Luận văn thạc sĩ Nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam

VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
o0o


NGÔ TH NGC BÍCH

NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI RO LÃI
SUT TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM


LUN VN THC S KINH T



THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2013





B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
o0o


NGÔ TH NGC BÍCH

NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI RO LÃI
SUT TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN

U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM

Chuyên ngành : Tài Chính – Ngân hàng
Mã s : 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC : PGS.TS HOÀNG C


THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2013




LI CAM OAN
Toàn b ni dung lun vn này là do bn thân t nghiên cu t nhng tài liu
tham kho và làm vic thc t ti BIDV và làm theo hung dn ca ngi hung
dn khoa hc theo qui đnh.

Tôi xin cam đoan đ tài “ Nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut ti Ngân
hàng TMCP u T và Phát trin Vit Nam” là không sao chép t lun vn, lun
án ca ai. Tôi hoàn toàn chu trách nhim v li cam đoan ca mình truc nhà
trung và nhng qui đnh pháp lut.

Tác gi lun vn
MC LC
CHNG 1: TNG QUAN V QUN LÝ RI RO LÃI SUT TRONG
HOT NG NGÂN HÀNG. 1

1.1. LÃI SUT TRONG NN KINH T. 1
1.1.1. Khái nim. 1
1.1.2. Bn cht. 1
1.1.3. Phân loi lãi sut. 2
1.1.4. Vai trò ca lãi sut. 3
1.2. RI RO LÃI SUT. 5
1.2.1. Khái nim. 5
1.2.2. c đim. 5
1.2.3. Tác đng ca ri ro lãi sut. 7
1.3. QUN LÝ RI RO LÃI SUT VÀ NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI
RO LÃI SUT CA NGÂN HÀNG THNG MI 7

1.3.1. Khái nim v qun lý ri ro lãi sut. 7
1.3.2. Khái nim v nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut. 8
1.3.3. Các bc qun lý ri ro lãi sut. 9
1.3.4. Ý ngha vic nâng cao qun lý ri ro lãi sut. 9
1.3.4.1.i vi hot đng kinh doanh ca NHTM. 9
1.3.4.2. i vi khách hàng. 11
1.3.4.3. i vi nn kinh t. 11
1.4. CÁC PHNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NH LNG RI RO LÃI SUT. 12
1.4.1. Phng pháp qun lý ri ro lãi sut. 12
1.4.1.1. Phng pháp đnh lng khe h nhy cm lãi sut. 12
1.4.1.2. Phng pháp đnh lng khe h thi lng. 13
1.4.1.3. Phng pháp giá tr có th tn tht. 15
1.4.2. Mô hình đnh lng ri ro lãi sut. 16
1.4.2.1. Mô hình k hn đn hn. 16
1.4.2.2. Mô hình thi lng. 18
1.4.2.3. Mô hình đnh giá li. 20
1.5. CÔNG C PHÒNG NGA RI RO LÃI SUT. 23
1.6. CHUN MC BASEL II V QUN LÝ RI RO LÃI SUT. 25

1.7. KINH NGHIM QUN LÝ RI RO LÃI SUT CA MT S NGÂN
HÀNG THNG MI. 26

CHNG 2. THC TRNG NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI RO
LÃI SUT TI NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM 31

2.1. GII THIU V NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM 31

2.1.1. Quá trình ra đi và phát trin. 31
2.1.2. C cu t chc hot đng kinh doanh. 34
2.1.3. Kt qu hot đng kinh doanh (2008-2013). 35
2.2. THC TRNG NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI RO LÃI SUT
TI NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM. 37

2.2.1. T chc qun lý ri ro lãi sut. 37
2.2.2. Kho sát các phng hng và mô hình qun lý ri ro lãi sut ca Ngân
hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam. 41

2.2.3. BIDV thc hin các bin pháp qun lý ri ro lãi sut. 51
2.2.4. Nhn xét v thc trng nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut ca
Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam. 53

2.2.4.1. Nhng kt qu đt đc. 53
2.2.4.2. Nhng hn ch và nguyên nhân. 55
KT LUN CHNG 2 57
3.1. NH HNG PHÁT TRIN CA NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ
PHÁT TRIN VIT NAM N 2015-2020. 58

3.1.1. nh hng phát trin chung. 58
3.1.2. nh hng nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut ti Ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam. 62

3.1.2.1. C cu t chc qun lý: 62
3.1.2.2. Phng pháp qun lý: 62
3.1.2.3. Xây dng các tiêu chí đánh giá: 63
3.1.2.4. Quy trình qun lý ri ro lãi sut: 64
3.2. NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI RO LÃI SUT TI NGÂN HÀNG
TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM. 65

3.2.1. Nhóm gii pháp do Ngân hàng TMCP u t và phát trin Vit Nam t
chc thc hin. 65

3.2.1.1. iu chnh k hn ca ngun và tài sn, thc hin điu hành, cân
đi vn có hiu qu. 65

3.2.1.3. M rng s lng các giao dch phái sinh. 68
3.2.1.4.Kim soát, giám sát ri ro lãi sut : 69
3.2.1.5.Nâng cao trình đ nhn thc nhà qun lý, cán b ngân hàng v ri ro
lãi sut: 69

3.2.1.6.Hin đi hoá công ngh ngân hàng: 70
3.2.2. Nhóm gii pháp h tr. 70
3.2.2.1. i vi Ngân hàng nhà nc Vit Nam: 70
3.2.2.2. i vi chính ph: 74
KT LUN CHNG 3 76
KT LUN 77
TÀI LIU THAM KHO 78

