B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
OÀN TH NGÀ
NG DNG PHNG PHÁP VALUE AT RISK
TRONG QUN Lụ DÒNG TIN TI NGỂN HÀNG
TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
CHI NHÁNH ÔNG SÀI GÒN
LUN VN THC S KINH T
Thành ph H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
OÀN TH NGÀ
NG DNG PHNG PHÁP VALUE AT RISK
TRONG QUN Lụ DÒNG TIN TI NGỂN HÀNG
TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
CHI NHÁNH ÔNG SÀI GÒN
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mư s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS H VIT TIN
Thành ph H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca Tôi, đc thc
hin vi s hng dn ca Ngi hng dn khoa hc là PGS. TS H Vit
Tin và nhng ngi đư giúp đ Tôi trong quá trình thc hin nghiên cu
này. Các ni dung nghiên cu và kt qu trong lun vn này là trung thc và
cha tng đc ai công b trong bt k công trình nào.
Tác gi
oàn Th Ngà
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các kỦ hiu, các ch vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các hình v, đ th
Li m đu
CHNG 1: Lụ LUN TNG QUAN V PHNG PHÁP QUN LÝ
DÒNG TIN TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI 4
1.1 Khái quát v dòng tin 4
1.2 Khái quát v thanh khon 4
1.2.1 Khái nim thanh khon 4
1.2.2 Các nhân t cu thành thanh khon 5
1.3 Ri ro thanh khon trong hot đng kinh doanh ca NHTM 7
1.3.1 Khái nim 7
1.3.2 Các nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon 7
1.3.3 Hu qu ca ri ro thanh khon 9
1.4 Các phng pháp qun lý thanh khon - dòng tin 10
1.4.1 Qun lý theo phng pháp truyn thng 10
1.4.2 Qun lý theo phng pháp hin đi 12
1.5 Phng pháp Value at Risk (VaR) 14
1.5.1 Khái nim 14
1.5.2 Thông s đu vào đ tính VaR 15
1.5.3 S khác nhau gia VaR và đ lch chun 16
1.5.4 Phng pháp tính VaR 16
1.5.4.1 Phng pháp phng sai – hip phng sai 17
1.5.4.2 Phng pháp Mô phng lch s 19
1.5.4.3 Phng pháp mô phng Monte Carlo 20
1.5.5 Back testing 22
1.5.6 M rng phm vi ng dng phng pháp VaR 23
CHNG 2: THC TRNG CÔNG TÁC QUN LÝ DÒNG TIN TI
NGỂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM CHI NHÁNH
ÔNG SÀI GÒN 25
2.1 Gii thiu tng quan v BIDV ông Sài Gòn 25
2.1.1 Gii thiu s lc v BIDV 25
2.1.2 Gii thiu s lc v BIDV ông Sài Gòn 26
2.2 Tình hình hot đng kinh doanh ca BIDV ông Sài Gòn nm 2010-2012 29
2.2.1 ánh giá chung v môi trng kinh t v mô 29
2.2.2 ánh giá khái quát tình hình hot đng kinh doanh 30
2.3 Thc trng công tác qun lý dòng tin ti BIDV ông Sài Gòn 35
2.3.1 Công tác qun lý vn và tin mt 35
2.3.1.1 Qun lý vn 35
2.3.1.2 Qun lý tin mt 37
2.3.2 Hiu qu s dng vn và tin mt 42
2.3.2.1 Huy đng và cho vay 42
2.3.2.2 Hiu qu s dng tin mt 50
2.4 ánh giá hot đng qun lý dòng tin ti BIDV ông Sài Gòn 53
2.4.1 Nhng kt qu đt đc 53
2.4.2 Nhng hn ch còn tn ti và nguyên nhân 53
CHNG 3: NG DNG PHNG PHÁP VALUE AT RISK TRONG
QUN LÝ DÒNG TIN TI NGỂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM CHI NHÁNH ÔNG SÀI GÒN 57
3.1 Mô t d liu 57
3.2 Kt qu tính VaR các dòng tin 58
3.2.1 Tin huy đng và cho vay 58
3.2.1.1 D liu nghiên cu 58
3.2.1.2 Kt qu nghiên cu 59
3.2.2 Tin mt ti qu 63
3.2.2.1 D liu nghiên cu 63
3.2.2.2 Kt qu nghiên cu 64
3.2.3 Tin mt ti ATM 67
3.2.3.1 D liu nghiên cu 67
3.2.3.2 Kt qu nghiên cu 68
CHNG 4: MT S GII PHÁP VÀ KIN NGH NHM NÂNG CAO
HIU QU QUN LÝ DÒNG TIN TI NGỂN HÀNG TMCP U T VÀ
PHÁT TRIN VIT NAM CHI NHÁNH ÔNG SÀI GÒN 72
4.1 nh hng, mc tiêu hot đng kinh doanh ca BIDV ông Sài Gòn đn
2015 72
4.1.1 nh hng chin lc chung 72
4.1.2 Các mc tiêu c th 72
4.2 Mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hiu qu qun lý dòng tin
ti BIDV ông Sài Gòn 75
4.2.1 Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu qun lý dòng tin ti BIDV
ông Sài Gòn 75
4.2.1.1 y mnh phát trin hot đng cho vay 75
4.2.1.2 Nâng cao cht lng ngun nhân lc c v phong cách giao dch
ln kin thc nghip v chuyên môn 77
4.2.1.3 y mnh hot đng truyn thông, qung bá hình nh ca Chi
nhánh 78
4.2.1.4 Nâng cao cht lng công ngh thông tin 79
4.2.2 Mt s kin ngh nhm nâng cao hiu qu qun lý dòng tin ti BIDV
ông Sài Gòn 79
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC Kụ HIU, CH VIT TT
ATM : Máy rút tin t đng
BIDV : Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
BIDV ông Sài Gòn : Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam Chi
nhánh ông Sài Gòn
BIS : Ngân hàng Thanh toán quc t
EUR : ng Euro
GDP : Tng sn lng ni đa
JPY : ng Yên Nht Bn
LDR : T l d n trên vn huy đng
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
PGD : Phòng giao dch
USD : ng đô la M
VaR : Giá tr chu ri ro (Value at Risk)
VND : ng Vit Nam
TCKT : T chc kinh t
TNHH : Trách nhim hu hn
TMCP : Thng mi c phn
TSSL : T sut sinh li
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Mt s ch tiêu hot đng ch yu t nm 2010 đn 2012 31
Bng 2.2: nh mc tin mt ti đa cho tng đn v 39
Bng 2.3: Hn mc ng qu đu ngày và tn qu trong ngày ca các phòng và đn
v trc thuc 41
Bng 2.4: So sánh tình hình huy đng vn và s dng vn 43
Bng 2.5: LDR ca BIDV ông Sài Gòn so vi BIDV 44
Bng 2.6: Huy đng và cho vay phân theo đi tng khách hàng 44
Bng 2.7: Huy đng và cho vay phân theo k hn 46
Bng 2.8: Huy đng và cho vay phân theo loi tin 47
Bng 2.9: T l n xu, n quá hn 49
Bng 2.10: Hn mc tn qu tin mt cui ngày và s ngày vt hn mc tn qu 50
Bng 2.11: S liu hot đng kinh doanh th 51
Bng 2.12: Tng s tin tip qu, c cu tip qu và tng s ln tip qu 52
Bng 3.1: D liu dòng tin huy đng ngn hn Ph lc
Bng 3.2: D liu dòng tin cho vay ngn hn Ph lc
Bng 3.3: VaR ca nhu cu cho vay ngn hn 59
Bng 3.4: Xác đnh mc tha/thiu ht tin huy đng ngn hn 61
Bng 3.5: D liu dòng tin mt ti qu Ph lc
Bng 3.6: VaR ca hn mc tn qu tin mt ti qu 64
Bng 3.7: Xác đnh mc tha/thiu ht tin mt ti qu 67
Bng 3.8: D liu dòng tin mt ti ATM Ph lc
Bng 3.9: VaR ca nhu cu rút tin mt ti ATM 68
Bng 3.10: Xác đnh mc tha/thiu ht tin mt ti ATM 70
Bng 4.1 Các ch tiêu k hoch kinh doanh đnh hng giai đon 2013-2015 74
DANH MC CÁC HỊNH V, TH
Hình 1.1: Minh ha VaR trong phân phi TSSL danh mc 14
Hình 2.1: C cu t chc ca BIDV ông Sài Gòn 28
Hình 2.3: Luân chuyn vn gia các chi nhánh. Tr s chính thc hin điu hoà
vn gia các chi nhánh thông qua c ch mua - bán vn 37
Biu đ 2.1: Tng tài sn nm 2010 - 2012 32
Biu đ 2.2: Huy đng vn nm 2010 - 2012 32
Biu đ 2.3: Li nhun trc thu nm 2010 - 2012 33
Biu đ 2.4: T l n xu nm 2010 - 2012 33
Biu đ 2.5: Huy đng vn và s dng vn nm 2010 - 2012 43
Biu đ 2.6: Huy đng vn và cho vay phân theo đi tng khách hàng 45
Biu đ 2.7: Huy đng vn và cho vay phân theo k hn 46
Biu đ 2.8: Huy đng phân theo loi tin 48
Biu đ 2.9: Cho vay phân theo loi tin 48
Biu đ 2.10: T l n xu, n quá hn 49
Biu đ 3.1: Bin đng ca VaR cho vay ngn hn 60
Biu đ 3.2: Huy đng ngn hn dùng cho vay trung dài hn 62
Biu đ 3.3: Bin đng ca VaR hn mc tn qu tin mt ti qu 66
Biu đ 3.4: Bin đng ca VaR nhu cu rút tin mt ti ATM 70
1
LI M U
1. LỦ do chn đ tài
Ngân hàng là mt loi doanh nghip đc bit, kinh doanh mt loi hàng hóa
đc bit - đó là tin t. Vì th hot đng ca mt ngân hàng, ca c h thng ngân
hàng mang rt nhiu ri ro, trong đó có ri ro thanh khon. Loi ri ro này phát sinh
nguyên nhân mt phn là do dòng chuyn đng tin đi vào và đi ra cha có s hp
lý, bt cân xng và nó đc xem là đc bit nguy him, có th gây ra hàng lot
nhng tác hi nghiêm trng cho hot đng ngân hàng mà tác hi ln nht là ngân
hàng b phá sn. Chính vì vy, vn đ qun tr ri ro thanh khon nói chung hay
qun lý dòng tin nói riêng ra sao đ gim thiu ri ro, đm bo đ an toàn và nâng
cao hiu qu hot đng kinh doanh luôn là mi quan tâm hàng đu ca các nhà qun
lý ngân hàng không ch Vit Nam mà còn bt kì ngân hàng nào trên th gii.
Hiu đc tm quan trng ca công tác qun tr ri ro thanh khon - qun lý
dòng tin, tác gi mnh dn nghiên cu ng dng phng pháp Value at Risk (giá
tr chu ri ro) - ây là mt trong nhng phng pháp qun tr thanh khon, qun lý
ri ro dòng tin hiu qu và cho đn nay vn cha có nhng nghiên cu chi tit đ
xut vic ng dng Value at Risk mt cách có h thng vào chng trình qun tr
ri ro dòng tin trong các Ngân hàng thng mi ti Vit Nam. Và đó cng chính là
lý do ti sao tác gi chn nghiên cu v Value at Risk trong đ tài: “ng dng
phng pháp Value at Risk trong qun lý dòng tin ti Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam chi nhánh ông Sài Gòn”.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Nghiên cu c s lý lun v qun lý dòng tin, t đó ng dng phân tích thc
trng dòng tin ca Ngân hàng TMCP u t và Phát trin chi nhánh ông
Sài Gòn
- Trên c s kt qu phân tích đa ra mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng
cao hiu qu qun lý dòng tin t đó góp phn gia tng đn mc ti u li
2
nhun cho Ngân hàng TMCP u t và Phát trin chi nhánh ông Sài Gòn
hin nay.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng: Các dòng tin bao gm dòng tin mt ti qu, tin mt ti ATM,
tin huy đng và cho vay; tình hình qun lý dòng tin ti Ngân hàng TMCP
u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh ông Sài Gòn.
- Phm vi nghiên cu:
Ngun s liu nghiên cu:
Phn phân tích đnh tính: t 2010 đn 6 tháng đu nm 2013
Phn phân tích đnh lng: t 2011 đn 6 tháng đu nm 2013
Công tác qun lý dòng tin Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit
Nam chi nhánh ông Sài Gòn.
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp thng kê, mô t, phng pháp đnh lng (áp dng công thc
VaR) đ làm rõ vn đ nghiên cu.
5. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
Vic nghiên cu đ tài này có ý ngha thit thc v mt khoa hc cng nh
thc tin đi vi Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh ông
Sài Gòn. tài ch ra thc trng qun lý dòng tin ca Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam chi nhánh ông Sài Gòn t đó đ xut ng dng thêm phng
pháp Value at Risk (Phng pháp còn ít s dng ti các Ngân hàng Vit Nam)
nhm góp phn nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP u
t và Phát trin Vit Nam chi nhánh ông Sài Gòn theo yêu cu Basel II.
