Tải bản đầy đủ (.pdf) (75 trang)

TÁC ĐỘNG CỦA MỞ CỬA THƯƠNG MẠI LÊN TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI THỰC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM Ở VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ.PDF

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.94 MB, 75 trang )

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



HÀ TH M HOA


TÁC NG CA M CA THNG MI
LÊN T GIÁ HI OÁI THC
NGHIÊN CU THC NGHIM  VIT NAM


Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. NGUYN TH LIÊN HOA



Tp. H Chí Minh – Nm 2013


LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các ni
dung nghiên cu và kt qu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai
công b trong bt k công trình nghiên cu nào trc đây. Nhng s liu trong các
bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét, đánh giá đc chính tác gi thu


thp và tng hp t các ngun đáng tin cy.

Tác gi: Hà Th M Hoa

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG
DANH MC HÌNH
TÓM TT NGHIÊN CU 1
CHNG 1: GII THIU 2
CHNG 2: TNG QUAN LÝ THUYT 5
2.1. Các phng pháp tip cn và nhân t tác đng đn t giá hi đoái 5
2.1.1. Các phng pháp tip cn và gii thích t giá hi đoái 5
2.1.2. Các yu t tác đng đn t giá hi đoái thc 7
2.2. Tng quan các nghiên cu trc đây v tác đng ca đ m ca thng
mi đn t giá hi đoái thc 13
CHNG 3: D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 22
3.1. Mô hình nghiên cu 22
3.2. D liu nghiên cu 23
3.2. Phng pháp nghiên cu 25


CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU 26
4.1. Mô t thng kê v d liu nghiên cu 26
4.2. Kim đnh tính dng ca chui d liu 36
4.3. Ma trn h s tng quan gia các bin trong mô hình 38
4.4. Kt qu hi quy gia t giá hi đoái thc và m ca thng mi 39

4.5. Kt qu c lng t mô hình GMM 39
CHNG 5: KT LUN 49
TÀI LIU THAM KHO 52
Ph lc 1: D liu ca các bin trong mô hình . 58
Ph lc 2: Kt qu kim đnh nghim đn v các bin trong mô hình hi quy….66




DANH MC T VIT TT
ADB Ngân hàng Phát trin châu Á
ADF Kim đnh nghim đn v ca Dickey – Fuller
ARIC Trung tâm hi nhp khu vc ông Nam Á
(Asia Regional Integration Center)
ASEAN Hip hi các quc gia ông Nam Á
CPI Ch s giá tiêu dùng
FD N nc ngoài
FDI Vn đu t trc tip nc ngoài
GDP Tng sn phm quc ni
GSO Tng cc thng kê
IFS Thng kê Tài chính Quc t
OECD T chc Hp tác và Phát trin Kinh t
IMF Qu Tin t Quc t
NHNN Ngân hàng Nhà nc
PP Kim đnh nghim đn v ca Phillips – Perron
IT T s mu dch (Trade intensity )
TOT t l mu dch
UNCTAD Hi ngh Liên Hip Quc v Thng mi và phát trin
USD ô la M
VND Vit Nam ng

WTO T chc Thng mi Th gii

DANH MC BNG

Bng 3.1: Tng hp ngun d liu ca các bin đc s dng 24
Bng 4.1: Mô t thng kê ca các bin (Q12000 – Q42012) 26
Bng 4.2. T l mu dch ca mt s nc trong khu vc (2000 – 2012) 33
Bng 4.3. Kt qu kim đnh tính dng 37
Bng 4.4. Ma trn h s tng quan cho các bin trong mô hình hi quy 38
Bng 4.5. Kt qu ca phng trình hi quy (1) bng phng pháp GMM 41
Bng 4.6: Kt qu c lng bng phng pháp GMM cho các phng trình 42







DANH MC HÌNH

Hình 4.1: T giá thc và t giá danh ngha VND/USD theo quý t nm 2000-2012
( nm 2000 là nm gc) 28
Hình 4.2:  m ca thng mi ca Vit Nam theo quý t 2000-2012 29
Hình 4.3: Vn đu t trc tip nc ngoài ròng t 2000-2012 30
Hình 4.4: T l mu dch ca Vit Nam giai đon 2000 – 2012 32
Hình 4.5: N nc ngoài ca Vit Nam (% GDP) 2000-2012 34
Hình 4.6: N nc ngoài ca mt s quc gia châu Á (%GDP) 35
Hình 4.7. N nc ngoài và n nc ngoài ngn hn ca Vit Nam 36
Hình 4.8: Hi quy gia t giá hi đoái thc và m ca thng mi 39




1



Tóm tt
Bài nghiên cu tin hành nghiên cu tác đng ca m ca thng mi
đn t giá hi đoái thc  Vit Nam bng vic s dng d liu quý cho giai
đon quý 1 nm 2000 đn quý 4 nm 2012. Bng vic s dng k thut c
lng Generalized Method of Moments (GMM) đ c lng phng trình t
giá hi đoái thc, bài nghiên cu tìm thy tác đng cùng chiu có ý ngha ca
m ca thng mi lên t giá hi đoái thc. Kt qu này là bn vng khi thay
đi các thông s khác nhau trong mô hình. Kt qu cng nhn mnh vai trò
ca các bin v mô khác trong vic xác đnh t giá hi đoái thc. T l mu
dch, đu t trc tip nc ngoài, chi tiêu ca chính ph có mt tác đng
ngc chiu lên t giá hi đoái thc.










