MỐI QUAN HỆ GIỮA THÂM HỤT NGÂN SÁCH VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ.PDF

B GIÁO D VÀ ÀO T
TRNG H KINH TTP.  CHÍ MINH


       
     
















  T  KINH


 CHÍ MINH  NM 2013
B GIÁO D VÀ ÀO T
TRNG H KINH TTP.  CHÍ MINH



    
      
     
     


















CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH 






  T  KINH




GV  






 CHÍ MINH  NM 2013
L
n Luc này do chính tôi nghiên cu và thc hin.
Ngun s liu nghiên cu ti Vit Nam t c ly t
ngu d liu  ng thi, luc công b
trong bt k bài nghiên cu nào. Các thông tin, s liu bài vit, k thut x lý mô
y và trung thc.

Tác gi



Nguyn Lê Hà Thanh Na

LI C
Tác gi xin chân thành c      i Hc Kinh T
Thành ph H n tình ging dy, truyt nhng kin thc quý
báu cho tôi trong sut thi gian hc tp i hc và cao hc tng.
c bit, tôi xin trân trng cm y PGS.TS S s ng
dn tn tâm và góp ý cho tôi trong sut quá trình thc hin lu
Sau cùng, tôi xin cy cô Hng bo v 
luc chnh sa hoàn chc tt nghip cao hc.
Chân thành c
Nguyn Lê Hà Thanh Na

DANH MC BNG BIU
-2000
: -2012
: -2012
3:  
-2012
: -

Bng 3.1: Các bin ca mô hình (1990-2012)
Bng 3.2: Thng kê mô t các giá tr ca các bin trong mô hình
Bng 3.3: Kt qu kinh tính dng
Hình 3.1: Các nghim ca mô hình VAR
Bng 3.4: Kinh tính nh
Bng 3.5: Kt qu kinh mi quan h nhân qu trong mô hình VAR
Bng 3.6: Kt qu kinh mi quan h Granger tng cp trong mô hình VAR

DANH MC T VIT TT




NSNN - PB
Public Budget
Ngân sách nhà n
THNS - BD
Budget Deflict

GFS
Government Finance Statistics


IMF
Internationnal Monetary Fund

GDP
Gross Domestic Product

WTO
World Trade Orgnarization

ADB
Asian Development Bank


GSO
Government Statistics
Organization

RIR
Real Interest Rate

GI
Gross Investment

CPI
Consumer Price Index

REX
Real Exchange Rate

INFN
Inflation

VAR
Vector Autogression

DNNN


CSTK

Chính sách tài khóa
VN











MC LC
Trang bìa ph
L
Li c
Danh mc các bng, biu
Danh mc t vit tt
Mc lc
PHN M U
1. Lý do ch tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
u 2
ng và phm vi nghiên 2
c tin c tài 2
6. Kt c tài 3
1: LÝ THUYT V THÂM H
NG KINH T
1.1. Lý thuyt v thâm ht ngân sách 4
1.1.1. 4
1.1.2. 5
1.1.3. Mt s cách tính thâm ht ngân sách 7

1.1.4. 10
1.1.5.  lý thâm hc 12
 14
ng 17
 22
KT LU1 24
2: THC TRNG MI QUAN H GIA THÂM HT
NG KINH T VIT NAM
ng kinh t Vit Nam 25
2.2. Thc trng thâm ht ngân sách ti Vit Nam 30
2.3. Mi quan h gia thâm hng kinh t Vit
n 1990-2012 33
KT LU2 36
: PHÂN TÍCH THC NGHIM N 1990-2012
u 37
3.1.1. Kim nh tính dng 37
3.1.2. Kinh quan h nhân qu n 38
3.2. Mô hình kinh 40
3.2.1. Mô t d liu 40
3.2.2. Kinh tính d tr 42
3.2.3.  tr ta mô hình 42
3.2.4. Kim nh mi quan h nhân qu Granger gia thâm ht ngân sách và
ng kinh t 45
KT LU3 48
 4: KT LUN VÀ KHUYN NGH
4.1. Kt lun 49
4.2 . Khuyn ngh 50
4.2.1. Khuyn ngh v u hành chính sách kinh t 50
4.2.2. Khuyn ngh v nâng cao hiu qu  52
4.2.3. Khuyn ngh v chi tiêu công 54