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT


BIDV : Ngân hàng TMCP u T và Phát Trin Vit Nam
CNTT : Công ngh thông tin.
FTP :Giá chuyn vn ni b.
HSC : Hi s chính.
IS GAP : Khe h nhy cm lãi sut.
ISA : Giá tr tài sn Có nhy cm lãi sut.
ISL : Giá tr tài sn N nhy cm lãi sut.
LIBOR : Lãi sut liên ngân hàng Luân ôn.
LS : Lãi sut.
LSBQ : Lãi sut bình quân
NHNN : Ngân hàng Nhà nc.
NHNN : Ngân hàng Nhà nc.
NHTM : Ngân hàng thng mi.
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn.
NHTW : Ngân hàng Trung ng.
NIM : Thu nhp lãi cn biên.
NIR : Lãi sut danh ngha.
RIR : Lãi sut thc.
RRLS : Ri ro lãi sut.
TSC : Tài sn Có.
TSN :Tài sn N.
DAH MC CÁC BNG



Bng Tên bng Trang
1.1
Bng 1.1. Quan h gia khe h nhy cm lãi sut và thu nhp.
19
1.2 Bng 1.2. Phng pháp qun tr ch đng ri ro lãi sut. 20
1.3
Bng 1.3. So sánh u đim và nhc đim các công c phái
sinh.
21-22
2.1 Mt s ch tiêu phn ánh kt qu hot đng kinh doanh. 32
2.2
Lãi sut bình quân huy đng vn-FTP mua vn ca BIDV (t
nm 2009-2013).
37
2.3
Lãi sut bình quân huy đng vn-FTP mua vn ca BIDV (t
nm 2009-2013).
38
2.4 Phân tích khe h nhy cm lãi sut 2012. 41-43
2.5
Chênh lch TSC nhy cm lãi sut vi TSN nhy cm ca BIDV
qua các nm.
45
2.6 Kt qu giao dch hoán đi lãi sut ca BIDV nm 2013 49


DANH MC CÁC BIU 


Biu Tên biu đ Trang

2.1 Mô hình điu hành lãi sut ca HSC. 34
2.2 Mô hình th trng din bin bình thng. 34
2.3 Mô hình lãi sut th trng đi ngang. 35
2.4 Mô hình lãi sut th trng đi ngc. 35
2.5 C ch FTP giúp mang tính linh hot trong qun lý và điu hành. 36
2.6 iu chnh lãi sut mua bán vn FTP chin lc. 36
2.7 Lãi sut bình quân huy đng vn-FTP mua vn ca BIDV nm 2013. 38
2.8 Lãi sut bình quân cho vay-FTP bán vn ca BIDV nm 2013. 39
2.9 Quy trình FTP ca BIDV VIt Nam. 39




M U
1. Lý do chn đ tài.
T do hoá lãi sut là mt trong nhng ni dung quan trng ca t do hoá tài
chính. C ch lãi sut tho thun đã m ra cho các ngân hàng nhiu c hi nhng
cng không ít nhng thách thc. ng trc nhng c hi cng nh nhng thách
thc đó, h thng ngân hàng Vit Nam phi đi mt vi rt nhiu loi ri ro, nh ri
ro tín dng, ri ro lãi sut, ri ro thanh khon, ri ro t giá, ri ro đo đc…Vi
chc nng trung gian tài chính, đi vay đ cho vay, vic lãi sut th trng bin đng
đã gây ra ri ro lãi sut, và không ít trng hp đã gây thua l nh hng kt qu
kinh doanh và uy tín ca các ngân hàng. Ri ro lãi sut là mt trong nhng ri ro
đc thù ca các Ngân hàng thng mi. Ri ro lãi sut có nh hng rt ln đn thu
nhp cng nh giá tr vn ch s hu ca Ngân hàng vì thu nhp t lãi và chi phí t
lãi là nhng ngun thu và các khon chi ch yu ca các NHTM. Vì vy vic đi sâu
nghiên cu v qun lý ri ro lãi sut ti ngân hàng TMCP u t và phát trin Vit
Nam là mt yêu cu cp thit và rt quan trng giúp cho các nhà qun tr ngân hàng
nói chung mà c th là các nhà qun tr Ngân Hàng TMCP u T và Phát Trin
Vit Nam có nhng bin pháp phòng nga và ng phó kp thi vi nhng bin đng

