Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH



VÕ TH ÁNH TUYT


NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO
THANH KHON TI NGÂN HÀNG THNG
MI C PHN NGOI THNG VIT NAM


Chuyên ngƠnh: TƠi chính - Ngơn hƠng
Mư s: 60340201


LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. NGUYN VN S

TP H Chí Minh ậ Nm 2012
LI CAM OAN
Ni dung và s liu phân tích trong Lun vn này là kt qu nghiên cu đc lp
ca hc viên và cha đc công b trong bt k công trình khoa hc nào.

MC LC
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc bng biu Trang
M đu 1
Chng 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO THANH KHON
TRONG NGÂN HÀNG THNG MI 3
1.1 Qun tr ri ro trong kinh doanh ngơn hƠng 3
1.1.1 Khái nim v ri ro 3
1.1.2 Ri ro trong kinh doanh ngân hàng 3
1.1.3 Qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng 4
1.1.4 Các nguyên nhân dn đn ri ro 6
1.1.5 nh hng ca ri ro đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng và
nn kinh t - xã hi 7
1.2 Qun tr ri ro thanh khon trong Ngơn hƠng Thng mi 7
1.2.1 Khái nim thanh khon và ri ro thanh khon trong Ngân hàng
Thng mi 7
1.2.2 Khái nim v qun tr ri ro thanh khon 7
1.2.3 Các nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon trong Ngân hàng
Thng mi 9
1.2.4 Cung cu v thanh khon 9

1.2.5 ánh giá trng thái thanh khon 10
1.2.6 Chin lc qun tr thanh khon 11
1.2.7 Các phng pháp qun lỦ ri ro thanh khon 15
1.3 Các tiêu chí đánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon trong
ngơn hƠng thng mi 21
1.3.1 Vn điu l (vn đã đc cp, vn đã góp) và h s CAR (t l an
toàn vn ti thiu) 21
1.3.2 H s gii hn huy đng vn (H
1
) 21
1.3.3 H s t l gia vn t có so vi tng tài sn có (H
2
) 21
1.3.4 Ch s trng thái tin mt (H
3
) 22
1.3.5 Ch s nng lc cho vay (H
4
) 22
1.3.6 Ch s d n/tin gi khách hàng (H
5
) 22
1.3.7 Ch s chng khoán thanh khon (H
6
) 22
1.3.8 Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD (H
7
) 23
1.3.9 Ch s (tin mt + tin gi KKH ti các TCTD)/tin gi khách hàng
(H

8
) 23
Kt lun Chng 1 23
Chng 2: THC TRNG QUN TR RI RO THANH KHON
TI NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM 25
2.1 Tng quan v Ngơn hƠng TMCP Ngoi Thng Vit Nam 25
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 25
2.1.2 Tình hình hot đng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Ngoi
Thng Vit Nam trong nhng nm qua 26
2.2 Thc trng v qun tr ri ro thanh khon ti Ngơn hƠng TMCP
Ngoi Thng Vit Nam 31
2.2.1 Thc trng thanh khon ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit
Nam 31
2.2.2 Nhng mt đt đc và nhng hn ch v qun tr ri ro thanh khon
ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam 39
2.3 Nguyên nhơn dn đn hn ch trong qun tr ri ro thanh khon
ti Ngơn hƠng TMCP Ngoi Thng Vit Nam 42
2.3.1 V mt khách quan 42
2.3.2 V mt ch quan 43
Kt lun Chng 2 44
Chng 3: GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU QUN TR
RI RO THANH KHON TI NGÂN HÀNG TMCP
NGOI THNG VIT NAM 45
3.1 nh hng phát trin ca ngƠnh Ngơn hƠng Vit Nam vƠ ca
Ngơn hƠng TMCP Ngoi Thng Vit Nam 45
3.1.1 nh hng phát trin ca ngành Ngân hàng Vit Nam giai đon
2011-2020 45
3.1.2 nh hng phát trin ca Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit
Nam 46
3.2 Gii pháp nhm nơng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon

ti Ngơn hƠng TMCP Ngoi Thng Vit Nam 47
3.2.1 m bo vn t có  mc cn thit 47
3.2.2 Cân đi c cu ngun vn và s dng vn phù hp 48
3.2.3 Xây dng c ch chuyn vn ni b phù hp 48
3.2.4 Qun lỦ tt ri ro lãi sut và khe h lãi sut 49
3.2.5 Nâng cao nng lc qun tr trong ri ro thanh khon 49
3.2.6 Gn ri ro thanh khon vi ri ro th trng trong qun tr 50
3.2.7 Hoàn thin c cu t chc theo mô hình ngân hàng hin đi 51
3.2.8 D báo tt nn kinh t v mô 52
3.3 Gii pháp h tr 52
3.3.1 Hoàn thin các vn bn pháp lỦ 52
3.3.2 Kin ngh đi vi Chính ph 53
3.3.3 Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 54
3.3.4 Kim soát n xu 56
3.3.5 Hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b 57
3.3.4 Hoàn thin h thng công ngh thông tin 59
3.3.5 Phát trin và đào to ngun nhân lc 59
Kt lun 61
TƠi liu tham kho
DANH MC CÁC T VIT TT

HQT : Hi đng qun tr
NHNN : Ngân hàng Nhà nc.
NHTM : Ngân hàng thng mi.
OECD : T chc hp tác và phát trin kinh t.
TCTD : T chc tín dng.
TGTT : Tin gi thanh toán.
TGKKH : Tin gi không k hn.
TMCP : Thng mi c phn.
WTO : T chc thng mi th gii.