4.2.4. Khuyn ngh nâng cao hiu qu hong ca doanh nghip 55
4.2.5. Khuyn ngh v tính minh bch và ch 56
4.2.6. Khuyn ngh nâng cao qun lý n công 57
4.2.7. Khuyn ngh n t giá 57
4.3. Hn ch nghiên cng nghiên cu tip theo 58
4.3.1. Hn ch nghiên cu 58
4.3.2ng nghiên cu tip theo 59
Tài liu tham kho
Ph lc

1
 U

ng kinh t là v











có du hiu 
 




Mi quan h gi

 
kinh trong m 

-2012. 
  c
:
2
-

-

- 


S d          
nh tính qua mô t s liu thng
qua mô hình kinh t ng. K tht qu nghiên cu
ca các nhà nghiên c    c, bài nghiên cu này s dng
kinh quan h nhân qu  phân tích kim
chng mi quan h gia thâm hng kinh t  Vit
n 1990-2012. 
- 
- 


-  

- 

.

 phân tích mi quan h giavà
 n gng, thâm
ht ngân sách, tt, t giá h
-2012
3

- 



- 





:



-2012



4
1


1.1 Lýngân c
c
Theo Luc bao gm
    a pt ngân sách nhà
c là thâm h nh bng chênh lch
thiu gia tng s ng s thu ngân sách trung

Xut phát t m v qun lý ngân sách gia các quc gia và các
t chc, có nhiu quan nim khác nhau v thâm ht ngân sách. Hiu mt cách
n nht, thâm ht ngân sách là tình trng tc mà
chính ph phi thc hin ln thu mà chính ph c tính
trong mtài chính.  phm vi r t ngân sách là hin
c (th hin  chênh lch gia
cung và cu v ngun lc tài chính cc). Vic tính toán mc thâm
ht ngân sách  mi qung có s khác bit do cách thnh
phm vi thu, chi ngân sách có s ng nht.
Theo Cm nang Thng kê tài chính Chính ph (GFS) do Qu ti
Quc t (IMF) ban hành, khái nim thu và chi ngân sách có th c khái

Thu ngân sách là các khon thu vào qu ngân sách mà không kèm
 hoàn tr trc ting có
 phi nc bao gm: các khon

thu thu, phí và các khon thu khác (k c vin tr không hoàn li), không
bao gm các kho n khác, thu
5
c là nhng khon thu mang tính chng bc hay là
trách nhim ca m i hoc ca ca thành phn kinh t i vi nhà
c.
Chi ngân sách là các khon chi ra t ngân sách không làm phát sinh
 phi bi hoàn trc tii vc th ng ngân
 khon thc chi ngân sách theo Lunh trong mt
c bao g
trin, ng xuyên, các khon chi khác, chi tr 
gm chi tr n gc tin vay.
m nang Thng kê tài chính ca chính ph, thâm ht ngân
sách (hay bnh bng chênh lch gia chi ngân
sách và thu ngân sách.
1.1.2. 
 (thu c). Thu là
ngun thu chính và bn vng nh     c bên cnh các
ngu         c, vay, nhn vin
tr thng pháp lut ta còn nhiu bt cp, s qu
cht ch o k h cho các cá nhân, t chc li d trn thu
t thu m c
giãn thu, gim thu, min thu        
doanh nghip có thêm ngun vn xu
làm ng ti các kho
Th hai,   ng ca chu k kinh doanh, trong thi k khng
hong hay suy gim kinh t s làm cho thu nhp ca quc gia b thu hp li,
ng thi nhu c ng nh kinh t xã
hi, t n thâm hc li,  n nn kinh t
ng nhanh, thu ngân sn chi liên

