B GIÁO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH T TP HCM
NGUYN C TOÀN
GII PHÁP HN CH N XU CA CÁC
NGỂN HĨNG THNG MI C PHN NIÊM
YT TI TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
Thành ph H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH T TP HCM
NGUYN C TOÀN
GII PHÁP HN CH N XU CA CÁC
NGỂN HĨNG THNG MI C PHN NIÊM
YT TI TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS TRN HOÀNG NGÂN
Thành ph H Chí Minh - Nm 2013
LI CM N
Trc tiên, tác gi xin chân thành gi li cm n đn PGS.TS Trn Hoàng
Ngân đã tn tình hng dn giúp tác gi hoàn thành lun vn này.
Tác gi cng trân trng gi li cm n và tri ân đn các thy cô khoa Ngân
hàng và các thy cô Trng H Kinh t TP.HCM đã tn tâm ging dy trong sut
chng trình hc tp và nghiên cu.
Trân trng cm n.
Tác gi lun vn
Nguyn c Toàn
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Gii pháp hn ch n xu ca các ngân hàng thng
mi c phn niêm yt ti th trng chng khoán Vit Nam" đc thc hin di
s hng dn ca PGS. TS. Trn Hoàng Ngân là công trình nghiên cu nghiêm
túc và đc đu t k lng ca tôi. Các s liu và ni dung trong lun vn là hoàn
toàn trung thc và đáng tin cy.
Tác gi
Nguyn c Toàn
MC LC
Li cm n
Li cam đoan
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các biu đ
M đu
1. t vn đ
2. Mc tiêu nghiên cu
3. Phm vi và đi tng nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Ý ngha ca đ tài
6. Cu trúc ca lun vn
CHNG 1: TNG QUAN V N XU TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI 1
1.1. C s lý lun v n xu 1
1.1.1. Khái nim n xu 1
1.1.2. Phân loi n 3
1.1.3. Trích lp d phòng 8
1.1.4. Các du hiu nhn bit n xu 12
1.1.5. Nguyên nhân dn đn n xu 13
1.1.5.1. Nguyên nhân t phía khách hàng vay 13
1.1.5.2. Nguyên nhân t phía ngân hàng 13
1.1.5.3. Nhóm nguyên nhân khách quan 13
1.1.6. Hu qu ca n xu 14
1.1.6.1. i vi ngân hàng 14
1.1.6.2. i vi nn kinh t 14
1.1.7. Thông t 02 so vi quyt đnh 493 15
1.1.8. iu kin ngân hàng thng mi c phn đc niêm yt 16
1.2. C s lý lun v hn ch n xu 17
1.2.1. Phòng nga n xu 17
1.2.2. X lý n xu 17
1.2.2.1 . Bin pháp khai thác 18
1.2.2.2 . Thanh lý 19
1.2.3. Mc tiêu x lý n xu 20
1.2.4. Nguyên tc x lý n xu 20
1.3. Kinh nghim x lý n xu ti mt s nc và bài hc cho Vit Nam 21
1.3.1. Kinh nghim x lý n xu ca Hàn Quc, Thái Lan, Malayxia, Indonesia 21
1.3.2. Bài hc cho Vit Nam 23
TÓM TT CHNG 1 26
CHNG 2: THC TRNG N XU CA CỄC NGỂN HĨNG THNG
MI C PHN NIÊM YT TI TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM 27
2.1. Tình hình n xu ca h thng TCTD Vit Nam 27
2.1.1. Tình hình n xu trong h thng TCTD Vit Nam hin nay 27
2.2.2. Quyt đnh 780/NHNN ngày 23/04/2012 29
2.2.3. Thc t v x lý n xu ca Vit Nam hin nay 30
2.2. Tình hình hot đng ca các NHTM niêm yt 32
2.2.1. S lc v các NHTM niêm yt 32
2.2.2. Tng tài sn 33
2.2.2.1. T trng tin gi và cho vay 34
2.2.2.2. T trng cho vay khách hàng 35
2.2.2.3. T trng chng khoán đu t trong c cu tng tài sn 36
2.2.3. Tình hình huy đng vn 37
2.2.4. Kt qu hot đng kinh doanh 38
2.3.Tình hình n xu ca các NHTMCP niêm yt giai đon 2008 ậ 2013 40
2.3.1.Tng trng tín dng ca các NHTMCP niêm yt giai đon 2008 – 2013 40
2.3.1.1. Phân tích cht lng n cho vay 42
2.3.1.2. Phân tích d n theo thi gian 45
2.3.2.Thc trng n xu ca các NHTMCP niêm yt giai đon 2008 – 2013 45
2.3.3. T l n quá hn 51
TÓM TT CHNG 2 53
CHNG 3: GII PHÁP HN CH N XU CA CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN NIÊM YT TI TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM 54
3.1. nh hng hn ch n xu 54
3.1.1. án c cu li h thng các TCTD 54
