B GIÁO DC VÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
HUNH TH NGC TRM
NGHIÊN CU GIÁ TR CM NHN CA
SINH VIÊN V DCH V ÀOăTOăVNăBNG
HAI CÁCăTRNGăI HC TI TP.HCM
Chuyên ngành:
Mã s: 60340102
NGIăHNG DN KHOA HC
TS. BÙI TH THANH
TP. H Chí Minh - Nmă2012
MC LC
Li cam đoan i
Li cm n ii
Danh mc các hình v và biu đ iii
Danh mc các biu bng iv
Chngă1ăTNG QUAN V NGHIÊN CU 1
1.1 C s hình thành đ tài 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu ca đ tài 2
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 3
1.5 Ý ngha và đóng góp ca nghiên cu 4
1.6 Kt cu ca báo cáo nghiên cu 4
Chngă2ăCăS KHOA HC CA NGHIÊN CU 5
2.1 Dch v đào to 5
2.1.1 Khái nim v dch v 5
2.1.2 c đim ca dch v 6
2.1.3 Dch v đào to 7
2.1.4 c đim ca dch v đào to 8
2.1.5 Dch v đào to vn bng hai 8
2.2 Giá tr cm nhn 8
2.2.1 Khái nim giá tr cm nhn 8
2.2.2 Các thành phn giá tr cm nhn 10
2.2.3 Các nghiên cu v giá tr cm nhn trong giáo dc 12
2.3. Mô hình đo lng giá tr cm nhn trong dch v đào to vn bng 2 18
2.3.1 c đim ca dch v đào to vn bng 2 ti các trng i hc TP. HCM 18
2.3.1.1 i vi ngi hc 18
2.3.1.2 V phía c s đào to 20
2.3.2 xut mô hình nghiên cu 22
2.4 Tóm tt 25
Chngă3ăTHIT K NGHIÊN CU 26
3.1 Qui trình nghiên cu 26
3.2 Nghiên cu đnh tính 27
3.2.1 Thit k nghiên cu đnh tính 27
3.2.2 Kt qu nghiên cu đnh tính 28
3.3 Nghiên cu đnh lng 31
3.3.1Thit k mu nghiên cu 31
3.3.2 Phng pháp phân tích d liu 32
3.3.2.1 ánh giá s b thang đo bng h s tin cy Cronbach’s Alpha 32
3.3.2.2 Kim đnh thang đo bng nhân t khám phá EFA 32
3.3.2.3 Phân tích hi quy tuyn tính 33
3.3.2.4 Kim đnh s khác bit v mc đ đánh giá các thành phn giá tr cm
nhn theo đc đim cá nhân bng T-test và Anova 34
3.4 Tóm tt 35
Chngă4ăPHỂNăTệCHăD LIU NGHIÊN CU 36
4.1 Thông tin mu nghiên cu 36
4.2 ánh giá đ tin cy ca thang đo bng h s tin cy Cronbach’s Alpha 37
4.3 ánh giá thang đo bng phân tích nhân t khám phá EFA 39
4.3.1 Phân tích nhân t khám phá vi thang đo các thành phn giá tr cm nhn 39
4.3.2 Phân tích EFA thang đo giá tr cm nhn 41
4.3.3 Hiu chnh thang đo và các gi thuyt nghiên cu 41
4.4 Kim đnh mô hình bng phân tích hi quy tuyn tính 43
4.4.1 Kim tra h s tng quan 43
4.4.2 ánh giá đ phù hp ca mô hình 45
4.4.3 Kim đnh đ phù hp ca mô hình 45
4.4.4 Xác đnh tm quan trng ca các bin trong mô hình 45
4.4.5 Kim đnh các gi thuyt nghiên cu 47
4.4.6 Kim đnh các gi đnh ca mô hình hi quy 48
4.5 Kim đnh s khác bit v mc đ đánh giá các thành phn giá tr cm nhn
và giá giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v đào to vn bng 2 theo các
đc đim cá nhân 50
4.5.1 Kim đnh s khác bit v mc đ đánh giá theo gii tính 50
4.5.2 Kim đnh s khác bit v mc đ đánh giá theo đ tui 52
4.5.3 Kim đnh s khác bit v mc đ đánh giá theo ni làm vic 53
4.5.4 Kim đnh s khác bit v mc đ đánh giá theo thu nhp 55
4.5.5 Kim đnh s khác bit v mc đ đánh giá theo ngành hc 57
4.6 Tóm tt 58
Chngă5ăTHO LUN KT QU NGHIÊN CU VÀ KIN NGH 60
5.1 Tóm tt ni dung và kt qu nghiên cu 60
5.2 Tho lun kt qu nghiên cu 61
5.2.1 V s tác đng ca các nhân t cu thành giá tr cm nhn 61
5.2.2 V s khác bit mc đ đánh giá các thành cu thành giá tr cm nhn và
giá tr cm nhn theo đc đim cá nhân 64
5.3 Mt s kin ngh 65
5.4 Hn ch ca nghiên cu và hng nghiên cu tip theo 68
TÀI LIU THAM KHO 69
PH LC 73
Ph lc 1: Dàn bài tho lun nhóm 73
Ph lc 2: Bng câu hi nghiên cu 77
Ph lc 3: Thang đo các nghiên cu trc 80
Ph lc 4: Kt qu phân tích d liu 83
i
LIăCAMăOAN
Tôi: Hunh Th Ngc Trm
Xin cam đoan lun vn “Nghiên cu giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v
đƠoătoăvnăbng hai cácătrngăi hc ti TP.HCM” là công trình do chính tôi
nghiên cu và trình bày, các s liu trong nghiên cu đc thu thp và x lý mt cách
trung thc. Tôi cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi di s
hng dn ca cô Bùi Th Thanh và hoàn toàn không có s sao chép li t bt k mt
nghiên cu nào đã có t trc.
