang kinh doanh và s dng
+ Vay mn t th trng tin t
+ Phát hành c phiu ra th trng
 Cu thanh khon là các ngun tin mà ngân hàng s phi chi ra trong thi gian
ngn, to nên t các ngun:
+ Tin gi khách hàng rút ra
+ Gii ngân các hp đng tín dng
+ Thanh toán các khon vay và tr lưi
+ Mua li c phiu
+ Chi phí cung ng dch v và chi phí lãi
+ Thanh toán c tc cho c đông

 Trng thái thanh khon ròng (NLP) đc xác đnh là chênh lch gia tng cung và
cu thanh khon ti mt thi đim:
NLP = ∑ Cung thanh khon - ∑ Cu thanh khon
+ Nu NLP >0, cung thanh khon d tha đ đáp ng nhu cu thanh khon, ngân
hàng thng d thanh khon.
+ Nu NLP <0, cu thanh khon vt quá mc cung, ngân hàng thâm ht thanh
khon.
+ Trng hp NLP=0 là trng thái thanh khon cân bng, đây là trng thái hoàn
ho nhng rt khó đt đc.
5


1.1.3. Vai trò và nhăhng ca thanh khon trong Ngân hàng
Vi tính cht đc thù và hiu ng dây chuyn trong h thng ngân hàng thì thanh
khon đóng vai trò cc k quan trng, đm bo hot đng thông sut  các NHTM. Nu
mt ngân hàng b mt thanh khon s gây ra hin tng rút tin  t, kéo theo mt lot các
ngân hàng khác và c h thng tài chính lâm vào cnh tng t. Khng hong tài chính
th gii 2008 cng bt đu t mt ngân hàng ri lan ra trên din rng. Do đó, tính thanh
khon mang Ủ ngha sng còn đi vi các NHTM cng nh toàn b nn kinh t.
Mt ngân hàng có đ tài sn đ thanh toán n nhng ngân hàng đó vn ri vào kh
nng mt thanh khon do các khon đu t, cho vay không thu hi kp đ đáp ng ngha
v thanh toán n đn hn, khi đó nguy c phá sn là điu rt có th xy ra. Nu không
mun phá sn hay mt thanh khon nghiêm trng thì ngân hàng s phi đi vay vi lãi sut
rt cao, gây thit hi nghiêm trng đn li nhun hot đng.
Có hai nguyên nhân chính gii thích ti sao thanh khon li có Ủ ngha đc bit quan
trng đi vi ngân hàng. Th nht, cn phi có thanh khon đ đáp ng yêu cu vay mi
mà không phi thu hi nhng khon cho vay trong hn hoc thanh lý các khon đu t có
k hn. Th hai, cn có thanh khon đ đáp ng tt c nhng bin đng hng ngày hay
theo mùa v v nhu cu rút tin mt cách kp thi và có trt t. Do ngân hàng thng
xuyên huy đng tin gi ngn hn (vi lãi sut thp) và cho vay s tin đó vi thi hn

dài hn (lãi sut cao hn) nên ngân hàng v c bn luôn có nhu cu thanh khon rt ln.
Trong nhng nm gn đây, thanh khon  mt s NHTM luôn trong trng thái cng
thng, gây nh hng tiêu cc đn h thng ngân hàng. Do đó, công tác qun tr thanh
khon tr nên quan trng hn so vi trc đây rt nhiu, bi vì mt ngân hàng có th b
đóng ca nu không đáp ng đ nhu cu thanh khon, mc dù, v mt k thut nó vn còn
kh nng tr n. Hn na, nng lc qun tr thanh khon là thc đo quan trng v hiu
qu tng th đ đt đn các mc tiêu dài hn ca ngân hàng.
Thanh khon trong h thng ngân hàng rt quan trng cho s bình n và phát trin
ca mt quc gia. Khi thanh khon ca h thng ngân hàng có vn đ s nh hng đn
h thng tài chính ca quc gia, nh hng đn mi lnh vc trong xã hi t th trng
6