2




Chng 1: GII THIU
Toàn cu hóa, hi nhp kinh t quc t và t do hóa thng mi đư và
đang là xu th ni bt ca kinh t th gii đng đi. Phù hp vi xu th đó,
t nm 1986 đn nay, Vit Nam đư tin hành công cuc đi mi và gia tng
mc đ hi nhp kinh t quc t thông qua vic ch đng tham gia vào các
mi quan h gn kt, m rng quy mô, tng cng các hot đng kinh t vi
các nc, vùng lãnh th và trên phm vi toàn th gii.  cp đ song phng,
Vit Nam đư thit lp quan h ngoi giao vi hn 170 quc gia trên th gii,
m rng quan h thng mi, xut khu hàng hóa ti trên 230 th trng ca
các nc và vùng lãnh th.  cp đ đa phng Vit Nam đư có mi quan h
tích cc vi các t chc tài chính tin t quc t nh Ngân hàng phát trin
Châu Á, Qu tin t th gii, Ngân hàng th gii; gia nhp các t chc kinh
t, thng mi khu vc và th gii, ký kt hip đnh hp tác kinh t đa
phng nh Hip Hi các nc ông Nam Á (ASEAN), Khu vc mu dch
t do ASEAN (AFTA), Khu vc mu dch t do ASEAN – Trung Quc, T
chc hp tác kinh t Châu Á Thái Bình Dng (APEC), Liên Minh Châu Âu
(EU)… và mt s kin đc bit quan trng là Vit Nam chính thc tr thành
thành viên ca T chc thng mi Th gii (WTO) vào ngày 7 tháng 11 nm
2006. Tham gia vào WTO, cng có ngha là hot đng thng mi ca Vit
Nam s đc t do hn to điu kin cho Vit Nam có th m rng hot đng
kinh t ra nc ngoài cng nh thâm nhp vào th trng nc ngoài d dàng
hn. Hi nhp sâu rng vào nn kinh t th gii cng nh ngày càng có đ
m ca ln vi kinh t th gii nh vy đư đem đn cho Vit Nam nhng li
ích nht đnh đư đc minh chng qua s phát trin ngày càng đi lên ca nn
kinh t Vit Nam trong thi gian qua. Tuy nhiên, không th ph nhn nhng
thách thc mà nn kinh t phi đi mt nh s cnh tranh khc lit hn do có
3




s tham gia nhiu hn, sâu hn, rng hn ca các đi tác nc ngoài vào Vit
Nam. Bên cnh đó, m ca thng mi cng gây ra nhng bt n kinh t v
mô kéo dài mà đc bit quan trng là nhng bin đng ln trong t giá hi
đoái đư đc th trng ngoi hi minh chng rõ ràng k t sau khi gia nhp
WTO. Nh chúng ta đư bit t giá hi đoái là nhân t rt quan trng đi vi
bt k quc gia nào vì nó nh hng đn giá tng đi gia hàng hóa sn xut
trong nc vi hàng hóa trên th trng quc t. Vi xu th m ca thng
mi nh ngày nay, t giá ngày càng đc s dng nh mt công c chính đ
điu tit các quan h kinh t quc t bi s tác đng đn kh nng cnh tranh
ca hàng hóa sn xut trong nc. Vy mt câu hi đt ra  đây là liu m
ca thng mi có tác đng đn t giá hi đoái thc  Vit Nam hay không
và nu có thì nó tác đng nh th nào đn t giá hi đoái thc  Vit Nam?
Trên th gii hin nay có rt nhiu nghiên cu v tác đng ca m ca thng
mi lên t giá hi đoái thc. Tuy nhiên, hin nay nghiên cu thc nghim
trong vic gii thích s tác đng ca m ca thng mi đn t giá hi đoái
thc vn đang còn hn đn. Mt vài nghiên cu cho thy m ca thng mi
có s nh hng cùng chiu lên t giá hi đoái thc và nó gim sau khi t do
hóa thng mi (Edwards, 1993; Elbadawi, 1994; Hau, 2002…). Ngc li,
mt s nghiên cu nhn thy s tác đng không có ý ngha thng kê ca m
ca thng mi lên t giá hi đoái thc (Edwards, 1987). Còn nghiên cu ca
Li (2004) đư ch ra rng t do hóa thng mi đáng tin dn đn s gim giá t
giá hi đoái thc, nhng không đáng tin có th dn ti mt s tng giá t giá
hi đoái thc trong ngn hn.
Còn  Vit Nam, có rt nhiu nghiên cu v các nhân t tác đng đn
t giá hi đoái thc nh H Th Thiu Dao (2012), Tô Trung Thành
(2010)…Tuy nhiên cho ti thi đim này  Vit Nam vn cha có mt nghiên
4