3.1.2. án x lý n xu ca h thng các TCTD 54
3.2. Gii pháp hn ch n xu 57
3.2.1. Gii pháp phòng nga n xu 57
3.2.1.1 Xác đnh mc tiêu và thit lp chính sách tín dng 57
3.2.1.2. Phân tích và thm đnh tín dng 58
3.2.1.3. Xp hng tín dng ni b 62
3.2.1.4. Bo đm tín dng 63
3.2.1.5. Mua bo him tín dng 63
3.2.1.6. S dng các công c tín dng phái sinh 64
3.2.1.7. Hn ch tình trng s hu chéo 66
3.2.1.8. Tng cng qun tr ri ro tín dng 67
3.2.1.9. Phát trin dch v phi tín dng 68
3.2.2. X lý n xu 69
3.2.2.1. C cu li n 69
3.2.2.2. Lp qu d phòng ri ro tín dng 69
3.2.2.3. Chuyn n vay thành trái phiu, c phn trong doanh nghip 70
3.2.2.4. Thành lp b phn qun lý n 71
3.2.2.5. X lý tài sn bo đm 71
3.2.2.6. Khuyn khích vic mua, bán và sáp nhp gia các ngân hàng 72
3.2.2.7. Thành lp công ty mua bán n 72
3.2.2.8. Phân loi các món n ca nhng bên liên quan 73
3.2.2.9. Tng cng kim tra, giám sát đi vi công tác x lý n xu 75
TÓM TT CHNG 3 76
KT LUN 77
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC T VIT TT
AMCs: Các công ty qun lý tài sn
BCTC: Báo cáo tài chính
BS: Bt đng sn
CIC: Trung tâm Thông tin tín dng
DANAHARTA: T chc x lý n quc gia Malaysia
DATC: Công ty Mua bán n và Tài sn tn đng doanh nghip
DNNN: Doanh nghip nhà nc
vt: n v tính
HQT: Hi đng qun tr
IBRA: C quan tái cu trúc ngân hàng Indonesia
KAMCO: Công ty Qun lý tài sn Hàn Quc
LNST: Li nhun sau thu
NHNN: Ngân hàng nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHTMNN: Ngân hàng thng mi nhà nc
NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
SXKD: Sn xut kinh doanh
TAMCO: Công ty qun lý tài sn Thái Lan
TCTC: T chc tài chính
TCTD: T chc tín dng
TMCP: Thng mi c phn
VAMC: Công ty qun lý tài sn ca các t chc tín dng Vit Nam
XHTD: Xp hng tín dng
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Danh sách các NHTM niêm yt
Bng 2.2: Tng tài sn các NHTM niêm yt giai đon 2008 đn 30/06/2013
Bng 2.3: T trng tin gi và cho vay các TCTD khác trong c cu tng tài sn
Bng 2.4: T trng cho vay khách hàng trong c cu tng tài sn
Bng 2.5: T trng chng khoán đu t trong c cu tng tài sn
Bng 2.6: Huy đng vn t tin gi ca khách hàng và phát hành giy t có giá
Bng 2.7: Kt qu hot đng kinh doanh ca các NHTM niêm yt
Bng 2.8 : T trng thu nhp lãi thun/tng thu nhp
Bng 2.9: D n và tng trng tín dng giai đon 2008-2013
Bng 2.10a: Cht lng n vay theo giá tr tuyt đi
Bng 2.10b: Cht lng n vay theo t l
Bng 2.11: D n theo thi gian
Bng 2.12: T l n xu các NHTM niêm yt
Bng 2.13: T l n quá hn, n xu ca các NHTM niêm yt
Bng 3.1: Phân tích tín dng
Bng 3.2: Thm đnh tín dng
DANH MC CÁC BIU
Biu đ 2.1: T l n xu ca h thng TCTD
Biu đ 2.2: Nguyên nhân dn đn n xu ngân hàng t kt qu kho sát
Biu đ 3.1: Gii pháp phòng nga n xu t kt qu kho sát
Biu đ 3.2: Gii pháp x lý n xu t kt qu bng kho sát
M U
1. t vn đ
N xu là mt ch tiêu quan trng đ đánh giá cht lng tín dng ca các ngân
hàng, t đó có th thy đc sc khe tài chính, k nng qun tr ri ro…ca ngân
hàng đó. N xu tng cao có th dn đn ngân hàng b thua l và gim lòng tin ca
ngi gi tin, nh hng nghiêm trng đn uy tín ca ngân hàng. Tình trng này
kéo dài s làm ngân hàng b phá sn, gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói
chung và h thng ngân hàng nói riêng.
N xu ti các ngân hàng và gii pháp đ gii quyt đang là vn đ nóng và trng
yu ca quá trình tái cu trúc h thng ngân hàng Vit Nam, ca quá trình tái cu
trúc nn kinh t và đang đc toàn xã hi quan tâm. Do đó, vic nghiên cu thc
trng và đa ra các gii pháp phòng nga và x lý n xu là ht sc cn thit.
