TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM.PDF

BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH





PHMăTHăMNGăTRỂM







TNGăCNGăQUNăTRăRIăROăLẩIăSUTăTIă
NGỂNăHẨNGăTHNGăMIăCăPHNăXUTăNHPă
KHUăVITăNAM









LUNăVNăTHCăSăKINHăT

Tp.ăHăChíăMinh ậ Nmă2013



BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH





PHMăTHăMNGăTRỂM




TNGăCNGăQUNăTRăRIăROăLẩIăSUTăTIă
NGỂNăHẨNGăTHNGăMIăCăPHNăXUTăNHPă
KHUăVITăNAM




Chuyên ngành : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mư s : 60.34.02.01

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngi hng dn khoa hc: TS TRNăTHăMNGăTUYT





Tp.ăHăChíăMinhăậ Nmă2013


LIăCAMăOAN



- Tôi xin cam đoan lun vn thc s ”Tngăcngăqunătrăriăroălưiăsutătiă
NgơnăHƠngăThngăMiăCăPhnăXutăNhpăKhuăVităNam”ălà kt qu
ca quá trình hc tp và nghiên cu ca cá nhân tôi.
- Các s liu nêu trong lun vn đc thu thp t thc t có ngun gc rõ ràng.
- Các gii pháp nêu trong lun vn đc rút ra t c s lỦ lun và thc tin.

TP.HCM, tháng 06 nm 2013
Tác gi

Phm Th Mng Trâm


MCăLC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các s đ, bng biu
Li m đu
Chngă1.LụăLUNăTNGăQUAN VăQUNăTRăRIăROăLẩIăSUTă
TIăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI 1
1.1.LỦălunătngăquanăvăriăroălưiăsut ti NgơnăHƠngăThngăMi 1
1.1.1.KháiănimăvƠăphơnăloiăriăroălưiăsut 1
1.1.1.1.Khái nim ri ro lưi sut 1
1.1.1.2.Phân loi ri ro lưi sut 2
1.1.2.Nguyênănhơnăgơyăraăriăroălưiăsut 2
1.1.2.1.Ri ro c bn 2
1.1.2.2.Ri ro đnh giá li 3
1.1.2.3.Ri ro đng cong li tc 3
1.1.2.4.Ri ro quyn chn 3
1.1.3.Cácăchătiêuăphnăánhăriăroălưiăsut 4
1.1.3.1.Khe h k hn (Maturiry Gap) 4
1.1.3.2.Khe h nhy cm lưi sut (Gap) 5
1.1.3.3.Thu nhp ròng t lưi và t l thu nhp lưi cn biên (NIM) 7
1.1.4.Cácămôăhìnhălngăhóaăriăroălưiăsut 8
1.1.4.1.Mô hình đnh giá li (The Repricing Model) 8
1.1.4.2.Mô hình thi lng (The Duration Model) 9
1.1.5.Tácăđngăcaăriăroălưiăsut 12

1.1.5.1.Khía cnh li nhun 12
1.1.5.2.Khía cnh giá tr kinh t 12
1.1.5.3.Thit hi n 12
1.2. LỦălunătngăquanăvăqunătrăriăroălưiăsutăti NgơnăHƠngăThngăMi13
1.2.1.Kháiănimăqunătrăriăroălưiăsut 13
1.2.2.SăcnăthităcaăhotăđngăqunătrăriăroălưiăsutătiăNHTM 14
1.2.2.1.Ri ro lưi sut mt trong nhng ri ro c bn nht mà NHTM phi kim
soát 14
1.2.2.2.Hiu qu kinh doanh ca NHTM ph thuc vào nng lc qun tr ri ro
lưi sut 15
1.2.2.3.Qun tr ri ro lưi sut tt là điu kin quan trng đ nâng cao cht
lng hot đng kinh doanh ca NHTM 15
1.2.3.Cácănghipăvăphòngăngaăriăroălưiăsut 15
1.2.3.1.Hp đng k hn 15
1.2.3.2.Hp đng tng lai 16
1.2.3.3.Hp đng quyn chn 17
1.2.3.4.Hp đng hoán đi lưi sut 17
1.2.3.5.S dng lưi sut trn, sàn và khong trn - sàn lưi sut 18
1.2.3.6.Duy trì s phù hp v k hn ca ngun và tài sn 19
1.2.4.Nhngă yuătăquană trngă khiăxơyă dngăquyă trìnhă qună tră riă roălưiă
sut 19
1.2.4.1.Nhn din ri ro 19
1.2.4.2.o lng ri ro 20
1.2.4.3.Giám sát ri ro 21
1.2.4.4.Kim soát ri ro 21
1.3.Các nhơnă tă nhă hngă đnă hotă đngă qună tră riă roălưiă sut tiă Ngân
HƠngăThngăMi 21
1.3.1.Nhómăcácănhơnătăchăquan 21
1.3.1.1. Các nhân t ch quan t phía ngân hàng 21
1.3.1.2.Các nhân t ch quan t phía khách hàng 23