chng khoán đn th trng bt đng sn, th trng lao đng, nh hng đn tin gi ca
ngi dân… Tt c nhng điu này s tàn phá th trng tài chính, nh hng trc tip
đn các thành phn tham gia trong th trng, nhng ngi dân và toàn b xã hi.
1.1.4. Các nhân t nhăhng đn thanh khon:
1.1.4.1. Các nhân t bên trong:
Các nhân t bên trong ngân hàng thng mang tính ch quan, xut phát t các yu t
ni ti ca chính tng ngân hàng, và nó ch nh hng ti thanh khon ca chính ngân
hàng đó.
 Chin lc qun lý thanh khon ca ngân hàng: Các ngân hàng khác nhau s có
chin lc qun lý thanh khon khác nhau. Tùy thuc vào đc đim, quy mô hot
đng, mc tiêu kinh doanh và mc tiêu li nhun mà các ngân hàng s theo đui
các chin lc qun lý thanh khon khác nhau.
 Chin lc kinh doanh ca các NHTM: Chin lc kinh doanh là nhân t quan
trng nh hng ti ngun cung và ngun cu thanh khon, ví d nh vic phát
trin sn phm, nâng cao cht lng tín dng,…
 Uy tín ca ngân hàng: Uy tín cao ca ngân hàng có kh nng thu hút ngun tin
gi tit kim n đnh, chi phí r. c bit trong điu kin khng hong, bin đng

v môi trng kinh t, lm phát…uy tín ngân hàng s gi chân đc các khách
hàng gi tin. Ngc li, khi mt uy tín, khách hàng s không tin tng gi tin 
ngân hàng na, h s rút vn. Nu vic rút vn xy ra  t s gây ri ro nghiêm
trng, có th dn đn phá sn ngân hàng. Uy tín còn giúp ngân hàng có th vay
mn trên th trng liên ngân hàng trong ngn hn đ đáp ng thanh khon, đc
bit trong bi cnh khng hong thanh khon.
 Nhân t con ngi:  lnh vc ngân hàng, nhân s trong công tác qun lý thanh
khon rt quan trng. Nu nhà qun lý thiu kin thc, thiu kinh nghim, thiu
thông tin th trng trong vic qun lý thanh khon có th làm ngân hàng đng
trc nguy c mt thanh khon. Bên cnh đó, đi ng cán b, nhân viên yu kém
7


v trình đ, thiu đo đc ngh nghip có th gây tht thoát tài sn, nh hng ti
thanh khon ca ngân hàng.
1.1.4.2. Các nhân t bên ngoài:
Các nhân t bên ngoài thng mang tính khách quan, ngân hàng buc phi chp
nhn s tác đng ca các nhân t đó và có nhng điu chnh thích hp đ thích nghi và
phát trin.
 Chính sách tin t ca NHNN: ngân hàng là mt ngành kinh doanh đc bit, trong
đó NHTM thc hin vai trò là công c thc thi chính sách tin t, điu tit kinh t
v mô. Hot đng ca các NHTM chu s kim soát cht ch ca NHNN. Tùy vào
mc tiêu phát trin kinh t – xã hi trong tng thi k, đ phù hp vi các gii
pháp ca Chính ph mà NHNN thc hin điu hành chính sách khác nhau. Chính
nhng chính sách tin t đó s nh hng trc tip đn thanh khon ca các
NHTM. Khi NHNN thc thi chính sách tin t cht bng các công c nh gii hn
tng trng tín dng, khng ch lãi sut trn huy đng điu đó nh hng trc tip
ti dòng tin ra và dòng tin vào ca các NHTM.
 Môi trng hot đng kinh doanh ca ngành: Hot đng ca các NHTM luôn gn
lin vi nhng bin đng v kinh t, chính tr, pháp lỦ, vn hóa xã hi nh hng

trc tip đn các chin lc phát trin cng nh các quyt đnh kinh doanh ca mi
NH, trong đó có công tác thanh khon luôn chu tác đng ln và nhy cm vi mi
s thay đi ca môi trng.
 S phát trin ca th trng tin t: Th trng tin t đc s dng nh là mt
phng tin giao dch và chuyn giao qu tin t ngn hn nhm đáp ng nhu cu
vn ngn hn và duy trì kh nng thanh khon gia đn v thng d vn và đn v
thiu ht vn. Các NHTM có th huy đng các ngun vn ngn hn trên th trng
liên ngân hàng đ đáp ng nhu cu thanh khon tm thi ca ngân hàng mình.
 Yu t th trng: Bao gm các yu t thuc nhu cu, tâm lý, thói quen t phía
khách hàng s nh hng ln đn thanh khon ca các NHTM. Ví d, tâm lý
khách hàng mun gi tin ti ngân hàng ln s an tâm hn dù lãi sut có thp hn
8