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu c th ca nghiên cu là:
- Tìm hiu c s lý lun v n xu, nguyên nhân dn đn n xu, tác đng ca n
xu đn nn kinh t.
- Thc trng n xu ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti th trng chng
khoán Vit Nam giai đon 2008 – 2013.
- a ra các gii pháp hn ch n xu.
3. Phm vi và đi tng nghiên cu
Phm vi nghiên cu: Các NHTM niêm yt giai đon 2008 – 2013
i tng nghiên cu: Tình hình n xu ca các NHTM niêm yt
4. Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu s dng phng pháp đnh tính, đnh lng, so sánh và thng kê mô
t. Thc hin bng kho sát 260 mu đi vi các chuyên viên trong lnh vc tài
chính – ngân hàng và mt s khách hàng vay.
5. ụ ngha ca đ tài
V mt lý lun: tài góp phn trình bày các khái nim, nguyên nhân, tác đng
ca n xu. Các du hiu nhn bit và cách phân loi n, các gii pháp hn ch n
xu.
V mt thc tin: tài góp phn giúp các nhân viên và lãnh đo ngân hàng
thng mi Vit Nam có đc cái nhìn tng th v khái nim n xu, nguyên nhân
và tác đng ca n xu, các gii pháp hn ch n xu. Giúp các nhân viên và lãnh
đo ngân hàng cn trng hn trong quá trình cho vay đ phòng nga n xu, có
đc các gii pháp x lý n xu nhanh và hiu qu khi n xu phát sinh.
6. Cu trúc ca lun vn
Lun vn đc trình bày nh sau:
Phn m đu đt ra vn đ nghiên cu, mc tiêu, đi tng, phm vi, phng
pháp nghiên cu và ý ngha ca đ tài
Chng 1: Tng quan v n xu ti các NHTM
Chng 2: Thc trng n xu ca các ngân hàng thng mi c phn niêm yt ti
th trng chng khoán Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp hn ch n xu ca các ngân hàng thng mi c phn
niêm yt ti th trng chng khoán Vit Nam.
Phn kt lun tng hp các kt qu nghiên cu chính ca lun vn.
TÀI LIU THAM KHO
TING VIT
Nguyn ình Ho, 2012. Gii pháp x lý n xu cho h thng ngân hàng thng
mi Vit Nam. Lun vn thc s. i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
Nguyn Th Thu Hng, 2013. N xu ngân hàng Vit Nam: Mt nm nhìn li. Tp
chí ngân hàng, s 6, trang 20 – 26.
Nguyn Trí Hiu, 2012. Tái cu trúc h thng ngân hàng Vit Nam và vn đ gii
quyt n xu tm quc gia. Tp chí ngân hàng, s 14, trang 20-28.
Nguyn Thanh Hòa, 2012. Gii pháp qun lý n xu ti các ngân hàng thng mi
Vit Nam. Lun vn thc s. i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
Trn Công Hòa và Th Trà Linh, 2012. X lý ri ro bng bin pháp chuyn vn
vay ngân hàng thành vn góp c phn – đôi điu bàn lun và khuyn ngh. Tp chí
ngân hàng, s 24, trang 31 – 35.
Trn Huy Hoàng, 2011. Qun tr ngân hàng thng mi. Hà Ni: Nhà xut bn lao
đng xã hi.
Trn Huy Hoàng, 2013. Khng hong kinh t, qun tr ngân hàng và vn đ n xu.
Tp chí công ngh ngân hàng, s 84, trang 4-9.
ào Th H Hng, 2013. Bàn v hng x lý n xu ca h thng ngân hàng
thng mi Vit Nam. Tp chí ngân hàng, s 4, trang 32-35.
Trm Xuân Hng và cng s, 2013. Gii pháp x lý n xu trong h thng ngân
hàng thng mi Vit Nam. Tp chí công ngh ngân hàng, s 84, trang 10-13.
Nguyn Minh Kiu, 2007. Nghip v ngân hàng hin đi. TP.HCM: Nhà xut bn
thng kê.
Nguyn Th Loan, 2012. Nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín dng ti các ngân
hàng thng mi Vit Nam. Tp chí ngân hàng, s 1 + 2, trang 88 – 91.
Nguyn Hu Mnh, 2012. Bàn thêm v hot đng mua bán, sáp nhp ngân hàng
thng mi nhm gim thiu n xu trong h thng ngân hàng Vit Nam hin nay.
Tp chí ngân hàng, s 19, trang 13 – 18.
Nguyn Hu Mnh, 2012. Vn đ s hu chéo trong quá trình gii quyt n xu ca
h thng ngân hàng thng mi Vit Nam. Tp chí ngân hàng, s 24, trang 36 – 39.
Nguyn Th Hng Nguyên, 2012. Phân tích n xu ti ngân hàng nông nghip và
phát trin nông thôn Vit Nam chi nhánh Nam Sài Gòn. Lun vn thc s. i hc
Kinh t Thành ph H Chí Minh.
An Nhiên, 2013. Mng ti doanh nghip sân sau l din. Thi báo kinh t Sài Gòn,
s 17, trang 18.
Nguyn Vn Phú, 2013. N cha xu mi đáng lo. Thi báo kinh t Sài Gòn, s 29,
trang 18 – 19.
Phm Hu Hng Thái, 2012. Kinh nghim x lý n xu ti mt s nc và hàm ý
cho Vit Nam <
/>ly-no-xau-tai-mot-so-nuoc-va-ham-y-cho-Viet-Nam/16308.tctc>. Truy cp ngày
23/10/2013.
V Vn Thc, 2012. Gii pháp nhm gim thiu n xu ti các t chc tín dng.
Tp chí công ngh ngân hàng, s 81, trang 37-41.
inh Th Thanh Vân, 2012. So sánh n xu, phân loi n và trích lp d phòng ri
ro tín dng ca Vit Nam và thông l quc t. Tp chí công ngh ngân hàng, s 19,
trang 5-12.
Báo cáo tài chính hp nht các nm t 2008-2013 ca các ngân hàng thng mi
niêm yt.
Báo cáo thng niên t nm 2008 đn 2011 ca ngân hàng nhà nc Vit Nam.
án c cu li h thng các t chc tín dng giai đon 2011-2015 ban hành kèm
theo quyt đnh s 254/Q-TTg ngày 01 tháng 03 nm 2012 ca Th tng Chính
ph.
án x lý n xu ca h thng các TCTD ban hành kèm theo quyt đnh s
843/Q-TTg ngày 31 tháng 05 nm 2013 ca Th tng Chính ph.
Ngân hàng nhà nc Vit Nam, 2013. Thông t s 02/2013/TT-NHNN ngày
21/01/2013 v phân loi tài sn có, mc trích, phng pháp trích lp d phòng ri
ro và vic s dng d phòng đ x lý ri ro trong hot đng ca t chc tín dng,
chi nhánh ngân hàng nc ngoài.
Ngân hàng nhà nc Vit Nam, 2005. Quyt đnh s 493/2005/Q – NHNN ngày
22/04/2005 v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng
trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng.
Ngân hàng nhà nc Vit Nam, 2012. Quyt đnh 780/Q-NHNN ngày 23/04/2012
v vic phân loi n đi vi n đc điu chnh k hn tr n, gia hn n.
Ngân hàng Nhà nc Vit Nam, 2012. Công vn s 2056/NHNN-CSTT ngày
10/04/2012 v/v hot đng tín dng.
Ngân hàng Nhà nc Vit Nam, 2012. Thông t 26/2012/TT-NHNN ngày
13/09/2012 v vic hng dn th tc chp thun ca Ngân hàng nhà nc Vit
Nam đi vi vic niêm yt c phiu trên th trng chng khoán trong nc và
nc ngoài ca t chc tín dng c phn.
Phòng chính sách tín dng Vietcombank, 2013. Xp hng tín dng ni b: Công c
qun tr ngân hàng hiu qu <
/>hang-tin-dung-noi-bo:-cong-cu-quan-tri-ngan-hang-hieu-qua.html >. Truy cp ngày
20/07/2013.
TING ANH
AEG (2004). Non-performing loans. Advisory Expert Group (AEG) Meeting.
Basel Committee on Banking Supervision. (2002). Sound credit risk assessment and
valuation for loans. BIS Press and Communication, Basel, Switzerland.
IMF. (2004). Financial Soundness Indicators (FSIs): Compilation Guide.
Mishkin, F.(2010). The economics of money, banking and financial markets. US:
Pearson.
Rose, P.(2009). Commercial bank management. US: McGraw Hill.
1
CHNG 1: TNG QUAN V N XU TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI
1.1. C s lý lun v n xu
1.1.1. Khái nim n xu
Theo các sách giáo khoa tài chính, các tác gi thng đa ra nhng thut ng v
n xu nh “bad debt”, “non-performing loan” (NPL), “doubtful debt”, hoc là các
khon cho vay bt đu đc đa vào n xu khi đã quá hn tr n gc và lãi 90
ngày tr lên (Peter Rose, 2009; Mishkin, 2010).