1.3.2.Nhóm các nhơnătăkháchăquan 23
1.4.KinhănghimăqunătrăriăroălưiăsutătiăcácăNgơnăHƠngăThngăMiă 24
KTăLUNăCHNGă1 27
Chngă2.THCăTRNGăQUNăTRăRIăROăLẩIăSUTăTIăNGỂNă
HẨNGăTHNGăMIăCăPHNăXUTăNHPăKHUăVITăNAM 28
2.1.Tngă quană vă Ngơnă HƠngă Thngă Miă Că Phnă Xută Nhpă Khuă Vită
Nam 28
2.1.1.LchăsăhìnhăthƠnhăvƠăphátătrin 28
2.1.2.Tăchcănhơnăs 29
2.1.3.CácăsnăphmăvƠădch vă 29
2.1.4.Ktăquăhotăđngăkinhădoanh 30
2.2.ThcătrngădinăbinăcaălưiăsutăVităNamătănmă2010ăđnă2013 31
2.3.ThcătrngăqunătrăriăroălưiăsutătiăNgơnăHƠngăThngăMiăCăPhn
XutăNhpăKhuăVităNam 35
2.3.1.ChínhăsáchălưiăsutăcaăNHăTMCPăXutăNhpăKhuăVităNamătrongă
thiăgianăqua 35
2.3.1.1.Lưi sut huy đng 35
2.3.1.2.Lưi sut cho vay 35
2.3.2.Thcătrngări roălưiăsutătiăNHăTMCPăXutăNhpăKhuăVităNamă
trongăthiăgianăqua 36
2.3.2.1.Các ch tiêu phn ánh ri ro lưi sut ti NH TMCP Xut Nhp Khu
Vit Nam 36
2.3.2.2.Thc trng tn tht do ri ro lưi sut gây ra 40
2.3.3.TìnhăhìnhăqunătrăriăroălưiăsutătiăNHăTMCPăXutăNhpăKhuăVită
Namătrongăthiăgianăqua 42
2.3.3.1.D báo lưi sut và thc hin chính sách lưi sut linh hot 42
2.3.3.2.S dng các công c phái sinh 43
2.3.3.3.C ch điu chuyn vn FTP ( Fund Transfer Pricing – FTP) 45
2.4.Quyă trìnhă qună tră riă roă lưiă sută tiă Ngơnă HƠngă Thngă Miă Că Phnă
XutăNhpăKhuăVităNam 48

2.4.1.Quy trình qunătrăriăroălưiăsutătiăNHăTMCP XutăNhpăKhuăVită
Nam 48
2.4.2.Nhngău,ănhcăđimăcaăbáoăcáoăGapătrongăquy trìnhăqunătrăriăroă
lưiăsutătiăNH TMCP XutăNhpăKhuăVităNam 53
2.4.2.1.u đim 53
2.4.2.2.Nhc đim 54
2.5.ánhăgiá thcătrngăqunătr riăroălưiăsutătiăNgơnăHƠngăThngăMiăCă
Phn XutăNhpăKhuăVităNamătrongăthiăgianăqua 56
2.5.1.Nhngămtăđưăđtăđc 56
2.5.2.HnăchăvƠănguyênănhân 56
2.5.2.1.Hn ch 56
2.5.2.2.Nguyên nhân 59
KTăLUNăCHNGă2 62
Chng 3.GIIăPHÁPăTNGăCNGăQUNăTRăRIăROăLẩIăSUTă
TIă NGÂN HÀNG THNGă MIă Că PHN XUTă NHPă KHUă
VITăNAM 63
3.1.nhăhngăhotăđngăcaăNgơnăHƠngăThngăMiăCăPhnă XutăNhpă
Khu VităNam đnănmă2020 63
3.1.1.nhăhngăchung 63
3.1.2.nhăhngăhotăđng qunătrăriăroălưiăsut 63
3.2.GiiăphápătngăcngăqunătrăriăroălưiăsutătiăNgơnăHƠngăThngăMiă
CăPhn XutăNhpăKhuăVităNam 64
3.2.1.Nhómăcácăgiiăphápăvămô 64
3.2.1.1.Kin ngh đi vi Ngân Hàng Nhà Nc 64
3.2.1.2.Kin ngh đi vi Chính ph 68
3.2.2.Nhóm các giiăpháp vi mô 69
3.2.2.1.Khc phc nhng hn ch trong báo cáo Gap ca Eximbank 69
3.2.2.2.iu chnh k hn ca ngun vn và tài sn, thc hin điu hành, cân
đi vn có hiu qu ti Eximbank 70
3.2.2.3.Phát trin và s dng hiu qu công c phái sinh ti Eximbank 72