bt thng ca lãi sut.
2. Tng quan các đ tài nghiên cu có liên quan.
Do hu ht các NHTMCP Vit Nam cha có s quan tâm đúng mc đn vic
qun lý tài sn N, tài sn Có đ tránh ri ro lãi sut nên các mô hình qun lý hoc
không đc xây dng hoc ch đc xây dng mt cách khái quát nên không th nêu
chi tit mô hình tham kho, đánh giá chi tit nhng mô hình đã đc áp dng.
Trên th gii đã có nhiu công trình, sách giáo khoa, tài liu nghiên cu đ
cp đn vn đ qun lý ri ro lãi sut  các góc đ khác nhau, ví d nh nghiên cu
ca Mahshid Raiszadeh- Managing Interest Rate Risk nghiên cu v qun tr ri ro
lãi sut ti 4 ngân hàng Thu in.
 Vit Nam, hu nh không có nhiu các đ tài nghiên cu v qun lý ri ro
lãi sut ngân hàng thng mi. Mt s đ tài nghiên cu  cp thc s ca hc viên
các trng theo tác gi nhn đnh là cha có giá tr s dng. Hu ht các đ tài đu
thc hin nghiên cu các ngân hàng thng mi nói chung, và không có ý ngha
thc tin  mt ngân hàng c th.
3. Mc tiêu nghiên cu.
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là trên c s lý thuyt v ri ro lãi sut, qua
đó khng đnh ri ro lãi sut luôn tim n trong hot đng kinh doanh ca h thng
ngân hàng. Phân tích và nhn din các yu t tác đng đn lãi sut, nguyên nhân và
cách đo lng ri ro lãi sut nhm hn ch ri ro lãi sut, đa ra nhng bin pháp
khc phc nhng tn ti trong công tác qun lý ri ro lãi sut và nâng cao nng lc
qun lý ri ro lãi sut ca Ngân Hàng TMCP u T và Phát Trin VN trong thi
k hi nhp.
4. i tng và phm vi nghiên cu.
i tng nghiên cu ca lun vn là công tác qun lý ri ro lãi sut ti
BIDV.
Phm vi nghiên cu:
V không gian: quá trình nghiên cu s din ra ti Ngân hàng TMCP u T
và Phát Trin Vit Nam trong v th so sánh vi các ngân hàng Công thng Vit
Nam, Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam.

V thi gian: Bin đng lãi sut trên th trng s làm thay đi thu nhp ròng
cng nh tác đng đn chi phí hot đng ca ngân hàng. Bin đng lãi sut cng
đng thi tác đng đn các tr giá n ca tài sn Có, tài sn N và các công c ngoi
bng khác do làm thay đi hin giá ca các dòng tin trong tng lai. Quá trình
nghiên cu s s dng s liu trong các nm 2008-2013. Các s liu trong bng cân
đi k toán và kt qu hot đng kinh doanh s đc s dng nhm đa ra mô hình
hiu qu cho công tác qun lý ri ro lãi sut.
5. Phng pháp lun nghiên cu.
 Các lý thuyt v qun lý ri ro lãi sut và các công c qun lý ri ro lãi sut
trong hot đng ca NHTM s là nn tng c bn đ thc hin lun vn này.
 S dng phng pháp thng kê mô t chính sách lãi sut, nghiên cu đnh
tính, tham kho ý kin chuyên gia đ đa ra nhng nhn xét v vic điu hành chính
sách lãi sut (mc tiêu 1).
 Phng pháp đnh tính kt hp phng pháp phân tích nh hng chênh lch
tài sn Có, tài sn N đn thu nhp ca ngân hàng khi có s bin đng ca lãi sut.
Nghiên cu ng dng, nhân qu và nghiên cu ti hin trng. Thu thp s liu, xác
lp các ch tiêu đánh giá công tác qun lý ri ro lãi sut và xác đnh các yu t tác
đng đn lãi sut và h thng qun lý ri ro lãi sut (mc tiêu 2).
 Phng pháp đnh lng kt hp đnh tính và phng pháp so sánh. Thu
thp các s liu đ tính toán đánh giá công tác qun lý ri ro lãi sut ca các đi th
cnh tranh. Lp bng so sánh các ch tiêu ca BIDV vi các đi th cnh tranh. Kt
hp phng pháp tho lun trc tip vi chuyên gia trong ngành đ t các s liu so
sánh đa ra nhng nhn đnh v công tác qun lý ri ro lãi sut ti BIDV (mc tiêu
3).
 S dng phng pháp phân tích tng hp, nghiên cu ng dng, nhân qu.
a ra mô hình, tính toán các t s: tác đng thu nhp, tác đng delta, tác đng
xoay và đ nhy cm lãi sut, khe h lãi sut. Thông qua vic tính toán tác đng thu
nhp ta có th có mt cái nhìn tng quát v cu trúc tài sn Có, tài sn N, đng thi
có th tính toán mt cách khái quát s thay đi ca thu nhp khi cho lãi sut thay đi
(mc tiêu 4).

 Vn dng các phng pháp trên bài vit đi sâu phân tích tng khía cnh ca
vn đ qun lý ri ro lãi sut, phân tích các nguyên nhân tác đng và đo lng các
kt qu tính toán đc, s dng mô hình tính toán đc nêu lên ý ngha các kt qu.
6. Ngun s liu .
S liu th cp:
 Báo cáo tài chính (bng cân đi k toán và kt qu hot đng kinh doanh) và
các s liu cn thit khác t nm 2008 đn nm 2013 ca BIDV.
Mc đích: đ tính toán các ch tiêu đánh giá công tác qun lý ri ro lãi sut,
đa ra mô hình hiu qu cho công tác qun lý RRLS.
 Báo cáo tài chính (bng cân đi k toán và kt qu hot đng kinh doanh) và
các s liu cn thit khác ca các Ngân hàng ti Vit Nam.
Mc đích: đ tính toán các ch tiêu có c s so sánh công tác qun lý ri ro
lãi sut ti BIDV vi các đi th cnh tranh
S liu s cp: các s liu liên quan đn mt s yu t tâm lý; hành vi nh
hng đn công tác qun lý ri ro lãi sut ti BIDV.
Mc đích: đnh lng các yu t tác đng hiu qu vic qun lý ri ro lãi
sut, và các mc đ nh hng ca các yu t.
7. Ni dung ca nghiên cu:
B cc ca lun vn gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v qun lý ri ro lãi sut trong hot đng ngân hàng
ti.
Chng 2: Thc trng hiu qu qun lý ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP
u T và Phát Trin Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut ti Ngân
hàng TMCP u T và Phát Trin Vit Nam.
1
CHNG 1: TNG QUAN V QUN LÝ RI RO LÃI SUT TRONG
HOT NG NGÂN HÀNG.
1.1.LÃI SUT TRONG NN KINH T.
1.1.1. Khái nim.

