B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
TRNG TH CM NHUNG
O LNG CÁC NHÂN T NH HNG N
S PHÁT TRIN TH TÍN DNG QUC T
TI VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP.H CHÍ MINH – NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
TRNG TH CM NHUNG
O LNG CÁC NHÂN T NH HNG N
S PHÁT TRIN TH TÍN DNG QUC T
TI VIT NAM
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC :
PGS.TS TRNG QUANG THÔNG
TP.H CHÍ MINH – NM 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam oan tài lun vn thc s : o lng các nhân t nh hng n
s phát trin th tín dng quc t ti Vit Nam là công trình nghiên cu ca
riêng tôi, do tôi t thc hin và trình bày. tài ca tôi cha c công b ti bt
k công trình nghiên cu ca các tác gi nào khác.
TPHCM, ngày 25 tháng 09 nm 2013
Tác gi lun vn
Trng Th Cm Nhung
MC LC
Trang ph bìa
Li cam oan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các hình v, th
Phn m u
Chng 1 : TNG QUAN V TH TÍN DNG QUC T 1
1.1. Khái quát v th tín dng quc t : 1
1.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca th tín dng quc t: 1
1.1.2. Khái nim và c im ca th tín dng quc t : 5
1.1.2.1. Khái nim th tín dng quc t: 5
1.1.2.2. c im ca th tín dng quc t : 5
1.1.3. Phân loi th tín dng quc t : 7
1.1.3.1. Theo t chc phát hành : 7
1.1.3.2. Theo hng th : 7
1.1.3.3. Theo công ngh sn xut : 8
1.1.4. Li ích ca vic s dng th tín dng quc t: 9
1.1.4.1. i vi ch th : 9
1.1.4.2. i vi t chc phát hành th : 11
1.1.4.3. i vi n v chp nhn th : 12
1.1.4.4. i vi nn kinh t : 13
1.1.5. Nhng ri ro thng xy ra i vi vic s dng th TDQT: 14
1.1.5.1. i vi ch th : 14
1.1.5.2. i vi Ngân hàng : 16
1.1.5.3. i vi n v chp nhn th : 16
1.1.5.4. i vi nn kinh t : 17
1.1.6. Các nhân t nh hng n vic phát trin th TDQT: 17
1.1.6.1. S cn thit ca vic phát trin th TDQT : 17
1.1.6.2. Các nhân t nh hng n vic phát trin th TDQT : 18
1.1.7. Các nhân t nh hng n vic s dng th TDQT : 19
1.1.7.1. Nhóm nhân t thuc v cá nhân ca ngi s dng th tín dng
quc t : 19
1.1.7.2. Nhóm nhân t thuc v thu nhp ca ngi s dng th tín dng
quc t: 20
1.1.7.3. Nhóm nhân t thuc v th tín dng quc t và chi tiêu ca ngi
s dng th tín dng quc t: 21
1.1.7.4. Nhóm nhân t thuc v tit kim và u t ca ngi s dng th
tín dng quc t: 21
Chng 2 : THC TRNG CÁC NHÂN T NH HNG N S PHÁT
TRIN TH TÍN DNG QUC T TI VIT NAM 24
2.1. Quá trình phát trin ca hot ng cung ng : 24
2.2. Thành tu t c : 26
2.2.1. Các nhân t nh hng n s phát trin th tín dng quc t ti Vit
Nam 26
2.2.2. V mt s lng : 27
2.2.2.1. S lng th tín dng quc t phát hành ti Vit Nam : 27
2.2.2.2. S lng các ngân hàng tham gia phát hành và thanh toán th tín
dng quc t ti Vit Nam: 29
2.2.2.3. Doanh s thanh toán th tín dng quc t ti Vit Nam : 30
2.2.3. V mt cht lng : 31
2.3. Khó khn : 34
2.4. Nguyên nhân : 36
2.4.1. T phía Ngân hàng : 36
2.4.2. T phía khách hàng : 37
Chng 3 : MÔ HÌNH NGHIÊN CU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
39
3.1. Gi thuyt và mô hình nghiên cu : 39
3.1.1. Tóm lc các nghiên cu trc : 39
3.1.2. Gii thiu mô hình : 46
3.1.3. Gi thit nghiên cu : 51
3.1.4. Quy mô mu : 52
3.1.5. Phng pháp chn mu : 53
3.1.6. D liu nghiên cu : 53
3.2. Kt qu nghiên cu : 54
3.2.1. Thng kê mô t : 54
3.2.2. Kt qu phân tích mô hình : 60
3.2.2.1.Phân tích tng quan : 60
3.2.2.2.Kt qu hi quy ca mô hình : 61
3.2.2.3.Phng trình hi quy : 62
3.2.2.4.Kim nh phù hp ca mô hình: 62
Chng 4 : NHNG GII PHÁP NHM PHÁT TRIN TH TÍN DNG
QUC T TI VIT NAM 68
4.1. nh hng phát trin th tín dng quc t ti Vit Nam : 68
4.2. Gii pháp v phía khách hàng : 70
4.3. Gii pháp v phía Ngân hàng : 70
4.4. Gii pháp v phía Chính ph : 76
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC T VIT TT
ACB : Ngân hàng Á Châu
AMEX : Thng hiu th tín dng ca M - American Express
ANZ : Ngân hàng trách nhim hu hn mt thành viên ANZ Vit Nam
