GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.PDF

B
B




G
G
I
I
Á
Á
O
O


D
D


C
C


V
V
À
À



À
À
O
O


T
T


O
O


T
T
R
R




N
N
G
G





I
I


H
H


C
C


K
K
I
I
N
N
H
H


T
T



T
T
P
P


H
H




C
C
H
H
Í
Í


M
M
I
I
N
N
H
H

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

NGUYN TH TRÚC PHNG


GII PHÁP HOÀN THIN HOT NG XP
HNG TÍN DNG I VI DOANH NGHIP
TI NHTMCP NGOI THNG VIT NAM



Chuyên ngành: Tài chính - ngân hàng
Mã s: 60340201



LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC
GS.TS DNG TH BÌNH MINH

TP. H Chí Minh – Nm 2012


LI CAM OAN

Tác gi cam đoan lun vn Thc s Kinh t này do chính tác gi nghiên cu và thc
hin. Các thông tin, s liu đc s dng trong lun vn này là trung thc và đc
tng hp t nhiu ngun đáng tin cy.
Tác gi


Nguyn Th Trúc Phng

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các đ th- hình v
Trang
PHN M U
1. Lý do chn đ tài 1
2. Tng quan tình hình nghiên cu liên quan đn đ tài ca lun vn 2
3. Mc tiêu nghiên cu 3
4. i tng và phm vi nghiên cu 3
5. Ngun thông tin và phng pháp nghiên cu 3
6.Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu 4
7. Kt cu lun vn : 5
CHNG 1. TNG QUAN V XP HNG TÍN DNG I VI DOANH
NGHIP TRONG HOT NG NGÂN HÀNG
1.1 Tng quan v xp hng tín dng 6
1.1.1 Khái nim v xp hng tín dng 6
1.1.2 Vai trò ca xp hng tín dng 7
1.1.2.1 i vi Ngân hàng thng mi 7
1.1.2.2 i vi các c quan qun lý nhà nc: 8
1.1.2.3 i vi doanh nghip 8
1.1.2.4 i vi các nhà đu t và th trng chng khoán 9

1.1.3 Phân loi đi tng xp hng tín dng 9
1.1.4 Nguyên tc xp hng tín dng 10
1.1.5 Phng pháp thc hin xp hng tín dng: 11
1.1.5.1 Phng pháp đnh tính (Phng pháp chuyên gia): 11


1.1.5.2 Phng pháp đnh lng (Mô hình toán hc xp hng tín nhim ): 11
1.1.5.3 Phng pháp kt hp: 12
1.1.6 Các mô hình xp hng tín dng: 12
1.1.6.1 Mô hình chm đim đn gin 12
1.1.6.2 Mô hình đim s Z ca Altman 14
1.1.6.3 Mô hình cu trúc ri ro tng hp ca Merton 16
1.1.6.4 Mô hình Probit 17
1.1.7 Ni dung xp hng tín dng 18
1.1.8 Quy trình xp hng tín dng 20
1.2 Mt s nghiên cu v xp hng tín dng trên th gii và bài hc kinh
nghim cho Vit Nam. 22
1.2.1 Mt s nghiên cu v xp hng tín dng trên th gii: 22
1.2.1.1 Kinh nghim xây dng h thng xp hng tín dng theo hip c Basel 2 22
1.2.1.2 Phng pháp xp hng tín nhim doanh nghip ca Fitch 24
1.2.1.3 Phng pháp xp hng tín nhim doanh nghip ca Standard & Poor’s
(S&P) 26
1.2.1.4 Phng pháp xp hng tín nhim doanh nghip ca Moody's 28
1.2.1.5 ánh giá tính ng dng ca các phng pháp XHTD kho sát trong vic
xây dng h thng XHTD ni b ca các NHTM Vit Nam 29
1.2.2 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam: 30
Kt lun chng 1 33
CHNG 2. THC TRNG XP HNG TÍN DNG I VI DOANH
NGHIP TI NHTMCP NGOI THNG VIT NAM
2.1 Thc trng hot đng tín dng ti Vietcombank: 34

2.1.1 V tình hình tng trng tín dng 34
2.1.2 V c cu tín dng: 35
2.1.3 V cht lng tín dng 38
2.1.4 V cht lng phân loi n và trích lp d phòng ri ro 39
2.1.5 ánh giá thc trng hot đng tín dng ti Vietcombank 40


2.2 Thc trng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti Vietcombank 42
2.2.1 Yêu cu thit lp h thng xp hng tín dng ni b đi vi Vietcombank 42
2.2.2 C s pháp lý 43
2.2.3 iu kin thc tin cho vic áp dng mô hình và phng pháp xp hng tín
dng đi vi doanh nghip ti Vietcombank : 43
2.2.3.1 V mô hình xp hng : 44
2.2.3.2 V phng pháp xp hng 46
2.2.4 Quy trình chm đim xp hng doanh nghip ti Vietcombank 47
2.2.5 Ni dung h thng xp hng tín dng đi vi DN ti VCB 48
2.2.5.1 Cn c đánh giá xp hng 48
2.2.5.2 Nguyên tc và thi hn chm đim tín dng 48
2.2.5.3 Ni dung đánh giá xp hng doanh nghip ti VCB 49
2.2.6 Thc trng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti Vietcombank: 54
2.2.7 Minh ha mt trng hp xp hng khách hàng thc t ti Vietcombank: 58
2.2.7.1 Thc t chm đim xp hng ti Vietcombank: 58
2.2.7.2 Bng thng kê và phát hin li liên quan đn XHTD DN ti
Vietcombank: 60
2.3 ánh giá h thng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti Vietcombank 61
2.3.1 Nhng u đim 61
2.3.2 Nhng hn ch 63
2.3.3 Nguyên nhân ca nhng hn ch 66
2.3.3.1 Nguyên nhân t phía ngân hàng 66
2.3.3.2 Nguyên nhân t phía doanh nghip vay vn 67