Lãi sut là giá c ca quyn s dng vn vay trong mt khong thi gian nht
đnh mà ngi s dng phi tr cho ngi s hu nó.
Lãi sut là giá ca vn, là chi phí ca vic thuê vn.
Trong nn kinh t luôn có nhng ch th tm thi d tha v vn, cùng lúc đó
có nhng ngi có c hi đu t sinh li, cn vn song li thiu vn, th trng tài
chính ra đi làm thông sut quá trình chuyn vn t ngi tha vn sang ngi cn
vn, các ch th thông qua quan h vay mn tín dng hoc mua bán các công c
n đu đt đc mc đích ca mình, ngi tha vn va đm bo đc vn va thu
đc li, ngi thiu vn va đáp ng đ cho nhu cu đu t. T th trng đó, lãi
sut đc hình thành nh giá c ca mt loi hàng hóa, nó là chi phí mà ngi đi
vay phi tr cho ngi cho vay đ đc quyn s dng vn, nó vn đng tuân theo
quy lut cung cu, xác đnh trên c s cân bng gia nhu cu v vn và cung v vn
th trng.
1.1.2. Bn cht.
Lãi sut là mt phm trù rt quan trng ca kinh t hc, ca th trng và ca
cuc sng kinh doanh. Chúng ta hiu lãi sut theo ngha "giá c" ging nh mi loi
giá c hàng hóa khác trên th trng. iu khác bit duy nht ca lãi sut so vi các
loi giá c khác là nó chính là giá ca mt loi hàng hóa rt tru tng.
Lãi sut là giá c ca quyn đc s dng vn trong mt thi gian nht đnh
mà ngi s dng tr cho ngi s hu nó. Lãi sut phi đc tr bi l ngi đi
vay đã s dng vn ca ngi cho vay phc v nhu cu sinh li trong sn xut kinh
doanh hoc nhu cu tiêu dùng ca mình, vic ngi cho vay chuyn quyn s dng
2
vn cho ngi khác có ngha là đã hy sinh quyn s dng tin t ngày hôm nay ca
mình, đánh đi cho s chuyn quyn đó là quyn ngi cho vay đc tr lãi sut .
Lãi sut chính là tín hiu th trng tham gia vào vic nâng cao hiu qu s
dng và phân b vn mt cách hp lý.
Lãi sut = Tin lãi / Tin gc.
Trong đó:
 Tin lãi là s tin mà ngi nhn tín dng phi tr cho ngi cp tín dng.

 Tin gc là s tin ngi nhn tín dng đc s dng theo hp đng tín
dng.
1.1.3. Phân loi lãi sut.
Các tiêu chí phân loi:
Theo thi hn:
• Lãi sut không k hn: lãi sut áp dng cho hp đng tín dng không quy
đnh thi gian đáo hn.
• Lãi sut ngn hn: lãi sut áp dng cho hp đng tín dng t 1 nm tr
xung.
• Lãi sut trung và dài hn: lãi sut áp dng cho hp đng tín dng trung và
dài hn.
Theo lm phát:
• Lãi sut danh ngha (nominal interest rate – NIR): là mc lãi sut đc quy
đnh trong hp đng tín dng và c đnh sut toàn b thi gian hp đng.
• Lãi sut thc (real interest rate – RIR): là mc lãi sut danh ngha đã đc
điu chnh theo t l lm phát.
RIR = NIR - t l lm phát.
Theo tính linh hot ca lãi sut:
3
• Lãi sut c đnh: là mc lãi sut đc quy đnh chính xác trong sut thi gian
ca hp đng tín dng.
Ví d: Khung lãi sut huy đng tin gi tit kim c đnh ca ngân hàng.
• Lãi sut th ni: là mc lãi sut ca hp đng tín dng đc neo vào mt lãi
sut không c đnh trên th trng.
VD: Quy đnh lãi sut hp đng tín dng là lãi sut LIBOR 6 tháng cùng k
cng 0,05%.
Theo ni dung hot đng ca ngân hàng:
• Lãi sut nhn gi: lãi sut ngân hàng tr cho các khon tin gi vào ngân
hàng.
• Lãi sut cho vay: lãi sut mà ngi đi vay phi tr cho ngân hàng (là ngi