các ngân hàng nh. Hoc khi lm phát cao, ngi dân có xu hng chuyn d tr
tin đng sang d tr vàng, ngoi t mnh Các yu t này đu có tác đng trc
tip ti thanh khon ca các ngân hàng.
1.2. Lý thuyt v qun tr ri ro thanh khon ti các NHTM
1.2.1. Bn cht ri ro thanh khon
Theo Timothy W. Koch: “Ri ro thanh khon là s bin đng v thu nhp ròng và
th giá ca vn ch s hu, xut phát t khó khn ca NHTM trong vic huy đng ngay
lp tc các khon ngân qu có sn bng hình thc vay mn hoc bán tài sn.”
Theo A.Vento: Ri ro thanh khon là tình trng ngân hàng không có đ các ngun
tài chính đ đáp ng nhu cu thanh khon vào thi đim đn hn, hoc là phi s dng
nhng ngun tài chính vi chi phí cao mc dù ngân hàng vn có kh nng thanh toán. Ri
ro thanh khon s xy ra khi ngân hàng không có đ lng tin mt đ đáp ng các nhu
cu tc thì v vn nh nhu cu rút tin gi, gii ngân các khon tín dng đư cam kt vi
khách hàng hoc đáp ng các nhu cu vay mi ca nn kinh t.
Nh vy, ri ro thanh khon là mt loi ri ro quan trng bc nht đi vi mt t
chc kinh t, đc bit là các t chc tài chính. Tình trng này nh thì gây thua l, hot

đng kinh doanh b đình tr, nng thì làm mt kh nng thanh toán dn đn phá sn.
1.2.2. Nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon
1.2.2.1. Nguyên nhân ch quan
Nhóm nguyên nhân này đc xác đnh là nhng nguyên nhân gây ra bi chính ngân
hàng, bên trong ngân hàng. Nhóm nguyên nhân này có th kim soát tt thông qua các
quy đnh, h thng qun tr ni b cht ch.
 Ri ro do cách s dng vn: Ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi
ngn hn t các cá nhân và đnh ch tài chính khác, sau đó chuyn hoá chúng
thành nhng tài sn đu t dài hn. Do đó, đư xy ra tình trng mt cân xng gia
ngày đáo hn ca các khon s dng vn và ngày đáo hn ca các ngun vn huy
đng.
9


 Ri ro gây ra bi đo đc ngh nghip: Ch yu gây ra do cán b thm đnh h s
tín dng không tuân th đúng theo các quy đnh ca ngành và ca NHNN. Mt s
ngân hàng TMCP cha xây dng đc h thng chm đim tín dng đc lp khách
quan, chính xác.
 Ri ro v vic kim soát các thông tin tài chính và các tin đn: Vic các thông tin
tài chính, tài liu quan trng ca ngân hàng b rò r ra ngoài do h thng kim soát
thông tin kém cng nh hng đn thanh khon ca ngân hàng. Ngoài ra các tin
đn cng gây ra ri ro, nguy him cao, to s hiu lm cho khách hàng dn đn
vic rút tin  t ca khách hàng nh hng đn tình hình thanh khon ca ngân
hàng.
 Ri ro t ý thc chp hành quy đnh ca NHNN: Ý thc chp hành các quy đnh
ca NHNN v t l an toàn vn, an toàn trong hot đng cha tht nghiêm túc là
mt nguyên nhân na góp phn to nên ri ro thanh khon cho h thng.
 Ri ro do cha có chin lc qun tr ri ro thanh khon phù hp: Do ngân hàng
cha thành lp h thng qun tr thanh khon, qun tr ri ro mt cách đy đ, hiu
qu, ch mi dng  mc đ làm theo các yêu cu ca NHNN, cha xây dng

riêng các ch tiêu an toàn cho mình.
1.2.2.2. Nguyên nhân khách quan
Nguyên nhân khách quan là nhng nguyên nhân do nhng nhân t bên ngoài tác
đng vào, ngân hàng khó th kim soát đc. S phn ng ca ngân hàng thng đi sau
nhng hành đng ca nhóm nguyên nhân này.
 Ri ro v pháp lut và chính sách qun lý ca NHNN: Ri ro này xut phát t các
chính sách v qun lý ngân hàng ca NHNN nh s thay đi chính sách qun lý
kinh t, thay đi các quy đnh v pháp lut nhng ngân hàng không đ thi gian
thích nghi, thay đi trong điu kin mi k hoch công vic đư trin khai. Nhng
nguyên nhân này thng tác đng lên din rng, nh hng đn toàn b h thng
ngân hàng.
10