3.2.2.4.B sung ch tiêu lng hóa ri ro lưi sut ti Eximbank 74
3.2.2.5.Xây dng chính sách qun tr ri ro lưi sut đi vi các cp lưnh đo ti
Eximbank 76
3.2.2.6.Xây dng và hoàn chnh các bc trong quá trình kim toán cho quy
trình qun tr ri ro lưi sut ti Eximbank 82
3.2.2.7.Hin đi hóa c s vt cht k thut và công ngh Eximbank 83
3.2.2.8.Nâng cao trình đ, nhn thc cho đi ng cán b qun tr, cán b
Eximbank 84
3.2.2.9.T chc phòng/ban nghiên cu, d báo bin đng lưi sut, qun tr ri
ro lưi sut riêng bit ti Eximbank 84
KTăLUNăCHNGă3 85
KTăLUN.
Tài liu tham kho.
Ph lc.

DANHăMCăCÁCăKụăHIU,ăTăVITăTT

1. ALCO: Asset Liability Management Committee: y Ban qun lý tài sn
N - Có
2. A: Asset – Tài sn có
3. BG: Ban giám đ c
4. C: Cost – Chi phí
5. Eximbank: Export Import Commercial Joint - Stock Bank: Ngân hàng
Thng Mi C Phn Xut Nhp Khu Vit Nam Vietnam.
6. FV: Future value – Giá tr tng lai
7. I: Interest – Lãi sut
8. L: Liability – Tài sn n
9. NH: Ngân hàng
10. HSBC: NH TNHH Mt Thành Viên Hng Kông Và Thng Hi Vit Nam.
11. NII : Net interest income

12. NIM: Net Interest Margin: T l thu nhp lưi cn biên.
13. NHTM: Ngân hàng thng mi
14. NHNN: Ngân hàng Nhà nc
15. HQT: Hi đng qun tr
16. Gap – Gap analysis program – Báo cáo phân tích chênh l ch
17. PMT: Payment – Thanh toán
18. PV: Present value – Giá tr hin ti
19. RSA: Risk sensitive asse
20. RSL: Risk sensitive liability
21. TCTD: T chc Tín dng
22. TMCP: Thng mi C phn
22. TSC – TSN: Tài sn có – Tài sn n
23. Vietcombank: Ngân hàng Thng mi C phn Ngoi thng Vit Nam
24. Vietinbank: Ngân hàng Thng mi C phn Công thng Vit Nam.

DANHăMC CÁCăSă, BNG,ăBIUă

Săđ:
S đ 2.1.C cu t chc nhân s ca Ngân hàng Thng mi C phn Xut
Nhp Khu Vit Nam.
Bng:
Bng 2.1.Kt qu hot đng kinh doanh ca Eximbank 2010 - 2012
Bng 2.2.Tình hình khe h tài sn nhy cm lưi sut t 2010 - 2012
Bng 2.3.Tình hình tuân th gii hn khe h tài sn nhy cm lưi sut lu k
trên tng tài sn đi vi VND nm 2010 - 1012
Bng 2.4.S khác nhau gia hai c ch điu chuyn vn FTP và Netting
Bng 2.5.Gap ly k theo các k hn ca QuỦ IV nm 2012
Biuăđ:
Biu đ 2.1.Th hin lưi sut tái chit khu – lưi sut tái cp vn - lưi sut
c bn Cui nm 2011 và Cui nm 2012.

Biu đ 2.2.Gap / Tng tài sn qua các QuỦ t 2010 - 2012
Biu đ 2.3.Gap ly k / Tng tài sn qua các QuỦ t nm 2010 - 2012
Biu đ 2.4.Thu nhp lưi ròng qua các QuỦ t 2010 - 2012
Biu đ 2.5.T l thu nhp lưi cn biên qua các QuỦ t nm 2010 - 2012
Biu đ 2.6.Tng giá tr theo hp đng ca Công c tài chính phái sinh tin t
qua các QuỦ t nm 2011 - 2012





LIăMăU

1.SăcnăthităcaăđătƠi
Sau khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu (2008-2009), tng
trng GDP ca Vit Nam đư đc đy nhanh trong nm 2010 (6,8%) nh s hi
phc ca xut khu và nhng điu tit phù hp v chính sách ca Chính ph. Tuy
nhiên, lm phát nm 2010 ca Vit Nam cng đư tng cao lên mc hai con s
(11,8%) vào cui nm 2010 và tin đng Vit Nam (VND) b trt giá. Nhng
tháng đu nm 2011 ch s giá tiêu dùng CPI ca Vit Nam cng đư tng khá cao đe
da mc tiêu kim ch lm phát trong nm di mc hai con s.
 khc phc nhng hn ch, yu kém v kinh t v mô Chính Ph đư trin
khai Ngh quyt 11, Ngân hàng Nhà nc Vit Nam (SBV) đư điu chnh mc tiêu
trn tng trng tín dng t 23% xung còn 20% trong nm, và tng trng ngun
cung tin (M2) trong nm 2011 t 21-24% xung còn 15-16%. C hai mc tiêu này
đu đc điu chnh thp hn khá nhiu so vi nm 2010 (nm 2010 tín dng tng
 mc 32,4% và M2 tng 33,3%).
Vi chính sách tht cht tin t ca Chính ph, th trng tin t nóng lên
cha tng thy trong lch s nn kinh t Vit Nam, vn VN khan him. Các
ngân hàng s dng lãi sut nh mt v khí li hi đ giành git th phn, lãi sut