2.3.3.3 Nguyên nhân t phía Trung tâm thông tin tín dng ca Ngân Hàng Nhà
Nc (CIC) 68
2.3.3.4 Th trng Vit Nam hin nay cha có nhiu t chc XHTD đc lp đ
có th cung cp kt qu XHTD cho ngân hàng tham kho. 68
Kt lun chng 2 70
CHNG 3. GII PHÁP HOÀN THIN HOT NG XP HNG TÍN


DNG I VI DOANH NGHIP TI NHTMCP NGOI THNG
VIT NAM
3.1 nh hng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti VCB đn nm 2020 71
3.1.1 Tm nhìn chin lc ca VCB đn nm 2020 71
3.1.2 nh hng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti VCB đn nm 2020: 71
3.2 Các gii pháp hoàn thin hot đng xp hng tín dng đi vi doanh nghip
ti Vietcombank 72
3.2.1 Các gii pháp v phía Vietcombank 73
3.2.1.1 Các gii pháp hoàn thin v mt ni dung h thng 73
3.2.1.2 Các gii pháp v mt qun lý – điu hành 80
3.2.2 Các kin ngh đi vi NHNN Vit Nam 81
3.2.2.1 Nâng cao cht lng thông tin tín dng ca CIC 81
3.2.2.2 Hoàn thin khung pháp lý cho hot đng XHTD 82
3.2.2.3 Phát trin h tng công ngh thông tin, tip tc hoàn thin h thng
thông tin qun lý, c s d liu hin đi tp trung thng nht 83
3.2.3 Các kin ngh đi vi Nhà nc 83
3.2.3.1 Nâng cao tính minh bch và k lut trong công tác báo cáo k toán 83
3.2.3.2 Xây dng các ch tiêu tài chính trung bình ngành: 83
3.2.3.3 To môi trng cho các t chc xp hng tín nhim đc lp phát trin 84
3.2.4 Kin ngh đi vi các Hip hi doanh nghip 84
Kt lun chng 3 85
Kt lun 86

Danh mc tài liu tham kho
Ph lc











DANH MC CÁC T VIT TT


Basel Hip c quc t v giám sát hot đng ngân hàng
CIC Trung tâm thông tin tín dng NHNN
CAPEX Capital Expenditures – Chi phí vn
CFO Dòng tin t hat đng kinh doanh (Cash Flow from Operation)
CBTD Cán b tín dng
CT TNHH Công ty trách nhim hu hn
CP C phn
D&A Khu hao và tr dn (Depreciation & Amortization)
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip Nhà Nc
DN FDI Doanh nghip có vn đu t nc ngoài
EBIT Li nhun trc thu và lãi vay (Earnings Before Interest and
Taxes)
EBITA Li nhun trc thu, lãi vay và tr dn (Earnings Before Interest

and Taxes and Amortization)
EBITDA Li nhun trc thu, lãi vay, khu hao và tr dn (Earnings Before
Interest and Taxes, Depreciation and Amortization)
EBITDAR Li nhun trc thu, lãi vay, khu hao, tr dn và chi phí thuê
ngòai (Earnings Before Interest and Taxes, Depreciation,
Amortization and Rent costs)
FFO Dòng tin trc thay đi vn lu đng (Funds From Operation)
FCF Dòng tin t do ( Free Cash Flow)


FOCF Dòng tin hot đng kinh doanh t do (Free Operating Cash Flow)
IAS Các tiêu chun k toán quc t (International Accouting Standards)
IRB Xp hng tín dng ni b ( Internal Ratings – Based Approach)
KH Khách hàng
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHTM Ngân hàng thng mi
NNH N ngn hn
NDH N dài hn
OCF Dòng tin hot đng kinh doanh (Operating Cash Flow)
Q Quyt đnh
ROA T sut sinh li trên tài sn (Returns On Assets)
ROE T sut sinh li trên vn c phn (Returns On Equity)
RRTD Ri ro tín dng
S&P Standard and Poor’s Rating
TCTD T chc tín dng
TSC Tài sn c đnh
XHTD Xp hng tín dng
VCB NHTMCP Ngoi Thng Vit Nam

DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
 Bng 2.1: Kt qu kinh doanh VCB t nm 2006 đn Quý 3/2012 34
 Bng 2.2: Tình hình tng trng tín dng t nm 2006 đn ht Q3/2012 35
 Bng 2.3: C cu d n tín dng ti VCB theo loi hình DN qua các nm
2006 đn ht Quý 3/2012 36
 Bng 2.4: C cu d n tín dng ti VCB theo ngành kinh t qua các nm
2006 đn ht Quý 3/2012 37
 Bng 2.5: Bng t l n xu ti Vietcombank qua các nm 2006 đn ht Quý
3/2012 38
 Bng 2.6: Bng phân loi d n theo điu 6 & điu 7-Quyt nh 493/2005/
Q- NHNN 40
 Bng 2.7: Quy trình chm đim xp hng doanh nghip ti Vietcombank 47
 Bng 2.8: Bng phân loi xp hng tín dng đi vi DN 53
 Bng 2.9: T trng xp hng khách hàng phân theo loi hình doanh nghip t
nm 2010-Quý 3/2012 55
 Bng 2.10: Bng thng kê các li liên quan đn XHTD ti Vietcombank 60
 Bng 3.1 : Bng đ xut t trng đim các ch tiêu phi tài chính 77

