NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH SỞ GIAO DỊCH 2.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




H XUÂN THANH TRÚC


N
N
Â
Â
N
N
G
G


C
C
A
A
O
O


C
C
Ô
Ô

N
N
G
G


T
T
Á
Á
C
C


Q
Q
U
U


N
N


T
T
R
R



R
R


I
I


R
R
O
O


T
T
Á
Á
C
C


N
N
G
G
H
H

I
I


P
P


T
T


I
I


N
N
G
G
Â
Â
N
N


H
H
À
À

N
N
G
G


T
T
H
H




N
N
G
G


M
M


I
I


C
C





P
P
H
H


N
N






U
U


T
T




V
V

À
À


P
P
H
H
Á
Á
T
T


T
T
R
R
I
I


N
N


V
V
I
I



T
T


N
N
A
A
M
M


–
–


C
C
H
H
I
I


N
N
H
H

Á
Á
N
N
H
H


S
S




G
G
I
I
A
A
O
O


D
D


C
C

H
H


2
2








LUN VN THC S KINH T










TP. H CHÍ MINH – NM 2012


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





H XUÂN THANH TRÚC


N
N
Â
Â
N
N
G
G


C
C
A
A
O
O


C
C
Ô
Ô
N

N
G
G


T
T
Á
Á
C
C


Q
Q
U
U


N
N


T
T
R
R



R
R


I
I


R
R
O
O


T
T
Á
Á
C
C


N
N
G
G
H
H
I

I


P
P


T
T


I
I


N
N
G
G
Â
Â
N
N


H
H
À
À
N

N
G
G


T
T
H
H




N
N
G
G


M
M


I
I


C
C





P
P
H
H


N
N






U
U


T
T




V
V
À

À


P
P
H
H
Á
Á
T
T


T
T
R
R
I
I


N
N


V
V
I
I



T
T


N
N
A
A
M
M


–
–


C
C
H
H
I
I


N
N
H
H
Á

Á
N
N
H
H


S
S




G
G
I
I
A
A
O
O


D
D


C
C
H

H


2
2






Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. PHM VN NNG




TP. H CHÍ MINH – NM 2012


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan : Lun vn “Nâng cao công tác qun tr ri ro tác

nghip ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam - Chi
nhánh S Giao Dch 2” là công trình do chính tôi nghiên cu và thc
hin.
Các s liu trong lun vn đc s dng trung thc. Các thông tin trong
lun vn đc ly t nhiu ngun và đc ghi chú chi tit v ngun ly
thông tin.

Tôi xin chân thành cám n các Thy Cô trng i hc Kinh t TPHCM đã
truyn đt cho tôi kin thc trong sut nhng nm hc  trng.
Tôi xin chân thành cám n Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit
Nam Chi nhánh S Giao Dch 2 đã to điu kin cho Tôi kho sát trong
thi gian làm Lun vn.
Tôi xin chân thành cm n PGS.TS Phm Vn Nng đã tn tình hng
dn tôi hoàn thành tt lun vn này.

TP HCM, ngày tháng nm 2012
Tác gi lun vn



H Xuân Thanh Trúc







MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
DANH MC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
PHN M U ………………………………………………………….
1
1. Lý do chn đ tài ………………………………………………………
1
2. Mc đích nghiên cu ……………………………………………………
2
3. i tng và phm vi nghiên cu ………………………………
2
4. Phng pháp nghiên cu ………………………………………………
2
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca lun vn……………………………
3
6. Kt cu ca lun vn …………………………………………………
3

CHNG 1: RI RO TÁC NGHIP VÀ QUN TR RI RO TÁC
NGHIP TRONG CÁC NGÂN HÀNG THNG MI





1.1.Khái quát chung v ri ro và ri ro tác nghip trong các ngân hàng
thng mi …………………………………………………………………

1.1.1. Khái quát v ri ro trong hot đng kinh doanh ca các ngân
hàng thng mi…………………


4

4
1.1.2. Khái quát chung v ri ro tác nghip trong hot đng ca các
ngân hàng thng mi ……………… ……………………………………

6
1.2. Khái quát v qun tr ri ro và qun tr ri ro tác nghip trong hot
đng ca ngân hàng thng mi……………………………………………

11
1.2.1. Khái nim v qun tr ri ro…………….……………………….
11


1.2.2. Khái nim v qun tr ri ro tác nghip…………… …………
1.2.3. S cn thit phi nâng cao công tác qun tr ri ro tác nghip ti
các ngân hàng thng mi………………………………………………….
1.3. Basel 2 và vn đ qun tr ri ro tác nghip………………………….
12

13
15
1.4. Kinh nghim v qun tr ri ro tác nghip ca các Ngân hàng và t
chc tài chính quc t ………………

17
1.4.1. Bài hc t s đ v ca ngân hàng Barings nm 1995
17
1.4.2. Kinh nghim qun tr ri ro tác nghip ca mt s ngân hàng
thng mi trên th gii ………………………
1.4.3 Kinh nghim qun tr ri ro tác nghip ca mt s NHTM ti
Vit Nam……….…………………………………………………………
1.4.4 Bài hc kinh nghim cho BIDV………………………………….