 Ri ro t khách hàng: K đn là các ri ro t các khách hàng ca ngân hàng, bao
gm khách hàng đi vay và khách hàng là các ngân hàng. Loi ri ro này xut hin
khi mt trong các bên tham gia vào quá trình thanh toán, giao dch không hoàn
thành ngha v ca mình dn đn h qu kéo theo mt s ngân hàng khác b nh
hng.
 Ri ro do tác đng ca nn kinh t th gii: Ngày nay, nn kinh t nc ta đư hi
nhp khá nhiu vi kinh t th gii. S bt n ca mt quc gia nào trên th gii
đu có th nh hng đn nn kinh t ca Vit Nam.
Ngoài nhng nguyên nhân nêu trên, còn rt nhiu nhng nguyên nhân khác gây ra
ri ro thanh khon ti ngân hàng, tùy thuc vào tng đc đim ca tng thi k và  mi
quc gia, mi ngân hàng khác nhau.
1.2.3. oălng ri ro thanh khon
 đo lng ri ro thanh khon, ta có th tip cn qua các ch s thanh khon sau
đây:
 Ch s H1: Vn t có/Tng ngun vn huy đng. Ch s này đa ra nhm mc
đích gii hn mc huy đng vn ca ngân hàng đ tránh tình trng khi ngân hàng

huy đng vn quá nhiu vt quá mc bo v ca vn t có làm cho ngân hàng có
th mt kh nng chi tr. Ch s này càng tin gn v 5% cho thy kh nng huy
đng vn ca ngân hàng càng cao. Mc quy đnh chung ca ch s H1, và H2
nhm đo bo an toàn thanh khon ca ngân hàng là phi ln hn hoc bng 5%.
 Ch s H2: Vn t có/Tng tài sn Có. Ch s này đc s dng đ đánh giá mc
đ ri ro ca tng tài sn Có ca mt ngân hàng. Thông thng, ngân hàng nào
gp phi s st gim v tài sn (do ri ro xut hin) càng ln thì li nhun ca
ngân hàng càng gim thp. Ch s này cho phép tài sn ngân hàng st gim  mt
mc đ nht đnh so vi vn t có ca ngân hàng nhm đm bo kh nng chi tr
cho khách hàng trong điu kin th trng tin t bin đng.
 Ch s trng thái tin mt H3: (Tin mt + Tin gi ti các TCTD)/Tng tài sn Có
ây là ch s đánh giá vic d tr thanh khon ca NHTM. Ch s H3 càng cao thì
11


kh nng thanh khon càng tt, cho thy ngân hàng đang d tr mt lng tin ln
đ đáp ng các nhu cu thanh khon.
 Ch s nng lc cho vay H4: D n/Tng tài sn Có. Ch s này phn ánh mc đ
cho vay trên tng tài sn Có ca ngân hàng. Tín dng là mt loi tài sn có tính
thanh khon thp nht trong tng tài sn Có ca ngân hàng, do đó vic nm gi tài
sn này càng nhiu, ch s H4 càng cao thì kh nng thanh khon càng thp.
 Ch s H5: D n/Tin gi khách hàng. Ch s này phn ánh ngân hàng đã huy
đng bao nhiêu vn đ cho vay hay nói cách khác nó đánh giá các ngân hàng đư s
dng tin gi khách hàng đ cung cp tín dng vi t l bao nhiêu phn trm. T l
này càng cao, kh nng thanh khon ca ngân hàng càng thp.
+ Khi H5 < 1, ngân hàng dùng tin gi ca khách hàng đ cho vay, có d
tin gi.
+ Khi H5 > 1, ngân hàng cho vay nhiu hn lng tin gi ca khách hàng.
Lng tin gi không đáp ng đ nhu cu cho vay nên NH buc phi đi vay các
TCTD khác. Ri ro thanh khon trong trng hp này khá cao.