cu thc nghim c th nào v tác đng ca m ca thng mi lên t giá hi
đoái thc. Do đó, bài nghiên cu “Tác đng ca đ m ca thng mi lên
t giá hi đoái thc ậ nghiên cu thc nghim  Vit Nam” s cung cp
mt bng chng thc nghim v tác đng ca m ca thng mi lên t giá
hi đoái  Vit Nam và xác đnh chiu hng ca s tác đng đó.
Mc tiêu ca bài nghiên cu tr li cho hai câu hi sau: (1) M ca
thng mi có tác đng đn t giá hi đoái thc  Vit Nam hay không? (2)
Nu có tn ti s tác đng này thì m ca thng mi tác đng cùng chiu
hay ngc chiu đn t giá hi đoái thc  Vit Nam.
 tr li cho nhng câu hi này, bài nghiên cu s dng k thut c
lng Generalized Method of Moments (GMM) đ c lng phng trình t
giá hi đoái thc. GMM có th kim soát hin tng ni sinh ca đ tr bin
ph thuc và hin tng ni sinh tim n ca các bin gii thích khác trong
mô hình.  tr ca các bin ngoi sinh đc s dng nh là bin công c
trong phng pháp này.
Phn còn li ca bài nghiên cu đc trình bày nh sau. Phn k tip
gii thiu tng quan các nghiên cu lý thuyt và thc nghim v tác đng ca
m ca thng mi đn t giá hi đoái thc, chng 3 trình bày d liu và
phng pháp nghiên cu, chng 4 mô t kt qu nghiên cu và chng 5 là
kt lun.


5



Chng 2: TNG QUAN LÝ THUYT
2.1. Các phng pháp tip cn vƠ nhơn t tác đng đn t giá hi đoái
2.1.1. Các phng pháp tip cn và gii thích t giá hi đoái

Theo lý thuyt, có hai phng pháp tip cn chính v mô hình t giá
hi đoái, phng pháp tin t (monetary approach) và phng pháp cân bng
danh mc đu t (portfolio balance approach). Cách tip cn theo phng
pháp tin t cho rng t giá bin đng là đ các th trng tin t ni đa và
nc ngoài tr nên cân bng. Nhng nhân t tác đng đn cung cu trên các
th trng tin t ni đa và nc ngoài (ví d nh thay đi trong chính sách
tin t ca Ngân hàng Trung ng, hay thay đi trong tng quan thu nhp
thc t gia các quc gia…) làm cho th trng tin t tr nên mt cân bng,
do đó t giá phi bin đng đ thit lp li s cân bng cho th trng tin t.
Trong khi hình thành mi liên h gia s bin đng ca t giá và s cân bng
ca th trng tin t, phng pháp tin t đư da trên gi thuyt cho rng: các
trái phiu ni đa và nc ngoài là thay th hoàn ho cho nhau, các danh mc
đu t đc t do hoán đi cho nhau. iu kin đ các chng khoán thay th
hoàn ho cho nhau bao gm: vn quc t đc t do di chuyn, các chng
khoán đu có ri ro nh nhau, các chng khoán đu có mc lãi sut thc d
tính là nh nhau, b qua mi chi phí giao dch và thu. Cách tip cn theo
phng pháp tin t đư da trên mt s mô hình đ tip cn s hình thành và
bin đng t giá, nhng có ba mô hình quan trng nht: mô hình giá linh hot,
mô hình giá cng và mô hình chênh lch lãi sut thc. Cách tip cn t giá
theo phng pháp tin t đc bt đu mt cách rt cn bn t đnh ngha v
t giá: t giá là giá c ca tin t nc ngoài (ngoi t) đc biu hin bng
mt s đn v tin t trong nc (ni t). Vì là giá c gia hai đng tin, nên
t giá cng đc xác đnh bi các lc lng cung cu v hai đng tin này
6



trên th trng. Cách tip cn t giá theo phng pháp tin t da trên đim
xut phát và nhng nhân t chính xác đnh t giá là cu tin và cung tin.
Khác vi phng pháp tin t, phng pháp cân bng danh mc đu

t cho rng, các trái phiu ni đa và nc ngoài không thay th hoàn ho cho
nhau. iu này hàm ý, ngoài yu t cân bng ca th trng tin t, chúng ta
phi tính đn mi quan h gia s bin đng ca t giá và thay đi trong
tng quan cung cu trái phiu ni đa và trái phiu nc ngoài. Nhng nhân
t tác đng làm thay đi tng quan cung cu trái phiu ni đa và nc ngoài
s làm cho th trng trái phiu tr nên mt cân bng, và tác đng đn t giá.
Do đó, mi thay đi trong cung cu trái phiu ca mi nc đu có nh hng
đn mc t giá và mc lãi sut. iu này có ngha là, mô hình cân bng danh
mc đu t không ch đ cp đn nhu cu đi vi các đng tin và các trái
phiu khác nhau  mi nc, mà còn ch ra cu tin và cu chng khoán trong
mi quan h vi thu nhp, mc lãi sut và các yu t khác. Phng pháp cân
bng danh mc đu t hình thành trên c s đa dng hóa danh mc đu t và
điu kin cân bng ca các th trng.
Mc dù phng pháp cân bng danh mc và tin t đư đt nn tng
cho mô hình t giá hi đoái, nhng phng pháp này đư l đi vai trò ca m
ca thng mi trong các yu t quyt đnh t giá hi đoái. Toàn cu hóa và
t do hóa đư cho phép hàng hóa và vn di chuyn qua biên gii ca các nc
t do hn, to ra nhiu và nhiu các nhân t có th gây ra nhng thay đi
trong giá tr ca tin t. T giá hi đoái gia hai đng tin đc xác đnh bng
cung và cu ca hai đng tin này. Cung và cu ca tin t trên th trng
quc t đc xác đnh ch yu bng thng mi và đu t quc t. Nhu cu
tng đi ca tin t t nhà đu t s b nh hng bi lãi sut tng đi là
mt trong nhng bin c bn trong mô hình tin t. Tuy nhiên, s nh hng
7



