Luận văn thạc sĩ Thực trạng và giải pháp nâng cao tính minh bạch thông tin trên báo cáo tài chính của các công ty cổ phần niêm yết ở Việt Nam

TRNG I HC KINH T TP. HCM
VIN ÀO TO SAU I HC
o0o




DOANH TH NGÂN HÀ




THC TRNG VÀ GII PHÁP NÂNG CAO
TÍNH MINH BCH THÔNG TIN TRÊN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG
TY C PHN NIÊM YT  VIT NAM



LUN VN THC S KINH T





TP. H CHÍ MINH – NM 2013
TRNG I HC KINH T TP. HCM
VIN ÀO TO SAU I HC
o0o

DOANH TH NGÂN HÀ


THC TRNG VÀ GII PHÁP NÂNG CAO
TÍNH MINH BCH THÔNG TIN TRÊN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG
TY C PHN NIÊM YT  VIT NAM

Chuyên ngành: K Toán
Mã s: 60.34.0301


LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN TH KIM CÚC

TP. H CHÍ MINH – NM 2013
LI CM N
Li đu tiên tôi xin gi li cm n sâu sc đn TS. Nguyn Th Kim Cúc, Cô
đã hng dn tn tình và cung cp cho tôi nhiu tài liu cn thit đ tôi hoàn thành
lun vn này. Xin cm n tt c Quý Thy Cô trng i hc Kinh t TP.HCM đã
tn tình ging dy tôi trong thi gian qua.
Tôi xin cm n các anh ch đng nghip ti khoa K toán – Kim toán, trng
đi hc dân lp Vn Lang đã to điu kin v thi gian và giúp đ tài liu trong sut
quá trình tôi thc hin lun vn.
Tôi cng xin cm n gia đình đã luôn ng h cho công vic cng nh vic hc
tp ca tôi.

Dù đã c gng tìm kim tài liu, nghiên cu và hc hi, song lun vn không
tránh khi nhng khim khuyt. Kính mong nhn đc s góp ý t Quý Thy Cô và
nhng đc gi quan tâm đn đ tài này. Mi ý kin xin gi v hp th đin t:

Xin chân thành cm n.

LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t: “Thc trng và gii pháp
nâng cao tính minh bch thông tin trên Báo cáo tài chính ca các công ty
c phn niêm yt  Vit Nam” là công trình ca vic hc tp và nghiên cu
khoa hc tht s nghiêm túc ca bn thân. Nhng kt qu nêu ra trong lun vn
này là trung thc và cha đc công b rng rãi trc đây. Các s liu trong
lun vn có ngun gc rõ ràng, đc tng hp t nhng ngun thông tin đáng
tin cy.
TP. HCM, tháng 09 nm 2013
Tác gi
Doanh Th Ngân Hà
DANH MC BNG VÀ HÌNH

Danh mc các bng Trang
Bng 2.1: Lnh vc công tác ca nhng nhà đu t chng khoán thc hin kho 26
Bng 2.2: Thi gian tham gia đu t chng khoán ca nhng nhà đu t chng khoán
thc hin kho sát 27
Bng 2.3: ánh giá mc đ s dng các c s đ ra quyt đnh đu t chng khoán
thc hin kho sát 28
Bng 2.4: Kt qu kho sát v nhng yu t thuc môi trng kinh doanh nh hng
đn sn xut kinh doanh ca DN 48
Bng 2.5: Chênh lch li nhun trên BCTC trc và sau kim toán ca CTNY 49

Danh mc các hình Trang

Hình 1.1: c đim cht lng ca báo cáo tài chính 9
DANH MC CH VIT TT
BCTC
BCKT
BCKQHKD
BCLCTT
CTNY
CTCPNY
DN
HTKSNB
TM BCTC
TTCK
UBCKNN
: Báo cáo tài chính
: Bng cân đi k toán
: Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh
: Báo cáo lu chuyn tin t
: Công ty niêm yt
: Công ty c phn niêm yt
: Doanh nghip
: H thng kim soát ni b
: Thuyt minh báo cáo tài chính
: Th trng chng khoán
: y Ban Chng khoán Nhà nc
DANH MC PH LC
Ph lc PL2 – 01: Ni dung bng kho sát
Ph lc PL2 – 02: Kt qu tr li Bng kho sát

Ph lc PL – 03: Câu hi I – Phân tích nhà đu t la chn đu t vào danh mc
chng khoán là da vào c s nào?
Ph lc PL – 04: Câu hi II (6) – ánh giá mc đ quan trng ca BCTC đi vi
vic ra quyt đnh đu t chng khoán
Ph lc PL – 05: Câu hi II – ánh giá tính minh bch khi trình bày BCTC ca công
ty niêm yt
Ph lc PL – 06: Câu hi II – ánh giá tính minh bch khi trình bày BCTC ca công
ty niêm yt