20

24
Kt lun chng 1 …………………………………………………………
24

CHNG 2: THC TRNG CÔNG TÁC QUN TR RI RO TÁC
NGHIP TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN U T VÀ
PHÁT TRIN VIT NAM - CHI NHÁNH S GIAO DCH 2

2.1. Gii thiu v Ngân hàng Thng mi C phn u t và Phát trin
Vit Nam và Chi nhánh S Giao dch 2…
2.1.1. Gii thiu v Ngân hàng thng mi c phn đu t và phát trin
Vit Nam……………… ………………………………………………….






25

25

2.1.2. Gii thiu v Ngân hàng thng mi c phn đu t và phát trin
Vit Nam – Chi nhánh S Giao dch 2………………………………
2.1.3. ánh giá tình hình hot đng kinh doanh ca chi nhánh S Giao
dch 2 trong giai đon 2006-2011……………………….…………………
2.2. Thc trng ri ro tác nghip ti BIDV Chi nhánh S Giao Dch 2…

27

29
32


2.2.1. Ri ro trong công tác t chc cán b……………………………
33
2.2.2. Ri ro v quy trình nghip v ….……………………

2.2.3. Ri ro v h thng công ngh thông tin…………… …………
2.2.4 Ri ro v ti phm ni b ……………………………………
2.2.5 Các hành vi gian ln và ti phm bên ngoài…………………
2.2.6 Sai sót tác nghip ca cán b…………………………………
2.3 Thc trng qun tr ri ro tác nghip ti Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam - Chi nhánh S Giao dch 2…………………………
2.3.1. Các vn bn, quy đnh v công tác qun tr ri ro tác nghip do
Hi S Chính ban hành đang áp dng trong h thng BIDV…………….
2.3.2. Thc trng qun tr ri ro tác nghip ti BIDV Chi nhánh S
Giao dch 2………………………………………………………………….
2.4 ánh giá công tác qun tr ri ro tác nghip ti BIDV Chi nhánh S

Giao dch 2…………………………………………………………………
2.4.1. Kt qu đt đc………………………………………………
2.4.2. Nhng tn ti và hn ch……………………………………….
2.4.3. Nguyên nhân ca nhng mt hn ch
Kt lun chng 2 ………………………………………………….

CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI
RO TÁC NGHIP TI NGÂN HÀNG TMCP U T &
PHÁT TRIN VIT NAM CHI NHÁNH S GIAO DCH 2
3.1. nh hng chung trong hot đng và phát trin ca Ngân hàng TMCP
u t và Phát trin Vit Nam Chi nhánh S Giao dch 2………………
34
35
36
36
37

45

45

47

52
52
54
55
56

57
3.1.1. Phng hng hot đng ………………………………………
57
3.1.2. Nhim v trng tâm …………………………………………………
58
3.2. Gii pháp nâng cao công tác qun tr ri ro tác nghip ti BIDV Chi



nhánh S Giao dch 2……… …………………………………………….
59
3.2.1. V công tác qun tr điu hành…………………… ………….
60
3.2.2. Nâng cao công tác qun tr ri ro tác nghip ti chi nhánh……
3.2.3. V công tác ban hành, qun lý các vn bn ch đ…………….
3.2.4. V mô hình t chc, b trí cán b ti chi nhánh………………
3.2.5. V công tác đào to, qun tr ngun nhân lc…………………
3.2.6. V công tác kim tra, giám sát…………………………………
3.2.7. V yêu cu đi vi cán b………………………………………
3.2.8. Nâng cao phong cách giao dch, tác phong làm vic vi khách
hàng ti chi nhánh…………………………………………………………
3.2.9. Kim tra, rà soát các giao dch nghi ng, bt thng hàng ngày
3.2.10 Thit lp ngun d liu v ri ro tác nghip, đánh giá mc đ ri
ro cho chi nhánh……………………………………………………………
3.2.11 V phòng nga, x lý ri ro công ngh………………………….
60
62

63
64
65
66

67
67

68
69
3.3. Kin ngh, đ xut …………………………………………………….
70
3.3.1. i vi Ngân hàng nhà nc, các c quan qun lý nhà nc….
70
3.3.2. Kin ngh đi vi Hi s chính ………………………………
75
Kt lun chng 3 ………………………………………………………
78
Kt lun chung …………………………………………………………….
79
Tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CÁC T VIT TT

ACB Ngân hàng TMCP Á Châu
ATM Máy rút tin t đng (Automatic Teller machine)
BIDV Ngân hàng u T và Phát Trin Vit Nam.
CBCNV Cán b công nhân viên
CN SGD 2 Chi nhánh S Giao Dch 2.
HSC Hi S Chính
NHT&PTVN Ngân Hàng u T và Phát trin Vit Nam
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNN Ngân hàng Nhà nc
POS Máy chp nhn thanh toán th (Point of sale)
RRTN Ri ro tác nghip
TPHCM Thành ph H Chí Minh
Vietinbank Ngân hàng TMCP Công Thng
WTO T chc Thng mi Th gii

DANH MC BNG, BIU

Trang
Bng

Bng 2.1 Báo cáo tng hp sai phm ri ro tác nghip ti Chi nhánh t
nm 2009 đn 30.06.2011 ………………………………………………

38
Bng 2.2 Báo cáo li ri ro tác nghip t 01.07.2011 đn 30.06.2012
38
Bng 2.3 Thng kê sai sót trong nghip v tin gi, huy đng vn theo
báo cáo ri ro tác nghip t nm 2011 đn 30/06/2012 ti Chi nhánh
Bng 2.4
Thng kê sai sót trong nghip v chuyn tin theo báo cáo ri ro
tác nghip t nm 2011 đn 30/06/2012 ti Chi nhánh ……………….
Bng 2.5 Thng kê sai sót trong nghip v ngân qu theo báo cáo ri ro
tác nghip t nm 2011 đn 30/06/2012 ti Chi nhánh…………………
Bng 2.6 Thng kê sai sót trong nghip v tín dng, b
o lãnh theo báo
cáo ri ro tác nghip t nm 2011 đn 30/06/2012 ti Chi nhánh……
Bng 2.7 Thng kê sai sót trong nghip v đin toán theo báo cáo ri ro
tác nghip t nm 2011 đn 30/06/2012 ti Chi nhánh…………………
Bng 2.8 Thng kê sai sót trong nghip v th theo báo cáo ri ro tác
nghip t nm 2011 đn 30/06/2012 ti Chi nhánh…………………….
Bng 2.9 Thng kê sai sót trong nghip v luân chuyn chng t theo báo
cáo ri ro tác nghip t nm 2011 đn 30/06/2012 ti Chi nhánh…
Biu

41

42

42

43

44

44

45

Biu 2.1 Tình hình HV cui k ti BIDV CN SGD2 t 2006 – 2011 …
Biu 2.2 Th phn huy đng vn các Chi nhánh BIDV trên đa bàn
TPHCM .………………………………………………………………….
29

30
Biu 2.3 Tng d n ca BIDV Chi nhánh S Giao Dch 2 t 2006–2011
30
Biu 2.4 C cu thu dch v ròng ca BIDV Chi nhánh SGD2 nm 2011
31


Biu 2.5 Li nhun trc thu ca BIDV Chi nhánh SGD2 t 2006–2011
32
Biu 2.6 Tng hp đánh giá theo nghip v, li xy ra nhiu nht t nm

2011 đn 30/06/2012……………………………………………….……

45

Hình
Hình 1.1 Mi quan h gia các thành phn ca ri ro tác nghip
Hình 1.2 Khung qun tr ri ro tác nghip c bn
Hình 1.3 Mô hình t chc qun lý ri ro th trng và tác nghip ti
Vietinbank………………………………………………………………….
Hình 1.4 Mô hình t chc ca Techcombank nm 2008: Khi qun tr ri
ro th trng và vn hành nm đc lp




9
21

22

23

TÀI LIU THAM KHO
1. Lê Thanh Tâm, Phm Bích Liên, 27/11/2009 , Qun tr ri ro hot đng:
kinh nghim quc t và bài hc đi vi các ngân hàng thng mi Vit Nam,
< /tapchi_2009_11_27_022120.doc [Ngày truy
cp: 15.02.2012]
2. Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, Tháng 09/2010, Tài liu đào
to qun lý ri ro tác nghip.
3. Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, Tháng 7/2011, Tài liu hi
ngh cán b ch cht toàn h thng.
4. Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, Tháng 11/2011, Tài liu hi
ngh cm đng lc phía Nam.
5. Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, Tháng 06/2012, Tài liu đào
to qun lý ri ro tác nghip.
6. Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, Tháng 08/2012, Tài liu đào
to qun lý ri ro tác nghip nâng cao.
7. Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam S Giao Dch 2, Báo cáo tng
kt hàng nm (2008 - 2009 - 2010 – 2011).
8. Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam S Giao Dch 2,  án tái c
cu hot đng kinh doanh giai đon 2011-2015
9. Trn Huy Hoàng (2007), Qun tr ngân hàng thng mi, Nhà xut bn
lao đng xã hi.