XHTD : Xp hng tín dng.

DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 2.1: Các ch s tài chính ni bt 27
Bng 2.2: Vn điu l và t l an toàn vn ti thiu (H s CAR) ca
Vietcombank 32
Bng 2.3: H s H
1
và H
2
33
Bng 2.4: Vn t có, tng ngun vn huy đng và tng tài sn có 34
Bng 2.5: Ch s trng thái tin mt H
3
34
Bng 2.6: Ch s nng lc cho vay H
4
35
Bng 2.7: Ch s d n/tin gi khách hàng H
5
35
Bng 2.8: Ch s chng khon thanh khon H
6
36
Bng 2.9: Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD H
7
37
Bng 2.10: Ch s (tin mt + tin gi không k hn ti các TCTD)/tin gi
khách hàng H

8
38

-1-



M U
1. Tính cp thit ca đ tƠi:
Trong nn kinh t th gii hin nay, khi mà s cnh tranh khc lit ca các
ngân hàng nhm thu hút nhng dòng vn nhàn ri trên th trng, đã làm cho nhiu
ngân hàng đang đi mt vi tình trng mt thanh khon cao. Thm chí có mt s
ngân hàng đã phá sn và nh hng đn tính an toàn ca h thng ngân hàng, gây
hu qu nghiêm trng cho toàn b nn kinh t. Chính vì vy, mt cu trúc thanh
khon hp lỦ là nhim v quan trng hàng đu mà các nhà qun lỦ ngân hàng cn
thc hin đ tài tr cho hot đng ca các Ngân hàng Thng mi th gii hin
đang cnh tranh ngày càng gay gt.
Và th trng Vit Nam cng nm trong bi cnh chung ca th gii. Tuy
nhiên, vn đ ri ro thanh khon ti th trng Vit Nam dng nh cha đc
quan tâm đúng mc. Theo đó, nu ngân hàng không có đ ngun vn cn thit đ
đáp ng mi nhu cu ca th trng s có th mt kh nng thanh khon, mt uy tín
và dn đn s đ v ca toàn h thng. Chính vì vy, vi tc đ tng trng và v
th ngày càng đc khng đnh trên th trng quc t, thì vn đ thanh khon và
qun tr ri ro thanh khon ti các Ngân hàng Thng mi Vit Nam có Ủ ngha cp
bách c v lỦ lun ln thc tin.
Trên c s vn dng nhng lỦ thuyt đc hc trong chng trình đào to
bc cao hc ca Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh, lun vn này bàn
v “Nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng TMCP Ngoi
Thng Vit Nam ”.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tƠi

 tài nghiên cu gii quyt 3 vn đ c bn nh sau:
- Làm sáng t mt s vn đ c bn v Ngân hàng Thng mi và c s lỦ
lun v qun tr ri ro thanh khon ca ngân hàng.
- Phân tích tình hình hot đng kinh doanh, thc trng thanh khon và qun
tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam, t
-2-



đó đa ra nhng đánh giá chung và nhng mt hn ch ca công tác qun
tr này ti ngân hàng.
-  xut mt s gii pháp qun tr ri ro thanh khon có th áp dng trong
thc tin đ nâng cao hiu qu công tác qun tr ri ro ti Ngân hàng.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Tng quan v qun tr ri ro trong kinh doanh
ngân hàng và qun tr ri ro thanh khon, thc trng qun tr ri ro thanh
khon ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam; nhng hn ch và
mt s bin pháp đ nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti
Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu: Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam.
4. Phng pháp nghiên cu
S dng phng pháp duy vt bin chng kt hp vi phng pháp nghiên
cu thng kê, so sánh, phân tích…đi t c s lỦ thuyt đn thc tin nhm gii
quyt và làm sáng t mc đích đt ra trong lun vn.
5. ụ ngha thc tin ca đ tƠi
- Phân tích ni dung c bn ca qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng
và qun tr ri ro thanh khon.
- ánh giá tính thanh khon và qun tr ri ro thanh khon, tìm ra nhng
hn ch, tn ti và mt s bin pháp nhm hoàn thin hot đng này trong
thi gian đn Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam.

6. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun, th mc, tài liu tham kho, lun vn gm 3
chng.




-3-



Chng 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO THANH
KHON TRONG NGÂN HÀNG THNG MI

1.1 Qun tr ri ro trong kinh doanh ngơn hƠng
1.1.1 Khái nim v ri ro
Trong môi trng sng hin nay ca chúng ta luôn tim n nhng ri ro. Ri
ro có th xut hin mt cách bt ng  mi lúc, mi ni và trong mi ngành, mi
lnh vc. Tùy theo cách tip cn nhng nhìn chung, đnh ngha ri ro có th chia
làm hai quan đim:
 Theo quan đim truyn thng: Ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy
him hoc các yu t liên quan đn nguy him, khó khn, hoc điu không chc
chn có th xy ra cho con ngi. Xã hi loài ngi ngày càng phát trin, hot đng
ca con ngi cng ngày càng phong phú, đa dng, và đã xut hin thêm nhng ri
ro mi, cha tng có trong quá kh.
 Theo quan đim trung hòa: Ri ro là mt s không chc chn, mt tình
trng bt n hay s bin đng tim n  kt qu. Tuy nhiên, không phi s không
chc chn nào cng là ri ro. Ch có nhng tình trng không chc chn nào, có th
c đoán đc xác sut xy ra, mi đc xem là ri ro. Nhng tình trng không
chc chn nào, cha tng xy ra và không th c đoán đc xác sut xy ra, đc

xem là s bt trc ch không phi là ri ro. Ri ro là s bt trc có th đo lng
đc.
Ri ro va mang tính tích cc va mang tính tiêu cc. Ri ro có th mang
đn cho con ngi nhng tn tht, mt mát nhng cng có th mang đn nhng c
hi, thi c. Nu tích cc nghiên cu, nhn dng đo lng ri ro, chúng ta có th
tìm ra nhng bin pháp phòng nga, hn ch nhng tiêu cc và phát huy đc
nhng c hi tích cc mang li t ri ro.
1.1.2 Ri ro trong kinh doanh ngơn hƠng:
Ri ro trong kinh doanh ngân hàng là nhng bin c không mong đi mà khi
xy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc t so
-4-



vi d kin hoc phi b ra thêm mt khong chi phí đ có th hoàn thành đc mt
nghip v tài chính nht đnh.
T đnh ngha trên ta có nhng nhn xét sau:
- Ri ro và li nhun k vng ca ngân hàng là hai đi lng đng bin vi
nhau trong mt khong giá tr nht đnh.
- Ri ro ph thuc vào hai yu t mang tính đc trng là biên đ ri ro: th
hin mc đ thit hi do ri ro và tn sut xut hin ri ro: s trng hp
thun li đ ri ro xut hin/s trng hp đng kh nng.
- Ri ro là mt yu t khách quan cho nên không th loi tr đc hn ri
ro mà ch có th hn ch s xut hin cng nh nhng tác hi mà chúng
gây ra.
 Các loi ri to trong kinh doanh ngơn hƠng:
Có bn loi ri ro c bn trong kinh doanh ngân hàng:
- Ri ro tín dng: là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng
ca ngân hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr
đc n hoc tr n không đúng hn cho ngân hàng.

- Ri ro t giá hi đoái: là loi ri ro phát sinh trong quá trình cho vay
ngoi t hoc kinh doanh ngoi t khi t giá bin đng theo chiu
hng bt li cho ngân hàng.
- Ri ro lưi sut: là loi ri ro xut hin khi có s thay đi ca lãi sut
th trng hoc ca nhng yu t có liên quan đn lãi sut dn đn tn
tht v tài sn hoc làm gim thu nhp ca ngân hàng.
- Ri ro thanh khon: là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân
hàng thiu kh nng chi tr do không chuyn đi kp các loi tài sn ra
tin mt hoc không th vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp
đng thanh toán.
1.1.3 Qun tr ri ro trong kinh doanh ngơn hƠng
Theo quan đim ca trng phái mi cho rng cn qun tr tt c mi loi ri
ro ca ngân hàng mt cách toàn din. Theo đó, qun tr ri ro là quá trình tip cn
-5-



ri ro mt cách khoa hc, toàn din và có h thng nhm nhn dng, kim soát,
phòng nga và gim thiu nhng tn tht, mt mát, nhng nh hng bt li ca ri
ro.
Qun tr ri ro bao gm các bc sau:
 Nhn dng ri ro: Nhn dng ri ro là quá trình xác đnh liên tc và có
h thng đi vi hot đng kinh doanh ngân hàng qua vic phân tích khách hàng,
môi trng kinh doanh, đc thù các sn phm, dch v và quy trình nghip v. T
đó, thng kê đc tt c các ri ro, không ch nhng loi ri ro đã và đang xy ra,
mà còn d báo đc nhng dng ri ro mi có th xut hin và đ xut các gii
pháp kim soát và tài tr ri ro thích hp.
 Phơn tích ri ro: Phân tích ri ro nhm mc đích xác đnh đc nhng
nguyên nhân gây ra ri ro. Trên c s đó, nhà qun tr s tìm ra bin pháp hu hiu
đ phòng nga ri ro và tác đng đn các nguyên nhân thay đi chúng.

 o lng ri ro: o lng ri ro là vic thu thp s liu và phân tích,
đánh giá, t đó lp ma trn đo lng ri ro. Và đ đánh giá mc đ quan trng ca
ri ro đi vi ngân hàng, nhà qun tr s dng hai tiêu chí đó là tn sut xut hin
ri ro và biên đ ca ri ro.
 Kim soát ậ Phòng nga ri ro: Nhim v trng tâm ca công tác qun
tr là kim soát ri ro. Theo đó, kim soát ri ro là vic s dng các bin pháp, k
thut, công c, chin lc, các chng trình hot đng đ ngn nga, né tránh hoc
gim thiu nhng tn tht, nhng nh hng không mong đi có th xy ra vi
ngân hàng.
 TƠi tr ri ro: Khi ri ro đã xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh
chính xác nhng tn tht v tài sn, v ngun nhân lc, v giá tr pháp lỦ. Sau đó,
cn có bin pháp tài tr ri ro thích hp. Các bin pháp này nhìn chung đc chia
làm 2 nhóm: t khc phc ri ro và chuyn giao ri ro.
Nh vy, qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng là quá trình các ngân
hàng vn dng các nguyên lỦ, các bin pháp và kinh nghim thc tin trong hot
đng kinh doanh nhm giám sát, phòng nga và hn ch nhng ri ro trong kinh
-6-



doanh. i vi các NHTM qun tr kinh doanh cng chính là qun tr ri ro, hay nói
cách khác, qun tr ri ro chính là trung tâm hot đng qun tr điu hành ca
NHTM.
1.1.4 Các nguyên nhơn dn đn ri ro
Nhìn chung, ri ro xy ra bao gm ba nhóm nguyên nhân sau:
 Nhóm nguyên nhơn thuc v nng lc qun tr ca ngơn hƠng:
- Do không qun lỦ cht ch thanh khon dn đn thiu kh nng chi tr.
- Cho vay và đu t quá liu lnh. Trong đó, cho vay tp trung quá nhiu
vào mt doanh nghip, mt ngành kinh t nào đó hoc đu t ch chú
trng vào mt loi chng khoán có ri ro cao.

- Do thiu am hiu th trng, thiu thông tin dn đn cho vay và đu t
không hp lỦ.
- Do hot đng kinh doanh trái pháp lut.
- Do cán b ngân hàng thiu đo đc ngh nghip, yu kèm v trình đ
nghip v.
 Nhóm nguyên nhơn thuc v phía khách hƠng:
- Do khách hàng vay vn thiu nng lc pháp lỦ.
- S dng vn sai mc đích, kém hiu qu.
- Do kinh doanh thua l.
- Qun lỦ vn không hp lỦ dn đn thiu thanh khon.
- Ch doanh nghip vay vn thiu nng lc điu hành, tham ô, la đo.
 Nhóm nguyên nhơn khách quan có liên quan đn môi trng hot
đng kinh doanh:
- Do thiên tai, ha hon.
- Tình hình an ninh, chính tr trong nc, trong khu vc không n đnh.
- Do khng hong, suy thoái kinh t, lm phát, bin đng t giá hi đoái.
- Môi trng pháp lỦ không thun li, lng lo trong qun lỦ v mô.

-7-



1.1.5 nh hng ca ri ro đn hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng
vƠ nn kinh t - xư hi
Khi ri ro xy ra, thit hi đi vi ngân hàng và nn kinh t-xã hi là rt ln.
C th:
- Ri ro s gây tn tht v tài sn cho ngân hàng, nh: mt vn khi cho
vay, tng chi phí hot đng, gim li nhun và giá tr tài sn,…
- Ri ro làm gim uy tín, s tín nhim ca khách hàng và có th đánh mt
thng hiu ca ngân hàng.

- Ri ro khin ngân hàng b thua l và b phá sn làm cho nn kinh t b
suy thoái, tht nghip tng, s kéo theo s sp đ ca hàng lot ngân hàng
trong nc, trong khu vc và nh hng xu đn toàn b nn kinh t.
- Trong điu kin hi nhp và toàn cu hóa nn kinh t th gii hin nay,
nn kinh t ca mi quc gia đu ph thuc vào nn kinh t khu vc và
th gii. Do đó, ri ro xy ra cng nh hng mnh đn nn kinh t th
gii.
1.2 Qun tr ri ro thanh khon trong Ngơn hƠng Thng mi
1.2.1 Khái nim thanh khon vƠ ri ro thanh khon trong Ngơn hƠng
Thng mi
Tính thanh khon ca ngân hàng thng mi đc xem nh kh nng tc
thi đ đáp ng nhu cu rút tin gi và gii ngân các khon tín dng đã cam kt.
Nh vy, ri ro thanh khon là loi ri ro khi ngân hàng không có kh nng cung
ng đy đ lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi; hoc cung ng đ
nhng vi chi phí cao. Nói cách khác, đây là loi ri ro xut hin trong trng hp
ngân hàng thiu kh nng chi tr, không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin hoc
không có kh nng vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.
1.2.2 Khái nim v qun tr ri ro thanh khon:
Nhng nghiên cu gn đây cho thy rng, hin tng thiu ht thanh khon
thng là mt trong nhng du hiu đu tiên cho thy ngân hàng đang  trong tình
trng khó khn tài chính nghiêm trng và là nguyên nhân chính đa đn phá sn.
-8-



iu này, đã khng đnh rng vn đ thanh khon không th b qua. Do đó, ngày
nay công tác qun tr ri ro thanh khon tr nên quan trng hn so vi trc đây rt
nhiu.
Qun tr ri ro thanh khon là vic qun lỦ có hiu qu cu trúc tính thanh
khon (tính lng) ca tài sn và cu trúc danh mc ca ngun vn.

Bn cht ca qun tr ri ro thanh khon có th đúc kt  hai ni dung sau:
Mt là, him khi nào ti mt thi đim tng cung bng vi tng cu thanh
khon. Do đó, ngân hàng phi thng xuyên đi phó vi tình trng thâm ht hoc
thng d thanh khon.
Hai là, thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l nghch vi
nhau. Mt tài sn có tính thanh khon càng cao thì kh nng sinh li s càng thp và
ngc li; mt ngun vn có tính thanh khon cao thng có chi phí huy đng ln
nên làm gim kh nng sinh li khi s dng đ cho vay.
Ngân hàng cn d tr thanh khon đ chi tr nhng chi phí thng xuyên,
nh lãi tin gi , và c nhng cú sc thanh khon không mong đi, nh mt cuc
rút tin gi hàng lot hay yêu cu vay vn ln. Mt ví d đin hình cho cú sc thanh
khon là nhiu ngi đ xô đn ngân hàng rút tin  cùng mt thi đim. Trong
hoàn cnh đó, hu nh không mt ngân hàng nào có th đáp ng ht nhng yêu cu
này và d dn đn nguy c sp đ, ngay c khi ngân hàng đó cha mt kh nng
thanh toán. Tt nhiên, kh nng d tr thanh khon kém cha hn s đa đn s sp
đ ca mt ngân hàng, nhng chn chc, ngân hàng s phi b ra mt khon chi phí
ln đ ng phó vi mt cú sc thanh khon không lng trc. Và điu đó s làm
gim đáng k li nhun ca ngân hàng và suy đn cùng kh nng sp đ là hoàn
toàn có th.
Thanh khon mang Ủ ngha thi đim rt ln, theo ngha, mt s yêu cu
thanh khon là tc thi hoc gn nh tc thi. Chng hn, mt khon tin gi ln
đn hn và khách hàng không có Ủ đnh tip tc duy trì s vn này ti ngân hàng;
khi đó, ngân hàng buc phi tìm kim các ngun vn có th s dng ngay nh vay
t TCTD khác. Ngoài ra, yu t thi v, chu k cng rt đáng quan trng trong vic
-9-



d kin cu thanh khon dài hn. Ví d, cu v thanh khon thng rt ln vào mùa
hè, cui hè gn vi ngày tu trng, ngày ngh và các k hoch du lch ca khách

hàng. Vic k hoch đc nhng yêu cu thanh khon này, s giúp ngân hàng hoch
đnh đc nhiu ngun đáp ng cu thanh khon dài hn hn là trong trng hp
đi vi cu thanh khon ngn hn.
1.2.3 Các nguyên nhơn dn đn ri ro thanh khon trong Ngơn hƠng
Thng mi
Thanh khon có vn đ ca mt ngân hàng xut phát t nhng nguyên nhân
c bn sau:
Th nht, ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn t các
cá nhân, doanh nghip và các đnh ch tài chính khác; sau đó chuyn hóa chúng
thành nhng tài sn đu t dài hn. iu này, đã xy ra tình trng mt cân đi k
hn gia các khon s dng vn và ngun vn huy đng, mà thng gp là dòng
tin thu hi t phn đu t nh hn dòng tin phi chi ra đ tr các khon tin gi
đn hn.
Th hai, do tin gi ngân hàng rt nhy cm vi s thay đi ca lãi sut. Khi
lãi sut ngân hàng gim, mt s ngi gi tin rút vn ca h ra khi ngân hàng đ
đu t vào ni có t sut sinh li cao hn, còn nhng ngi vay tin thì li mun
tip cn các khon tín dng vì có lãi sut thp hn. Nh vy, s thay đi lãi sut đã
nh hng đn c ngi gi tin và ngi vay tin, k đó tác đng đn trng thái
thanh khon ca ngân hàng. Hn na, nhng xu hng v s thay đi lãi sut còn
nh hng đn giá tr th trng ca các tài sn mà ngân hàng có th đem bán cng
nh chi phí mà ngân hàng vay mn trên th trng tin t.
Th ba, do ngân hàng có chin lc qun tr thanh khon không phù hp và
kém hiu qu nh các chng khoán ngân hàng đang s hu có tính thanh khon
thp, d tr ca ngân hàng không đ chi tr.
1.2.4 Cung cu v thanh khon
Kh nng và yêu cu v thanh khon ca mt ngân hàng đc th hin trong
cung và cu thanh khon. C th:
-10-

 Cung thanh khon: Cung thanh khon là các khon vn làm tng kh
nng chi tr ca ngân hàng, là ngun cung cp thanh khon cho ngân hàng, bao gm
nhng hot đng sau đây:
- Các khon tin gi đang chuyn.
- Doanh thu t vic cung ng các dch v,
- Thu n tín dng,
- Bán các tài sn đang kinh doanh và s dng,
- Vay mn t th trng tin t.
 Cu thanh khon: Cu thanh khon là nhu cu vn cho các mc đích
hot đng ca ngân hàng, các khon làm gim qu ca ngân hàng. Thông thng,
trong lnh vc kinh doanh ca ngân hàng, có nhng hot đng to cu thanh khon:
- Khách hàng rút các khon tin gi,
- Các nhu cu tín dng có cht lng cao,
- Hoàn tr các khon vay mn phi tin gi,
- Chi phí hot đng kinh doanh,
- Thanh toán c tc cho c đông.
1.2.5 ánh giá trng thái thanh khon
Trng thái thanh khon ròng ca mt ngân hàng đc xác đnh nh sau:
Trng thái thanh khon ròng = ∑ Cung thanh khon - ∑Cu thanh khon
Nhng trng hp có th xy ra nh sau:
 Thng d thanh khon: Thng d thanh khon xy ra khi tng cung
thanh khon vt tng cu thanh khon. Lúc này, nhà qun tr cn phi đa ra quyt
đnh s dng ngun thanh khon tha đ đu t kim li cho đn khi ngun thanh
khon này đc s dng đ đáp ng thanh khon trong tng lai. Thông thng,
ngân hàng thng s dng thanh khon tha này đ mua các chng khoán d tr
th cp đã bán ra trc đó, cho vay trên th trng tin t,…
 Thơm ht thanh khon: Thâm ht thanh khon xy ra khi tng cu
thanh khon vt tng cung thanh khon. Lúc này, ngân hàng mt nhng c hi đu
t tt có th mang li li nhun, mt khách hàng khi h phi đn ngân hàng khác