ATM : Máy rút tin t ng
VCNT : n v chp nhn th
HSBC : Ngân hàng trách nhim hu hn mt thành viên HSBC Vit Nam
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHNNVN : Ngân hàng nhà nc Vit Nam
NHPHT : Ngân hàng phát hành th
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
POS : Máy chp nhn thanh toán th
RNCOS : Công ty Cung cp dch v t vn và nghiên cu th trng toàn
cu
Sacombank : Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
TCPHT : T chc phát hành th
TCTD : T chc tín dng
TD : Tín dng
TDQT : Th tín dng quc t
Techcombank : Ngân hàng thng mi c phn K Thng Vit Nam
UNIONPAY : Là mt thng hiu th tín dng ca Trung Quc
Vietcombank : Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng
Vietinbank : Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam
VN : Vit Nam
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1 : S lng th tín dng quc t phát hành ti Vit Nam t 2007 n
nay
Bng 2.2 : Các ngân hàng tham gia phát hành th tín dng quc t ti Vit Nam
Bng 2.3 : Doanh s thanh toán th tín dng quc t ti Vit Nam t 2007 n
nay
Bng 3.4 : Mô t các bin trong mô hình nghiên cu
Bng 3.5 : Mt s bin nghiên cu trong các mô hình nghiên cu trc ây
Bng 3.6 : Gii tính ca ngi c phng vn
Bng 3.7 : Tình trng hôn nhân ca ngi c phng vn
Bng 3.8 : tui ca ngi c phng vn
Bng 3.9 : Thái v th tín dng quc t ca ngi c phng vn
Bng 3.10 : Bng h s tng quan gia các bin c lp vi nhau và gia các
bin c lp và các bin ph thuc
Bng 3.11 : Kt qu kim nh phù hp ca các bin gii thích
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
Hình 2.1 : Th phn th tín dng quc t ti Vit Nam nm 2012
Hình 2.2 : S lng t chc tín dng ti Vit Nam là thành viên ca các t chc
phát hành th quc t
Hình 3.3 : Quyt nh s dng th tín dng quc t
Hình 3.4 : Trình hc vn ca ngi c phng vn
Hình 3.5 : Ngh nghip ca ngi c phng vn
Hình 3.6 : Kin thc v th tín dng quc t ca ngi c phng vn
Hình 3.7 : Ngi gii thiu ca ngi c phng vn
Hình 3.8 : Thu nhp ca ngi c phng vn
Hình 4.9 : Nhng ngi gii thiu th tín dng quc t n ngi c tr li
Hình 4.10 : Mc ích s dng th tín dng quc t ca ngi c phng vn
Hình 4.11 : Các nhân t tác ng n quyt nh chi tiêu ca ngi c phng
vn
PHN M U
1. t vn
Khi nn kinh t Vit Nam hi nhp vào nn kinh t th gii ã m ra c hi
phát trin cho các lnh vc trong i sng xã hi, trong ó phi k n s phát trin
ca lnh vc Tài chính Ngân hàng. Vit Nam ã tin hành m ca th trng này
theo các cam kt i vi các t chc kinh t th gii. T ó, vic gia nhp vào th
trng ca các ngân hàng nc ngoài có ni lc v vn và công ngh ha hn
mt cuc cnh tranh gay gt trên th trng Tài chính Ngân hàng Vit Nam. Hn
na, thc t ti các Ngân hàng thng mi Vit Nam hin nay, tín dng là sn phm
chim t trng cao nht trong các sn phm dch v mà ngân hàng Vit Nam cung
cp, và cng là sn phm mang li li nhun nhiu nht cho các Ngân hàng. Tuy
nhiên, trong giai on kinh t cha thoát khi suy thoái nh hin nay, các ngân
hàng gp rt nhiu khó khn v vn d n và n xu, t ó cng góp phn làm
gim th phn cng nh li nhun ca các Ngân hàng. Do vy vic phát trin các
sn phm - dch v Ngân hàng, trong ó có sn phm th tín dng quc t là mt
trong nhng sn phm có nhiu trin vng em li ngun li nhun ch yu cho các
Ngân hàng thng mi ti Vit Nam trong tng lai.
ng thi s phát trin ca khoa hc công ngh trong nhng nm gn ây
cng ã to ra nn tng cho s phát trin các sn phm dch v ca Ngân hàng.
Trong xu hng phát trin các hình thc thanh toán không dùng tin mt, th ã tr
thành mt trong nhng thc o ánh giá s phát trin ca xã hi. Vic thanh toán
bng th hin nay không ch mang li s tin li cho khách hàng mà còn em li
cho ngân hàng và mt s i tác khác ngun thu không nh, góp phn thúc y s
phát trin kinh t xã hi. Vi nhng tin ích rõ rt nh vy, vic thanh toán bng th
tín dng quc t ha hn s ngày càng phát trin và c s dng ph bin trên
khp th gii vi nhng tin ích và công ngh ngày càng tiên tin hn.
