B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHM LÊ PHNG THO
PHÁT TRIN TÍN DNG TIÊU DÙNG TI
NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VIT NGA
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. HOÀNG C
TP.H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan ni dung lun vn này là công trình nghiên cu ca bn
thân, có s h tr t ngi hng dn khoa hc là Phó Giáo s Tin s Hoàng c.
Các s liu và ni dung trong nghiên cu này là trung thc và có ngun gc trích
dn rõ ràng. Kt qu nghiên cu cha tng đc công b trong bt k công trình
khoa hc nào.
Tác gi lun vn
Phm Lê Phng Tho
DANH MC T VIT TT
KH : khách hàng
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà Nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
TDTD : Tín dng tiêu dùng
TSB : Tài sn đm bo
VRB : Ngân hàng Liên doanh Vit Nga
DANH MC BNG BIU
Bng 2.1 : Vn huy đng ca VRB giai đon 2009 – 2012
Bng 2.2 : C cu d n VRB theo ngành ngh giai đon 2009 - 2012
Bng 2.3 : T l n xu VRB giai đon 2009 - 201
Bng 2.4 : Thu nhp – Chi phí VRB giai đon 2009 - 20
Bng 2.5 : Kt qu hot đng kinh doanh VRB giai đon 2009 - 2012
Bng 2.6 : Chi phí d phòng ri ro và tng chi phí ca VRB giai đon 2009-
2012
Bng 2.7 : Quy trình xét duyt tín dng tiêu dùng ti VRB
Bng 2.8 : D n s lng khách hàng vay tiêu dùng VRB giai đon 2009 -
2012
Bng 2.9 : C cu d n tín dng tiêu dùng theo mc đích ti VRB giai đon
2009 - 2012
Bng 2.10 : C cu d n TDTD theo k hn vay ti VRB giai đon 2009 - 2012
Bng 2.11 : C cu d n TDTD theo nhóm n ti VRB giai đon 2009 - 2012
Bng 2.12 : C cu d n TDTD theo TSB ti VRB giai đon 2009 - 2012
Bng 2.13 : Doanh s cho vay thu n tiêu dùng ti VRB giai đon 2009-2012
Bng 2.14 : Vòng quay vn TDTD và vòng quay vn tín dng chung ca VRB
giai đon 2009 – 2012
Bng 2.15 : Li nhun t TDTD so vi tng li nhun tín dng ca VRB giai
đon 2009 - 2012
Bng 2.16 : Th phn TDTD ca VRB so vi mt s NHTM trên th trng nm
2012
Bng 2.17 : Kt qu kho sát các nhân t nh hng đn s phát trin TDTD ti
các NHTM
DANH MC S , TH
S đ 1.1 : Các hình thc tín dng tiêu dùng
S đ 2.1 : C cu t chc ca VRB
Biu đ 2.1 : Vn huy đng theo k hn ca VRB giai đon 2009 - 2012
Biu đ 2.2 : Tng d n VRB giai đon 2009 - 20
Biu đ 2.3 : T l n xu ti VRB phân theo loi hình khách hàng ng
Biu đ 2.4 : D n TDTD so vi tng d n VRB giai đon 2009 - 2012
Biu đ 2.5 : C cu d n TDTD ti VRB theo mc đích vay giai đon 2009 -
2012
Biu đ 2.6 : C cu d n TDTD theo k hn vay ti VRB giai đon 2009 - 2012
Biu đ 2.7 : Doanh s cho vay tiêu dùng so vi tng doanh s cho vay ti VRB
giai đon 2009-2012
Biu đ 2.8 : Doanh s thu n tiêu dùng so vi tng doanh s thu n ti VRB giai
đon 2009 - 2012
Biu đ 2.9 : D n TDTD ca VRB so vi mt s NHTM nm 2012
MC LC
Li cam đoan
Danh mc t vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc s đ, đ th
M đu 1
Chng 1: Lý lun c bn v tín dng tiêu dùng, phát trin tín dng tiêu dùng ti
ngân hàng thng mi 4
1.1. Tín dng tiêu dùng ca ngân hàng thng mi và vai trò ca nó đi vi phát
trin kinh t xã hi 4
1.1.1. Khái nim tín dng tiêu dùng 4
1.1.2. c đim ca tín dng tiêu dùng 4
1.1.2.1. Phc v nhu cu tiêu dùng ca cá nhân, h gia đình, không phi cho
sn xut - kinh doanh 4
1.1.2.2. Các khon tín dng tiêu dùng thng có giá tr nh nhng s lng
các khon vay nhiu 5
1.1.2.3. Nhu cu tín dng tiêu dùng ca khách hàng ph thuc vào mc thu
nhp, trình đ hc vn và chu kì kinh t 5
1.1.2.4. Nhu cu đi vi tín dng tiêu dùng ca khách hàng hu nh ít co giãn
vi lãi sut 6
1.1.2.5. T cách ca khách hàng là yu t góp phn quyt đnh s hoàn tr ca
khon vay 6
1.1.2.6. Tín dng tiêu dùng là hình thc cho vay có mc lãi sut cao trong
khung lãi sut ca ngân hàng 6
1.1.2.7. Chi phí cho tín dng tiêu dùng cao 7
1.1.2.8. Tín dng tiêu dùng thng có ri ro cao hn các khon cho vay trong
lnh vc sn xut kinh doanh 7
1.1.2.9. Tín dng tiêu dùng là mt trong nhng khon mc có kh nng sinh
li cao nht 7
1.1.2.10. Tài sn đm bo, th chp đa dng 8
1.1.3. Các hình thc tín dng tiêu dùng 8
1.1.4. Vai trò ca tín dng tiêu dùng đi vi phát trin kinh t- xã hi 9
1.1.4.1. Vai trò ca tín dng tiêu dùng đi vi ngân hàng 9
1.1.4.2. Vai trò ca tín dng tiêu dùng đi vi khách hàng 9
1.1.4.3. Vai trò ca cho vay tiêu dùng đi vi nhà sn xut 9
1.2. Ý ngha ca vic phát trin tín dng tiêu dùng ti các NHTM 10
1.2.1. Khái nim phát trin tín dng tiêu dùng 10
