i
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN VÂN ANH
CHIN LC KINH DOANH TH CA
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN NGOI
THNG VIT NAM N NM 2020
Chuyên ngành: Kinh t tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS BÙI KIM YN
TP. H CHÍ MINH – Nm 2012
ii
LI CAM OAN
Tôi cam đoan lun vn thc s “Chin lc kinh doanh th ca Ngân hàng thng
mi c phn Ngoi Thng Vit Nam đn nm 2020” là do bn thân t nghiên cu và
thc hin theo s hng dn khoa hc ca PGS.TS Bùi Kim Yn.
Các thông tin, s liu và kt qu trong lun vn là hoàn toàn trung thc.
Ngi Cam oan
Nguyn Vân Anh
iii
MC LC
PHN M U Trang 1
1. S cn thit la chn đ tài nghiên cu 1
2. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu 2
3. Mc tiêu nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu ca lun vn 3
CHNG 1: TH NGÂN HÀNG VÀ HOCH NH CHIN
LC KINH DOANH TH NGÂN HÀNG 4
1.1 Th ngân hàng 4
1.1.1 Khái nim 4
1.1.2 Phân loi th ngân hàng 4
1.1.3 S ra đi và phát trin th ngân hàng 9
1.1.4 Các ch th tham gia hot đng kinh doanh th 9
1.1.5 Các hot đng kinh doanh th ca ngân hàng thng mi 10
1.1.6 Li ích ca th ngân hàng trong nn kinh t 12
1.2 Hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng 14
1.2.1 Khái nim chin lc 14
1.2.2 Khái nim hoch đnh chin lc 15
1.2.3 Các bc hoch đnh chin lc 15
1.2.3.1 Xác đnh mc tiêu chin lc 15
1.2.3.2 Phân tích môi trng bên ngoài doanh nghip 16
1.2.3.3 Phân tích môi trng bên trong doanh nghip 16
1.2.3.4 Phân tích chin lc và la chn 17
1.2.4 Hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng 17
1.2.5 Ý ngha ca hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng 17
1.2.6 Các nhân t nh hng đn chin lc kinh doanh th ngân hàng 18
iv
1.2.7 Các công c đc s dng trong quá trình hoch đnh chin lc 19
1.2.7.1 Mô hình nm th lc cnh tranh ca Micheal Porter. 19
1.2.7.2 Chui giá tr ca Micheal Porter. 22
1.2.7.3 Ma trn SWOT. 23
KT LUN CHNG 1 26
CHNG 2: THC TRNG KINH DOANH TH TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN NGOI THNG VIT NAM. 27
2.1 Tng quan th trng th Vit Nam 27
2.2 Thc trng kinh doanh th ca Vietcombank giai đon 2007-2011. 28
2.2.1 Gii thiu tng quan v Vietcombank và hot đng kinh doanh Th
Vietcombank. 28
2.2.1.1 Gii thiu tng quan v Vietcombank 28
2.2.1.2 Gii thiu v hot đng kinh doanh th ca Vietcombank 29
2.2.2 Tng kt hot đng kinh doanh th ca Vietcombank giai đon 2007-
2011. 30
2.2.2.1 Hot đng thanh toán th 31
2.2.2.2 Hot đng phát hành và s dng th do Vietcombank phát hành 33
2.2.2.3 Hot đng phát trin mng li. 36
2.2.2.4 Hot đng qun lý ri ro và tra soát khiu ni 37
2.2.2.5 Hot đng Marketing 38
2.2.3 Nhng hn ch trong hot đng kinh doanh th Vietcombank 40
2.2.3.1 Thit k kho sát: 40
2.2.3.2 Kt qu kho sát: 41
2.2.4 Phân tích môi trng bên ngoài ca th Vietcombank. 42
2.2.4.1 Môi trng v mô 42
2.2.4.2 Môi trng vi mô 49
2.2.5 Phân tích môi trng bên trong ca th Vietcombank. 54
v
2.3 V th ca Vietcombank và các đi th cnh tranh ca Vietcombank trên th
trng th Vit Nam. 63
2.3.1 Th phn th Vietcombank giai đon 2007-2011. 63
2.3.2 V th ca Vietcombank và các đi th cnh tranh chính ca Vietcombank
trên th trng th Vit Nam. 64
2.3.3 Các chính sách cnh tranh ca các đi th ca Vietcombank. 70
KT LUN CHNG 2 73
CHNG 3: CHIN LC KINH DOANH TH CA NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN NGOI THNG VIT NAM N NM 2020. 74
3.1 Xu hng phát trin ca th trng th Vit Nam trong thi gian ti. 74
3.2 Mc tiêu kinh doanh th ca Vietcombank đn nm 2020. 75
3.3 xut chin lc kinh doanh th Vietcombank. 76
3.3 Gii pháp thc hin chin lc kinh doanh th Vietcombank 78
3.3.1 Giai đon 1: t nm 2012 đn nm 2015 79
3.3.2 Giai đon 2: t nm 2016 đn nm 2020 83
KT LUN CHNG 3 86
KT LUN 87
TÀI LIU THAM KHO 88
PH LC 89
vi
DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh th Vietcombank giai đon 2007-2011 30
Bng 2.2: Tình hình phát hành các loi th tín dng quc t nm 2010-2011 34
