B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
ẮẮẮẮẮẮẮ
NGUYNăNG HUYNH
S MÂU THUNăTRONGăCHệNHăSÁCHăI VI CH
U XE KHU TRUNG TÂM THÀNH PH H CHÍ MINH
LUNăVNăTHC S CHÍNH SÁCH CÔNG
TP. H CHÍ MINH ậ NMă2013
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
ẮẮẮẮẮẮẮ
CHNGăTRÌNHăGING DY KINH T FULBRIGHT
NGUYNăNG HUYNH
S MÂU THUNăTRONGăCHệNHăSÁCHăI VI CH
U XE KHU TRUNG TÂM THÀNH PH H CHÍ MINH
NGÀNH: CHÍNH SÁCH CÔNG
MÃ S: 60340402
LUNăVNăTHC S CHÍNH SÁCH CÔNG
NGIăHNG DN KHOA HC:
TS. HUNH TH DU
TP. H CHÍ MINH - NM 2013
i
LIăCAMăOAN
TôiăcamăđoanăLunăvnănƠyădoăchínhătôiăthc hin và ni dung ca nó không nht thit
phnăánhăquanăđim caăChngătrìnhăging dy kinh t Fulbright hay ca Trngăđi hc
Kinh t Thành ph H Chí Minh.
Tác gi
Nguynăng Huynh
ii
LIăCMăN
Tôi xin dành li cmănăchơnăthƠnhăđn thy Hunh Th Du,ăngi đưăhng dn thc
hin LunăvnănƠyăbng tt c tinh t trongătraoăđi hc thut. Và mt li cmănăsơuăđm
khác dành cho các thy côăđưănhit tình truyn ging kin thc vi tâm huyt caoăđ, cngă
nhăcác cán b nhân viên caătrng qua vic h tr và toănênămôiătrng hc tp lý
tng.
TP.ăHCM,ăthángă6ănmă2013
Nguynăng Huynh
iii
TịMăTTăKTăQUăNGHIểNăCU
ụătng xây dngăbưiăđu xe ngm Thành ph H ChíăMinhă(TP.HCM)ăđưăđcăđaăraă
t nhngănmă90ăca Th k trc.ăTrongăhnămt thpăniênăqua,ăcácăbc c th đưăđc
trin khai vi nhngăchínhăsáchăuăđưiăca Thành ph. Tuy nhiên, trên thc t đn nay vn
chaăcóăd ánănƠoăđc tin hành xây dng. Kt qu phân tích trong lunăvnănƠyăchoăthy
nguyên nhân chính là do mcăgiá/phíăđu xe. Mcăgiáăđu xe lòngăđng do Thành ph
quyăđnh hinănayăđangăthpăhnămc giá cn thităđ cácăbưiăđu xe ngm có th bùăđp
đc chi phí tài chính vào khong 22 ln. S chênh lch quá ln này kt hp vi chính
sách qunălỦăchaăhiu qu đưălƠmăgiaătngănhuăcu ch đuăxeălòngăđng, trc tip làm
gimălng cu d kin ca các d ánăbưiăđu xe ngm d đnh trin khai.
Xét v khía cnh chính sách công, vicăuăđưiăvƠătr cpăđ xây dngăbưiăđu xe và quy
đnh mcăgiáăđu xe thp là mâu thun và trit tiêu nhau. Do vy, TP.HCM cn xem xét
đ loi b s mâu thun hay bt hp lý này.
Vi nhiuăchínhăsáchăuăđưi,ăquyăđnh, kimăsoátăđưăđc Chính quyn Thành ph áp dng
trong nhiuănmăquaănhngăvnăchaămangăli tính kh thi và hp dn cho th trng ch
đu xe, thì vicăđ th trng quytăđnh mc giá gi xe là gii pháp cn thit. Mc giá
cnh tranh có th nói là yu t quan trng nht quytăđnh tính kh thi ca các d án bãi
đu xe ngm mà không tùy thucăvƠoăuăđưi,ăh tr c th cho tng d án riêng bit. Nu
khu vcătănhơnăch daăvƠoăcácăuăđưiăđc thù tng v tríăđuăt,ătng d án riêng bit thì
s không mang li tính năđnh lâu dài cho th trng này, mà còn to ra nhng bóp méo
hay tn tht xã hi.ă cung cu quytăđnh mc giá trong bi cnh hin nay là hp lý và
d thcăthi.ăiu này s thi lung gió miăvƠoăđngăcăcaănhƠăđuătăcngănhătínhăkh
thi ca các d ánăđuătăbưiăđuăxeăđangăchm trin khai hin nay.