Nhóm chuyên gia t vn (AEG) ca Liên hp quc cho rng đnh ngha v n
xu không nên mang tính cht mô t mà ch nên đc s dng nh hng dn cho
các ngân hàng (AEG, 2004). AEG thng nht đnh ngha “v c bn, mt khon n
đc coi là n xu khi quá hn tr lãi và/hoc gc trên 90 ngày; hoc các khon lãi
cha tr t 90 ngày tr lên đã đc nhp gc, tái cp vn hoc chm tr theo tha
thun; hoc các khon phi thanh toán đã quá hn di 90 ngày nhng có lý do chc
chn đ nghi ng v kh nng khon vay s đc thanh toán đy đ”. Nói cách
khác, n xu đc xác đnh da trên hai yu t: (i) quá hn trên 90 ngày; và (ii) kh
nng tr n nghi ng.
y ban Basel v Giám sát ngân hàng (BCBS) không đa ra đnh ngha c th v
n xu. Tuy nhiên, trong các hng dn v các thông l chung ti nhiu quc gia v
qun lý ri ro tín dng, BCBS xác đnh, vic khon n b coi là không có kh nng
hoàn tr (a default) khi mt trong hai hoc c hai điu kin sau xy ra: (i) ngân hàng
thy ngi vay không có kh nng tr n đy đ khi ngân hàng cha thc hin hành
đng gì đ gng thu hi ví d nh gii chp chng khoán (nu đang nm gi); (ii)
ngi vay đã quá hn tr n quá 90 ngày (Basel Committee on Banking
Supervision, 2002). BCBS đc bit nhn mnh ti khái nim “mt mát có th xy ra
trong tng lai” (expected loss) khi đánh giá mt khon vay. Da trên hng dn
này, n xu s bao gm toàn b các khon cho vay đã quá hn 90 ngày và có du
hiu ngi đi vay không tr đc n.
Trong hng dn đ tính toán các ch s lành mnh tài chính ti các quc gia,
2
Qu tin t th gii (IMF) đa ra đnh ngha v n xu ti đon 4.84-4.85 “mt
khon vay đc coi là n xu khi quá hn thanh toán gc hoc lãi 90 ngày hoc
hn; khi các khon lãi sut đã quá hn 90 ngày hoc hn đã đc vn hóa, c cu
li, hoc trì hoãn theo tha thun; khi các khon thanh toán đn hn di 90 ngày
nhng có th nhn thy các du hiu rõ ràng cho thy ngi vay s không th hoàn
tr n đy đ (ví d khi ngi vay phá sn). Sau khi khon vay đc xp vào danh
mc n xu, nó hoc bt c khon vay thay th nào cng nên đc xp vào danh
mc n xu cho ti thi đim phi xóa n hoc thu hi đc lãi và gc ca khon
vay đó hoc thu hi đc khon vay thay th” (IMF’s Compilation Guide on
Financial Soundness Indicators, 2004).
N xu (Bad debt): là nhng khon n quá hn t 91 ngày tr lên mà
không đòi đc và không đc tái c cu. Theo thông t 02/2013/TT-NHNN
ngày 21/01/2013: “N xu là n thuc các nhóm 3, 4 và 5”.
Ti Vit Nam, n xu bao gm nhng khon n quá hn có hoc không th thu
hi, n liên quan đn các v án ch x lý và nhng khon n quá hn không đc
Chính ph x lý ri ro.
N xu (hay các tên gi khác ca chúng nh n có vn đ, n không lành mnh,
n khó đòi, n không th đòi…) là khon n mang các đc trng:
- Khách hàng đã không thc hin ngha v tr n vi ngân hàng khi các cam
kt đã đn hn.
- Tình hình tài chính ca khách hàng đang và có chiu hng xu dn đn có
kh nng ngân hàng không thu hi đc c vn ln lãi.
- Tài sn đm bo (th chp, cm c, bo lãnh) đc đánh giá là giá tr phát
mãi không đ trang tri n gc và lãi.
Thông thng v thi gian là các khon n quá hn ít nht là 91 ngày.
Nu cn c vào tài sn đm bo, n xu ca ngân hàng có th chia thành các
nhóm nh sau:
- N xu có tài sn đm bo, gm có: N tn đng ngân hàng đã thu gi tài
sn di hình thc gán, xit n; N tn đng ngân hàng cha thu gi tài sn
3
nh n có tài sn liên quan đn v án ch xét x, n có tài sn đm bo đã
quá hn trên 360 ngày.
- N xu không có tài sn đm bo và không có đi tng đ thu, gm có:
N xóa do thiên tai cha có ngun và còn hch toán ni bng; n khoanh đi
vi nhng doanh nghip đã gii th, phá sn; n khoanh đi vi doanh
nghip thuc các v án; n khoanh do thiên tai ca h sn xut…
- N xu không có tài sn bo đm nhng con n vn còn tn ti, đang
hot đng, gm có: N khoanh doanh nghip khó thu hi; n tín dng chính
sách còn có kh nng thu hi; n quá hn trên 360 ngày.
- Ngoài ra còn có nhóm n là nhng khon n không thu đc nhng không
đ điu kin đ khoanh, xóa.
Cng t cách phân loi n quá hn theo thi gian nh vy nên phn ln n quá
hn nc ta đu là n xu. Các khon n xu tn ti hin nay ti các Ngân hàng
thng mi bao gm:
- N quá hn t 91 ngày tr lên.
- N liên quan đn các v án, n đã khi kin nhng cha th thu hi ch x
lý, n có tài sn đm bo nhng không hp l.
- Nhng khon n quá hn, n tr thay không còn đi tng đ thu.