Vit Nam là mt quc gia ang phát trin vi nhiu tim nng v kinh t.
Cùng xu th phát trin ca th gii, các Ngân hàng thng mi Vit Nam ã kp
thi nhn ra s cn thit ca vic phát trin dch v th thanh toán nói chung và th
tín dng quc t nói riêng. Nm 1991, ln u tiên th tín dng quc t c chp
nhn thanh toán ti Vit Nam, trên h thng máy ca Ngân hàng TMCP Ngoi
thng Vit Nam. Cho n nay, các Ngân hàng thng mi Vit Nam vn tip tc
u t và phát trin th tín dng quc t và ã t c nhng thành công nht nh
trong lnh vc mi m này.
Khi nn kinh t Vit Nam phát trin, i sng ngi dân ngày mt nâng cao
thì hot ng giao thng kinh t, vn hóa, xã hi gia các quc gia trong khu vc
và trên th gii ngày càng m rng và phát trin. Vi xu th ó, vic s dng th tín
dng quc t ca ngi dân s tr nên ph bin bi nó rt thun tin trong thanh
toán thay vì h phi mang theo tin mt. Tuy nhiên theo cuc kho sát ca mt s t
chc trên th gii thì th trng th tín dng quc t Vit Nam vn cha c khai
thác ht tim nng ca nó. tìm hiu v nguyên nhân mà th trng th tín dng
quc t ti Vit Nam cha phát trin mnh ng thi a ra mt s kin ngh cho
các Ngân hàng thng mi ti Vit Nam trong vic phát trin loi sn phm dch
v này, bài vit tin hành nghiên cu v vn o lng các nhân t nh hng
n s phát trin th tín dng quc t ti Vit Nam.
2. Mc tiêu nghiên cu :
tài nghiên cu c thc hin nhm hng n mc tiêu tìm kim nhng nhân
t nh hng n s phát trin th tín dng quc t ti Vit Nam và nhng nhân t
nào có nh hng áng k n s phát trin này. T ó, ra mt s gii pháp tham
kho nhm thúc y th trng th tín dng quc t ti Vit Nam phát trin hn na.
3. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu :
V phm vi nghiên cu :
- Mc dù th tín dng quc t ti Vit Nam cha c s dng rng rãi
nh ti các quc gia khác nh M, Singapore, nhng nhìn chung th trng th
tín dng quc t ã c s dng nhng thành ph ln nhng trung tâm kinh t,
tài chính, thng mi, dch v, du lch, nh Hà Ni, thành ph H Chí Minh, à
Nng, so vi các tnh thành khác trong c nc. ng thi do b gii hn v mt
thi gian, chi phí, nên tài nghiên cu ch tin hành kho sát d liu ti thành
ph H Chí Minh.
- Thi gian nghiên cu :
Bài nghiên cu c thc hin t tháng 3 nm 2012 n tháng 8 nm 2013.
V i tng nghiên cu :
i tng nghiên cu ca bài này là các nhân t nh hng n s phát trin th tín
dng quc t ca ngi dân ti thành ph H Chí Minh.
4. Phng pháp nghiên cu
Bài nghiên cu s dng phng pháp nghiên cu nh tính và nh lng. Bng câu
hi nghiên cu c xây dng da trên c s lý thuyt v th tín dng quc t trên
th gii. ng thi, bài nghiên cu s dng phng pháp thng kê mô t và c
lng Probit trên phn mm Stata (Phiên bn 11) khám phá ra nhng nhân t nh
hng n s phát trin ca th tín dng quc t ti Vit Nam và nhng nhân t nào
có nh hng áng k n s phát trin này.
5. Câu hi nghiên cu :
Câu hi 1 : Nhng nhân t nào nh hng n s phát trin th tín dng quc t ti
Vit Nam?
Câu hi 2 : Trong nhng nhân t nh hng n s phát trin th tín dng quc t
ti Vit Nam, nhng nhân t có nào nh hng áng k n s phát trin này ?
Câu hi 3 : Nhng gii pháp nào c a ra nhm giúp sn phm th tín dng
quc t phát trin ti Vit Nam ?
6. Kt cu ca lun vn :
Bài nghiên cu bao gm bn phn :
Chng 1 : Tng quan v th TDQT,
Chng 2 : Thc trng kinh doanh th TDQT ti Vit Nam,
Chng 3 : Mô hình nghiên cu và phng pháp nghiên cu,
Chng 4 : Nhng gii pháp nhm phát trin th TDQT ti Vit Nam.
1
Chng 1 : TNG QUAN V TH TÍN DNG QUC T
1.1. Khái quát v th tín dng quc t :
1.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca th tín dng quc t:
So vi các sn phm dch v khác trong lnh vc Tài chính Ngân hàng, th
tín dng quc t là mt sn phm tng i mi, ra i và bt u phát trin t
nhng nm u th k 20 cho n nay.