iv
MCăLC
LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TÓM TT KT QU NGHIÊN CU iii
MC LC iv
DANH MC VIT TT vi
DANH MC HÌNH VÀ BNG BIU vii
Chngă1 GII THIU 1
1.1 Bi cnh chính sách 1
1.2 Câu hi nghiên cu 2
1.3 Phm vi nghiên cu 2
1.4 Phngăphápănghiênăcu: 3
1.5 Cu trúc ca lun vn 3
Chngă2 KHUNG PHÂN TÍCH 5
2.1 Quan h cung cu trong th trngăbưiăđu xe 5
2.2 Tính toán chi phí ch đu xe 6
2.1.1 Chi phí trc tip 6
2.1.2 Chi phí kinh t ngoi tác 8
2.3ăCăs d liu 9
Chngă3 PHÂN TÍCH CHI PHÍ VÀ MCăGIÁăU XE HP LÝ 11
3.1 Chi phí trc tip 11
3.1.1 Hng phân tích và các gi đnh 11
3.1.2 Chi phí xây dng 12
3.1.3 Chi phí qun lý d án 15
v
3.1.4 Chi phí vn hành, bo trì 16
3.2 Xácăđnh mc giá tài chính 17
3.3 Chi phí kinh t bao gm ngoi tác 19
Chngă4 S MÂU THUN TRONG CÁC CHÍNH SÁCH QUN LÝ 21
4.1 căthùăbưiăđu xe khu trung tâm 21
4.2 Các vnăđ tn ti 23
4.3 NhƠăncăđưăcanăthipănhăth nào? 23
4.3.1ăQuyăđnh s ch đu xe ti thiu 23
4.3.2 S dng dinătíchălòngăđng làm ch đu xe 24
4.3.3 Kim soát và qun lý giá 25
4.3.4ăuăđưiăvƠătr cp 26
4.3.5ăóngăvaiătròănhƠăcungăcp 27
4.4 S mâu thun trong các chính sách qun lý 28
Chngă5 KT LUN VÀ KIN NGH CHÍNH SÁCH 30
5.1 Kt lun và kin ngh 30
5.2 Nhng hn ch ca nghiên cu 31
TÀI LIU THAM KHO 32
Ph lc 1 - Tính toán chi phí vn tài chính 35
Ph lc 2 - Phơnătíchăđnăgiáăthiăcôngăxơyădngăbưiăđu xe 37
Ph lc 3 - Din tích mt ch đu xe ô tô 38
Ph lc 4 - Tiêu chun xây dng các mc giá gi xe 39
Ph lc 5 - Quyăđnh din tích và s ch đu xe ti thiu 40
Ph lc 6 - Quy mô ch đuăxeăkhuătrungătơmăthngămi tài chính 42
vi
DANHăMCăVITăTT
T vit tt
Tên ting Anh
Tên ting Vit
CAPM
Capital Asset Pricing Model
Môăhìnhăđnh giá tài sn vn
CBD
Central Business District
Khuătrungătơmăthngămi tài chính
Indochina
Indochina Group
Công ty TNHH TpăđoƠnăôngădng
IUS
Công ty c phnă đuă tă phátă trin không
gian ngm
NPA
National Parking Association
Hip hiăBưiăđu xe Quc gia Hoa K
SGTVT
Ho Chi Minh City Department of
Transportation and Public Works
S Giao thông Vn ti Thành ph H Chí
Minh
TP.HCM
Ho Chi Minh City
Thành ph H Chí Minh
UBND
People’săCommittee
y ban Nhân dân
ULI
Urban Land Institute
Vinătăđaiăôăth Hoa K
vii
DANHăMCăHỊNHăVÀăBNGăBIU
Hình 1 ậ Tácăđng ca hàng thay th trong th trng ch đu xe 5
Hình 2 ậ Ngơnăluăd ánăđuăt 7
Hình 3 ậ Tng hp các mc giá gi xe 19
Hình 4 ậ Thayăđi cung cu ca các chính sách qun lý 29
Bng 1 ậ Chi phí thi công hmăđu xe ca mt s d án tiêu biu 13
Bng 2 ậ Din tích mt ch đu xe 14
Bng 3 ậ Chi phí vn hành cho mt ch đu xe 16
Bng 4 ậ Phân b chiăphíăđuătăhƠngănmăca mt ch đu xe 17
1
Chngă1 GIIăTHIU
1.1 Biăcnhăchính sách
Mt vnăđ qun lý đôăth ni bt trong nhngănmăgnăđơyălà gii quyt nhu cu giao
thôngătnh, c th là ch đu xe ô tô phát sinh cùng vi nhu cuăđiăli làm vic hàng ngày
ca ngi dân. ụătng xây dngăbưiăđu xe ngm TP.HCMăđưăđcăđaăraăt thp niên
1990. Trongăhnă10ănmăqua, chính quyn Thành ph đưăcpăphépăđuătănhiu d án bãi
đu xe cácăđaăđimănhăcông viên LêăVnăTám,ăsân vnăđng HoaăL,ăsân khu Trng
ng hay sơnăbóngăđáăTaoăƠn, nhngăvnăchaăcóăd ánănƠoăđc thc hin. năđu
thángă3ănmă2013, trong mt cuc hp vi S Giao thông vn ti (SGTVT), Ch đuătă
mt s d án tha nhn kh nngăkhôngăth trinăkhaiăđc dù đưănhiu ln trì hoãn, và
chp nhn b rút giyăphépăđuătăhoc chu các hình thc x lý khác (theoăLaoăng,
2013).
Có nhiuălỦădoăđcăđaăraănh:ă(i)ăvng các th tcăvƠăquyăđnh k thut, (ii) s chaă
hp lý ca các tiêu chunăquyăđnh s ch đuăxe,ă(iii)ăcácăuăđưiăkhuynăkhíchăđuătă
chaăthc t, hay (iv) công tác kim tra và giám sát caăcácăcăquanănhƠănc trong th
trng ch đu xe này còn nhiu bt cp. Nhng nguyên nhân này có th đúng,ănhngă
chúng ch liênăquanăđn khía cnh th tcăvƠăquyăđnh. Xét v mc tiêu ca doanh nghip
hayăcácănhƠăđuătătănhơn,ălỦădoăduyănht mà h không thc hin hoc trì hoãn hay hy
b mt d ánănƠoăđóălƠădoăkhôngăcóăhiu qu v mt tài chính. Trong các nguyên nhân làm
cho mt d án không kh thi v mt tài chính thì mcăgiáăthng là yu t quytăđnh.
Trong bi cnhăchaăcóăbưiăđu xe ngmănƠoăđc xây dng trong khi nhu cuăđu xe
khu vcătrungătơmăgiaătngărtănhanhănmăt nmă2005,ăChính quyn Thành ph đưăchoă
phép đu xe ô tô cóăthuăphíădiă lòngăđng mt s conăđng trong khu trung tâm
(Quytăđnhă245/2005/Q-UBND).ăLòngăđngăđưăđc s dng làm ch đu xe vi mt
mc giá rt thpă5.000ăđng/xe/lt và đcăduyătrìătrongăhnă7 nmăqua, trong khi nhiu
tòa nhà và trungătơmăthngămi áp dng mc giá t 40.000ă đnă100.000ă đng/xe/lt
2
(VOV Giao Thông, 2013).
1
Mc giá đu xe ô tô theo tháng mt s tòa nhà khu vc
trung tâm (đaă phn là ch đu xe ngm) lênă đn 6 triuă đng/xe/tháng so vi 1 triu
đng/xe/thángătheoăquyăđnh ca Thành ph.ăơyălƠămt mc chênh lch rt ln. Có th
các tòa nhà khu vc trung tâm có quyn lc th trngăđi vi các khách hàng ca h nên
h có th đnhăgiáăcao,ănhngănu mcăgiáăđu xe lòng đng quá thp s thu hút khách
hàng caăcácăbưiăđu xe ngmătrongătngălai.ăCóăth đơyălƠămt trong nhng nguyên nhân
mà ch đuătăcácăbưiăđu xe ngm nhn thy nên h khôngăcóăđngăcătrin khai các d
án ca mình.
1.2 Cơuăhiănghiênăcu
T nhng vnăđ trên LunăvnănƠy tp trung vào hai câu hi nghiên cu:
Th nht, có s mâu thun trong mc giá ca mt ch đu xe ô tô khu trung tâm
TP.HCM không?
Th hai, chính sách cho vic phát trin bưiăđu xe ô tô khu trung tâm TP.HCM nên
nhăth nào?
câu hi th nht, tác gi ch yu tp trung vào vic phân tích mc giá tài chính cho mi
ch đu xe ngm, so sánh vi mcăgiáăđu xe quyăđnh trênălòngăđng hinănayăđ ch ra
nguyênănhơnăcăbnălƠmăchoăcácăbưiăđu xe ngmăchaăđc xây dng. ThêmăvƠoăđó,ădi
gócăđ chính sách công, tác gi cngăs phân tích mtăcáchăsăb chi phí kinh t ca mt
ch đuăxeăđ ch ra tính bt hp lý trong vicăquyăđnh mcăgiáăđuăxeătrênălòngăđng
hin nay. Còn câu hi th haiăđc gii thích qua vic phân tích các chính sách can thip,
qun lý ca chính quyn Thành ph trênăcăs lý thuyt kinh t hc vi mô v quan h cung
cu ca hàng hóa trên th trng cnh tranh.
1.3 Phmăviănghiênăcu
Lunăvnăphơnătíchăch đu xe ô tô trong các bưiăđu xe ngm khu trung tâm thành
ph. u tiên, chn xe ô tô vì hiu qu chuyên ch ngi caăphngătin này không cao
1
Tng hp ca tác gi t các giao dchăchoăthuêăvnăphòngăvƠăthôngătinăniêmăyt giá gi xe cácătòaănhƠăvnă
phòng, khách snătrongăkhuătrungătơmăthngămi tài chính (CBD).
3
nhngăli chim nhiu din tích giao thông (Hunh Th Du, 2010).
2
Hnăna, đuătămt
bưiăđu xe ô tô cngăb ràng but nhiuăđiu kin nhădin tích đt ti thiu,ăđaăđim, tim
lc tài chính ca ch đuăt,ăthi gian trin khai kéo dài cùng cácăquyăđnh qun lý và tiêu
chun k thut kht khe cn tuân th. Tipăđn, chnăbưiăđu xe ngm là do các công trình
khu trung tâm b gii hn bi chiu cao tng,ăđc xây dng trên dinătíchăđt nh hp
vƠăcóăchiăphíăcăhi caăđt cao, phù hp vi các chính sách quy hoch, qun lý phát trin
không gian ngm ca chính quyn Thành ph trong nhngănmăgnăđơy.ăBưiăđu xe ngm
cngăchính là ngun cung ch yu khu trungătơmăđu nhngănmă1990,ăgiaiăđon btăđu
bùng n xây dng khách sn và cao c, choăđn thiăđim hin ti. Sau cùng, chn phm vi
930ha khu trung tâm hin hu (Quytă đnh s 6708/Q-UBND ngày 29/12/2012 ca
UBND TP.HCM) vì niăđơy tp trung nhiu nhà cao tng vi mtăđ dƠyăđc nên nhu cu
đu xe càng thêm ni bt (DăPhc Tân, 2011).
3
1.4 Phngăphápănghiênăcu:
tài s dngăphngăphápănghiênăcuăđnh tính kt hp viăcácăphơnătíchăđnhălng
trênăcăs các thông tin trong phm vi TP.HCMăđ mô t, phân tích các d liu và s kin
di nn tngăcăs lý thuyt nhm tr li cho câu hi nghiên cu. Tngăbc tính toán
cácăchiăphíăliênăquan,ătácăđng ca ngoiătácăcùngăđc thù khai thác cho mt ch đu xe
đin hình, đ t đóătínhăraăphíăđu xe miălt, ban ngày hocăbanăđêm,ăhoc theo phí gi
xe hàng tháng hay theo gi.
1.5 Cuătrúcăcaălunăvn
tr li các câu hi nghiên cu trên, phn còn li ca Lunăvnăđc trình bày trong 4
chngătip theo. Khung phân tích s đc bƠnăđnătrongăChngă2. Chngă3 trình bày
cácăbcăđ xácăđnh các chi phí tài chính và chi phí kinh t ca vic xây dngăbưiăđu xe
ngmăđ ch ra mc giá hp lý c v phngădin tài chính ln kinh t. Chngă4ătho lun
2
Theo Quy chun Quy hoch Xây dng Vit Nam, 1 ch đuăxeăhiăchim 25m
2
so vi 0,3m
2
ca mt xe
máy.ăng thi, tham kho phân tích ca Hunh Th Du thì mt ô tô ch đcă2ăngi so viă1,2ăngi ca
mt xe máy.
3
Nghiên cu ca DăPhc Tân cho thy các qun trung tâm TP.HCM có t trngăxeă ôătôăđngăkỦămi
chim gn 70% so vi toàn thành ph vƠăcaoăhnăhnăxeămáyătrongăgiaiăđonă5ănmăt 2005ăđn 2010.
4
v các chính sách qunălỦăbưiăđu xe hin ti. Kt lun, kin ngh chính sách cngănhăcácă
hn ch caăđ tài đc trình bày chngăcui cùng.
5
Chngă2 KHUNG PHÂN TÍCH
2.1ăQuanăhăcungăcuătrongăthătrngăbưiăđuăxe
Gi đnh th trng ch đu xe trong khu trung tâm TP.HCM là cnh tranh vi nhiuăngi
bán,ăngi mua; nó ch bao gm hai hàng hóa thay th nhau là ch đuăxeălòngăđng và
ch đu xe ngm. Theo Pindyck và Rubinfeld (2001), cân bng cung cu trên th trng
này chu nhăhng bi các yu t nhăchínhăsáchăqunălỦ,ăđiu tităcùngăquyăđnh tr cp
uăđưiăcaănhƠănc và c t s thayăđi giá ca các hàng hóa thay th. Trong th trng
cnh tranh thì s can thip caănhƠăncăthôngăquaăcácăquyăđnh t ra kém hiu qu, và cân
bng th trng ch yuăđn t các mc giá ca hàng hóa trong th trngăđó.ăVi ch đu
xe trong khu trung tâm thì mt s gim giá ch đuăxeălòngăđng s kéo theo s gim cu
ca ch đu xe ngmătngăngăvƠăngc li.