1.1.2. Phân loi n
Theo thông t s 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 v vic quy đnh v
phân loi tài sn có, mc trích, phng pháp trích lp d phòng ri ro và vic s
dng d phòng đ x lý ri ro trong hot đng ca t chc tín dng, chi nhánh ngân
hàng nc ngoài. Phân loi n đc thc hin theo phng pháp đnh lng và
phng pháp đnh tính.
1.1.2.1. Phng pháp đnh lng
T chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài thc hin phân loi n (tr
các khon tr thay theo cam kt ngoi bng) theo 05 nhóm nh sau:
a) Nhóm 1 (N đ tiêu chun) bao gm:
(i) N trong hn và đc đánh giá là có kh nng thu hi đy đ c n gc và lãi
4
đúng hn;
(ii) N quá hn di 10 ngày và đc đánh giá là có kh nng thu hi đy đ n
gc và lãi b quá hn và thu hi đy đ n gc và lãi còn li đúng thi hn;
(iii) N đc phân loi vào nhóm 1 theo quy đnh.
b) Nhóm 2 (N cn chú ý) bao gm:
(i) N quá hn t 10 ngày đn 90 ngày;
(ii) N điu chnh k hn tr n ln đu;
(iii) N đc phân loi vào nhóm 2 theo quy đnh.
c) Nhóm 3 (N di tiêu chun) bao gm:
(i) N quá hn t 91 ngày đn 180 ngày;
(ii) N gia hn n ln đu;
(iii) N đc min hoc gim lãi do khách hàng không đ kh nng tr lãi đy đ
theo hp đng tín dng;
(iv) N thuc mt trong các trng hp sau đây:
- N ca khách hàng hoc bên bo đm là t chc, cá nhân thuc đi tng mà t
chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài không đc cp tín dng theo quy
đnh ca pháp lut;
- N đc bo đm bng c phiu ca chính t chc tín dng hoc công ty con ca
t chc tín dng hoc tin vay đc s dng đ góp vn vào mt t chc tín dng
khác trên c s t chc tín dng cho vay nhn tài sn bo đm bng c phiu ca
chính t chc tín dng nhn vn góp;
- N không có bo đm hoc đc cp vi điu kin u đãi hoc giá tr vt quá
5% vn t có ca t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài khi cp cho
khách hàng thuc đi tng b hn ch cp tín dng theo quy đnh ca pháp lut;
- N cp cho các công ty con, công ty liên kt ca t chc tín dng hoc doanh
nghip mà t chc tín dng nm quyn kim soát có giá tr vt các t l gii hn
theo quy đnh ca pháp lut;
- N có giá tr vt quá các gii hn cp tín dng, tr trng hp đc phép vt
gii hn, theo quy đnh ca pháp lut;
5
- N vi phm các quy đnh ca pháp lut v cp tín dng, qun lý ngoi hi và các
t l bo đm an toàn đi vi t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài;
- N vi phm các quy đnh ni b v cp tín dng, qun lý tin vay, chính sách d
phòng ri ro ca t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài.
(v) N đang thu hi theo kt lun thanh tra;
(vi) N đc phân loi vào nhóm 3 theo quy đnh.
d) Nhóm 4 (N nghi ng) bao gm:
(i) N quá hn t 181 ngày đn 360 ngày;
(ii) N c cu li thi hn tr n ln đu quá hn di 90 ngày theo thi hn tr n
đc c cu li ln đu;
(iii) N c cu li thi hn tr n ln hai;
(iv) Khon n quy đnh ti đim c (iv) khon 1 iu này quá hn t 30 ngày đn 60
ngày k t ngày có quyt đnh thu hi;
(v) N phi thu hi theo kt lun thanh tra nhng đã quá thi hn thu hi đn 60
ngày mà vn cha thu hi đc;
(vi) N đc phân loi vào nhóm 4 theo quy đnh.
đ) Nhóm 5 (N có kh nng mt vn) bao gm:
(i) N quá hn trên 360 ngày;
(ii) N c cu li thi hn tr n ln đu quá hn t 90 ngày tr lên theo thi hn tr
n đc c cu li ln đu;
(iii) N c cu li thi hn tr n ln th hai quá hn theo thi hn tr n đc c
cu li ln th hai;
(iv) N c cu li thi hn tr n ln th ba tr lên, k c cha b quá hn hoc đã
quá hn;
(v) Khon n quy đnh ti đim c (iv) iu này quá hn trên 60 ngày k t ngày có
quyt đnh thu hi;
(vi) N phi thu hi theo kt lun thanh tra nhng đã quá thi hn thu hi trên 60
ngày mà vn cha thu hi đc;
(vii) N ca khách hàng là t chc tín dng đc ngân hàng nhà nc công b đt
6
vào tình trng kim soát đc bit, chi nhánh ngân hàng nc ngoài b phong ta vn
và tài sn.
(viii) N đc phân loi vào nhóm 5 theo quy đnh ti khon 3 iu này.