6. Kt cu đ tài
Ngoài phn m đu và phn kt lun, lun vn gm có 4 chng:
Chng 1: Lý lun tng quan v phng pháp qun lý dòng tin ti các ngân hàng
thng mi
3
Chng 2: Thc trng công tác qun lý dòng tin ti Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam chi nhánh ông Sài Gòn
Chng 3: ng dng phng pháp Value at Risk trong qun lý dòng tin ti Ngân
hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh ông Sài Gòn
Chng 4: Mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hiu qu qun lý dòng
tin ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh ông Sài Gòn
4
CHNG 1:
Lụ LUN TNG QUAN V PHNG PHÁP QUN Lụ DÒNG TIN
TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI
1.1 Khái quát v dòng tin
Dòng tin là dòng chuyn đng tin đi vào và đi ra (v bn cht là dòng tin
chy vào và tin ra) ca Doanh nghip trong mt khong thi gian nht đnh, to
nên kh nng thanh toán hoc tình trng mt kh nng thanh toán ca doanh nghip.
S chuyn đng dòng tin chy vào và tin ra nu không có s hp lý, bt cân
xng ngha là dòng tin chy vào nhiu hn dòng tin ra và ngc li hay không có
kh nng chuyn đi đ, kp thi tin mt đ thanh toán các khon n đn hn thì s
tác đng tiêu cc đn tình hình hot đng ca doanh nghip, nh là làm gim hiu
qu hot đng ca doanh nghip qua vic tng chi phí s dng vn và t đó là làm
gim li nhun; gim tính thanh khon ca doanh nghip làm nh hng đn uy tín
và kh nng đàm phán các hp đng mua hàng, hp đng tín dng trong tng lai,
mnh là có th dn doanh nghip đn ch b khi kin và phá sn.
S nh hng ln ca chuyn đng dòng tin đn hot đng doanh nghip nh
vy cho thy vic qun lý dòng tin trong doanh nghip nhm gim bt nhng tác
đng tiêu cc ca dòng tin có th gây ra là rt cn thit và vô cùng quan trng.
Công tác qun lý dòng tin cng chính là công tác qun lý thanh khon ca
doanh nghip.
1.2 Khái quát v thanh khon
1.2.1 Khái nim thanh khon
Theo ngha hp, thanh khon là kh nng bin đi mt tài sn nào đó ra tin
mt mt cách nhanh chóng, vi mt chi phí thp nht có th.
5
Theo cách đy đ hn, da vào c hai tip cn t tài sn và ngun vn, thanh
khon là kh nng tip cn các tài sn và ngun vn vi mt chi phí hp lý đ phc
v các nhu cu hot đng khác ca ngân hàng.
Mt tài sn có tính thanh khon cao khi chi phí chuyn đi thành tin mt thp
và thi gian chuyn đi thành tin nhanh.
Mt ngun vn có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng thp và thi gian
huy đng nhanh.
Vi mt ngân hàng tính thanh khon đc xét trên ba góc đ tính thanh khon
ca tài sn, tính thanh khon ca ngun và tính thanh khon ca ngân hàng, trong
đó tính thanh khon ca ngân hàng đc to lp vi tính thanh khon ca tài sn và
tính thanh khon ca ngun.
Tính thanh khon ca ngân hàng là kh nng ca ngân hàng trong vic thc
hin các ngha v tài chính khi chúng đn hn vi mt chi phí hp lý. i vi
NHTM thì tính thanh khon là kh nng đáp ng các nhu cu thanh toán, chi tr, rút
tin và xin vay mi theo các yêu cu cp tín dng hp l ca khách hàng.
Nh vy, mt ngân hàng đc coi là thanh khon tt nu có kh nng đáp ng
đy đ các nhu cu thanh toán chi tr phát sinh mi mt chi phí hp lý đúng vào
thi đim khách hàng hoc đi tác có nhu cu.
Tính thanh khon ca mt ngân hàng đc to lp bi tính thanh khon ca tài
sn mà ngân hàng đó nm gi và tính thanh khon ca ngun, tc là t tài sn hin
có (d tr) và ngun vn có th huy đng mi. Mt ngân hàng có tính thanh khon
cao khi có nhiu tài sn thanh toán hoc có kh nng m rng ngun vn nhanh vi
chi phí thp hoc c hai điu trên.
1.2.2 Các nhân t cu thành thanh khon
- Cu thanh khon (tài khon n): cu v thanh khon là các khon vn làm
gim qu ca ngân hàng, là nhu cu vn cho các hot đng khác nhau ca
6
ngân hàng. Thông thng, trong lnh vc kinh doanh ca ngân hàng, nhng
hot đng to ra cu v thanh khon bao gm:
Chi tr tin gi cho khách hàng.
Cp tín dng cho khách hàng.
Hoàn tr các khon vay t th trng tin t
Chi phí qun lý; chi phí dch v
Chi tr c tc bng tin
- Cung thanh khon (tài khon có): Cung thanh khon là các khon vn làm
tng kh nng chi tr ca ngân hàng, là ngun cung cp thanh khon cho ngân
hàng, bao gm:
Các khon tin ký thác
Các khon thu t dch v
Các khon tín dng hoàn tr
Các khon vay t th trng tin t
Các khon bán tài sn.
Trng thái thanh khon
Trng thái thanh khon ròng NPL (net liquidity position) ca mt ngân hàng
đc xác đnh nh sau:
NPL = Tng cung v thanh khon – Tng cu v thanh khon
Có ba kh nng có th xy ra sau đây:
- Thng d thanh khon: Khi cung thanh khon vt quá cu thanh khon
(NPL>0), ngân hàng đang trng thái thng d thanh khon. Nhà qun tr
ngân hàng phi cân nhc đu t s vn thng d này vào đâu đ mang li hiu
7
qu cho ti khi chúng cn đc s dng đáp ng nhu cu thanh khon trong
tng lai.
- Thâm ht thanh khon: Khi cu thanh khon ln hn cung thanh khon
(NPL<0), ngân hàng phi đi mt vi tình trng thâm ht thanh khon. Nhà
qun tr phi xem xét, quyt đnh ngun tài tr thanh khon ly t đâu, bao gi
thì có và chi phí bao nhiêu.
- Cân bng thanh khon: Khi cung thanh khon cân bng vi cu thanh khon
(NPL=0), tình trng này đc gi là cân bng thanh khon và đây là trng thái
lý tng nht và là mc tiêu ca qun lý thanh khon. Tuy nhiên, đây là tình
trng rt khó xy ra trên thc t.
1.3 Ri ro thanh khon trong hot đng kinh doanh ca NHTM
1.3.1 Khái nim
Ri ro thanh khon là loi ri ro đc trng và ph bin trong hot đng kinh
doanh ca NHTM. Ri ro thanh khon là ri ro mà ngân hàng không có kh nng
cung ng đy đ lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi; hoc cung ng
đ nhng vi chi phí cao. Nói cách khác, đây là loi ri ro xut hin trong trng
hp ngân hàng thiu kh nng chi tr do không chuyn đi kp các loi tài sn ra
tin mt hoc không th vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh
toán.
1.3.2 Các nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon
- Nhng nguyên nhân tin đ: có ba nguyên nhân chính khin cho ngân hàng
phi đi mt vi ri ro thanh khon thng xuyên là:
Th nht: Huy đng vn và đi vay vn vi thi hn ngn, và c tun hoàn
chúng đ s dng cho vay vi thi hn dài hn nên nhiu ngân hàng phi đi mt
vi s không trùng khp v thi hn đn hn gia tài sn có và tài sn n. Tht
him khi lung tin ròng bên tài sn có li va khít đ trang tri lung tin ròng bên
tài sn n. Thc t là, ngân hàng thng có mt t l đáng k tài sn n có đc đim
8
là phi đc hoàn tr tc thi nu ngi có k hn có th rút trc hn, Do đó,
ngân hàng luôn phi sn sàng thanh khon.
Th hai: Tài sn tài chính nhy cm vi nhng thay đi ca lưi sut. Khi lưi
sut tng, nhiu ngi gi tin s rút tin ra tìm kim ni gi khác có mc lưi sut
cao hn. Nhng ngi có nhu cu tín dng s hoàn li, hoc rút ht s d hn mc
tín dng vi mc lưi sut thp đư tho thun. Ngoài ra, lưi sut thay đi s nh
hng đn th giá ca các tài sn mà ngân hàng đem bán đ tng thanh khon, và
trc tip nh hng đn chi phí đi vay trên th trng tin t ca ngân hàng
Th ba: Ngân hàng luôn phi đáp ng nhu cu thanh khon mt cách hoàn
ho. Nhng trc trc v thanh khon s làm xói mòn nim tin ca dân chúng vào
ngân hàng. Hưy hình dung nhng gì s xy ra vi ngân hàng nu nh mt bui sáng
các quy chi tr tin hay các máy tr tin t đng ca ngân hàng đóng ca vi lý do
là thiu tin mt tm thi, không th thanh toán các t séc chuyn đn cng nh
nhng khon tin gi đn hn? Mt trong nhng công vic quan trng đi vi nhà
qun lý ngân hàng là luôn liên h cht ch vi nhng khách hàng có s d tin mt
ln và nhng khách hàng đang còn hn mc tín dng ln cha s dng đ bit đc
k hoch ca h khi nào thì rút tin và rút bao nhiêu đ có phng án thanh khon
hp lý.
- Nhng nguyên nhân t hot đng: Ri ro thanh khon có th phát sinh t hot
đng bên tài sn n hoc tài sn có ca ngân hàng.
Nguyên nhân bên tài sn n: Ri ro thanh khon có th phát sinh bt c
khi nào khi ngi gi tin thc hin rút tin ngay lp tc. Khi nhng ngi gi tin
rút tin đt ngt, buc ngân hàng phi đi vay b sung hoc phi bán bt tài sn
(chuyn hoá tài sn có thành dng tin mt) đ đáp ng kh nng thanh khon. Tin
mt có mc đ thanh khon cao nht trong tt c các nhóm thuc tài sn có, vì vy,
ngân hàng s dng tin mt là phng thc đu tiên và trc tip đ đáp ng nhu cu
thanh khon. Nhng vn đ là tin mt không mang li thu nhp lưi sut, do đó các
ngân hàng luôn có xu hng gim thiu tài sn có dng tin mt. thu đc lưi
9
sut, các ngân hàng phi đu t tin vào các tài sn ít thanh khon hoc vào nhng
tài sn có thi hn dài. Cho dù cui cùng thì hu ht các tài sn khác nhau cng có
th chuyn hoá thành tin nhng chi phí đ chuyn hoá thành tin ngay lp tc ca
các tài sn khác nhau thì rt khác nhau. Khi phi bán mt tài sn ngay lp tc thì giá
ca nó có th thp hn rt nhiu so vi trng hp có thi gian đ tìm kim ngi
mua và thng lng giá c và t đó có th đe do đn kh nng thanh toán cui
cùng ca ngân hàng. Ngoài thanh lý tài sn, ngân hàng có th tìm kim các ngun
vn b sung thông qua vic đi vay trên th trng tin t.
Nguyên nhân bên tài sn có: Ri ro thanh khon phát sinh liên quan đn
các cam kt tín dng. Khi mt cam kt tín dng đc thc hin thì nó cho phép
ngi vay tin hành rút tin vay bt c lúc nào trong thi hn ca nó và phía ngân
hàng phi đm bo có đ tin ngay tc thi đ đáp ng nhu cu ca ngi vay, nu
không ngân hàng phi đi mt vi ri ro thanh khon. Tng t nh bên tài sn n,
đ đáp ng nhu cu thanh khon bên tài sn có, ngân hàng có th gim s d tin
mt, chuyn hoá các tài sn khác thành tin, hoc đi vay các ngun vn b sung trên
th trng tin t.
1.3.3 Hu qu ca ri ro thanh khon
Có s đánh đi gia kh nng thanh khon và kh nng sinh li ca ngân hàng
nên công tác qun tr thanh khon tt s giúp gim thiu ri ro có th xy ra trong
hot đng kinh doanh đng thi vn đm bo đc kh nng sinh li cn thit.
Ngc li, nu qun tr thanh khon không tt ri ro thanh khon xy ra s đ li
hu qu:
- Hu qu nh ca ri ro thanh khon là gim uy tín và thu nhp ca Ngân hàng.
Ngân hàng phi huy đng vi lưi sut cao hn đ mua thanh khon trên th
trng hay bán các tài sn vi giá tr thp hn giá th trng. Tính thanh
khon yu kém cng dn ti s mt lòng tin ca công chúng cng nh đi tác.
- Tình trng ti t ca ri ro thanh khon là ngân hàng b phá sn, b quc hu
hoá hoá, b bán hoc b sát nhp. Nghiêm trng nht là t ri ro thanh khon
10
ca mt ngân hàng chuyn thành khng hong thanh khon và nguy c v n
trên toàn h thng ngân hàng.
1.4 Các phng pháp qun lỦ thanh khon - dòng tin
1.4.1 Qun lỦ theo phng pháp truyn thng
- Ni dung ca phng pháp:
Qun lý theo phng pháp truyn thng - phng pháp phân tích thanh khon
tnh là phng pháp qun lý thanh khon bng cách phân tích các ch s rút ra t
bng tng kt tài sn và c s d liu hin ti, t đó đa ra gii hn cho các ch s
đm bo thanh khon.
Mt s ch s qun lý thanh khon thông dng:
a) Ch s trng thái tin mt:
Ch tiêu này th hin kh nng thanh toán nhanh ca các ngân hàng ti
thi đim báo cáo. Nu ch s này càng ln thì ngân hàng càng có kh
nng thanh toán tc thì đ x lý các nhu cu tin mt tc thi. Tuy nhiên,
nu ch s này quá cao thì li làm gim li nhun ca ngân hàng. Theo
chun mc quc t, các NHTM nên duy trì ch tiêu này dao đng t 2% -
3% là hp lý.
b) Ch s d tr thanh toán:
Ch tiêu này th hin kh nng thanh toán ca ngân hàng ti thi đim báo
cáo. Thông thng các ngân hàng không đt gii hn cho ch tiêu này, trên
Ch s d tr thanh toán
D tr thanh toán
Tng tài sn có
Ch s trng thái tin mt
Vn kh dng
Tng tài sn có
11
thc t hin nay các ngân hàng đang có xu hng tng đu t vào giy t
có giá và đu t liên ngân hàng nhm mc tiêu lành mnh hoá tình hình tài
chính.
c) Ch s cho vay/tin gi:
Ch tiêu này th hin kh nng t huy đng đ s dng cho vay ca ngân
hàng ti thi đim báo cáo. Nu ch tiêu này càng ln thì kh nng thanh
toán ca ngân hàng càng thp nhng mang li li nhun nhiu hn. Theo
chun mc quc t, các NHTM nên duy trì ch tiêu này ti đa là 75% là
hp lý.
d) Ch s tin gi c s:
Ch tiêu này càng ln thì ngân hàng càng đc coi là có kh nng thanh
khon n đnh do huy đng đc các ngun vn n đnh.
e) Mt s ch s khác nh: ch s c cu tin gi, ch s ngun vn ngn hn
cho vay trung và dài hn, t l kh nng chi tr
- iu kin áp dng:
Ngân hàng cn xây dng các gii hn thc hin phù hp vi quy mô, tính
cht hot đng ca ngân hàng mình. Thông thng các ngân hàng thc
hin theo quy đnh ca NHNN hoc hn mc thc hin ca các ngân hàng
hot đng trên cùng đa bàn, khu vc có quy mô tính cht tng đng.
Ngân hàng cng cn có kho d liu tp trung và chng trình phn mm
đ xác đnh các ch s theo yêu cu.
Ch s tin gi c s
Tin gi c s
Tng tài sn n
Ch s cho vay/tin gi
D tr cho vay khách hàng trc d phòng ri ro
Tng tài sn có
12
1.4.2 Qun lỦ theo phng pháp hin đi
- Ni dung ca phng pháp
Phng pháp qun lý thanh khon hin đi - phng pháp phân tích thanh
khon đng là phng pháp đánh giá trng thái thanh khon ca ngân hàng bng
cách d đoán cung, cu thanh khon, d đoán chênh lch cung cu (khe h) thanh
khon, t đó đa ra quyt đnh qun lý thanh khon bng nhng hn mc, gii hn
thc hin. Theo phng pháp này, b phn có chc nng qun lý thanh khon cn
thc hin các công vic nh sau:
Lp báo cáo d tính thanh khon: Khi lp báo cáo, mi khon mc thuc
bng cân đi k toán đu phi đc báo cáo bng cách phân b d liu
gc lung tin vào, lung tin ra đn hn vào các di k hn: 1 ngày, 2 đn
7 ngày, 8 ngày đn 1 tháng, 1 tháng đn 3 tháng, 3 tháng đn 6 tháng. i
vi nhng khon mc không có k hn hoc không có ngày đn hn cu
thì cn s dng các gi thit kt hp vi phân tích d liu lch s đ chia
vào các thang k hn c th.
Phân tích mô phng thanh khon: Thit lp c kch bn trong tng lai
da trên các gi đnh vi các xác sut xy ra ti thiu 5%. Các gi đnh
gm:
Gi đnh thay đi lưi sut
Gi đnh thay đi môi trng kinh t v mô.
Vi mi kch bn, cn d báo các yu t: k hoch cho vay mi, kh
nng huy đng tin gi mi
Phân tích kh nng thanh khon: c thc hin vi gi thit hot đng
kinh doanh ngân hàng là “bình thng”, khi đó các ngân hàng s c tính
đc lng tin gi vào hoc rút ra. Nhà qun lý ngân hàng s cn phi
nm vng và giám sát hành vi ca các nhóm đi tng khách hàng theo
13
loi sn phm và ngày đáo hn, xây dng các kch bn tác đng đn lung
tin vào, lung tin ra đ t đó xác đnh trng thái thanh khon, d đoán
thanh khon trong thi gian ti d tha hay thiu ht.
ánh giá ri ro thanh khon: ánh giá tình trng ngân hàng s ra sao nu
tình hung xu nht có th xy ra mà c th tình hung đc đ cp đây
là khng hong ngân hàng xy ra ti ngân hàng, t đó đánh giá kh nng
chng đ ca ngân hàng trc nhng tình hung xu.
- iu kin áp dng:
Ngân hàng phi có kho d liu tp trung vi c s d liu đ mnh phc
v cho công tác lp báo cáo, phân tích, d báo. Do đó, yêu cu ngân hàng
phi có mt nn tng c s vt cht cng nh trình đ công ngh phát
trin mc tng đi cao.
Vi phng pháp này đi tng là trng thái thanh khon trong tng lai
vi nhiu yu t khách quan tác đng nên yêu cu kh nng phân tích, d
báo, tng đi chính xác và phc tp, do vy yêu cu v trình đ cán b
tác nghip cng tng đi cao trong khi đây cng là hn ch ph bin ca
các NHTM Vit Nam hin nay.
Mt công c qun lý ri ro hin đi - phng pháp Value at Risk (VaR-giá tr
chu ri ro) đc các nhà qun lý rt a chung vì đây là mt trong nhng công c
lng hoá ri ro hu hiu nht hin nay và vì VaR khin cho vic qun lý ri ro trc
quan, c th và d dàng hn rt nhiu. VaR còn đc chun hoá quc t trong tiêu
chun Basel cho các ngân hàng. Hu ht các NHTM trên th gii đu đang áp dng
mô hình tính VaR đ xác đnh mc đ chu ri ro ti đa đi vi các hot đng kinh
doanh trên th trng tài chính ca mình, trên c s đó, các ngân hàng có th đa
các yêu cu vn ti thiu liên quan đn ri ro th trng; đ d đoán cung, cu ti
đa thanh khon đi vi thanh khon ngân hàng, t đó các ngân hàng có th có các
phng án s dng vn hoc huy đng vn đáp ng kp thi.
14
1.5 Phng pháp Value at Risk (VaR)
1.5.1. Khái nim
Theo khái nim ca Ngân hàng Thanh toán quc t (BIS), VaR là mt k thut
thng kê nhm c lng mc tn tht ti đa (vi mt xác sut nào đó) đi vi mt
danh mc đu t tài sn ca ngân hàng trong mt khong thi gian nht đnh.
Theo cách thông dng nht, VaR đo lng giá tr tn tht tim tàng ca mt
tài sn hoc mt danh mc tài sn ri ro trong mt thi gian xác đnh nh ngày,
tháng, nm vi mt đ tin cy nht đnh. VaR tr li câu hi: vi s bin đng ca
th trng hin nay, vi danh mc đu t mà tôi đang s hu, liu trong 1 ngày, 1
tun, 1 tháng, 1 nm tôi có th mt bao nhiêu tin.
Ví d, ngày hôm nay, kt qu tính VaR mt ngày ca mt tài sn vi đ tin
cy 95% cho giá tr 100 USD có ngha là ch có 5% c hi giá tr VaR ca tài sn s
gim nhiu hn 100 USD trong ngày hôm sau.
VaR thng th hin di dng phn trm hay bng đn v tin.
Ngi ta thng dùng VaR đ tính toán ri ro th trng, ri ro tín dng và
mt s ri ro khác.
Hình 1.1: Minh ha VaR trong phân phi TSSL danh mc
VaR
5%
95%
L
VaR
Li
Phân phi
TSSL
danh mc