Hình 1 ậ TácăđngăcaăhƠngăthayăthătrongăthătrngăchăđuăxe
Ngun: Pindyck và Rubinfeld (2001), và phân tích ca tác gi.
Hình 1 cho thy khi giá ch đu xe lòngăđngăđc duy trì mc thp P
1
so vi mc giá
cân bng P
0
,ăthìălng cu ch đuăxeălòngăđngăcngătngălênăt Q
0
đn Q
1
. Trong ngn
hn thì tng cu th trng ch đuăxeălƠăkhôngăđi;ădoăđóăs giaătngăcu ca ch đu xe
0
A*
B*
S ch
đu xe
Q*
1
Q*
0
P*
1
P
*
0
Giá
S*
D*
D*
1
0
A
B
P
0
P
1
S
D
S
1
S ch
đu xe
Q
1
Q
0
Giá
Ch đuăxeălòngăđng
Ch đu xe ngm
6
lòngăđngăđcăbùăđp bng s gim cu ca ch đu xe ngm, th hinăquaăđng cu
dch chuyn sang trái t D
*
sang D
*
1
.
2.2 Tínhătoánăchiăphíăchăđuăxe
Mc tiêu chính caăLuơnăvnălƠăgii thích nguyên nhân ti sao trong sutăhnămt thp k
qua vnăchaăcóăbưiăđuăxeănƠoăđc xây dng và tho lun các vnăđ liênăđn chính sách
qun lý ch đu xe khu vc trung tâm Tp.HCM hiên nay. V nguyên tcăcngănhălỦă
tng nht là cn có mtăc tính c th chi phí kinh t ca mt ch đu xe. Tuy nhiên, do
gii hn ngun lc lunăvn này ch tp trung vào vic tính toán c th các mc giá tài
chínhăđ so sánh vi mc giá đuăxeătrênălòngăđng hinănay.ăSauăđó,ăs có mt phn
tho lun v các chi phí ngoi tác và gi đnh rng mc gia tài chính bng vi mc giá kinh
t đ đaăraămtăcătínhăsăb. Trên thc t, h s chuynăđi t giá tài chính sang giá
kinh t ch yuădaoăđng t 0,95-1,00, do vy, kt qu phân tích và bình lun chính sách s
khôngăthayăđi gia vic tính toán c th các chi phí kinh t và gi đnh chi phí kinh t
bng chi phí tài chính.
2.1.1ăChiăphíăătrcătip
Chi phí trc tip bao gm khon chiăphíăđuătăbanăđu nh xây dng công trình, lpăđt
thit b, qun lý d án và chi phí thng niên trong sut thi gian s dng nhăvn hành,
bo trì; các chi phí này d că lng t các d liu và kinh nghim vn hành trên th
trng. aăphn các nghiên cu trên th gii,ăcngănh báoăcáoăđuătăcácăd ánăbưiăđu
xeăđu áp dngătheoăđnh dng chi phí nêu trên. Chng hn nhă Litman (2006) đưăxơyă
dng hn công thc tính toán các chiăphí,ăđnh giá và doanh thu mt ch đu xe Hoa K
vƠăđc Saxena (2011) phát trinăriêngăchoătrng hpăcácăncăđangăphátătrinănhăn
.
Chiăphíăđuătăxây dng nhngănmăđu s đc phân b thƠnhădòngăngơnăluăđu trong
nhngănmăvn hành, kt hp viăchiăphíăthng niên s cóăđcădòngăngơnăluăđu th
hinăđc toàn b các chi phí ca mt d ánăđuătăbưiăđuăxeăđin hình. Và lý thuyt phân
tíchătƠiăchínhăđc s dngăđ thc hin vic hoán chuyn, phân b chiăphíăđuătănƠy. Giá
tr đu tăbanăđu ca mt d ánăbưiăđuăxeăđc quy v nmăphơnătích (nmă0), ký hiu
PV, phiăđc bi hoàn bngădòngăngơnăluă(Cask flow ậ CF) trongăcácănmăvn hành
7
sutăvòngăđi d án (nănm). Giá tr PVănƠyăđưăbaoăgm các chi phí xây dng, thit b ban
đu cngănhăcácăchiăphíăvn hành, boătrìătrongăcácănmăcònăli ca d án;ăPVăcònăđc
hiu là tng mcăđuătătrongăcácăBáoăcáoăđuăt.ăNgơnăluăvƠoăca d án là khon thu
trongăcácănmătip theo, ch yuă đn t phí gi xe và các hotăđng ph tr khácănhă
qung cáo, boătrìăxe,…ăGiáătr ngơnăluăvƠoănày khác nhau cácănmăphn nhăđc mc
tngăgiáăvéătheoăthiăgianăcngănhăcôngăsut phc v tngădnăđn mc năđnh và bão
hòa. Trong dài hn, gi s s giaătngămc giá giaăcácănmăkhông có s chênh lch nhiu
và đtăđc tcăđ tngătrngăđu hƠngănmălƠăg (%).ă mt d án hiu qu thì các dòng
ngơnăluănƠyăphiăđ đ bùăđpăchiăphíăđuătăPVăđưăb ra vi t sut sinh li, ký hiu r.
Nu ch phân tích cho riêng d án thì r là chi phí vn tài chính hay sut sinh li yêu cu
caănhƠăđuăt;ăcònănuăxétătrênăquanăđim c nn kinh t thìărălƠăchiăphíăcăhi kinh t ca
vn. Hình 2 sauăđơyăminhăhaăchoăngơnăluămt d ánăbưiăđu xe.
Hình 2 - Ngơnăluădăánăđuăt
Theo Bodie, Kane và Marcus (2003), giá tr hin ti (PV) ca chuiăngơnăluătngătrng
đuăCFătrongănănmăs bng giá tr hin ti caăchínhădòngăngơnăluăđu vô hn tr cho giá
tr hin ti caădòngăngơnăluăđu vô hn nmănăsauăkhiăđưăchit khu v nmăgc phân
tích.
Hay
(2.1)
Giá tr CF trong Công thc (2.1) chính là doanh thu cn có trong mt nmăđ boăđm
tính kh thi ca d ánăbưiăđu xe. T đó,ăkt hp vi nhu cuăvƠăđc thù vn hành s tính
đc các mc giá gi xeătngăng.
PV
CF(1+g)
CF
CF(1+g)
2
1
2
3
…
n
n+1
nm
CF(1+g)
n-1
0
CF(1+g)
n
8
2.1.2ăChiăphíăkinhătăngoiătác
Ngoi tác tiêu cc caă bưiă đu xe ngm đn t hai ngun, t vic nhă hngăđn giao
thông khu vc xung quanh và làm ô nhimămôiătrng nhăsuy gim chtălng ngun
nc, phát sinh khí thi. Ngoiătácăđu tiên nhăhngăđn giao thông đn t vic lái xe
tìm kim ch đu vào gi caoăđim, hay do chính các ch đuăxeătrênălòngăđng; nó làm
cn tr và gim tcăđ luăthôngăcácăphngătin, góp phn dnăđn ùn tc giao thông.
Feitelson và Rotem (2004) cho rng khi nhu cuăđu xe gn bng ngun cung s dnăđn
vic xpăhƠngăđ tip cn ch đuăxe,ălƠmăphátăsinhăđngăcăláiăxeătìmăkim các ch đu
khu vcăxungăquanhănhătrênămtăđtăhayălòngăđng.
Ngoi tác tip theo nhăhngăđnămôiătrngănhă(i)ăcôngătácăthiăcôngăxơyădng s tiêu
tn nguyên nhiên liuănhăduădiesel,ăđin và phát sinh ting n,ăgiaătngănngăđ bi
khu vc xung quanh, hay ô nhim do vic s dngănngălngăđ sn xut vt liu cung
cp cho d án;ă(ii)ăkhiăđaăvƠoăs dng mtăbưiăđu xe s gây hiu ng nhà kính do vic
tiêu tnănngălngăđ vn hành và taăraămôiătrng các khí thiăđc hiănhăGHG,ăSO2ă
và PM
10
và (iii) các nhăhngăđn kh nngăthoátănc b mtădoătngădin tích bê tông
hóa làm chm quá trình thm thuănc, hay các nguyên nhiên liu caăđngăcăvƠălng
nc thi ra trong quá trình vn hành s trc tip làm ô nhim ngunănc. Silverman
(1988) ch ra rng din tích không thmăncătng lên s lƠmătngălngănc thoát ngang,
mang theo các cht thi, du nhn và khi chy ra sông rch s làm ô nhim ngunăncăniă
đó.ăArnoldă(1996) cho thy các khách sn,ătrungătơmăthngămi vi nhiu tng hmăđu
xe là loiăcôngătrìnhălƠmătngădin tích không thm thuănc nhiu nht nu so vi các
dng công trình khác. C th các dng công trình này toăraăđn 95% din tích không thm
nc so vi mc 75% ca các khu công nghip và 38% ca các công trình nhà . Bao quát
hn, Chester, Horvath, & Madanat (2011) đư s dngăphngăphápăđánhăgiáăvòngăđiăđ
xácăđnh chi phí xã hi ca vicăđuătămt ch đu xe, bao gm chi phí s dng nguyên
nhiên liu giaiăđon xây dng, chi phí phát các khí thi GHG, SO2, PM10 giaiăđon
vn hành và c các phí tn sc khe caăngi dân.
Nhăvy, khi có ngoi tác tiêu cc xy ra thì chi phí cho mt ch đu xe phi bao gm mc
giá thc cng vi chi phí ngoi tác, và nó nhiuăhnăđángăk so vi mc thc t ngi lái
xe tr. Lúc này, nhƠănc có th can thip bng nhiu cách thcăkhácănhauănhăđánhăthu,
9
cp quota, hay t làm. Hnăth,ătrongătrng hpănƠyăđnh ra mc giá trnăcngăhn ch
cungănhngăs gây ra nhiu h ly.ăơyălƠănhng khía cnh đángăluăỦ, nhng do gii hn
ngun lc, Lunăvnăkhông phân tích sâu vnăđ này.
2.3 Căsădăliu
Lunăvnăs dng đaăphn thông tin th cp có kt hp vi mt s tính toán và phân tích
ca tác gi. Bi cnh nghiên cu cùng các chính sách qunălỦăbưiăđuăxeăđc tng hp t
các Quytăđnh, Ngh quyt caăUBNDăvƠăHNDăTP.HCM,ăt các thông tin truyn thông
phn ánh tình hình qunălỦăbưiăđu xe.
Các khon chi phí đc thù và thông s k thut căbn caăbưiăđu xe đc da vào Báo
cáoăđuătăca hai d án sân vnăđng HoaăLăvƠăcôngăviênăLêăVnăTám, hai trong s
bn d ánăđưăphêăduytănhngăchaătrin khai. C haiăđaăđimănƠyăđu nm trong quy
hoch khu trung tâm, và trong tình trng qu đt hn ch thìăđơyăđc xem là v trí tt nht
hin tiăđ cung cp ch đuăxeăchoăkhuăthngămiătƠiăchínhăsauănƠy.ăBưiăđuăxeăLêăVnă
Tám gm 5 tng hm vi tng dinătíchăđu xe là 72.321m
2
phc v cho 1927 ch đu xe
quyăđi.ăThángă3ănmă2010ăd ánăđưătin hành khiăcôngănhngăsauăđóăđưăngngătrin khai
vi mt s lỦădoăliênăquanăđn th tcăphápălỦ.ăBưiăđuăxeăHoaăLăcngăgm 5 tng hm
vi tng dină tíchă đu xe là 71.938m
2
phc v khong 3.062 ch đuă xeă quyă đi
(Indochina 2010; IUS 2007). Vi mt dinătíchădƠnhăchoăđuăxeătngăđngănhauănhngă
công sut caăbưiăđuăxeăHoaăLănhiuăhnă1,5 ln so viăbưiăđuăxeăLêăVnăTámălƠăvìăd
án s dng công ngh xp xe t đng hai tng. D ánăđưăđc cpăphépăđuătăvƠoănmă
2010ăvƠăđnăđuănmă2013ăCh đuătăđưăchínhăthc xin rút lui không trin khai.
Chiăphíăđuătăxơyădng phn ngm tham kho t website ca các nhà thu xây dng và t
báo cáo phân tích th trng caăcácăcôngătyătăvnănhăRLB (2008, 2009, 2010, 2011a,
2012, 2013), đaăphn tng hp t các côngătrìnhătngăt đưădin ra. Tipăđn tham kho
mt s thông l quc t mà ch yu là Hoa K và quyăđnh v mt bng chi phí vn hành
cngănhăcácăđnh mc nhăhng ngoiătácăđ tínhăraăđc chi phí kinh t cho mt ch
đu xe (Chester et al. 2011; Litman 2006).ăTrênăcăs đóăđ xut mc giá gi xeăđ so sánh
vi các mcăđangăápădng hin ti. Vnăđ bưiăđu xe ch mi ni bt trong nhngănmă
10
gnăđơyătrongăqunălỦăđôăth TP.HCM nên bài vit s s dng nhiu nhng d kin v
mc giá, qun lý và th trngăbưiăđu xe cácănc trên th gii.