6
n an sinh xã ho him tht nghip và h tr i nghèo
ng gim xung nên cán cân tài khóa ca chính ph c ci thin,
hay nói cách khác thâm ht ngân sách s gim xung.
Th ba, thâm ht ngân sách chng ca h thng chính sách
m, mc tiêu, nhim v phát trin kinh t- xã hi trong
tng thi k. Chi ngân sách (và thâm ht ngân sách) là mt trong nhng công
c chính sách quan trng cc nhn s phát trin kinh
t- xã hi trong tn phát trin khác nhau. Ví d, khi sng ca
nn kinh t  mc thi mc sng ti có th 
mc chi ngân sách, chp nhn có thâm ht  ng c
y s m rng ca nn kinh t. Thâm hng xy ra vi
n do nhu ci là rt ln, nh
phát trin h tng kinh t xã hi. Vii là ngoi l. 
Vit Nam, trong mt s  kinh t 
cao song Chính ph vn chp nhn thâm h có thêm ngun lc
n, nht là các d án phát tri h tng kinh t - xã
hi vc phát tric s dt công c
u ti suy thoái và tng cu gim thì chính ph ng
 kích cc li khi kinh t phát trin
nóng, chính ph có th ct gim chi tiêu, gim thâm h n kinh t tr
v mc sng tit ngân sách
không ch ph bin  n mà còn  c phát trin.
Th , nhng v v thiên tai, dch bnh, tình hình chính tr bt
n   t ngân
c. Vic quu hành ngân sách không hiu qu, chi tiêu
ng n mc thâm ht
ngân sách.
7
Th , do các nhân t k thut chuyên môn (phân loi, mc lc,

i, thm ghi nh
ng hp thâm ht thp hay gim không phi
xut phát t s ci thin v tình hình kinh t a chính ph
mà do s phn ánh sai lch v quy mô thu và chi ngân sách ca chính ph hay
là do chi ngân sách thiu minh bch hay là áp d
ht không phù hng hp Hy Lp là mt ví d n hình v 
thông tin chi ngân sách  có mc thâm ht ngân sách thc này
mung các yêu cu nhm gia nhp khi liên minh Châu Âu.
1.1.3. Mt s cách tính thâm ht ngân sách c
Thâm ht ngân sách có th c tip ca theo nhiu
tiêu chí khác nhau. Vic s d phc
tình hình tài khóa ca chính ph ph thuc vào mc tiêu ca vic phân tích và
u hành chính sách tài khóa, ngân sách ca mc trong tn.
 c chính xác thc trng bc tranh tài khóa ca
chính ph i cn phi s dng thi nhit ngân
sách khác nhau. M phn ánh mt s khía cnh nhnh v thc
trng bc tranh tài khóa ca chính ph. Ph khái quát mt s
 s) thâm hc s dng rng rãi trên thc t cho
mc tiêu phân 
a) Thâm ht ngân sách tng th
 thâm ht, thâm ht tng th (thng th)
v    c s dng nhiu nh       
khuyn ngh các quc gia s d nh tình trng mi tài khóa.
Theo chun mm nang Thng kê tài chính ca chính
ph (GFS), thâm hnh bng chênh lch gia chi ngân
sách và thu ngân sách ca mt thi k nhng là m
8
ngân sách. Thâm ht ngân sách tng th xng hp thu ngân sách
nh ng hc li là th
Thâm ht (thng thu ngân sách  Tng chi ngân sách

nh  thu ngân sách trình ca GFS, thu ngân sách bao gm các
khon thu vào qu ngân sách mà khoo ra
và  hoàn tr trc tip, vì th thu t ngun vay n
khôc xp là mt ngun thu ngân sách. 
không bao gm khon chi tr n gc mà ch bao gm khon lãi vay phi tr t
s tin mà chính ph vay. Chi tr lãi tic xp vào chi ngân sách nhà
 qu ca viu hành chính sách ngân sách có thâm ht.
Vin vay nm trong thu ngân sách và chi tr n gc nm
trong chi ngân sách phn cht ca thu, chi ngân sách ca nhà
c.
Các thc tính thâm ht ngân sách mà Vit Nam ng hin nay có th
c xem là mt hình thái ct ngân sách tng th
m khác bit là Vi n g
li có mt s khon chi l i ngân sách
chung (ví d: chi t ngun trái phiu chính ph, các khon vay v cho vay
li).
b) Thâm hng xuyên (Current deficit)
Thâm hng xuyên là chênh lch ging xuyên
ng xuyên ca NSNN và xng xuyên lthu
tng hng xuyên lng xuyên thì s
có thc li. là
n ánh s a chính ph cho nhu ct
c. Nu mt quc gia có thnng xuyên thì 
qut ki s dn. Tuy nhiên,
9
ng xuyên thì v quan trng nht là
  c kho   c hi   c xem là thu ng
 quc tng xuyên là các khon thu ngân sách
t thu, phí, l phí không mang tính cht l
 bán tài sn s c tính vào các khon thu

ng xuyên. Mt s quc gia còn xem các khon thu t 
là các khong bao gm tt
c các khon chi ca NSNN (bao gm c chi tr lãi tin vay) tr 
phát trin và chi vin tr. Vic s dng khái nim thâm ht (th
ng xuyên s rc phân tích tính bn vng ca
tình hình tài khóa. Mt quc gia có thâm ht ngân ng xuyên s phi
i mt vi nhit n v tài khóa. Vic ct gim các khon chi
ng  gim thâm ht ngân sách bao gi  rt nhy
cm và d gây ra nhng phn ng tiêu cc t ng khi
i mt vi thâm ht ngân sách kéo dài, gii pháp ging xuyên
ng là gic chính ph s dng sau cùng khi không gian s dng
các gii pháp không còn (ví d   lên m.
c) Thâm h (Primary fiscal deficit)
Thâm h nh bi thâm ht ngân sách tng
th tr n chi tr lãi tin vay. Vic s d cung cp
 ng ca viu hành chính sách trong
a Chính ph. Vic tr lãi tin vay là vic thc hi tài
chính cho các quynh vay n c thc hin trong quá kh, nhìn chung
không gn vi chính sách mà chính ph thc hitài khóa (tr khi
thc hii vi các khoi vi nhng quc gia có t
trng chi tr lãi tin vay lng là nhng quc gia có m chính
ph cao) thì vic phnh gia thâm ht ngân sách tng th và thâm ht
10
 là rt quan trng, tách bch c nhng bing bng
trong vi   tr n (do bing t  i vi vay n c
ngoài hoc lãi sui vng hp theo lãi sut th ni). Cùng vi các
khái nim v thâm ht ngân sách nói trên, vic s dng khái nim ngân sách
 s cho các nhà honh chính xác b  ng
cc t có th ng hp khi mà cán
cân ngân sách tng th thâm hi vic

chính ph c hin chính sách tài khóa m rng nt
hin s  v  tr lãi tin vay xut phát t các bin
ng kinh t v n (ví d do t 
sut vay n 
Trong ba tiêu thnh cán cân tài khóa nói trên thì hin nay 
Vit Nam mi ch s dt ngân sách tng th.
1.1.4
nh hn tng cu nn kinh t
Xut phát t ng thc kinh t nh tng sn phm quc ni
GDP = C + I + G + (X - M)
ng sn phm quc n
t, (X-M)=NX là xut khu ròng
n s thu ng thc ta có:
(GDP  C  T) + (T  G) = I
S = (GDP  C  T)
S + (T  G) = I
Vi S là tit ki G) là tit kim chính ph
chênh lch ging hp (T  G) = 0 tc
NSNN cân bng hp (T  G) > 0 NSNN có thng hp (T 
G) < 0 NSNN bi chi. Trong bi cnh NSNN bi chi, chính ph phi tìm cách
11
p bi chi bc hoc
làm tc mc t phi la
chn thêm c ngoài.
ng lm phát
V n, hu ht chính ph u dùng các bi
khc phc b c ngoài hoc phát hành
tin. Tùy tu kin và hoàn cnh c th mà các ngup bi chi
c s dng riêng r hay kt hp. T ng lên nn kinh t
khác nhau.

Khi chính ph s dng gip bi chi NSNN bng cách phát
hành trái phiu (k c c và pc ngoài), thì
tt yu chính ph phi tr tin n gc và lãi trái phing
thi gây áp lc lên xã hi bng vi. Tuy nhiên bng cách này, bi
chi NSNN s không gây lc bing hp bc
tài tr cho các d i thì nó lng lc cho s phát trin c
 trong dài hn.
Khi chính ph s dng gip bi chi NSNN bng vic phát
hành ting này ngay lp tn cung 
t yu t quan trng cu. Trong
bi cnh suy thoái kinh t n có tác dng kích thích nn kinh t,
ng sn phm tin ti mc ting lm
phát là ti thiu. Tuy nhiên duy trì bi chi kéo dài trong thi k kinh t 
ng phát hành tin s gây ra lm phát cao, rt nguy hi.
N quc gia và nhng bt n trong nn kinh t
Quy mô n công ca Chính ph tùy thuc vào s n  tài tr
u qu ca viu chính
ph chp nhn b tài tr cho các d án có hiu qu, có kh 
12
li trong dài hn, thì chính li tc t d án li tn thu
trong dài hc, giúp NSNN tr c gc và lãi cho các
khon vay tài tr bi chi trong quá khng hp bc s
dng cho mc thi thì phn ln ng ca nó ch tác
n tng cu trong ngn hn (ti thm bi chi xy ra), và trong dài
hn nó không to ra mt ngun thu ti, mà chính nó làm
nng n n n công 
Thâm hi
p bi chi NSNN bng cách  góp ph
sut, s ng bt lng mi quc t. Lãi sut
th ng cng tic khác trên

th gic ngoài s tìm king ni t cc có b
mua các chng khoán chính ph và các tài sn tài chính khác. Dn tình
trng nhp siêu  c có ngân sách bi chi ln.
1.1.5 lý thâm hc
Khi có thâm ht ngân sách, chính ph có th s dng mt hay kt hp
ng thi nhi ng ngun l p.
c th nht là phát hành tin nhp:  p thiu
ht ngân sách, mt s qua chn gii pháp phát hành thêm tin vào
n pháp giúp chính ph có th ng kp thi ngun
v  tr n. Tuy nhiên,
bng vic in tim giá tr (sc mua) cng ti
n này có th thy mt cách gián tip c 
 lên nhi nm gi tin mt hay còn g l
Nc phát hành ti p thâm ht có th gây lm phát và gây
tác ng xu n nn kinh t -hen-tina, Bô-lô-via và Brazil. Do vy,
ngày nay hu hc trên th gii rt ít s dng bin pháp phát hành tin
13
 p thâm hdn lm phát cao và nhng tác
ng xu cn nn kinh t.  Vit Nam, theo Luc
hin hành, thâm hp bng nguc và vay
y, có th thy k t khi có Luc, vic
phát hành ti p thâm ht t s u ca
thm dt.
c th hai là chính ph   p cho thâm ht
ngân sách. c các quc gia trên th gii s dng.
Có hai hình thc vay n c s dng là vay n c và vay n c
ngoài.
+ Vay n c là hình thng ngun vn trong
dân thông qua phát hành trái phiu chính ph trên th ng tài chính trong
c. So vc ngoài, vay n c là bin pháp d trin khai

c tình trng l thuc vào bên ngoài. Tuy nhiên, ngun l
cho chính ph vay n c b gii hn bi ngun lc tit kim ca khu
vc vay n c quá nhiu s 
sut ca th c do nhu cng vn trên th 
Lãi su     a khu v
nhân, hay nói cách khác s du -out
effect) ca khu vc kinh t  nhân. Ving vn bng ngoi t trong
 tài tr cho các khon chi bng ngoi t còn gây áp lc lên t giá và
kh i ngoi t ca ngân hàng T
+ Vay n c ngoài có th c thc hin thông qua vay h tr phát
trin chính thc hay phát hành trái phiu chính ph trên th ng tài chính
c ngoài. Vic s dng mt phn v tài tr thâm ht
ngân sách có th làm gim bng trên th ng tín dc,
n ch c tình tri vi khu vc
14
c vay n c ngoài quá nhiu s phi chu nhiu ràng
but v u kin ca các ch th c bit là v
v ri ro t giá nng rap thi
(ví d: Hy Lp trong thi gian gc ph thuc quá nhiu vào ngun
tài tr n kinh t c này tr nên d b t
c nhi trong nim tin c hoài nghi v s
nh kinh t v Nha, B 
tình cnh này) p thâm hc bng
hình thc vay n u có th gây ra nhng
bt li vi tình hình kinh t 
p thâm ht khác là thông qua vay t ngun d tr
ngoi t. Tuy nhiên, vic s dt hn ch và có
nhin kh p ca ngân hàng
c khi có ri ro v t giá, nhi vc có mc d tr thp
(trong mt s ng hp chính ph có th  p thiu ht