huy đng rt cao to ra nhiu ri ro cho các ngân hàng. Thu nhp lãi ròng gim
kéo theo li nhun gim do thu nhp t lãi (lãi tín dng, lãi tin gi, lãi đu t )
là ngun thu ch yu.
So vi ri ro tín dng, ri ro lãi sut cng là nguyên nhân quan trng gây nên
s yu kém ca ngân hàng. Tài sn n và có ca ngân hàng b nh hng bi s
thay đi lãi sut. Nhìn chung, tác đng ca s thay đi lãi sut lên tài sn n và
có không cn bng nhau. iu này làm phát sinh mt tác đng lên ngun vn
ch s hu, lãi hay l (nu có).
iu này cho thy tm quan trng ca công tác qun tr ri ro lãi sut ca các
ngân hàng, tuy nhiên hin nay công tác này cha đc chú trng đúng mc. Xut
phát t nhn thc trên, tác gi đư la chn nghiên cu đ tài: ắ Tngăcngăqună
trăriăroălưiăsutătiăNgơnăHƠngăThngăMiăCăPhnăXutăNhpăKhuăVită
Nam ” đ làm đ tài Lun vn Thc s kinh t.
2.Mcătiêuănghiênăcu
Mc đích nghiên cu ca đ tài phân tích thc trng ca công tác qun tr ri ro
lưi sut ti Ngân Hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam qua đó khng đnh ri ro
lưi sut luôn tim n trong hot đng kinh
doanh ca NHTM nói chung và NH
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam nói riêng. Trên c s nhng tn ti trong công
tác qun tr ri ro lãi
sut, đ tài đa ra nhng gii pháp nhm tng cng qun tr
ri ro lưi sut ti NH TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
Qua đ tài ngi đc có th tr li đc mt s câu hi xoay quanh vn đ v
qun tr ri ro lưi sut trên c s lỦ lun và thc tin ti NH TMCP Xut Nhp Khu
Vit Nam nh:
Ri ro lưi sut, qun tr ri ro lưi sut là gì?
Các du hiu đ nhn bit cng nh phòng nga ri ro lưi sut là gì?
Thc trng v hot đng qun tr ri ro lưi sut ca NH TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam nh th nào?
Gii pháp nào đ tng cng qun tr ri ro lưi sut ca NH TMCP Xut Nhp

Khu Vit Nam?
3.iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
Phm vi nghiên cu:
Không gian: Hot đng qun tr ri ro lưi sut ti Ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam.
Thi gian: Trong khong thi gian t 2010 - 2013.
i tng nghiên cu: Hot đng qun tr ri ro lưi sut trong hot đng kinh
doanh ca NH TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.

4.Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu đc s dng trong lun vn là phng pháp duy vt
bin chng, phng pháp duy vt lch s, phng pháp phân tích tng
hp, phng
pháp so sánh, phng pháp đnh lng.
Vn dng các
phng pháp trên bài vit đi sâu vào phân tích tng khía cnh vn
đ qun tr ri ro lưi sut, phân tích các mô hình đo lng và các nghip v phòng
nga ri ro lưi sut. Kt hp gia lỦ lun và thc tin, lun vn đa ra nhng gii pháp
tng cng qun tr ri ro lưi sut ti Ngân Hàng Thng Mi C Phn Xut Nhp
Khu Vit Nam.
5.Ktăcuălunăvn
Ngoài phn m đu, danh mc ch vit tt, danh mc bng biu, kt lun, ph
lc, tài liu tham kho, lun vn đc chia thành 3 chng:
- Chng 1: LỦ lun tng quan v qun tr ri ro lưi sut ti Ngân Hàng
Thng Mi
- Chng 2: Thc trng qun tr ri ro lưi sut ti Ngân Hàng Thng Mi
C Phn Xut Nhp Khu Vit Nam
- Chng 3: Gii pháp tng cng qun tr ri ro lưi sut ti Ngân Hàng
Thng Mi C Phn Xut Nhp Khu Vit Nam.

1


Chng 1.LụăLUNăTNGăQUAN VăQUNăTRăRIăROăLẩIăSUTă
TI NGỂNăHẨNGăTHNGăMI
1.1.LỦălunătngăquanăvăriăroălưiăsut ti NgơnăHƠngăThngăMi
1.1.1.KháiănimăvƠăphơnăloiăriăroălưiăsut
1.1.1.1.Kháiănimăriăroălưiăsut
Theo quan đim truyn thng: “Ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy
him, hoc các yu t khác liên quan đn nguy him, khó khn, hoc điu không
chc chn có th xy ra cho con ngi”.
Theo quan đim trung hòa cho rng: “Ri ro là s bt trc không th trung
hòa đc”.
Có nhiu cách hiu ri ro khác nhau, có nhiu đnh ngha v ri ro ca các
nhà kinh t và các nhà kinh doanh. Cách tip cn ph bin nht khi xem ri ro
nh là kh nng xut hin các khon thit hi tài chính. Thut ng ri ro đc s
dng vi Ủ ngha nh là “s không chc chn” đ mô t s bin đng t sut sinh
li ca mt tài sn nào đó.
Lưi sut là giá c ca quan h vay mn hoc cho thuê nhng dch v v vn
di hình thc tin t hoc các dng tài sn khác nhau. Cng nh nhiu giá c hàng
hoá khác, lưi sut ca các khon cho vay, tin gi và chng khoán thng xuyên
bin đng, có th làm gia tng li nhun cho NH hoc ngc li gây tn tht cho
NH. S bin đng ca lưi sut có th gây ra ri ro cho NH.
VyăriăroălưiăsutăcaăNgơnăhƠng là gì?
Timothy W.Kock (1995) đư đnh ngha: “Ri ro lưi sut là s thay đi thu nhp
tim tàng v thu nhp lưi ròng và giá tr th trng ca vn NH sut phát t s thay
đi ca mc lưi sut”.
Thomas P.Fitch cho rng: “Ri ro lưi sut là ri ro khi thay đi lưi sut th
trng s dn đn tài sn sinh li gim giá tr”.
Ri ro lưi sut là kh nng NH phi đi mt vi s suy gim li nhun hoc

nhng tn tht v tài sn do s bin đng ca lưi sut. S không cân xng v k hn
2


gia tài sn có và tài sn n làm cho NH phi chu ri ro v lưi sut. Ri ro lưi sut
là ri ro tài chính ca NH do bin đng lưi sut trên th trng. Trong hot đng
NH, chp nhn loi ri ro này là điu bình thng và ri ro này cng nh hng đn
kh nng sinh li và giá tr c đông. Tuy nhiên, ri ro lưi sut vt quá mc s đe
da đn li nhun và vn ca NH. Theo đó, vì mc tiêu hot đng an toàn và bn
vng ca NH, cn phi thit lp mt quy trình qun tr ri ro hiu qu trong đó ri
ro lưi sut luôn nm trong tm kim soát ca NH.
1.1.1.2.Phân loiăriăroălưiăsut
Riăroăcăbn (Basic risk): Khi lưi sut thay đi, các chênh lch này s dn
đn thay đi bt ng trong dòng tin và li nhun ca các TSC-TSN và các công c
ngoi bng có cùng thi hn hoc có cùng đc đim tái đnh giá.
Riăroăđnhăgiáăli (Repricing risk): Hình thc c bn và ph bin nht
ca ri ro lưi sut xut phát t s chênh lch thi hn (trng hp lưi sut c
đnh) và vic tái đnh giá (trng hp lưi sut th ni) đi vi các TSC -TSN
và các giao dch ngoi bng. Trong hot đng NH, chênh lch tái đnh giá là
vn đ rt c bn và cng làm cho thu nhp cng nh tr giá kinh t n ca
NH bin đng tht thng khi lưi sut thay đi.
Riăroăđngăcongăliătcă(Yieldăcurveărisk): Chênh lch tái đnh giá s làm
thay đi đ dc và hình dng đng cong li nhun ca NH. Ri ro đng cong li
nhun xut hin khi có s thay đi bt ng trên đng cong li nhun làm nh
hng ln ti li nhun hoc các giá tr kinh t n ca NH.
Riăroăquynăchn (Option risk): Ri ro này xut hin đi vi các tài sn n,
tài sn có gn vi quyn chn.
1.1.2.Nguyênănhơnăgơyăraăriăroălưiăsut
1.1.2.1.Riăroăcăbn
Là ri ro bt ngun t mi tng quan không hoàn ho trong vic điu chnh

mc lưi sut đi vay và cho vay đi vi các sn phm tài chính có cùng đc đim khi
quy đnh li mc lưi sut. Khi lưi sut thay đi, các chênh lch này s dn đn thay
đi không mong mun lên dòng tin và li nhun ca các TSN -TSC và các hng
3