cho vay).
• Lãi sut chit khu: lãi sut ngân hàng cho vay di hình thc chit khu
thng phiu hoc giy t có giá khác cha đn hn thanh toán ca khách hàng.
• Lãi sut liên ngân hàng: lãi sut mà các ngân hàng áp dng khi cho nhau vay
trên thc trng liên ngân hàng.
1.1.4. Vai trò ca lãi sut.
Lãi sut có vai trò quan trng trong nn kinh t xã hi nói chung và lnh vc
tài chính tin t nói riêng, vai trò này đc th hin qua các đc đim sau:
Lãi sut là công c đ huy đng vn tin t trong nn kinh t: Vit Nam trên
con đng phát trin kinh t thì vn đ tích lu và s dng vn có tm quan trng
đc bit c v phng pháp nhn thc và ch đo thc tin. Vì vy chính sách lãi
sut có vai trò ht sc quan trng trong vic huy đng ngun vn nhàn ri trong xã
hi và các t chc kinh t đm bo đúng đnh hng vn trong nc là quyt đnh,
vn ngoài nc là quan trng trong chin lc công nghip hóa-hin đi hóa nc
ta hin nay.
4
Vic áp dng mt chính sách lãi sut hp lý đm bo nguyên tc: lãi sut phi
bo tn đc giá tr vn vay, đm bo tích lu cho c ngi cho vay và ngi đi
vay. C th:
• T l lm phát< lãi sut tin gi < lãi sut tin vay < t sut li nhun bình
quân.
• Lãi sut ngn hn < lãi sut dài hn (đi vi c tin gi và tin vay).
Lãi sut là đòn by đ kích thích các đn v cá nhân s dng vn mt cách tit
kim và có hiu qu:
Thu nhp ca mt h gia đình thng đc chia thành hai b phn: tiêu dùng
và tit kim. T l phân chia này ph thuc vào nhiu nhân t nh thu nhp, vn đ
hàng hoá lâu bn và tín dng tiêu dùng, hiu qu ca tit kim trong đó lãi sut có
tác dng tích cc ti các nhân t đó.
Khi lãi sut thp chi phí tín dng tiêu dùng thp, ngi ta vay nhiu cho vic
tiêu dùng hàng hoá ngha là tiêu dùng nhiu hn.Khi lãi sut cao đem li thu nhp

t khon tin đ dành nhiu hn s khuyn khích tit kim, do đó tit kim tng.
 tm vmô, lãi sut là công c quan trng đ NHTW tác đng và điu chnh
các mt hot dng ca các ngành tài chính ngân hàng nhm đem li li ích cao nht
cho nn kinh t.NHTM vi hai nghip v chính trong hot đng kinh doanh ca
mình là huy đng vn và s dng vn đã phn ánh quy mô hot đng ca các
NHTM.Vi phng châm “đi vay đ cho vay”, NHTM huy đng vn tm thi nhàn
ri trong các doanh nghip và dân c đ cho vay phát trin kinh t và các nhu cu
tiêu dùng khác ca nhân dân. huy đng vn và cho vay có hiu qu, NHTM phi
xác đnh lãi sut tin gi và lãi sut tin vay mt cách hp lý.Nu lãi sut huy đng
tin gi quá thp thì không khuyn khích các doanh nghip và dân c gi tin vào,
dn đn NHTM không đ vn cho vay đ đáp ng yêu cu khách hàng.
Lãi sut Ngân hàng là nhân t quan trng quyt đnh kt qu hot đng kinh
doanh ca NHTM và khách hàng.Nu lãi sut hp lý s là đòn by quan trng thúc
5
đy sn xut lu thông hàng hoá phát trin và ngc li. Bi vy lãi sut Ngân hàng
va là công c qun lý v mô ca Nhà nc va là công c điu hành vi mô ca các
NHTM.
Ví d: nm 2008 lm phát  Vit Nam tng rt cao, khi đó chính ph đã dùng
nhiu bin pháp đ kim ch trong đó có dùng lãi sut, tng mc lãi sut lên cao đ
kích thích cá nhân và t chc gi tin vào ngân hàng. Nh vy s làm gim bt
lng tin d tha đang lu thông trong nn kinh t(nh đã bit lng tin d tha
trong lu thông là mt trong nhng nguyên nhân gây nên lm phát).ây là mt bin
pháp rt hu hiu đã đc dùng đ khc phc lm phát trong nm 2008.
1.2. RI RO LÃI SUT.
1.2.1. Khái nim.
Timothi W.koch cho rng:Ri ro lãi sut là s thay đi tim tàng v thu nhp
lãi ròng và giá tr th trng ca vn ngân hàng xut phát t s thay đi ca mc
lm phát.
Ri ro lãi sut là nhng ri ro mà các ch th kinh t gp phi khi có bin đng
lãi sut. Nu nh toàn b các ch th kinh t đu có nguy c gp ri ro thì các ngân

hàng và các t chc tín dng cng là nhng đn v d gp ri ro nht do đc thù.
1.2.2. c đim.
Ri ro lãi sut là ri ro phát sinh khi có s bin đng ca chênh lch lãi sut
gia lãi sut cho vay ca ngân hàng vi lãi sut phi tr cho vic đi vay, dn đn
làm gim thu nhp ca ngân hàng.
Ri ro này là hu qu ca nhng thay đi lãi sut. Trong nn kinh t, lãi sut là
yu t rt nhy cm đi vi bin đng ca nn kinh t. Hn na, nó là công c trong
vic thc hin chính sách tài chính tin t ca Chính ph vì vy ri ro lãi sut là ri
ro xut hin thng xuyên trong hot đng kinh doanh ngân hàng.
6
Nh vy, ri ro lãi sut là nhng tác đng do bin đng lãi sut đi vi hot
đng ca ngân hàng. Ri ro lãi sut bt ngun t mi quan h qua li ca tài sn Có,
tài sn N và các hp đng ngoi bng.
Các nguyên nhân dn đn ri ro lãi sut :
 Khi xut hin s không cân xng v k hn gia tài sn Có và tài sn N.
• K hn ca tài sn Có ln hn tài sn N: Ngân hàng huy đng vn ngn hn
đ cho vay, đu t dài hn. Ri ro s tr thành hin thc nu lãi sut huy đng trong
nhng nm tip theo tng lên trong khi lãi sut cho vay và đu t dài hn không đi.
• K hn ca tài sn Có nh hn tài sn N : Ngân hàng huy đng vn có k
hn dài đ cho vay, đu t vi k hn ngn. Ri ro s tr thành hin thc nu lãi
sut huy đng trong nhng nm tip theo không đi trong khi lãi sut cho vay và
đu t gim xung.
 Do các ngân hàng áp dng các loi lãi sut khác nhau trong quá trình huy
đng vn và cho vay.
• Ngân hàng huy đng vn vi lãi sut c đnh đ cho vay, đu t vi lãi sut
bin đi. Khi lãi sut gim, ri ro lãi sut s xut hin vì chi phí lãi không đi trong
khi thu nhp gim do đó s làm li nhun ngân hàng gim.
• Ngân hàng huy đng vn vi lãi sut bin đi đ cho vay, đu t vi lãi sut
c đnh. Khi lãi sut tng, ri ro lãi sut s xut hin vì chi phí lãi tng theo lãi sut
th trng, trong khi thu nhp lãi không đi do đó s làm li nhun ngân hàng gim.