tm thi v d tr ngoi hi).

Mi quan h gia thâm hng kinh t là mt v
c nghiên cu khá rng rãi trên c n lý thuyt và kinh thc
nghim. Liên n mi quan h m cng phái
kinh t t khác nhau.
ng phái tân c n cho rt hin ti s kéo theo s
 gánh nng thu i tiêu dùng s có xu
tiêu dùng ti thm hin tng hp này, tit
kim quc gia s gim xung. Khi tit kim quc gia gim, lãi sut trên th
ng s  làm gio ra hing
ng phái này cho rthâm
15
ht ngân sách s ng tiêu cng kinh tng phái
này còn cho rng nc tài tr thâm ht ngân sách thông vay n trong
c s gây áp lt trong nn kinh t, do vy s làm giu
a khu vt ngân sách có th d
giá và gim sng sn xut trong nn kinh t. Mt gii thích khác là khi
chính ph vay n trên th c, lãi sut s b y lên. Khi mt
bng lãi sut b y lên, khu v gim nhu cng vn ca
 hn ch n s m rng sn xut ca khu v
nói cách khác, s  cu ca chính ph 
thâm hu khu v
ng phái Keynes li cho rt ngân sách
s ng tích c ng kinh t. Khi chính ph 
sách t ngun thâm ht thì tng cu ca nn kinh t s 
 nhân tr nên l trin vng kinh t và s quan tâm
n ving hp khác, nu chính ph chp nhn
thâm ht thông qua vic gim thu thì thu nhp kh dng ca khu vc h gia
i dân s ng cu v hàng hóa

và dch v s ng phái Keynes lp lun rng m
ht ngân sách có th  sut song vn có th c mc tit kim và
ng tích cng kinh t. Tuy nhiên, các nhà
kinh t ng ca thâm ht ngân sách
ng kinh t ch n hn. a, vic s dng
thâm h ng ch có th mang li hiu qu
trong bi cnh tng cu st gim (ví d ng hp xy ra suy thoái). Khi
mà nn kinh t ng  mc toàn da
v các yu t sn xut), vit ngân sách không nhng không có
16
n tng cn kinh t c nhng ri ro
m nht s là s  sc ép lm phát.
Khác vng phái nói trên, m ca ng phái Ricardo
cho rng, thâm hn các bin s kinh t 
trong ngn hn và dài hn. ng phái này, ng ca thâm ht
ngân sách và thu i vt
ngân sách do gim thu  thm hin ti s phi tr giá bng vi
thu m c tr lãi cho khon vay. Do vy thâm ht ngân
sách dn vay n trong hin ti s i vi trong
 i tiêu dùng trong thm hin ti s tit
kim mt khon cn thi tr i tiêu dùng
ng d nh tiêu dùng ca h không ch da vào thu
nhp hin ti mà còn da vào thu nhp k v ng
phái Ricardo, thâm ht ngân sách s n tit kiu
 khi thâm hm thu thì thu nhp kh dng
ci dân ý thc ct gim thu trong
hin ti s d thu y h s tit kim nhiu
t ngân sách làm cho tit kim ca khu vc nhà
c gim xut kim quc hiu là tng ca tit kim
t kim cc s i. Do vy, thâm ht ngân sách

s n tit king (và c lp
lun cng phái nói trên (Saleh, AS 2003)
mi quan h gia 

Lý thuyt kinh t   u công trình nghiên cu kim
nh thc chy thâm ht ngân sách có th ng tích cc
hoc tiêu cn các bin s kinh t c khác nhau.