mc ngoi bng có cùng thi hn hoc có cùng đc đim quy đnh li mc lưi sut.
Ví d trng hp Ngân hàng cho vay mt khách hàng da trên lưi sut tham chiu
là lưi sut LIBOR (cng hoc tr mt mc lưi sut c đnh) và ngun tài tr là t
tin gi vi lưi sut tham chiu là lưi sut c bn ca Ngân hàng Nhà nc (cng
hoc tr mt mc lưi sut c đnh). Khi lưi sut c bn ca Ngân hàng Nhà nc
tng nhanh hn lưi sut LIBOR thì li nhun và giá tr tài sn ròng ca Ngân hàng
đu gim xung.
1.1.2.2.Ri roăđnhăgiáăli
Ri ro đnh giá li là ri ro do chênh lch thi đim n đnh mc lưi sut mi.
Ri ro đnh giá li thng xut hin khi có s khác bit v k hn hoc thi gian
điu chnh lưi sut ca tài sn n và tài sn có. Lưi sut bin đng s nh hng đn
li nhun và giá tr tài sn ròng ca Ngân hàng. Ví d trng hp Ngân hàng cho
vay mt khon vay dài hn (lưi sut c đnh), hoc mua trái phiu dài hn (lưi sut
c đnh) và ngun tài tr là t các khon tin gi hoc phát hành trái phiu vi lưi
sut th ni vi k hn ngn hn. Khi lưi sut bin đng tng thì li nhun và giá tr
tài sn ròng ca Ngân hàng đu gim xung.
1.1.2.3.Riăroăđngăcongăliătc
Ri ro đng cong li tc là ri ro do thay đi mi quan h lưi sut  các k
hn khác nhau. Ri ro đng cong li tc xut hin khi có s thay đi v hình dng
hoc đ dc ca đng cong li tc. S thay đi này s nh hng đn li nhun và
giá tr ca tài sn ròng ca NH. Ví d trng hp Ngân hàng mua trái phiu (lưi sut
th ni) có k hn 5 nm t ngun bán trái phiu (lưi sut th ni) có k hn 10
nm. Nu đng cong li tc tng nhanh và tr nên dc hn thì li nhun và giá tr
tài sn ròng ca Ngân hàng đu gim xung.

1.1.2.4.Riăroăquynăchn
Ri ro này xut hin đi vi các tài sn n, tài sn có gn vi quyn chn. Các
quyn chn thng gp và ri ro do nó gây ra bao gm:
QuynăchnăcaăngiăphátăhƠnh:
Quyn mua li (Call provision): Ngi phát hành có quyn mua li trái
phiu trc k đáo hn vi mt mc giá nht đnh. Quyn này thng đc thc
4


hin khi lưi sut gim. Ngi nm gi trái phiu s gp ri ro tái đu t vi mt
mc lưi sut thp hn.
Quyn thanh toán trc hn (Prepayment option): Thng áp dng đi vi
các trái phiu thanh toán gc làm nhiu k do nó đc chng khoán hóa t các
khon vay th chp. Quyn này cho ngi phát hành quyn thanh toán trc hn
tng ng vi các khon vay th chp. Quyn này đc thc hin do nhiu nguyên
nhân gn vi khon vay th chp. Lưi sut gim là mt nguyên nhân và Ngi nm
gi trái phiu s gp ri ro tái đu t vi mt mc lưi sut thp hn.
Quy đnh trn lưi sut (Caps): Quy đnh mc lưi sut ti đa đi vi các trái
phiu lưi sut th ni. Khi lưi sut tng Ngi nm gi trái phiu gp ri ro vì b
gii hn mc lưi sut.
Các quyn chn khác.
Quynăchnăcaăngiănmăgi:
Quyn chuyn đi (Conversion option): Có quyn chuyn đi trái phiu
thành c phiu theo mt t l nht đnh. Khi thc hin quyn chuyn đi c hai bên
nm gi và phát hành đu có kh nng gp ri ro vì s chênh lch gia lưi sut trái
phiu và t l c tc.
Quyn bán (Put provision): Ngi nm gi trái phiu có quyn bán li trái
phiu cho ngi phát hành trc hn vi mt mc giá nht đnh. Quyn này thng
đc thc hin khi lưi sut tng cao hoc h s tín nhim ca ngi phát hành
xung thp. Ngi phát hành s gp ri ro vì phi huy đng vn vi mc lưi sut

cao hn.
Quy đnh sàn lưi sut (Floors): Quy đnh mc lưi sut ti thiu đi vi các
trái phiu lưi sut th ni. Khi lưi sut gim Ngi phát hành trái phiu gp ri ro vì
mc lưi sut ti thiu b gii hn.
Các quyn chn khác.
1.1.3.Cácăchătiêuăphnăánhăriăroălưiăsut
1.1.3.1.Kheăhăkăhnă(MaturiryăGap)
Khe h k hn xut hin khi có s chênh lch gia k đn hn trung bình ca
tài sn có và k đn hn trung bình ca tài sn n.
5


