B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
CAO HOÀNG THANH NHÃ
NÂNG CAO CHT LNG DCH V TH
THANH TOÁN TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN PHÁT TRIN
THÀNH PH H CHÍ MINH
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
CAO HOÀNG THANH NHÃ
NÂNG CAO CHT LNG DCH V TH
THANH TOÁN TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN PHÁT TRIN
THÀNH PH H CHÍ MINH
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ NGÀNH: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. NGUYN TH LOAN
TP. H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN
0O0
thc hin lun vn “Nâng cao cht lng dch v th thanh toán ti Ngân
hàng TMCP Phát Trin TP.HCM”, tôi đã t mình nghiên cu, tìm hiu vn đ, vn
dng kin thc đã hc và trao đi vi ging viên hng dn, đng nghip, bn bè…
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi, các s liu và kt
qu trong lun vn này là trung thc.
TP. H Chí Minh, ngày 10 tháng 10 nm 2013
Tác gi
Cao Hoàng Thanh Nhã
LI CM N
0O0
hoàn thành lun vn này, tôi xin chân thành cm n các Thy Cô khoa
Ngân hàng và vin Sau i Hc trng i Hc Kinh T Tp.H Chí Minh đã trang
b cho tôi nhng kin thc quý báu trong thi gian qua.
Tôi xin bày t lòng bit n sâu sc đn TS Nguyn Th Loan, ngi hng dn
khoa hc ca lun vn, đã tn tình hng dn, đa ra nhng đánh giá xác đáng giúp
tôi hoàn thành lun vn này.
Sau cùng tôi xin chân thành cm n đn Ban lãnh đo, các bn đng nghip ti
Ngân hàng TMCP Phát Trin TP.HCM, cùng bn bè và ngi thân đã giúp đ, h
tr tôi trong sut quá trình hc tp và nghiên cu.
TP. H Chí Minh, ngày 10 tháng 10 nm 2013
Tác gi
Cao Hoàng Thanh Nhã
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC BNG, BIU
M U
CHNG 1: TNG QUAN V CHT LNG DCH V TH THANH TOÁN
TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Khái quát v th thanh toán 1
1.1.1. Lch s ra đi và phát trin th thanh toán 1
1.1.2. Khái nim và phân loi th thanh toán 3
1.1.3. Các bên liên quan trong quy trình thanh toán th 6
1.1.4. Li ích ca th thanh toán 7
1.1.5. Ri ro ca th thanh toán 9
1.2. Cht lng dch v th thanh toán và mô hình nghiên cu 11
1.2.1. Cht lng dch v th thanh toán 11
1.2.2. Mô hình SERVPERF đánh giá cht lng dch v th thanh toán 12
1.2.3. Các ch tiêu đo lng cht lng dch v th thanh toán 14
1.3. Nâng cao cht lng dch v th ti các Ngân hàng thng mi 16
1.3.1. Mc tiêu nâng cao cht lng dch v th thanh toán 16
1.3.2. Ý ngha nâng cao cht lng dch v th thanh toán 17
1.3.3. Kinh nghim v nâng cao cht lng dch v th thanh toán 23
Kt lun Chng 1
CHNG 2: THC TRNG CHT LNG DCH V TH THANH TOÁN
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN PHÁT TRIN THÀNH PH H
CHÍ MINH
2.1. Gii thiu v t chc và hot đng kinh doanh ti HDBank 28
2.1.1. Lch s hình thành 28
2.1.2. C cu t chc 30
2.1.3. Thc t hot đng kinh doanh ca HDBank giai đon 2008-2012 31
2.2. Thc trng cht lng dch v th thanh toán ti HDBank 33
2.2.1. Các sn phm th đã phát hành 33
2.2.2. Quy trình m th thanh toán ti HDBank 34
2.2.3. S lng th thanh toán và doanh s thanh toán qua th 38
2.2.4. Tình hình phát trin mng li máy ATM và đn v chp nhn th thanh toán
40
2.2.5. Các dch v chm sóc khách hàng và qun lý ri ro hot đng th 41
2.2.6. Thu nhp ca HDBank qua dch v th thanh toán 42
2.3. Quy trình vn dng mô hình kho sát khách hàng v cht lng dch v th
thanh toán HDBank 43
2.3.1. Tóm tt các bc nghiên cu và quy trình kho sát 43
2.3.2. Mô t quá trình kho sát 44
2.3.3. Mô t mu 46
2.3.4. Kt qu phân tích 47
2.3.5. Các nhân t nh hng đn cht lng dch v th thanh toán ti HDBank 53
2.4. ánh giá cht lng dch v th hin nay ca HDBank 56
2.4.1. Nhng kt qu đt đc ca hot đng thanh toán th ca HDBank 56
2.4.2. Nhng hn ch ca hot đng thanh toán th ca HDBank 57
Kt lun Chng 2.
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG DCH V TH THANH
TOÁN TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN PHÁT TRIN THÀNH
PH H CHÍ MINH
3.1. nh hng nâng cao cht lng dch v th ca HDBank giai đon 2013-
2020 59
3.1.1. nh hng phát trin chung ca HDBank 59
3.1.2. nh hng nâng cao cht lng dch v th ca HDBank 59
3.2. Gii pháp nâng cao cht lng dch v th thanh toán ti HDBank 61
3.2.1. Gii pháp tác đng vào hiu qu phc v và s h tr khách hàng 62
3.2.2. Gii pháp tác đng vào phng tin hu hình 65
3.2.3. Gii pháp tác đng vào đ tin cy ca khách hàng 66
3.3. Mt s kin ngh vi Chính ph và Ngân hàng Nhà nc ……………… 70
3.2.4. 3.3.1. Kin ngh vi Chính ph…………………………………………………….70
3.2.5. 3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc………………………………………71
Kt lun Chng 3
KT LUN CHUNG
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC CH VIT TT
NHTM
Ngân hàng thng mi
TMCP
Thng mi c phn
VCNT
n v chp nhn th
HDBank
Ngân hàng TMCP Phát Trin TP.HCM
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHPH
Ngân hàng phát hành
NHTT
Ngân hàng thanh toán
TCTQT
T chc th quc t
ATM
Automatic Teller Machine - Máy giao dch t đng
VCNT
n v chp nhn th
POS
Point of Sale - im bán hàng
PGD
Phòng giao dch
GDV
Giao dch viên
KSV
Kim soát viên
TTT
Trung tâm th
DANH MC BNG, BIU
Hình 2.1: Mô hình B máy qun lý ca HDBank…………………………………30
Hình 2.2: Li nhun trc thu ca HDBank…………………………………… 31
Hình 2.3: Tng tài sn ca HDBank……………………………………………… 32
Hình 2.4: Vn điu l ca HDBank…………………………………………………32
Hình 2.5: S lng th……………………………………………………………….40
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh nm 2012……………………………….31
Bng 2.2: S lng th đc phát hành và doanh s thanh toán th ti HDBank39
Bng 2.3: Thu nhp th ti HDBank……………………………………………… 43
Bng 2.4: Bng câu hi kho sát 45
Bng 2.5: Bng tiêu chí s hài lòng ca khách hàng 46
LI M U
1. Lý do chn đ tài
T khi tr thành thành viên ca WTO nm 2006, Vit Nam đã ni lên nh là
mt đa ch đu t hp dn đi vi các nhà đu t nc ngoài trong khu vc Châu Á và
th gii. Trong bi cnh hi nhp, các ngành dch v đã và đang phát trin, ngày càng
chng t vai trò quan trng ca mình đi vi s phát trin ca nn kinh t. Trong tin
trình đó, dch v ngân hàng cng là mt trong nhng ngành phi chu áp lc cnh tranh
và phát trin ln khi các nhà đu t nc ngoài đu t t vào Vit Nam.
Mt minh chng thc t là hot đng dch v ca các ngân hàng trong nhng
nm qua đã đóng góp phn đáng k trong vic đy mnh s phát trin và hin đi hoá
nn kinh t - xã hi. Các dch v ngân hàng ngày càng tip cn đn đi sng các cá
nhân và doanh nghip. Tuy nhiên, thc trng cung ng các dch v ngân hàng, c th là
mng dch v thanh toán qua th vn còn nhiu bt cp, cha đáp ng nhu cu ca
khách hàng cng nh cha có nhng bc tin rõ rt đ có th đ sc cnh tranh trong
xu th hi nhp ca nn kinh t. Trong khi đó, đi
sng và thu nhp ca ngi dân
ngày càng đc ci thin và nâng cao. Nhn thc ca ngi tiêu dùng v th đã thay
đi, mt b phn dân c không nh đã xoá dn thói quen s dng tin mt, thay vào đó
là s dng th khi thanh toán hàng hoá, dch v. Vì vy, vi mong mun tip tc
nghiên cu, góp phn giúp HDBank nâng cao v th trên th trng tài chính, tôi chn
đ tài “Nâng cao cht lng dch v th thanh toán ti Ngân hàng TMCP Phát
Trin TP.HCM”.
2. Mc tiêu và ý ngha đ tài nghiên cu
H thng hóa lý lun v th thanh toán ca ngân hàng thng mi (NHTM).
Kho sát, phân tích, đánh giá cht lng dch v th thanh toán ca Ngân hàng
TMCP Phát Trin TPHCM.
Nhn bit đc mt cách rõ ràng ý kin đánh giá ca khách hàng v cht lng
dch v th thanh toán mà ngân hàng cung cp. T đó nâng cao cht lng dch v th
thanh toán nhm đáp ng nhu cu khách hàng ngày mt tt hn.
3. Phng pháp nghiên cu
Bên cnh vic kt hp gia phng pháp nghiên cu đnh tính và đnh lng,
tác gi còn s dng các phng pháp nh: thng kê, so sánh, phân tích, kho sát…
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng chính ca lun vn là nghiên cu nhng vn đ c bn v th thanh
toán và thc trng cht lng dch v th thanh toán ti Ngân hàng TMCP Phát Trin
TP.HCM.
Phm vi nghiên cu là kho sát cht lng dch v th thanh toán ti Ngân hàng
TMCP Phát Trin TP.HCM t nm 2010 đn nm 2012.
4. Kt cu đ tài nghiên cu
Ngoài phn m đu và kt lun, đ tài nghiên cu đc chia thành 3 chng, c
th nh sau:
- Chng 1: Tng quan v cht lng dch v th thanh toán ti Ngân hàng thng
mi
- Chng 2: Thc trng cht lng dch v th thanh toán ti Ngân hàng TMCP Phát
Trin TP. H Chí Minh
- Chng 3: Gii pháp nâng cao cht lng dch v th thanh toán ti Ngân hàng
TMCP Phát Trin TP. H Chí Minh
1
CHNG 1
:
TNG QUAN V CHT LNG DCH V TH THANH
TOÁN TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 Khái quát v th thanh toán
1.1.1 Lch s ra đi và phát trin th thanh toán
Th thanh toán là mt phng thc thanh toán không dùng tin mt hin đi và
hu ích. Nm 1914, công ty xng du California cp th cho nhân viên và mt s
khách hàng nhm khuyn khích bán sn phm ca công ty, đó là s xut hin ca chic
th đu tiên trên th gii. Nm 1949, ông Frank Mc Namara, mt doanh nhân ngi
M thuc công ty sáng ch. Có mt ln sau khi dùng ba ti ti mt nhà hàng, ông
bng phát hin ra mình không mang theo tin mt. Ông phi gi đin cho v nhanh
chóng mang tin đn thanh toán. Tình trng khó x này đã khin ông mày mò ch to
mt phng tin chi tr tin mt trong nhng trng hp tng t nh th. Th là ln
đu tiên Mc Namara cho ra đi loi th mang tên “Diner Club” vi l phí hàng nm là
5 USD, nhng ngi mang theo loi th này có th ghi n khi đi n 27 nhà hàng
New York. n nm 1951 đã có 1 triu USD đc tính n và s lng th ngày càng
tng lên, công ty phát hành th Diner Club nhanh chóng thu đc lãi. Do không tiên
liu đc kh nng thu lãi hàng t USD ca ngành mi, Mc Namara đã bán ht c
phn ca mình cho nhng ngi hp danh là Ralph Schneider và Alisred
Bloomingdale vào nm 1953.
Trong h thng phát trin th Diner Club ca Schneider, các nhà bán l b tính
chit khu 5% trên giá tr mi món hàng đc bán ra. Mc dù li nhun gim nhng
ngi bán l vn chp thun vì h hy vng s có nhiu ngi tiêu dùng đn mua hàng
nhiu hn nh phng tin này.
2
Nhng chic th Credit Card đu tiên đã cp cho nhng ngi giàu có và có
ting tm trong xã hi ti NewYork. Tuy nó ch đc s dng hn ch trong 27 nhà
hàng sang trng NewYork lúc by gi. Công ty American Express cng theo gót
Diner Club cho ra đi chic th American Express, vì s hn ch ch s dng trong
vic n ung du lch nên loi th này vn cha ph bin rng rãi đn mi tng lp xã
hi và cha đc xem nh là chic th thân k (The Magic Card)
Ngân hàng M quc là ni đu tiên phát hành th Bank Americard mà ngày nay
là Visa Card. Nm 1966, Bank Americard bt đu liên kt vi các liên bang khác đ
phát trin mnh mng li th này.
Bên cnh nhng thun li thì trong lch s phát trin ca lnh vc th cng đã
chng kin nhng khó khn nht đnh. in hình phi k đn s kin vào mùa giáng
sinh nm 1966 do bt cn trong s sách, các ngân hàng Chicago đã gi th tín dng
tràn lan cho các gia đình, ngay c ngi cht và tr s sinh cng đc gi. Nhiu ngi
đã s dng hoc bán li các loi th trong khi ngi có tên trên th tín dng mi là
ngi chu trách nhim. Sau v đ b đó đã buc chính ph phi chn chnh ngành
kinh doanh mi m này. Tháng 10/1970 tng thng Richard Nixon ký mt đo lut
cm nhng nhà phát hành th không đc gi th cho nhng ai không có nhu cu và
quy đnh rng nu ngi mang th báo là b mt hoc b n cp th thì h s đc xoá
trách nhim thanh toán n. Sau đó pháp lut quy đnh ngày càng cht ch hn trong
vn đ th thanh toán.
Bên cnh Visa Card và Master Card, th American Express (Amex) và JCB ca
Nht Bn cng vn lên mnh m. Doanh thu ca các loi th này cng lên ti hàng
trm t USD vi hàng chc triu th lu hành.
Ngày nay th đã phát trin và xut hin rng rãi trên toàn th gii, và tr thành
mt phng tin thanh toán ph bin các nc phát trin, các công ty và ngân hàng
liên kt vi nhau đ khai thác lnh vc thu nhiu li nhun này. Th dn dn đc xem
là công c vn minh thun li trong các cuc giao dch mua bán. Các loi th Master,
3
Visa, Diner Club, JCB, American Express đc s dng rng rãi trên toàn cu và các
loi th này thay nhau phân chia nhng th trng rng ln.
1.1.2 Khái nim và phân loi th thanh toán
1.1.2.1 Khái nim
Th thanh toán là mt phng phng tin do t chc phát hành th phát hành
đ thc hin giao dch th theo các điu kin và điu khon đc các bên tho thun.
K t khi ra đi, cu to ca th luôn đc ci tin đ phù hp và thun li cho
vic s dng, thanh toán th. Th đc ch to da trên nhng thành tu to ln ca
công ngh thông tin đin t. Th đc làm bng nha cng, hình ch nht vi kích
thc 9,6 cm x 5,4 cm x 0,076 cm. Mt trc ca th có in huy hiu là tên ca t chc
phát hành th (ví d: HDBank), s th, ngày hiu lc ca th, h và tên, nh ca ch
th, s mt mã ca ngày phát hành, ngoài ra còn mt đc đim không th thiu, đó là
biu tng riêng ca t chc th quc t (Ví d: T chc th Master Card có biu
tng là hai hình tròn giao nhau nm góc di bên phi ca th. Hình tròn bên phi
màu vàng cam, bên trái là màu đ, có ch Master Card màu trng chy ngang gia.
Phía bên trên hai hình tròn này là hai na hình tròn giao nhau in chìm). Riêng s th,
ngày hiu lc và tên s th đc in ni. Mt sau ca th là mt di bng t có kh nng
lu gi thông tin cn thit. Phía di bng t là di ô ch ký ca ch th.
Trên th gii hin nay, có nhiu loi th do các t chc khác nhau phát hành
nhng dù là loi th nào thì v c bn cng có đc đim nêu trên nhm đm bo an
toàn và thun tin cho các bên tham gia.
4
1.1.2.2 Phân loi
Phân loi theo công ngh
Th khc ch ni: ây là loi th đc làm da trên k thut khc ch ni. ó
cng là loi th đu tiên đc sn xut theo công ngh tiên tin này. Trên b mt th
nhng thông tin cn thit đc khc ni. Hin nay ngi ta không dùng loi th này
na vì k thut sn xut quá thô s, d b làm gi.
Th bng t: Th này đc sn xut da trên k thut t tính vi mt di bng
t cha hai rãnh thông tin mt sau ca th. Th loi này đc s dng ph bin trong
vòng 20 nm tr li đây nhng đã bc l mt s đim yu: d b li dng do thông tin
ghi trong th không t mã hoá đc, có th đc th d dàng nh thit b đc gn vi
máy vi tính; th ch mang thông tin c đnh; khu vc cha tin hp, không áp dng các
k thut đm ba an toàn.
Th thông minh (Smart Card): ây là th h mi nht ca th thanh toán. Th
thông minh đc sn xut da trên k thut vi x lý tin hc, nh gn vào th mt chíp
đin t mà th có cu to ging nh mt máy tính hoàn ho. Th thông minh gn chíp
x lý d liu có kh nng va lu tr các thông tin v ch th, đim thng tích ly
đng thi lu gi s liu v nhng ln giao dch ti đn v chp nhn th (VCNT).
Tính nng vt tri này ca th thông minh giúp ct gim chi phí x lý đi vi ngân
hàng và các trung gian thanh toán bi vic đi chiu thông tin tài khon và thông tin
ca ch th cng nh vic cp nht thông tin liên quan ti th gi đây đc thc hin
ngay ti VCNT. Hin nay, th thông minh đuc s dng rt ph bin trên th gii vì
có u đim v mt k thut đ an toàn cao, khó làm gi đc, ngoài ra còn làm cho quá
trình thanh toán thun tin, an toàn và nhanh chóng hn.
Phân loi theo ch th phát hành
Th do ngân hàng phát hành: ây là loi th do ngân hàng cung cp cho khách
hàng, giúp khách hàng s dng linh hot tài khon ca mình hoc s dng s tin do
5
ngân hàng cp tín dng. Th này đc phát trin rng không ch trong phm vi mt
quc gia mà đã phát trin trên phm vi toàn th gii.
Th do các t chc phi ngân hàng phát hành: ây là th du lch, gii trí cho các
tp đoàn kinh doanh ln nh Diner Club, Amex. Th cng đc s dng trên phm vi
toàn cu vi các quy trình thanh toán không khác nhiu so vi th do ngân hàng phát
hành.
Phân loi theo tính cht thanh toán ca th
Th tín dng: ây là loi th đc s dng ph bin hin nay. Ch th đc s
dng mt hn mc tín dng tun hoàn không phi tr lãi đ mua hàng hoá và dch v.
Cui tháng, khách hàng s nhn đc mt báng sao kê (sao kê là mt bng kê chi tit
các khon chi tiêu và tr n ca ch th cùng lãi và phí phát sinh trong mt chu k s
dng th. Sao kê đc gi cho ch th hàng tháng ngay sau ngày lp bng sao kê) do
ngân hàng gi ti. Nu khách hàng thanh toán đc ht s tin n thì s không phi tr
lãi. Còn nu tr đc mt phn (hin nay quy đnh thp nht là 10% s tin n) thì ch
th phi tr lãi, tr phí hoc b pht theo quy đnh ca ngân hàng trong tng thi k.
Th ghi n: Loi th này có quan h trc tip và gn lin vi tài khon tin gi
hoc tài khon séc. s dng loi th này, ch th phi có tài khon hot đng
thng xuyên ti ngân hàng. Khi mua hàng hoá, dch v, giá tr giao dch s đc khu
tr ngay lp tc vào tài khon ca ch th thông qua các thit b đin t đt ti ni tip
nhn th. Nh vy, ngi s dng th này không phi lu ký tin vào TK đm bo
thanh toán th, cn c đ thanh toán là s d TKTG ca ch s hu th ti NH và hn
mc thanh toán ti đa ca th do NH quy đnh.
Th rút tin mt t đng (Th ATM): là hình thc phát trin đu tiên, nó cho
phép ch th tip cn trc tip vi tài khon ca mình ti ngân hàng t máy rút tin t
đng. Ch th có th s dng th đ rút tin mt t tài khon ca ch th ti các máy
rút tin t đng (ATM) hoc s dng các dch v khác mà máy ATM cung ng. H
6
thng máy ATM hin đi còn cho phép ch th gi tin vào tài khon ca mình ngay
ti các máy ATM. Bng cách nhp mã s cá nhân PIN, ch th có th tip cn tài
khon cá nhân ca mình ti các máy rút tin t đng 24/24h mt ngày và 7 ngày trong
tun. iu này có ngha là nhiu giao dch đc thc hin ngoài gi làm vic ca ngân
hàng và các ngày ngh. Tuy nhiên, s dng th ATM, ch th ch có th tip cn vi tài
khon ca mình t nhng máy rút tin t đng. ây là mt hn ch bi tài khon cá
nhân cha đc tn dng trit đ trong thanh toán hàng hóa, dch v ti các VCNT.
Phân loi theo phm vi lãnh th
Th trong nc: Là loi th đc s dng trong phm vi mt quc gia, do vy
đng tin giao dch là đng bn t. Th cng có các đc đim nh các loi th khác,
song đim khác ch yu là phm vi s dng.
Th quc t: Là loi th đc chp nhn thanh toán trên toàn cu, s dng ngoi
t mnh đ thanh toán. Th này đc khách hàng a chung do tính thun li, an toàn.
Các ngân hàng cng có đc li ích đáng k vi loi th này nh nhn đc nhiu s
giúp đ trong nghiên cu th trng, chi phí xây dng c s chp nhn th thp hn so
vi t hot đng
Nh vy, mc dù có nhiu cách phân loi th khác nhau nhng các loi th trên
đu có đc đim chung là dùng đ thanh toán hàng hóa và rút tin mt. Do vy, mt
cách tng quát ngi ta gi là th thanh toán.
1.1.3 Các bên liên quan trong quy trình thanh toán th
Ngân hàng phát hành th: là thành viên chính thc ca các t chc th quc t,
là ngân hàng tin hành các th tc đ in th cho khách hàng. Ngân hàng phát hành có
trách nhim: xem xét vic phát hành th, hng dn ch th s dng và thc hin các
quy đnh cn thit khi s dng th, thanh toán s tin trên hoá đn do ngân hàng đi lý
chuyn đn, cp phép cho các thng v vt hn mc. Tng đnh k, ngân hàng phát
7
hành phi lp sao kê ghi rõ và đy đ các giao dch phát sinh và yêu cu thanh toán đi
vi ch th tín dng hoc khu tr trc tip vào tài khon ca ch th đi vi th ghi
n.
Ngân hàng thanh toán th: là ngân hàng trc tip ký hp đng vi VCNT và
thanh toán các chng t giao dch do VCNT xut trình. i vi th Visa Card và
Master Card thì ngân hàng thanh toán phi là thành viên chính thc ca t chc th
quc t đó. Mt ngân hàng va có th đóng vai trò là ngân hàng thanh toán va đóng
vai trò là ngân hàng phát hành.
Ch th: Hiu mt cách đn gin thì ch th là ngi s hu hp pháp chic
th. Ch th là ngi đc ngân hàng, t chc th chp nhn phát hành th trên c s
nng lc tài chính kh nng chi tr ca ngi đó hoc da vào s bo lãnh ca mt t
chc. ó cng có th là mt ngi đc t chc u quyn s dng th. Ch th đc
phép dùng chic th đ chi tiêu, thanh toán hoc rút tin. Mi khi thanh toán cho các c
s chp nhn th đ mua hàng hoá dch v hoc tr n, ch th phi xut trình th đ
ni đây kim tra theo quy trình và lp biên lai thanh toán. i vi th tín dng sau mt
khong thi gian nht đnh tu theo quy đnh ca tng ngân hàng phát hành, ch th s
nhn đc sao kê. Sao kê là bn thông báo chi tit toàn b các giao dch chi tiêu s
dng th, s d n cui k, ngày đn hn thanh toán hoc s tin thanh toán ti thiu
bt buc, các khon lãi và phí phát sinh và các thông báo liên quan ti vic s dng
th. Cn c vào thông tin trên sao kê, ch th s thc hin thanh toán khon tín dng
th đã s dng cho ngân hàng phát hành th.
n v chp nhn th: n v chp nhn th là các thành phn kinh doanh hàng
hoá và dch v ký kt vi ngân hàng thanh toán hp đng v vic chp nhn thanh toán
th nh: nhà hàng, khách sn, ca hàng Các đn v này đc trang b máy móc k
thut đ có th thanh toán, chi tiêu bng th ca các ch th đn mua hàng hoá dch v
ca các đn v này. Ngân hàng thanh toán trc khi ký hp đng chp nhn th vi bt
k mt đn v nào đu phi tin hành đánh giá nhiu mt v đn v đó: ngành ngh
8
kinh doanh, đo đc kinh doanh, nng lc… Sau khi đã ký kt hp đng vi ngân hàng
thanh toán, đn v chp nhn th phi thc hin đúng theo nhng điu khon đã đc
ghi trong hp đng. n v chp nhn th không đc thu phí ca ch th. Mc dù
phi tr cho ngân hàng thanh toán mt t l phí chit khu theo lng tin mi giao
dch nhng li không đc thu phí t ch th, các đn v chp nhn th vn có đc li
nhun vì có li th cnh tranh. Bi vic chp nhn thanh toán bng th s giúp các đn
v này thu hút đc mt lng ln khách hàng, góp phn tng doanh thu, nâng cao hiu
qu sn xut kinh doanh.
T chc th quc t: Là đn v đng đu qun lý mi hot đng và thanh toán
th trong mng li ca mình. ây là hip hi các t chc tài chính tín dng ln có
mng li hot đng rng khp và đt đc s ni ting vi thng hiu và các sn
phm đa dng: t chc th Visa, t chc th MasterCard, công ty th
AmericanExpress, công ty th JCB, công ty th Diner Club, công ty Mondex T chc
th quc t đa ra nhng quy đnh c bn v hot đng phát hành, s dng và thanh
toán th, đóng vai trò trung gian gia các t chc và công ty thành viên trong vic điu
chnh và cân đi các lng tin thanh toán gia các công ty thành viên.
1.1.4 Li ích ca th thanh toán
i vi nn kinh t: Trình đ nhn thc ca ngi dân là yu t quan trng đ
đánh giá s phát trin ca mt xã hi. Trình đ dân trí cao cng đng ngha vi mt
nn kinh t phát trin v mi mt, tip cn đc vi nn vn minh th gii, ng dng
đc nhng thành tu khoa hc k thut hin đi nht phc v nhu cu cn thit ca
con ngi. Vì vy, khi trình đ dân trí ca mt nc phát trin chc chn ngi ta s
tip cn vi mt phng tin thanh toán nhanh chóng, hiu qu và an toàn nht, đó là
th - mt phng tin thanh toán đa tin ích, cùng vi s phát trin này thì tt yu
doanh s phát hành th lúc này s tng cao.
9
i vi Ngân hàng: Th tín dng là mt cách d nht cho ngân hàng m rng
tín dng và cng là mt phng thc to thun tin cho khách hàng mun vay ngân
hàng. Do hn mc tín dng là tun hoàn nên khách hàng có th vay tin, hoàn tr và
vay li tip mà không phi đn ngân hàng xin khon vay mi. Mt khi khách hàng đã
thanh toán, hn mc tín dng t đng đc tng lên. iu này đng ngha vi vic
khách hàng đã đc ngân hàng chp nhn mt khon vay mi (hn mc tín dng mi).
Vic s dng th thanh toán to điu kin cho các ngân hàng có th m rng th trng
và tng thêm khách hàng mà không cn phi m thêm nhiu chi nhánh. Ngoài ra, mt
cách gián tip, lng tin gi ca khách hàng xét trên c hai đi tng: ch th (ngi
mua) và ngi bán s tng lên vì c hai đi tng này đu đc nhng li ích nht
đnh khi chp nhn s dng th thanh toán.
i vi ch th: Th tín dng là hình thc chi tiêu trc, tr tin sau. Th cho
phép khách hàng s dng tín dng ca ngân hàng mà không phi đn ngân hàng xin
vay. Khác vi cho vay bình thng, khi đn hn khách hàng phi thanh toán ht mt
ln thì th tín dng cho phép khách hàng có th thanh toán mt lng ti thiu hoc có
th tr hn hn mc này mà không phi chu mt khon pht nào t ngân hàng. Thông
thng khách hàng không tr ht ngay mt ln mc dù h có đ tin thanh toán. Xét v
khía cnh an toàn, vic th b ri hoc mt cp cha chc đã b ri ro mt tin. iu
này khác vi tin mt khi mt ngha là kh nng mt tin là chc chn. Khi s dng th
tín dng, khách hàng không phi mang theo mt lng tin mt ln d gây ri ro b
mt cng nh vic bo qun cng rt phc tp. Cha k đn vic rt bt tin khi s
dng tin mt khi tiêu các nc khác nhau. Vic dùng th tín dng hoc th thanh
toán đm bo kh nng chi tiêu đa ngoi t, không b l thuc vào ngoi t ca nc
nào. Vi vic ra đi Internet và các dch v toàn cu khác, th tín dng đóng vai trò rt
ln trong vic cho phép ngi mua hàng có th đt mua hàng qua Internet. Có th nói
thng mi đin t phát trin da vào rt nhiu kh nng s dng tin đin t, đc bit
là th thanh toán.
10
i vi đn v chp nhn th: Vic s dng th làm công c thanh toán làm cho
ngi tiêu dùng thun tin và d dàng hn trong vic mua hàng. iu này to điu kin
cho ngi bán hàng có c hi tng doanh s bán hàng ca mình. To c hi m rng
th trng bán hàng cho ngi bán. Th trng s tr thành toàn cu đi vi h mt khi
cho phép ngi tiêu dùng mua bán hàng hoá trên Internet hoc trong kinh doanh
thng mi đin t. Vi vic chp nhn th thanh toán, ngi bán hàng có kh nng
gim thiu các chi phí v qun lý tin mt nh bo qun, kim đm np vào tài khon
ngân hàng Ngoài ra, vic thanh toán gia ngi mua và ngi bán đc ngân hàng
bo đm va nhanh chóng, thun tin và chính xác.
1.1.5 Ri ro ca th thanh toán
Th thanh toán có rt nhiu u đim. Chính nh có nhng u đim đó mà hin
nay trên th gii, dch v th thanh toán rt phát trin. Tuy nhiên, bên cnh nhng
thun li trên còn xut hin mt s ri ro và nguy c ri ro cn quan tâm. V c bn có
tám loi ri ro chính. Nhng ri ro này đu có th xy đn vi mt hoc nhiu bên
tham gia, và gây thit hi đi vi ngân hàng hoc khách hàng…
- Loi ri ro th nht: n phát hành vi các thông tin gi mo: Ngân hàng có
th phát hành th cho khách hàng có đn xin phát hành vi các thông tin gi mo do
không thm đnh k các thông tin mà khách hàng đa đn. Trng hp này có th dn
đn nhng ri ro v tín dng cho ngân hàng phát hành khi ch th s dng th hoc
không có kh nng thanh toán.
- Loi ri ro th hai: Th gi: Th do các t chc ti phm hoc các cá nhân
làm gi vi các thông tin có đc t các chng t giao dch hoc th b mt cp, tht
lc. Th gi đc s dng to ra các giao dch gi mo gây tn tht cho ngân hàng phát
hành bi theo quy đnh ca t chc th quc t, ngân hàng phát hành phi chu hoàn
toàn trách nhim vi mi giao dch s dng th gi có mã s (PIN) ca ngân hàng phát
11
hành. ây là ri ro đc bit nguy him khó qun lý vì nm ngoài s tiên liu ca ngân
hàng phát hành.
- Loi ri ro th ba: Th b mt cp, tht lc: Ch th b mt cp, tht lc th và
b ngi khác s dng trc khi ch th kp thông báo cho ngân hàng phát hành đ có
bin pháp hn ch s dng th hoc thu hi th. Các t chc ti phm có th in ni và
mã hoá li các th đ thc hin các giao dch gi. Trng hp này d dn đn ri ro
cho ch th hoc ngân hàng phát hành. Loi ri ro này chim t l ln trong các loi,
xp x 49%.
- Loi ri ro th t: Ch th không nhn đc th do ngân hàng phát hành gi
đn: Ngân hàng phát hành gi th cho ch th bng đng bu đin nhng th b đánh
cp trên đng gi. Th b s dng trong khi ch th chính thc không bit gì v vic
th đã đc gi cho mình. Nu không có bin pháp gì qun lý đm bo, ngân hàng phát
hành chu mi ri ro đi vi các giao dch trong trng hp này.
- Loi ri ro th nm: Thanh toán hàng hoá, dch v qua th, đin thoi: C s
chp nhn th cung cp hàng hoá, dch v qua th, đin thoi trên s s thông tin v
th nh: loi th, s th, ngày hiu lc, tên ch th. Trong trng hp ch th chính
thc không phi là ngi đt mua hàng thì giao dch đó c s chp nhn th b ngân
hàng thanh toán t chi thanh toán. Trng hp này d dn đn ri ro cho c s chp
nhn th hoc ngân hàng thanh toán.
- Loi ri ro th sáu: Tài khon ca ch th b li dng: n kì phát hành li
th, ngân hàng phát hành nhn đc thông báo thay đi đa ch ca ch th và đc
yêu cu gi v đa ch mi. Do không kim tra tính xác thc ca thông báo đó nên
ngân hàng phát hành đã gi th v đa ch theo yêu cu nhng thc ra đây không phi
là yêu cu ca ch th đích thc. Tài khon ca ch th đã b ngi khác s dng và
ch đc phát hin khi ch th không nhn đc th nên liên lc vi ngân hàng phát
hành hoc khi ngân hàng yêu cu ch th thanh toán sao kê. Trng hp này d dn
đn ri ro cho ch th hoc ngân hàng phát hành.
12
- Loi ri ro th by: Nhân viên c s chp nhn th in nhiu hoá đn thanh
toán ca ch th. Khi thc hin giao dch, nhân viên c s chp nhn th đã c tình in
nhiu b hoá đn thanh toán th nhng ch giao mt b hoá đn cho ch th ký đ
hoàn thành giao dch. Sau đó nhân viên c s chp nhn th mo ch ký tht ca ch
th đ np hoá đn thanh toán cho ngân hàng thanh toán. Trng hp này d dn đn
ri ro cho ngân hàng phát hành hoc c s chp nhn th.
- Loi ri ro th tám: To bng t gi: Là loi giao dch th s dng k thut
công ngh cao, trên c s thu thp các thông tin trên bng t ca th tht thanh toán ti
c s chp nhn th, các t chc ti phm làm th gi đã s dng phn mm riêng đ
mã hoá và in to ra các bng t trên th gi. Sau đó chúng thc hin giao dch gi mo
th. Loi gi mo này đang tng nhanh các nc tiên tin.
Tóm li, song song vi nhng li ích mà dch v th thanh toán mang li cho
ch th, cho ngân hàng vn còn có nhng ri ro và nguy c ri ro đi vi h. Tuy
nhiên, nu các bên liên quan cùng phi hp thông tin cho nhau, có các bin pháp phòng
nga tt thì vn có th tránh đc nhng ri ro trên.
1.2. Khái quát v cht lng dch v th thanh toán
1.2.1. Cht lng dch v th thanh toán
Cht lng dch v là nhng gì khách hàng cm nhn đc. Cht lng dch v
đc xác đnh da vào nhn thc hay cm nhn ca khách hàng liên quan đn nhu cu
cá nhân ca h. Theo Parasuraman, Zeithaml và Berry ( 1985) thì cht lng dch v là
khi cm nhn ca khách hàng v mt dch v đã to giao ngang xng vi k vng
trc đó ca h.
Vn đ đánh giá cht lng dch v không phi là vic đn gin và d thc hin.
Vì dch v là sn phm vô hình, chúng không đng nht nhau và cng không th tách
ri chúng đc. Trong mt thi gian dài, nhiu nhà nghiên cu đã c gng đnh ngha
và đo lng cht lng dch v.
13
Cht lng dch v th thanh toán đc hiu: là kh nng đáp ng dch v th
thanh toán đi vi s mong đi ca khách hàng s dng th, hay nói theo cách khác đó
là toàn b nhng hot đng, li ích tng thêm mà ngân hàng mang li cho khách hàng
nhm thit lp, cng c và m rng quan h đi tác lâu dài vi khách hàng thông qua
vic to nên s hài lòng cho khách hàng.
1.2.2. Mô hình SERVPERF đánh giá cht lng dch v th thanh toán
Mt cách đo lng cht lng dch v đc s dng rng rãi là mô hình
SERVPERF. Thang đo SERVPERF là cách tip cn đc s dng nhiu nht đ đo
lng cht lng dch v. SERVPERF là thang đo đa hng vi 5 thành phn: Tin cy,
Hiu qu, Nng lc phc v, ng cm và Phng tin hu hình. Các thành phn này
đc trng cho tng thuc tính ca cht lng dch v - nh là mt th thng nht:
+ Thành phn tin cy: th hin uy tín ca ngân hàng đi vi khách hàng, kh
nng thc hin dch v phù hp và chính xác vi nhng gì đã cam kt, ha hn.
+ Thành phn hiu qu phc v: th hin qua kh nng gii quyt nhanh chóng
các yêu cu, thc mc ca khách hàng.
+ Thành phn nng lc phc v: th hin qua trình đ, kin thc chuyên môn
và phong cách lch lãm, thái đ phc v lch s, nim n ca nhân viên thanh toán th
vi khách hàng,
làm cho khách hàng tin tng.
+ Thành phn đng cm: chính là s cm thông, quan tâm, chm sóc đn tng
cá nhân khách hàng, dành cho khách hàng s phc v tt nht.
+ Thành phn phng tin hu hình: đc đánh giá qua s th hin bên ngoài
ca c s vt cht, thit b, ngoi hình, trang phc nhân viên và vt liu, công c thông
tin.
Mô hình SERVPERF là mô hình đn gin, d thc hin , ít tn thi gian và chi
phí kho sát li cho kt qu khá chính xác, đ tin cy cao. Khi kho sát v mc đ cm
nhn, khách hàng có xu hng so sánh gia mong mun và cm nhn đ tr li bng
14
câu hi, làm gim sai s và sai lch trong kt qu. Mô hình SERVPERF b qua phn
k vng ca khách hàng – khái nim khá m h đi vi khách hàng, giúp hn ch đc
sai sót trong cht lng d liu thu thp. Ngoài ra, bng câu hi ca SERVPERF ngn
gn, không gây nhàm chán và mt thi gian cho khách hàng.
Sau khi xác đnh vn đ cn nghiên cu là kho sát cht lng dch v th thanh
toán ti Ngân hàng TMCP Phát Trin TP.HCM nhm nâng cao cht lng dch v th
ngày mt tt hn, tôi xây dng bng câu hi nghiên cu. Da theo mô hình
SERVPERF, tôi chun b các câu hi nh và sp xp nhng câu hi này theo 5 nhóm
tng ng nh trên.
đo lng cht lng dch v th thanh toán, tôi đã s dng thang đo 5
khong cách ca Parasuraman có s hiu chnh, c th: các nhân t nh hng đn cht
lng dch v th thanh toán đc din đt bng 25 bin quan sát.
Sau khi thu thp đc s lng mu thích hp, tôi s dng công c SPSS đ
phân tích d liu.
1.2.3. Các ch tiêu đo lng cht lng dch v th thanh toán
1.2.4.1 Ch tiêu đnh tính
Tính nhanh chóng: Tính nhanh chóng trong hot đng thanh toán th đc th
hin qua thi gian cn thit đ hoàn thành mt giao dch: nh giao dch rút tin, thanh
toán… Thi gian giao dch càng ngn chng t công ngh thanh toán th ca ngân
hàng cng nh nghip v chuyên môn ca nhân viên ngân hàng càng cao và ngc li.
Tính an toàn, tin cy: Dch v thanh toán th ca ngân hàng có an toàn và tin
cy hay không th hin công tác bo mt và qun lý ri ro trong thanh toán th ca
ngân hàng cng nh s chính xác trong giao dch. i vi công tác bo mt thông tin
ca khách hàng, ngân hàng phi bo mt tuyt đi mi thông tin ca ch th cng nh
ngân hàng, nu không bo mt, nhng thông tin ca khách hàng s b đánh cp và làm
gi, t đó d dàng dn đn nhng ri ro gây thit hi cho khách hàng. Bên cnh đó, các