MC LC
Trang
PHN M U 1
1. Tính cp thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 3
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. Kt cu ca đ tài 4
CHNG 1 TNG QUAN V TÍNH MINH BCH THÔNG TIN TRÊN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT 5
1.1 Báo cáo tài chính 5
1.1.1 Vai trò ca báo cáo tài chính 5
1.1.2 Thông tin đc trình bày trên h thng báo cáo tài chính 6
1.1.3 Yêu cu đi vi thông tin trình bày trên báo cáo tài chính 8
1.1.4 Môi trng pháp lý đi vi h thng BCTC ca các DN Vit Nam 12
1.2 Th trng chng khoán và công ty c phn niêm yt 14
1.2.1. Th trng chng khoán 14
1.2.2. Công ty c phn niêm yt 16
1.2.3. Thông tin CTNY công b trên TTCK 16
1.3 Tính minh bch thông tin trên BCTC ca CTNY 18

1.3.1 Th nào là tính minh bch thông tin trên BCTC 18
1.3.2 Tiêu chí đ đánh giá tính minh bch khi trình bày thông tin trên BCTC 20
1.3.3 Tiêu chí đ đánh giá tính minh bch khi công b thông tin trên BCTC 21
1.3.4 Nhu cu s dng thông tin BCTC minh bch ca các nhà đu t chng
khoán 22
KT LUN CHNG 1 24
CHNG 2 THC TRNG TÍNH MINH BCH THÔNG TIN TRÊN
BCTC CA CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT VIT NAM 25
2.1 Kho sát đánh giá tính minh bch tính minh bch thông tin trên BCTC ca các
công ty c phn niêm yt Vit Nam 25
2.1.1 Mc tiêu kho sát 25
2.1.2 i tng kho sát 26
2.1.3 Phng pháp thc hin kho sát 26
2.1.3 Phân tích kt qu kho sát 27
2.2 Thc trng tính minh bch khi trình bày thông tin trên BCTC ca các công ty
c phn niêm yt Vit Nam 33
2.2.1 Môi trng pháp lý ca h thng k toán Vit Nam 33
2.2.2 Kim toán BCTC 39
2.2.3 HTKSNB trong các CTNY  Vit Nam 41
2.3 Thc trng tính minh bch khi công b thông tin trên BCTC ca các công ty c
phn niêm yt Vit Nam 45
2.3.1 Quy đnh pháp lý v công b BCTC trên TTCK 45
2.3.2 Tình hình công b thông tin trên BCTC ca các CTNY Vit Nam 46
2.3.2.1 Thi đim công b BCTC 46
2.3.2.2 Báo cáo gii trình ca các CTNY khi công b BCTC không đúng
hn quy đnh. 47
2.3.2.3 Cht lng ni dung BCTC đc công b. 48
KT LUN CHNG 2 53
CHNG 3 GII PHÁP NÂNG CAO TÍNH MINH BCH THÔNG TIN
TRÊN BCTC CA CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT VIT NAM 54

3.1 Quan đim v nâng cao tính minh bch thông tin trên BCTC ca các công ty c
phn niêm yt 54
3.1.1 Nâng cao tính minh bch ca vic trình bày thông tin trên BCTC 54
3.1.2 Nâng cao tính minh bch ca vic công b thông tin trên BCTC 55
3.2 Các gii pháp nâng cao tính minh bch khi trình bày thông tin trên BCTC 55
3.2.1 Gii pháp hoàn thin h thng chun mc k toán Vit Nam 55
3.2.2 Gii pháp nâng cao cht lng h thng kim soát ni b 59
3.2.3 Gii pháp nâng cao cht lng ca vic kim toán 61
3.3 Các gii pháp nâng cao tính minh bch khi công b thông tin trên BCTC 67
3.4 Kin ngh 69
3.4.1 Kin ngh đi vi B Tài chính 69
3.4.2 Kin ngh đi vi y ban chng khoán nhà nc 70
3.4.3 Kin ngh đi vi S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh 71
3.4.4 Kin ngh đi vi Công ty niêm yt 71
KT LUN CHNG 3 73
PHN KT LUN 74
Ph lc
Danh mc tài liu tham kho