Kheăhăkăhnă=ăKăhnătrungăbìnhătƠiăsnăcóăậ KăhnătrungăbìnhătƠiă
snăn
Nu đng cong lưi sut là đng dc lên trên tc là k hn dài có lưi sut cao
hn k hn ngn thì:
- Khe h k hn > 0 làm tng li nhun ca Ngân hàng (Lưi sut ca tài sn
có vi k hn dài ln hn lưi sut ca tài sn n vi k hn ngn).
- Khe h k hn < 0 làm gim li nhun ca Ngân hàng (Lưi sut ca tài sn
có vi k hn ngn nh hn lưi sut ca tài sn n vi k hn dài).
Nu đng cong lưi sut là đng dc xung di tc là k hn dài có lưi sut
thp hn k hn ngn thì:
- Khe h k hn > 0 làm gim li nhun ca Ngân hàng (Lưi sut ca tài sn
có vi k hn dài nh hn lưi sut ca tài sn n vi k hn ngn).
- Khe h k hn < 0 làm tng li nhun ca Ngân hàng (Lưi sut ca tài sn
có vi k hn ngn ln hn lưi sut ca tài sn n vi k hn dài).
1.1.3.2.Kheăhănhyăcmălưiăsută(Gap)
Khe h nhy cm lưi sut đc gi tt là Gap là chênh lch gia giá tr tài sn
có nhy cm lưi sut và giá tr tài sn n nhy cm lưi sut. Khe h nhy cm lưi
sut s đc áp dng tùy vào k hoch qun lỦ ca NH (theo tng k có th là ngày,

tun, tháng, nm).
Gapă=ăGiáătrătƠiăsnăcóănhyăcmălưiăsutăậ GiáătrătƠiăsnănănhyăcmă
lưiăsut.
Trong đó:
- Tài sn có nhy cm lưi sut: Tài sn có s đc đnh giá li trong k nh
các khon cho vay sp đn k điu chnh lưi sut, các khon đu t trái phiu lưi
sut th ni…
- Tài sn n nhy cm lưi sut: Tài sn n s đc đnh giá li trong k nh
các khon tin gi sp đn hn điu chnh lưi sut, các khon ngun huy đng liên
Ngân hàng phi điu chnh lưi sut…
Có nhiu nhân t nh hng ti quy mô ca ngun và tài sn nhy cm: Nhu
cu v k hn ca ngi s dng; Kh nng v k hn ca ngi gi và ngi cho
6


vay; Chuyn hoán k hn ca ngun…
S khác bit ca ngun và tài sn là tt yu. Vì vy NH khó và không cn thit
duy trì s phù hp tuyt đi v k hn gia các ngun và các loi tài sn khác nhau
trong mi thi k. Trc ht, k hn trên thng là do khách hàng đi vay và gi
tin quyt đnh. Th hai, s thay đi ca các loi lưi sut rt khác nhau và mc đ
nhy cm ca ngun và tài sn đi vi lưi sut cng khác nhau. Th ba, s khác bit
v ngun và tài sn nhy cm có th to thu nhp cao hn cho NH.
S bin đng ca lưi sut th trng và Khe h nhy cm lưi sut (Gap) nh
hng đn li nhun ca Ngân hàng, đc th hin qua công thc sau:
Thayăđiătrongăthuănhpăròngătălưiăsută=ăThayăđiătrongălưiăsutăăxă
Gap.
Nu các mc lưi sut đt nhiên tng hoc gim a% thì NH s tng thêm hay
mt đi mt khong thu nhp lưi là bao nhiêu? Nu NH d báo đc s tng lên này
ca lưi sut h có th ngn chn tn tht bng vic thc hin mt s điu chnh vi
tài sn và n đ gim quy mô ca khe h nhy cm tích ly hoc s dng các công

c bo v. Mi quan h gia Gap, s tng/ gim ca lưi sut và s thay đi trong thu
nhp ròng t lưi sut đc th hin nh sau:
- Gap = 0: Ri ro đnh giá li không xut hin. T l thu nhp lưi cn biên
đc bo v dù lưi sut thay đi theo hng nào. Tuy nhiên, Gap = 0 không loi tr
đc hoàn toàn ri ro lưi sut, vì lưi sut ca tài sn và lưi sut ca các khon n
không ràng buc cht ch vi nhau.
- Gap > 0: NH nhy cm v tài sn có. Ri ro đnh giá li xut hin, khi lưi
sut tng, giá tr tài sn có đnh giá li vi mc lưi sut ln hn giá tr tài sn n
đnh giá li, thu t lưi trên tài sn s tng nhiu hn chi phí tr lưi cho vn huy đng,
nu các yu t khác không đi, thu nhp lưi ca NH s tng lên. Ngc li, lưi sut
gim thu nhp lưi ca NH s gim.
- Gap < 0: NH nhy cm v tài sn n. Ri ro đnh giá li xut hin khi lưi
sut th trng s tng và làm gim li nhun ca Ngân hàng (Giá tr Tài sn có
7