DANH MC CÁC  TH - HÌNH V




Biu đ 2.1: Tng trng tín dng ti VCB t nm 2006 đn ht quý 3/2012 35
Biu đ 2.2 : T l n xu ca VCB và t l n xu toàn ngành qua các nm 39
Hình 2.1: Mô hình chm đim tín dng doanh nghip ti VCB 45

1
PHN M U
1. Lý do chn đ tài:
Trong kinh doanh ngân hàng, hot đng tín dng là nghip v c bn, sinh
li ch yu cho NHTM. Tuy nhiên, hot đng tín dng cng cha đng hu ht ri
ro nghiêm trng, gây tn tht ln cho ngân hàng. Thc hin qun lý ri ro nht là
ri ro tín dng nhm đm bo an toàn và nâng cao cht lng tín dng là yêu cu
quan trng hàng đu đ n đnh và phát trin ca NHTM.
Trong nhng nm qua, hot đng tín dng ca các NHTM đã có nhng đóng
góp to ln cho s phát trin kinh t ca đt nc, đc bit là h thng NHTMCP
Ngoi Thng Vit Nam. Là mt trong nhng ngân hàng thng mi c phn ln
nht nc, VCB đã không ngng ci tin quy trình nghip v tín dng nhm làm
gim đn mc thp nht t l n xu. Tuy nhiên, tình hình n quá hn vn còn  t
l cao. Nguyên nhân ca tình trng này là do h thng qun lý tín dng vn còn hn
ch, không đánh giá đúng và chính xác v mc đ ri ro tín dng ca khách hàng.
T nm 2010, Vietcombank đã bt đu trin khai h thng xp hng tín dng
đi vi doanh nghip trên toàn h thng nhm phân tích , đánh giá và phân loi
khách hàng chính xác hn. Hn na, trong giai đon hin nay, vi s cnh tranh
gay gt gia các NHTM , ngoài vic la chn các khách hàng trung thành , có tình
hình tài chính lành mnh , luôn tr lãi và gc đúng hn thì vic xp hng cho các
khách hàng còn có ý ngha xây dng chính sách lãi sut và hn mc tín dng phù
hp cho tng loi khách hàng. Tuy nhiên , h thng chm đim và xp hng tín
dng khách hàng hin nay ca VCB vn còn hn ch, mt s đim cha phù hp
vi chun mc quc t và tình hình thc t nên kt qu XHTD cha phn ánh đúng
nng lc ca khách hàng, làm hn ch công tác qun tr điu hành trong hot đng
tín dng và qun lý ri ro tín dng . Vic xây dng và hoàn thin h thng XHTD
phù hp vi chun mc quc t và thc tin các DN vay vn là rt cn thit nhm

ngn nga và hn ch ri ro, gim t l n xu trong h thng VCB . Chính vì vy,
hc viên đã chn đ tài “ Gii pháp hoàn thin hot đng xp hng tín dng đi



2
vi doanh nghip ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam” làm đ tài
nghiên cu ca bn thân.
2. Tng quan tình hình nghiên cu liên quan đn đ tài ca lun vn:
+ Tình hình nghiên cu trên th gii liên quan đn đ tài:
Hot đng xp hng tín nhim t rt lâu đã ph bin trên th gii. Nm 1909,
trong cun “ Cm nang chng khoán đng st” khi tin hành nghiên cu phân tích
và công b bng xp hng tín nhim ln đu tiên cho 1500 loi trái phiu ca 250
công ty, John Moody ln đu tiên đa ra mt h thng ký hiu gm 3 ch cái ABC
đc xp ln lt t “Aaa” đn “C”. Hin nay nhng ký hiu này đã thành chun
mc quc t.
T đó đn nay, đã có nhiu nhà kinh t, nhiu t chc nghiên cu v xp hng tín
dng và ng dng hot đng này trong phân tích đánh giá các ri ro liên quan đn
vic đáp ng các ngha v tài chính mt cách đy đ và đúng hn ca ch th đi vay.
in hình là các công trình nghiên cu đc th gii đánh giá cao v mt khoa hc
và thc tin nh: Basel Committee on Banking Supervision, International
Convergence of capital Mesurement and Capital Standards, Bank for International
Settlements, 2006 ; Edward I.Altman, The use of credit scoring models and the
important of a credit culture , NewYork University; Fitch, Corporate Rating
Methodology, 2011; Moody’s, Coporate Default and Recovery Rates, 1920-2010,
2011; Standard &Poor’s , Coporate Ratings Criteria, 2008. Nhìn chung các nghiên
cu này đã làm sáng t các khái nim v XHTD, mô hình, phng pháp và ni dung
đánh giá xp hng. ây là nhng vn đ lý thuyt hu ích liên quan rt nhiu đn c
s lý thuyt chung cho đ tài nghiên cu ca lun vn. Tác gi đã đc tham kho, h
thng và cht lc li các kt qu nghiên cu, các kin thc đ ng dng và làm rõ

thêm quan đim ca mình khi xây dng gii pháp hoàn thin hot đng XHTD đi
vi DN ti VCB t nay cho đn nm 2020.
+ Tình hình nghiên cu trong nc liên quan đn đ tài:
Hot đng XHTD tuy đã xut hin ti Vit Nam đc hn 10 nm nhng vn còn
ht sc mi m. T nm 2002 đn nay, đã có nhiu công trình, bài vit , tp chí,



3
sách, nghiên cu và trình bày các vn đ liên quan đn XHTD nh: Ngân hàng Nhà
Nc, Quyt đnh 473/Q-NHNN: Trin khai đ án phân tích , xp lai tín dng
doanh nghip, 2004 ; Trn Th K, Hoàn thin xp hng tín nhim các doanh
nghip vay vn ti NHTM Vit Nam. Lun án Tín s kinh t 2003; TS Nguyn
c Trung , Phng pháp c tính tn tht tín dng da trên h thng c s d
liu đánh giá ni b,2005, TS Trn c Sinh (2002) nh mc tín nhim ti Vit
Nam, NXB TPHCM. Nhìn chung , đây là các công trình nghiên cu các vn đ lý
thuyt liên quan đn quá trình xây dng và ng dng xp hng tín dng trong công
tác thm đnh cho vay và phát hành chng khoán n. Da trên kt qu rút ra t các
nghiên cu này, s là c s lý lun và thc tin đ tác gi đ xut các gii pháp
hoàn thin hot đng XHTD đi vi DN ti Vietcombank
3. Mc tiêu nghiên cu:
- Nghiên cu c s lý lun v xp hng tín dng, mô hình, phng pháp và các ch
tiêu dùng trong đánh giá xp hng tín dng doanh nghip.
- Trên c s nghiên cu đó, lun vn s đi sâu phân tích ni dung và thc trng hot
đng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti NHTMCP Ngoi Thng Vit
Nam, nêu lên nhng u đim và hn ch, qua đó đ xut các gii pháp nhm hoàn
thin h thng.
4. i tng và phm vi nghiên cu:
+ i tng nghiên cu:
Thc hin nghiên cu các ni dung xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti

VCB bao gm mô hình, phng pháp, quy trình chm đim và các ch tiêu dùng
trong xp hng tín dng doanh nghip ti VCB.
+ Phm vi nghiên cu:
Nghiên cu thc trng hot đng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti VCB
t nm 2010 cho đn quý 3/2012 và đnh hng phát trin xp hng tín dng đi
vi doanh nghip ti VCB t nm 2012 cho đn nm 2020.
5. Ngun thông tin và phng pháp nghiên cu:



4
- Ngun thông tin nghiên cu: tác gi s dng ngun và phng pháp thu thp, x
lý thông tin chính sau đây:
+ Ngun thông tin th cp: s dng ngun thông tin thu thp đc t h thng
XHTD ni b ca Vietcombank, d liu xp hng ca 29.860 doanh nghip vay vn
ti VCB. Thông tin d liu t Trung tâm thông tin tín dng ca NHNN (CIC), các
bài nghiên cu, các tài liu hi tho, internet… có liên quan đn nghiên cu đ tài.
+Ngun thông tin s cp: thu thp t điu tra thc đa trc tip thông qua các cuc
trao đi và phng vn các chuyên gia, cán b trc tip xây dng và phát trin h
thng XHTD ni b cng nh các cán b thc hin công tác đánh giá xp hng ti
VCB.
- Phng pháp nghiên cu: s dng kt hp các phng pháp nghiên cu, c th
nh sau
+ Phng pháp phân tích đnh tính: lun vn s dng phng pháp nghiên cu này
nhm kt hp gia lý lun và thc tin trên c s nghiên cu các mô hình, phng
pháp xp hng ca các t chc xp hng đc lp có uy tín trên th gii và quy trình
xp hng theo Basel 2. T đây lun vn tp trung nghiên cu ni dung và thc trng
hot đng XHTD đi vi doanh nghip bao gm mô hình, phng pháp, các ch
tiêu chm đim, quy trình chm đim và kt qu xp hng theo hng dn ti điu
7/ Q 493 – NHNN và Q 117/Q - VCB.CSTD ca VCB

+ Phng pháp thng kê: đây là phng pháp đc s dng nhm thu thp và x lý
các d liu xp hng ca các doanh nghip vay vn ti VCB theo thành phn kinh t
nhm đa ra các kt lun đánh giá thc trng XHTD đi vi DN ti VCB.
+ Phng pháp so sánh và tng hp: da trên kt qu phân tích đt đc , lun vn
s so sánh các ni dung đánh giá xp hng ca VCB vi các tiêu chun đánh giá
ph bin trên th trng xp hng tín dng th gii, sau đó tng hp nhng mt đt
đc và nhng tn ti ca h thng XHTD ti VCB cng nh nguyên nhân tn ti ,
t đó đ xut các gii pháp hoàn thin h thng
6. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
 tài hng đn vic hoàn thin h thng XHTD đi vi DN ti VCB, nhm xây
dng mt h thng chun mc trong vic đánh giá xp hng khách hàng góp phn
nâng cao cht lng tín dng ca VCB.



5
7. Kt cu lun vn:
Luaän vaên bao goàm 3 chöông :
- Chng 1: Tng quan v xp hng tín dng đi vi doanh nghip trong hot đng
ngân hàng
- Chng 2: Thc trng xp hng tín dng đi vi doanh nghip ti Ngân hàng
TMCP Ngoi Thng Vit Nam
- Chng 3: Gii pháp hoàn thin hot đng xp hng tín dng đi vi doanh
nghip ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam
Kt lun và kin ngh

6
CHNG 1: TNG QUAN V XP HNG TÍN DNG I VI DOANH
NGHIP TRONG HOT NG NGÂN HÀNG

1.1 TNG QUAN V XP HNG TÍN DNG
1.1.1 Khái nim v xp hng tín dng
Xp hng tín dng (XHTD) là thut ng do John Moody đa ra vào nm 1909
trong cun “ Cm nang chng khoán đng st” khi tin hành nghiên cu phân tích
và công b bng xp hng tín nhim ln đu tiên cho 1500 loi trái phiu ca 250
công ty theo mt h thng ký hiu gm 3 ch cái ABC đc xp ln lt t “Aaa”
đn “C” ( hin nay nhng ký hiu này đã thành chun mc quc t)
Chúng ta có th đim qua mt s đnh ngha v xp hng tín nhim nh sau:
Theo Standards & Poor’s , xp hng tín dng là nhng ý kin đánh giá hin ti
v ri ro tín dng, cht lng tín dng, kh nng và thin ý ca ch th đi vay trong
vic đáp ng các ngha v tài chính mt cách đy đ và đúng hn.
Theo Moody's, xp hng tín dng là nhng ý kin đánh giá v cht lng tín
dng và kh nng thanh toán n ca ch th đi vay da trên nhng phân tích tín dng
c bn và biu hin thông qua h thng ký hiu t Aaa-C.
Theo quan đim ca Trung tâm xp hng tín dng (CIC) thì xp hng tín dng
đc hiu là nhng ý kin đánh giá v ri ro tín dng và cht lng tín dng thông
qua h thng xp hng nhm th hin kh nng tr n ca đi tng đc cp tín
dng đ đáp ng các ngha v tài chính mt cách đy đ và đúng hn.
Theo quan đim ca Vietcombank, thì xp hng tín dng là s đo lng kh
nng thc hin các ngha v tài chính ca bên vay theo đúng cam kt. Vic xp hng
đc thc hin bi các t chc tín dng (XHTD ni b) hoc bi c quan đc lp
(XHTD đc lp) cho các doanh nghip, cá nhân, quc gia hoc cho bt k mt công
c n nào.
Nh vy, có th đnh ngha, xp hng tín dng là nhng ý kin đánh giá v nng
lc tài chính, tình hình hot đng hin ti và trin vng phát trin trong tng lai
ca đi tng đi vay t đó xác đnh ri ro tín dng và cht lng tín dng trong hin

ti và kh nng tr n trong tng lai.



7
1.1.2 Vai trò ca xp hng tín dng:
1.1.2.1 i vi Ngân hàng thng mi:
H thng XHTD hiu qu cho phép qun lý và giám sát nhng thay đi và xu
hng thay đi mc đ ri ro ca khách hàng hoc các khon tín dng, đng thi ti
u hóa li nhun cho các TCTD. Vai trò ca h thng XHTD ni b th hin 
nhng đim chính sau:
 H tr phê duyt tín dng: ci thin tính chính xác và hiu lc ca vic ra
quyt đnh cp tín dng, cung cp phng tin h tr đ quá trình này tr nên hiu
qu, tit kim thi gian, chi phí và gim bt s can thip t con ngi. Trong giai
đon thm đnh, kt qu XHTD đc s dng đ quyt đnh vic đng ý hay t chi
cp tín dng cho khách hàng, ti u hóa t l phê duyt các đ ngh vay vn thông
qua vic xác đnh mt mc đim t chi.
 Thc hin qun tr ri ro tín dng: XHTD ni b là mt công c đ đánh giá
mc ri ro ca khách hàng. H thng XHTD chun mc s giúp ngân hàng đánh giá
kh nng mt khách hàng “tt” hoc “xu”, cng nh xác đnh xác sut v n ca
khách hàng. Nh tích hp trong nó các nguyên tc, khung, chính sách và tiêu chun
tín dng c bn ca ngân hàng, h thng XHTD to ra mt cn c đc lp đ TCTD
đánh giá hiu qu quá trình qun tr ri ro ca các b phn có trách nhim liên quan,
bo đm rng chc nng cp tín dng đc qun lý phù hp, các tài sn có ri ro tín
dng nm trong các gii hn , thng nht vi các tiêu chun thn trng, và kh nng
phát hin sm các khon tín dng xu.
 H tr xác đnh giá khon tín dng: mc giá chào cho khon tín dng phi
phù hp và đ đ bi hoàn tn tht tín dng, và tng ng vi mc đ ri ro. XHTD
phân loi các mc đ ri ro, và là mt trong nhng cn c tin cy đ xác đnh giá cho
các khon tín dng, theo nguyên tc mc XHTD thp (ri ro cao) s tng ng vi

mc giá cao và ngc li.
 H tr qun lý và qun tr khách hàng: Quan h khách hàng ca các TCTD
ph thuc vào mc đ XHTD ca khách hàng đó. Nhng khon vay có mc ri ro
cao cn phi kim soát, đánh giá thng xuyên, nhng khách hàng vay có mc



8
XHTD thp cng cn phi đc chú trng theo dõi, thm hi. Ngc li, nhng
khách hàng tt vi mc XHTD cao s đc u ái hn trong các quan h giao dch.
 Làm cn c đ trích lp d phòng tín dng: mc trích lp d phòng các khon
cp tín dng ph thuc vào mc đ ri ro ca khon tín dng đó. Mc XHTD cng
rt hu ích trong vic xác đnh khon vn cn thit đ “hp th” đ nhng tn tht
tín dng bt thng ngoài d kin.  “bù đp” cho tn tht tín dng, các TCTD
cng áp dng chính sách bo đm tín dng phù hp vi mc đ ri ro ca khon cp
tín dng , theo đó các khon cp tín dng có ri ro cao (XHTD thp) s phi có mc
bo đm tín dng cao và ngc li.
 H tr công tác qun lý thông tin (MIS) theo danh mc và to lp báo cáo:
D liu đa vào h thng XHTD là rt phong phú, và thuc nhiu loi trng thông
tin khác nhau liên quan đn hot đng kinh doanh ca khách hàng cng nh ca
khon cp tín dng. Hn na, h thng XHTD thng đc các TCTD thit lp trên
nn tng công ngh tin hc cao, cho phép chit xut, qun lý các trng thông tin
theo tng danh mc yêu cu và đa ra h thng báo cáo hiu qu.
 V mt pháp lý, h thng XHTD doanh nghip s to điu kin cho các ngân
hàng xây dng khung đánh giá ri ro tín dng ni b, t đó có cn c phân loi n và
trích lp d phòng ri ro tín dng theo quy đnh ca pháp lut
1.1.2.2 i vi các c quan qun lý nhà nc:
i vi các c quan qun lý nhà nc, thông tin t xp hng tín dng doanh
nghip, giúp cho các c quan qun lý nhà nc đánh giá phân loi các đi tng
thuc qun lý ca mình, có c s thông tin đ đánh giá và so sánh theo vùng kinh t ,

ngành kinh t, lnh vc hot đng ca các doanh nghip. Trong quá trình c phn hóa
đang din ra mnh m nh hin nay, thông tin xp hng tín dng doanh nghip là
ngun thông tin tt giúp cho vic đnh giá DN trong quá trình c phn hóa và c hi
tham gia th trng chng khoán trong và ngoài nc.
1.1.2.3 i vi doanh nghip
i vi các doanh nghip, kt qu xp hng có th xem nh “ giy chng nhn
sc khe” trong vic tip cn vn ngân hàng cng nh tìm kim c hi hp tác đu



9
t, phát trin sn xut kinh doanh vi các đi tác nc ngoài.
Thông thng khi xp hng doanh nghip phc v cho hot đng cho vay,
Ngân hàng s đa ra mt ngng an toàn, doanh nghip nào đt  ngng quy đnh
thì s có nhiu c hi tip cn đc ngun vn. Doanh nghip nào có th hng cao
s đc cho vay vi nhng điu kin u đãi v hn mc tín dng, v lãi sut cho
vay… Ngc li, doanh nghip có th hng thp s khó khn hn trong vic tip cn
các ngun vn. Do đó, bng xp hng tín dng là c s đ doanh nghip đánh giá li
và phn đu đ có th đt ngng an toàn; nu cha đt thì phi đt ra l trình thc
hin đ đt đn.
Bên cnh đó da vào các ch tiêu xp hng, doanh nghip s t đánh giá đc
tình hình tài chính và hot đng kinh doanh ca mình, tìm ra nhng đim mnh,
đim yu, t đó, đ ra bin pháp, phng hng khc phc nhng thiu sót, đ hot
đng ca mình đt hiu qu hn.
1.1.2.4 i vi các nhà đu t và th trng chng khoán:
Xp hng tín dng doanh nghip cung cp nhng thông tin đa chiu v tình
hình tài chính , c cu t chc, môi trng ni b , nng lc lãnh đo ca ngi
đng đu DN, chính sách u đãi ca Nhà Nc, các mi quan h kinh doanh….là c
s đ đánh giá và la chn danh mc, t đó đa ra quyt đnh đu t. Các t chc
xp hng tín dng chính là ni cung cp nhng thông tin chính xác cn thit cho nhà

đu t v tình trng ca nhà phát hành đ la chn khi đu t vào mt chng khoán
thích hp đng thi to điu kin huy đng vn trên th trng chng khoán thc
hin đc d dàng thun li hn.
1.1.3 Phân loi đi tng xp hng tín dng
 Xp hng tín dng cá nhân :
Áp dng đi vi khách hàng cá nhân tham gia vào hot đng tín dng ca các
NHTM .Các yu t có th nh hng đn xp hng tín dng cá nhân bao gm các
thông tin v nhân thân, kh nng chi tr, lch s quan h tín dng ca khách hàng ti
các TCTD , s lng và loi tài sn đm bo mà cá nhân đó đang s hu, nhng
khon thanh toán chm hoc n quá hn …



10
 Xp hng tín dng doanh nghip:
Xp hng tín dng doanh nghip v c bn da trên các yu t tài chính và phi
tài chính ca doanh nghip đ đánh giá. Các yu t có th nh hng đn xp hng
tín dng doanh nghip bao gm quy mô DN, ngành kinh t, ch tiêu tài chính, ch
tiêu phi tài chính, lch s tín dng ca khách hàng ti các TCTD, tính kh thi ca
phng án vay vn……
 Xp hng tín dng quc gia:
Vic xp hng tín dng quc gia nhm ch ra mc đ ri ro đi vi môi trng
đu t ca mt quc gia và thng đc s dng bi các nhà đu t có nhu cu tìm
kim môi trng đu t  mt quc gia khác. Vic đánh giá bao gm các loi ri ro
nh ri ro chính tr, ri ro kinh t, ri ro pháp lý và đc đánh giá thông qua các ch
s phát trin chung nh: ch s phát trin các ngành , ch s an toàn vn đu t , tc
đ tng trng kinh t ca quc gia , mc đ n đnh chính tr…
 Xp hng tín dng các công c đu t nh: trái phiu công ty, trái phiu
chính ph và các loi trái phiu, k phiu ngân hàng , c phiu u đãi, c phiu
thng … Vic xp hng tín dng các công c đc thc hin da trên mt s ch

tiêu nh : kh nng thanh khon , k hn, lãi sut , mnh giá , các ri ro có th gp
phi.
 Vit Nam hin nay mi ch tp trung xp hng các doanh nghip và cá nhân .
Xp hng quc gia và các công c đu t thì cha thc hin mà ch có các t chc
xp hng ln nh Moody’s, S&P hay Fitch… xp hng.
1.1.4 Nguyên tc xp hng tín dng
Thc hin xp hng tín dng phi da trên các nguyên tc thng nht, vn dng
nht quán ,n đnh. Các nguyên tc chun mc đc vn dng cho phép vic xp
hng đc chuyên sâu, không thiên v, đúng thi hn và có uy tín, c th nh sau :
+ Vic thu thp thông tin, s liu v khách hàng phi đy đ, liên tc, đáng tin
cy và có ngun gc. S dng cùng lúc nhiu ngun thông tin đ có đc cái nhìn
toàn din v tình hình tài chính khách hàng đi vay.
+ Xp hng tín dng trên c s thông tin tng chu k sn xut kinh doanh ca



11
khách hàng ( thông thng là 1 nm), thc hin đánh giá li nu khách hàng có bin
đng bt thng .
+ Xp hng chú ý đn các yu t nh hng đn n đnh dài hn ca khách
hàng.
+ ánh giá ri ro mt cách toàn din thng nht da vào h thng các thông tin,
h thng thang đim chun thích hp , h thng ký hiu nht đnh…
+ B phn xp hng tín dng thc hin công vic đc lp vi b phn tín dng
+ Phù hp vi tình hình thc t môi trng hot đng , kh nng ca các doanh
nghip.
1.1.5 Phng pháp thc hin xp hng tín dng:
 xp hng tín dng, các t chc xp hng trên th gii và các ngân hàng thng
mi có th s dng phng pháp chuyên gia, mô hình toán hc hoc c hai.
1.1.5.1 Phng pháp đnh tính (Phng pháp chuyên gia):

Phng pháp này da vào vic ly ý kin chuyên gia, có chuyên môn sâu
trong lnh vc xã hi, đng thi có ý kin liên ngành rt tng hp. Mt cách tng
quát, các t chc xp hng tín dng s phân công mt nhà phân tích đng đu, kt
hp vi mt đi ng chuyên gia đ đánh giá kh nng thanh toán n ca đi tng
cn xp hng. Các nhà phân tích s tìm kim thông tin trong các báo cáo ca công
ty, thông tin th trng và c thông tin t phng vn hay tho lun vi ban qun tr
công ty. H s dng nhng thông tin đó đ đánh giá tình trng tài chính, hot đng
kinh doanh, chính sách và các chin lc kinh doanh, qun tr ri ro ca toàn công
ty, t đó đa ra hng mc xp hng cui cùng.
1.1.5.2 Phng pháp đnh lng (Mô hình toán hc xp hng tín nhim ):
Ch yu da vào các s liu thng kê và thông qua các công thc toán hc
đc thit lp đ tng hp, đánh giá các ch tiêu. Có rt nhiu phng pháp đc s
dng nh mô hình kinh t lng, phng pháp bình quân gin đn, phng pháp
bình quân gia quyn …Mt s t chc xp hng hu nh ch tp trung vào các d
liu đnh lng mà h kt hp cht ch chúng trong mt mô hình toán hc. Thông
qua mô hình, các t chc xp hng có th đánh giá cht lng tài sn, kh nng sinh



12
li, kh nng tr n da trên ch yu là các báo cáo tài chính đc công b kèm
theo nhng điu chnh thích hp.
1.1.5.3 Phng pháp kt hp:
Phng pháp này thng đc các t chc XHTD hàng đu trên th gii s
dng: dùng trng s gin đn đ kt hp nhng đánh giá đnh tính ca các chuyên
gia vi đnh lng hóa mt s ch tiêu, bao gm các bc thc hin nh sau:
(1) Xác đnh các nhân t nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca DN.
(2) Cho trng s tng nhân t tùy theo mc đ quan trng ca nó, hoc có th
không có trng s nu nh s đim quy đnh đã bao hàm c trng s ri.
(3) Cho đim tng nhân t theo tính cht tác đng ca nó đn quá trình hot

đng ca doanh nghip, có so sánh vi ch tiêu trung bình ca các nhóm doanh
nghip tng đng.
(4) Tính tng đim cho tng ch tiêu sau khi nhân s đim vi trng s theo
tng ch tiêu trên báo cáo tài chính và trng s nhân t.
(5) Xp hng da vào công thc tính đim cho tng ch tiêu.
1.1.6 Các mô hình xp hng tín dng
Hin nay, đã có nhiu mô hình v XHTD. Các mô hình t đn gin đn phc
tp, có mô hình nng v các ch tiêu đnh tính, có mô hình nng v các ch tiêu đnh
lng, và mi mô hình đu có nhng u th và nhng hn ch nht đnh. Do đó,
điu quan trng, tùy thuc vào đc đim và điu kin thc tin mà mi NHTM t
chn cho mình mt mô hình thích hp.
1.1.6.1 .Mô hình chm đim đn gin:
ây là mô hình XHTD khách hàng đã có t lâu nhm đánh giá khách hàng
vay vn qua các hot đng phân tích ca cán b tín dng thông qua các ch tiêu tài
chính và phi tài chính. Mô hình này là mt trong nhng mô hình ht sc đn gin
và d thc hin đ XHTD khách hàng.
* Các ch tiêu tài chính thng s dng đ đánh giá bao gm:



13
- Các t s thanh khon dùng đo lng kh nng thanh toán n ngn hn ca DN
nh: h s thanh khon hin thi, h s thanh khon nhanh, h s kh nng thanh
toán tng quát, h s kh nng tr lãi….
- Các ch tiêu v hiu qu hot đng đ đo lng mc đ hiu qu trong vic s
dng tài sn ca DN chng hn nh: vòng quay hàng tn kho, vòng quay khon
phi thu, k thu tin bình quân, vòng quay tng tài sn.
-Các t s đòn by tài chính đ đo lng mc đ s dng n đ tài tr cho hot
đng ca DN, chng hn nh: H s n so vi vn ch s hu, h s n so vi tng
tài sn, h s tài tr vn ch s hu, h s n dài hn, phân tích h s kh nng

hoàn tr lãi vay, h s kh nng tr n.
- Các ch tiêu kh nng sinh li đ đo lng kh nng sinh li ca DN, chng hn
nh: h s thu nhp trên tng tài sn, kh nng sinh li so vi doanh thu, ROE,
ROA…
* Các ch tiêu phi tài chính : đc thu thp t các ngun thông tin trong và
ngoài DN bao gm: lnh vc hot đng kinh doanh, uy tín trong quan h vi các
TCTD, kh nng tr n t lu chuyn tin t, trình đ qun lý ca nhà lãnh đo ,
môi trng kinh doanh, kh nng ng phó trên thng trng… Thông thng
vic phân tích các ch tiêu phi tài chính đc thông qua mô hình 6C gm : T cách
ngi vay (Character), Nng lc ca ngi vay (Capacity), Thu nhp ca ngi vay
(Cash), Bo đm tin vay ( Collateral), Các điu kin (Conditions), Kim soát
(Control).
Có th thy đây là mô hình khá ph bin đang đc thc hin ti các NHTM Vit
Nam, bi có nhiu li th và khá phù hp vi các NHTM trong điu kin Vit Nam
hin nay.
ánh giá u đim và nhc đim ca mô hình
 u đim:
- Mô hình xây dng tng đi đn gin, tn dng đc kinh nghim và kin thc
ca cán b tín dng đ phân tích.



14
- Vic xp hng đc thc hin da trên công ngh gin đn, h thng lu tr
thông tin n đnh, s dng h s sn có, các yu t phi tài chính không mang tính
lng hóa.
- Vì đây là mô hình đn gin, nên ngân hàng ch cn có tim lc tài chính trung
bình vi mt đi ng cán b tín dng tng đi tt cùng vi mt h thng thông tin
qun lý cp nht là có th thc hin đc.
 Nhc đim

- Hn ch ca mô hình này là nó ph thuc vào mc đ chính xác ca ngun thông
tin thu thp, kh nng d báo cng nh trình đ phân tích , đánh giá ca cán b tín
dng. Bên cnh đó, các ch tiêu phi tài chính ch yu da vào đánh giá ch quan và
kinh nghim ca CBTD nên khó có th phn ánh chính xác mc đ ri ro ca DN.
- Các NHTM s dng mô hình này s chu chi phí cao do tn nhiu thi gian đ
đánh giá và đòi hi CBTD phi có tính chuyên nghip, có thâm niên, k nng phân
tích .
-Mô hình này rt khó khi đo lng vai trò ca tng yu t tác đng đn mc hng
tín nhim ca DN , và vì vy không có tác dng t vn đi vi DN cng nh đi vi
vic thm đnh h s khon vay.
1.1.6.2 Mô hình đim s Z ca Altman:
Mô hình đim s Z là mt mô hình đnh lng da trên vic mô hình hóa các
mi quan h gia các bin qua đó phn ánh cht lng tín dng và các yu t nh
hng đn cht lng tín dng t phía khách hàng.
Mô hình đim s Z do Edward I. Altman (1968) xây dng và thông thng
đc s dng đ xp hng tín nhim đi vi DN. Mô hình này dùng đ đo xác sut
v n ca DN thông qua các đc đim c bn. i lng Z là thc đo tng hp đ
phân loi ri ro đi vi ngi vay và ph thuc vào các yu t tài chính ca ngi
vay (X
j
). T mô hình này tính đc xác sut v n ca ngi vay trên c s s liu
trong quá kh. Altman đã xây dng mô hình cho đim nh sau:
Z=1,2 X
1
+ 1,4 X
2
+ 3,3 X
3
+ 0,6 X
4

+ 1,0 X
5
Trong đó



15
X1 = T s Vn lu ng rũng / tng ti sn
X2 = T s Li nhun gi li / tng ti sn
X3 = T s Li nhun trc thu v lói vay/ tng ti sn
X4 = T s Gớa tr th trng ca vn c phn / Gớa tr s sỏch ca n
X5 = T s Doanh thu / toồng taứi saỷn
im s Z l thc o khỏ tng hp v xỏc sut v n ca khỏch hng. im
s ny cng cao thỡ ngi vay cú xỏc sut v n cng thp v ngc li. Theo tớnh
toỏn v thc t cho thy:
Nu Z >2.99: Doanh nghip nm trong vựng an ton, cha cú nguy c phỏ
sn
Nu 1.8< Z <2.99: Doanh nghip nm trong vựng cnh bỏo, cú th cú nguy
c phỏ sn
Nu Z <1.8: Doanh nghip nm trong vựng nguy him, nguy c phỏ sn cao.
Vi mụ hỡnh ny, ngõn hng v khỏch hng cú th o lng v so sỏnh c
th im Z cho tng khon vay. Ngoi ra, s bin ng ca im s Z ó d bỏo
kh nng chuyn i hng tớn nhim ca khỏch hng .
Phỏt trin mụ hỡnh ny , Atlman ó xõy dng cỏc hm phõn bit Z

v Z (cú
tham kho cỏch xp hng ca S&P) phự hp hn cho hu ht cỏc ngnh, c th l
Z

= 6,56 X1+ 3,26 X2+ 6,72 X3+ 1,05 X4

Vi cụng thc ny , theo tớnh toỏn v thc t cho thy :
Nu Z

>2,6 Doanh nghip nm trong vựng an ton, cha cú nguy c phỏ sn
Nu 1.2< Z

<2.6: Doanh nghip nm trong vựng cnh bỏo, cú th cú nguy c
phỏ sn
Nu Z

<1.1: Doanh nghip nm trong vựng nguy him, nguy c phỏ sn
cao.
Z= 3,25 + 6,56 X1 + 3,26 X2 + 6,72 X3 + 1,05 X4
Di õy l xp hng tớn dng da trờn ch s Z