 .Ch s chng khoán thanh khon H6: (Chng khoán kinh doanh + Chng khoán
sn sàng đ bán)/Tng tài sn Có. Ch s phn ánh t l nm gi các chng khoán
có th d dàng chuyn đi thành tin mt, đáp ng nhu cu thanh khon trên tng
tài sn “Có” ca ngân hàng. Ch s này càng cao thì trng thái thanh khon càng
tt.
 Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD H7: Tin gi và cho vay TCTD/Tin gi
và vay t TCTD. Ch s này càng cao cho thy tính thanh khon ca ngân hàng
càng tt. Nu H7 > 1, ngân hàng đang đi gi nhiu hn đi vay, nm đc quyn
ch đng trong thanh khon và ngc li.
 Ch s H8: (Tin mt + Tin gi thanh toán NHNN + Tin gi KKH ti
TCTD)/Tin gi ca khách hàng. Ch s H8 càng cao thì kh nng thanh khon
ca ngân hàng càng tt.
1.2.4. Ni dung qun tr ri ro thanh khon
12


Qun tr ri ro thanh khon là mt quá trình qun tr nhm hn ch ri ro thanh
khon hoc ti thiu hóa các tn tht mà ri ro thanh khon gây ra vi hot đng kinh
doanh ca ngân hàng, t đó to điu kin cho vic s dng ti u các ngun vn ca ngân
hàng, gim đn mc thp nht các thit hi v tài sn và gia tng li nhun cho ngân
hàng.
Bn cht ca hot đng qun tr ri ro thanh khon trong ngân hàng có th đúc kt 
hai ni dung sau:
 Mt là, ngân hàng phi thng xuyên đi mt vi tình trng thâm ht hay
thng d thanh khon, do him khi nào thanh khon  trng thái cân bng.
 Hai là, thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l nghch vi
nhau. Mt tài sn có tính thanh khon càng cao thì kh nng sinh li ca nó s
càng thp và ngc li. Mt ngun vn có tính thanh khon cao thng có chi
phí huy đng ln và do vy, kh nng sinh li ca ngun vn này s không
cao.

Nhà đu t luôn đòi hi mt t sut sinh li cao nht tng ng vi mc ri ro mà
h gánh chu. Do đó, hot đng qun tr thanh khon không ch đòi hi gim thiu ri ro
mà còn phi bo đm kh nng sinh li cao nht có th.
Ngoài lý do ri ro thanh khon là loi ri ro thng nht mà ngân hàng phi đi mt,
trong bi cnh toàn cu hóa vi nhng bt n trong kinh t th gii, thì vic chú trng
công tác qun tr thanh khon cng nhm bo v ngân hàng khi các tác đng tiêu cc
không mong mun.
1.2.5. Mc tiêu ca qun tr ri ro thanh khon trong ngân hàng
Qun tr ri ro thanh khon bao gm hai mc tiêu c bn: thanh khon và li nhun,
bên cnh đó còn có mt mc tiêu th ba, đó là mc tiêu v xã hi.
 Mc tiêu thanh khon: Vi mc tiêu này ca QTRRTK là nhà qun tr phi đa s
an toàn, n đnh trong kinh doanh lên hàng đu đ đm bo hot đng ca ngân
hàng. Chính điu này s là kim ch nam cho mi quyt đnh hoch đnh dòng tin
và phân b dòng tin, không vì li nhun mà đánh đi mc tiêu an toàn. Vi mc
13


tiêu này thì nhà QTRRTK phi bit làm th nào đ đm bo đc các yêu cu,
trách nhim, ngha v tài chính s đn hn trong tng lai và kh nng đáp ng
ngha v đó tt nht.
 Mc tiêu li nhun: ây là mc tiêu th hai trong QTRRTK. Ngoài vic đm bo
an toàn thanh khon cho h thng thì mc tiêu th hai là gia tng li nhun t lnh
vc QTRRTK. Vic duy trì mt trng thái tha thanh khon s làm gia tng chi phí
(gim li nhun) nhng vic thiu ht thanh khon li dn đn chi phí gia tng khi
có các bin đng v ngun vn xy ra.
Nh vy, thanh khon và li nhun là hai đi lng bên ngoài có mc tiêu khác
nhau, t l nghch v li ích vi nhau, tuy nhiên nu xem xét mt cách chi tit và
công bng thì không phi nh vy. Thanh khon và li nhun là hai đi lng đi
lp nhng thng nht vi nhau. Thanh khon h tr đc lc cho li nhun và li
nhun cng h tr cho thanh khon, thanh khon giúp cho li nhun mà ngân hàng

kim đc không b tn tht khi có các bin c bt li xy ra.
 Mc tiêu vì s an toàn ca h thng và gii quyt nhu cu tín dng cho s phát
trin kinh t - xã hi: Ngoài hai mc tiêu c bn trên thì QTRRTK còn có mt mc
tiêu là vì s an toàn ca h thng ngân hàng. S n đnh thanh khon ca ngân
hàng chính là si dây liên kt đc bit gia các ngân hàng giúp cho s n đnh ca
toàn h thng vì mt khi có mt ngân hàng b mt thanh khon thì có th kéo theo
hàng lot các ngân hàng khác b nh hng.
Ngoài ra, thanh khon tt còn đáp ng đc nhu cu vay vn ca nn kinh t nhm
phc v tt nhu cu phát trin kinh t - xã hi. Ngoài ra khi ngân hàng b mt thanh khon
dn đn phá sn thì nhng khon tin gi mà ngi dân, nhà đu t đư gi vào ngân hàng
s b mt, gây hoang mang trong xã hi.
1.2.6. Chinălc qun tr thanh khon
 x lý vn đ thanh khon, các ngân hàng cn có chin lc qun tr thanh khon
thích hp. Các ngân hàng có th tip cn các chin lc thanh khon theo các hng t
14


bên trong (da vào tài sn Có), vay mn t bên ngoài (da vào tài sn N) hoc kt hp
t c hai ngun trên.
 Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn Có
Qun tr thanh khon da vào tài sn Có là chin lc ngân hàng to ngun cung cp
thanh khon t chính các tài sn ca ngân hàng. ó là các tài sn có tính thanh khon cao,
d chuyn hóa thành tin trong thi gian ngn nh trái phiu kho bc, các khon trái phiu
đô th, tin gi ti các ngân hàng khác, chng khoán các c quan chính ph, chng khoán
các ngân hàng khác.
o Chin lc tip cn thanh toán thc s: Vi chin lc này ngân hàng ch
cho vay ngn hn. Khi có nhu cu thanh khon phát sinh, ngân hàng có th
thu hi các khon cho vay hoc bán n đ đáp ng nhu cu thanh khon.
o Chin lc tip cn th trng tin t: Chin lc này đòi hi ngân hàng
phi d tr thanh khon đ ln di hình thc nm gi nhng b phn tài

sn có tính thanh khon cao, ch yu là tin mt và các chng khoán ngn
hn. Khi xut hin nhu cu thanh khon, ngân hàng bán các tài sn d tr
cho đn khi tt c các nhu cu thanh khon đc đáp ng. Tip cn th
trng tin t theo hng này còn gi là chin lc chuyn hóa tài sn, bi
vì ngân hàng tng ngun cung cp thanh khon bng cách chuyn đi các
tài sn phi tin mt thành tin mt.
 Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn N.
Qun tr thanh khon da vào tài sn N là chin lc mà ngân hàng to ra ngun
thanh khon t vic vay mn bên ngoài ngân hàng. Yêu cu ca các ngân hàng là vay
mn tc thi ngun vn kh dng đ trang tri tt c nhu cu thanh khon đư d phòng.
Tuy nhiên, vic vay mn thng ch đc trin khai khi nhu cu thanh khon xut hin
đ tránh d tr quá mc cn thit. Vay mn thanh khon là cách tip cn nhiu ri ro đ
mt ngân hàng gii quyt vn đ thanh khon nhng cng đng thi đem li li nhun
cao nht do bi dao đng lãi sut trên th trng tin t và kh nng thay đi v s sn có
ca các khon tín dng.
15