Tôi hoàn toàn chiu trách nhim v ni dung ca lun vn này.
TP. H Chí Minh, ngày 29 tháng 12 nm 2012
Ngi thc hin lun vn
Hunh Th Ngc Trm
ii
LI CMăN
hoàn thành lun vn này, tôi xin gi li cm n chân thành ti:
Quý Thy, Cô khoa Qun tr Kinh doanh trng i hc Kinh t TP.H Chí
Minh đã truyn đt cho tôi nhng kin thc quý báu trong sut khóa hc, đc bit là
TS. Bùi Th Thanh – ngi hng dn khoa hc đã tn tình hng dn và giúp đ tôi
trong sut thi gian thc hin lun vn.
Các Anh/ch, đng nghip, bn bè đã h tr tôi thc hin nghiên cu s b và
kho sát d liu.
Sau cùng tôi xin chân thành cm n gia đình và các bn hc viên cao hc Khóa
18 đã cùng tôi chia s kin thc và kinh nghim trong sut quá trình hc tp và thc
hin đ tài.
Tác gi
Hunh Th Ngc Trm
iii
DANH MC CÁC HÌNH V VÀ BIUă
Hình 2.1: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Sheth (1991) 11
Hình 2.2: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Petrick (2002) 12
Hình 2.3: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Gaston LeBlanc và Nha Nguyen 13
Hình 2.4: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Tho và Trng (2005) 15
Hình 2.5: Mô hình nghiên cu lý thuyt đ ngh 25
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu 26
Hình 4.1: Mô hình điu chnh ca giá tr cm nhn dch v đào to vn bng 2 42
Biu đ 4.1: th phân tán 48
Biu đ 4.2: th tn s Histogram 49
Biu đ 4.3: th tn s P-P plot 49
iv
DANH MC CÁC BIU BNG
Bng 4.1: Thng kê mu nghiên cu 36
Bng 4.2: Kt qu phân tích Cronbach’s Alpha 37
Bng 4.3: Kt qu phân tích EFA các thành phn giá tr cm nhn 39
Bng 4.4: Kt qu phân tích EFA thang đo giá tr cm nhn 41
Bng 4.5: Ma trn h s tng quan gia các bin 44
Bng 4.6: Tóm tt mô hình hi quy 44
Bng 4.7: Kt qu kim đnh đ phù hp ca mô hình 45
Bng 4.8: H s hi quy 46
Bng 4.9: Kt qu kim đnh các gi thuyt nghiên cu 47
Bng 4.10: Kim đnh s khác bit v mc đ đánh các thành phn giá tr cm nhn
và giá tr cm nhn theo gii tính 51
Bng 4.11: Kt qu kim đnh Levene ca các thành phn giá tr cm nhn và giá
tr cm nhn theo đ tui 52
Bng 4.12: Kt qu kim đnh Anova v mc đ đánh các thành phn giá tr
cm nhn và giá tr cm nhn theo đ tui 53
Bng 4.13: Kt qu kim đnh Levene ca các thành phn giá tr cm nhn và
giá tr cm nhn theo công ty 54
Bng 4.14: Kt qu kim đnh Anova v mc đ đánh các thành phn giá tr
cm nhn và giá tr cm nhn theo công ty 54
Bng 4.15: Kt qu kim đnh Levene ca các thành phn giá tr cm nhn và
giá tr cm nhn theo thu nhp 55
Bng 4.16: Kt qu kim đnh Anova v mc đ đánh các thành phn giá tr
cm nhn và giá tr cm nhn theo thu nhp 56
Bng 4.17: Kt qu kim đnh Levene ca các thành phn giá tr cm nhn và
giá tr cm nhn theo ngành hc 57
v
Bng 4.18: Kt qu kim đnh Anova v mc đ đánh các thành phn giá tr
cm nhn và giá tr cm nhn theo ngành hc 58
Bng 5.1: Tng hp kt qu kim đnh T-test và ANOVA theo các đc đim
cá nhân 64
1
Chngă1
TNG QUAN V NGHIÊN CU
1.1 C s hìnhăthƠnhăđ tài
Trong xu th toàn cu hóa nn kinh t tri thc không ngng đi mi cùng vi tc
đ phát trin nhanh nh tên la ca khoa hc – công ngh đang đt ra nhiu c hi
cng nh thách thc cho mi lnh vc trong đi sng xã hi, mà đc bit là đi vi lnh
vc giáo dc vì đây là ni đào to ra ngun nhân lc u tú và có cht lng đ phát
trin kinh t - xã hi ca đt nc trong thi k hi nhp.
Hin nay, Vit Nam có rt nhiu trng i hc Dân lp và Công lp ra đi và
cùng tn ti song hành vi nhau. Chính điu này dn đn s cnh tranh mnh m gia
các trng trong vic thu hút sinh viên. Do đó, đ có th tn ti và phát trin thì đòi hi
các trng phi có k hoch hoàn ho. iu đó đng ngha vi vic các trng hc cn
phi tha mãn đc mong c ca sinh viên và cn lng nghe ting nói ca h cng
nh s cm nhn ca h v dch v đào to đ bit ngi hc cn gì, nhn đc gì và
cm nhn nh th nào trong sut quá trình hc tp. Vì giá tr cm nhn ca sinh viên –
ngi th hng s góp phn xây dng nên hình nh hay thng hiu ca nhà trng
trong cng đng và đy mnh kh nng thu hút sinh viên. Do đó, nghiên cu tm quan
trng các yu t tác đng đn giá tr cm nhn ca sinh viên là mu cht thit yu cho
vic gia tng s thu hút hay s hp dn ca nhà trng đi vi sinh viên. Bên cnh đó
cng có rt nhiu lý lun cho rng các trng đi hc nên xem sinh viên là trung tâm –
đi tng cn quan tâm chm sóc vì h có quyn chn la môi trng hc tp phù hp
vi kh nng và nng lc ca h.
Trên th gii có rt nhiu nghiên cu v giá tr cm nhn ca sn phm và các loi
hình dch v nhng nghiên cu v giá tr cm nhn ca sinh viên trong giáo dc thì rt
ít. Còn Vit Nam có nhiu nghiên cu v giáo dc nhng ch yu là đo lng cht
lng đào to và s hài lòng ca sinh viên, có rt ít nghiên cu v giá tr cm nhn ca
2
sinh viên. Bi vy, vic đánh giá giá tr cm nhn ca sinh viên là vic làm rt quan
trng khi hin nay các s đào to đang phi đi mt vi rt nhiu thách thc.
Ngày nay chúng ta thy rng giá tr nhn thc đã đc tip cn theo nhiu hình
thc khác nhau. Bên cnh vic giáo dc đi hc cho nhng hc sinh tt nghip trung
hc ph thông và nhng sinh viên liên thông t cao đng thì còn mt hình thc đào to
khác mà cng không kém phn quan trng là vic đào to bng đi hc th hai (vn
bng hai) cho nhng sinh viên mun đt đc s thành công cao trong s nghip bng
lao đng trí óc hay mun th sc mình trong lnh vc mi bi vì kin thc là vô tn và
nó có nh hng rt ln đn cuc sng hin ti và tng lai ca sinh viên. Khái nim
v bng đi hc th hai cng khá là quen thuc vì nó đã đc nhc đn rt nhiu trong
các cuc hi tho v giáo dc và trên các phng tin truyn thông. Nhng ngi hc
(sinh viên) cm nhn nh th nào v chng trình đào to này? tr li cho câu hi
này và xut phát t thc trng đào to ca Vit Nam và cng mong mun ng dng
nghiên cu ca mình vào thc t hin nay. Nên tác gi mnh dn chn đ tài “Nghiên
cu giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v đào to vn bng hai các trng i
hc ti TP. HCM”.
1.2 Mc tiêu nghiên cu caăđ tài
Khi sinh viên có cm nhn tt v dch v đào to không ch làm cho uy tín và hình
nh ca c s cung cp dch v đc nâng cao mà còn thu hút đc nhiu sinh viên
đng ký hc hn. tài đc thc hin nhm đt đn các mc tiêu:
- Xác đnh các thành phn giá tr cm nhn ca sinh viên đi vi dch v đào to
vn bng hai và phát trin thang đo các thành phn này.
- Kim đnh mô hình thang đo và mô hình lý thuyt v giá tr cm nhn ca sinh
viên đi vi dch v đào to vn bng hai các trng i hc ti TP. HCM.
- xut mt s hàm ý đ gia tng giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v đào
to vn bng hai các trng i hc ti TP. HCM.
3
1.3 iătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: dch v đào to vn bng hai các trng i hc và giá
tr cm nhn ca sinh viên đi vi dch v đào to này.
- i tng kho sát: các sinh viên đang theo hc chng trình đào to vn bng
hai ca các trng i hc ti TP. HCM.
- Phm vi nghiên cu: nghiên cu này đc thc hin ti các trng i hc ti
Thành ph H Chí Minh nh trng i hc Kinh t TP.HCM, trng i hc Lut
TP. HCM, trng i hc K Thut Công ngh TP. HCM và trng i hc Ngoi
Ng - Tin hc TP. HCM.
1.4 Phngăphápănghiênăcu
Trên c s ng dng nn tng lý thuyt v giá tr cm nhn, nghiên cu này đc
thc hin nhm xác đnh các yu t nh hng đn giá tr cm nhn ca sinh viên đang
hc vn bng hai các trng i hc ti khu vc TP. HCM. Nghiên cu s dng 2
phng pháp:
Phng pháp nghiên cu đnh tính: đc thc hin bng k thut tho lun nhóm
vi s tham gia ca 2 nhóm. Mt nhóm là các nhà qun lý các trng i hc ti TP.
HCM và mt nhóm là sinh viên vn bng 2 đang theo hc ti các trng i hc
TP.HCM nhm khám phá, điu chnh và b sung các thành phn cu thành giá tr cm
nhn ca sinh viên v dch v đào to ti các trng i hc ti TP. HCM.
Phng pháp nghiên cu đnh lng: đc thc hin nhm đánh giá giá tr, đ tin
cy ca các thang đo các yu t cu thành giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v
đào to vn bng 2 ti các trng i hc ti TP. HCM; Kim đnh mô hình nghiên
cu và các gi thuyt nghiên cu; Kim đnh có hay không s khác bit v các yu t
đo lng giá tr cm nhn ca sinh viên vn bng 2 theo đc đim các nhân ca sinh
viên. Nghiên cu đnh lng đc thc hin nh sau:
4
- Thu thp d liu nghiên cu bng bng câu hi và phng vn sinh viên đang
theo hc vn bng 2 các trng i hc ti TP. HCM. Kích thc mu n =
288 đc chn theo phng pháp ly mu thun tin.
- ánh giá s b đ tin cy và giá tr thang đo bng h Cronbach’s Alpha và phân
tích nhân t khám phá EFA.
- Phân tích hi quy và phân tích s khác bit gia các yu t cu thành giá tr cm
nhn ca sinh viên đi vi dch v đào to vn bng hai theo các đc đim cá
nhân ca sinh viên thông qua phn mm SPSS 16.0.
1.5 ụănghaăvƠăđóngăgópăca nghiên cu
V mt lý thuyt
Nghiên cu thc hin xây dng, kim đnh mô hình lý thuyt và thang đo các yu
t đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng, áp dng cho dch v đào to và khách
hàng là sinh viên vn bng hai các trng i hc ti TP. HCM. Vì th, hy vng đây
là c s đ trin khai các nghiên cu ng dng tng t trong các lnh vc khác.
Nghiên cu góp phn phát trin h thng thang đo giá tr cm nhn ca khách hàng,
vì th có tác dng b sung vào h thng thang đo c s ti th trng Vit Nam.
V mt thc tin
T kt qu ca nghiên cu giúp cho các nhà qun lý ca các trng i hc có mt
cái nhìn đy đ và toàn din v các yu t đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng.
Vì th, nghiên cu s đt c s cho các nhà qun lý ca các trng i hc hoch đnh
các chin lc đào to phù hp.
1.6 Kt cu ca báo cáo nghiên cu
Gm có 5 chng: Chng 1 Tng quan v nghiên cu
Chng 2 C s khoa hc ca nghiên cu
Chng 3 Thit k nghiên cu
Chng 4 Phân tích d liu nghiên cu
Chng 5 Tho lun kt qu nghiên cu và kin ngh
5
Chngă2
CăS KHOA HC CA NGHIÊN CU
2.1 Dch v đƠoăto
2.1.1 Khái nim v dch v
Xã hi ngày càng phát trin, trình đ chuyên môn hóa ngày càng cao thì lnh vc
dch v ngày càng phát trin mnh đ đáp ng mi nh cu ca con ngi. Ngày nay
dch v đc xem là mt lnh vc mang li giá tr cao trong nn kinh t
1
. Các nhà
nghiên cu marketing ni ting nh Philip Kotler và Armstrong đã đnh ngha dch v:
“Dch v là bt k hành đng hay li ích mà mt bên có th cung cp cho bên kia trong
đó nó có tính vô hình và không dn đn s chuyn giao s hu nào c”.
Theo Quinn &Ctg (1987) xem lnh vc dch v bao gm các tt c nhng hot đng
kinh t to ra sn phm không mang tính vt cht, đc sn sut và tiêu th đng thi
và mang li s gia tng giá tr thông qua các hình thc nh s tin li, s a thích, s
kp thi, s tin nghi và s lành mnh, mà các li ích vô hình này v bn cht dành cho
khách hàng đu tiên.
Theo Gronroos (1990) thì cho rng dch v là mt hot đng hoc mt chui các
hot đng có tính cht vô hình, trong đó có s tng tác gia khách hàng và các nhân
viên tip xúc vi khách hàng, các ngun lc vt cht, hàng hóa hay h thng cung cp
dch v.
Theo Zeithaml và Britner (2000) thì đnh ngha dch v là nhng hành vi, quá trình,
cách thc thc hin mt công vic nào đó nhm to ra giá tr s dng cho khách hàng,
đ tha mãn nhu cu và mong đi ca khách hàng.
1
Nguyn Thng Thái (2007), Qun tr Marketing dch v
6
Theo Turban et al. (2002), Dch v khách hàng mt lot các hot đng đc thit k
đ nâng cao mc đ hài lòng ca khách hàng - đó là, cm giác rng mt sn phm hay
dch v đã đáp ng s mong đi ca khách hàng.
Tóm li, có th hiu dch v là mt quá trình tng tác gia khách hàng và nhà
cung cp dch v nhm to ra giá tr đ đáp ng nhu cu và mong đi ca khách hàng.
2.1.2ăcăđim ca dch v
Dch v thun túy có các đc trng sau:
- Tính vô hình (intangibility): mt dch v thun túy không th đc đánh giá
bng cách s dng bt k giác quan c th nào trc khi mua. Vì vy đ gim s
không chc chn, ngi mua s tìm kim các bng chng ca cht lng dch v t các
đi tng h tip xúc, trang thit b …, mà h thy. Hàng hóa có hình dng, kích
thc, màu sc thm chí c mùi v. Khách hàng có th t xem xét, đánh giá xem nó có
phù hp vi nhu cu ca mình không. Ngc li, dch v mang tính vô hình, làm cho
các giác quan ca khách hàng không nhn bit đc trc khi mua nó. ây chính là
khó khn ln khi bán mt sn phm dch v, vì khách hàng khó th dch v trc khi
mua, khó cm nhn đc cht lng và nhà cung cp cng khó qung cáo v dch v.