1.2.2. Các ch tiêu phn ánh vic phát trin tín dng tiêu dùng 10
1.2.2.1. Ch tiêu phn ánh s tng trng doanh s tín dng tiêu dùng 10
1.2.2.2. Ch tiêu phn ánh s tng trng d n tiêu dùng 11
1.2.2.4. Ch tiêu phn ánh s phát trin ca các hình thc tín dng tiêu dùng
11
1.2.2.5. Ch tiêu li nhun t tín dng tiêu dùng 12
1.2.2.6. Ch tiêu s lng sn phm tín dng tiêu dùng 12
1.2.2.7. Ch tiêu phn ánh s tng trng s lng khách hàng giao dch vi
ngân hàng 12
1.2.2.8. Vòng quay vn ca tín dng tiêu dùng 13
1.2.2.9. Ch tiêu t l n quá hn trong TDTD 13
1.2.3. Ý ngha ca vic phát trin tín dng tiêu dùng ti các NHTM 13
1.3. Nhng nhân t nh hng đn s phát trin ca hot đng tín dng tiêu dùng
ti NHTM 14
1.3.1. Chính sách tín dng tiêu dùng 14
1.3.2. S đa dng và tin tích ca sn phm TDTD 15
1.3.3. Quy trình tín dng tiêu dùng 15
1.3.4. Cht lng cán b thm đnh TDTD 15
1.3.5. C s vt cht k thut ca ngân hàng 15
1.3.6. Hot đng marketing qung bá thng hiu ngân hàng 16
1.3.7. Quy mô và c cu vn ngun vn huy đng ca ngân hàng 16
1.4. Kinh nghim phát trin tín dng tiêu dùng ca mt s ngân hàng trên th gii
và bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam 16
1.4.1. Kinh nghim phát trin tín dng tiêu dùng ca các nc trên th gii 16
1.4.1.1. Hot đng tín dng tiêu dùng ti M 16
1.4.1.2. Hot đng tín dng tiêu dùng ti Trung Quc 17
1.4.2. Bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam 18
Kt lun chng 1 20
Chng 2: Thc trng hot đng tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit
Nga 21
2.1. Tng quan v Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 21
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 21
2.1.2. C cu t chc ca Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 22
2.1.3. Kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng Liên doanh Vit Nga t
nm 2009 đn nm 2012 22
2.1.3.1. V ngun vn huy đng 22
2.1.3.2. V d n 24
2.1.3.3. V thu nhp – Chi phí 27
2.1.3.4. Kt qu hot đng kinh doanh 28
2.2. Thc trng phát trin tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 29
2.2.2 Quy trình tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 29
2.2.3. Sn phm tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 33
2.2.3.1. Các sn phm tín dng tiêu dùng hin nay ti VRB 33
2.2.3.2. So sánh sn phm TDTD ti VRB và các ngân hàng khác 36
2.2.4. D n tín dng tiêu dùng 38
2.2.4.1. D n tín dng tiêu dùng 38
2.2.4.2. C cu d n tín dng tiêu dùng
40
2.2.5. ánh giá hiu qu hot đng tín dng tiêu dùng ti VRB 46
2.2.5.1. Doanh s cho vay – thu n t tín dng tiêu dùng 46
2.2.5.2. Vòng quay vn ca hot đng TDTD 49
2.2.5.3. Li nhun t hot đng tín dng tiêu dùng 50
2.2.5.4. Th phn TDTD ca VRB 51
2.2.6. Kho sát các nhân viên tín dng 53
2.3 ánh giá v thc trng phát trin TDTD ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga . 58
2.3.1 Nhng kt qu đt đc 58
2.3.2. Nhng hn ch còn tn ti 60
2.3.3 Nguyên nhân ca nhng mt còn hn ch 64
2.3.3.1. Nguyên nhân t phía ngân hàng 64
2.3.3.2. Nguyên nhân t phía khách hàng 65
2.3.3.3. Nguyên nhân khác 65
Kt lun chng 2 68
Chng 3: Gii pháp phát trin tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit
Nga 69
3.1. nh hng phát trin Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 69
3.1.1. nh hng phát trin các hot đng kinh doanh ca VRB trong nhng
nm ti 69
3.1.2. nh hng hot đng cho vay tiêu dùng ca VRB 70
3.2. Gii pháp phát trin tín dng tiêu dung ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga 71
3.2.1. Gii pháp v chính sách TDTD ti ngân hàng 71
3.2.1.1. V chính sách lãi sut tín dng tiêu dùng 71
3.2.1.2. V chính sách chm sóc khách hàng 72
3.2.1.3. V chính sách sn phm tín dng tiêu dùng 72
3.2.1.4. V chính sách đi vi thi gian vay tiêu dùng 73
3.2.1.5. V chính sách đi vi tài sn đm bo cho vay tiêu dùng 73
3.2.2. Tng cng công tác huy đng vn đ đm bo ngun vn cho vic m
rng và nâng cao hiu qu hot đng tín dng tiêu dùng 74
3.2.3. Chú trng đào to đi ng cán b tín dng tiêu dùng, quan tâm đn công
tác cán b 75
3.2.4. Hin đi hóa công ngh, c s vt cht và trang thit b phc v hot đng
tín dng tiêu dùng ca ngân hàng 77
3.2.5. M rng mng li hot đng ca VRB 78
3.2.6. Xây dng mi và hoàn thin danh mc các sn phm tín dng tiêu dùng79
3.2.6.1. Hoàn thin các sn phm tín dng tiêu dùng hin có 79
3.2.6.2. Phát trin thêm các sn phm tín dng tiêu dùng mi 82
3.2.7. Ci tin quy trình TDTD 84
3.2.7.1. Hoàn thin quy trình thm đnh TDTD 84
3.2.7.2. y mnh công tác kim tra, đánh giá sau khi cho vay tiêu dùng 84
3.2.8. y mnh hot đng marketing, qung cáo cho ngân hàng. 85
3.3. Mt s kin ngh nhm phát trin hot đng TDTD ti VRB 86
3.3.1. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 86
3.3.1.1. Hoch đnh chin lc phát trin chung v TDTD cho các ngân hàng
86
3.3.1.2. Nâng cao hiu qu hot đng ca Trung tâm thông tin tín dng 86
3.3.1.3. Nâng cao cht lng qun lý, điu hành h thng ngân hàng 87
3.3.1.4. Tng cng công tác thanh tra, kim soát hot đng cho vay tiêu dùng
88
3.3.1.5. Thành lp trung tâm thanh toán liên ngân hàng v th 89
3.3.2. Kin ngh đi vi Chính ph và các B, Ngành liên quan 89
3.3.2.1. n đnh tình hình kinh t v mô, kim ch lm phát 89
3.3.2.2. n gin hóa th tc hành chính 90
3.3.2.3. Hoàn thin h thng pháp lut hin hành 91
Kt lun chng 3 92
Kt lun 93
1
M U
1/ Lý do chn đ tài:
Trong hn 25 nm qua, k t khi thc hin tin trình chuyn đi nn kinh t,
Vit Nam đã có bc tng trng đáng k trong nhiu lnh vc, nn kinh t tng
trng cao, trung bình 8% GDP hàng nm giai đon 1990 – 1997 và tip tc mc
7.11% giai đon 2000 – 2011. Bên cnh tc đ tng trng cao, c cu kinh t ca
nc ta đã có s chuyn bin tích cc. Nhng thành tu mà nn kinh t đt đc đã
làm thay đi hoàn toàn b mt đt nc ta. Nhng thành tu y đã đa đi sng
nhân dân ta đi lên rõ rt. Làm thay đi hoàn toàn nhu cu cng nh mong mun ca
con ngi.
Vi s phát trin ca nn kinh t – xã hi, thu nhp và mc sng ca ngi
dân ngày càng đc ci thin và nâng cao. Do đó nhu cu tiêu dùng ca ngi dân
cng tng lên, t l thun vi thu nhp ca h. Trc đây, ngi dân ch cn đ n,
đ mc, nhng nay h cn n ngon, mc đp, có nhà to ca rng,… và rt nhiu nhu
cu khác na. Mc dù vy, không phi lúc nào thu nhp ca h cng đáp ng đc
nhng nhu cu này, h thng ch đc hng th khi v già khi đã tích ly đc
mt s ca ci nht đnh. Nhng khi v già thì kh nng hng th ca con ngi s
kém đi. Vy làm th nào đ đáp ng đc nhu cu trc mt bng dòng tin trong
tng lai?
Xut phát t thc t đó, các ngân hàng đã nhanh chóng trin khai cung cp
loi hình tín dng mi – tín dng tiêu dùng. Ngi tiêu dùng có th đi vay đ mua
sm, đáp ng nhu cu hin ti, và tr n trong tng lai. các nc hin đi, loi
hình dch v này phát trin rt mnh, nhng Vit Nam hình thc này còn khá mi
m và còn nhiu hn ch. Thc t cho thy, Vit Nam là mt nc đông dân, thu
nhp bình quân đu ngi còn thp nên nhu cu vay tiêu dùng ln. Do đó, tín dng
tiêu dùng là lnh vc đy tim nng mà các ngân hàng Vit Nam cn chú trng khai
thác và m rng.
2
Tuy nhiên, trong thi gian va qua, Ngân hàng Liên doanh Vit Nga thng
xuyên chú trng phát trin các sn phm tín dng cho doanh nghip mà cha dành
s quan tâm thích đáng cho mng kinh doanh có kh nng mang li nhiu li nhun
này. Doanh s cho vay tiêu dùng cha cao và khách hàng phát trin mi khá ít i.
Trong khi đó, mng tín dng này có kh nng mang đn nhiu li nhun cho ngân
hàng đng thi giúp ngân hàng qung bá thng hiu rng rãi trên toàn quc. Do
đó, vic đ ra các gii pháp đ phát trin tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên
doanh Vit Nga là mt phn không th thiu trong chin lc phát trin ngân hàng
trong nhng nm sp ti. ây là lý do tác gi chn đ tài “Phát trin tín dng tiêu
dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga”.
2/ Mc tiêu nghiên cu:
- Phân tích thc trng hot đng tín dng tiêu dùng, và tìm ra nhng hn ch
trong hot đng tín dng tiêu dùng ca Ngân hàng Liên doanh Vit Nga giai đon
t nm 2009 đn nm 2012.
- Trên c s nghiên cu và phân tích thc trng tín dng tiêu dùng, nhng
hn ch còn tn ti trong tín dng tiêu dùng ti VRB và nhng nhân t nh hng
đn s phát trin tín dng tiêu dùng, t đó đa ra nhng gii pháp và bin pháp thc
hin phát trin tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga.
3/ i tng và phm vi nghiên cu:
Hot đng tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga t nm
2009 đn nm 2012.
4/ Phng pháp nghiên cu:
Thu thp, phân tích các s liu th cp v TDTD ti Ngân hàng Liên doanh
Vit Nga qua các nm. ánh giá các thành tu và hn ch trong hot đng TDTD
ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga kt hp vi kt qu kho sát các nhân t nh
hng đn s phát trin TDTD ti các NHTM đ đa ra các gii pháp phát trin
mng tín dng này ti Ngân hàng Liên doanh Vit Nga.
3
5/ Nhng đim mi ca lun vn.
+ Lun vn k tha, làm sáng t thêm lý thuyt v hot đng tín dng tiêu
dùng và nhng gii pháp nhm phát trin hot đng tín dng tiêu dùng ti ngân
hàng.
+ Lun vn đã nêu rõ thc trng hot đng tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng
Liên doanh Vit Nga, có nhng phân tích, đánh giá nhng mt đt đc và nhng
mt còn hn ch, t đó đa ra hng gii pháp khc phc.
+ Lun vn ch rõ mt s nguyên nhân đc thù gây ra yu kém trong hot
đng tín dng tiêu dùng t phía Ngân hàng Liên doanh Vit Nga trong thi gian qua
và đ ra nhng gii pháp, kin ngh nhm phát trin tín dng tiêu dùng ti Ngân
hàng Liên doanh Vit Nga trong hin ti và nhng nm tip theo. tài cung cp
cho nhà qun tr ngân hàng mt cách nhìn tích cc v vn đ phát trin tín dng
trong hot đng tín dng tiêu dùng đi vi các đi tng khách hàng cá nhân.
+ Nhng kt qu đt đc trong nghiên cu ca lun vn có th góp phn
làm c s cho vic hoch đnh chính sách khách hàng và nhng gii pháp nhm
phát trin hot đng tín dng tiêu dùng trong hin ti và nhng nm tip theo ca
Ngân hàng Liên doanh Vit Nga.
6/ Cu trúc lun vn:
Lun vn có cu trúc nh sau:
Chng 1: Tng quan v tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng phát trin tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit
Nga.
Chng 3: Gii pháp phát trin tín dng tiêu dùng ti Ngân hàng Liên doanh Vit
Nga.
4
CHNG 1:
LÝ LUN C BN V TÍN DNG TIÊU DÙNG, PHÁT TRIN TÍN DNG
TIÊU DÙNG TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Tín dng tiêu dùng ca ngân hàng thng mi và vai trò ca nó đi vi
phát trin kinh t xã hi
1.1.1. Khái nim tín dng tiêu dùng
Cùng vi s phát trin kinh t – xã hi thì thu nhp và mc sng ca ngi
dân trong xã hi cng đc ci thin và ngày mt tng. iu này góp phn thúc đy
nhu cu tiêu dùng ca h cng tng theo, t l thun vi thu nhp. H không ch
dng li mc “n đ mc đ” mà h còn cn “n ngon mc đp”. Tuy nhiên, nhu
cu ca con ngi là vô hn, ngoài nhu cu n ngon, mc đp h còn có nhu cu
hc hành, mua sm nhng vt dng đt tin… phc v sinh hot hàng ngày ca h.
Không phi lúc nào thu nhp ca h cng có th đáp ng đc ht các nhu cu này.
H có th đi vay đ đáp ng nhu cu trc mt và thc hin tr n bng s tin mà
h có th kim đc trong tng lai.
Nm bt đc yêu cu đó ca xã hi, các ngân hàng nhanh chóng trin khai
cung cp loi hình tín dng mi – tín dng tiêu dùng. Ta có th hiu:
“Tín dng tiêu dùng ca ngân hàng là quan h kinh t gia mt bên là ngân
hàng và mt bên là cá nhân ngi tiêu dùng, trong đó ngân hàng chuyn giao tin
cho khách hàng s dng vi nguyên tc khách hàng s hoàn tr c gc và lãi ti
mt thi đim nht đnh trong tng lai, nhm giúp khách hàng có th s dng
hàng hóa, dch v.”
1.1.2. c đim ca tín dng tiêu dùng:
TDTD là mt hot đng tt yu hình thành do yêu cu ca nn kinh t, và nó
có nhng đc đim riêng khác vi hot đng tín dng ngân hàng nói chung:
1.1.2.1. Phc v nhu cu tiêu dùng ca cá nhân, h gia đình, không phi
cho sn xut - kinh doanh:
5
Trong TDTD thì đi tng chính là các cá nhân và h gia đình. Các cá nhân
là nhng ch th có đy đ nng lc pháp lý, thuc nhiu thành phn khác nhau
(công chc Nhà nc, viên chc trong các đn v ngoài quc doanh, các lao đng t
do…) và hn ht phi đáp ng đc điu kin vay vn ca ngân hàng.
1.1.2.2. Các khon tín dng tiêu dùng thng có giá tr nh nhng s lng
các khon vay nhiu
Quy mô ca các món vay tiêu dùng thng nh là do khi khách hàng có nhu
cu mua sm tiêu dùng, h thng có xu hng tit kim t trc và ch tìm đn
ngân hàng đ bù đp phn thiu ht tm thi. Chính vì vy, so vi các khon vay
kinh doanh, các khon vay tiêu dùng có quy mô nh hn rt nhiu.
Cùng vi xu th phát trin ca nn kinh t xã hi, thu nhp ca ngi dân
cng tng lên. Do đó, nhu cu hng th ca h vì th cng tng theo. Tuy nhiên,
ti mt thi đim nht đnh thì khon thu nhp tích ly ca h cha th đáp ng
đc khon chi tiêu mà h đang cn. Lúc này h s tìm đn ngân hàng đ vay tin
nhm có th tha mãn nhu cu hin ti do vy s lng nhng ngi này thng là
tng đi đông.
1.1.2.3. Nhu cu tín dng tiêu dùng ca khách hàng ph thuc vào mc thu
nhp, trình đ hc vn và chu kì kinh t
Thu nhp và tiêu dùng có mi quan h t l thun vi nhau. Khi thu nhp
tng lên thì con ngi có xu hng tng thêm chi tiêu cho tiêu dùng và ngc li
khi thu nhp gim xung thì nhu cu tiêu dùng theo đó cng gim xung. Cng nh
thu nhp, trình đ hc vn có mi quan h thun chiu vi nhu cu vay tiêu dùng.
Thc t Vit Nam cho thy nhu cu vay tiêu dùng cng ch mi xut hin trong
nhng nm gn đây và hu nh ch phát trin các thành ph ln, th xã, còn nhng
vùng có trình đ dân trí thp nh các vùng nông thôn, min núi… thì nhu cu này
khá thp.
Nhu cu TDTD còn ph thuc vào tình hình kinh t nhng giai đon c
th. Khi nn kinh t phát trin, ngi dân cm thy lc quan vào tng lai, đc bit
h kì vng vào thu nhp đc nâng cao. Khi đó h tng nhu cu hng th và các
6
khon vay tiêu dùng có xu hng tng thêm. Khi nn kinh t ri vào khng hong,
nhiu cá nhân h gia đình không tin tng vào tng lai đng ngha vi tình trng
tht nghip tng lên tt yu h s hn ch tiêu dùng thi đim hin ti.
1.1.2.4. Nhu cu đi vi tín dng tiêu dùng ca khách hàng hu nh ít co
giãn vi lãi sut
Khi vay tiêu dùng, ngi đi vay thng quan tâm đn khon tin mà h phi
tr hàng tháng hn là lãi sut (mc dù rõ ràng chính lãi sut ghi trên hp đng nh
hng đn quy mô s tin phi tr). S d nh vy là vì khi có nhu cu, ngi đi
vay cân nhc đn vic thu nhp ca mình có th trang tri đc khon vay hay
không? Nu đc h s vay tin ngân hàng đ phc v cho nhu cu ca mình.
Chính vì lý do đó mà KH thng kém nhy cm vi lãi sut.
1.1.2.5. T cách ca khách hàng là yu t góp phn quyt đnh s hoàn tr
ca khon vay
Mt khon vay ch có th đc chp nhn khi KH đc đánh giá là có t
cách tt, mc đích vay đúng đn, phng án vay kh thi và phù hp vi chính sách
cho vay ca ngân hàng. Tuy vy, t cách ca khách hàng vay là đnh tính, khó có
th đc đánh giá mt cách chính xác, mà ch có th đc xác minh và d đoán trên
c s các thông tin thu thp đc v KH. Nu KH có t cách đo đc tt thì h s
có ý thc và trách nhim hn trong vic hoàn tr khon vay đy đ và đúng hn.
Ngc li, KH là ngi có t cách không tt thì h ch quan tâm đn vic làm th
nào có th vay tin ca ngân hàng mà không cn bit có tr n ngân hàng đc hay
không. iu này buc ngân hàng phi đi mt vi ri ro trong vic thu n.
1.1.2.6. Tín dng tiêu dùng là hình thc tín dng có mc lãi sut cao trong
khung lãi sut ca ngân hàng
Các khon TDTD có lãi sut cao hn lãi sut cho vay trong các lnh vc
khác. Nguyên nhân là do quy mô ca hp đng cho vay nh li khó qun lý hn vì
vy chi phí cho vay ca ngân hàng cao. bù đp chi phí này, tt nhiên, lãi sut
cho vay s cao. Bên cnh đó, không nh hu ht các khon cho vay kinh doanh hin
7
nay vi lãi sut thay đi theo điu kin th trng, lãi sut TDTD thng đc c
đnh mt mc nht đnh.
1.1.2.7. Chi phí cho tín dng tiêu dùng cao
Do quy mô mi món vay thng nh, thi gian vay thng ngn, ri ro cao,
các thông tin v cá nhân thng không đy đ và thiu chính xác nên ngân hàng
phi mt nhiu chi phí và thi gian trong khâu tip nhn h s, thm đnh khách
hàng. Hn na, các khon TDTD thng có s lng ln, do đó ngân hàng phi
mt thêm chi phí đ qun lý các khon vay, theo dõi và kim tra khách hàng thng
xuyên… nhng điu này khin cho vic thc hin mt khon TDTD ca ngân hàng
đi vi khách hàng thng có chi phí ln.
1.1.2.8. Tín dng tiêu dùng thng có ri ro cao hn các khon tín dng
trong lnh vc sn xut kinh doanh
Ri ro khách quan: Ngun tr n ch yu ca khon vay tiêu dùng là t thu
nhp n đnh ti thi đim hin ti ca ngi vay, kh nng tr n ca khách hàng
s b nh hng khi nn kinh t gp khó khn, hoc xy ra nhng bin đng tiêu
cc chung nh thiên tai, mt mùa, tht nghip… Kh nng tr n vay tiêu dùng còn
ph thuc vào tình trng sc kho ca khách hàng, đc bit khi ngi vay cht thì
ngân hàng s rt khó đ thu hi đc khon n.
Ri ro ch quan: Thông tin tài chính ca cá nhân và h gia đình thng khó
đy đ và rõ ràng nh thông tin v doanh nghip (thông qua báo cáo tài chính, hoc
kim tra công tác k toán), dn đn ri ro đo đc và ri ro thông tin không cân
xng. KH có th không có thin chí tr n mc dù có kh nng thanh toán, hoc
cung cp thông tin không đy đ và trung thc nhm đt mc đích vay vn.
1.1.2.9. Tín dng tiêu dùng là mt trong nhng khon mc có kh nng sinh
li cao nht
Các khon TDTD có chi phí và ri ro cao nên các khon vay này thng có
lãi sut cao, nó bù đp cho các khon vay trên và mang li li nhun cho ngân hàng.
Lãi sut TDTD luôn là mt trong nhng lãi sut hp dn nht trên th trng tài
chính. Do s lng món vay ln nên li nhun ngân hàng thu đc t hot đng
8
này là rt đáng k so vi tng li nhun ca ngân hàng.
1.1.2.10. Tài sn đm bo, th chp đa dng
hn ch bt ri ro cho ngân hàng trong TDTD, KH thng phi có
TSB. TSB có th là thu nhp, lng, tài sn đm bo hình thành t chính món
vay đó, hoc là tài sn khác mà khách hàng đem đn đ cm c, th chp. Ngân
hàng thng ch cho vay ti đa bng 60 – 80% giá tr TSB. Ngoài ra, ngân hàng
thng yêu cu ngi vay phi mua bo him tht nghip, bo him nhân th, bo
him tài sn th chp, bo him hàng hóa đã mua.
1.1.3. Các hình thc tín dng tiêu dùng
S đ 1.1: Các hình thc tín dng tiêu dùng:
(Ngun: Tng hp ca tác gi)
THEO MC
ÍCH VAY
NHU CU TIÊU DÙNG KHÁC
BT
NG SN
HÀNG TIÊU DÙNG
THEO
HÌNH THC
HOÀN TR
T
R
GÓP
PHI T
R
GÓP
T
R
TUN HOÀN
GIÁN TIP
THEO
HÌNH THC
CHO VAY
TRC TIP
THEO
HÌNH THC
BO M
CÓ TÀI SN M BO
KHÔNG CÓ TÀI SN M BO
THEO
THI GIAN
NGN HN
TRUNG HN
DÀI HN
CHO
VAY
TIÊU
DÙNG
9
1.1.4. Vai trò ca tín dng tiêu dùng đi vi phát trin kinh t- xã hi
1.1.4.1. Vai trò ca tín dng tiêu dùng đi vi ngân hàng
Các khon TDTD mang đn mt ngun thu nhp đáng k cho ngân hàng.
Mc khác, trong điu kin th trng tín dng doanh nghip đang cnh tranh mnh
m, hot đng TDTD giúp ngân hàng m rng quan h vi KH, m rng th trng,
đa dng hóa hot đng tín dng. Ngoài ra, mc tiêu hot đng ca các ngân hàng là
ti đa hoá li nhun và phân tán ri ro, nên TDTD vi đc đim có tr giá khon vay
nh và s lng món vay ln s to điu kin nâng cao thu nhp và phân tán ri ro
cho ngân hàng. Bên cnh đó, TDTD cng có nhng mt tiêu cc, vì có chi phí qun
lý vn vay và ri ro cao nht trong danh mc cho vay ca ngân hàng nên cn phi
có bin pháp đ khc phc, hn ch ri ro đn mc thp nht.
1.1.4.2. Vai trò ca tín dng tiêu dùng đi vi khách hàng
TDTD cung cp cho ngi tiêu dùng ngun tài chính đ đáp ng nhng nhu
cu chi tiêu cn thit, giúp nâng cao đi sng gia đình và đc bit là mang li cho
h các tin ích mà hin ti h cha có đ kh nng v tài chính. Chính hot đng
TDTD đã giúp cho ngi dân có cuc sng m no, đy đ hn, góp phn nâng cao
mc sng toàn xã hi. Tuy nhiên nu lm dng vic đi vay đ tiêu dùng thì có th
dn ti vic ngi đi vay chi tiêu vt quá mc cho phép, làm gim kh nng tit
kim và chi tiêu trong tng lai và còn nghiêm trng hn na nu ngi đi vay lâm
vào tình trng khó khn, mt kh nng chi tr thì s nh hng không nh đn cuc
sng.
1.1.4.3. Vai trò ca tín dng tiêu dùng đi vi nhà sn xut
Li ích ca nhà sn xut là cùng vi s gia tng nhu cu có kh nng thanh
toán ca ngi tiêu dùng, là s gia tng cu v hàng hoá dch v, qua đó làm tng
quy mô th trng v hàng hoá dch v. Vì vy, các doanh nghip s bán đc nhiu
hàng hoá hn, cng nh đy nhanh đc quá trình bán hàng, tng vòng quay hàng
tn kho, gim các khon phi thu, t đó làm tng thu nhp và tng đ an toàn trong
hot đng kinh doanh. Bên cnh đó TDTD cng to ra s cnh tranh cao hn gia
10
các nhà sn xut c v s lng, mu mã, chng loi sn phm, t đó thúc đy sn
xut phát trin.
1.2. Tng quan v phát trin tín dng tiêu dùng ti các NHTM
1.2.1. Khái nim phát trin tín dng tiêu dùng
- Phát trin TDTD ca ngân hàng là vic tng cng hot đng tín dng tiêu
dùng trên nhiu phng din nhm tng d n cng nh li nhun t hot đng
này. Phát trin TDTD đc th hin nhng khía cnh sau đây:
+ i vi khách hàng: TDTD phi tho mãn đc ti đa các yêu cu hp lý
ca khách hàng v s tin cho vay, đa dng hoá các hình thc và loi hình cho vay.
+ i vi ngân hàng: TDTD s là mt hng đi mi góp phn làm đa dng
hoá danh mc cho vay ca ngân hàng, làm tng li nhun cho ngân hàng.
+ i vi s phát trin kinh t xã hi: TDTD phi đáp ng đc các yêu cu
v vn ca ngi tiêu dùng, góp phn nâng cao cuc sng ca ngi dân và s phát
trin ca xã hi.
Nh vy, phát trin TDTD bao gm vic m rng tín dng tiêu dùng (phn
ánh gia tng cho vay tiêu dùng v mt lng) kt hp vi hiu qu hot đng tín
dng tiêu dùng (phn ánh s đm bo ca hot đng cho vay v mt cht). Phát
trin tín dng tiêu dùng phi đc hiu đng thi hai mt lng và cht phi phù
hp vi tc đ tng trng ca nn kinh t. Phát trin TDTD nhanh và phin din,
tng trng không đi lin vi hiu qu TDTD s dn đn tht thoát vn và nguy c
đe do trc tip đn huy đng vn và s dng vn ca ngân hàng. Có nh vy vic
phát trin mi n đnh và bn vng.
1.2.2. Các ch tiêu phn ánh vic phát trin tín dng tiêu dùng
Vic phát trin hot đng TDTD th hin s gia tng tng d n, tng
doanh s cho vay, gim t l n quá hn, tng trng s lng KH vay vn ti ngân
hàng. C th đc phn ánh qua các ch tiêu di đây:
1.2.2.1. Ch tiêu phn ánh s tng trng doanh s TDTD
- Ch tiêu phn ánh s tng trng doanh s TDTD tuyt đi:
-
Tng doanh s
TDTD nm (t-1)
=
TDTD nm t
Tng doanh s
Mc tng/gim doanh s
TDTD tuyt đi
11
- Ch tiêu phn ánh s tng trng doanh s TDTD tng đi:
Mc tng/gim doanh s TDTD tuyt đi
- Ch tiêu phn ánh t trng doanh s cho vay tiêu dùng trong tng
doanh s cho vay:
1.2.2.2. Ch tiêu phn ánh s tng trng d n tiêu dùng
- Ch tiêu phn ánh s tng trng d n tiêu dùng tuyt đi:
- Ch tiêu phn ánh s tng trng d n tiêu dùng tng đi:
- Ch tiêu phn ánh t trng d n TDTD trong tng d n cho vay:
1.2.2.3. Ch tiêu phn ánh s phát trin ca các hình thc TDTD
Ch tiêu này phn ánh s đa dng v loi hình TDTD mà ngân hàng cung cp
cho khách hàng bao gm: cho vay mua nhà, cho vay mua ô tô, cho vay CBCNV…
Mc tng/gim d
n TDTD tuyt đi
Tng d n
TDTD nm t
Tng d n
TDTD nm (t-1)
=
-
Mc tng/gim doanh s
TDTD tn
g
đi
(
%
)
=
Tng doanh s TDTD nm (t-1)
x 100
Tng doanh s TDTD
T trng doanh
s TDTD
x 100
=
Tng doanh s CV
(
%
)
Mc tn
g
/
g
im
d
n TDTD tu
y
t đi
Mc tng/gim d n
TDTD tng đi (%)
=
x 100
Tng d n TDTD nm (t-1)
Tng d n TDTD
T trng d n
TDTD
(%)
=
x 100
Tng d n t hot đng CV
12
T trng ca các sn phm tín dng tiêu dùng đc tính theo công thc:
1.2.2.4. Ch tiêu li nhun t tín dng tiêu dùng
Li nhun là mt trong nhng ch tiêu quan trng mà các ngân hàng hng
ti. Li nhun t hot đng cho vay tiêu dùng đc tính theo công thc sau:
Li nhun TDTD = Doanh thu t TDTD – Chi phí TDTD
Trong đó:
Doanh thu t TDTD bao gm lãi cho vay và các khon phí thu đc.
Chi phí t hot đng TDTD gm chi phí huy đng vn (chi phí tr lãi tin
gi, tin vay), chi phí marketing và các chi phí cho vay khác.
1.2.2.5. Ch tiêu s lng sn phm tín dng tiêu dùng
S lng sn phm TDTD là yu t đánh giá đu tiên v mc đ phát trin các
hot đng dch v ca ngân hàng. S lng các sn phm TDTD càng nhiu, càng đa
dng, phong phú thì ngân hàng s thu hút đc nhiu khách hàng đn giao dch vi
ngân hàng.
1.2.2.6. Ch tiêu phn ánh s tng trng s lng khách hàng giao dch vi
ngân hàng
1.2.2.7. Vòng quay vn ca TDTD
Trong đó:
D n BQ TDTD = (D n TDTD đu nm + D n TDTD cui nm)/2
Mc tng/gim
s lng khách hàng
S lng
khách hàng nm t
S lng
khách hàng nm (t-1)
-
=
=
D n TDTD sn phm (i)
T trng (%)
Tng d n t hot đng TDTD
x 100
Doanh s thu n TDTD
Vòng quay
vn TDTD
=
D n bình quân TDTD
13
Ch tiêu này đo lng tc đ luân chuyn vn tín dng ca ngân hàng, thi
gian thu hi n ca ngân hàng là nhanh hay chm. Vòng quay vn càng nhanh thì
đc coi là tt và vic đu t càng đc an toàn.
1.2.2.8. Ch tiêu t l n quá hn trong TDTD
Tng d n quá hn TDTD
TL n quá hn
TDTD (%)
Nu mt ngân hàng đt đc tt c các tiêu chí trên thì hot đng TDTD ca
ngân hàng đc xem là hiu qu. Tuy nhiên, trong thc t rt khó đ mt ngân hàng
đt đc cùng lúc các tiêu chí trên, do đó trong tng giai đon phát trin ca mi
ngân hàng mà ngân hàng đó s u tiên m rng và nâng cao hiu qu hot đng
TDTD bng các cách khác nhau theo mt trong nhng tiêu chí trên.
1.2.3. Ý ngha ca vic phát trin TDTD ti các NHTM
Cùng vi s phát trin nhanh chóng ca nn kinh t, tình hình cnh tranh trên
th trng tài chính nc ta ngày càng tr lên gay gt khi hàng lot các ngân hàng
mi thành lp và liên tc tuyên b nâng cao vn điu l, m rng th phn ca mình.
Trong tình trng th phn cho vay trung và dài hn gn nh đã bão hòa do nh
hng ca cuc suy thoái kinh t. Lúc này th trng tín dng tiêu dùng chính là
cu cánh cho các ngân hàng. Tuy d n TDTD còn chim mt t trng nh trong
tng d n tín dng, song đây là mt lnh vc đy tim nng mà các ngân hàng còn
cha khai thác ht và trong tng lai đây s là loi hình tín dng đóng vai trò quan
trng trong hot đng ca ngân hàng.
Vic không ngng m rng phm vi hot đng cng nh đa dng hóa các
sn phm, dch v ca ngân hàng là rt cn thit trong điu kin nn kinh t th
trng cnh tranh nh hin nay. Nu mt ngân hàng c duy trì quy mô ban đu,
không tích cc hoàn thin và đa dng hóa các sn phm dch v ca mình thì rt
khó có th tn ti lâu dài. Chính vì vy, đ tng tính cnh tranh thì các ngân hàng
cn phi đc bit quan tâm đn vic phát trin TDTD mt cách toàn din c v
chiu rng ln chiu sâu. Nm bt đc nhng nhu cu ngày càng cao đó, các ngân
=
x 100%
Tn
g
d
n TDTD
14
hàng đã và đang đa ra các sn phm, dch v TDTD nhm tha mãn tt nht
nhng nhu cu vô cùng phong phú và đa dng.
Mt lý do na khin cho vic phát trin TDTD là cn thit, đó là hot đng
tín dng luôn cha đng nhiu ri ro. Vic phát trin TDTD góp phn đa dng hóa
danh mc tín dng ca ngân hàng, t đó giúp đa dng hóa ri ro. Nu ngân hàng ch
tp trung vào mt s nghip v thì nguy c ri ro rt cao và li nhun ca ngân
hàng có th b nh hng khi doanh thu t các nghip v kinh doanh đó chu nhng
nh hng mnh t th trng.
Vì vy, cùng vi xu th phát trin ca nn kinh t, s đòi hi ngày càng cao
và phong phú ca ngi dân, s cnh tranh mang tính sinh tn thì vic phát trin tín
dng tiêu dùng đi vi các ngân hàng là mt tt yu khách quan ca nn kinh t.
1.3. Nhng nhân t nh hng đn s phát trin ca hot đng tín dng tiêu
dùng ti NHTM:
1.3.1. Chính sách tín dng tiêu dùng:
Chính sách tín dng đc hiu là đng li, ch trng đm bo cho hot
đng tín dng đi đúng qu đo, liên quan đn vic m rng hay thu hp tín dng.
Chính sách tín dng tiêu dùng là chính sách áp dng đi vi các khon vay tiêu
dùng trong ngân hàng nh: lãi sut, k hn, mc cho vay, mc phí, tài sn đm
bo, Mt chính sách tín dng đúng đn s giúp cho ngân hàng thu hút nhiu khách
hàng, đm bo kh nng sinh li t hot đng tín dng tiêu dùng trên c s hn ch
ri ro. Ngc li, nu chính sách lng lo, không hp lý, không đáp ng đc nhu
cu ca KH thì ngân hàng không th thc hin mc tiêu ca mình.
1.3.2. S đa dng và tin tích ca sn phm TDTD
iu KH đn vay vn quan tâm nht là sn phm TDTD mà h mua mang
li cho h nhng li ích gì, có gì khác khi h vay các ngân hàng khác. Mi mt
KH li có nhng yêu cu và s thích khác nhau, vì th mt ngân hàng có danh mc
sn phm TDTD đa dng thì khách hàng s có nhiu s la chn hn, h s la
chn cho mình nhng sn phm phù hp nht. Nh đó, ngân hàng đáp ng đc
nhiu nhu cu và thu hút đc nhiu đi tng khách hàng hn.
15
1.3.3. Quy trình tín dng tiêu dùng
Quy trình tín dng là tp hp nhng ni dung, nghip v c bn, các bc
tin hành trong quá trình cho vay, thu n nhm đm bo an toàn vn tín dng. Nó
bao gm các bc bt đu t khâu chun b cho vay, phát tin vay, kim tra trong
quá trình cho vay cho đn khi thu hi đc n. Quy trình xét duyt, thm đnh nh
hng quan trng đn hot đng cho vay nói chung và TDTD nói riêng. Quy trình
TDTD đn gin, chính xác, nhanh gn, thun tin s thu hút đc nhiu KH đn vi
ngân hàng. Ngc li, nu th tc quá rm rà, phc tp, mt nhiu thi gian thì
KH s tìm đn các ngân hàng khác. Tuy nhiên, quy trình quá nhanh gn s nh
hng đn cht lng thm đnh h s vay, gây ra ri ro mt vn cho NH. Do đó,
cn áp dng mt quy trình cho vay, xét duyt va đm bo tính thun tin cho KH
va đm bo gim thiu ri ro cho NH.
1.3.4. Cht lng cán b thm đnh TDTD
Cht lng đi ng cán b ngân hàng là nhân t quyt đnh đn s thành bi
trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng nói chung và trong hot đng tín dng
nói riêng vì cán b tín dng là ngi tham gia trc tip vào mi khâu ca quy trình
tín dng, t bc đu tiên đn bc cui cùng.
Cán b tín dng mà không có đo đc ngh nghip, ch lo t li, s làm nh
hng đn cht lng tín dng. Trình đ chuyên môn nghip v cng quyt đnh
đn s thành công ca công tác tín dng. Cán b tín dng gii v chuyên môn
nghip v, có k nng, có kinh nghim đánh giá chính xác tính kh thi ca phng
án, phát hin các hành vi c tình la đo ca khách hàng t đó phân tích đc kh
nng thc s ca khách hàng đ quyt đnh có cp tín dng hay không.
1.3.5. C s vt cht k thut ca ngân hàng
C s vt cht trang thit b cng có nh hng mnh m ti vic thu hút KH
cng nh m rng hot đng TDTD. Các trang thit b đc trang b đy đ, tiên
tin s giúp ngân hàng tng kh nng cnh tranh, to hình nh v mt ngân hàng
hin đi trong lòng KH. Bên cnh đó, h thng công ngh thông tin ti ngân hàng
chính xác, nhanh chóng, tin li cng s phc v KH tt hn.