Th tín dng quc t c phát trin ti M, bt u t vic các ca hàng bán
l chp nhn cho các khách hàng ca h thanh toán chm da trên c s uy tín ca
khách hàng i vi ca hàng. Thông thng, các ca hàng ghi chép s sách y
các khon n phát sinh ca tng khách hàng riêng bit và ch chp nhn cho khách
hàng thanh toán chm nu h tin tng vào kh nng thanh toán ca khách hàng ó.
Tuy nhiên, vn ca các ca hàng thng không ln, dn dn các ch ca hàng
nhn thy h không có kh nng cho nhiu khách hàng thanh toán chm. Chính
yu t này ã góp phn thúc y các t chc tài chính hình thành ý tng v sn
phm th tín dng quc t. Vi nng lc v tài chính, kh nng quay vòng vn
nhanh và kinh nghim kinh doanh trong lnh vc tín dng, các t chc tài chính có
kh nng cung cp cho khách hàng nhng khon tín dng này.
Trên th gii, có th nói ý tng v mt chic th c s dng mua hàng
hoá ln u tiên xut hin trong cun tiu thuyt Looking Backward ca nhà vn
ngi M - Bellamy (1887). Bellamy ã s dng thut ng th tín dng tng cng
là mi mt ln trong cun tiu thuyt này. Mc dù thut ng này ch cp n
mt loi th c s dng nhm vào mc ích chi tiêu hn là mc ích vay mn.
Theo Sienkiewicz (2001), vào u nhng nm 1900, các công ty xng du và
các ca hàng bán l ã phát hành nhng chic th tín dng quc t c quyn ca
riêng h. Nhng chic th này ch c chp nhn nhng ca hàng ca các t
chc phát hành ra chúng. Trong khi nhng chic th tín dng quc t hin i ngày
nay c s dng vì nhiu mc ích khác nhau, thì nhng chic th u tiên này
c phát hành ch vi ý ngha là to lp khách hàng trung thành và ci tin dch v
khách hàng.
2
Ln u tiên vào nm 1914, t chc chuyn tin Western Union
(corporate.westernunion.com ) ã gii thiu th tín dng quc t n các khách
hàng ca h nhm cung cp thêm mt dch v thanh toán tr chm. Và n nm
1921, t chc này bt u phát hành th tín dng quc t di hình thc nhng tm
kim loi có cha các thông tin in ni nhm nhn din khách hàng và cung cp các
thông tin v tài khon và các giao dch thc hin ca khách hàng.
Các t chc khác cng nhn ra giá tr ca sn phm th này và ch trong mt
thi gian ngn sau ó rt nhiu n v nh nhà ga, khách sn cng nh các ca hàng
trên khp nc M ã cung cp dch v tr chm cho khách hàng ca mình. Chng
hn, tp oàn xng du ca M ã phát hành tm th mua xng u tiên vào nm
1924, cho phép khách hàng có th mua xng du ti các ca hàng ca công ty trên
toàn nc M.
Theo Woolsey và Gerson (2009), n nm 1946, mt loi th do ngân hàng
phát hành có tên là Charg-it ra i, ây là mt hình thc s khai ca th tín dng
quc t do mt ngi ch ngân hàng Brooklyn, New York - ông John Biggins
sáng lp. Loi th này áp dng cho các giao dch mua bán l ti a phng. Các c
s chp nhn th np biên lai bán hàng vào ngân hàng ca Biggins, ngân hàng này
s tr tin cho h và thu tin li t khách hàng ã s dng th Charg-it.
Nm 1951, loi th tín dng quc t ca ngân hàng u tiên chính thc ra i
do Ngân hàng Franklin National Bank NewYork phát hành. Ti ây các khách
hàng np n xin vay và c thm nh kh nng thanh toán. Các khách hàng có
tiêu chun s c duyt cp th. Th này dùng cho các giao dch bán l hàng
hoá và dch v. Khi thanh toán, c s cung ng hàng hoá dch v s ghi các thông
tin v khách hàng trên th vào hoá n bán hàng. Sau ó t chc phát hành th tín
dng quc t chit khu cho c s cung ng hàng hoá dch v mt t l nht nh.
Trong nhng nm sau ó, ngày càng có nhiu t chc tham gia vào th trng th
tín dng quc t. Chng hn nh :
- Nm 1950, tm th nha u tiên c phát hành bi công ty Dinners Club
(www.dinersclub.com) mt công ty do McNamara và Ralph Schneider sáng lp.
3
- Sau Diners Club, vào nm 1958, công ty American Express
(about.americanexpress.com) cng tham gia vào th trng th ngân hàng.
American Express la chn hng i riêng ca mình là phát trin th tín dng quc
t trong lnh vc gii trí và du lch, hai lnh vc có tc phát trin nhanh chóng ti
M và châu Âu trong thi k sau chin tranh th gii. Vào nm 1959, American
Express gii thiu loi th làm bng nha u tiên.
- Và cng vào nm 1958, Bank of America phát hành th BankAmericard
(corporate.visa.com) - loi th tín dng quc t có c tính tín dng tun hoàn u
tiên c phát hành ti Fresno, California. Cuc th nghim mi c thc hin
trên mt tm th bng giy n gin có hn mc 300USD. Nm 1966, ngân hàng
Bank of America chính thc trao quyn phát hành th BankAmericard ca mình cho
các ngân hàng khác thông qua vic ký các hp ng i lý, khi u cho giai on
tng tc phát trin dch v th tín dng quc t. n nm 1976, BankAmericard i
tên thành Visa, mt cái tên n gin, d nh và có th c phát âm nh nhau bng
mi ngôn ng.
- Nm 1961, ti Nht Bn ln u tiên phát hành hai loi th tín dng quc t
mang thng hiu là JCB (Japan Credit Bureau) và OCB (Osaka Credit Bureau).
Nhng n nm 1968, hai thng hiu này sáp nhp li thành thng hiu chung là
th JCB (www.jcbcorporate.com) và tip tc gi vng thng hiu này cho n
ngày nay.
- Nm 1966 : ti M xut hin thêm mt loi th tín dng quc t mi có tên là
Master Charge (www.mastercard.com) do Hip hi th quc t (vit tt là ICA) phát
hành. ICA ban hành các quy nh v cp phép giao dch, thanh toán bù tr, các bin
pháp marketing, bo mt và các vn liên quan ti lut pháp nhm kinh doanh
mt cách có hiu qu. Vào nm 1979, th tín dng quc t Master Charge ã c
i tên thành MasterCard.
- Sau cuc suy thoái nhng nm 1990, th tín dng quc t ã gia tng nhanh
chóng, làm gim vic s dng tin mt và séc trong thanh toán. iu này cho thy
4
mt xu th mi trong tng lai là th có th thay th hai công c thanh toán ph
bin là tin mt và séc (Humphrey, 2004).
Hin nay cùng vi s ra i ca nhiu thng hiu th tín dng quc t trên
th gii, vic cnh tranh trên th trng th này ngày càng gay gt hn. Nhng phát
trin mnh nht và chim lnh th trng nhiu nht vn là 2 thng hiu th Visa
và MasterCard. Theo t chc th quc t Visa (corporate.visa.com), tính n
31/12/2012 trên toàn th gii có 2,1 t chic th Visa vi trên 10 triu im chp
nhn th và c chp nhn thanh toán ti 2 triu máy ATM trên 200 quc gia và
vùng lãnh th trên th gii. Và cng theo t chc th MasterCard
(www.mastercard.com) tính n 31/12/2012 trên th gii ã phát hành hn 1,9 t
th MasterCard c chp nhn thanh toán ti 35,9 triu n v chp nhn th thuc
210 quc gia và vùng lãnh th trên th gii.
Nh vy, th tín dng quc t ra i t nhu cu thanh toán hin i, phát trin
da trên nn tng công ngh tiên tin và phc v mc tiêu thay th tin mt trong
lu thông ca các quc gia trên th gii. Thc t ã chng minh, th tín dng quc
t là s phát trin tt yu trong lnh vc Tài chính - Ngân hàng, ng thi ã và
ang phn ánh s phát trin cao ca khoa hc k thut và vn minh nhân loi. Tip
thu và ng dng nhng thành tu ca th gii v khoa hc k thut, h thng th tín
dng quc t ngày càng hoàn thin và phát trin. Cùng vi mng li thành viên và
khách hàng phát trin không ngng, các t chc th quc t ã xây dng h thng
x lý giao dch và trao i thông tin toàn cu v phát hành, thanh toán, cp phép, tra
soát, khiu kin và qun lý ri ro. Vi doanh s giao dch hàng trm t USD mi
nm, th tín dng quc t ang cnh tranh quyt lit vi tin mt, séc và nhiu loi
th thanh toán khác trong h thng thanh toán toàn cu. ây là th thách áng k
i vi mt ngành kinh doanh mi ch có vài thp k hình thành và phát trin.
5
1.1.2. Khái nim và c im ca th tín dng quc t :
1.1.2.1. Khái nim th tín dng quc t:
Th tín dng quc t là mt phng tin thanh toán c s dng ph bin ngày
nay ti các quc gia trên th gii. Trong thng mi hin i, th tín dng quc t
c xem nh mt công c thanh toán thay th cho tin mt và séc ca hàng triu
vic mua hàng thông thng cng nh nhiu giao dch không thun tin hoc không
th thc hin c (Durkin, 2000). Nhng thay i v khoa hc k thut ã giúp
thay i cuc sng ca con ngi, mt trong s ó là s ra i ca th tín dng
quc t - mt công c thanh toán ca cuc sng hin i (Erdem, 2008).
i vi ngi s dng th, th tín dng quc t là mt loi th ngân hàng c bit,
bi nó i din cho ngun tín dng (Scholnick và cng s, 2008).
Nh vy, th tín dng quc t là mt phng tin thanh toán c s dng trên
phm vi toàn th gii, do ngân hàng hoc t chc phi ngân hàng phát hành theo tha
thun vi ch th, áp ng c nhu cu tín dng và thanh toán cho ch th trong
phm vi hn mc tín dng do t chc phát hành th cp (Nguyn Minh Kiu, 2009).
Trong ó, th hin hai mi quan h pháp lý gia ba i tng tham gia là quan h
v thanh toán gia ch th vi n v chp nhn th, và quan h tín dng gia ch
th vi t chc phát hành th. Th tín dng quc t là loi th c s dng khá ph
bin ti nhiu nc trên th gii, theo ó ch th c TCPHT cp cho mt hn
mc tín dng tun hoàn mua sm hàng hóa, dch v ti nhng c s chp nhn
th trên toàn th gii. Vic cp hng mc này ng ngha vi vic TCPHT cho phép
ch th chi tiêu trc trong hn mc tín dng c cp mà không phi tr tin ngay.
Hn mc tín dng cp cho ch th tùy thuc vào kh nng tài chính ca ch th
hoc tài sn bo m ca ch th và nhu cu chi tiêu ca h. Hình thc thanh toán
d n th tín dng quc t cng to thun li cho ch th trong vic chi tr hàng
tháng.
1.1.2.2. c im ca th tín dng quc t :
- Tính cht toàn cu : Là im khác bit gia th tín dng ni a và th tín
dng quc t. Vi th tín dng quc t, ch th có th s dng th này trên phm vi
6
toàn th gii thanh toán ti các im chp nhn thanh toán, hoc rút tin mt ti
các máy ATM có biu tng ca các thng hiu th quc t.
- Tính cht vay mn : Là c im ni bt nht ca th tín dng quc t. Ch
th có th chi tiêu trc tr tin sau da trên hn mc tín dng c TCPHT cp.
Vi c im này, ch th có th mua hàng mà không cn phi có tin ngay vào
thi im ó. Vic này giúp cho ch th ch ng c trong chi tiêu, c bit khi
có nhng nhu cu cn thit phát sinh mà cha ti thi im nhn lng. Vic thanh
toán chm này c các TCPHT quy nh thng là không quá 45 ngày và trong
khong thi gian này TCPHT không thc hin tính lãi. ng thi TCPHT còn cho
phép ch th chn mt trong hai hình thc thanh toán : thanh toán toàn b hoc
thanh toán ti thiu d n th ghi trên sao kê th tín dng quc t hàng tháng. iu
này giúp ch th gim c áp lc tr n.
- Tính tin li : Ch th có th thanh toán hàng hóa, dch v, t vé máy bay,
t khách sn, thanh toán trc tuyn qua internet, ti các im chp nhn thanh
toán ca TCPHT và có các biu tng nh Visa, MasterCard, JCB,. khp ni
trên th gii mà không cn mang theo tin mt. Ngoài ra, ch th có th phát hành
th ph kim soát chi tiêu và qun lý tài chính trong trng hp có con i du
hc; áp ng nhu cu rút tin mt ti các máy ATM ca các TCPHT hoc có biu
tng ca t chc th quc t,
- Tính an toàn : Th tín dng quc t c thit k vi phng thc bo mt
ngày càng cao nhm áp ng vic thanh toán trên phm vi toàn cu, cho phép ch
th có th yên tâm thanh toán hàng hóa dch v, c bit là nhng giao dch thng
mi in t xuyên biên gii.
- i tng khách hàng a dng : Theo quy nh ca các TCPHT, i tng
khách hàng có th s dng th tín dng quc t vô cùng phong phú t lãnh o, ch
doanh nghip n các cá nhân có thu nhp trung bình trong xã hi bi th tín dng
quc t hin nay có nhiu hng th khác nhau tng ng vi nhiu mc thu nhp
khác nhau. c bit, vi các t chc, cá nhân ang có quan h tin gi tit kim,
tin gi thanh toán vi các TCPHT là ngân hàng hoc cá nhân công tác ti các n
7
v quc doanh có thu nhp n nh hoc các c quan s dng dch v chi lng qua
tài khon th ca các t chc tín dng vi mc lng hàng tháng tng i thp
cng c phát hành th tín dng quc t mà không cn tài sn m bo. ây là
iu kin phát hành th tín dng quc t tng i d dàng c nhiu t chc tín
dng áp dng ti Vit Nam hin nay.
- Giá tr gia tng : Ch th có th thanh toán d n phát sinh hàng tháng
thun li qua nhiu kênh nh thanh toán tin mt ti quy, trích n t ng, chuyn
khon, ng thi, ch th còn c hng nhiu giá tr gia tng khác nh : c
tng bo him y t toàn cu vi giá tr bo him tùy vào quy nh ca TCPHT, c
tích ly im thng, c cung cp dch v t vn và h tr toàn cu cùng vi
nhiu chng trình khuyn mãi hp dn ca TCPHT và các n v chp nhn th
dành cho ch th tín dng quc t.
1.1.3. Phân loi th tín dng quc t :
1.1.3.1. Theo t chc phát hành :
- Th do ngân hàng phát hành : Là loi th tín dng quc t c phát hành
bi ngân hàng, giúp cho ch th s dng linh hot s tin trong hn mc tín dng
c ngân hàng phát hành cp. Trên th va có biu tng ca t chc th, va có
biu tng ca chính ngân hàng phát hành th.
- Th do t chc phi ngân hàng phát hành : là loi th tín dng quc t do
các tp oàn du lch và gii trí ln hoc các công ty xng du ln hoc các ca hiu
ln, phát hành.