- Tính không th tách ri (inseparability): đc thù ca dch v là đc sn xut và
tiêu th đng thi cùng mt lúc. Hay nói cách khác là quá trình cung cp dch v và
tiêu th dch v xy ra đng thi. Ngi cung cp dch v và khách hàng phi tip xúc
vi nhau đ cung cp và tiêu th dch v ti các đa đim và thi gian phù hp cho hai
bên. i vi mt s dch v khách hàng phi có mt trong sut quá trình cung cp dch
v.
- Tính không đng nht (variability): dch v không th đc cung cp hàng lot,
tp trung nh sn xut hàng hóa. Do vy, nhà cung cp khó kim tra cht lng theo
mt tiêu chun thng nht. Mt khác, s cm nhn ca khách hàng v cht lng dch
v chu tác đng mnh bi k nng, thái đ ca ngi cung cp dch v.
7
- Tính d b phá v (perishability): dch v ch tn ti vào mt thi gian mà nó
đc cung cp. Do đó, dch v khác vi các hàng hóa thông thng ch nó không th
đc ct vào kho d tr, khi có nhu cu th trng thì đem ra bán. Nói cách khác, dch
v nhy cm hn các hàng hóa thông thng trc nhng thay đi và s đa dng ca
nhu cu. Khi nhu cu thay đi thì các công ty dch v thng gp khó khn chính vì
vy các công ty dch v phi luôn tìm cách đ làm cung và cu phù hp nhau.
2.1.3 Dch v đƠoăto
Theo bách khoa toàn th m, giáo dc là quá trình đc t chc có ý thc, hng
ti mc đích khi gi và bin đi nhn thc, nng lc, tình cm, thái đ ca c ngi
dy và ngi hc theo hng tích cc. Ngha là góp phn hoàn thin nhân cách c thy
và trò bng nhng tác đng có ý thc t bên ngoài, đáp ng các yêu cu tn ti và phát
trin trong xã hi loài ngi đng đi.
Còn đào to đ cp đn vic dy các k nng thc hành, ngh nghip hay kin thc
liên quan đn mt lnh vc c th, đ ngi hc lnh hi và nm vng nhng kin thc,
k nng, ngh nghip mt cách h thng đ chun b cho ngi đó thích nghi vi cuc
sng và kh nng đm nhn đc mt công vic nht đnh. Hay đào to là vic truyn
nhng kh nng thc hành, nhng hiu bit lý thuyt và nhng nng khiu cn thit đ
gi mt chc v trong đi sng kinh t.
Khái nim đào to thng có ngha hp hn khái nim giáo dc, thng đào to đ
cp đn giai đon sau, khi mt ngi đã đt đn mt đ tui nht đnh, có mt kin
thc nht đnh. Nh vy đào to là mt dch v mà khách hàng chính là nhng doanh
nghip thông qua đi tng đc đào to là nhng sinh viên trc tip tham gia quá
trình đào to nhm tip thu các kin thc và k nng đ phc v cho hot đng ngh
nghip ca h theo yêu cu ca các doanh nghip.
Hình thc đào to rt đa dng: đào to c bn và đào to chuyên sâu, đào to
chuyên môn và đào to ngh, đào to ngn hn và đào to dài hn, đào to li, đào to
t xa, t đào to ….
8
2.1.4ăcăđim ca dch v đƠoăto
Dch v đào to cng là mt loi hình dch v nên nó mang đy đ nhng đc
trng ca mt dch v thun túy. Tuy nhiên, dch v đào to cng có nhng đc tính
riêng nh:
Tính ph bin: hot đng giáo dc xut hin mi lúc, mi ni, mi ch nói
cách khác đâu có ngi đó có mi quan h gia ngi vi ngi, đâu có giá tr
vn hoá, vt cht tinh thn do con ngi làm ra thì đó có giáo dc.
Tính vnh hng: giáo dc là mt hot đng tn ti và phát trin song song cùng
s tn ti và phát trin ca xã hi loài ngi, khi xã hi càng phát trin thì mt s quan
h nào đó có th mt đi nhng giáo dc không nhng không mt đi mà còn ngày càng
phát trin cùng vi s phát trin ca xã hi.
Tính đc thù: giáo dc ch tn ti và phát trin trong xã hi loài ngi bi vì ch
có con ngi mi có hot đng lao đng sn xut, mi xut hin nhu cu truyn đt và
lnh hi kinh nghim v ch to và s dng cng c lao đng đó chính là nhu cu giáo
dc, giáo dc là mt hot đng đc bit ca xã hi loài ngi.
2.1.5ăDchăvăđƠoătoăvnăbngăhai
Dch v đào to vn bng hai là dch v đào to ch dành riêng cho nhng cho
nhng đi tng hay nhng ngi đã có vn bng mt (bng đi hc th nht).
Thi gian đào to đc rút ngn vì nhng đi tng này đã đc trang b kin thc
nn hay nhng môn hc đi cng t vn bng mt cho nên khi hc vn bng hai h s
đc trang b thêm kin thc chuyên ngành mà không cn phi hc li nhng môn hc
đi cng.
2.2 Giá tr cm nhn
2.2.1 Khái nim giá tr cm nhn
Trong nhng nm 1990, giá tr cm nhn đc xem nh là mt chin lc bt buc
đi vi các nhà sn xut và nhà bán l, và s có tm quan trng tip tc trong th k 21
(Vantrappen, 1992; Woodruff, 1997; Forester, 1999).
9
Theo Zeithaml (1988), đã rút ra bn đnh ngha v giá tr: “giá tr là giá c thp
nht”; “giá tr là nhng gì tôi mun t mt sn phm”; “giá tr là cht lng tôi có đc
so vi giá c tôi tr”; “giá tr là nhng gì tôi có đc so vi nhng gì tôi b ra”. Ông
lp lun rng, mt s ngi tiêu dùng cm nhn đc giá tr khi có mc giá thp,
nhng ngi tiêu dùng khác thì cm nhn đc giá tr khi có s cân bng gia cht
lng và giá c. Nh vy, nhng ngi tiêu dùng khác nhau s có nhng nhn bit
khác nhau v tm quan trng ca giá tr cm nhn. Ni tip kt qu này, Zeithaml
(1988:p14) đã đa ra khái nim: “giá tr cm nhn là s đánh giá toàn din ca ngi
tiêu dùng v tính hu dng ca mt sn phm (dch v) da trên nhn thc ca h v
nhng gì nhn đc và nhng gì b ra”.
Theo Woodruff (1997): “giá tr cm nhn ca khách hàng là s yêu thích, cm nhn
và đánh giá ca khách hàng v các đc tính ca sn phm, thuc tính ca nhng sn
phm và kt qu đt đc t vic s dng sn phm đ đt đc mt cách d dàng (hay
gây tr ngi) ý đnh và mc tiêu ca khách hàng trong các trng hp s dng”. Trong
đnh ngha v giá tr này có s kt hp cht ch gia giá tr mong mun và giá tr nhn
đc và nhn mnh rng giá tr xut phát t nhn thc, s a thích và đánh giá ca
khách hàng. Nó cng liên kt sn phm vi các trng hp s dng và hiu qu đt
đc trong quá trình s dng trong các mc tiêu ca ngi tiêu dùng.
Theo ngha rng hn, Sanchez – Fernandez & Iniesta Bonillo (2006) cho rng: giá
tr ngi tiêu dùng là giá tr nhn thc v mi quan h trao đi đc thc hin bt k
giai đon nào trong quá trình quyt đnh mua hàng, đc trng bi các yu t hu hình
và vô hình, và điu kin so sánh theo thi gian, đa đim và tình hung đánh giá.
Tuy nhiên các khái nim này điu có đim chung khi nói v giá tr cm nhn ca
khách hàng là s cân đi gia nhng gì khách hàng nhn đc (li ích) và nhng gì
khách hàng b ra (hy sinh) đ có đc sn phm hay dch v. S hy sinh không ch có
giá c mang tính tin t mà còn bao hàm c nhng chi phí c hi không mang tính tin
t đc gi là giá c hành vi đó là: thi gian, n lc b ra đ có đc dch v. Bên cnh
10
giá c v tin t và phi tin t, danh ting, cht lng dch v và phn ng cm xúc
cng nh hng đn giá tr cm nhn ca khách hàng (Petrick 2003; p. 252).
Tóm li, trong nghiên cu này tác gi s dng quan đim giá tr cm nhn ca
Zeithaml “giá tr cm nhn là s đánh giá toàn din ca ngi tiêu dùng v tính hu
dng ca mt sn phm (dch v) da trên nhn thc ca h v nhng gì nhn đc so
vi nhng gì h đã b ra”.
2.2.2 Các thành phn giá tr cm nhn
Theo Chain Store Age (1985); Cravens, Holland, Lamb & Moncrieff (1988) và
Monroe (1990) cho rng: đim chung ca các khái nim v giá tr cm nhn là s cân
đi gia cht lng và giá c. Hay nói cách khác, cht lng và giá c là hai yu t
dùng đ đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng.
Theo Schechter (1984); Bolton và Drew (1991) cho rng: giá tr cm nhn ca
khách hàng nh là s cân đi gia cht lng và giá c là quá đn gin. H cho rng,
ngoài thc đo cht lng, giá c s làm tng tính hu dng ca cu trúc giá tr cm
nhn ca khách hàng.
Theo Sheth, Newman & Gross (1991a, 1991b) cho rng: giá tr cm nhn có 5
thành phn và các thành phn này đc lp vi nhau: giá tr chc nng, giá tr xã hi, giá
tr cm xúc, giá tr tri thc và giá tr điu kin.
- Giá tr chc nng: có liên quan đn tính thit thc kinh t, đn nhng li ích gn
kt vi vic s hu đc sn phm hay dch v và làm c s đánh giá ca khách hàng
trên mt chui các thuc tính ni bt nh giá c, s tin cy, tính bn vng…
- Giá tr xã hi: liên quan đn nhng li ích khách hàng nhn đc thông qua s
chú ý, s ghi nhn và đ cao ca cng đng đi vi khách hàng khi tiêu dùng sn phm
hay dch v. S chú ý và quan tâm ca cng đng scó liên quan và đóng vai quan trng
trong s đánh giá ca khách hàng v sn phm hay dch v.
11
- Giá tr cm xúc: đc mô t nh kh nng ca sn phm hay dch v gi lên
nhng cm xúc hoc trng thái tình cm và nó đc đo lng theo mt n tng chung
v cm xúc ca khách hàng đi vi đi tng.
- Giá tr tri thc: đc đnh ngha nh kh nng ca sn phm hay dch v cung cp
s mi l hoc s tha mãn v hiu bit vì th có tác dng khi dy s sáng to hay
phát trin tri thc ca khách hàng. Giá tr v hiu bit đc xem xét nh mt chc
nng c bn ca giá tr và có th nh hng đn d đnh hành vi và điu chnh hành vi.
- Giá tr điu kin: đ cp đn nhng vn đ kinh t xã hi mà khách hàng phi đáp
ng khi tiêu dùng sn phm hay dch v, chng hn nh th tc pháp lý, điu kin kinh
t, chính tr,…
Hình 2.1: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Sheth (1991)
Ngun: Sheth et al. (1991)
Da trên mô hình lý thuyt ca các tác gi Jacoby & Olson (1977), Zeithaml
(1988), Dodds et at (1991) và Sweeney et al (1998). Petrick (2002) đã xây dng thang
đo SERV-PERVAL đ đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng. Theo ông thì giá tr
cm nhn có 5 thành phn chính: cht lng cm nhn, phn ng cm xúc, giá c tin
t, giá c hành vi và danh ting ca dch v.
Giá tr chc nng
Giá tr xã hi
Giá tr điu kin
Giá tr cm xúc
Giá tr tri thc
Giá tr cm
nhn
12
- Cht lng cm nhn là s đánh giá ca khách hàng v đc tính ni tri hay tính
u vit ca sn phm hay dch v (Zeithaml, 1988).
- Phn ng cm xúc là s đánh giá mang tính miêu t v nim vui thích cái mà sn
phm hay dch v đã mang li cho khách hàng (Sweeney et al…, 1998).
- Giá c mang tính tin t là giá c ca dch v đc khách hàng mã hóa (Jacoby &
Olson, 1977).
- Giá c hành vi là giá c (phi tin t) ca vic có đc mt dch v bao gm thi
gian và n lc cho vic tìm kim dch v đó (Zeithaml, 1988).
- Danh ting là uy tín hay v trí ca mt sn phm hay dch v đc cm nhn bi
ngi mua, da trên hình nh ca nhà cung cp sn phm hay dch v (Dodds et al…,
1991).
Hình 2.2: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Petrick (2002)
Ngun: Petrick, J. (2002)
2.2.3 Các nghiên cu v giá tr cm nhn trong giáo dc
Các nghiên cu thc t v giá tr cm nhn trong lnh vc đào to i hc nhm
kho sát giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v đào to:
Cht lng cm nhn
Phn ng cm xúc
Giá c hành vi
Giá c mang tính tin t
Danh ting
Giá tr cm
nhn
13
Nghiên cu ca Gaston LeBlanc và Nha Nguyen thc hin nm 1999 ti mt
trng i hc chuyên ngành kinh t Canada. Nghiên cu này da trên mô hình lý
thuyt v giá tr cm nhn ca Sheth và cng s ca ông (1991), mô hình này có nm
thành phn: giá tr chc nng, giá tr xã hi, giá tr cm xúc, giá tr v tri trc và giá tr
theo điu kin. Hai nhà nghiên cu này đã dùng bin pháp phng vn nhóm đ xây
dng các câu hi liên quan đn giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v đào to ti
trng, tác gi đã s dng thang đo likert 7 đim đ đo đng vi c mu là 402. Kt
qu phân tích cui cùng trong 5 thành phn ban đu ca giá tr cm nhn thì giá tr điu
kin b loi, còn thành phn giá tr chc nng tách thành 2 b phn khác bit: chc
nng tha mãn c mun và chc nng liên quan đn mi quan h gia cht lng và
giá c, bên cnh đó nhân t giá tr hình nh cng đc b sung thêm. Tóm li, giá tr
cm nhn ca sinh viên gm có 6 yu t: giá tr chc nng (tha mãn c mun), giá
tr chc nng (cht lng – giá c), giá tr tri thc, giá tr xã hi, giá tr cm xúc và giá
tr hình nh.
Hình 2.3: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Gaston LeBlanc và Nha Nguyen
Ngun: Gaston LeBlanc và Nha Nguyen (1999)
Giá tr cm
nhn
Chc nng (c mun)
Giá tr tri thc
Giá tr hình nh
Cht lng/giá c
Giá tr xã hi
Giá tr cm xúc
14
Nhân t 1: Giá tr chc nng (tha mãn c mun) bao gm các hng mc th hin
mi quan h gia các tin tích kinh t vi bng cp và giá tr ca bng cp liên quan
đn vic đt đc mc tiêu ngh nghip và vic làm trong tng lai ca sinh viên.
Nhân t 2: Giá tr tri thc bao gm nhng mc hi liên quan đn nng lc ca nhà
trng trong vic cung cp các dch v giáo dc cht lng cho sinh viên thông qua
nhng kin thc và hng dn ca ging viên.
Nhân t 3: Giá tr hình nh bao gm nhng mc hi đi din cho nim tin ca sinh
viên rng hình nh ca trng hc gn lin vi giá tr tm bng tt nghip ca h.
Nhân t 4: Giá tr cm xúc bao gm nhng mc hi liên quan đn trng thái tình
cm hay cm xúc tích cc ca sinh viên v lnh vc sinh viên đang theo hc.
Nhân t 5: Giá tr chc nng (giá c/cht lng) bao gm nhng mc hi liên quan
đn tính tin ích kinh t, sinh viên tin rng nhng gì h đang nhn đc nhng gì h
phi tr, nó liên quan đn mi quan h tn ti gia cht lng và giá c khi xem xét giá
tr.
Nhân t 6: Giá tr xã hi bao gm các mc hi liên quan đn các tin ích mà sinh
viên có đc t vic có nhiu bn bè trong lp hc ca h, cng nh h hc hi thêm,
b sung thêm đc nhiu kinh nghim hc tp t bn bè và t các hot đng xã hi.
Kt qu ca nghiên cu này cho ta thy đc tm quan trng ca các thành phn
hay mc đ tác đng ca chúng đn bin ph thuc giá tr cm cm nhn theo th t
gim dn: mnh nht là Giá c/ cht lng; Giá tr tri thc; Giá tr chc nng; Giá tr
hình nh; Giá tr cm xúc và cui cùng là Giá tr xã hi.
Nghiên cu Phng Tho và Hoàng Trng (2005) đ cp đn vic đo lng nh
hng ca giá tr dch v đào to và cht lng dch v đào to đn mc đ hài lòng
ca sinh viên. Nghiên cu cng đã s dng lý thuyt ca Shelth và thang đo Gaston
LeBlanc và Nha Nguyen đ làm nn tng cho nghiên cu v giá tr cm nhn. Kt qu
phân tích hi quy ca nghiên cu cho thy trong 6 nhân t ca giá tr cm nhn (tha
mãn c mun, mi quan h gia cht lng và giá c, giá tr tri thc, giá tr xã hi,
15
giá tr hình nh và giá tr cm xúc) thì có 2 thành phn không đc nhn bit là giá tr
xã hi và giá tr hình nh. Còn 4 nhân t đc nhn bit và đóng vai trò quan trng
theo th t: giá tr cm xúc ( = 0.356, p = 0.000), giá tr chc nng ( = 0.151, p =
0.000), cht lng/giá c (= 0.145, p = 0.000) và giá tr tri thc ( = 0.067, p = 0.000).
Trong đó, Giá tr cm xúc liên quan đn tình cm hay cm xúc ca sinh viên khi h có
cm xúc tích cc v trng i hc Kinh t, h tin rng h đang nhn đc giá tr t
nhà trng; Giá tr chc nng liên quan đn kh nng thu nhp sau này ca sinh viên
và các mc tiêu ngh nghip ca h có tác đng ln s xét đoán giá tr; Cht lng/giá
c liên quan đn mi liên cht ch vi kh nng ca trng Kinh t cung cp đ dch
v cho sinh viên và lam cho h tin rng h đang nhn đc dch v có chó cht lng
đi li vi các h phi tr là hc phí; Giá tr tri thc đc th hin di hình thc cht
lng dy và hc đã tác đng đn giá tr cm nhn;
Hình 2.4: Mô hình nghiên cu giá tr cm nhn ca Tho và Trng
Ngun: Tho và Trng (2005)
Theo Ngc (2005), kho sát giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v đào to ti
Nha Trang. Nghiên cu này cng vn dng thang đo ca Gaston LeBlanc và Nha
Nguyen và s dng thang đo likert 5 đim đ đo lng nhng nghiên cu có b xung
thêm mc hi th hin trng thái t tin khi bc vào đi qua con đng đi hc và d
đnh hc tp tip ca sinh viên ti khoa kinh t bc cao hc. Kt qu ca nghiên cu
Chc nng (c mun)
Cht lng và giá c
Giá tr cm xúc
Giá tr cm
nhn
Giá tr tri thc
16
cho thy giá tr cm nhn ca sinh viên v dch v đào to ti trng i hc Nha
Trang gm có 6 thành phn theo t t ca tm quan trng: Giá tr hiu bit, giá tr hình
nh, giá tr cm xúc, cht lng/giá c, giá tr xã hi và cui cùng giá tr chc nng
(tha mãn c mun). Trong đó:
Giá tr hiu bit liên quan đn nhng đánh giá ca sinh viên v cht và lng nhng
kin thc mà h nhn đc qua quá trình đào to.
Giá tr hình nh xut phát t đánh giá ca sinh viên v hình nh và danh ting mà t
chc đào to đã to ra trong công chúng và tác đng ca nó đn giá tr tm bng c
nhân ca h.
Giá tr cm xúc sinh viên có đc khi hc i hc, chng hn nh nim vui khi
nhn thy mình đã chn đúng chuyên ngành và s t tin và hãnh din khi bc chân
vào đi qua con đng i hc.
Cht lng/giá c liên quan đn nhng đánh giá ca sinh viên v s tng xng
gia hc phí mà h đã đóng vi cht lng dch v đào to đc cung ng.
Giá tr xã hi liên quan đn nhng li ích nhn đc t s gn kt ca sinh viên vi
nhng nhóm xã hi c th nh bn bè và nhng nhóm có liên quan. Vì môi trng i
hc là ni sinh viên nhn đc nhng giá tr xã hi ni bc vì đây h đc tip xúc
vi rt nhiu đi tng đc bit là nhng sinh viên khác đn t khp mi min đt
nc.
Giá tr chc nng liên quan đn tính thit thc mà quá trình đào to đã mang li cho
h chng hn nh có đc vic làm n đnh sau khi ra trng hay tìm đc vic làm
tt vi mc lng cao.
Tóm li, b thang đo ca nghiên cu này ging vi b thang đo ca Gaston
LeBlanc và Nha Nguyen. Tuy nhiên có s khác nhau trong ni dung ca tng nhân t
cng nh nhng câu hi gii thích cho nhng yu t giá tr đó.
Theo Lân (2010) nghiên cu v mc đ hài lòng ca hc viên ti trung tâm ngoi
ng ca i hc Quc gia TP. HCM cng áp dng thang đo ca Gaston LeBlanc và