Bng 2.3: Th phn th Vietcombank nm 2011 (S liu đn 31/12/2011) 64
Bng 3.1: Ma trn SWOT th Vietcombank. 77
DANH MC CÁC PH LC
Trang
Ph lc 1: Bng câu hi 89
Ph lc 2: Thng kê đánh giá ca khách hàng đi vi sn phm dch v th
Vietcombank. 95
vii
DANH MC CÁC HÌNH V
Trang
Hình 1.1: Quy trình phát hành và thanh toán th. 11
Hình 1.2. Mô hình các bc công vic trong giai đon hoch đnh chin lc 15
Hình 1.3: Mô hình nm th lc cnh tranh ca Micheal Porter 19
Hình 1.4: Chui giá tr ca Micheal Porter. 23
Hình 1.5 : Ma trn SWOT 25
Hình 2.1: Th phn thanh toán các loi th quc t ca Vietcombank nm 2011 32
Hình 2.2 : Th phn th Vietcombank giai đon 2007-2011. 63
Hình 2.3: Th phn DSTT th quc t nm 2011 64
Hình 2.4: Th phn phát hành th quc t nm 2011. 65
Hình 2.5: Th phn DSSD th quc t nm 2011 66
Hình 2.6: Th phn phát hành th ghi n ni đa nm 2011. 67
Hình 2.7: Th phn DSSD th ghi n ni đa nm 2011. 68
Hình 2.8: Th phn s lng POS nm 2011 69
Hình 2.9: Th phn s lng ATM nm 2011 69
viii
DANH MC CÁC CH VIT TT
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
Agribank Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
Amex American Express
ANZ Ngân hàng TNHH mt thành viên ANZ (Vit Nam)
ATM Máy rút tin t đng (Automatic Teller Machine)
BIDV Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
DSSD Doanh s s dng
DSTT Doanh s thanh toán
VCNT n v chp nhn th
EDC Thit b đc th đin t (Electronic Data Capture)
GNQT Ghi n quc t
HSBC Ngân hàng TNHH mt thành viên HSBC (Vit Nam)
NHNN Ngân hàng Nhà Nc
NHTM Ngân hàng thng mi
PIN Mã xác thc ch th (Personal Identification Number)
POS Máy chp nhn thanh toán th (Point of Sale)
Sacombank Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
TCTQT T chc th quc t
TDQT Tín dng quc t
Techcombank Ngân hàng thng mi c phn K Thng Vit Nam
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
TTKDTM Thanh toán không dùng tin mt
TTT Trung tâm Th Vietcombank
UOB Ngân hàng United Overseas Bank (Vit Nam)
Vietcombank Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
1
PHN M U
1. S cn thit la chn đ tài nghiên cu
Cùng vi s phát trin mnh m ca nn kinh t th gii, Vit Nam luôn tích cc
hòa vào xu th hi nhp toàn cu đng thi tin đn d b các rào cn trong nhiu lnh
vc v thng mi và tài chính. iu này đng ngha vi vic các t chc kinh t trong
nc phi đi mt vi áp lc cnh tranh bình đng vi các tp đoàn và các công ty toàn
cu. T đây, bài toán đt ra là chúng ta cn phi cp thit hoch đnh chin lc kinh
doanh phù hp cho mình.
D nhn thy rng, ngân hàng chính là mt trong nhng lnh vc đã, đang và s
chu nhiu đe da và thách thc nht trc áp lc cnh tranh ngày càng khc lit trc
yêu cu m ca nn kinh t. Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam (vit tt là
Vietcombank) cng không nm ngoài xu th đó. Tri qua 49 nm n lc vì mt Vit
Nam thnh vng, Vietcombank đã có nhng đóng góp quan trng cho s n đnh và
phát trin ca kinh t đt nc, phát huy tt vai trò ca mt ngân hàng đi ngoi ch
lc, phc v hiu qu cho phát trin kinh t trong nc, đng thi to nhng nh
hng quan trng đi vi cng đng tài chính khu vc và toàn cu. Trong đó, chúng ta
có th k đn hot đng kinh doanh th ca Vietcombank. Luôn là ngân hàng gi v th
s mt trên th trng th ti Vit Nam, Vietcombank đng trc áp lc rt ln đ gi
vng th phn và ti đa hóa li nhun đóng góp mt phn quan trng trong hot đng
kinh doanh chung và phát trin hình nh, thng hiu Vietcombank.
Xut phát t thc tin kt hp nhng kin thc đã thu nhn trong quá trình hc
tp, nghiên cu, và thc t công tác ti Vietcombank, tôi đã chn đ tài: “Chin lc
kinh doanh th ca Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam đn nm
2020” làm lun vn tt nghip.
2
2. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài này là chin lc kinh doanh th ca Ngân hàng
TMCP Ngoi Thng Vit Nam đn nm 2020.
Do nhng hn ch trong quá trình nghiên cu, đ tài đc thc hin trong phm vi
nghiên cu c th nh sau:
- Ch nghiên cu các vn đ có liên quan đn th ngân hàng – th đc các ngân
hàng phát hành.
- S liu s dng trong đ tài
đc thu thp ch yu t nm 2007 đn 2011.
3. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca lun vn là khái quát c s lý lun v hoch đnh chin lc và th
ngân hàng, đng thi tìm hiu và phân tích th trng th ti TP.HCM nhm hiu sâu
hn sc cnh tranh ca th trng này. T đó, bài vit tin hành đ xut chin lc
kinh doanh th ca Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam đn nm 2020.
4. Phng pháp nghiên cu
thc hin mc tiêu nghiên cu, đ tài s dng kt hp nhiu phng pháp
nghiên cu khác nhau nhm tn dng tính cht hp lý và u vit ca tng loi phng
pháp nghiên cu khoa hc. C th bao gm:
Phng pháp thng kê: thu thp và x lý thông tin qua 2 ngun, đó là: Dùng d
liu ni b đc tng hp t Trung tâm th - Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit
Nam; Dùng d liu thu thp t các ngun: sách báo, các phng tin truyn thông,
thông tin thng mi, các t chc, hip hi
Ngoài ra, lun vn còn s dng các phng pháp khác nh duy vt bin chng
gn lin vi phng pháp phân tích, so sánh, quy np, phán đoán, tng hp, kt hp
gia lý lun và thc tin t duy logic đ phân tích chng minh và đ xut gii pháp,
phng pháp quan sát, phng vn chuyên gia: các cán b, các lãnh đo phòng th
3
Vietcombank chi nhánh TP.HCM – ni tác gi đang công tác và Trung tâm Th
Vietcombank.
Phng pháp x lý thông tin: Lun vn s dng phng pháp mô hình hóa, phân
tích nhân qu, thng kê mô t khi phân tích v thc trng hat đng kinh doanh th và
kt hp s dng kin thc t các môn hc: Qun tr chin lc, Marketing…
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn chia thành 3 chng:
Chng 1: Th ngân hàng và hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng.
Chng 2: Thc trng kinh doanh th ti Vietcombank.
Chng 3: Chin lc kinh doanh th ca Vietcombank đn nm 2020.
4
CHNG 1: TH NGÂN HÀNG VÀ HOCH NH CHIN LC
KINH DOANH TH NGÂN HÀNG.
1.1 Th ngân hàng
1.1.1 Khái nim
Th là phng tin thanh toán không dùng tin mt, do ngân hàng phát
hành th cp theo các điu kin và điu khon đc các bên tho thun cho khách
hàng s dng đ thanh toán tin hàng hoá dch v hoc đ rút tin mt các máy rút
tin t đng hay ti các ngân hàng đi lý trong phm vi s d ca tài khon tin gi
hoc hn mc tín dng đc ký kt gia ngân hàng phát hành th và ch th.
1.1.2 Phân loi th ngân hàng
Có rt nhiu tiêu thc đ phân loi th nhng ch yu ngi ta s dng theo 3
phng thc chính: Phân loi theo công ngh sn xut, phân loi theo tính cht thanh
toán ca th và phân loi theo phm vi s dng th.
• Cn c theo công ngh sn xut chia thành 3 loi:
Th in ni
Là loi th mà trên b mt th đc khc ni các thông tin cn thit. Ngày nay
loi th này ít đc s dng vì công ngh in quá thô s, d b làm gi mà kt hp vi
các công ngh mi nh th t, th thông minh.
Th t
Là loi th mà các thông tin ca ch th va đc dp ni mt trc ca th
va đc mã hoá trong bng t
mt sau ca th. Các thông tin này phi đm bo
chính xác và khp vi nhau. Th t hin nay đang chim phn ln trong tng s lng
th đang s dng trên th trng. Nhc đim ca th t là s lng các thông tin đc
mã hoá không nhiu và mang tính c đnh nên không th áp dng k thut mã hoá an
toàn và có th b n cp thông tin bng các thit b ni vi máy vi tính.
5
Th thông minh
ây là th h mi nht ca th, có đc tính bo mt và an toàn rt cao, da trên
k thut vi x lý tin hc, gn vào th mt chip đin t có cu to nh mt máy tính
hoàn ho. Thông thng mt tm th thông minh đc gn chip đin t đ thay th cho
di bng t sau th. Cng có trng hp th thông minh có c Chip đin t và bng t.
Chip đin t đc lp vi th và đc gn trên b mt ca th, v bn cht gm 2 loi
chip: chip b nh và chip x lý d liu. Chip b nh lu tr toàn b các thông tin cn
thit phc v cho công tác thanh toán th trong mi ln s dng còn chip x lý d liu
có kh nng b sung, xoá b hoc điu chnh các thông tin trong b nh. Th thông
minh gn chip x lý d liu có kh nng va lu tr các thông tin v ch th, đim
thng tích lu đng thi lu tr c s liu v nhng ln giao dch ca ch th ti
VCNT. Tính nng vt tri này ca th thông minh giúp ct gim chi phí x lý đi
vi ngân hàng và các trung gian thanh toán bi vic đi chiu thông tin tài khon và
thông tin ca ch th cng nh vic cp nht thông tin liên quan ti th gi đây đã
đc thc hin ngay ti VCNT. Tuy nhiên, do s dng công ngh mi nên giá thành
cao, h thng máy chp nhn thanh toán th này cng đt nên s dng còn cha ph
bin nh th t.
• Cn c vào tính cht thanh toán có th chia thành 2 loi chính là th tín dng
và th ghi n.
Th tín dng (Credit card)
Là phng tin TTKDTM cung cp cho ngi s dng kh nng chi tiêu
trc tr tin sau. Ti thi đim khách hàng thanh toán hàng hóa dch v ngân hàng
s đng ra tm ng thanh toán cho đn v cung cp hàng hoá dch v và sau đó s
tin hành thu hi khon tin này t khách hàng sau mt khong thi gian nht đnh
theo tho thun gi
a ngân hàng và ch th. Ngân hàng và các t chc tài chính phát
hành th tín dng cho khách hàng da trên uy tín và kh nng đm bo chi tr ca
6
tng khách hàng. Kh nng đm bo chi tr đc xác đnh da trên các tiêu chí
nh: thu nhp, tình hình chi tiêu, uy tín, mi quan h sn có vi các t chc tài
chính… ca khách hàng. Khi s dng th, thay bng tin mt, ch th xut trình th
ca mình ti các đim cung ng hàng hóa dch v có chp nhn th đ thanh toán.
n mt ngày nht đnh mi tháng, ngân hàng s gi mt bn sao kê v chi tit s
tin ch th đã chi trong tháng trc đó. Ch th có th chn thanh toán s tin
trc thi hn ghi trong thông báo, khi đó ch th không phi tr lãi. Nu không,
ch th có th tr s tin thp hn tng sao kê, phn còn li có th tr t t và s b
tính lãi theo quy đnh ca ngân hàng. Lúc này, ch th đc xp vào nhóm
revolving. Nu chm tr so vi quy đnh và thp hn s tin ti thiu (quy đnh
Vietcombank hin nay là 10% tng giá tr sao kê), ngân hàng tin hành tính tin
pht và có th tm thi khóa th. Thông tin v vic đ phát sinh n xu ca ch th
s đc cp nht trên trung tâm thông tin tín dng, tng t nh trng hp n xu
tín dng.
Th tín dng có th đc dùng đ thanh toán trc tip hoc thanh toán
online. Trng hp thanh toán trc tip, ví d ch th đang s dng là th VISA,
ch th mua hàng và yêu cu thanh toán bng th ca mình (ca hàng phi nhn
thanh toán bng VISA), ca hàng s qut th ca ch th vào mt chic máy đc
th, đc các thông tin ca bn ghi trrên bng t và liên lc vi ngân hàng đi lí qua
modem, đin thoi… đng thi gi kèm yêu cu v s tin cn thanh toán, ngân
hàng s kim tra c s d liu ca VISA xem th có hp l không (có phi là th
mt cp hay th ht hn không…), sau đó, ngân hàng s báo li trong vài giây v
máy đc th là giao dch đã đc duyt, ch th nhn hóa đn thanh toán. Trng
hp thanh toán online, ch th ch phi cung cp tên, ngày ht hn và s th ( 16 s
in trên mt trc th) thì đi lí cung cp dch v cng s kim tra tng t nh làm
qua máy đc th. Tuy nhiên, giao dch online cha chc an toàn (do hacker…), nu
bn ch th phát hin ra giao dch không do mình thc hin trên hóa đn thông báo
7
ca ngân hàng có th đn ngân hàng và yêu cu kim tra li, nu ch th chng
minh đc giao dch không phi do ch th thc hin, ngân hàng s s dng các
bin pháp nghip v đ bo đm quyn li cho bn.
Ngoài các sn phm th tín dng quc t thông thng nh Visa, Master
(hng vàng, hng chun), đ đáp ng ti đa nhu cu ca khách hàng, các TCTQT
còn đa ra mt sn phm th tín dng đc bit (hng Platinum) phc v nhng
khách hàng có thu nhp rt cao, có kh nng tài chính vng vàng và có mc chi tiêu
ln. Khi s dng th này khách hàng đc hng mt hn mc tín dng đc bit
cao hoc không b chi phi bi hn mc tín dng nhng ch th s phi thanh toán
toàn b s tin phát sinh cho ngân hàng vào ngày đn hn.
Th ghi n
(debit card):
Th ghi n cho phép khách hàng tip cn vi s d tài khon ca mình qua
h thng kt ni trc tuyn đ thanh toán hàng hoá dch v ti các VCNT hoc
thc hin các giao dch liên quan ti tài khon ti các máy ATM. Mc chi tiêu ca
ch th ph thuc ch yu vào s d trong tài khon. Ngân hàng gi vai trò cung
cp dch v cho ch th và thu phí dch v. i vi th ghi n, gia ngân hàng và
khách hàng không din ra quá trình cho vay tín dng, không có vic phân loi khách
hàng nên mi khách hàng ch cn có tài khon ti ngân hàng đu có th tip cn vi
sn phm th ghi n ca ngân hàng. Chính vì vy v mc đ có th thay th tin
mt, th ghi n chim u th vt tri so vi th tín dng. Th ATM là hình thc
phát trin đu tiên ca th ghi n, cho phép khách hàng có th tip cn trc tip ti
tài khon ti ngân hàng t máy rút tin t đng. Ch th có th thc hin nhiu giao
dch khác nhau ti máy ATM bao gm: rút tin, chuyn khon, xem s d tài khon,
in sao kê, thanh toán hàng hóa, dch v H thng ATM hin đi còn cho phép ch
th gi tin vào tài khon ca mình ngay ti các máy ATM, đi séc, đi ngoi
t…cng nh t mình thc hin nhiu dch v ngân hàng khác. Cùng vi th ATM,
8
h thng ATM đã cung cp cho khách hàng s dng th kh nng giao dch ngoài
gi làm vic, ngoài tr s ngân hàng và kh nng t phc v. Theo thi gian, các t
chc th đã ch đng kt ni h thng ATM vi nhau to nên mt mng ATM khu
vc, cho phép khách hàng có th thc hin giao dch ti nhiu máy ATM hn. Hin
nay hai h thng ATM ln nht trên th gii là Cirrus ca MasterCard và Plus ca
Visa sn sàng cho phép th ca ngân hàng và nhng t chc tín dng khác kt ni,
to nên mt mng li rng khp toàn cu. Ngoài hai loi th tín dng và th ghi n
nói trên, mt hình thc th ngân hàng đang ngày càng tr nên ph bin là th liên
kt.
Th liên kt là sn phm ca mt ngân hàng hay t chc tài chính kt hp
vi mt bên th ba và thông thng tên, nhãn hiu thng mi hoc logo ca bên
th ba này cng đng thi xut hin trên tm th. Ngoài nhng đc đim sn có ca
th ngân hàng thông thng, th liên kt có sc hp dn hn vi khách hàng bi
chính nhng li ích ph tri do bên th ba đem li. Ví d th Visa co-brand do ngân
hàng Standard Chartered và tp đoàn thi trang Espirit phát hành mang li cho ch
th nhng tin ích ph tri riêng bit nh đc chm sóc sc đp min phí, gim giá
20% cho tt c các mt hàng hiu Espirit trong 3 tháng đu tiên….
• Cn c vào phm vi s dng ca th có th chia thành hai loi:
Th ni đa là th do các TCPHT s dng thay th tin mt đ thanh toán hàng
hoá dch v và rút tin mt trong phm vi quc gia. Thông thng đó là th ghi n ni
đa ca các TCPHT s dng ti h thng máy ATM và mng li các VCNT ca
TCPHT và ngân hàng đi lý, ngân hàng liên kt vi TCPHT đó trong mt nc.
Th quc t là th mang thng hiu ca các t chc th quc t do các ngân
hàng, t chc tín dng làm đi lý phát hành. Th quc t có th đc s dng trên
phm vi trong nc và quc t, ti bt k các VCNT hoc máy ATM có mang biu
tng chp nhn thanh toán th đó. phát hành th quc t, ngân hàng phát hành th
9
phi đng ký và đc chp nhn làm thành viên ca TCTQT, tuân th cht ch các quy
đnh trong vic phát hành và thanh toán th do TCTQT đó ban hành. Có 2 loi th quc
t là th ghi n quc t và th tín dng quc t.
1.1.3 S ra đi và phát trin th ngân hàng
Theo lch s ra đi đã đc tng kt, th ngân hàng ra đi t nhu cu thanh
toán và phát trin da trên nn tng công ngh cng nh chi
n lc thay th tin
mt trong lu thông. Thc t cho thy, th ngân hàng là s phát trin tt yu trong
lnh vc tài chính ngân hàng, đng thi đã và đang phn ánh s phát trin ca khoa
hc công ngh và vn minh xã hi. Tip thu và ng dng nhng thành tu ca th
gii v khoa hc k thut, nht là v công ngh thông tin, h thng th ngày càng
hoàn thin và phát trin. Cùng vi mng li thành viên và khách hàng phát trin
hàng ngày, các TCTQT đã xây dng h thng x lý giao dch và trao đi thông tin
toàn cu v phát hành, thanh toán, cp phép, tra soát, khiu kin và qun lý ri ro.
Vi doanh s giao dch hàng trm t USD mi nm, th ngân hàng đang cnh tranh
quyt lit cùng tin mt và séc trong h thng thanh toán toàn cu. ây là thành
công đáng k đi vi mt ngành kinh doanh mi ch có vài thp k hình thành và
phát trin.
1.1.4 Các ch th tham gia hot đng kinh doanh th
Hot đng phát hành, s dng và thanh toán th ngân hàng trong nc có s
tham gia cht ch ca 4 thành phn c bn là: ngân hàng phát hành th, ngân hàng
thanh toán th, ch th và các đn v chp nhn th (VCNT). i vi th quc t
còn thêm mt thành phn na là các T chc th quc t. Mi ch th đóng vai trò
quan trng khác nhau trong vic phát huy ti đa tính nng phng tin thanh toán
hiên đi không dùng tin mt ca th ngân hàng.
T chc th quc t là đn v đng đu qun lý mi hot đng và thanh toán
th trong mng li ca mình. ây là hip hi các t chc tài chính, tín dng ln có
10
mng li hot đng rông khp và đt đc s ni ting vi thng hiu và sn
phm đa dng nh: t chc th Visa, t chc th MasterCard,công ty th American
Express, công ty th JCB, công ty th Diners Club, công ty Mondex…. T chc th
quc t đa ra nhng quy đnh c bn v hot đng phát hành, s dng và thanh
toán th, đóng vai trò trung gian gia các t chc và các công ty thành viên trong
vic điu chnh và cân đi các lng tin thanh toán gia các công ty thành viên.
Ngân hàng phát hành là ngân hàng t mình phát hành th mang thng hiu
riêng hoc đc t chc th quc t, công ty th trao quyn phát hành th mang
thng hiu ca nhng t chc và công ty này.
Ngân hàng thanh toán là ngân hàng thanh toán là ngân hàng chp nhn các
loi th nh mt phng tin thanh toán thông qua vic ký kt hp đng chp nhn
th vi các đim cung ng hàng hoá dch v trên đa bàn.
Ch th là nhng cá nhân hoc ngi đc u quyn (nu là th do công ty
u quyn s dng) đc ngân hàng phát hành th, có tên in ni trên th và s dng
th theo nhng điu khon, điu kin ngân hàng quy đnh.
n v chp nhn th là các đn v cung ng hàng hoá dch v ký kt hp
đng chp nhn th nh mt phng tin thanh toán đc gi là VCNT. Các
ngành kinh doanh ca các VCNT tri rng t nhng ca hiu bán l đn các nhà
hàng n ung, khách sn, sân bay
1.1.5 Các hot đng kinh doanh th ca ngân hàng thng mi
Có th mô hình hóa chu trình hot đng kinh doanh th theo s đ sau đây:
11
Hình 1.1: Quy trình phát hành và thanh toán th. (Ngun: Vietcombank, 2009,
Quy trình nghip v th tp I-II-III).
Hot đng phát hành: Hot đng phát hành ca ngân hàng bao gm vic
qun lý và trin khai toàn b quá trình tip th khách hàng, phát hành th, s dng
th, gii quyt tra soát qun lý ri ro và thu n khách hàng. Các quá trình này có vai
trò quan trng nh nhau, có liên quan cht ch đn vic phc v khách hàng.
V c bn hot đng phát hành th gm các ni dung chính sau đây: T chc
các hot đng tip th đ đa sn phm vào th trng, thm đnh khách hàng phát
hành th, cp hn mc tín dng đi vi th tín dng, thit k và t chc mua th
trng, in ni, mã hóa th và to s PIN cho khách hàng, qun lý thông tin khách
hàng, qun lý hot đng s dng th ca khách hàng, qun lý tình hình thu n ca
khách hàng, ngn nga và điu tra các hành vi s dng th gi mo, cung cp dch
v khách hàng, t chc thanh toán bù tr vi các t chc th quc t.
Hot đng thanh toán: Cùng vi phát hành, hot đng thanh toán th đóng
vai trò quyt đnh đn s phát trin ca dch v th. Hot đng thanh toán bao gm:
Th nht là tip th và qun lý VCNT. Ngân hàng tip xúc vi các đn v
cung ng hàng hóa dch v có tim nng cho hot đng th, thuyt phc h ký kt
hp đng chp nhn thanh toán th; cung cp dch v cho các VCNT nh lp đt
Ch th
VCNT
Ngân hàng
thanh toán
T chc
th quc
t
2- mua hàng hóa dch v
8-
tm
ng
3-
gi
d
liu
Ngân hàng
phát hành
1-
Phát
hành
th
4 - gi d liu
7 - chp nhn
thanh toán
9 – báo có
5 - gi d liu
6 - chp nhn thanh toán
10 – báo n
11-
Sao kê
và
Thanh
toán
12
thit b đc th, hng dn quy trình nghip v chp nhn th, bo trì bo dng
máy móc thit b thanh toán th; tin hành vic qung cáo cho các VCNT nói
chung hoc các VCNT tim nng cùng vi chng trình qung cáo, khuch trng
th; xây dng chính sách khuyn mãi hp lý đi vi các VCNT bng cách xp
hng, tính đim phc v hoc lng giá tr giao dch ti đn v đ t đó có chính
sách gim phí, t l chit khu cho ch th và VCNT; tip xúc vi các khách hàng
là cá nhân, doanh nghip có tim nng s dng th, thuyt phc h ký kt hp đng
s dng th thông qua nhng tin ích ca th ngân hàng nói chung và các u th v
dch v ngân hàng cung cp; duy trì mi liên h vi ch th, khuyn khích tiêu dùng
ca ch th thông qua vic xây dng các chng trình khuyn mi, đim thng.
Th hai là hch toán thanh toán bao gm xây dng và qun lý h thng thông
tin khách hàng VCNT, qun lý hot đng ca mng li VCNT, t chc thanh
toán các giao dch s dng th cho các VCNT, cung cp dch v khách hàng, t
chc tp hun kin thc thanh toán th cho nhân viên các VCNT, cung cp trang
thit b, vt t phc v cho công tác thanh toán th.
Hin nay hot đng thanh toán th trên th trng quc t đã phát trin mc
đ rt cao vi trên hàng trm nghìn VCNT ti hn 200 quc gia, chp nhn th
mang các thng hiu ni ting th gii nh Visa, MasterCard, American Express,
Diners Club, JCB và nhiu loi th quc t và ngân hàng ni đa khác. Ti Vit
nam, s lng các ngân hàng thanh toán th tính đn nm 2011 đã đt khong 35
ngân hàng vi mng li hn 40.000 VCNT trên toàn quc.
1.1.6 Li ích ca th ngân hàng trong nn kinh t:
i vi ch th:
Ch th s dng th ca mình đ thanh toán hàng hoá, dch v ti các đn v
cung ng hàng hoá, dch v có chp nhn th (VCNT), các đim ng tin mt
thuc h thng ngân hàng hoc s dng th
đ thc hin các giao dch ti máy rút
13
tin t đng. Th ngân hàng là gii pháp thanh toán quc t khi không mua đc
ngoi t. Ch th s dng th an toàn hn dùng tin mt. Khi b mt, ch th ch cn
báo vi ngân hàng ca bn đ khóa th li. i vi th tín dng, ch th có th chi
tiêu trc, tr tin sau vi thi gian u đãi min lãi t 30 đn 51 ngày (tùy theo
ngân hàng). Ngoài ra, ch th có th đc hng nhng u đãi, khuyn mãi t ngân
hàng nh chit khu khi chi tiêu, min phí du lch, cng đim thng…
i vi ngân hàng phát hành:
Trin khai hot đng phát hành th, ngoài vic hng các khon phí và lãi
nh: phí phát hành th, phí thng niên, phí chuyn đi ngoi t, lãi tr chm khi s
dng th tín dng t ch th, các ngân hàng phát hành còn đc hng khon phí
trao đi do ngân hàng thanh toán chia s t phí thanh toán thông qua các t chc th
quc t. ây là phn li nhun c bn ca các t chc tài chính, ngân hàng phát
hành th. Vi vic phát hành th, thng hiu và hình nh ca ngân hàng ngày càng
đc qung bá rng rãi trong và ngoài nc. Phát hành th giúp huy đng ngun
vn ngn hn ln. Phát hành th kích thích tng trng tín dng tiêu dùng cá nhân
và giúp m rng các dch v khác nh dch v tr lng, chuyn tin, chuyn
khon, ngân hàng đin t, thanh toán quc t…
i vi ngân hàng thanh toán:
Vic trin khai hot đng thanh toán th, ngân hàng thu li nhun t ngun
phí chit khu tính trên giá tr giao dch thanh toán bng th t các VCNT và máy
ATM. Thông thng ngân hàng thanh toán s thu t các VCNT mt mc phí chit
khu cho vic chp nhn thanh toán th ca đn v, nó có th tính phn trm trên giá
tr mi giao dch hoc tính theo tng giá tr giao dch th. Mc chit khu cao hay
thp ph thuc vào tng ngân hàng và vào mi quan h chin lc ca ngân hàng
vi VCNT.
14
i vi n v chp nhn th:
Mc dù phi tr cho ngân hàng thanh toán mt t l phí chit khu nht đnh
nhng bù li các VCNT thông qua đó thu hút đc mt khi lng khách hàng
ln, bán đc nhiu hàng hn qua đó góp phn nâng cao hiu qu sn xut kinh
doanh cng nh li nhun ca đn v. Ngoài ra, đn v cng gim đc ri ro vi
tin gi, tin kém cht lng và gim đc chi phí kim đm tin mt.
i vi nn kinh t:
Th ngân hàng đáp ng nhu cu thanh toán không dùng tin mt an toàn, hiu
qu, s dng thun tin, có kh nng tng bc thay th tin mt trong lu thông
ca nn kinh t; nâng cao hiu qu giám sát ca các c quan qun lý nhà nc,
minh bch hóa nn kinh t, góp phn tích cc vào công tác phòng, chng tham
nhng, lãng phí; thúc đy đu t trc tip nc ngoài vào Vit Nam; đáp ng yêu
cu hi nhp kinh t quc t.
1.2 Hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng
Trong phn này, tác gi gii thiu các khái nim v chin lc và hoch đnh
chin lc trích trong quyn sách “Qun tr Chin lc” ca oàn Th Hng Vân
(2011), qua đó, đa ra các lý lu
n v hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng.
1.2.1 Khái nim chin lc
Chin lc là tp hp các mc tiêu c bn dài hn, đc xác đnh phù hp vi
tm nhìn, s mng ca t chc và các cách thc, phng tin đ đt đc nhng mc
tiêu đó mt cách tt nht, sao cho phát huy đc nhng đim mnh, khc phc đ
c
nhng đim yu ca t chc, đón nhn đc các c hi, né tránh hoc gim thiu thit
hi do nhng nguy c t môi trng bên ngoài.
15
1.2.2 Khái nim hoch đnh chin lc
Giai đon hoch đnh chin lc là giai đon đu tiên, đt nn tng và đóng vai
trò ht sc quan trng trong toàn b quá trình qun tr chin lc. Trong giai đon
này, chúng ta cn xác đnh rõ tm nhìn, s mnh các mc tiêu chin lc ca t chc.
Trên c s đó thit lp chin lc, chính sách kinh doanh, quyt đnh ngành kinh
doanh (th trng, mt hàng…) mi nào nên tham gia, ngành nào nên rút ra, nên m
rng hay thu hp hot đng kinh doanh… Trong giai đon này cn tp trung phân tích
các yu t ca môi trng bên ngoài và bên trong, xác đnh chính xác các c hi,
nguy c, đim mnh, đim yu, trên c s đó kt hp và la chn đc nhng chin
lc thích hp.
1.2.3 Các bc hoch đnh chin lc:
Là quá trình xác đnh nhi
m v và mc tiêu kinh doanh, phát hin nhng đim
mnh – đim yu t bên trong, c hi – ri ro t bên ngoài, đ kt hp và la chn
chin lc ti u.
1.2.3.1 Xác đnh mc tiêu chin lc
Mc tiêu là các chun đích, là các thành qu mong đi mà doanh nghip phn
đu, theo đui đt đc trong mt tng lai nht đnh khi th
c hin chin lc.
Hình 1.2. Mô hình các bc công vic trong giai đon hoch đnh chin lc.
Hoch đnh
chin lc
Phân tích và la chn chin lc
ánh giá môi trng bên trong
ánh giá môi trng bên ngoài
Xác đnh mc tiêu chin lc
(
1
)
(
2
)
(
3
)
(
4
)
16
Mc tiêu chin lc thng có thi hn thc hin khá dài, cho nên nó thng
trùng vi mc tiêu dài hn và thng có thi gian khong 2, 5, 10 nm tr lên.
1.2.3.2 Phân tích môi trng bên ngoài doanh nghip
Môi trng bên ngoài gm nhng yu t, nhng lc lng, nhng th ch… xy
ra bên ngoài, t chc không kim soát đc, nhng có nh hng đn hot đng và
hiu qu hot đng c
a t chc.
Môi trng bên ngoài đc chia thành hai loi:
• Môi trng v mô: Kinh t, chính tr, chính ph, lut pháp, vn hóa – xã hi,
nhân khu, đa lý, công ngh, thông tin…
• Môi trng vi mô (hay còn gi là môi trng cnh tranh): nhà cung cp, khách
hàng, đi th cnh tranh hin hu, đi th cnh tranh tim n, sn phm thay th.
Phân tích các yu t ca môi trng bên ngoài nhm xác đnh đc nhng c
hi, nguy c đi vi t chc. Môi trng bên ngoài là mt trong nhng điu kin tiên
quyt đm bo s thành công ca chin lc, môi trng bên ngoài li thng xuyên
thay đi, chính vì vy, phân tích môi trng bên ngoài phi đc tin hành thng
xuyên, liên tc.
Trong đ tài này, công c đc s dng đ phân tích môi trng bên ngoài là
mô hình nm th lc cnh tranh ca M. Porter (xem chi tit mc 1.1.4.1)
1.2.3.3 Phân tích môi trng bên trong doanh nghip
“Bit mình bi
t ngi trm trn trm thng”. úng vy, đ xây dng mt chin
lc có tính khoa hc và kh thi, thì bên cnh vic phân tích môi trng bên ngoài, phân
tích và hiu rõ môi trng bên trong ca t chc có vai trò đc bit quan trng. Phân tích
môi trng bên trong nhm nhn din đúng nhng đim mnh, đim yu, trên c s đó
xác đnh chính xác các yu t thành công ct lõi, nhng li th cnh tranh ca t chc.
17
Bi cnh đ phân tích đim mnh, đim yu ca t chc chính là chui giá tr ca nó;
đng thi phi phân tích các chc nng h tr: qun tr, nhân s, tài chính, marketing, h
thng thông tin, hot đng nghiên cu, phát trin, qun tr ri ro…
Trong đ tài này, công c đc s dng đ phân tích môi trng bên trong là
chui giá tr ca M. Porter (xem chi tit mc 1.1.4.2).
1.2.3.4 Phân tích chin l
c và la chn
Vic phân tích chin lc đc thc hin trên c s áp dng mt hoc mt s
trong nm công c sau: Ma trn SWOT, ma trn SPACE, ma trn BCG, ma trn IE và
ma trn chin lc chính. Nhng công c này giúp kt hp các c hi và nguy c bên
ngoài vi nhng đim mnh, đim yu bên trong doanh nghip đ hình thành các chin
lc kh thi có th la chn.
kt hp các yu t ca môi trng bên ngoài vi các yu t ca môi trng
bên trong đ hình thành chin lc, trong thc t ma trn SWOT đc coi là công c
ch yu nht, hu hiu nht, đc s dng ph bin, thng xuyên nht.
1.2.4 Hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng
Hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng là tin hành xác đnh mc tiêu
chin lc ca ngân hàng đ ra cho hot đng kinh doanh th và tp trung phân tích
các yu t ca môi trng bên trong cng nh bên ngoài nhm xác đnh các c hi,
nguy c, đim mnh, đim yu ca hot đng kinh doanh th ngân hàng, t đó thit lp
ra các chin lc, chính sách kinh doanh phù hp vi mc tiêu chin lc đã đ ra.
1.2.5 Ý ngha ca hoch đnh chin lc kinh doanh th
ngân hàng.
Ý ngha ca hoch đnh chin lc kinh doanh th ngân hàng chính là: