Một số yếu tố tác động đến dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TPHCM


H KIM V


MT S YU T TÁC NG
N DÒNG VN U T
TRC TIP NC NGOÀI (FDI)
TI VIT NAM



LUN VN THC S KINH T





Thành ph H Chí Minh – Nm 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TPHCM


H KIM V

MT S YU T TÁC NG N
DÒNG VN U T TRC TIP

NC NGOÀI (FDI) TI VIT NAM


Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60340201

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
TS. Nguyn Hu Huy Nht



Thành ph H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan bài vit này là công trình nghiên cu ca tôi, đc
giáo viên hng dn TS. Nguyn Hu Huy Nht- hin đang công tác ti
trng i hc kinh t TPHCM h tr giúp đ thc hin. Tt c các ni dung
và kt qu thu đc t đ tài này là hoàn toàn trung thc, cha đc ai công
b trc đây. Các s liu nghiên cu đc tác gi thu thp t các ngun khác
nhau có trong tài liu tham kho. Các nhn
đnh, đánh giá hay ngun trích
dn ca các tác gi khác , các c quan t chc khác đu đc chú thích
ngun gc rõ ràng.
Nu phát hin có bt k s gian di nào trong bài nghiên cu này, tôi
xin chu hoàn toàn trách nhim trc hi đng xét duyt.

TPHCM, ngày 18 tháng 11 nm 2013

Tác gi


H Kim V





DANH MC CÁC T VIT TT

ADF : Augmented Dickey- Fuller
CPI : Ch s giá tiêu dùng
ER : Exchange Rate
FDI : u t trc tip nc ngoài
GDP : Tng sn phm quc ni
GSO : Tng cc thng kê
IFS : Thng kê tài chính quc t
IMF : Qu tin t quc t
INF : Lm phát
IP : Giá tr sn xut công nghip
IR : Lãi sut
NHTW : Ngân hàng trung ng
OLS : Bình phng bé nht
SBV : Ngân hàng nhà nc Vit Nam
S&P500 : Standard and Poor 500
TROP : Trade Openness
VAR : T hi qui Vect

DANH MC BNG BIU

Bng 3.1: Ngun d liu ca các yu t kinh t v mô đc thu nhp trong bài
nghiên cu 20
Bng 4.1: S tng quan ca FDI và các bin v mô 27
Bng 4.2: Tng hp kt qu kim đnh nghim đn v (theo tháng) 28
Bng 4.3 : Kt qu xác đnh đ tr cho mô hình ( d liu theo tháng)…………….29
Bng 4.4: Kt qu ng lng mô hình hi qui theo tháng 30
Bng 4.5: Kt qu kim
đnh quan h nhân qu theo tháng 33
Bng 4.6: Kt qu phân tích phân rã phng sai (d liu theo tháng) 36
Bng 4.7: Tng quan gia FDI và các yu t v mô theo quý 37
Bng 4.8: Tng hp kt qu kim đnh nghim đn v (theo quý) 38
Bng 4.9 : Kt qu xác đnh đ tr cho mô hình ( d liu theo quý)……… …….39
Bng 4.10: Kt qu c lng hi qui vi d liu theo quý 40
Bng 4.11: Kt qu kim đnh nhân qu
vi d liu theo quý 42
Bng 4.12: Kt qu phân tích phân rã phng sai (d liu theo quý) 46

DANH MC HÌNH V
Hình 4.1: Giá tr vn FDI theo quý t nm 2004 đn 2013 26
Hình 4.2: Phn ng ca FDI trc cú sc ca các yu t v mô (theo tháng) 35
Hình 4.3: Phn ng ca FDI trc cú sc ca các yu t v mô (d liu quý) 45

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC

DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC HÌNH V
TÓM TT 1
CHNG 1: GII THIU 2
1.1. Lý do chn đ tài: 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu: 3
1.3. Câu hi nghiên cu: 3
1.4. B cc ca lun vn: 4
1.5. im mi ca đ tài: 5
CHNG 2: TNG QUAN CÁC KT QU NGHIÊN CU TRC ÂY 6
2.1. Gii thiu các y
u t kinh t v mô tác đng đn dòng vn đu t trc tip
nc ngoài ( FDI) ti Vit Nam: 6
2.1.1. Tng sn phm quc ni (GDP): 6
2.1.2. T giá hi đoái: 8
2.1.3.  m thng mi: 8
2.1.4. Lãi sut: 9
2.1.5. Mc đ sinh li: 10
2.1.6. Lm phát: 11
2.2. Mt s kt qu nghiên cu thc nghim tr
c đây v tác đng ca các yu t
kinh t v mô đn dòng vn FDI 11
CHNG 3: D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 19
3.1. D liu nghiên cu: 19
3.2. Phng pháp nghiên cu: 21
3.2.1. Kim đnh nghim đn v (Unit Roots Test): 22