ca thng mi quc t không đc đ cp trong phng pháp cân bng danh
mc và tin t. Vì th, bài nghiên cu này c gng đin vào nhng ch khuyt
đó bng vic thêm m ca thng mi trong mô hình t giá hi đoái bên cnh

nhng yu t thông thng ca phng pháp cân bng danh mc và tin t.
2.1.2. Các yu t tác đng đn t giá hi đoái thc
 m ca thng mi (Trade openness)
M ca thng mi là mt phng pháp xác đnh đ m ca ca mt
nn kinh t đi vi thng mi th gii và nhng li ích tng trng thu nhp
có đc t nhng hot đng thng mi trên (Squalli, Wilson 2006).
 m ca thng mi là ch s đc s dng đ đo lng chính sách
m ca thng mi ca mt quc gia, chính sách thng mi càng theo
hng t do hóa, thì đ m thng mi càng ln.
 m ca thng mi đc đo lng bi rt nhiu cách trong hàng
trm bài nghiên cu, nhng hu ht các phng pháp đu đa ra mt đc
đim chung, th hin t l mu dch ca thu nhp ca mt đt nc. Bng 2.1
cung cp bng tóm tt mt vài phng pháp đo lng đ m ca đư đc s
dng. Thêm vào đó Alcal´a and Ciccone (2004) gn đây đư đa ra mt
phng pháp chun đ đo đ m ca thng mi, Trade intensity (IT), có th
mang li c tính trên thu nhp b lch theo hng gim bi vì tác đng ca
phi mu dch v nng sut ( non-tradeables on productivity). Vì vy, h đ
ngh mu dch danh ngha đc chia bi thu nhp điu chnh bi ngang giá
sc mua, hoc GDP thc. Không phân bit vi các phng pháp đo lng đ
m ca đư đc s dng, trong mi trng hp, phng pháp đo lng khác
nhau s cung cp mt phng pháp xác đnh đ m ca thng mi ca quc
gia đó đi vi thng mi quc t và nhng li ích tng trng thu nhp bt
8



ngun t thng mi. Mt cách đn gin, ví d TI ca mt quc gia c th,
mt nn kinh t càng m ca thì s đt đc nhiu li ích thng mi.

Bng 2.1: Phng pháp đo lng đ m ca thng mi

M
i
/ GDP
i

T l mu dch nhp khu (Import trade
intensity); đc đo lng bi nhp khu
(M) chia cho GDP
X
i
/GDP
i

T l mu dch xut khu (Export trade
intensity), đc đo lng bi xut khu
(X) chia cho GDP
(X +M)
i
/GDP
i

T s mu dch (Trade intensity); đc đo
lng bi tng xut khu và nhp khu
chia cho GDP

1 − [(X +M)
i
/2*GDP
i
] × 100

T s mu dch điu chnh, và phng
pháp thay đi đ gii quyt các yu t b
b sót theo đ ngh ca Frankel (2000)
M/GDP
i
−( 1 – GDP
i
/ * GDP
i
)

T s mu dch hiu chnh, mt phng
pháp tip cn bi Frankel (2000), đ ngh
bi Li và các cng s (2004)
(X +M)/ r GDP
i
T s mu dch thc, mà mu s GDP
điu chnh bi ngang giá sc mua (GDP
thc) đc đa ra bi Alcal´a and
Ciccone (2004)

Ngun nghiên cu ca Squalli, J., and Wilson, K., (2007)
9



Tuy nhiên theo các cách tính thông thng vn s dng trong nhiu bài
nghiên cu trc đây, bài nghiên cu la chn cách tính đi vi đ m ca
thng mi bng t s gia tng giá tr thng mi (nhp khu cng vi xut
khu) so vi GDP.

V mt lý thuyt các tác đng ca đ m ca thng mi đn t giá là
không chc chn và do đó không th d đoán đc. M ca thng mi có
th thay đi khi có s gim thu hoc tng hn ngch. Gim thu hoc tng
hn ngch có th làm gim giá hàng hóa trong nc và do đó dn ti c hiu
ng thu nhp và thay th. Hiu ng thay th trong ngn hn hay dài hn đu
kích thích nhu cu nhp khu hàng hóa t đó làm tng giá hàng hóa mu dch
dn đn s suy gim trong cán cân thng mi và t giá hi đoái thc gim.
Tuy nhiên hiu ng thu nhp ca m ca thng mi đn hàng phi mu dch
là không rõ và còn tùy thuc vào xu hng ca tiêu dùng trong nc. Nu thu
nhp tng lên đc chi nhiu hn cho hàng hóa phi mu dch thì t giá thc
đang đc đnh giá cao. Connolly và Devereux (1995) lp lun rng hiu ng
thay th ca đ m ca thng mi chi phi hiu ng thu nhp trong trng
hp này. Vì vy tng đ m ca thng mi trong trng hp này (gim thu
hoc tng hn ngch) có th dn đn t giá hi đoái gim thông qua cán cân
thng mi gim (nhp khu tng). Mt khác nu đ m ca thng mi tng
thông qua gim thu xut khu nh lp lun ca Connolly và Devereux
(1995), hiu ng thu nhp và thay th có xu hng bin đi cùng chiu vi
xut khu. Trong trng hp này cán cân thng mi s đc ci thin và dn
ti t giá thc đc đánh giá cao. Do đó, chiu hng tác đng ca m ca
thng mi đn t giá hi đoái thc còn ph thuc vào hiu ng thay th và
hiu ng thu nhp to ra.