1.1.3.2. Theo hng th :
- Th thng : ây là loi th tín dng quc t cn bn nht. Loi th này
mang tính cht ph bin, có y các c im c bn ca mt chic th tín dng
quc t nh chi tiêu trc - tr tin sau vi thi hn u ãi min lãi ti a lên n 45
ngày; thanh toán hàng hoá, dch v hoc rút tin mt ti hàng chc triu VCNT
hoc hàng triu ATM có biu tng chp nhn th Visa/Mastercard/JCB, ti các
quc gia trên toàn th gii; thanh toán tin hàng hóa, dch v qua Internet; phng
8
thc thanh toán linh hot; c hng u ãi ti hàng trm VCNT ca TCPHT.
Hn mc tín dng ca hng th chun tùy theo Ngân hàng phát hành qui nh.
- Th vàng : Là loi th tín dng quc t c phát hành cho nhng i
tng khách hàng có mc sng, thu nhp và nhu cu tài chính tng i cao. Hng
th này ngoài các c im ca th tín dng quc t hng thng thì có hn mc tín
dng cao hn th thng và thêm mt s u ãi khác so vi th hng thng do
tng TCPHT quy nh.
- Th Platinum : Là loi th tín dng quc t có hn mc tín dng cao nht so
vi các sn phm th khác, thuc dòng th tín dng quc t cao cp nht trên th
trng, tp trung vào nhng u ãi chuyên bit nh tích ly im thng c
hng quà tng; sinh nht vàng và các c quyn vt tri nht trong các lnh vc
ngân hàng, bo him, du lch và gii trí. Vi nhng tính nng ni bt, loi th
Platinum em n cho ch th nhng tri nghim ng cp và sang trng nht.
1.1.3.3. Theo công ngh sn xut :
- Th khc ch ni : Là loi th tín dng quc t c làm da trên k thut
khc ch ni các thông tin cn thit. Nhng sn phm th tín dng quc t u tiên
c sn xut theo công ngh này. Hin nay, loi th này không còn c s dng
na vì k thut sn xut thô s, tính bo mt kém và d b làm gi.
- Th bng t : n nhng nm 1980, t chc th Visa và MasterCard ã s
dng th tín dng quc t da trên k thut th tín vi hai bng cha thông tin
mt sau ca th nhng máy tính tin có th c c th. Loi này c s dng
ph bin trong vòng 20 nm nay, nhng ã bc l mt s nhc im nh kh nng
b li dng cao do thông tin ghi trên th không t mã hóa c, ngi khác có th
c th d dàng bng thit b c gn vi máy vi tính; th t ch mang thông tin c
nh, khu vc cha tin hp, không áp dng c các k thut mã m bo an toàn,
th ch c ngi tính tin xem xét bng th giác, s PIN ch c yêu cu trong
các giao dch trc tuyn. Do nhng nhc im trên, th bng t nhng nm gn
ây ã b ly cp thông tin rt nhiu.
9
- Th thông minh : Là th h mi nht ca th tín dng quc t c phát
hành trên nn tng th chip. Trên th c gn chip in t vi b vi x lý nh mt
máy tính thu nh a chc nng và ng dng. Th có kh nng lu tr các thông tin
quan trng c mã hóa vi bo mt cao, d liu th c bo mt nhiu tng
bng các lp mã hóa và khóa h thng. Các th chip này có cha hàng ngàn ký t
nh dng ch c hoc có th c vit c. ây là c im khác vi th t khi
dãy t ch cha vài trm ký t và ch có dng ch c. Do ó loi th này th hin
c tính công ngh, hin i và rt an toàn khi khách hàng chi tiêu và thanh toán
cn tuyt i bo mt thông tin th.
Hin nay, th thông minh c s dng rt ph bin trên th gii vì có u
im v mt k thut an toàn cao, khó làm gi c, ngoài ra còn làm cho quá
trình thanh toán thun tin, an toàn và nhanh chóng hn. Tuy nhiên, ti Vit Nam
loi th thông minh vn cha phát trin rng rãi bi vn v vn và k thut.
1.1.4. Li ích ca vic s dng th tín dng quc t:
1.1.4.1. i vi ch th :
Th tín dng quc t ang dn tr thành mt phng tin thanh toán không dùng
tin mt c nhiu ngi s dng vì nhng li ích mà nó mang li nh sau :
- Chi tiêu trc tr tin sau : Khi s dng th tín dng quc t cho các giao
dch phát sinh, ch th không cn phi tr tin mt ngay khi mua hàng. Thay vào
ó, TCPHT s ng trc tin cho ngi bán và ch th s thanh toán li sau cho
TCPHT. Thi hn thanh toán chm thông thng lên n ti a 45 ngày và trong
khong thi gian này ch th không b tính lãi. ng thi TCPHT còn cho phép ch
th tr dn s tin thanh toán trong k sao kê.
- An toàn : Nu s dng tin mt thì khi vic mt mát xy ra rt nhiu kh
nng không thu hi c tin nhng khi mt th tín dng quc t, ch th ch cn
báo vi TCPHT khóa th li. Nu thông báo kp thi v vic mt th hoc th b
ánh cp, ch th s không phi chu trách nhim i vi các khon thanh toán phát
sinh trong thi gian b mt cp hoc tht lc ó.
10
- Tin li : Nhng chic th tín dng quc t ra i là mt bc ngot mi
khi nhu cu thanh toán nc ngoài ca ngi dân ngày càng gia tng. ng thi,
chic th tín dng quc t nh và gn s giúp ngi dùng thanh toán tin hàng hóa,
dch v và rút tin mt ti hn hàng chc triu im chp nhn th trên toàn th
gii.
- Nhu cu ngoi t khi i nc ngoài : Vic s dng th tín dng quc t
không ch giúp ch th không cn phi lo lng v nhu cu ngoi t mi khi có nhu
cu i nc ngoài nh i du lch, du hc, công tác, khám cha bnh, mà còn
giúp h không mt thi gian cung cp các giy t cn thit chng minh mc ích
mua ngoi t ti các TCTD hoc phi mua ngoi t trên th trng ch en vi t
giá cao.
- Qun lý chi tiêu cá nhân : Mi tháng TCPHT s gi bn sao kê th tín dng
quc t trong ó báo cáo chi tit v nhng giao dch nh s tin, ngày tháng thanh
toán, ni thanh toán, Trong khi nu giao dch bng tin mt, ch th khó có th
gi ht hóa n ca tt c ln thanh toán. ó là mt trong nhng tài liu thng kê
chi tiêu hàng tháng và s tr nên hu ích cho vic lp ngân sách ca ch th.
- i vi th tín dng quc t dành cho i tng khách hàng doanh nghip
thì ây chính là gii pháp hiu qu qun lý chi tiêu ca doanh nghip, giúp doanh
nghip qun lý ti u, hiu qu i vi nhng khon chi phí i li, chi phí tip
khách, TCPHT s cp mt hn mc tín dng cho th tín dng quc t cho doanh
nghip, cung cp thêm cho doanh nghip mt ngun vn lu ng. ây là hn mc
mà doanh nghip c chi tiêu và rút tin mt trong tháng. Hàng tháng, thông qua
các bn sao kê th tín dng quc t, doanh nghip có th kim soát cht ch dòng
tin t th tín dng quc t c y quyn s dng cho mt cá nhân có phc v
úng mc ích kinh doanh ca doanh nghip hay không.
- Nhng tin ích thit thc khác nh giúp ch th hn ch mang theo tin mt
trong ngi, có th thanh toán trc tip qua th tín dng quc t, hóa n cho nhng
khon chi phí hàng tháng nh tin in, tin nc,
11
- Cùng vi s phát trin mnh m ca công ngh thông tin và thng mi
in t, dch v thanh toán qua Internet cng phát trin mnh m. Ch th có th s
dng th tín dng quc t mua hàng hóa, dch v trên Internet nh mua vé máy
bay, t khách sn, mua hàng hóa trên các website trc tuyn trong nc và quc t,
- Nhng giá tr tng thêm : khuyn khích khách hàng s dng th tín dng
quc t, nhiu TCPHT a ra các chng trình u ãi nh tích im thng, liên
kt vi các thng hiu ni ting, các siêu th, các trung tâm mua sm, gim
giá cho ngi s dng th, hoc tng tin thng, hoc min gim phí, Chi tiêu
bng tin mt, ch th s không th có nhng giá tr tng thêm này.
1.1.4.2. i vi t chc phát hành th :
- Góp phn a dng hóa các sn phm dch v ca TCPHT : Vic phát hành
th tín dng quc t làm phong phú thêm các sn phm dch v ca các TCPHT,
mang n cho khách hàng thêm mt sn phm thanh toán tin ích, hin i, áp ng
c nhu cu thanh toán ngày càng cao ca khách hàng. ây là mt trong nhng
gii pháp nhm y mnh vic phát trin dch v bán l ti các nc trên th gii và
ang phát trin ti Vit Nam trong nhng nm gn ây.
- Tng hiu qu kinh doanh : Vic phát hành th tín dng quc t góp phn
to ngun thu n nh cho TCPHT thông qua vic thu phí và lãi t sn phm này.
C th TCPHT thu c phí phát hành, phí thng niên, phí chuyn i ngoi t,
phí rút tin mt, lãi vay trên s tin ch th còn n TCPHT, ng thi gim bt
chi phí liên quan n các hot ng thanh toán bng tin mt nh chi phí v nhân
lc, chi phí liên quan n in n, vn chuyn, bo qun, kim m tin, Vic phát
hành th tín dng quc t cng góp phn làm tng thêm tng s lng th c phát
hành và làm tng s lng tài khon thanh toán ti các TCPHT.
- Góp phn gia tng ngun vn huy ng : Vic phát hành th tín dng quc
t có bo m bng hình thc cm c hoc ký qu giúp TCPHT là ngân hàng thu
hút c dòng tin gi vào các t chc này, qua ó các ngân hàng s tn dng c
ngun vn huy ng phc v cho các mc ích kinh doanh khác. Nhng khách