 Do t l lm phát d kin không phù hp vi t l lm phát thc t đã làm
cho vn ca ngân hàng không đc bo toàn sau khi cho vay.
Lãi sut cho vay danh ngha = Lãi sut thc + t l lm phát d kin.
Lm phát tng, lãi sut buc phi điu chnh theo xu hng tng lên, chi phí
cho hot đng ngân hàng cng tng lên, do đó làm gim thu nhp ca ngân hàng.
Khi lm phát cao thì thng có li cho ngi vay vn và bt li cho ngi cho vay.
 Ri ro lãi sut cng có th xy ra do trình đ thp kém, b thua thit trong
vic cnh tranh lãi sut  th trng hoc do nhiu yu t ca nn kinh t tác đng
7
đn lãi sut nh cung, cu, yu t khác ca th trng Khi ngân hàng có quyt
đnh điu chnh lãi sut theo hng gim xung, trong khi tin gi có k hn cha
đn hn tr, tc là khon tin gi có k hn li không gim tng ng, nên cng dn
đn ri ro lãi sut.
1.2.3. Tác đng ca ri ro lãi sut.
 Xét trên khía cnh li nhun: Thu nhp ròng t lãi chim t trng ln trong
hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Khi lãi sut th trng thay đi thì thu nhp t
lãi sut ngân hàng cng bin đng do nhng ngun thu t danh mc cho vay và đu
t cng nh chi phí lãi đi vi các loi tin gi đu b tác đng.
 Xét v khía cnh giá tr kinh t: Giá tr kinh t ca mt tài sn là hin giá ca
dòng tin mong đi trong tng lai. Bin đng ca lãi sut th trng có th tác
đng lên giá tr kinh t ca tài sn Có, tài sn N và các hng mc ngoi bng ca
ngân hàng. Ri ro khin ngân hàng b thua l, phá sn s nh hng đn hàng ngàn
ngi gi tin, hàng ngàn doanh nghip không đc đáp ng vn, làm cho nn kinh
t b suy thoái, giá c tng cao, sc mua gim sút, tht nghip tng, gây ri lon trt
t xã hi và hn na là s kéo theo s sp đ ca hàng lot các ngân hàng trong
nc và khu vc. Ngoài ra, s phá sn ca mt ngân hàng s dn đn s hong lon
ca hàng lot ngân hàng khác và nh hng xu đn toàn b nn kinh t. Theo
ngha này, khía cnh giá tr kinh t phn ánh tác đng lâu dài ca bin đng lãi sut
đi vi hot đng ngân hàng.
1.3. QUN LÝ RI RO LÃI SUT VÀ NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ

RI RO LÃI SUT CA NGÂN HÀNG THNG MI.
1.3.1. Khái nim v qun lý ri ro lãi sut.
Qun lý ri ro lãi sut chính là vic các ngân hàng thit lp h thng quy trình
nhm nhn bit, đnh lng, giám sát, kim soát nhng tn tht đang và s gây ra
đi vi thu nhp ca ngân hàng do bin đng ca lãi sut đ t đó có th đ ra
nhng chin lc, chính sách hoc s dng nhng công c nhm phòng nga, hn
8
ch ti mc ti đa nhng nh hng xu ca bin đng lãi sut ti thu nhp ca
ngân hàng mt cách đy đ, toàn din và liên tc.
1.3.2. Khái nim v nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut.
Hiu qu qun lý ri ro lãi sut :
Qun lý ri ro lãi sut có hiu qu không nht thit phi c gng loi tr tt c các
ri ro mà phi c gng chuyn nhng ri ro không th chp nhn sang mt hình
thc có th chp nhn đc. Thách thc đi vi nhà qun lý ri ro lãi sut là phi
xác đnh đc nhng ri ro mà ngân hàng sn sàng gánh chu và nhng ri ro mà
ngân hàng cn đc chuyn đi thông qua các công c phòng nga ri ro lãi sut,
sao cho cân đi gia li ích nhn đc vi chi phí b ra.
Nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut:
Mt mc tiêu quan trng trong qun lý ri ro lãi sut là hn ch ti mc ti đa
các nh hng xu ca bin đng lãi sut ti thu nhp ca ngân hàng. Dù lãi sut
thay đi nh th nào, ngân hàng luôn mong mun đt đc mc thu nhp d kin 
mc tng đi n đnh, vì vy vic nâng cao hiu qu qun lý ri ro lãi sut là mc
tiêu hàng đu ca các ngân hàng.
 đt đc mc tiêu này, các ngân hàng cn phi tp trung vào nhng b
phn nhy cm nht vi lãi sut trong danh mc tài sn Có và tài sn N. Ngân
hàng phi duy trì t l thu nhp lãi cn biên c đnh. H s giúp ngân hàng d báo
trc kh nng sinh lãi ca ngân hàng thông qua vic kim soát cht ch tài sn sinh
li và tìm kim nhng ngun vn có chi phí thp nht.
Tiêu chí đánh giá hiu qu qun lý ri ro lãi sut :
Ngân hàng phi duy trì t l thu nhp lãi cn biên (NIM) c đnh. H s này giúp