Các ngân hàng khi có nhu cu vay mn có th vay vn trên th trng liên ngân
hàng, vay qua đêm, vay NHNN, bán các hp đng mua li, phát hành chng ch tin gi
kh nhng có mnh giá ln
 Chin lc qun tr kt hp
Do hai chin lc qun tr trên đu nhng u, nhc đim riêng nên hu ht các
ngân hàng s dng chin lc qun tr thanh khon kt hp gia tài sn N và tài sn Có
nhm ti đa hóa li nhun và ti thiu hóa các ri ro có th xy ra.
Tùy thuc vào nhu cu thanh khon mà ngân hàng la chn các ngun đáp ng cho
phù hp. nh hng ca chin lc này là: Các nhu cu thanh khon thng xuyên hàng
ngày s đc đáp ng bng d tr (tin mt ti qu, các chng khoán kh mi và tin gi
ti các ngân hàng khác); các nhu cu thanh khon không thng xuyên nhng có th d
đoán trc (theo thi v, chu k và xu hng) s đc h tr bng các tha thun trc

v hn mc tín dng t các ngân hàng đi lý hoc nhng nhà cp vn khác. Vi nhu cu
thanh khon có tính đt xut không th lng trc thì đc đáp ng t vay mn ngn
hn trên th trng tin t. Các nhu cu thanh khon dài hn cn đc hoch đnh và
ngun vn đ đáp ng nhu cu này là các khon tin vay ngn hn và trung hn.
Tuy nhiên vic u tiên hay linh hot la chn các ngun d tr nào đ đáp ng nhu
cu thanh khon còn ph thuc vào nhiu yu t nh: nhu cu thanh khon, thi hn nhu
cu thanh khon, kh nng tip cn th trng tài sn N, kh nng chp nhn chi phí và
ri ro, chính sách và các quy đnh ca NHNN. Do vy vic qun tr thanh khon là k
thut và cng là ngh thut ca mi ngân hàng.
1.2.7. Quy trình qun tr ri ro thanh khon.
Qun tr ri ro thanh khon rt quan trng và là hot đng thng xuyên ca các
NHTM. Do đó tt c các NHTM cn xây dng cho mình quy trình qun lý ri ro nói
chung và quy trình qun tr ri ro thanh khon nói riêng. Nhìn chung có th tng hp li
quy trình qun tr ri ro thanh khon nh sau:
Bc 1: Nhn dng ri ro.
16


 qun tr ri ro, nhà qun tr phi nhn dng đc ri ro bng cách theo dõi, xem
xét, nghiên cu môi trng hot đng và toàn b hot đng ca ngân hàng nhm thng kê
đc tt c nhng ri ro, d báo nhng dng ri ro có th xut hin đi vi ngân hàng, t
đó có nhng gii pháp kim soát và tài tr ri ro thích hp. Nhng du hiu nhn bit ri
ro thanh khon:
- Khách hàng rút nhiu tin gi cùng mt lúc.
- Tng trng tín dng nhanh hn vn huy đng.
- Thiu chin lc huy đng vn cnh tranh.
- Ph thuc quá nhiu vào ngun vn không n đnh (tin gi t chc).
- B gim các hn mc vay trên th trng tin t.
- Ngun vn không đa dng.
- B gim mc xp hng tín nhim.

-  lch ln v k hn và loi tin gia Tài sn N – Tài sn Có.
- H thng thanh toán b gián đon.
- Thiu tài sn đm bo (tin kí qu) đi vi các khon cho vay.
Bc 2: Phân tích ri ro thanh khon.
ây là bc xác đnh nhng nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon nhm tìm ra
bin pháp hu hiu đ phòng nga ri ro. ây là mt công vic không h đn gin vì
thng có rt nhiu nguyên nhân có th dn đn ri ro thanh khon, và trong các nguyên
nhân đó có nhng nguyên nhân chính yu và các nguyên nhân ph.
Bcă3:ăoălng ri ro thanh khon.
 đo lng ri ro thanh khon cn thu thp s liu, phân tích và đánh giá qua b
ch s thanh khon, d tr thanh khon thông qua các phng pháp tip cn thanh khon.
Bên cnh đó, ta có th s dng tiêu chí tn sut xut hin ca ri ro và biên đ ca ri ro
đ đánh giá mc đ tác đng ca ri ro thanh khon đi vi ngân hàng.
Bc 4: Kim soát ậ Phòng nga ri ro thanh khon.
Kim soát ri ro thanh khon là công vic chính ca công tác qun tr ri ro thanh
khon. Kim soát ri ro là vic s dng các bin pháp k thut, công c, chin lc, các