10



T l mu dch (TOT-terms of trade)
T l mu dch đc đnh ngha là giá tng đi ca hàng xut khu so
vi hàng nhp khu ca quc gia đó, đc tính bng t l gia ch s giá hàng
hóa và dch v xut khu vi ch s giá hàng hóa và dch v nhp khu ca

quc gia. TOT thng đc s dng đ đánh giá nhng thay đi trong môi
trng kinh t quc t. Theo Edwards (1988b) và Edwards và Wijnbergen
(1987), thay đi ca t l mu dch trong ngn hn và dài hn có th gây ra
hiu ng thay th và hiu ng thu nhp. Do đó, tác đng ca TOT đi vi t
giá thc là không rõ ràng có th cùng chiu (+) hoc ngc chiu ( - ) ph
thuc vào hiu ng thay th và hiu ng thu nhp.
u tiên là hiu ng thu nhp, d báo rng khi t l mu dch đc ci
thin (giá xut khu tng tng đi so vi giá nhp khu), thu nhp t xut
khu s tng dn ti nhu cu đi vi hàng hóa phi mu dch tng theo và giá
hàng hóa phi mu dch cng tng, do đó dn đn mt s đánh giá cao đng
tin t. Tip theo là hiu ng thay th, d báo rng mt s ci thin trong t l
mu dch có ngha là nhp khu s r hn và mt phn nhu cu trong nc vi
hàng hóa phi mu dch s đc thay th bi hàng nhp khu, do đó giá ca
hàng hóa phi mu dch s gim. iu này s dn đn s mt giá ca đng ni
t. Nh vy tùy thuc vào đ ln tác đng ca hiu ng thu nhp và hiu ng
thay th mà t giá hi đoái thc s gim (tác đng ca hiu ng thu nhp ln
hn tác đng ca hiu ng thay th) hay tng (tác đng ca hiu ng thu nhp
nh hn tác đng ca hiu ng thay th) khi TOT tng. i vi các nc sn
xut hàng hóa, hiu ng thu nhp nhìn chung vt tri hn hiu ng thay th.
S d, tác đng ca hiu ng thay th không đáng k là do hàng hóa nhp
khu và hàng hóa xut khu  các quc gia này rt khác nhau, ngi tiêu
dùng không d thay th mt loi hàng hóa này bng mt loi hàng hóa khác
11



trong r tiêu dùng ca h trong trng hp có s thay đi v giá. Theo đó, khi
TOT tng, thông thng t giá hi đoái thc s gim.

Chi tiêu chính ph (GEXP- Government expenditure)

Chi tiêu ca chính ph đc tính bng t l tng chi tiêu chính ph so
vi GDP, ch tiêu này đi din cho chính sách tài khóa ca chính ph.
Mi quan h gia chi tiêu chính ph và t giá thc đư đc nghiên cu
t trc v mt lý thuyt và thc nghim. Theo đó, GEXP tác đng đn tiêu
dùng t nhân và t giá hi đoái thc thông qua hai hng: nu chi chính ph
bao gm phn ln là hàng hóa phi ngoi thng, GEXP tng s làm tng áp
lc cu ni đa, gia tng giá tng đi ca hàng hóa phi ngoi thng dn đn
tng t giá hi đoái thc; nu phn ln chi tiêu chính ph là hàng hóa ngoi
thng GEXP tng s làm cán cân thng mi xu đi, t gía hi đoái thc
gim. Vì vy khó d đoán hng tác đng ca GEXP lên t giá hi đoái thc.
Các nghiên cu thc nghim v hng tác đng ca GEXP lên t giá
hi đoái thc cho kt qu khác nhau. Nghiên cu thc nghim ca Balvers và
Bergstrand (2002) trên các nn kinh t thuc OECD cho rng GEXP có tác
đng đn t giá hi đoái thc qua c hai hng và đ ln tác đng này qua hai
hng này tng đng nhau. Nghiên cu ca Connolly và Devereux (1995)
cho thy s thay đi trong t giá hi đoái thc  các nc Châu M Latinh
cho giai đon 1960 - 1985 có th đc gii thích bi chi tiêu ca chính ph và
chi tiêu ca chính ph cng làm tng t giá hi đoái bng vic chi tiêu ch
yu vào hàng hóa phi ngoi thng. Nghiên cu ca Ricci (2008) trên 48
quc gia (bao gm các nc phát trin và th trng mi ni) kt lun 1%
tng ca GEXP so vi GDP s làm t giá hi đoái thc tng 3%. Kt qu
nghiên cu ca Edward (1998) trên 12 quc gia đang phát trin cng cho thy
12



tng GEXP dn đn t giá hi đoái thc tng. Nh vy, tác đng ca GEXP
đn t giá hi đoái thc ph thuc vào t trng hàng hóa ngoi thng và phi
ngoi thng trong c cu chi tiêu ca chính ph.
u t trc tip nc ngoài (FDI)

Tác đng ca đu t trc tip nc ngoài lên t giá hi đoái ph thuc
vào s tin thu đc t đu t trc tip nc ngoài đc s dng đ mua hàng
hóa ngoi thng hay phi ngoi thng. Nu s tin thu đc s dng cho
hàng hóa ngoi thng (ví d nh nhp khu máy móc, nguyên liu vt
liu…) sau đó t giá hi đoái thc s gim giá v giá tr thc thông qua vic
làm xu đi tình trng ca tài khon vưng lai. Ngc li nu s tin thu đc t
đu t trc tip nc ngoài đc dùng đ mua hàng hóa phi ngoi thng thì
dn đn t giá hi đoái thc s tng. Phn ng ca t giá hi đoái thc đi vi
đu t trc tip nc ngoài ph thuc vào vn tích ly trong các ngành công
nghip có đnh hng xut khu hay các ngành công nghip thay th nhp
khu. Do đó, không th xác đnh tác đng ca đu t trc tip nc ngoài lên
t giá hi đoái thc mt cách chính xác và rõ ràng theo lý thuyt.
N nc ngoài
Tác đng ca n nc ngoài ti t giá hi đoái thc không th tiên
nghim đc. S tích ly n nc ngoài cng có th dn ti s tng giá hoc
gim giá ca t giá hi đoái thc tùy thuc vào vic n nc ngoài đc s
dng cho vic tiêu dùng các hàng hóa mu dch hoc phi mu dch.
2.2. Tng quan các nghiên cu trc đơy v tác đng ca đ m
ca thng mi đn t giá hi đoái thc
T giá hi đoái là mt yu t đóng vai trò quan trng trong nhiu hot
đng kinh t ca quc gia, đc bit trong thng mi quc t và các quyt
13



đnh đu t. T giá hi đoái đc quyt đnh bi các lc lng th trng,
cung và cu tin t. Chính vì th, t trc đn nay đư có mt lng ln các
nghiên cu tìm hiu v mi quan h gia t giá hi đoái và các yu t kinh t
c bn, đc bit là tác đng ca m ca thng mi đn bin đng t giá hi
đoái thc, trong khi đó cng có nhiu nghiên cu v tác đng ca s bin

đng t giá hi đoái lên thng mi (Hau, 2002).
Holden, Holden and Suss (1979) là mt trong s nhng ngi đu tiên
đa ra rng đ m ca ca thng mi tác đng không tt đn s bin đng
ca t giá hi đoái. H nghiên cu các yu t tác đng đn thay đi t giá và
tác đng tng th ca các bin lên chính sách t giá. Kt qu mô hình v đ
m ca thng mi có l là cn thit (bi vì mc ý ngha tng đi thp) và
có l tác đng ca đ m ca lên t giá không mnh nh d đoán bi lý
thuyt khu vc đng tin ti u ca Mundell (Mundell’s optimum currency
area theory).
Connolly, M., and Devereux J., (1995) nghiên cu mô hình t giá hi
đoái thc cân bng. Bài nghiên cu tóm tt t các nhân t tài chính và tin t
ngn hn gây ra s sai lch tm thi trong t giá hi đoái thc ngn hn so vi
mc cân bng t nhiên. Kt qu thc nghim cho thy s chuyn đng ca t
giá hi đoái thc  các nn kinh t Châu M Latinh giai đon 1960 – 1985 có
th đc gii thích bi tc đ tng trng, đ m ca thng mi, chi tiêu ca
chính ph, và t l mu dch nc ngoài. c bit, tin b k thut và tng lên
trong vn c phn có xu hng làm tng t giá hi đoái thc, cng ging nh
t do hóa thng mi bng s tng lên trong m ca thng mi. Tuy nhiên
sau đó mt s tng lên trong chính sách bo h làm gim t giá hi đoái thc.
Kt qu này có th hp lý hóa da trên hiu ng thu nhp vt tri hn so vi
hiu ng thay th, do đó làm gim t giá hi đoái thc.
14



Hau (2002) đng ti bài báo đu tiên v s bin đng ca t giá hi
đoái thc và đ m thng mi, nghiên cu này cung cp toàn din nht
nhng nghiên cu v tác đng ca m ca thng mi lên s bin đng ca t
giá. Vào thi đim này toàn cu hóa và t do hóa thng mi tr thành vn đ
kinh t quan trng liên quan đn t giá. Ti cùng thi đim nhiu quc gia

trên th gii đư chn t giá hi đoái th ni vi mc đ khác nhau, chính điu
này đư cung cp lý do cho vic nghiên cu s bin đng ca t giá hi đoái.
Hau (2002) đ cp đn tác đng ca bin đng ca t giá hi đoái thc đn
mc đ m ca thng mi ca mt nn kinh t. Hau xem xét nu nn kinh t
hi nhp thông qua m rng mu dch quc t s làm gim s bin đng ca
t giá hi đoái thc thm chí khi không có hi nhp tin t. Vì lý thuyt nn
tng mà Hau s dng là mô hình tin t dài hn (inter-temporal monetary
model) vi s cng nhc v th trng lao đng danh ngha (nominal labor
market rigidities) và nghiên cu s khác nhau v mc đ hi nhp thng
mi tác đng đn t giá hi đoái thc nh th nào trong s hin din ca cú
sc tin t và cú sc thc không cân đi gia hai quc gia. Kt lun chính ca
mô hình là c cú sc thc và cú sc tin t có hiu ng nh hn đn t giá hi
đoái thc nu c hai quc gia nhp khu vi t l phn trm ln hn trong r
hàng tiêu dùng ca h, vì vy hi nhp thng mi thúc đy s n đnh ca t
giá hi đoái thc. Hau nghiên cu s bin đng ca t giá hi đoái thc cho
54 quc gia t nm 1980 và đư tìm thy s tác đng ca m ca kinh t lên đ
bin đng t giá hi đoái thc là có ý ngha v mt thng kê (hu ht các
trng hp ti mc ý ngha 1%) và m ca thng mi gii thích lên đn
52% s thay đi ca t giá hi đoái.
Gandolfo. G., và Nicoletti G., (2002) quan tâm vn đ xác đnh mi
quan h nhân qu gia bin đng t giá hi đoái thc và m ca thng mi.
15



Bài nghiên cu s dng k thut phân tích chui thi gian nh phng pháp
quan h nhân qu ca Geweke. Bài nghiên cu phân tích thc nghim da
trên mu gm 10 quc gia OECD. Phân tích cho thy m ca thng mi
không phi là bin ngoi sinh nh trong các mô hình lý thuyt ca Obstfeld-
Rogo (1995). Kt qu bài nghiên cu tìm ra bng chng cho thy bin đng

ca t giá hi đoái có mi quan h Granger vi bin m ca thng mi. Kt
qu này trái ngc vi kt qu thc nghim đc Hau(2002) đa ra da trên
k thut d liu chéo. Hau(2002) nhn ra rng m ca thng mi là bin ni
sinh và có th b tác đng bi s bin đng ca t giá hi đoái thc. Quan
đim ca h chng minh mi quan h là khá bn vng khi thay th s bin
đng ca t giá hi đoái làm bin đi din. Bài nghiên cu đ xut vic
nghiên cu đ đa ra mt mô hình tt hn v bin đng t giá hi đoái thc là
rt cn thit. K thut Spectral đư chng minh đc có mt công c mnh hn
đ nghiên cu nhng chuyn đng ca các bin. Tuy nhiên trong phm vi bài
nghiên cu này không th xác đnh đc mô hình đng v mi quan h nhân
qu đc nghiên cu. Nghiên cu đa đn kt lun cn phi có các nghiên
cu lý thuyt nhiu hn trong vic xây dng mô hình đng, mà trong đó m
ca thng mi là bin ni sinh chu tác đng bi s bin đng t giá hi đoái
thc.
Calderon là mt trong s ít ngi s dng lý thuyt “new open
macroeconomics” đ gii thích s bin đng ca t giá hi đoái. Vì vy, ông
nhn mnh các nhân t phi tin t là quan trng trong vic gii thích s bin
đng t giá. Calderon (2004) kim đnh gi thuyt: s bin đng ca t giá
hi đoái thc là ít hn  các nn kinh t m. Ông suy đoán mi quan h cu
trúc gia s bin đng t giá hi đoái thc và s bin đng ca các yu t c
bn. Kt qu chính ca Calderon là: s bin đng ca t giá hi đoái và s
16



thay đi ca các yu t c bn có bin đng nhiu hn  các nc đang phát
trin. S bin đng t giá hi đoái thc  các nc đang phát trin bin đng
gp 4 ln so vi các nc công nghip. Sau đó, c ch t giá hi đoái càng
linh hot thì càng d bin đng trong t giá hi đoái thc. T giá hi đoái thc
gia các quc gia đang phát trin vi c ch t giá th ni thì bin đng gp 3

ln so vi các nc đang phát trin có c ch t giá neo cng hoc c đnh.
Thú v là kt qu cho thy có mt mi tng quan nghch bin yu gia m
ca tài chính và s bin đng t giá hi đoái thc.
Tseng, Chen & Lin (2005) đư cung cp bng chng v vic thng mi
quc t có th giúp n đnh s thay đi ca t giá, nh trong mô hình Mundell
(1961). Kt qu nghiên cu ca h cho thy mt s tng lên trong khi lng
mu dch (so vi tng cu trong nc) có khuynh hng làm gim s bin
đng ca t giá hi đoái khi các cú sc làm xáo trn nn kinh t. H đa ra s
mt cân bng mu dch làm t giá bin đng theo chiu hng xu hn 
nhng nc công nghip là mt câu hi m cn phi đc gii quyt thông
qua thu thp thêm nhng bng chng thc nghim.
Bleaney (2008) cho rng nhng yu t c bn nh tng sn phm quc
ni, cung tin, tht nghip không h tr quá nhiu trong vic xác đnh t giá
hi đoái trong phm vi quan sát ca h, vic thit lp phm vi nghiên cu
rng là rt quan trng. Mc dù ông hoàn toàn đng ý nghiên cu ca Hau –
nn kinh t càng m ca thì t giá càng ít bin đng. Bleaney lp lun rng
mt phng pháp đo lng đ m ca tt hn là cán cân tài khon vãng lai/
GDP và nó thit lp gii hn cho s bin đng ca t giá hi đoái thc.
Bleaney đư ch ra rng da theo lý thuyt t giá hi đoái thc chuyn đng
gn nh ngu nhiên, nhng ch trong mt s gii hn nht đnh. Nhng gii
hn này là rng hn cho mt nn kinh t ít m ca và vì th nn kinh t càng
17



ít m ca s gp phi s bin đng t giá hi đoái thc càng cao. Phân tích
mu gm 22 nc thuc OECD giai đon 1980 – 2005 ông nhn thy mi
tng quan gia t giá hi đoái thc và m ca thng mi có ý ngha v mt
thng kê và bn vng, vì vy nhng quc gia có t l thng mi/GDP cao
hn thì có s bin đng t giá hi đoái thc thp hn.

Calderón C., và Kubota M., (2009) da trên mô hình the real exchange
rate redux và nhng bin th ca nó (Obstfeld and Rogoff, 1995; Hau, 2002)
chúng tôi đư tìm thy trong đó các bin pháp m ca thng mi và m ca
tài chính s làm tng tính gii thích s bin đng ca các cú sc ca các nhân
t c bn trong mô hình hi quy. Bài nghiên cu thu thp thông tin cho 82
quc gia (trong đó có 22 quc gia có nn kinh t công nghip) cho giai đon
1975 – 2005. Kt qu cho thy nhng quc gia có mc đ hi nhp vi th
trng hàng hóa th gii ngày càng cao thì có xu hng làm cho t giá hi
đoái thc n đnh hn. Kt qu này bt chp vic s dng các bin pháp chính
sách hoc bin pháp hiu qu ca m ca thng mi, và cung cp bng
chng thc nghim hu hiu cho các tác đng ca mô hình the exchange rate
redux (Obstfeld and Rogoff, 1995; Hau, 2002). Lu ý rng thc t các quc
gia có thng mi càng cao thì tác đng làm cho t giá hi đoái đc n đnh
hn phù hp vi các nghiên cu thc nghim trc đây. V mt kinh t, s
tng lên gp đôi ca m ca thng mi s dn đn gim bin đng ca t giá
hi đoái thc t 7 -12%.
ZakariaM.,và Ghauri, A.B., (2011) nghiên cu đ đa ra bng chng
thc nghim v s tác đng ca m ca thng mi lên t giá hi đoái thc 
Pakistan bng vic s dng d liu quý t 1972 đn 2010. Vi vic s dng
mô hình c lng GMM –mt phng pháp tip cn khá hin đi, nghiên
cu đư tìm ra mt tác đng cùng chiu có ý ngha thng kê ca m ca
18



thng mi lên t giá hi đoái thc  Pakistan, m ca thng mi làm gim
giá đng Rupee. Kt qu này cng ch ra rng chuyn t ch đ t gía hi
đoái c đnh sang th ni cng làm gim giá t giá hi đoái thc  Pakistan.
Kt qu là bn vng khi thay đi phng pháp đo lng m ca thng mi
và các mô hình khác nhau. Kt qu cng nhn mnh vai trò ca các bin khác

trong vic xác đnh t giá hi đoái thc. Chi tiêu chính ph và đu t nc
ngoài tác đng cùng chiu mt cách đáng k lên t giá hi đoái; trong khi t
l mu dch, dòng vn, tích ly vn có tác đng ngc chiu có ý ngha lên t
giá hi đoái. iu này không phù hp vi các chính sách kinh t v mô đc
xem là ngun gc ca s mt cân bng ca t giá hi đoái thc (Edwards,
1988b).
Lee Chin and Law Chee-Hong (2013) nghiên cu s tác đng ca m
ca thng mi lên t giá hi đoái ca Malaysia. Vì Malaysia là mt nn kinh
t nh, m có liên quan đn thng mi quc t và lý thuyt kinh t đc đa
ra bi Dornbush (1974) nhn mnh rng vic gim thu (m ca thng mi
sâu rng) s làm mt giá đng ni t bng cách làm gim giá hàng xut khu
và tng giá hàng nhp khu, nghiên cu này c gng kim đnh s tác đng
ca m ca thng mi lên t giá hi đoái  Malaysia. Bên cnh bin m ca
thng mi, các bin t cách tip cn theo mô hình tin t và mô hình cân
bng danh mc đc đa ra trong mô hình t giá. Kt qu cho thy hu ht
các bin nh m ca thng mi, sn lng, cung tin M2, cán cân thng
mi, lãi sut, ch s th trng chng khoán đu có ý ngha v mt thng kê và
mang li kt qu nh d đoán theo lý thuyt. Trong đó, đáng quan tâm là mt
s tng lên trong m ca thng mi có th dn ti mt s gim giá trong
đng Ringgit ca Malaysia. Thêm vào đó, mt s tng lên trong cán cân
thng mi có th làm gim giá đng Ringgit.

×