đnh giá li vi mc lưi sut nh hn giá tr tài sn n đnh giá li). Ngc li, lưi
sut gim thu nhp lưi ca NH s tng.
1.1.3.3.ThuănhpăròngătălưiăvƠătălăthuănhpălưiăcnăbiênă(NIM)
Mc tiêu ca hot đng qun tr ri ro lưi sut là bo v thu nhp d kin 
mc n đnh bt chp s bin đng ca lưi sut.  đt đc mc tiêu này NH phi
c gng duy trì t l thu nhp lưi cn biên c đnh. ây là h s giúp NH qun lỦ
kh nng sinh lưi thông qua vic kim soát cht ch tài sn sinh li và tìm kim
nhng ngun vn có chi phí thp. NIM là tên gi tt bng ting Anh ca t l thu
nhp lưi cn biên.
Vyătălăthuănhpălưiăcnăbiênă(ăNIM)ălƠăgì?
NIMă=ă(Thuănhpălưiăậ Chíăphíălưi)ă/TngătƠiăsnăcóăsinhăli
Thu nhp ròng t lãi = Tng thu nhp t lãi - Tng chi phí tr lãi
Do đó:
NIM = Thuănhpăròngătălưi /TngătƠiăsnăcóăsinhăli

Trong đó:
- Thu nhp lưi: lưi t cho vay, đu t, hot đng liên Ngân hàng…
- Chi phí lưi: chi phí lưi sut t ngun huy đng
- Tài sn sinh li (Earning assets): là tài sn có th to ra khon thu nh lưi
sut hay phí dch v (Interest and fee income): Các khon cho vay khách hàng, tin
gi ti NHNN và Các TCTD khác, trái phiu và chng khoán.
T l thu nhp lưi cn biên là t l gia thu nhp ròng t lưi sut và tng tài sn
có sinh li. Khi lưi sut th trng thay đi s làm cho t l thu nhp lưi cn biên
thay đi và NH s gp ri ro lưi sut khi chi phí ngun vn tng nhanh hn thu nhp
t s dng vn. Nu NH đang  trong trng thái nhy cm tài sn có thì t l thu
nhp lưi cn biên s tng nu lưi sut tng, s gim nu lưi sut gim. Và ngc li,
nu NH đang  trong trng thái nhy cm tài sn n thì t l thu nhp lưi cn biên s
gim nu lưi sut tng, s tng nu lưi sut gim. T l thu nhp lưi cn biên gim s
làm nh hng nghiêm trng đn li nhun ca NH
Thu nhp ròng t lưi và t l thu nhp lưi cn biên ca NH chu s tác đng bi
nhiu yu t: u tiên là nhng thay đi trong lưi sut. Th hai, là nhng thay đi
8


trong mc chênh lch gia lưi thu v t tài sn và chi phí tr lưi cho vn huy đng
(thng đc phn ánh trong s thay đi hình dng ca đng cong thu nhp gia
lưi sut ngn hn và lưi sut dài hn, vì phn ln ngun vn ca NH có k hn ngn
trong khi tài sn ca NH thng có k hn dài hn). Th ba là nhng thay đi v
giá tr tài sn nhy cm lưi sut mà NH nm gi khi m rng hoc thu hp quy mô
hot đng ca mình. Th t là nhng thay đi v giá tr ngun vn phi tr lưi mà
NH s dng đ tài tr cho danh mc tài sn sinh li khi m rng hoc thu hp hot
đng.Th nm là nhng thay đi v cu trúc ca tài sn và n mà NH thc hin khi
tin hành chuyn đi tài sn, n gia lưi sut c đnh và lưi sut th ni, gia k hn
ngn và k hn dài, gia tài sn mang mc thu nhp thp hn vi tài sn mang li
mc thu nhp cao.

1.1.4.Cácămôăhìnhălngăhóaăriăroălưiăsut
1.1.4.1.Môăhìnhăđnhăgiáăliă(TheăRepricingăModel)
Môăhìnhăđnhăgiáăli
Mô hình đnh giá li là vic phân tích các lung tin da trên nguyên tc giá tr
ghi s nhm xác đnh chênh lch gia lưi sut thu đc t tài sn có và lưi sut
thanh toán cho vn huy đng sau mt thi k nht đnh. Theo phng pháp này thì
các NH tính s chênh lch gia tài sn có và tài sn n đi vi tng k hn và đt
chúng trong mi quan h vi đ nhy cm lưi sut ca th trng.  nhy cm ca
lưi sut trong trng hp này chính là khong thi gian mà tài sn có và tài sn n
đc đnh giá li theo mc lưi sut mi ca th trng.
Công thc:
NII
i
=
(GAP
i
)
×
r
i
=
(RSA
i
ứ
RSL
i
)
r
i

Trong đó:
NII
i :
S thay đi thu nhp ròng t lưi sut ca nhóm i
GAP
i :
Chênh lch giá tr ghi s gia tài sn có và tài sn n ca nhóm i
R
i :
Mc thay đi lưi sut ca nhóm i
RSA
i :
Giá tr ghi s tài sn có thuc nhóm i
RSL
i :
Giá tr ghi s tài sn n thuc nhóm i