ngân hàng d báo trc kh nng sinh lãi ca ngân hàng thông qua vic kim soát
cht ch tài sn sinh li và tìm kim nhng ngun vn có chi phí thp nht. H s này
9
cho thy nu chi phí huy đng vn tng nhanh hn lãi thu t cho vay và đu t s làm
cho NIM b thu hp li, ri ro lãi sut s ln.
1.3.3. Các bc qun lý ri ro lãi sut.
Nhn dng ri ro: Ri ro lãi sut có th xut phát t nhiu ngun gc khác
nhau vì vy cn có h thng đo lng đa dng trong cách tip cn tng loi ri ro.
Tùy theo mc đ phc tp ca các sn phm và hot đng ca mình mà các ngân
hàng thit lp h thng đo lng kh nng nhn bit tt c các ngun ri ro.
o lng ri ro: H thng đo lng ri ro phi có kh nng nhn bit tt c
các ngun ri ro lãi sut cng nh đánh giá đc tác đng ca bin đng lãi sut đi
vi phm vi hot đng ca ngân hàng, các mô hình qun lý ri ro và kh nng vn
dng các mô hình ti Vit Nam.
Giám sát ri ro lãi sut: Là quá trình ngân hàng đánh giá li các chin lc
hin ti có phù hp vi h s ri ro nh d tính ca ngân hàng. nh k ban qun lý
cp cao ngân hàng nên có h thng báo cáo cho phép giám sát đc tình hình ri ro
hin ti và tim nng đ đm bo rng các mc đ đó nht quán vi các mc tiêu
ngân hàng đ ra.
1.3.4. Ý ngha vic nâng cao qun lý ri ro lãi sut.
1.3.4.1.i vi hot đng kinh doanh ca NHTM.
Gim thiu mt mát cho ngân hàng: Hn ch ti mc ti đa mi nh hng
xu ca s bin đng lãi sut đn thu nhp ca ngân hàng. Nu lãi sut tng khin
chi phí tr lãi cho ngun vn vay tng nhanh hn thu lãi trên khon vay và đu t
chng khoán, làm nh hng nghiêm trng đn li nhun ngân hàng. Nu lãi sut
th trng gim khin cho thu nhp t các khon cho vay và chng khoán gim
nhanh hn chi phí tr lãi. ng cong thu nhp không bao gi n đnh, do đó chênh
lch gia chi phí tr lãi và thu t lãi không bao gi hoàn toàn c đnh.
Tng li nhun ngân hàng: Ngoài vic gim thiu mt mát do RRLS gây ra,
ngân hàng còn có th ti đa hóa li nhun cho mình vi nhng d đoán đúng v

10
bin đng ca lãi sut trong tng lai. Nu ngân hàng d đoán đc trc s tng
lên ca lãi sut, h có th ngn chn đc tn tht và sinh li bng các thc hin
mt s điu chnh đi vi tài sn và ngun vn đ gim quy mô ca khe h nhy
cm lãi sut.
Gim thiu s st gim thu nhp ròng cng nh s st gim v giá tr kinh t
ca các tài sn t s thay đi lãi sut trong tng lai: Nhng s st gim này s
đc qun lý theo các chính sách qun lý ca ngân hàng, cùng vi các hot đng
qun lý ri ro lãi sut và các bin pháp đc xác đnh rõ ràng.
Mc tiêu qun lý ri ro lãi sut phi đc phi hp vi các mc tiêu qun lý
khác nh thit lp các khung qun lý nhm đm bo ri ro lãi sut đc đo lng
chính xác, tr giúp nhng ngi có trách nhim qun lý v ri ro này nm đc đy
đ thông tin, qun lý ri ro lãi sut  khung pháp lý phù hp vi kim soát ni b
ngân hàng.
Hiu qu kinh doanh ca NHTM ph thuc vào nng lc qun lý ri ro lãi
sut. Trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng có nhiu yu t khách quan và ch
quan mang li ri ro lãi sut trong đó có nhiu yu t bt kh kháng nên không
tránh khi ri ro. Trong điu kin th trng đy bin đng, khi lãi sut th trng
thay đi có th dn đn nhng thit hi v tài sn cng nh nh hng đn thu nhp
ca ngân hàng. Nhng nh hng ca ri ro lãi sut có th dn đn ri ro thiu vn
kh dng và t đó có th nh hng đn toàn b hot đng kinh doanh ca ngân
hàng. Ri ro lãi sut tn ti trong nghip v c bn ca NHTM. Hot đng huy
đng vn, hot đng tín dng, hot đng kinh doanh ngoi t đu tim n nhng
ri ro lãi sut. Nh vy, đ hot đng kinh doanh ca NHTM đt hiu qu thì công
tác qun lý ri ro lãi sut cn phi đc quan tâm thích đáng.
Qun lý ri ro lãi sut làm gim nh hng ca nhng bin đng đi vi giá tr
ngân hàng. Bng cách làm gim bin đng, qun lý ri ro làm gim xác sut mà
ngân hàng phi đi mt vi kh nng kit qu tài chính. Xu hng t do hóa và toàn
cu hóa kinh t khin hot đng kinh doanh ca ngành ngân hàng ngày càng tr nên
11