1
PHN M U

1. Tính cp thit ca đ tƠi
Quá trình hi nhp kinh t đã đt ra nhng áp lc gay gt buc các doanh
nghip (DN) Vit Nam phi nâng cao nng lc canh tranh. Mc tiêu ca các DN là
phi c gng duy trì và nâng cao li th cnh tranh trong vic tiêu th sn phm, m
rng mng li tiêu th, thu hút và s dng có hiu qu các yu t sn xut nhm đt
li ích kinh t cao và bn vng. Mt trong nhng gii pháp đc đa ra là vic đ cao
tính minh bch đ giúp cho DN có th phát trin bn vng đng thi làm gia tng giá

tr ca DN. Bi vì nh có s minh bch mà DN to đc nim tin vi các nhà đu t,
các đi tác kinh doanh ; t đó to điu kin tt cho vic huy đng vn đu t, tìm kim
đi tác kinh doanh, vay vn ngân hàng thun li hn; mt khác cng nâng cao đc
thng hiu ca DN trên th trng.
Th trng chng khoán (TTCK) ra đi đóng vai trò là mt kênh huy đng vn
trung và dài hn cho s phát trin kinh t đt nc. TTCK phát trin đc là nh vào
các thông tin đc công b trên th trng giúp cho hot đng giao dch chng khoán
đc din ra hiu qu. Vì th, minh bch hóa các thông tin công b trên TTCK là mt
yêu cu ht sc cp thit, trong đó minh bch thông tin mà báo cáo tài chính (BCTC)
cung cp đóng vai trò rt quan trng.
Theo cách hiu ca k toán, minh bch v thông tin tài chính là vic trình bày
thông tin tài chính trên BCTC theo đúng các chun mc v k toán tài chính giúp
ngi đc nm đc tình hình hot đng hin ti và d đoán trin vng tng lai ca
DN. ng thi, BCTC phi hu ích cho mc tiêu ra quyt đnh ca ngi s dng
BCTC. Mun nh vy thì thông tin và s liu BCTC phi đc cung cp đy đ, kp
thi, trung thc, đúng pháp lut quy đnh, và phi đc kim toán đc lp.

2
Minh bch thông tin tài chính nói chung và thông tin BCTC nói riêng là mt
tiêu chun mà nhng ngi có nhu cu s dng thông tin yêu cu và mong mun, đng
thi đó là mt thách thc buc nhng ngi cung cp thông tin phi c gng đáp ng.
Tuy nhiên  Vit Nam tính minh bch trong các BCTC vn cha đc coi trng đúng
mc và còn nhiu hn ch vì điu kin ca nc ta cha đm bo đ đt đc tính
minh bch ca BCTC.
Trong mt vài cuc hi tho quc t, sau khi Vit Nam gia nhp WTO các
chuyên gia cho rng s d các DN Vit Nam không th cnh tranh đc vi các DN
nc ngoài là vì các DN Vit Nam thiu minh bch, trong đó minh bch thông tin tài
chính là yu t quyt đnh. Thc trng ch đ k toán DN, Chun mc k toán
(CMKT) và các quy đnh tài chính hin hành ca Vit Nam cng còn nhiu bt cp và
mang tính cc b. Xut phát t nhng lý do trên tôi đã chn đ tài “Thc trng vƠ

gii pháp nơng cao tính minh bch thông tin trên Báo cáo tƠi chính ca các công
ty c phn niêm yt  Vit Nam” đ làm đ tài nghiên cu trong lun vn này.
Ni dung ch yu ca lun vn này là xác đnh thc trng và nguyên nhân nh
hng tính minh bch thông tin tài chính đc trình bày trên BCTC ca các công ty c
phn niêm yt (CTCPNY) Vit Nam đ đa ra nhng gii pháp tng cng tính minh
bch thông tin trên BCTC nhm phc v cho vic ra quyt đnh ca các nhà đu t
chng khoán.

2. Mc tiêu nghiên cu
a. Tìm hiu các vn đ lý thuyt v tính minh bch ca thông tin trên BCTC
b. ánh giá thc trng v tính minh bch ca thông tin trên BCTC công ty c
phn niêm yt Vit Nam
- Kho sát đánh giá mc đ s dng báo cáo tài chính trong vic ra quyt đnh
ca các nhà đu t chng khoán

3
- Kho sát đánh giá ca nhà đu t chng khoán v tính minh bch ca thông tin
trên BCTC ca công ty c phn niêm yt.
c.  xut các gii pháp nhm nâng cao tính minh bch ca thông tin trên
BCTC

3. i tng vƠ phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu:
- Các quy đnh pháp lý v vic lp, trình bày BCTC và công b thông tin ca
các DN Vit Nam, nh: Lut DN; Lut k toán; Chun mc k toán; Ch đ k toán;
Quyt đnh, Thông t có liên quan.
- Các quy đnh ca y ban chng khoán nhà nc v vic công b BCTC ca
các CTCPNY trên th trng chng khoán.
- Mt s quy đnh v vic lp, trình bày BCTC theo thông l quc t.
Phm vi nghiên cu:  tài ch tp trung gii quyt vn đ liên quan đn tính

minh bch thông tin trên báo cáo tài chính ca các DN sn xut kinh doanh Vit Nam
là các CTCPNY trên S giao dch chng khoán Tp. HCM, ch không nghiên cu h
thng báo cáo tài chính ca DN đc bit, công ty bo him, ngân hàng và các t chc
tài chính tng t.

4. Phng pháp nghiên cu
 tài s dng phng pháp h thng hóa, tng hp, phân tích nhm tìm hiu
nguyên tc, phng pháp trình bày và công b thông tin trên BCTC ca các công ty
niêm yt  Vit Nam.
 đánh giá thc trng v tính minh bch thông tin trên BCTC ca các công ty
niêm yt, đ tài s dng các phng pháp: chn mu nghiên cu, điu tra, kho sát,
thng kê mô t, phân tich các d liu quá kh đã tp hp đc, kt hp so sánh, đi
chiu t đó đánh giá tình hình thc t, đa ra mt s gii pháp kin ngh đi vi các

4
ch th có liên quan trên c s tuân th các nguyên tc khoa hc và đm bo tính
khách quan trong các gii pháp trình bày.

5. Kt cu ca đ tƠi
Ngoài Phn m đu và Kt lun, lun vn bao gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v tính minh bch ca thông tin trên Báo cáo tài chính
ca các công ty c phn niêm yt.
Chng 2: Thc trng tính minh bch thông tin Báo cáo tài chính ca các công
ty c phn niêm yt Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp nâng cao tính minh bch thông tin Báo cáo tài chính ca
các công ty c phn niêm yt Vit Nam.

5
CHNG 1:
TNG QUAN V TệNH MINH BCH THÔNG TIN TRÊN BÁO

CÁO TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT
Mc tiêu ca chng này là nêu lên đc cách hiu v tính minh bch ca thông
tin trên BCTC ca các CTCPNY. Trc nht, trên c s ni dung ca các quy đnh
pháp lý v vic lp, trình bày BCTC ca Vit Nam cùng vi mt s quy đnh theo
thông l quc t đ tin hành nghiên cu tng quan v báo cáo tài chính đ thy đc
vai trò ca BCTC và đc đim cht lng ca BCTC. Sau đó, tin hành tìm hiu v bn
cht ca th trng chng khoán, công ty c phn niêm yt đ thy đc nh hng
ca BCTC đi vi vic ra quyt đnh ca nhng nhà đu t chng khoán. Tip đn,
da trên mt s bài nghiên cu đ đa ra cách hiu v tính minh bch thông tin trên
BCTC theo quan đim ca k toán. Cui cùng, t nhng yêu cu chung ca k toán và
yêu cu đc thù ca TTCK phân tích đ thy đc tính cp thit phi đm bo tính
minh bch cho thông tin trên BCTC ca các CTCPNY, đng thi ta rút ra nhng tiêu
chí đ đánh giá tính minh bch ca thông tin BCTC ca CTCPNY.
1.1. Báo cáo tài chính
1.1.1. Vai trò ca báo cáo tƠi chính
K toán đc chia ra thành nhiu lnh vc khác nhau nh k toán tài chính, k
toán qun tr, k toán thu … Mi lnh vc k toán có vai trò khác nhau trong vic
cung cp thông tin đ đáp ng nhu cu ca nhiu nhóm đi tng s dng khác nhau.
Trong đó, k toán tài chính cung cp thông tin cho nhng ngi qun lý trong ni b
công ty và c nhng đi tng bên ngoài công ty gm có các c đông, ngân hàng, ch
n, c quan nhà nc,… K toán tài chính cung cp thông tin cho các nhóm đi tng
này thông qua h thng BCTC. BCTC đc xem nh là mc tiêu và sn phm cui
ca k toán tài chính.

6
Theo CMKT Vit Nam (VAS) s 21: BCTC phn ánh theo mt cu trúc cht
ch tình hình tài chính, kt qu kinh doanh ca mt DN. Mc đích ca BCTC là cung
cp các thông tin v tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các lung tin ca mt
DN, đáp ng nhu cu hu ích cho s đông nhng ngi s dng trong vic đa ra các
quyt đnh kinh t.  đt mc đích này BCTC phi cung cp nhng thông tin ca mt

DN v:
a/ Tài sn;
b/ N phi tr;
c/ Vn ch s hu;
d/ Doanh thu, thu nhp khác, chi phí, lãi và l;
đ/ Các lung tin.
Các thông tin này cùng vi các thông tin trình bày trong Bn thuyt minh BCTC
giúp ngi s dng d đoán đc các lung tin trong tng lai và đc bit là thi
đim và mc đ chc chn ca vic to ra các lung tin và các khon tng đng
tin.
Nh vy, BCTC là kt qu ca công tác K toán tài chính, là phng tin đ các
công ty báo cáo và công b tình hình tài chính ca mình. BCTC là c s quan trng
trong vic ra quyt đnh kinh t hp lý ca ngi s dng BCTC.
1.1.2. Thông tin đc trình bƠy trên h thng báo cáo tài chính
Thông tin mà k toán tài chính ca các DN Vit Nam cung cp cho các đi
tng s dng đc trình bày trên h thng gm 4 BCTC, c th nh sau:
Bng cơn đi k toán (BCKT)
BCKT trình bày thông tin v toàn b giá tr tài sn hin có và ngun hình
thành tài sn đó ca mt DN ti mt thi đim nht đnh (thng là ngày cui cùng ca
k báo cáo). Thông tin trên BCKT là tài liu đ nghiên cu, đánh giá tng quát tình
hình tài chính và s dng vn ca DN  mt thi đim nht đnh, đng thi đánh giá
trin vng kinh t tài chính ca đn v trong tng lai.

7
Thông qua BCKT, ta có th xem xét quan h cân đi ca tài sn và ngun vn
có th giúp cho ngi qun lý thy rõ tình hình huy đng ngun vn ch s hu và
ngun vay n đ mua sm tng loi tài sn, hoc quan h gia công n và kh nng
thanh toán, kim tra các quá trình hot đng, kim tra tình hình chp hành k hoch…
T đó phát hin đc tình trng mt cân đi đ có phng hng và bin pháp kp thi
đm bo các mi quan h cân đi vn cho hot đng tài chính thc s tr nên có hiu

qu, tit kim và có li cho DN.
Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh (BCKQHKD)
BCKQHKD, còn gi là báo cáo thu nhp, cung cp thông tin tng hp v tình
hình và kt qu hot đng kinh doanh, phn ánh thu nhp trong mt thi k kinh doanh
nht đnh ca DN bao gm kt qu kinh doanh thông thng và kt qu khác trong mt
k nht đnh.
BCKQHKD cung cp nhng thông tin mt cách đy đ cho ngi s dng v
tình hình và kt qu tt c các hot đng ca DN bao gm hot đng sn xut kinh
doanh, hot đng đu t tài chính và hot đng khác ca DN.
Báo cáo lu chuyn tin t (BCLCTT)
BCLCTT cung cp thông tin c th v vic hình thành và s dng lng tin
phát sinh theo các hot đng khác nhau trong k báo cáo ca DN. BCLCTT ch ra các
lnh vc nào to ra ngun tin, lnh vc nào s dng ngun tin, kh nng thanh toán,
lng tin tha/thiu và thi đim cn s dng đ đt hiu qu cao nht, ti thiu hóa
chi phí s dng vn.
BCLCTT đc tng hp bi 3 dòng tin t 3 hot đng ca DN: hot đng sn
xut, kinh doanh; hot đng đu t; hot đng tài chính. Nó cung cp thông tin cho
ngi s dng đ có th đánh giá kh nng to ra tin trong quá trình hot đng, kh
nng chuyn đi tài sn thành tin, đánh giá kh nng thanh toán ca DN, đánh giá kh
nng đu t ca DN. Chính vì th mà BCTC này là công c đ lp d toán tin, xem

8
xét và d đoán kh nng v s lng, thi gian và đ tin cy ca các lung tin tng
lai.
Thuyt minh BCTC (TMBCTC)
TMBCTC là mt báo cáo tng hp gii thích và b sung thông tin v tình hình
hot đng sn xut kinh doanh, tình hình tài chính ca DN trong k báo cáo mà các
BCTC khác cha trình bày rõ ràng, chi tit và c th đc.
Ni dung thông tin trên TMBCTC đc dùng làm c s đ phân tích, đánh giá
c th, chi tit hn v tình hình chi phí, thu nhp và kt qu hot đng sn xut kinh

doanh ca DN; tình hình tng gim tài sn c đnh theo tng loi, tng nhóm; tình hình
tng gim vn ch s hu theo tng loi ngun vn và phân tích tính hp lý trong vic
phân b vn c cu, kh nng thanh toán ca DN … ng thi, TMBCTC cung cp
thông tin v ch đ k toán đang áp dng ti DN t đó mà kim tra vic chp hành các
qui đnh, th l, ch đ k toán, phng pháp k toán mà DN la chn áp dng cng
nh nhng kin ngh đ xut ca DN.
1.1.3. Yêu cu đi vi thông tin trình bƠy trên báo cáo tƠi chính.
Vi vai trò là phng tin truyn đt thông tin ca hot đng k toán tài chính
và là mt trong nhng công c quan trng trong qun lý kinh t ta cn có các yêu cu
cht lng đi vi thông tin trình bày trên BCTC.
IASB đã ban hành IASB Conceptual Framework 2010 sau khi d án hi t v
Khuôn mu lý thuyt k toán gia IASB và FASB đã chính thc hoàn thành vào tháng
9/2010. Theo Conceptual Framework 2010, thông tin tài chính là hu ích nu chúng có
đc tính thích hp và th hin trung thc. Tính hu ích ca thông tin tài chính đc
tng cng nu chúng có th so sánh, có th kim tra, kp thi và có th hiu đc. Ni
dung v đc đim cht lng ca BCTC đc tóm tt thông qua s đ sau:

9


Hình 1.1: c đim cht lng ca báo cáo tƠi chính (V Hu c, 2012)

Các đc tính c bn v cht lng ca BCTC là tính thích hp và th hin trung
thc.
- Tính thích hp: Thông tin thích hp khi nó có th làm thay đi quyt đnh ca
ngi s dng. Thông tin tài chính có kh nng làm thay đi quyt đnh ca ngi
s dng. nu nó có giá tr d đoán, giá tr khng đnh hoc c hai.
o Giá tr d đoán: Thông tin tài chính có giá tr d đoán nu nó đc dùng
nh mt d liu đu vào cho quá trình d đoán kt qu trong tng lai
ca ngi s dng thông tin. iu này có ngha là các thông tin tài chính

này có th giúp ngi đc t đa ra d đoán ca mình ch bn thân nó
không phi là mt con s d đoán
o Giá tr khng đnh: là cung cp phn hi v nhng d đoán trc đó.
c đim cht lng ca báo cáo tài chính
Th hin trung thc
Giá tr khng
đnh
y
đ
Trung
lp
Không sai
sót
Thích hp
Giá tr d
đoán
Trng yu
Có th so sánh
Có th kim tra
Kp thi
Có th hiu đc

10
Giá tr d đoán và giá tr khng đnh ca thông tin tài chính có liên quan đn
nhau. Thông tin có giá tr d đoán thng cng có giá tr khng đnh. Ví d, thông
tin doanh thu cho nm hin ti, có th đc s dng làm c s đ d đoán doanh
thu trong nm tng lai, cng có th đc so sánh vi d đoán doanh thu cho nm
nay đã đc thc hin trong nm trc. Kt qu ca nhng so sánh có th giúp
ngi dùng chnh sa và hoàn thin quy trình đã đc s dng đ thc hin nhng
d đoán trc đó.

Trng yu: Thông tin trng yu khi vic trình bày sai hay b sót nh hng đn
quyt đnh ca ngi s dng thông tin khi da trên BCTC ca 1 đn v c th.
Không th quy đnh mt mc trng yu c th thng nht đc mà phi da vào
tng tình hung c th.
Trng yu là 1 khía cnh ca thích hp. Ch nhng thông tin trng yu mi phn
ánh trên BCTC và các thông tin này nh hng ti quyt đnh ca ngi s dng
BCTC.
- Th hin trung thc: BCTC trình bày các hin tng kinh t bng ch và s. 
có ích, thông tin tài chính không nhng trình bày các hin tng có liên quan, mà
còn phi th hin trung thc v nhng ni dung mà nó trình bày. Tính th hin
trung thc đc đm bo qua ba đc đim là đy đ, trung lp, không sai sót.
o y đ: các thông tin cn thit phi đc phn ánh đy đ đ ngi đc
hiu đc hin tng kinh t, bao gm mô t và gii thích.
o Trung lp: ngha là không thiên lch trong la chn hay trình bày thông
tin, nhm hng ngi đc đn mt phn ng đnh trc
o Không sai sót: ngha là không có sai sót trong mô t hin tng cng nh
trong la chn và áp dng các quy trình lp BCTC
BCTC đt cht lng khi nó hu ích cho ngi dùng BCTC. Tính hu ích ca
BCTC s đt đc khi thông tin trên BCTC đc trình bày thích hp và th hin trung

11
thc. Hai đc tính này phi đng thi đm bo thì BCTC mi đt đc tính hu ích và
chúng đc th hin qua các tiêu chun sau:
+ Có th so sánh: thông tin BCTC s hu ích hn nu ta có th tin hành so sánh ni
dung BCTC ca các đn v khác nhau vi nhau hay so sánh ni dung BCTC ca đn v
gia các k khác nhau vi nhau.
+ Có th kim tra: tiêu chun này giúp đm bo vi ngi s dng BCTC rng thông
tin đc th hin trung thc. Có th kim tra tc là nu chúng ta da trên nhng quan
đim, hiu bit khác nhau và nhng ngi kim tra đc lp thì đu thng nht v
nhng thông tin đã đc trình bày.

+ Kp thi: tc là thông tin đ ra quyt đnh đc cung cp vào thi đim vn nh
hng đn quyt đnh ca ngi đc thông tin. Tuy nhiên, mt s thông tin vn kp
thi sau khi kt thúc k báo cáo bi chúng còn có giá tr trong vic d đoán và đánh
giá xu hng.
+ Có th hiu đc (D hiu): Phân loi, mô t và trình bày thông tin rõ ràng và chính
xác làm cho thông tin d hiu. Tt nhiên, có mt vài hin tng kinh t có bn cht
phc tp, khó hiu. nu ta trình bày chúng trên BCTC thì BCTC s gây khó hiu. Tuy
nhiên nhng BCTC nh th s không đy đ và d gây hiu lm.
Nh vy, BCTC có cht lng thì phi có ni dung đm bo mt s yêu cu sao
cho thông tin đc công b phi hu ích cho ngi s dng ra quyt đnh kinh t đó là
thông tin phi trình bày thích hp và trung thc. Mun nh vy thì thông tin phi đc
lp mt cách đy đ, khách quan, không sai sót đ ngi s dng thông tin có th tin
cy đc; thông tin phi th hin đy đ tình hình tài chính ca DN mt cách d hiu ,
có th kim tra và có th so sánh có nh vy ngi s dng thông tin mi có th đánh
giá đc tình hình DN mt cách thun li nht; ngoài ra thông tin phi đc cung cp
mt cách kp thi thì ngi dùng thông tin mi có th có đc nhng quyt đnh hiu
qu nht.


12
1.1.4. Môi trng pháp lỦ đi vi h thng BCTC ca các DN Vit Nam
 cung cp thông tin đy đ, trung thc, kp thi, công khai, minh bch, đáp
ng yêu cu t chc, qun lý điu hành ca c quan nhà nc, DN, t chc và cá nhân
thì BCTC phi đc lp da trên khuôn kh ca h thng pháp lut nht đnh. BCTC là
kt qu ca công tác k toán hot đng tuân theo h thng pháp lut v k toán.
H thng pháp lut v k toán chính là h thng các vn bn quy phm pháp lut
v k toán do c quan Nhà nc có thm quyn ban hành, làm c s điu chnh toàn b
hot đng k toán trong nn kinh t quc dân. H thng pháp lut v k toán DN ca
Vit Nam hin nay có bao gm:
- Lut K toán và các Ngh đnh hng dn thi hành Lut;

- H thng chun mc k toán Vit Nam;
- Ch đ, hng dn k toán c th.
Lut k toán là vn bn pháp lý cao nht v k toán do Quc hi ban hành vào
ngày 19/6/2003 ti k hp th 3 Quc hi khoá XI, có hiu lc thi hành t 01/01/2004.
Sau đó đc c th hóa bng 2 Ngh đnh hng dn:
o Ngh đnh 128 ngày 31/05/2004 áp dng cho các đn v k toán trong lnh
vc Nhà nc,
o Ngh đnh 129 ngày 31/05/2004 áp dng cho các đn v k toán thuc lnh
vc kinh doanh.
Lut K toán quy đnh v nhng vn đ mang tính nguyên tc và làm c s nn
tng đ xây dng Chun mc k toán và Ch đ hng dn k toán. Lut k toán có
nhng quy đnh chung các ni dung nh: đi tng áp dng, phm vi điu chnh Lut;
nhim v, yêu cu nguyên tc k toán; đn v tính s dng trong k toán, k k toán;
giá tr ca tài liu, s liu k toán; …
Ngoài ra, Lut k toán còn quy đnh khá chi tit nhng vn đ c th v: Ni
dung công tác k toán; T chc b máy k toán và ngi làm k toán; Hot đng ngh
nghip k toán; Qun lý Nhà nc v k toán…

13
Chun mc k toán Vit Nam da trên c s nhng quy đnh chung  Lut K
toán, đa ra các quy đnh v nhng nguyên tc và phng pháp k toán c bn làm c
s cho vic ghi chép k toán và lp BCTC. CMKT ch quan tâm đn phng pháp k
toán và BCTC thuc k toán tài chính, không quan tâm đn k toán qun tr cho nên
ni dung CMKT ch tp trung vào quá trình lp và trình bày BCTC phc v cho nhng
ngi s dng bên ngoài DN. CMKT không đ cp đn các vn đ mang tính quy đnh
c th nh chng t k toán, tài khon k toán và s k toán…
Vào cui nm 2001, B tài chính đã ban hành 4 CMKT đt 1 và đã có hiu lc
thi hành t ngày 01/01/2002. Cho đn nay Vit Nam đã có 26 chun mc và các thông
t hng dn thi hành. ây là c s pháp lý vng chc cho công tác k toán trong các
DN hot đng trên lãnh th Vit Nam. ó là c s đ trình bày, công b và đánh giá

BCTC. Trong 26 CMKT đã ban hành, thì CMKT s 1: chun mc chung (Theo quyt
đnh 165/2002/Q – BTC ngày 31/12/2002) đc B Tài chính xây dng trên tinh
thn là khuôn mu lý thuyt k toán. VAS 01 quy đnh và hng dn các nguyên tc và
yêu cu k toán c bn, các yu t và cách ghi nhn các yu t trên BCTC ca DN.
Ch đ, hng dn k toán là nhng quy đnh và hng dn v k toán trong
mt lnh vc hoc mt s công vic c th do c quan qun lý nhà nc v k toán
hoc t chc đc c quan qun lý nhà nc v k toán u quyn ban hành. Các DN
đu phi tuân th theo các ch đ k toán đã quy đnh, vic áp dng các ch đ k toán
không ch nâng cao hiu qu ca b máy k toán mà còn giúp nâng cao hiu qu ca
công tác qun lý các hot đng kinh t tài chính ngày càng phc tp, phong phú và đa
dng ca nn kinh t nói chung vi tin trình m ca, hi nhp nói riêng.
Ni dung ca các ch đ k toán là tng hp các vn bn pháp lut v ch đ K
toán Vit Nam bao gm:
o Q 12/2001/Q-BTC (13-03-2001) – Ch đ k toán các đn v ngoài công
lp: Giáo dc, Y t, Vn hóa, Th thao.
o Q 15/2006/Q-BTC (20-03-2006) – Ch đ k toán doanh nghip

14
o Q 19/2006/Q-BTC (30-3-2006) – Ch đ k toán hành chính s nghip
o Q 48/2006/Q-BTC (14-09-2006) – Ch đ k toán doanh nghip nh và
va
Khi thc hin công tác k toán thì các k toán phi nghiên cu các ch đ k
toán đc áp dng cho đn v mình cùng vi vic kt hp nhng hng dn và quy
đnh ca Lut và Chun mc k toán đ x lý tt các nghip v kinh t và lp BCTC
theo đúng yêu cu v cht lng.
1.2. Th trng chng khoán vƠ công ty c phn niêm yt.
1.2.1. Th trng chng khoán
TTCK là ni din ra hot đng giao dch, mua bán các loi chng khoán đc
tin hành bi nhng đi tng khác nhau theo quy đnh ca pháp lut. ây là ni gp
g, giao dch gia nhng ngi có nhu cu huy đng vn đu t – là nhng ngi phát

hành chng khoán, vi nhng ngi có ngun cung vn nhàn ri mun đu t – là
nhng ngi mua chng khoán; cng nh gia các nhà kinh doanh chng khoán vi
nhau.
Vic mua – bán chng khoán đc din ra tp trung trên TTCK, thông qua h
thng giao dch đin t ca S giao dch chng khoán và các h thng giao dch không
tp trung khác có liên thông vi nhau, nhm kt ni gia t chc phát hành và các nhà
đu t, đáp ng nhu cu mua – bán chng khoán ca các đi tng tham gia TTCK.
Nh vy, TTCK đóng vai trò là ni huy đng vn cho nn kinh t, ti đây có th
tha mãn cùng lúc yêu cu ca nhiu ch th tham gia th trng đng thi đáp ng
tin đ phát trin theo kp vi xu th phát trin chung ca nn kinh t th trng.
- Da vào tiêu chí lu thông chng khoán thì TTCK đc chia ra thành TTCK
s cp và TTCK th cp:
+ Th trng chng khoán s cp: là ni các chng khoán ln đu tiên đc bán
cho các nhà đu t. Th trng này hot đng không liên tc mà ch hot đng khi có
đt phát hành chng khoán mi. i tng tham gia vào TTCK s cp gm có nhà