* N đc phân loi vào nhóm n có ri ro thp hn trong các trng hp sau
đây:
a) i vi n quá hn, t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài phân loi
li vào nhóm n có ri ro thp hn (k c nhóm 1) khi đáp ng đy đ các điu kin
sau đây:
(i) Khách hàng đã tr đy đ phn n gc và lãi b quá hn (k c lãi áp dng đi
vi n gc quá hn) và n gc và lãi ca các k hn tr n tip theo trong thi gian
ti thiu 03 (ba) tháng đi vi n trung và dài hn, 01 (mt) tháng đi vi n ngn
hn, k t ngày bt đu tr đy đ n gc và lãi b quá hn;
(ii) Có tài liu, h s chng minh vic khách hàng đã tr n;
(iii) T chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài có đ c s thông tin, tài
liu đánh giá khách hàng có kh nng tr đy đ n gc và lãi còn li đúng thi hn.
b) i vi n c cu li thi hn tr n, t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc
ngoài phân loi li vào nhóm n có ri ro thp hn (k c nhóm 1) khi đáp ng đy
đ các điu kin sau đây:
(i) Khách hàng đã tr đy đ n gc và lãi theo thi hn tr n đc c cu li trong
thi gian ti thiu 03 tháng đi vi n trung và dài hn, 01 (mt) tháng đi vi n
ngn hn, k t ngày bt đu tr đy đ n gc và lãi theo thi hn đc c cu li;
(ii) Có tài liu, h s chng minh vic khách hàng đã tr n;
(iii) T chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài có đ c s thông tin, tài
liu đ đánh giá khách hàng có kh nng tr đy đ n gc và lãi còn li đúng thi
hn đã đc c cu li.
* N đc phân loi vào nhóm n có ri ro cao hn trong các trng hp sau
đây:
a) Xy ra các bin đng bt li trong môi trng, lnh vc kinh doanh tác đng tiêu
cc trc tip đn kh nng tr n ca khách hàng (thiên tai, dch bnh, chin tranh,
7
môi trng kinh t);
b) Các ch tiêu v kh nng sinh li, kh nng thanh toán, t l n trên vn, dòng
tin, kh nng tr n ca khách hàng suy gim liên tc hoc có bin đng ln theo
chiu hng suy gim qua 03 ln đánh giá, phân loi n liên tc;
c) Khách hàng không cung cp đy đ, kp thi và trung thc các thông tin tài chính
theo yêu cu ca t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài đ đánh giá kh
nng tr n ca khách hàng
d) Khon n đã đc phân loi vào nhóm 2, nhóm 3, nhóm 4 theo quy đnh ti đim
a, b, c khon này t 01 (mt) nm tr lên nhng không đ điu kin phân loi vào
nhóm n có ri ro thp hn
đ) N mà hành vi cp tín dng b x pht vi phm hành chính theo quy đnh ca
pháp lut.
1.1.2.2. Phng pháp đnh tính
T chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài phân loi n, cam kt ngoi
bng theo 05 nhóm nh sau:
a) Nhóm 1 (N đ tiêu chun) bao gm: Các khon n đc t chc tín dng, chi
nhánh ngân hàng nc ngoài đánh giá là có kh nng thu hi đy đ c n gc và
lãi đúng hn.
Các cam kt ngoi bng đc t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc
ngoài đánh giá là khách hàng có kh nng thc hin đy đ ngha v theo cam kt.
b) Nhóm 2 (N cn chú ý) bao gm: Các khon n đc t chc tín dng, chi
nhánh ngân hàng nc ngoài đánh giá là có kh nng thu hi đy đ c n gc và
lãi nhng có du hiu khách hàng suy gim kh nng tr n.
Các cam kt ngoi bng đc t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc
ngoài đánh giá là khách hàng có kh nng thc hin ngha v theo cam kt nhng
có du hiu suy gim kh nng thc hin cam kt.
c) Nhóm 3 (N di tiêu chun) bao gm: Các khon n đc t chc tín dng,
chi nhánh ngân hàng nc ngoài đánh giá là không có kh nng thu hi n gc và
lãi khi đn hn. Các khon n này đc t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc
8
ngoài đánh giá là có kh nng tn tht.
Các cam kt ngoi bng đc t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc
ngoài đánh giá là khách hàng không có kh nng thc hin đy đ ngha v theo
cam kt.
d) Nhóm 4 (N nghi ng) bao gm: Các khon n đc t chc tín dng, chi
nhánh ngân hàng nc ngoài đánh giá là có kh nng tn tht cao.
Các cam kt ngoi bng mà kh nng khách hàng không thc hin cam kt là
rt cao.
đ) Nhóm 5 (N có kh nng mt vn) bao gm: Các khon n đc t chc tín
dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài đánh giá là không còn kh nng thu hi, mt
vn.
Các cam kt ngoi bng mà khách hàng không còn kh nng thc hin ngha v
cam kt.
1.1.3. Trích lp d phòng
* Mc trích lp d phòng c th
S tin d phòng c th phi trích đi vi tng khách hàng đc tính theo công
thc sau:
R=
n
i
iR
1
Trong đó:
- R: Tng s tin d phòng c th phi trích ca tng khách hàng;
-
n
i
iR
1
: là tng s tin d phòng c th ca tng khách hàng t s d n th 1 đn
th n.
Ri: là s tin d phòng c th phi trích ca tng khách hàng đi vi s d n gc
ca khon n th i. Ri đc xác đnh theo công thc:
Ri = (Ai - Ci) x r
Trong đó:
Ai: S d n gc th i;
9
Ci: giá tr khu tr ca tài sn bo đm, tài sn cho thuê tài chính (sau đây gi
chung là tài sn bo đm) ca khon n th i;
r: t l trích lp d phòng c th theo nhóm.
Trng hp Ci > Ai thì Ri đc tính bng 0.
* T l trích lp d phòng c th đi vi tng nhóm n nh sau:
a) Nhóm 1: 0%;
b) Nhóm 2: 5%;
c) Nhóm 3: 20%;
d) Nhóm 4: 50%;
đ) Nhóm 5: 100%.
* Tài sn bo đm đ khu tr khi tính s tin d phòng c th (R) phi đáp
ng đy đ các điu kin sau:
a) T chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài có quyn x lý tài sn bo
đm theo hp đng bo đm và theo quy đnh ca pháp lut khi khách hàng không
thc hin ngha v ca mình theo cam kt;
b) Thi gian x lý tài sn bo đm theo d kin không quá 01 (mt) nm đi vi tài
sn bo đm không phi là bt đng sn và không quá 02 (hai) nm đi vi tài sn
bo đm là bt đng sn, k t khi t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc
ngoài có quyn thc hin x lý tài sn bo đm;
c) Tài sn bo đm phi đáp ng đy đ các điu kin theo quy đnh ca pháp lut
v giao dch bo đm;
d) Tài sn bo đm quy đnh phi đc đnh giá bi t chc có chc nng thm đnh
giá theo quy đnh ca pháp lut trong các trng hp sau đây:
(i) Tài sn bo đm có giá tr t 50 t đng tr lên đi vi khon n ca khách hàng
là ngi có liên quan ca t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài và các
đi tng b hn ch cp tín dng theo quy đnh ti iu 127 Lut các t chc tín
dng.
(ii) Tài sn bo đm có giá tr t 200 t đng tr lên.
Trng hp t chc có chc nng thm đnh giá không đ kh nng đnh giá hoc
10
không có t chc có chc nng thm đnh giá đnh giá các tài sn bo đm thì t
chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài thc hin đnh giá theo quy đnh ni
b.
Trng hp tài sn bo đm không đáp ng đy đ các điu kin quy đnh ti đim
a, b, c, d khon này thì giá tr khu tr ca tài sn bo đm đó phi coi bng không.
* Giá tr khu tr ca tài sn bo đm đc xác đnh bng tích s gia giá tr ca
tài sn bo đm vi t l khu tr đi vi tng loi tài sn bo đm.
T chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài t xác đnh t l khu tr đi
vi tng loi tài sn bo đm trên c s đánh giá kh nng thu hi khi x lý tài sn
bo đm đó nhng không đc vt quá t l khu tr ti đa đi vi tng loi tài
sn bo đm theo quy đnh.
* Giá tr ca tài sn bo đm đc xác đnh nh sau:
a) Vàng ming: Giá mua vào ti tr s chính ca doanh nghip, t chc tín dng s
hu nhãn hiu vàng ming ti thi đim cui ngày trc ngày trích lp d phòng c
th. Trng hp giá mua vào không đc niêm yt thì giá tr vàng ming đc xác
đnh theo quy đnh ti đim d khon này.
b) Trái phiu Chính ph đc niêm yt trên S giao dch chng khoán: Giá tham
chiu ti S giao dch chng khoán ti thi đim cui ngày trc ngày trích lp d
phòng c th hoc ti thi đim gn nht trc ngày trích lp d phòng c th (nu
không có giá tham chiu ti thi đim cui ngày trc ngày trích lp d phòng c
th);
c) Chng khoán do doanh nghip (k c t chc tín dng) phát hành đc niêm yt
trên S giao dch chng khoán: Giá tham chiu ti S giao dch chng khoán ti
thi đim cui ngày trc ngày trích lp d phòng c th hoc thi đim gn nht
trc ngày trích lp d phòng c th (nu không có giá tham chiu ti thi đim
cui ngày trc ngày trích lp d phòng c th);
Chng khoán cha đc niêm yt trên S giao dch chng khoán, giy t có giá
khác do doanh nghip (k c t chc tín dng) phát hành: tính theo mnh giá.
d) ng sn, bt đng sn và các loi tài sn bo đm khác: Giá tr ca tài sn bo