phc tp, ri ro hot đng ngày càng gia tng. i vi mt nc đang phát trin
nh Vit Nam, vic nâng cao qun lý ri ro lãi sut mt cách có hiu qu trong mt
môi trng kinh doanh mi và th trng có nhiu bin đng nh hin nay đang là
vn đ cp thit.
Qun lý ri ro lãi sut là điu kin quan trng đ nâng cao cht lng hot
đng kinh doanh ca NHTM. Trong xu th hi nhp, cnh tranh ngày càng gay gt,
cht lng hot đng quyt đnh s tn ti ca NHTM. Khi công tác qun lý ri ro
lãi sut đc quan tâm và thc hin có hiu qu s kéo theo cht lng hot đng
kinh doanh khác ca NHTM vì nhng bin đng v lãi sut luôn có mt nh hng
đn nhng hot đng liên quan đn nghip v to vn và nghip v huy đng vn.
Quan tâm đn công tác qun lý ri ro lãi sut s to điu kin nâng cao cht lng
hot đng huy đng vn và hot đng tín dng nói riêng và toàn b hot đng ca
NHTM nói chung.
1.3.4.2. i vi khách hàng.
i vi khách hàng: Khi ngân hàng hng chu ri ro s phi gia tng các
ngun chi trong đó nh hng trc tip đn lãi sut cho vay làm gia tng chi phí ca
khách hàng trong trong quan h ngân hàng. Bên cnh đó vic tng chi phí ca khách
hàng s làm mt uy tín ngân hàng t đó mt khách hàng. Vì vy, công tác qun lý
ri ro lãi sut là rt cn thit đ n đnh thu nhp ca ngân hàng và duy trì mi quan
h lâu dài vi khách hàng.
1.3.4.3. i vi nn kinh t.
Mt ngân hàng sp đ do hng chu hu qu ca công tác qun tr ri ro yu
kém có th dn đn hiu ng làm suy gim nim tin ca công chúng vào h thng
Ngân hàng t đó có th dn đn s sp đ ca các ngân hàng trong nc, trong khu
vc và trên th gii nh hng trc tip đn s phát trin ca nn kinh t. in hình
s sp đ ca các ngân hàng M đã có tác đng rt ln đn nn kinh t trong khu
vc và trên th gii, làm suy gim nn kinh t toàn cu. Chi phí do các chính sách
cu vãn nn kinh t thng rt cao là thâm ht ngân sách quc gia. Ngoài ra mt h
12
thng ngân hàng yu kém làm suy gim hình nh ca quc gia trong công tác kêu

gi đu t quc t, làm suy gim kh nng tng trng ca quc gia đó.
Tóm li,qun lý ri ro lãi sut không nhng quyt đnh s duy trì, phát trin
ca mt ngân hàng mà còn nh hng dây chuyn đn tt c các lnh vc ca nn
kinh t không ch trên lnh vc tài chính mà còn tác đng đn các lnh vc khác nh
chính tr, xã hi
1.4. CÁC PHNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NH LNG RI RO LÃI
SUT.
1.4.1. Phng pháp qun lýri ro lãi sut.
1.4.1.1. Phng pháp đnh lng khe h nhy cm lãi sut.
Qun lý RRLS bng phng pháp dùng hn mc khe h nhy cm lãi sut là
vic ngân hàng xác đnh khe h nhy cm lãi sut cho các k đáo hn, sau đó thit
lp ra các hn mc cho các khe h này tùy thuc vào mc tiêu qun lý ri ro ca
ngân hàng.
Hn mc khe h thông thng đc đt di dng +/-L, tc là dng biên đ.
Tài sn Có có th ln hn hoc nh hn tài sn N nhng tr tuyt đi ca nó không
đc vt quá hn mc đã đc đt ra. Hn mc này đc qun lý hàng ngày. Vic
xác đnh hn mc và qun lý khe h trong hn mc ph thuc vào mc tiêu qun lý
RRLS ca mi ngân hàng. Quy trình qun lý khe h nhy cm gm 4 bc:
• Nhà qun lý phi qun lý la chn “ thi k mc tiêu” cho vic qun lý ch
tiêu thu nhp lãi cn biên (NIM) (ví d: 6 thàng, 1 nm ) đ làm c s cho vic xác
đnh nhng giá tr k vng và đ dài ca nhng giai đon thành phn.
• Nhà qun lý phi la chn giá tr t l thu nhp lãi cn biên mc tiêu, tc là
duy trì t l thu nhp lãi cn biên hin ti hoc làm tng chi tiêu này.
• Nu nhà qun lý mong mun nâng cao NIM, h phi d báo chính xác lãi
sut hoc tìm cách phân b li danh mc tài sn sinh li và n nhm tng thu nhp
lãicho ngân hàng.