1

LI M U
1. Lý do chn đ tài:
Nn kinh t Vit Nam đang phát trin theo xu hng t do hóa, toàn cu
hóa. i cùng s phát trin ca nn kinh t, h thng tài chính, ngân hàng cng
ngày càng ln mnh và có nh hng rng khp trong các hot đng giao dch
trong xã hi. Các công c, dch v tài chính t các nc trên th gii đã đc áp
dng ti Vit Nam ngày càng nhiu, to điu kin cho ra đi nhiu sn phm,
dch v ngân hàng mi. Bên cnh đó, ngoài vic chú trng vào vic cung cp tín
dng và nâng cao cht lng tín dng, các ngân hàng đang dn chuyn đi mc
tiêu kinh doanh đ gia tng li nhun ca mình t hot đng dch v.
Ngân hàng là loi hình doanh nghip đc bit và hot đng ca nó có tác
đng mnh lên nn kinh t, bn thân ngân hàng cng chu nh hng ngc li
t rt nhiu yu t khác. Hot đng kinh doanh phát trin cùng vi áp lc cnh
tranh gay gt đã đa các ngân hàng đi mt vi càng nhiu loi ri ro. Theo y
ban Basel thì ri ro ngân hàng đc chia làm ba loi: ri ro tín dng, ri ro th
trng, và ri ro tác nghip. Trong ba loi ri ro c bn đó, ri ro tác nghip
không phi là loi ri ro mi mà nó cùng tn ti vi s ra đi ca h thng ngân
hàng và làm mt đi mt phn không nh trong li nhun t hot đng kinh doanh
ca ngân hàng. Tuy nhiên, ch trong giai đon gn đây, khi các giao dch trong
ngân hàng gia tng, môi trng kinh doanh ngày càng phc tp thì các ngân
hàng mi dn tip cn vi khái nim ri ro này và xây dng các bin pháp nhm
tng cng qun lý ri ro tác nghip đt hiu qu.
Cùng vi quy lut chung ca các ngân hàng, Ngân hàng u t và Phát
trin Vit Nam cng đã có nhng chin lc, hoch đnh phát trin riêng ca
mình trong vic nâng cao hot đng qun tr ri ro tác nghip. Bên cnh nhng
2

kt qu ban đu đt đc, vic trin khai qun tr ri ro tác nghip ti Ngân hàng
u t và Phát trin Vit Nam vn còn bc l nhng hn ch. Vic kim soát
cht ch, gim thiu đc nhng tác đng tiêu cc t ri ro tác nghip cng là
vn đ mà Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam nói chung và Chi nhánh S
Giao dch 2 nói riêng luôn quan tâm. Vi lý do đó, tôi đã chn đ tài nghiên cu
“Nâng cao công tác qun tr ri ro tác nghip ti Ngân hàng Thng mi c
phn u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh S Giao dch 2” làm đ tài
nghiên cu trong Lun vn vi hy vng góp mt phn nh trong vic đánh giá
hot đng qun tr ri ro tác nghip ti chi nhánh mà tôi đang công tác, t đó
cng đa ra nhng gii pháp nhm hoàn thin hn cho hot đng này.
2. Mc đích nghiên cu:
Lun vn tp trung nghiên cu đ đánh giá thc trng công tác qun tr ri
ro tác nghip ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh
S Giao dch 2. T đó đa ra nhng đ xut nhm hoàn thin hn công tác qun
tr ri ro tác nghip ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi
nhánh S Giao dch 2.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: lun vn nghiên cu nhng ni dung c bn v
ri ro tác nghip và qun tr ri ro tác nghip trong các NHTM; v công tác
qun tr ri ro tác nghip ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam –
Chi nhánh S Giao dch 2.
- Phm vi nghiên cu: Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
Chi nhánh S Giao dch 2.
4. Phng pháp nghiên cu:
- Phng pháp thng kê, tng hp: lun vn tin hành thng kê các li
3

liên quan đn ri ro tác nghiêp ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit
Nam – Chi nhánh S Giao dch 2 t nm 2009 đn quý 2.2012.

- Phng pháp phân tích: da trên nhng s liu tng hp đc đ tin
hành phân tích, đa ra nhng nhn đnh, đánh giá c th v hot đng qun tr
ri ro tác nghip.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca lun vn:
- Th nht, lun vn đa ra nhng nh hng ca ri ro tác nghip đn
hot đng kinh doanh ca Ngân hàng hin nay và ch mi đc các Ngân hàng
chú trng, đy mnh kim soát trong giai đon gn đây
- Th hai, lun vn mun đa ra nhng gii pháp c th đ tng cng
công tác qun tr ri ro tác nghip ti các Ngân hàng mà c th là ti Ngân hàng
u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh S giao dch 2.
6. Kt cu ca lun vn:
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho…ni dung ca
Lun vn gm 3 chng:
- Chng 1: Ri ro tác nghip và qun tr ri ro tác nghip trong các
NHTM.
- Chng 2: Thc trng công tác qun tr ri ro tác nghip ti Ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh S Giao dch 2
- Chng 3: Các gii pháp nhm nâng cao hiu qu công tác qun tr ri
ro tác nghip ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh
S Giao dch 2.



4

CHNG 1
RI RO TÁC NGHIP VÀ QUN TR RI RO TÁC NGHIP TRONG
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 Khái quát chung v ri ro và ri ro tác nghip trong các NHTM:
1.1.1 Khái quát v ri ro trong hot đng kinh doanh ca các NHTM:

1.1.1.1 Khái quát chung v ri ro:
Có nhiu cách hiu cng nh đnh ngha v ri ro khác nhau ca các nhà
kinh t và các nhà kinh doanh. Tht khó có th đút kt đc mt đnh ngha v
ri ro chun xác, thích hp cho mi môi trng kinh doanh cng nh mi giai
đon phát trin ca kinh t xã hi. Chính vì vy có rt nhiu cách tip cn khác
nhau v ri ro, nhng cách tip cn ph bin nht khi xem ri ro nh là kh nng
xut hin các khon thit hi tài chính. Thut ng ri ro đc s dng vi ý
ngha nh là “s không chc chn” đ mô t s bin đng t sut sinh li ca
mt tài sn nào đó. Chúng ta có th hiu “Ri ro là nhng bin c không mong
đi khi xy ra dn đn tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun
thc t so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ có th hoàn
thành đc mt nghip v tài chính nht đnh”.
1.1.1.2 Mt s loi ri ro trong hot đng Ngân hàng:
Trong hot đng ngân hàng, ri ro là vn đ tt yu không th loi tr, nó
gn lin vi hot đng kinh doanh bt k mi bin pháp phòng chng ngn nga
nh Lut pháp, các quy đnh, h thng thanh tra, kim tra, bo him,…t phía
ngân hàng. Do đó, vic nhn bit, xác đnh và nm bt đc bn cht ca ri ro
s to điu kin thun li trong vic đa ra nhng bin pháp hoc đ xut hng
gii quyt nhm chn, hn ch các tn tht trong hot đng cho ngân hàng.
Có nhiu cách đ phân loi ri ro, tuy nhiên trong hot đng ca các
5

NHTM Vit Nam có th tng hp thành mt s loi ri ro c bn sau:
- Ri ro lãi sut: th hin ri ro tim tàng ca mt Ngân hàng do các bin
đng ca lãi sut. Ri ro xut hin khi có s thay đi ca lãi sut th trng hoc
ca nhng yu t có liên quan đn lãi sut dn đn tn tht v tài sn hoc làm
gim li nhun và gim giá tr ròng ca Ngân hàng.
- Ri ro thanh khon: thng phát sinh ch yu t xu hng các ngân
hàng huy đng ngn hn đem cho vay dài hn, dn đn vic ngân hàng thiu kh
nng chi tr hoc không chuyn đi kp thi các loi tài sn ra tin theo yêu cu

ca các hp đng thanh toán. Tình trng thiu ht thanh khon  mc đ ln là
mt trong nhng nguyên nhân dn đn s phá sn ca ngân hàng.
- Ri ro tín dng: là loi ri ro tht thoát tài sn có th phát sinh khi mt
bên đi tác không thc hin mt ngha v tài chính hoc ngha v theo hp đng
đi vi mt Ngân hàng, bao gm c vic không thc hin thanh toán n cho dù
là n gc hay n lãi khi khon n đn hn.
- Ri ro giá c: đây là ri ro v vic giá tr các tài sn ca mt ngân hàng
có th bin đng. Ri ro này xut hin trong tt c các loi tài sn, t bt đng
sn đn c phiu và trái phiu…
- Ri ro ngoi hi: phát sinh khi có s chênh lch v k hn, v loi tin t
ca các khon ngoi hi đang nm gi, và vì th làm cho Ngân hàng có th phi
gánh chu thua l khi t giá ngoi hi bin đng.
- Ri ro pháp lý: thng tác đng đn ngân hàng theo hai cách:
+ Các khách hàng và nhng ngi khác có th khi kin ngân hàng vi
lý do có th phát sinh t quá trình hot đng kinh doanh bình thng.
+ Khi các thu xp pháp lý ca mt ngân hàng, ví d, các hp đng cho
vay và tài sn đm bo tiêu chun ca ngân hàng đó có vn đ, hoc Nhà nc
6

đt ngt thay đi chính sách v mô v c cu kinh t, lnh vc u tiên… iu
này có th dn đn ri ro thua l cho ngân hàng.
- Ri ro chin lc: phát sinh t các thay đi trong môi trng hot đng
ca ngân hàng trên phm vi rng hn v mt kinh doanh và tài chính. Ri ro
chin lc cng có th phát sinh t các hot đng ca bn thân ngân hàng.
- Ri ro uy tín: là ri ro d lun đánh giá xu v ngân hàng, gây khó khn
nghiêm trng cho ngân hàng trong vic tip cn các ngun vn hoc khách hàng
ri b ngân hàng.
Bên cnh nhng loi ri ro c bn nêu trên, Basel 2 đã b sung thêm mt
yu t ri ro mi cng có nhng nh hng, tác đng mnh đn ngân hàng, đó
chính là ri ro hot đng, hay còn gi là ri ro vn hành hoc ri ro tác nghip s

đc trình bày  phn sau.
1.1.2 Khái quát chung v ri ro tác nghip trong hot đng ca các NHTM:
1.1.2.1 Khái nim v ri ro tác nghip:
Ri ro hot đng còn đc gi là ri ro tác nghip hoc ri ro vn hành, là
loi ri ro có mt trong hu ht các hot đng ca ngân hàng và khó lng nht.
Ri ro hot đng bao gm toàn b các ri ro có th phát sinh t cách thc mà
mt ngân hàng điu hành các hot đng ca mình. Trong nhng nm qua, các
NHTM Vit nam và trên th gii đã phi gánh chu nhng tn tht không nh do
ri ro hot đng gây ra, nh hng rt ln đn uy tín và tài sn ca NHTM.
Trong bi cnh th trng cnh tranh ngày càng gay gt, h thng công
ngh thông trong h thng ngân hàng ngày càng phát trin thì vic tng cng
công tác qun tr ri ro hot đng là cn thit. y ban Basel cng đã đa vn đ
ri ro hot đng vào ni dung sa đi Basel II. Theo Basel II: “Ri ro tác nghip
đc đnh ngha là nguy c tn tht do các quy trình, con ngi và h thng ni
7

b không đt yêu cu hoc không hot đng, hay do các s kin bên ngoài. Khái
nim ri ro tác nghip bao gm c ri ro lut pháp, nhng không bao gm ri ro
chin lc và ri ro uy tín doanh nghip”.
Ri ro tác nghip do các nhóm yu t sau đây to ra: quy trình; con ngi;
h thng; và các s kin bên ngoài, c th nh sau:
- Quy trình: trong mi hot đng nghip v ca ngân hàng đu có nhng
quy trình, quy đnh c th. Vic ban hành các vn bn không đy đ, kp thi
hoc vic ký kt các hp đng không đy đ, thiu hng dn rõ ràng d đa
đn nhng sai sót trong quá trình tác nghip. Bên cnh đó cng có nhng trng
hp ri ro phát sinh do sn phm dch v quá phc tp; hoc do ch quan ca
nhân viên ni b, khách quan t các đi tác, yu t bên ngoài không chu tuân
th các quy trình đó.
- Con ngi: ri ro tác nghip xut hin khi nhân viên có hành vi gian ln,
b sót, hoc c tình làm sai quy đnh và lm dng quyn hn ca mình. Mt

ngân hàng khi càng có nhiu đa đim giao dch, s lng nhân viên nhiu thì ri
ro tác nghip càng cao. Vic m rng phát trin mng li làm gia tng s lng
nhân viên nhng chính sách nhân s không thu hút đc hoc gi chân ngun
nhân lc ch cht có trình đ cao cng là du hiu xut hin ri ro tác nghip.
- H thng: các ngân hàng ngày nay mun tng sc cnh tranh cn không
ngng nâng cao h thng công ngh. Ri ro tác nghip xut hin khi vic đu t
công ngh không phù hp, có li tích hp t vn hành h thng hoc l hng an
ninh h thng to điu kin trc li gây ra nhng tn tht cho ngân hàng.
- Các s kin bên ngoài: thông thng là các yu t nm ngoài s kim
soát ca ngân hàng. C th là các vn đ v c s h tng chung nh h thng
8

truyn d liu, các hành vi ti phm công ngh cao xâm nhp, hoc vic s dng
các ngun lc bên ngoài không hp lý.
- Các vn đ khác: ngoài các yu t nêu trên còn do s lng, s tin ca
các giao dch, nghip v phát sinh, do trin khai các sn phm mi, do nhân viên
mi cha tip thu đc đy đ các quy trình, quy đnh hoc do vic ng dng
chng trình mi trong ngân hàng…
Qua vic tìm hiu các yu t to ra ri ro tác nghip cho chúng ta thy
đc các yu t trên gn nh tác đng và tn ti trong tt c các hot đng kinh
doanh ca ngân hàng. Chính vì vy có rt nhiu vn đ liên quan đn ri ro tác
nghip nh:
 Chin lc kinh doanh;
 Chính sách, các quy trình tác nghip;
 Công tác t chc;
 Các hot đng nghip v, hot đng h tr;
 Ngun nhân lc;
 C s h tng, công ngh thông tin;
 Các bin pháp kim soát;
 Công tác kim toán.

Do đó, t các nguyên nhân và nh hng ca ri ro tác nghip, NHTM
phi thit lp k hoch ngn nga, gim thiu ri ro tác nghip. Các s kin ri
ro tác nghip cn đc phân tích k lng nguyên nhân và nh hng, cng nh
các tn tht và đa vào c s d liu ca ngân hàng đ làm c s cho vic qun
tr ri ro trong tng lai.


9

Hình 1.1. Mi quan h gia các thành phn ca ri ro tác nghip

Ngun: y ban Basel v Giám sát Ngân hàng (2001)
1.1.2.2 Phân loi ri ro tác nghip:
Da trên vic phân tích các yu t gây ra ri ro tác nghip, chúng ta có th
phân loi ri ro tác nghip nh sau:
 Ri ro t bên trong ni b ngân hàng:
 Ri ro do cán b ngân hàng:
- Cán b thc hin các nhim v, nghip v không đc y quyn hoc
phê duyt vt quá hn mc, thm quyn cho phép.
- Cán b không tuân th các quy trình, quy đnh ca ngân hàng, NHNN và
các vn bn pháp lut hin hành.
K hoch phòng nga RRTN


C s d liu tn tht

Nguyên nhân
- Con ngi
- Quy trình
- H thng

- khách quan
nh hng
- Trách nhim
pháp lý
- Tn tht/mt mác
tài sn, con ngi
- Mt vin tr, bi
thng
S kin ri ro
- Gian ln ni
b/bên ngoài
- Thit hi v tài
sn
- Ngng tr kinh
doanh
- Li h thng

10

- Cán b k thut không tuân th các quy trình, quy đnh ca h thng h
tr, h thng công ngh, không thc hin h tr kp thi hoc h tr không hiu
qu, có hành đng gây khó khn cho b phn nghip v.
- Cán b không chp hành ni quy c quan, hp đng lao đng và các vn
bn pháp lut đi vi ngi lao đng nh: an toàn lao đng, thc hành tit kim,
chng lãng phí, phòng chng tham nhng…
- Cán b có hành vi la đo hoc hành đng phm ti, cu kt vi các đi
tng bên ngoài gây ra nhng thit hi cho ngân hàng.
 Ri ro do quy đnh, quy trình nghip v:
- Các vn bn đc ban hành có nhiu đim bt cp, cha hoàn chnh, to
k h cho k xu li dng gây thit hi cho ngân hàng.

- Quy đnh, quy trình nghip v cha phù hp, chng chéo, không rõ ràng,
c th, gây khó khn cho các cán b tác nghip trong ngân hàng.
 Ri ro t h thng công ngh thông tin:
- Do d liu không đy đ hoc h thng bo mt thông tin không an toàn.
- Do thit k h thng không phù hp, h thng gp s c gián đon hoc
do các chng trình đã li thi, không hot đng.
Mt trong nhng lý do ch yu dn đn các s c v h thng công ngh
thông tin là do s phát trin bùng n ca h thng ngân hàng trong nhng nm
gn đây. iu này dn đn mt thc t là c s vt cht, công ngh ca các ngân
hàng này không theo kp s phát trin ca mng li khách hàng, dch v. Mt
s ngân hàng nh phi thng xuyên liên kt, thuê h thng ca các ngân hàng
khác. iu này dn đn các s c xy ra đi vi h thng khi cng đ giao dch
vt quá sc ti ca h thng. in hình là h thng ATM thng xy ra s c
11

tc nghn h thng khi nhu cu đt bin tng cao vào mt thi đim nào đó, ví
d nh dp Tt âm lch.
 Ri ro t các h thng h tr khác:
- Do vic hng dn, ch đo và h tr cha kp thi, cha hiu qu hoc
chng chéo gây khó khn, ách tc cho b phn nghip v.
- Do c ch, quy ch v công tác h tr cha phù hp, cha đáp ng các
yêu cu h tr cho b phn nghip v.
 Ri ro do các tác đng bên ngoài:
- Ri ro do hành vi la đo, trm cp, phm ti ca các đi tng bên
ngoài ngân hàng (ví d hành đng phá hoi tài sn, máy ATM…)
- Ri ro do các s kin bên ngoài hoc do t nhiên (nh thiên tai, đng
đt, bão lt…) gây gián đon, thit hi cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
- Ri ro do các vn bn, quy đnh ca chính ph, các ban ngành liên quan
có s thay đi hoc có nhng quy đnh mi làm nh hng đn hot đng kinh
doanh ca ngân hàng.

1.2 Khái quát v qun tr ri ro và qun tr ri ro tác nghip trong NHTM:
1.2.1 Khái nim v qun tr ri ro:
Qun tr ri ro ca NHTM có th hiu là quá trình tác đng có t chc, có
mc đích ca các nhà qun tr ngân hàng lên các đi tng qun tr và khách th
kinh doanh nhm mc tiêu phòng nga, hn ch và gim thiu ri ro trong kinh
doanh t đó nâng cao mc đ an toàn, kh nng sinh li và đt đc các mc
tiêu tng trng trong ngn hn và dài hn ca mi NHTM.
Theo y ban Basel v giám sát ngân hàng: “Qun tr ri ro là mt quá
trình liên tc cn đc thc hin  mi cp đ ca mt t chc tài chính và yêu
12

cu bt buc đ các t chc tài chính có th đt đc các mc tiêu đ ra và duy
trì kh nng tn ti và s minh bch v tài chính”.
Hot đng qun tr ri ro nhm mc đích xác đnh, đo lng và kim soát
đm bo ri ro  mc có th chp nhn đc. Hot đng qun lý ri ro hiu qu
có th cho phép Ngân hàng đt đc tng quan hp lý gia ri ro mà Ngân
hàng mong mun vi ri ro mà Ngân hàng mun gim thiu. Khi ri ro đc
kim soát hp lý thì ngân hàng s có điu kin tt đa hóa li ích thu đc t
nhng ri ro đó thông qua nhiu cách nh chp nhn, gim nh, loi b, hay
chuyn đi ri ro.
Vic qun tr ri ro ca ngân hàng phi tuân theo nguyên tc sau:
 Nguyên tc chp nhn ri ro;
 Nguyên tc điu hành ri ro cho phép;
 Nguyên tc qun lý đc lp các ri ro riêng bit;
 Nguyên tc phù hp gia mc đ ri ro cho phép và mc đ thu nhp;
 Nguyên tc phù hp gia mc đ ri ro cho phép và kh nng tài chính;
 Nguyên tc hiu qu kinh t;
 Nguyên tc hp lý v thi gian;
 Nguyên tc phù hp vi chin lc chung ca ngân hàng;

 Nguyên tc chuyn đy các ri ro không cho phép.
1.2.2 Khái nim v qun tr ri ro tác nghip:
Qun tr ri ro tác nghip là quá trình Ngân hàng tin hành các bin pháp
đ tác đng đn ri ro tác nghip, bao gm vic thit lp c cu t chc, xây
dng h thng các chính sách, phng pháp qun lý ri ro tác nghip đ thc
hin quá trình qun lý ri ro là xác đnh, đo lng, đánh giá, giám sát và kim
tra, kim soát ri ro tác nghip nhm bo đm hn ch đn mc thp nht. Qun
13

tr ri ro tác nghip hiu qu không có ngha là ri ro không xy ra mà là ri ro
có th xy ra nhng xy ra trong mc đ d đoán trc và ngân hàng có th
kim soát đc.
Mc tiêu ca qun tr ri ro tác nghip là đ tìm hiu mc đ, nguyên
nhân dn đn ri ro nhm giúp ngân hàng hn ch, gim thiu các chi phí, tn
tht có th xy ra t các hot đng tác nghip. ng thi đ gim thiu s vn
dành cho ri ro tác nghip, tng cng thêm ngun vn đa vào hot đng kinh
doanh. Bên cnh đó, vic qun tr ri ro tác nghip tt còn giúp ngân hàng bo v
uy tín ca mình và đt đc mc tiêu hot đng an toàn, hiu qu.
1.2.3 S cn thit phi nâng cao công tác qun tr ri ro tác nghip ti các
ngân hàng thng mi:
1.2.3.1 Kinh doanh trong lnh vc ngân hàng là loi hình kinh doanh
đc bit, tim n nhiu ri ro:
Trong nn kinh t th trng, các quy lut kinh t đc thù nh quy lut giá
tr, quy lut cung – cu, quy lut cnh tranh… ngày càng phát huy tác dng.
Nhng ri ro trong sn xut – kinh doanh ca nn kinh t trc tip hoc gián tip
tác đng đn hiu qu kinh doanh ca các NHTM.
Các ngân hàng và các đnh ch tài chính phi ngân hàng trc ht là trung
gian tài chính đang đng gia vòng vây ca bn nhóm nhng ngi có vn và
cn vn trong nn kinh t gm: h gia đình, doanh nghip, Chính ph và các nhà
đu t nc ngoài. Sn phm mà các NHTM mua, bán, kinh doanh trên th

trng là các dch v lu chuyn vn và các tin ích ngân hàng khác. Trong hot
đng tín dng, cho dù h s an toàn vn có đt đn mc 8% so vi tài sn có, s
vn t có ca chính bn thân ngân hàng ch là con s không đáng k.
14

Nói tóm li, hot đng kinh doanh ca các NHTM tht cht là dùng uy tín
ca mình đ thu hút ngun vn và dùng nng lc qun tr ri ro đ s dng
ngun vn, phát trin các dch v khác đi kèm vi t cách là ngi đng gia
các lc lng cung và cu v các dch v ngân hàng. Hot đng kinh doanh ca
các NHTM do đó bao gm rt nhiu loi ri ro. Do đó, nhiu ý kin cho rng các
ngân hàng cn đánh giá c hi kinh doanh da trên mi quan h ri ro – li ích
nhm tìm ra c hi đt đc nhng li ích xng đáng vi mc ri ro có th chp
nhn đc. Ngân hàng s hot đng tt nu mc ri ro mà ngân hàng gánh chu
là hp lý và kim soát đc ch không th chi b ri ro.
1.2.3.2 Hiu qu kinh doanh ca NHTM ph thuc vào mc đ ri ro:
Trong hot đng kinh doanh, ngân hàng có nhiu yu t khách quan và
ch quan có th đem đn ri ro, nhiu yu t bt kh kháng nên không tránh khi
ri ro. Chính vì vy, hàng nm các NHTM đc phép và cn phi trích lp qu
bù đp ri ro hch toán vào chi phí. iu đó cho ta thy hiu qu kinh doanh ca
ngân hàng t l nghch vi mc đ ri ro ca doanh nghip. Khi ri ro quá ln
đn mc NHTM mt kh nng thanh toán s dn đn phá sn doanh nghip.
1.2.3.3 S cn thit phi thc hin công tác qun tr ri ro tác nghip:
Các nhà nghiên cu  mt s nc tiên tin đã tính toán nh hng đnh
tính rng ri ro tác nghip trong các ngân hàng thông thng làm mt đi 10% li
nhun t hot đng kinh doanh. Ngoài ra, ri ro tác nghip còn nh hng xu
đn uy tín ngân hàng. Và trong xu th phát trin ca thi đi ngày nay, ri ro tác
nghip li càng tip tc tng cao do mt s nguyên nhân sau:
- Môi trng kinh doanh ngày càng phc tp hn, hành vi vi phm pháp
lut cng ngày mt tng.
- Áp lc công vic, và đòi hi kt qu hoàn thành công vic cng cao hn.