11
Chngă3 PHỂNăTệCHăCHIăPHệăVÀăMCăGIÁăUăXEăHPăLụ
3.1 Chiăphíătrcătip
3.1.1 HngăphơnătíchăvƠăcácăgiăđnh
Chiăphíăđuătăbaoăgm các chi phí xây dng, lpăđt thit b và qun lý d án; kt hp vi
chi phí vn hành s hình thành nên chi phí trc tip cho mt d ánăbưiăđu xe ngm.ăơyălƠă
nhng chi phí ni và d đoălng,ătínhătoánăđc thông qua d kin th trng xây dng
TP.HCMăcóăđi chiu và so sánh vi các thành ph trên th gii.
Có ba dngăbưiăđuăxeăđcăxemăxétăđ tínhăchiăphíăđuătăchoămt ch đuăxe,ăđóălƠăđu
xeătrênălòngăđng,ăđu xe trên mtăđtăvƠăđuăxeădi tng hm.ăuăxeătrênălòngăđng
ch là gii pháp tình th ca căquanăqun lý nhm đi phó vi kh nngăngun cung thiu
ht,ăcònăđu xe trên mtăđt không là gii pháp lâu dài trong khu trung tâm hin hu cht
hpăvƠăchiăphíăcăhi caăđt cao. Lun vnăchn cácăbưiăđu xe ngmăđ phân tích vì đơy
là ngun cung chinălcătrongăđnhăhng phát trinăbưiăđu xe ca chính quyn thành
ph 10ănmătr liăđơyăthôngăquaăđ xut tám v tríăbưiăđu xe ngmăvƠăđưăphêăduyt bn
d ánă(đóălƠăcácăbưiăđuăxeăLêăVnăTám,ăTaoăƠn,ăTrngăngăvƠăHoaăL). Nó cóăuă
đim là vn s dngăđc mtăđt bên trên cho mcăđíchăchínhăcaănóănhăcôngăviên,ăsơnă
vnăđng,ăkhuăthngămi, khách sn, vì th không gánh chu giáăđt trong cu phn chi
phí. Tuyănhiên,ăđim hn ch caănóălƠăchiăphíăđuătăcao.ăTrong mtăbáoăcáoănmă2012,ă
côngătyătăvn Nelson/Nygaard ch ra rngăchiăphíăđuătămtăbưiăđu xe ngm luôn cao
hnăcácăbưiăđu xe trên mtăđt hay cao tngătngăng, cho dù bt k v tríăhayăgiáăđt
khu vc xây dng (Nelson & Nygaard Consulting Asociates Inc 2012).
S dng mc giá thcăđ phân tích, tc bngăgiáădanhănghaăsauăkhiăđưăx lý lm phát.
Nmăgcăđc chn là thiăđim phân tích vào đuănmă2013,ăgiáăthc s bng giá danh
ngha caănmătrcăđóănhơnăvi ch s giáătùyătheoăđng tinăđangăxétălƠăVNDăhayăUSD.ă
Ti thiăđimănmăgc phân tích, t giá VND/USD thc trên th trng ngày 1/1/2013 là
12
20.833 VND/USD.
4
Tt c so sánh vi đnăgiáăca các qucăgiaăkhácăđuăđc áp dng
theo cách trên, tc so sánh trên nguyên tc ngang bng sc mua (PPP).
Vòngăđi d ánăđc chnălƠă50ănmăbiădoăđơyălƠăloi hình d án mi vƠăcngăphùăhp
vi các chính sách gnăđơyăca Thành ph và kinh nghim trên th gii. C th hai d án
bưiăđu xe đc chn cóăvòngăđi lƠă40ăvƠă50ănm.ăQuyăđnh khuynăkhíchăđuătăbn bãi
trênăđa bàn Thành ph theo Quytăđnh s 83/2006/Q-UBND, chính quyn Thành ph
cngăquyăđnh thiăgianăchoăthuêăđtăđuătălƠă50ănm.ăSau cùng, khi tham kho các hp
đngănhng quynăcácăbưiăđu xe trên th gii Cincinati, Chicago có thi gian khai thác
theo th t là 50 và 75 nmă (Anon 2009).
Chi phí vn ca d ánăđc tính c th trong Ph lc 1. Kt qu tính toán cho thy chi phí
vn ch s hu mt d ánăbưiăđu xe là r
E
=26,8%. Kt hp vi chi phí n vay r
D
=15%, t
l vn ch s hu/n vayăđangăápădng các d án phân tích là 30%/70% s có chi phí
vn tài chính WACC
^
=18,5%,ătínhătheoăgiáădanhăngha.ăTi thiăđim phân tích, s dng
mc lm phát 6,81% caănmă2012ăs tínhăđc chi phí vn tài chính theo giá thc là 11%.
3.1.2 Chi phí xơyădng
Chi phí xây dng gm chi phí thi công nhăvtăt và nhân công cho phn thô kt hp vi
chi phí thit b nhăcungăcp và lpăđt máy móc; nóăchaăbaoăgm chi phí qun lý d án
ca Ch đuătătrongăquáătrìnhăxơyădng. Ly đnăgiáăxơyădng nhân vi din tích mt ch
đu xe s cătínhăđc chi phí xây dng này.
3.1.2.1 năgiáăxơyădng
u tiên, tham kho chi phí thi công thc t ca tám công trình phn ngm tiêu biu trong
10ănmătr liăđơy trênăđa bàn khu trung tâm, ng vi giaiăđon t 2004 đn 2013, có
đc đnăgiá thi công theoăgiáădanhăngha, loi b lm phát bng cách nhân vi ch s giá
so viănmăgcă2013ăđ cóăđc giá thc,ăđnăv tínhătheoăđng Vit Nam. Thông tin chi
tit Bng 1.
4
Tham kho website: truy cp ngày
15/03/2013
13
Bng 1 - Chi phí thi công hmăđu xe ca mt s d án tiêu biu
năv tính: triu đng, giá 2013
Dăán
Dinătíchă
bưiăđuă
xe (m
2
)
Să
tngă
hm
Dinătíchă
trung
bình 1 sàn
hm
Chi phí
đuă
t/1m
2
aăđim
Nmăthcă
hin
BưiăđuăxeăCV LêăVnăTám
57.309
5
11.462
18,0
Qună1
2007
BưiăđuăxeăHoaăL
71.038
5
14.208
14,4
Qună1
2010
Chungăcăcao cpăPreChe
20.000
2
10.000
20,6
Qună2
2008-2010
CnăhăSherwoodăResidence
6.000
2
3.000
17,1
Qună3
2003-2004
SSG Tower
17.679
3
5.893
15,1
BìnhăThnh
2011-2013
CaoăcăvnăphòngăHMC
1.700
2
850
17,8
Qună1
2007-2008
Citilight Tower
1.500
1
1.500
18,9
Qună1
2003-2004
KS ngăKhiă- Grand Hotel
3.600
3
1.200
18,2
Qună1
2008-2009
Trung bình
17,5
Ngun:ăBáoăcáoăđuătăca 2 d ánăbưiăđu xe và tng hp ca tác gi t d liu ca công ty c phn xây
dng Long Giang
5
.
Sau khi quy đi v thiăđimăphơnătíchănmă2013ăcóătínhăđn lm phát thì 1m
2
tng hm
dùngălƠmă bưiă đu xe có chi phí thi công t 14,2ăđn 20,6 triu đng, giá tr trung bình
khong 17,5 triu đng thiăđim hin tiăsauăkhiătínhăđn chi phí ca các d án đc
chn (tham kho thêm Ph lc 2). Tipăđn, chi phí thit b cngăs khác nhau tùy theo
b trí và la chn công ngh caănhƠăđuătăvƠăkt cuăđc thù ca mi d án. Chi phí này
bao gm h thngăcăđin, phòng cháy chaăcháy,ăđiu hòa không khí, bin báo và thit b
giaoăthôngătrongăbưiăđu xe đin hình; viăcácăbưiăđu xe t đng nó còn bao gm luôn c
h thngăcăkhí,ănơngăđ, xpăđtăxeăvƠoăđúngăv trí. Hai d án bưiăđu xe đc s dngăđ
phân tích baoă quátă đc c hai hình thc công ngh này và có chi phí thit b chim
20,91%.ăơyălƠămt t l đángăk so vi chi phí xây dng, nó tngăđiăđcătrngăvà gn
nhăkhóăthayăđiădoăđc thù công ngh riêng bit caăbưiăđu xe. Kt hp t trng chi phí
thit b này viăđnăgiáăthiăcôngănêuătrênăs cóăđcăđnăgiá xây dngăbưiăđu xe là 21,15
5
Tham kho website
/>khi-grand-hotel&catid=46%3Ad-an-ang-thi-cong&Itemid=67&lang=vi truy cp ngày 22/06/2013
14
triuăđng/m
2
. Tham kho mt bng giá xây dngăbưiăđu xe trong các báo cáo th trng
xây dng th gii ca Công ty tăvn RLB giai đon t 2008 đn QuỦăIănmă2013 cho thy
chi phí thi công phnăthôăbưiăđu xe ngm TP.HCM tngăđi năđnh vƠădaoăđng 20,4
triuăđng/m
2
, và hai nmă gn nht vào khong 22,5 triu đng/m
2
(RLB 2008, 2009,
2010, 2011b, 2012, 2013). Vì th,ăđnăgiáăxơyădng 21,15 triuăđng cho 1/m
2
din tích
bưiăđuăđc s dng và nó phnăánhăđc chi phí thc t.
3.1.2.2 Dinătíchămtăchăđuăxe
Nhìnăchung,ăđcăđim các bãi gi xe chuyên dngălƠăkhaiăthácăđc li th kinh t theo
quy mô; vi vic làmăsơuăhn,ănhiu tng hm hnătrênămt khuăđt nhtăđnh nên din tích
dùng cho 1 ch đu xe s hiu qu hnă(điu này còn ph thuc ch yu vào thit k đc
thù tng d án), Bng 2 th hin din tích mt ch đu xe ca bn bưiăđuăxeăđưăđc phê
duyt cùng Quy chun xây dng và ca mt cao c.
Bng 2 - Din tích mt ch đu xe
năv tính: m
2
Dăán
DinătíchădƠnhă
đăđuăxe,ăm
2
Săchă
đuăxe
Dinătíchă1ăchă
đuăxe,ăm
2
Sătngăhmă
dùngăđuăxe
BưiăđuăxeăCôngăviênăLêăVnăTám
57.308,7
1.925
29,77
5
BưiăđuăxeăSơnăvnăđngăHoaăL
71.038,0
3.062
23,20
5
BưiăđuăxeăTrngăng
12.459,6
560
22,25
9
BưiăđuăxeăTaoăƠn
49.470,8
1.830
27,03
5
SSG Tower
15.107,9
350
43,17
3
QuyăchunăQCVNă08:2009/BXDăvƠătiêuă
chunăxơyădngăTCXDVNă323-2004
25
Ngun: s liu t BáoăcáoăđuătăcácăbưiăxeăvƠătng hp ca tác gi.
Vì mi công trình có mt mt bng và thit k kt cu khác nhau nên din tích mt ch đu
xe trong miăcôngătrìnhăcngăkhácănhau. Ph lc 3 phân tích c th din tích mt ch đu
xe ca tng loi công trình viăđnh mc bình quân ca bnăbưiăđu xe chuyên dng là
25,6m
2
cho mt v tríăđu xe. Trong mt báo cáo ca Trung tâm Hp nht h tng giao
thông vn ti nă s dng giá tr 23m
2
cho mt ch đu xe bao gm các khong trng
đ di chuyn xe vào và ra (CES India 2009; UTTIPEC 2010). Còn nu so sánh vi thc t
áp dng Hoa K theo nghiên cu ca Litman thì mt ch đu xe cn 2,4 đn 3,0 mét
chiu rng vi 5,5 đn 6,0 mét chiuădƠi,ătngăđngăvi din tích t 13 đn 19m
2
, nu
15
tínhăđn các khong lên xung và di chuyn caăxeădi hm thì cn 28 đn 37m
2
cho mt
ch đu xe (Litman 2012). Giá tr 25,6m
2
này va tim cn vi chun th gii li gn vi
quyăđnh trong Quy chun xây dng v din tích mt ch đu xe trên mt đt (25m
2
); nó
phnăánhăđc các công ngh b tríăkhaiăthácăbưiăđuăxeăgiaiăđon hin ti nênăđc s
dngăđ tínhăchiăphíăđuătăchoămt ch đu xe.
3.1.3 Chiăphíăqunălý dăán
Ngoài chi phí xây dngănhăphơnătíchăbênătrên, cnăđ cpăđn chi phí qun lý d án trong
giaiăđonăđuătăxơyădngăbanăđu. Do hin tiăchaăcóăbưiăđu xe ngm chuyên dng nào
đc đaăvƠoăs dngănênăchiăphíănƠyăđc tham kho t Báoăcáoăđuătăđưăđc phê
duyt ca hai d án đc chn. Theoăđó, bình quân chi phí qun lý d án chim 15,63% so
vi chi phí xây dng vƠăđưăbao gm 10% d phòng phí theo quy đnh. ChiăphíănƠyăđc
trngătheoătng loi hình d án và tngăđaăphngăniăd ánăđc trin khai nên t phn
nêu trên phnăánhăđc chi phí chung ca th trng trong phm vi nghiên cu. Kt hp
vi chi phí xây dngăđưăphơnătíchătrcăđó cho thy đuăt 1m
2
bưiăđu xe ngm khong
23,92 triu đng, nhân vi din tích bình quân 25,6m
2
thì mt ch đu xe TP.HCM tn
khong 610 triu, tính theoăgiáănmă2013ăti thiăđim phân tích.
Nhn xét thc t TP.HCM đưăcóănhng cao căkhiăbánăcnăh có kèm theo ch đu xe
nhăSkyăGardensă2,ăM Khánh khu Phú M Hngăvi mc giá t 250ăđn 400 triu
đng cho mt ch đu xe vi din tích t 6ăđn 14 m
2
.
6
Nuăsoăsánhăđaăđim khu trung
tơmăthìăchiăphíăđuătă610ătriuăđng cho ch đu xe khu vc này phnăánhăđc mc giá
th trngăđangăgiaoădch. Nuăxétăđn mcădaoăđng ±16% ca chi phí xây dng theo báo
cáo caăcôngătyătăvn RLB trongă6ănmătr liăđơy thì chiăphíăđuătănƠyăs vào khong
t 520 triuăđngăđn 700 triuăđng,ătngăđngăvi t 24.000ăđn 33.900 USD. Theo
nghiên cu ca Litman (2006) thìăđ xây dng mt ch đu xe ngm khu trung tâm Hoa
K tn khong 25.000ăUSDăđn 35.000USDătheoăgiáăUSDănmă2002,ănu quy v giá
thiăđim phân tích s daoăđng trong khong 31.900ăđn 44.600 USD,ăcaoăhnăchiăphíă
tngăt Vit Nam khong 1,3 ln. S khác bit này t raăkhôngăđángăk nu so sánh
6
Tham kho các website />doi.html, />sky-garden-phu-my-hung-q-7-tphcm.html truy cp ngày 09/05/2013
16
mc chênh lch GDP bìnhăquơnăđuăngiăgiaiăđon 2008-2012 theo giá USD hin ti gia
Hoa K và Vit Nam lênăđn 34 ln (theo World Bank, 2013). iu này đc gii thích do
phn ln cu thành chi phí mt ch đu xe là nguyên vt liu, máy móc xây dngăcngănhă
thit b chuyên dngăchoăcácăbưiăđuăxe,ămƠăđơyălƠănhng mt hàng có th ngoiăthng,
nên trong mt bng thu sutăbìnhăthngăcngăs có mc giá gn tim cn th gii.
3.1.4 Chi phí vnăhƠnh, boătrì
Chi phí vn hành, bo trì là chi phí cho b máy nhân s thc hin công tác thu phí và chi
phí cho nhà cung cp qun lý vn hành thit b trong sut vòngăđi d án. Tùy mi d án
mà chi phí này có thành phnăcăcu và mcădaoăđngăkhácănhau,ănhngătu chung th
hin các hng mcănhăchiăphíălngănhơnăs, tip th, bo him, thu, duy tu boădng
thit b và các bin phí tr cho nhà cung cpănhăđin,ănc, nhiên liu. Các chi phí này có
th călngăđc và huănhăítăthayăđi, có th kimăsoátăđc. Hip hiăBưiăđu xe
(NPA) và Vin tăđai ôăth Hoa K (ULI) qua các cuc kho sát thy rng chi phí này
khác nhau gia các vùng min,ăcácăđôăth tùy thuc vào quy mô ca thành ph và mc
sng caăngiădơnăniăđơy (ULI and NPA 2000). Theo tiêu chí này thì hai d ánăbưiăđu
xeăđc chn phnăánhăđcăđc thù này TP.HCM. DaăvƠoăhaiăbáoăcáoăđuătăs tính
chi phí trung bình trongănmăđuătiênăđaăvƠoăkhaiăthácă thiăđim lp d án và kh lm
phátăđ cóăđc mc giá trên 1m
2
mi d án, t đóătínhăđc chi phí vn hành cho mt ch
đu xe. Doăđcăthùăbưiăđuăxeăđangăphơnătíchăkt hp c dch v thngămi và gi xe nên
s tách dinătíchăđuăxeăraăđ tínhăđc mc giá vn hành riêng dành cho mt ch đu xe
nhă Bng 3.
Bng 3 - Chi phí vn hành cho mt ch đu xe
năv tính: VND, giá 2013
Dăán
ChiăphíăvnăhƠnh/1m
2
/1
nm
ChiăphíăvnăhƠnh/1ăchă
đuăxe/1ănm
ChiăphíăvnăhƠnh/1ăchăđuă
xe/1ănm,ăgiáă2013,ăUSD
DăánăLêăVnăTám
225.000
6.691.000
321
DăánăHoaăL
232.000
5.382.000
258
Ngun: tính toán ca tác gi theoăcácăbáoăcáoăđuătăcaăhaiăbưiăđu xe
Ti thiăđim phân tích thì chi phí vn hành mtăbưiăđu xe ngm TP.HCM trung bình
khong 6 triuăđng,ătngăđngăvi 290 USD/1ănm, so vi mc Hoa K theo nghiên
cu ca Litman (2006) vào khong 1.020 USD/nm,ăsauăkhiăđưăquyăđi v thiăđim