3.2.2. Kim đnh nhân qu Granger ( Granger Causality test): 23
3.2.3. Mô hình vect t hi qui VAR: 24

3.2.4. Phân tích hàm phn ng đy: 25
3.2.5. Phân rã phng sai: 25
CHNG 4: NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 26
4.1. Phân tích xu hng dòng vn đu t trc tip nc ngoài ( FDI) ti Vit Nam
qua các nm : 26
4.2. Kt qu nghiên cu theo tháng: 27
4.2.1. Phân tích s tng quan gia FDI và các bin kinh t v mô : 27
4.2.2. Kim đnh tính dng c
a các chui d liu : 28
4.2.3. Xác đnh đ tr thích hp cho mô hình hi qui: 29
4.2.4. Kt qu kim đnh mô hình VAR: 30
4.2.5. Kim đnh quan h nhân qu Granger: 33
4.2.6. Kt qu phân tích hàm phn ng đy: 35
4.3. Kt qu nghiên cu theo quý: 37
4.3.1. Phân tích s tng quan gia FDI và các bin kinh t v mô: 37
4.3.2. Kim đnh tính dng ca các chui d liu:
38
4.3.3. Xác đnh đ tr thích hp cho mô hình hi qui: 39
4.3.4. Kt qu kim đnh mô hình VAR: 40
4.3.5. Kim đnh quan h nhân qu Granger: 42
4.3.6. Kt qu phân tích hàm phn ng đy: 44
CHNG 5: KT LUN VÀ KIN NGH 48
5.1. Kt lun : 48
5.2. Hn ch và đ xut hng nghiên cu tip theo: 50
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
1

TÓM TT


Bài nghiên cu này s dng phng pháp kim đnh nhân qua Granger và
mô hình t hi qui Vector, phân tích hàm phn ng đy, phân rã phng sai đ
kho sát mi quan h gia dòng vn FDI và các nhân t kinh t v mô nh sau:
Tng sn phm quc ni (GDP) hoc giá tr sn xut công nghip (IP) - đi din
cho đ ln ca th trng; T giá hi đoái (ER- VN/USD);  m thng mi
(TROP); Lãi su
t (IR); Lm phát (INF), ch s chng khoán M S&P500.
Kt qu bài nghiên cu cho thy: FDI thay đi tng tháng cng nh tng quý tùy
thuc quy mô tng d án nhng nhìn chung có xu hng tng dn qua các nm.
Khi lãi sut và lm phát thay đi thì trong ngn hn có tác đng làm bin đng
vn FDI. Khi có xy ra cú sc v lãi sut thì trong thi gian t 1 đn 4 tháng nó
làm cho dòng vn FDI bin đng mnh nhng sau bn tháng thì hu nh nó
không còn b
nh hng na. Vi kt qu kim đnh theo d liu quý thì cho ta
thy khi GDP tng nó làm cho FDI cng tng sau đó mt quý nhng nh hng
này là không nhiu. Trong khi đó khi lãi sut thay đi thì mt quý sau nó làm
cho FDI thay đi rt rõ rt. Ngoài ra đ m thng mi tng thì mt quý sau nó
làm cho FDI tng theo. Theo kim đnh nhân qu vi d liu theo quý cho thy
dòng vn FDI có tác đng ngc tr li lm phát. Khi x
y ra cú sc ca FDI, t
giá hi đoái, GDP hay đ m thng mi thì dòng vn FDI s thay đi mnh sau
đó t mt đn ba quý, t bn quý thì mc đ nh hng không nhiu, và t nm
quý tr đi thì hu nh không thy b nh hng na.

T khóa: FDI, Lãi sut, Lm phát,  m thng mi, S&P500, Kim đnh.
2

CHNG 1: GII THIU
1.1. Lý do chn đ tài:
Nh chúng ta đã bit đi vi bt k quc gia nào cng vy, tng trng

kinh t cao và n đnh là mc tiêu hàng đu luôn đc chú trng. Tng trng
kinh t là thc đo trình đ phát trin ca mt quc gia. Và tng trng kinh t
cng đc xem là yu t then cht, là nn móng cho s phát trin.  đt đc
mc tiêu t
ng trng cao và n đnh thì chúng ta đu bit phi da vào các
ngun lc trong và ngoài nc, trong đó s đóng góp ca yu t vn là đóng vai
trò ht sc quan trng, mt nn kinh t mun phát trin cao và n đnh thì chc
chn không th thiu ngun vn đc. Nh chúng ta cng thy các nc nh
Trung Quc, n  là nhng quc gia m ca đ thu hút v
n t các nc d
tha vn nh ài Loan, Hàn Quc rt nng đng và nhng nm gn đây nn
kinh t ca h phát trin ht sc ngon mc cng nh vào s huy đng đc
ngun vn di dào t nhng quc gia phát trin.
Và Vit Nam cng không phi là ngoi l, mun tng trng ngoài các ngun
lc v con ng
i, công ngh thì yu t vn cng là chìa khoá giúp nn kinh t
chúng ta tng trng. iu đó cng đã đc chng minh rõ trong nhng nm
gn đây, chúng ta đã thu hút mnh m các ngun vn t nc ngoài đ góp phn
tng trng kinh t.
Vn đ cn đt ra là làm th nào đ thu hút ngày mt nhiu vn t các quc gia
di dào v vn, trong khi không ch
Vit Nam cn vn đ tng trng mà các
nc đang phát trin nh Trung Quc, n , Inđônêxia, Thái Lan cng đy
mnh thu hút vn t các quc gia tha vn. ây là câu hi mà các nhà làm chính
sách rt quan tâm đ điu chnh chính sách phù hp nhm thu hút dòng vn v
quc gia mình.
3

1.2. Mc tiêu nghiên cu:
Nh chúng ta cng bit kinh t v mô đóng vai trò rt ln trong vic dn

dt mt nn kinh t tng trng và n đnh. Mt chính sách kinh t v mô hp lý
s giúp cho mt nn kinh t tng trng bn vng. Các nhà hoch đnh chính
sách ca Vit Nam cng cho rng ci thin và n đnh môi trng kinh t v mô
là đi
u kin đ thu hút mnh m hn dòng vn đu t trc tip nc ngoài FDI
vào Vit Nam trong bt k giai đon phát trin nào.
Chính vì vy mc tiêu ca bài nghiên cu này s tp trung tìm hiu yu t v mô
nào sau đây tác đng đn dòng vn đu t trc tip nc ngoài FDI ti Vit Nam
trong giai đon t nm 2005 đn nm 2013. Các yu t kinh t v mô mà bài vi
t
này nghiên cu đó là :
- Tng sn phm quc ni
- T giá hi đoái
-  m thng mi ca Vit Nam
- Lãi sut
- Li nhun mong đi ca nhà đu t ( th hin bng S&P 500)
- Lm phát
1.3. Câu hi nghiên cu:
T mc tiêu nêu  phn trên tác gi nhn thy các vn đ cn gii quyt
trong bài nghiên cu này tp trung vào các câu hi nghiên cu sau đây:
- Các yu t kinh t v mô nào tác đng đn dòng vn FDI ti Vit Nam?
- nh hng ca tng yu t kinh t v mô đn dòng vn FDI theo chiu
hng nh th nào, nh hng nhiu hay ít?
- Dòng vn FDI có tác đng tr li các yu t v mô hay không? Và nh
hng ca dòng vn FDI đ
n tng yu t v mô là nh th nào?
4

1.4. B cc ca lun vn:
 tr li ba câu hi trên đây, tác gi đã tin hành thc hin bài nghiên cu này

và trình bày ln lt qua nm chng nh sau đây:
- Chng 1: Phn gii thiu – Tác gi trình bày lý do chn đ tài, mc tiêu
ca đ tài là gì, các câu hi cn phi gii quyt và ch ra đim mi mà đ tài này
thc hin
- Chng 2: Tác gi trình bày khái nim ca tng yu t kinh t v mô s
dng trong bài nghiên cu này đ ch ra đc lý do vì sao tác gi s dng các
bin kinh t v mô này đ nghiên cu trong tình hình hin nay cho trng hp
Vit Nam, tác gi cng trình bày mt s nghiên cu trc đây đ thy đc s
tác đng ca mt s yu t kinh t v mô đn dòng vn FDI t
i mt s quc gia
trên th gii din ra nh th nào.
- Chng 3: Trong chng này tác gi trình bày cách thu thp d liu cn
thit cng nh ngun d liu mà tác gi thu thp đ phân tích trong các mô hình
kinh t lng. ng thi tác gi cng trình bày c s lý thuyt ca các k thut
đc s dng trong nghiên cu này đó là các phng pháp kim đnh Granger,
phân rã phng sai, mô hình t h
i qui vector đ phân tích và kim đnh các kt
qu ca mô hình nghiên cu.
- Chng 4: Tác gi trình bày kt qu ca nghiên cu và đa ra nhng nhn
xét và các tho lun chi tit ca mi kt qu thu đc, ch ra s thay đi ca tng
yu t kinh t v mô s tác đng làm thay đi dòng vn đu t trc tip nc
ngoài FDI đi vào Vit Nam.
- Chng 5: Thông qua các kt qu thu đc ca chng 4, tác gi đa ra
kt lun v tác đng ca mi yu t kinh t v mô đn vn đu t trc tip FDI,
đng thi đa ra các đim mi ca bài nghiên cu cng nh ch ra nhng hn
ch đ đ xut hng nghiên cu tip theo.
5

1.5. im mi ca đ tài:
Bài nghiên cu này có các đim mi so vi các nghiên cu trc đây nh sau:

- Tác gi tin hành đa bin đ m thng mi ca Vit Nam vào đ xem
xét. Ngoài yu t GDP thng có nh hng đn FDI thì vic có nhng chính
sách tng cng xut nhp khu ngày càng thông thoáng gn đây đ đa nn
kinh t Vit Nam hi nh
p sâu vi nn kinh t th gii có làm cho FDI tng lên
hay không. Vic nghiên cu đ m thng mi ti Vit Nam là không mi
nhng đa đ m thng mi nghiên cu đng thi vi nhiu yu t kinh t v
mô cng nh GDP cùng tác đng lên FDI là còn mi m.
- S khi sc ca kinh t toàn cu thng bt ngun t s kh
i sc ca nn
kinh t M, cng quc kinh t hàng đu th gii mà ch s S&P 500 thng
phn ánh nn kinh t M có đang tt lên hay không do vy khi ch s chng
khoán S&P500 ca M tng đim thì nó có nh hng đn quyt đnh đu t ca
các nhà đu t vào các quc gia đang thu hút FDI hay không .Các nhà đu t tin
rng khi nn kinh t M kh
i sc thì c hi tiêu th hàng hoá  quc gia này s
gia tng mnh, và đây là c s đ các nhà đu t tng cng sn xut hàng hoá
đ xut khu vào th trng M. Do vy vic nghiên cu tác đng ca ch s
S&P 500 lên dòng vn đu t FDI là vn đ đáng đc thc hin đ tìm hiu nó
có tht s nh hng nhiu đ
n FDI vào Vit Nam hay không.
6

CHNG 2: TNG QUAN CÁC KT QU
NGHIÊN CU TRC ÂY
2.1. Gii thiu các yu t kinh t v mô tác đng đn dòng vn đu t trc
tip nc ngoài ( FDI) ti Vit Nam:
2.1.1. Tng sn phm quc ni (GDP):

Tng sn phm quc ni đc đnh ngha là giá tr th trng ca tt c hàng hóa

và dch v cui cùng đc sn xut ra trong phm vi mt lãnh th quc gia trong
mt thi k nht đnh (thng là mt nm).
ây là giá tr cho chúng ta bit mc đ lao đng sn xut hiu qu ca mt quc
gia, nó là mt ch s đo lng sc mnh v kinh t ca mt đt nc.  bit
đc nn kinh t ca mt quc gia đang tng trng tt hay không thì ngi ta
so sánh giá tr GDP ca tháng này so vi tháng trc, hay là ca k này so vi
cùng k nm trc ( đ loi b yu t thi v) đ thy đc mc đ tng trng
hay tht lùi ca m
t nn kinh t mt quc gia. “Tng trng kinh t là s gia
tng bn vng v sn phm tính theo đu ngi hoc theo tng công nhân”,
Simon Kuznet (1966).
Nh chúng ta cng bit ngoài hiu qu làm vic ca mi cá nhân trong mt quc
gia tt nh th nào s đóng góp vào s tng trng nhiu hay ít ca mt quc gia
thì mt quc gia có dân s ln cng s to ra giá tr GDP ln, do vy giá tr GDP
cng đc cho là giá tr đo lng đ ln nh ca mt th trng. Hoc mt quc
gia có thu nhp bình quân đu ngi cao cng đc cho là mt quc gia có th
trng ln bi trong kinh t hc khi thu nhp tng cao thì tiêu dùng cng tng
theo. Chính vì vy GDP đc chn là đi din cho đ ln ca mt th trng. Vì
vy khi m
t th trng là ln, nó s hp dn các nhà sn xut đu t vào. Cho
nên kích c th trng là mt thc đo rt quan trng cho các nhà đu t nc
ngoài đu t vào quc gia đó, mt th trng ln s hp dn dòng vn FDI chy
7

vào. Theo Moore (1993) thì đu t vào lnh vc sn xut  các nc Châu Âu
đóng vai trò quan trng đi vi các nhà đu t, ông nghiên cu mc đ quan
trng ca các yu t đó là: điu kin th trng lao đng, rào cn thu quan và đ
ln th trng tác đng th nào đn dòng vn FDI trong lnh vc sn xut: hoá
cht, st thép, xe hi, máy móc,… ca các nhà đu t 
c đn các quc gia nh

th nào. Và ông phát hin đ ln th trng đóng vai trò đc bit quan trng đi
vi s phân phi vn đu t vào các quc gia đó, vì th trng càng ln thì nó s
cung cp nhiu c hi hn cho vic bán hàng và li nhun cng s cao hn xut
khu.
Theo Lý thuyt tng trng kinh t ni sinh (đc nghiên cu bi Lucas
1988&1993), Romer (1986) và Mankiw, Romer và Weil (1992))
đã nhn mnh
vai trò ca vn con ngi trong quá trình thu hút đu t nc ngoài ti các nc
đang phát trin. Theo quan đim đc đa ra bi lý thuyt tng trng ni sinh,
đu t nc ngoài thúc đy tng trng kinh t trong dài hn bi tính tràn công
ngh. Các công ty đa quc gia đc đánh giá là mt trong nhng kênh chuyn
giao công ngh và làm tng kh nng tích t vn con ngi ti các nc tip
nhn ngun vn đu t thông qua các khóa đào to k nng cho đi ng lao đng
đa phng, các hot đng nghiên cu và phát trin (R&D), các hot đng h tr
k thut và công ngh cho các doanh nghip đa phng (các doanh nghip cung
cp các yu t đu vào)… (Blomstrom and Kokko 1998).
Mt khác, lý thuyt chit trung, đc phát trin bi Dunning (1988) đã cung cp
mt phng pháp phân tích khác v mi quan h gia FDI và t
ng trng kinh
t. Da trên phân tích v li th cnh tranh, lý thuyt này ch ra rng vic thu hút
ngun vn FDI ph thuc rt nhiu vào các nhân t và đc tính ca nc s ti.
Mt trong các nhân t đó là tng trng kinh t. Khi tng trng kinh t ti mt
quc gia là cao và n đnh thì nó cng s thu hút các nhà đu t nc ngoài đn
tìm hiu và đu t.
8

Chính vì vy mà nghiên cu tác đng ca quy mô th trng đn dòng vn FDI
là vn đ cn quan tâm.
2.1.2. T giá hi đoái:

Trc ht chúng ta cn hiu t giá hi đoái là gì: T giá hi đoái gia hai đng
tin ca hai quc gia là t l trao đi mà ti đó mt đng tin này s đc trao
đi cho mt đng tin khác. Nó cng đc coi là giá tr tin t ca mt quc gia
đi vi mt tin t khác.
S tng giá và gim giá ca đng tin có nh hng đn giá ca xut khu và
nhp khu làm tính cnh tranh và v th tng đi ca mt quc gia trên th
trng th gii dao đng theo hng thnh thong có li th cho quc gia đu t
và thnh thong cng bt li. Theo Aliber (1970) thì nhng công ty  nhng quc
gia có đng tin mnh thì s h tr h trong vic đi đu t h
n là nhng công ty
t nhng quc gia có đng tin yu hn.
Vy nên tác gi mun đa yu t t giá hi đoái vào nghiên cu thc t đ xem
xét nó tác đng th nào đn vn FDI.
2.1.3.  m thng mi:

 m thng mi th hin s hi nhp ca mt quc gia vào thng mi quc
t.  m thng mi ca mt nn kinh t nói đn phm vi mà nhng quc gia
hay nn kinh t đó tha nhn hoc có thng mi vi nhng quc gia hoc nn
kinh t khác.
 m thng mi đc tính bng phn trm theo GDP ca xut khu và nhp
khu cng li. Nó cng đc xem nh là mt yu t chính nh hng đn dòng
vn FDI.
Dòng vn FDI s b kìm hãm nu có mt chính sách bo h các nhà sn xut
trong nc, ngc li thì dòng vn FDI s tng lên khi có s t do hóa thng
9

mi cao  quc gia đó. Và mc đ xut nhp khu ca quc gia đc xem là
bin đi din cho đ m ca ca mt nn kinh t.
Bengoa và Sachez-Roches (2003) đã tin hành kho sát 18 quc gia đang phát
trin  châu M Latin, tin hành hi qui trên d liu bng t nm 1970 đn nm

1999 đ tìm mi quan h gia t do thng mi, FDI và tng trng. Bài nghiên
cu phát hin rng dòng vn FDI đc thúc đy nh vào mc đ t do hoá
thng mi ca quc gia thu hút vn FDI.
Hin nay Vit Nam là quc gia đc đánh giá là có đ m thng mi thuc vào
loi cao trên th gii. Theo Nguyn Th Mai thì “Tính theo t l kim ngch xut -
nhp khu hàng hóa trên GDP, đ m thng mi ca Vit Nam đã tng gn
nh liên tc, t 130,4% nm 2005 lên 157,4% vào nm 2008. Sau khi st gim
vào nm 2009, đ m thng mi tng tr li k t nm 2010 và đt ti 166,1%
vào nm 2011, nm 2012 đt khong 182% cao nht t trc ti nay” (Tp chí
Tài Chính ca B tài chính, s tháng 07/2013, trang 1). Nh vy có th thy đây
là yu t s hp dn các nhà đu t nc ngoài đu t vào Vit Nam.
2.1.4.
Lãi sut:

Lãi sut là t l mà theo đó tin lãi đc ngi vay tr cho vic s dng
tin mà h vay t mt ngi cho vay. C th, lãi sut là phn trm tin gc phi
tr cho mt s lng nht đnh ca thi gian mi thi k (thng đc tính theo
nm).
Lãi sut đc xem là chi phí mà mt ngi phi tr cho vic s dng tin
ca ngi khác. ây là mt loi giá có nh hng ln đn nn kinh t ca mt
quc gia. Khi vay mn vn trong mt nn kinh t thì lãi sut s phn ánh nhng
s bin đng ca th trng. Khi lãi sut tng thì nó s làm nh hng đn hiu
qu đu t ca các nhà đu t, làm hn ch kh nng đu t c
a các doanh
nghip vào th trng đó, kéo theo đó chi phí sn xut tng cao làm giá thành sn
10

phm tng, và làm gim chi tiêu các h gia đình. T đó nh hng đn tng
trng kinh t.
Khi vn ti mt quc gia d tha thì lãi sut ti quc gia đó s thp, do

vy các công ty di dào vn s có chi phí c hi đng vn thp do lãi sut th
trng thp. Theo Krykilis (2003) trong trng hp này các nhà đu t sn sàng
chp nhn ri ro và bt n đ đu t vào sn xut kinh doanh ti mt quc gia
khác đang thiu vn do k vng có đc li nhun s cao hn, và điu đó làm
cho dòng vn FDI tng lên.
2.1.5. Mc đ sinh li:

Mc đ sinh li ca đu t là thc đo rt quan trng đi vi quyt đnh
có đu t hay không. Cho nên mc sinh li ca vic đu t ti quc gia thu hút
vn nh hng đn quyt đnh ca các nhà đu t. Do vy mc đ sinh li ca
đu t nh hng đn dòng vn FDI.
Các công ty nc ngoài rt thích đu t vào các quc gia có các công ty
đang hot đng có hiu qu cng nh li nhun thu đc cao. Do vy tác gi ly
ch s S&P 500 là đi din đ đo lng li nhun đu t. Và ra quyt đnh có nên
đu t vào sn xut kinh doanh  nc ngoài hay không. Vì Ch s S&P 500 là
ch s đi din cho th trng chng khoán M và có ý ngha phn ánh nhng
đc đim r
i ro cng nh li nhun ca các công ty hàng đu, và Ch s S&P
500 là mt trong nhng chun đánh giá thông thng nht dành cho th trng
chng khoán M. Vì th trng chng khoán M là mt trong nhng th trng
đc xem là hiu qu do vy các nhà đu t nhìn ch s S&P500 là ch s rt tin
cy. Khi ch s này tng đng ngha vi vic các công ty đang hot đng t
t và
có li nhun, điu này kích thích các nhà đu t nc ngoài sn sàng b vn vào
các quc gia khác đ đu t.
11

2.1.6. Lm phát:
Trong kinh t hc, lm phát là s tng lên theo thi gian ca mc giá chung ca
nn kinh t. Trong mt nn kinh t, lm phát là s mt giá tr th trng hay gim

sc mua ca đng tin. Khi so sánh vi các nn kinh t khác thì lm phát là s
phá giá tin t ca mt loi tin t so vi các loi tin t khác. Thông thng
theo ngha đu tiên thì ngi ta hiu là lm phát ca đn v tin t trong phm vi
nn kinh t ca mt quc gia, còn theo ngha th hai thì ngi ta hiu là lm phát
ca mt loi tin t trong phm vi th trng toàn cu. Phm vi nh hng ca
hai thành phn này vn là mt ch đ gây tranh cãi gia các nhà kinh t hc v
mô.
Khi lm phát tng lên thì giá c cng tng do chi phí sn xut tng, điu này gây
khó kh
n cho các doanh nghip tiêu th hàng hoá, làm li nhun b gim và s
không hp dn các nhà đu t.
Hook (2003) phát biu rng lm phát đc đánh giá bi ch s giá nói chung,
mt mc đ lm phát cao đi đôi vi vic làm gim li nhun ca đu t FDI.
Trong khi đó, theo Trevino và Mixon (2004), gia tng lm phát s phát tín hiu
cho thy s bt n bên trong ca quc gia đó cùng vi chính sách tin t
 không
n đnh. Vì vy làm cho dòng vn FDI đi vào s có s st gim.
2.2. Mt s kt qu nghiên cu thc nghim trc đây v tác đng ca các
yu t kinh t V mô đn dòng vn FDI:
Schneider (1985) cho rng: Dòng vn FDI đi vào mt quc gia và GDP ca quc
gia đó có quan h cùng chiu vi nhau. Nhng thc đo v kinh t thì có nh
hng m
nh hn các thc đo v chính tr. Nhng quc gia nào có thu nhp
bình quân đu ngi cao s là ni hp dn đi vi dòng vn FDI. Theo
Blomstrom (1996) và Borensztein (1998) dòng vn FDI cng có tác đng tr li
GDP, đóng góp vào s tng trng kinh t cng nh chuyn giao công ngh,
nâng cao kin thc, trình đ và k nng cho ngi lao đng. T đó li nhun
12

mang li ch yu cho các công ty nc ngoài là t sn xut có hiu qu cho quc

gia thu hút đu t, dn đn dn dn tng trng kinh t ca quc gia đó.
Mt quc gia có nn kinh t kém phát trin thì luôn luôn cn vn đ đy mnh
tc đ tng trng. Nhng rõ ràng nhng quc gia có thu nhp thp thì ngun
vn luôn thiu ht. Do vy ngun FDI theo tác gi là ngun vn ht sc cn thit
bên cnh nhng ngun tài tr khác, vì FDI ngoài cung cp vn thì nó còn cung
cp công ngh cho nhng nc kém phát trin ng dng đ gia tng nng sut t
đó tng thu nhp đu ngi. Marr, A. (1997) nghiên cu FDI vào các quc gia
có thu nhp thp trong giai đon 1970 đn 1996 thì phát hin ra rng FDI vào
nhiu ti nhng quc gia Trung Quc, Nigiêria và n , các nc này thu hút
nhiu FDI là nh có th
 trng tim nng rng ln, chi phí lao đng r, ngun tài
nguyên di dào nên đm bo li nhun cho các doanh nghip FDI cao. Còn vào
nhng nm 1990 thì có thêm các nc Vit Nam, Ghana, Bng la đét là nhng
nc cng bt đu hút nhiu FDI , và nguyên nhân chính thu hút FDI vào các
nc này do nh chi phí lao đng thp và tài nguyên thiên nhiên sn có giúp các
nhà đu t có th tìm đc ngun nguyên vt liu d dàng vi giá c hp lý. Tuy
nhiên Marr cng ch ra nhng đim bt li ca nhng th trng này là nhng
yu đim v cu trúc ca nn kinh t, s không hiu qu ca nhng th trng
nh này, công ngh lc hu, k nng tay ngh yu . ó là nhng yu t làm gim
li nhun ca nhà đu t. Vì vy nó cng nh hng đn FDI vào các quc gia
đó.
Cevis và Burak Camurdan(2009) đã th
c hin c lng các yu t quan trng
v kinh t bng d liu bng theo quý ca 17 quc gia đang phát trin và các nn
kinh t đang chuyn đi đó là Argentina, Chilê, Trung Quc, Croatia, Cng hoà
Czech, Hungary, Latvia, Lithuania, Malaysia, Mexico, Ba Lan, Nga, Cng hoà
Slovak, Slovenia, Nam Phi, Thái Lan,và Th Nh K trong giai đon t nm
1989 đn nm 2006. Trong mô hình ca tác gi có by bin gii thích đó là :
13


- FDI giai đon trc ( yu t lôi kéo cho FDI mi)
- Tng trng GDP (đo lng kích thc th trng)
- Tin công ( chi phí lao đng)
- T l tng trng thng mi (đo lng đ m ca quc gia)
- Lãi sut thc (đo lng chính sách kinh t v mô)
- T l lm phát ( đc xem là ri ro quc gia và chính sách v mô)
- 
u t trong nc (môi trng kinh doanh).
Các tác gi ch ra rng FDI có quan h cùng chiu vi lãi sut, t l tng trng
kinh t, đ m thng mi, FDI giai đon trc nhng có quan h ngc chiu
vi t l lm phát.
Tóm li lm phát và lãi sut (các yu t quyt đnh bi chính sách kinh t v mô),
đ m ca nn kinh t và tng trng (nhng y
u t kinh t liên quan đn th
trng) là tt c nhng yu t quan trng ch cht đi vi dòng vn FDI. Bên
cnh đó dòng vn FDI k trc (k tr) có liên quan trc tip đn nhng ngun
lc kinh t ca quc gia thu hút đu t là mt trong nhng yu t vô cùng quan
trng v mt kinh t. Vì vy dòng vn FDI có mt vai trò to ln cho nhng n
n
kinh t ca các quc gia thu hút vn bên ngoài đu t vào quc gia đó.
Theo Shaukat Ali và WEI Guo (2005), các tác gi tin hành kho sát các nhà đu
t nc ngoài thông qua phng vn bng bng câu hi đ tìm hiu nhng yu t
nào nh hng đn các nhà đu t nc ngoài đu t vào th trng Trung Quc
và nhng yu t nào tác đng khuyn khích h thc hin m rng đu t
ti đây.
Các tác gi đã s dng thang đo Linker 5 mc đ kho sát các yu t sau:
- Kích thc th trng và tc đ tng trng kinh t
- Chi phí nhân công r
- T giá hi đoái
14


- T sut sinh li đu t cao
- Chính sách khuyn khích ca chính ph
- S n đnh v chính tr
- Mt phn trong chin lc toàn cu hoá ca công ty.
- u t vi mc đích đáp ng cho vic xut khu
- Do có quan h vi ngi Trung Quc
- Do công ngh cao ca Trung Quc
- H tng công nghip còn y
u kém ca Trung Quc.
Các tác gi đã phát hin ra rng:  ln th trng tim nng rng ln ca Trung
Quc là yu t quan trng nht cho dòng vn FDI chy vào đt nc này. iu
này nó cng phù hp vi nhng nghiên cu lý thuyt và thc nghim trc đây.
Mt quc gia có dân s cao, kinh t phát trin nhanh, và là thành viên ca t
chc thng mi th gi
i là nhng yu t kt hp li làm hp dn các công ty
nc ngoài. Nhng chính sách u đãi ca chính ph cng là lý do quan trng
cùng vi nhng yu t then cht gm giá nhân công r, và t sut sinh li cao.
Mt phát hin mi ca bài nghiên cu này đó là vn đ hi nhp toàn cu là mt
trong nhng yu t ht sc quan trng đi vi vài công ty nc ngoài đ
ang đu
t ti Trung Quc. iu này chng t Trung Quc là mt th trng rt quan
trng và đu t vào Trung Quc là mt phn ca chin lc toàn cu ca các
công ty.
Tuy nhiên các tác gi đã có nhc đim đó là ch mi kho sát trên vài công ty 
vài quc gia, s lng công ty trong nghiên cu còn ít và cha đa dng v qui
mô công ty gm c ln và nh. Do đó tác gi
 đ xut cn tin hành nghiên cu
thêm vi qui mô ln hn đ có kt qu chính xác và có tính thuyt phc cao.
15


n đ là quc gia có nhiu đim ging Vit Nam  vn hoá, tc đ phát trin
kinh t cng nh tình trng tài nguyên ,ngun lc ni ti ging Vit Nam, nên
tác gi mun lin h trng hp thu hút đu t nc ngoài ti n  đ xem xét
trng hp Vit Nam và đánh giá tình hình thu hút FDI ti Vit Nam đ xem
Vit Nam có nhng yu t nào nh h
ng đn FDI có ging n  hay
không.Theo Varun Bhandari và Vanita Tripathi (2012) thì ngun vn FDI ti n
 có nhiu cách cho phép n  đt đc mt mc đ n đnh tài chính nht
đnh, tng trng và phát trin. Theo kho sát ca Ernst & Young 2010, n đ
đc xp nh là đim đn ca đu t trc tip nc ngoài hp dn th t trong
nm 2010. Nhng y
u t hp dn đu t ti n là chính tr kinh t n đnh, sn
có ngun nhân lc cht lng và r, và c hi ca th trng mi phát trin. Hu
ht FDI theo lnh vc dch v và lnh vc sn xut đc ghi nhn là rt ít đu t.
Bên cnh nhng yu t này, có mt s các yu t kinh t v
mô đc cho là nh
hng đn FDI ti n .
Các tác gi đã tin hành kho sát mi quan h gia ngun vn FDI và 6 yu t
kinh t v mô sau đây :
- T giá hi đoái ( Rs/$),
- Lm phát,
- GDP/IP (đi din cho đ ln th trng),
- Lãi sut ( 91 ngày- T-Bill),
-  m ca ca th trng,
- Ch s S&P 500 ( kh
 nng sinh li),
Tác gi phát hin mi tng quan đáng k gia FDI và các yu t kinh t v mô
(ngoi tr t giá). Liên quan đn kt qu ca quan h nhân qu IP/GDP, Lm
phát, và S&P 500 là có tính nhân qu Granger vi dòng FDI vào ti n đ, đ

m nn kinh t cng có tính nhân qu nh vy. Tt c nhng bin kinh t v mô
16

đc xem xét (tr t giá) là nh hng đáng k đn dòng vn FDI vào và mc đ
gii thích ca mô hình hi qui là 75.7%. Kt qu ca kim đnh đng liên kt
Johansen tit l rng có mi quan h nhân qu dài hn gia FDI và IP, FDI và
S&P 500, FDI và đ m thng mi, FDI và lm phát. iu này phù hp vi
nhng yu t kinh t v mô la chn có quan h cân bng dài hn v
i FDI. T
hi qui vector và phân tích hàm phn ng đy ch ra rng FDI đc to ra bi giá
tr có đ tr ca chính chúng hn là nhng giá tr quá kh ca các yu t kinh t
v mô khác. Mt cú sc xut hin trong nn kinh t thc (IIP hoc GDP, t giá và
lãi sut) có nh hng âm đi vi dòng vn FDI đi vào và kéo dài khong hai
tháng, trong khi đó s phn hi ca FDI đi vi nh
ng cú sc to nên trong
chính sách thng mi quc t và th trng chng khoán là dng và đáng k.
T kt qu bài nghiên cu các tác gi đã đa ra gi ý quan trng cho nhng
ngi làm chính sách và nhng nhà đu t nc ngoài. Nhng nhà làm chính
sách cn thúc đy chng trình ci cách trong th trng ni đa đ mà thu hút
FDI nhiu hn trong nn kinh t n . Vì rng, có đc mt mi quan h
cùng
chiu gia dòng vn FDI và mc sinh li chng khoán, cho nên khi có mt s t
tin cao ca nhà đu t trong th trng ni đa thì nó s tác đng nh mt tác
nhân kích thích thu hút dòng vn FDI tip tc chy vào quc gia đó.
Nh chúng ta cng thy ti Vit Nam dòng vn FDI t các quc gia phát trin
đang ngày mt chy vào càng nhiu , nhng vn đ cn quan tâm là làm sao duy
trì và tng tc hn na đ tn dng đc ngun vn đó thúc đy kinh t tng
trng nhanh.FDI vào Vit Nam ph thuc vào nhiu yu t cng nh tu theo
tình hình thu hút ca tng đa phng.Theo oàn Ngc Phúc (2004) thì nhng
vn đ đt ra và trin vng ca FDI vào Vit Nam trong thi k 1988-2003, tác

gi cho rng nn kinh t ca Vit Nam tng trng ph thuc vào nh
ng khu vc
thu hút nhiu ngun vn đu t FDI. Khi mà nhng khu vc có ngun vn FDI
nhiu này có bin đng thì nó s có tác đng trc tip đn tc đ tng trng
kinh t ca Vit Nam. Tác gi cng nhn mnh rng vn FDI có nhiu đóng góp
17

vào tng trng giá tr sn xut công nghip, thúc đy tng trng xut nhp
khu, to thêm nhiu công n vic làm cho ngi lao đng, ci thin cán cân
thanh toán, t đó nâng cao nng lc cnh tranh cho nn kinh t.
Nguyn Mnh Toàn (2010), trong nghiên cu các nhân t tác đng đn vic thu
hút vn đu t FDI vào mt đa phng ca Vit Nam thì mt th trng tim
nng và yu t ngun nhân lc đc đánh giá là ít quan trng hn các nhân t
sau đây: c s h tng, nhng u đãi ca chính quyn đa phng, và nhng li
th v chi phí. Nhng hu ht các nhà đu t xem chúng khá quan trng trong
các u tiên ca h. Nh chúng ta cng bit rt nhiu nhà đu t hng vào chin
lc xut khu, th trng n
i đa không phi là điu quan trng nht, vì vy li
th v chi phí thp là rt quan trng đ đu t. Hn na, ngun nhân lc có th
di chuyn tng đi d dàng gia các khu vc trong nc, đc bit là t vùng
nông thôn ra thành th - ni có nhu cu lao đng cao hn. Tuy nhiên bài nghiên
cu này da trên kho sát bng các câu hi thông qua 300 nhà đu t ti các
thành ph ln: Hà Ni, 
à Nng, Thành Ph H Chí Minh, trong khi các tnh
ng Nai, Bình Dng, Bc Ninh, Hi Phòng,… là nhng thành ph thu hút rt
nhiu vn FDI cho nên tác gi thy bài nghiên cu này b hn ch v mc đ đi
din ca mu nghiên cu.
Nguyn Th Tng Anh và Nguyn Hu Tâm (2013), bng nghiên cu đnh
lng v các nhân t nh hng đn vic thu hút đu t trc tip nc ngoài ti
các tnh thành Vit Nam trong giai đon hin nay, các tác gi đã ch ra rng

ngun vn FDI vào Vit Nam gn đây tng mnh so vi các nc trong khu vc
nhng ngun vn này tp trung nhiu vào lnh vc bt đng sn là điu đáng
ngi. Trong phân tích đnh lng này các tác gi đã ch ra rng các nhà đu t
hng ti nhng th trng mi d
i dào v ngun nhân lc, tc đ tng dân s
nhanh trong khi h sn sàng chp nhn h tng c s còn hn ch, bên cnh đó
chính sách ca chính ph, cung ng dch v công và h tr đào to lao đng là
nhng nhân t nh hng mnh đn ngun vn FDI. Tuy nhiên bài nghiên cu
18

này cng cha đ cp đn chính sách v kinh t v mô ca nhà nc có nh
hng th nào đn ngun vn FDI.
Nguyn Th Tu Anh, V Xuân Nguyt Hng, Trn Toàn Thng, Nguyn Mnh
Hi (2006), phát hin rng bin đng tht thng ca vn FDI s gây nên bt li
cho nn kinh t, đc bit trong bi cnh nn kinh t ngày càng hi nhp và cnh
tranh ngun vn FDI là rt gay gt, ít d án có quy mô ln là không tt cho vn
đ chuyn giao công ngh vì thng nhng công ty có quy mô sn xut ln mi
cho công ngh hin đi, sn xut hàng hoá có hàm lng công ngh cao, nng
sut lao đng cao t khu vc FDI cng s có nh hng lan to ti các khu vc
khác, các tác gi cng khng đnh đu t trc tip nc ngoài đóng góp rt quan
tr
ng cho tng trng ca Vit Nam và mc đ đóng góp càng ln khi Vit Nam
ngày càng hi nhp nhiu vi nn kinh t th gii. Ngoài ra nhóm tác gi còn
khng đnh vn con ngi có vai trò quan trng trong vic đóng góp thu hút
dòng vn FDI, vì vy trình đ lao đng thp s hn ch thu hút vn FDI.
Tóm li tác gi nhn thy cha có nhiu nghiên cu trong nc thc hin nhng
nghiên cu đnh l
ng v nh hng ca các yu t kinh t v mô tác đng nh
th nào đn ngun vn FDI ti Viêt Nam mt cách đy đ trong tình hình toàn
cu hoá hin nay.