-11-



vay. T vic mt khách hàng vay vn s dn đn mt khách hàng tin gi, vì gim
lòng tin ca ngi gi tin. Trong trng hp này, ngân hàng thng áp dng các
bin pháp sau: S dng d tr bt buc d ra, bán d tr th cp, vay qua đêm, tái
chit khu, vay trên th trng tin t,…
 Cơn bng thanh khon: Khi tng cung thanh khon cân bng tng cu
thanh khon. Tuy nhiên, đây là trng thái rt khó xy ra trên thc t.
1.2.6 Chin lc qun tr thanh khon
1.2.6.1 Mt s nguyên tc v qun tr thanh khon
 qun tr thanh khon mt cách hiu qu, nhà qun tr thanh khon cn
phi tôn trng mt s nguyên tc ch đo sau:
Mt là, nhà qun tr thanh khon phi thng xuyên bám sát hot đng ca
các b phn chu trách nhim huy đng vn và s dng vn trong phm vi ngân
hàng và điu phi hot đng ca các b phn này n khp vi nhau. Chng hn, b
phn huy đng vn d kin phát hành mt chng ch tin gi có giá tr ln, thông
tin này cn đc chuyn ngay cho nhà qun tr đ có chính sách s dng ngun tin
này thích hp.
Hai là, nhà qun tr thanh khon cn phi bit trc kh nng  đâu và khi
nào khách hàng gi tin hoc rút tin hay tr n ca h, đc bit là nhng khách
hàng ln. iu này, giúp nhà qun tr hoch đnh chin lc đón đu đ x lỦ mt
cách có hiu qu v trng thái thanh khon ca ngân hàng.
Ba là, nhà qun tr cn phi phân tích các nhu cu thanh khon và các quyt
đnh liên quan đn vn đ thanh khon ca ngân hàng đ tránh kéo dài tình trng
thng d hay thâm ht thanh khon. Thanh khon thng d nu không thc hin đu
t ngay thì d làm gim thu nhp cho ngân hàng; còn thâm ht thanh khon cn
phi đc x lỦ nhanh chóng nhm tránh tình trng cng thng trong vay mn hay
bán tài sn.

1.2.6.2 Các chin lc qun tr thanh khon
 x lỦ vn đ thanh khon, ngân hàng có th tip cn theo 3 hng sau:
- To ra ngun cung cp thanh khon t bên trong (da vào tài sn Có).
-12-



- Vay mn bên ngoài (da vào tài sn N) đ đáp ng nhu cu thanh
khon.
- Phi hp cn bng c hai hng trên.
 Chin lc qun tr thanh khon da vƠo tƠi sn Có (D tr, bán các
chng khon vƠ tƠi sn)
- Chin lc tip cn thanh toán thc s: đây là phng pháp thanh toán
lâu đi nht, còn đc gi là hc thuyt cho vay thng mi. Trong chin
lc này, ngân hàng ch cho vay ngn hn. Khi nhu cu thanh khon phát
sinh, ngân hàng có th thu hi nhanh chóng các khon cho vay này hoc
bán n đ đáp ng. Tuy nhiên, chin lc này có hn ch là ngân hàng s
mt dn th phn cho vay trung và dài hn.
- Chin lc tip cn th trng tin t (hay còn gi là th trng vn ngn
hn): Chin lc này đòi hi ngân hàng phi d tr thanh khon di
hình thc nm gi nhng tài sn có tính thanh khon cao, ch yu là tin
mt và các chng khoán ngn hn. Khi xut hin nhu cu thanh khon,
ngân hàng s bán ln lt các tài sn d tr cho đn khi nhu cu thanh
khon đc đáp ng. Chin lc qun tr thanh khon theo hng này
thng đc gi là s chuyn hoá tài sn, bi l ngun cung thanh khon
đc tài tr bng cách chuyn đi tài sn phi tin mt thành tin mt.
TƠi sn thanh khon phi có các đc đim sau:
- Ph bin trên th trng nên có th chuyn hoá ra tin mt cách nhanh
chóng.
- Giá c n đnh đ không nh hng đn tc đ và doanh thu bán tài sn.

- Ngi bán có th mua li d dàng vi giá không cao hn nhiu so vi giá
c đã bán ra đ khôi phc khon đu t ban đu.
Nhng tài sn có tính thanh khon ph bin bao gm: trái phiu kho bc, các
khon vay ngân hàng trung ng, trái phiu đô th, tin gi ti các ngân hàng khác,
chng khoán ca các c quan chính ph, chp phiu ca ngân hàng khác. Nh vy,
trong chin lc qun tr thanh khon da trên tài sn “Có”, mt ngân hàng đc
-13-



coi là qun tr thanh khon tt nu ngân hàng này có th tip cn ngun cung thanh
khon vi chi phí hp lỦ, s lng va đ theo yêu cu và kp thi.
Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “Có” có u đim là ngân
hàng hoàn toàn ch đng trong vic t đáp ng nhu cu thanh khon cho mình mà
không b l thuc vào các ch th khác. Tuy nhiên, chin lc này cng có nhng
nhc đim sau:
- Mt khi bán tài sn tc là ngân hàng mt đi thu nhp mà các tài sn này
to ra. Nh vy, ngân hàng đã chu chi phí c hi khi bán đi các tài sn đã
đu t.
- Phn ln các trng hp khi bán tài sn đu tn kém chi phí giao dch
nh hoa hng tr cho ngi môi gii chng khoán.
- Tn tht càng ln cho ngân hàng nu các tài sn đem bán b gim giá trên
th trng, hoc b ngi mua ép giá do phi gp rút bán đ đáp ng nhu
cu thanh khon.
- Ngân hàng phi đu t nhiu vào các tài sn có tính thanh khon cao, li
là các tài sn có kh nng sinh li thp nên tt yu nh hng đn hiu
qu s dng vn ca ngân hàng.
 Chin lc qun tr thanh khon da vƠo tƠi sn N:
Theo chin lc này, nhu cu thanh khon đc đáp ng bng cách vay
mn trên th trng tin t. Ngun vay mn thanh khon ch yu đi vi mt

ngân hàng bao gm: vay qua đêm, tin vay ngân hàng Trung ng, bán các hp
đng mua li, phát hành chng ch tin gi kh nhng có mnh giá ln. Chin
lc qun tr thanh khon này đc các ngân hàng ln s dng rng rãi và có th
lên đn 100% nhu cu thanh khon ca h.
Hn ch ca chin lc này là ngân hàng b ph thuc vào th trng cho vay
khi gii quyt vn đ thanh khon (nhng đng thi cng đem li li nhun cao
nht) do s bin đng v kh nng cho vay và lãi sut trên th trng tin t.
Hn na, mt ngân hàng vay mn quá nhiu thng b đánh giá là có khó
khn v tài chính, khi thông tin này lan rng ra, nhng khách hàng gi tin s rút
-14-



vn hàng lot hoc ngân hàng phi huy đng vn vi chi phí cao gp nhiu ln.
Cùng lúc đó, các đnh ch tài chính khác, đ tránh ri ro có th gp phi, s thn
trng, dè dt hn trong vic tài tr vn cho ngân hàng này đ gii quyt khó khn
v thanh khon.
 Chin lc cơn đi thanh khon gia tƠi sn có vƠ tƠi sn n (qun
tr thanh khon cơn bng)
Do nhng ri ro vn có khi ph thuc vào ngun thanh khon vay mn và
nhng chi phí c hi t vic d tr thanh khon bng tài sn có, phn ln ngân hàng
đã kt hp đng thi c hai chin lc trên đ to ra chin lc qun tr thanh khon
cân bng.
nh hng ca chin lc này là: các nhu cu thanh khon thng xuyên,
hàng ngày s đc đáp ng bng tài sn d tr nh tin mt, chng khoán kh mi,
tin gi ti các ngân hàng khác ; các nhu cu thanh khon không thng xuyên
nhng có th d đoán trc nh nhu cu thanh khon theo thi v, chu k, xu
hng s đc đáp ng bng các tho thun trc v hn mc tín dng t các
ngân hàng đi lỦ hoc nhà cung ng vn khác; các nhu cu thanh khon đt xut
không th d báo đc đáp ng t vic vay mn trên th trng tin t; các nhu

cu thanh khon dài hn đc hoch đnh và ngun tài tr là các khon vay ngn và
trung hn, chng khoán có th chuyn hoá thành tin.
Các yu t nh hng đn vic la chn các ngun d tr khác nhau khi vn
dng chin lc qun tr thanh khon cân bng:
Tính cp thit ca nhu cu thanh khon: Mt nhu cu thanh khon tc
thi s đc tài tr bng ngân qu d tr, vay qua đêm hoc tái chit khu ti ngân
hàng trung ng.
Thi hn nhu cu thanh khon: Mt nhu cu thanh khon kéo dài vài
ngày, vài tun hoc vài tháng có th đc tài tr bng ngun bán tài sn “Có” hay
vay trên th trng tin t.
Kh nng thơm nhp th trng tƠi sn “N”: Thng ch có các ngân
hàng ln mi có th tham gia th trng tài sn “N”; cho nên nhà qun tr ngân
-15-



hàng phi gii hn phm vi la chn các th trng tài sn “N” mà ngân hàng
mun tham gia.
Chi phí vƠ ri ro: Lãi sut các ngun vn trên th trng thay đi hàng
ngày; do đó, các ngân hàng phi thng xuyên theo dõi th trng đ nm bt đc
các thông tin v lãi sut và các điu kin cho vay đi kèm.
D báo t l lưi sut: Khi lp k hoch đ x lỦ tình trng thâm ht thanh
khon d kin, nhà qun tr phi đa ra các ngun vn có th đáp ng nhu cu
thanh khon vi lãi sut mong đi thp nht.
Trin vng chính sách ca ngơn hƠng trung ng vƠ các khon vay
mn ca kho bc: Nhà qun tr cng cn nghiên cu đng thái ca ngân hàng
trung ng, tình hình ngân sách nhà nc đ đnh hng điu kin tín dng và d
đoán lãi sut trên th trng tin t s thay đi ra sao. Chng hn, mt k hoch huy
đng vn ln ca chính ph, hoc vic thc thi chính sách tin t tht cht s làm
gim hn mc tín dng và gia tng lãi sut. Khi đó, qun tr thanh khon gp khó

khn hn và chi phí lãi vay ca ngân hàng cng tng tng ng.
Các quy đnh liên quan đn ngun vn thanh khon: Các quy đnh ca
các c quan qun lỦ ngân hàng ngày càng có xu hng quc t hoá nên ngân hàng
trong nc phi vn dng mt cách sáng to và phù hp vi thông l chung.
1.2.7 Các phng pháp qun lỦ ri ro thanh khon
1.2.7.1 Duy trì mt t l hp lỦ gia vn dùng cho d tr và vn dùng cho
kinh doanh (chin lc thanh khon) sao cho phù hp vi đc đim hot
đng ca ngân hàng.
1.2.7.2 Chú trng yu t thi gian ca vn đ thanh khon
Xét v thi gian, nhu cu thanh khon ca mt ngân hàng bao gm c trong
ngn hn và dài hn.
Nhu cu thanh khon ngn hn gn nh mang tính tc thi, bao gm các
khon tin gi giao dch, tin gi có k hn đn hn tr, các công c huy đng trên
th trng tin t.  đáp ng nhu cu thanh khon thuc loi này, đòi hi ngân
-16-



hàng phi duy trì  mc đ khá ln các loi tài sn có tính thanh khon cao (tin
mt ti qu, tin gi ti NHTW,…).
Nhu cu thanh khon dài hn do các nhân t mang tính cht thi v, chu k
và xu hng to ra.  đáp ng nh cu này, ngân hàng cn phi d phòng trc
kh nng cung cp vn t nhiu ngun khác nhau và  mc đ cao hn so vi nhu
cu thanh khon ngn hn.
1.2.7.3 m bo t l v kh nng chi tr
TSC có th thanh toán ngay
T l v kh nng chi tr =
TSN phi thanh toán ngay
Cui mi ngày, t chc tín dng phi xác đnh và có các bin pháp đ đm
bo các t l v kh nng chi tr cho ngày hôm sau.

1.2.7.4 S dng các bin pháp d báo thanh khon:
 d báo thanh khon, các ngân hàng có th áp dng các phng pháp sau:
 Phng pháp tip cn ngun vƠ s dng vn:
Phng pháp này bt ngun t hai thc t đn gin sau:
- Kh nng thanh khon ca ngân hàng tng khi tin gi tng và cho vay
gim.
- Kh nng thanh khon ca ngân hàng gim khi tin gi gim và cho vay
tng.
Ngay t đu nm, ngân hàng c lng nhu cu thanh khon ca các tháng,
quỦ trong nm. Bt c khi nào cung thanh khon và cu thanh khon không cân
bng vi nhau, ngân hàng có mt đ lch thanh khon.  lch này đc xác đnh
nh sau:
 lch thanh khon (liquidity gap) = Tng cung thanh khon (1) - Tng cu thanh
khon (2).
Khi (1) > (2):  lch thanh khon dng. Ngân hàng phi nhanh chóng đu t
phn thanh khon thng d này đ sinh li.
-17-



Khi (2)>(1):  lch thanh khon âm. Ngân hàng phi tìm kim kp thi các ngun
tài tr khác nhau vi chi phí thp nht.
Trên thc t, các bc c bn trong phng pháp tip cn ngun vn và s
dng vn nh sau:
- Tin vay và tin gi phi đc d báo trong khong thi gian hoch đnh
thanh khon đã cho (ngày, tháng, quỦ).
- Nhng thay đi v tin vay và tin gi phi đc tính toán cho cùng
khong thi gian xác đnh đó.
- Nhà qun tr thanh khon c lng trng thái thanh khon ròng ca
ngân hàng, hoc thng d hay thâm ht da vào s bin đi ca tin gi

và cho vay.
 xây dng mô hình d báo v tin gi và tin vay trong tng lai, nhà
qun tr có th s dng các k thut thng kê khác nhau cng vi kinh nghim ca
mình. Chng hn, mt mô hình d báo v s thay đi trong tin gi và tin vay có
th nh sau:
Thay đi d kin ca tin vay ph thuc vƠo các bin s sau:
- Tc đ tng trng d kin ca GDP.
- Li nhun doanh nghip d kin.
- T l tng trng v cung tin ca ngân hàng thng mi.
- T l tng trng ca tín dng thng mi.
- T l lm phát d báo.
Thay đi d kin ca tin gi ph thuc vƠo các bin s sau:
- Tng trng v thu nhp cá nhân d kin.
- Mc tng bán l d báo.
- T l tng trng cung tin ca ngân hàng trung ng.
- Li sut d kin ca tin gi trên th trng tin t.
- T l lm phát d kin.
Sau khi xây dng đc mô hình d báo nêu trên, ngân hàng có th c lng
nhu cu thanh khon bng cách tính: