B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
LÊ TH THÚY HNG
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
QUN TR NGUN VN HUYăNG
TI NH TMCPăCỌNGăTHNG VIT NAM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
LÊ TH THÚY HNG
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
QUN TR NGUN VN HUYăNG
TI NH TMCPăCỌNGăTHNGăVIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60.34.02.01
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngi hng dn khoa hc:
PGS. TS. LÊ PHANăTHăDIUăTHO
TP. H Chí Minh – Nm 2012
MC LC
U, CÁC CH CÁI VI
U
CHNGă1:ăCăS LÝ LUN CHUNG V QUN TR NGUN VN
HUYăNG TI NHTM 5
1.1 Ngun vn ca NHTM 5
1.1.1 Khái nim 5
1.1.2 Các loi ngun vn ca NHTM 5
1.2 Ngun vn huy đng ca NHTM 7
1.2.1 Tm quan trng ca ngun vn huy đng đi vi h thng NHTM 7
1.2.2 Các loi ngun vn huy đng ca NHTM 9
1.3 Qun tr ngun vn huy đng ca NHTM 15
1.3.1 Khái nim qun tr ngun vn huy đng ca NHTM 15
1.3.2 Mc tiêu ca qun tr ngun vn huy đng 15
1.3.3 Các nguyên tc qun tr ngun vn huy đng 16
1.3.4 Các ch tiêu qun tr ngun vn huy đng 17
1.3.5 Chin lc và mô hình qun tr ngun vn huy đng 22
Kt lun chng 1 25
CHNGă2:ăTHC TRNG HOTăNG QUN TR NGUN VN
HUYăNG TIăNHăTMCPăCỌNGăTHNGăVIT NAM 26
2.1 Gii thiu v NH TMCP Công thng Vit Nam 26
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 26
2.1.2 Ngành ngh kinh doanh 27
2.1.3 Tình hình hot đng kinh doanh 29
2.1.4 S đ h thng t chc ca NH TMCP Công thng Vit Nam 34
2.2 Thc trng hot đng qun tr ngun vn huy đng ti NH TMCP Công
thng Vit Nam 35
2.2.1 Chin lc qun tr ngun vn huy đng 35
2.2.2 Mô hình qun tr ngun vn huy đng 37
2.2.3 Quy trình qun tr ngun vn huy đng 37
2.2.4 Thc trng hot đng qun tr ngun vn huy đng 37
2.3 ng dng mô hình SWOT đánh giá hot đng qun tr ngun vn huy
đng ti NHTMCP Công thng VN 50
2.3.1 im mnh 50
2.3.2 im yu 52
2.3.3 C hi 55
2.3.4 Thách thc 55
Kt lun chng 2 56
CHNGă3:ăGII PHÁP QUN TR NGUN VNăHUYăNG TI
NHăTMCPăCỌNGăTHNGăVIT NAM 57
3.1 nh hng phát trin ca Vietinbank đn nm 2020 57
3.2 Gii pháp qun tr ngun vn huy đng ti Vietinbank 59
3.2.1 Hoàn thin c ch qun lý ngun vn huy đng 59
3.2.2 Xác đnh quy mô và c cu ngun vn huy đng phù hp 59
3.2.3 Tip tc đi mi và hoàn thin hot đng qun tr ri ro 61
3.2.4 ng dng mô hình thi lng vào qun tr ri ro lãi sut 62
3.2.5 Phát trin trình đ công ngh ngân hàng tiên tin 62
3.2.6 Phát trin ngun nhân lc 63
3.2.7 y mnh công tác Marketing 65
3.2.8 Cng c và phát trin mng li 66
3.3 Kin ngh vi NHNN và Hip hi ngân hàng Vit Nam 67
3.3.1 Kin ngh vi NHNN 67
3.3.2 Kin ngh vi Hip hi Ngân hàng 68
Kt lun Chng 3 68
KT LUN 69
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t này do chính tôi nghiên cu và
thc hin, tt c nhng s liu s dng trong lun vn đc thu thp t ngun thc
t. Các gii pháp, ý kin đ xut là ca cá nhân tôi đúc kt t vic nghiên cu, phân
tích đánh giá và kinh nghim công tác thc t ti Ngân hàng TMCP Công thng
VN.
TP HCM, ngày 31 tháng 12 nm 2012
Ngi cam đoan
Lê Th Thúy Hng
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH CÁI VIT TT
o0o
ALCO : y ban qun lý tài sn có – tài sn n
BCTC : Báo cáo tài chính
CN : Cá nhân
DNNN : Doanh nghip nhà nc
DN VT NN : Doanh nghip có vn đu t nc ngoài
DNVVN : Doanh nghip va và nh
FTP : Giá điu chuyn vn ni b
GTCG : Giy t có giá
HQT : Hi đng qun tr
KH&HT : K hoch và h tr
KKH : Không k hn
NH : Ngân hàng
NHCTVN : Ngân hàng TMCP Công thng VN
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTW : Ngân hàng Trung ng
ROA : T l thu nhp/Tng tài sn
ROE : T l thu nhp/Vn ch s hu
SX : Sn xut
TCTD : T chc tín dng
TCKT : T chc kinh t
TG : Tin gi
TMCP : Thng mi c phn
TNHH : Trách nhim hu hn
TSC : Tài sn có
TSN : Tài sn n
VCSH : Vn ch s hu
VL : Vn điu l
Vietinbank : Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam
VND : Vit Nam ng
DANH MC CÁC BNG BIU
o0o
Bng 2.1
Vn điu l và vn ch s hu VietinBank qua các nm
Bng 2.2
Tng trng ngun vn huy đng ca Vietinbank giai đon 2008 -2011
Bng 2.3
C cu ngun vn huy đng theo loi hình tin gi ti Vietinbank
Bng 2.4
C cu Tin gi theo đi tng khách hàng ti Vietinbank
Bng 2.5
C cu Tin gi theo loi hình tin gi ti Vietinbank
Bng 2.6
C cu ngun vn huy đng theo k hn và loi tin t ti Vietinbank
Bng 2.7
C cu tin gi theo loi tin ti Vietinbank
DANH MC CÁC HÌNH V
o0o
Hình 2.1
Tng trng tng tài sn ca Vietinbank qua các nm
Hình 2.2
Quy mô tin gi khách hàng ca mt s NHTM
Hình 2.3
Tng trng tín dng ca Vietinbank qua các nm
Hình 2.4
D n cho vay ca mt s NHTM
Hình 2.5
Li nhun trc thu ca Vietinbank giai đon t 2008 - Q3/2012
Hình 2.6
Lãi sut FTP – c s xác đnh lãi sut huy đng và cho vay
Hình 2.7
Tng trng ngun vn huy đng ca Vietinbank giai đon 2008 -2011
Hình 2.8
Cân đi gia Huy đng vn và cho vay ngn hn
Hình 2.9
Cân đi gia huy đng vn và cho vay trung dài hn
Hình 2.10
Cân đi gia ngun vn huy đng và cho vay theo loi tin VND
Hình 2.11
Cân đi gia ngun vn huy đng và cho vay ngoi t
1
LI M U
1. t vnăđ nghiên cu
Ngân hàng thng mi là mt t chc hot đng kinh doanh tin t và dch v
ngân hàng, vi nhim v ch yu và thng xuyên là nhn tin gi ca các t chc,
cá nhân, đng thi s dng s vn huy đng đc đ cp tín dng cho các khách
hàng. Ngun vn huy đng luôn chim t trng ln và là ngun vn ch yu ca
ngân hàng, có vai trò rt quan trng trong đng kinh doanh ca ngân hàng thng
mi. Các ngân hàng thng mi luôn luôn tìm kim các gii pháp đ thu hút các
ngun vn t mi đi tng khách hàng đ đm bo kh nng thanh khon cng
nh nhm đm bo các ch tiêu an toàn vn trong tình hình cnh tranh gay gt gia
các t chc tín dng. Ngun vn huy đng nu qun tr không tt s nh hng đn
hot đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi rt nhiu.
Mt khác, t thc trng nn kinh t Vit Nam trong thi gian qua, đc bit là
giai đon 2010, 2011, 2012, cha bao gi giá c lãi sut huy đng có nhng lúc
vt ngoài tm kim soát ca Chính ph; các ngân hàng thng mi đua nhau tng
lãi sut huy đng đ cnh tranh và cha bao gi có tình trng ngi đi gi tin mc
c giá c lãi sut nh đi mua hàng. H ly là hot đng sn xut kinh doanh ca nn
kinh t b tê lit vì lãi sut cho vay cng phi cao tng ng vi lãi sut tin gi.
ng trc thc trng trên, yêu cu qun tr ngun vn huy đng đc đt ra
là làm th nào đ ngân hàng thng mi luôn có đ ngun vn đ duy trì và phát
trin các hot đng kinh doanh vi chi phí hp lỦ và đt hiu qu cao nht. ó là
vic làm cn thit và quan trng đi vi Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam
nói riêng và các NHTM Vit Nam nói chung.
Xut phát t nhu cu thc t trên, đ tài “ Gii pháp hoàn thin hot đng qun
tr ngun vn huy đng ti Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam” phn nào s
gii quyt đc vn đ đã và đang đt ra.
2
2. Mc tiêu nghiên cu caăđ tài
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn đa ra các gii pháp c bn đ hoàn thin
hot đng qun tr ngun vn huy đng nhm đm bo cho NH TMCP Công
thng Vit Nam có đ vn đ duy trì và phát trin kinh doanh vi chi phí hp lý
và đt hiu qu cao nht. đt đc mc tiêu trên, Lun vn tp trung vào các ni
dung chính sau đây:
- H thng c s lý lun v vn và qun tr ngun vn huy đng ca NHTM.
- Phân tích thc trng hot đng qun tr ngun vn huy đng ti NH TMCP
Công thng Vit Nam.
- Phân tích nhng khó khn, thun li, c hi và thách thc đi vi hot đng
qun tr ngun vn huy đng ti NH TMCP Công thng Vit Nam.
3. iătng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: thc trng hot đng qun tr ngun vn huy đng ti
NH TMCP Công thng Vit Nam.
Phm vi nghiên cu: nghiên cu trên phm vi ngân hàng TMCP Công
thng Vit Nam trong giai đon 2008 – Quý 3/ 2012.
4. Phngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng các phng pháp mô t - gii thích, đi chiu - so sánh,
phân tích - tng hp thng kê. Ngoài ra, lun vn còn ng dng mô hình SWOT đ
đánh giá hot đng qun tr ngun vn huy đng ti NH TMCP Công thng VN.
Trên c s đó, lun vn s đa ra nhng gii pháp thit thc gn lin vi mô hình
nghiên cu SWOT.
5. ụănghaăkhoaăhc và thc tin caăđ tài nghiên cu
Trên c s nghiên cu nhng vn đ liên quan đn vn và qun tr ngun vn
huy đng ti các NHTM trong giai đon hin nay, lun vn phân tích, đánh giá thc
trng , nêu lên nhng mt thun li, khó khn, c hi cng nh là thách thc đi vi
hot đng qun tr qun tr ngun vn ti NH TMCP Công thng Vit Nam. Bng
3
lý lun khoa hc cùng vi nhng nghiên cu ca bn thân, lun vn đã đa ra
nhng gii pháp có tính kh thi cùng vi các kin ngh đ hoàn thin hot đng
ngun vn huy đng ti NH TMCP Công thng Vit Nam. ng thi, vi nhng
kt qu mà lun vn đã nghiên cu đc, lun vn có th làm tài liu tham kho cho
các NHTM khác có đc đim tng đng vi VietinBank và công tác nghiên cu,
hc tp v chuyên ngành.
6. Các công trình nghiên cuătrcăđơy
Trc đây cha có công trình nghiên cu nào v qun tr ngun vn huy đng
ti NH TMCP Công thng Vit Nam. Song, có hai bài vit nói v qun tr ngun
vn huy đng ti các t chc tín dng khác và công ty tài chính.
Th nht là bài vit “ Nâng cao hiu qu qun tr ngun vn huy đng ti
Tng công ty tài chính c phn Du khí Vit Nam” ca tác gi ng Dim Kiu vào
nm 2010.
Th hai là bài vit “ Gii pháp qun tr ngun vn huy đng ti NH u t và
phát trin Vit Nam” ca tác gi Võ Th M Viên vào nm 2012.
C hai bài vit ca hai tác gi trên đu nêu lên đc nhng c s lý lun chung
v qun tr ngun vn huy đng ti NHTM/Công ty tài chính, đu cho chúng ta thy
thc trng hot đng qun tr ngun vn huy đng ti các t chc tài chính này qua
vic phân tích v tính cân đi gia ngun vn huy đng và cho vay theo k hn, loi
tin; kh nng đm bo kh nng thanh toán và đm bo t l thu nhp cn biên.
Trên c s k tha hai công trình nghiên cu trên, khi phân tích thc trng
hot đng qun tr ngun vn huy đng, tôi xin phân tích thêm v công tác qun tr
lãi sut, qun tr ri ro lãi sut, qun tr ri ro thanh khon, qun tr trng thái cân
đi ca ngoi t và VND đ chúng ta có đánh giá toàn din hn v hot đng qun
tr ngun vn huy đng ti Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam.
7. Kt cu ca lunăvn
Ngoài phn m đu, kt lun, mc lc, danh mc bng biu, tài liu tham
kho, ni dung chính ca lun vn có kt cu gm 3 chng nh sau:
4
Chngă1: C s lý lun v vn và qun tr ngun vn huy đng ti NHTM
Chngă2: Thc trng hot đng qun tr ngun vn huy đng ti NH TMCP
Công thng Vit Nam.
Chngă 3: Gii pháp qun tr ngun vn huy đng ti NH TMCP Công
thng Vit Nam.
5
CHNGă 1: Că Să Lụă LUNă CHUNG Vă QUNă TR
NGUNăVNăHUYăNGăTIăNHTM
1.1 NgunăvnăcaăNHTM
1.1.1 Kháiănim
Ngun vn ca NHTM là nhng giá tr tin t do NHTM to lp hoc huy
đng đc dùng đ đu t, cho vay hoc thc hin các dch v kinh doanh khác. Nó
chi phi toàn b hot đng ca NHTM. Nó quyt đnh s tn ti và phát trin ca
ngân hàng.
Ngun vn ca NHTM phn ln do thu nhp quc dân tm thi nhàn ri trong
sn xut kinh doanh đc gi vào Ngân hàng vi các mc đích khác nhau. Ngân
hàng đóng vai trò tp trung ngun vn nhàn ri trong nn kinh t đ chuyn đn các
nhà đu t có nhu cu v vn đ phc v cho hot đng sn xut kinh doanh qua đó
thúc đy nn kinh t phát trin. Ngân hàng và các hot đng v ngun vn quyt
đnh trc tip đn s tn ti và phát trin ca các NHTM. Ngun vn đóng vai trò
chi phi và quyt đnh đi vi các hot đng ca các NHTM trong vic thc hin
các chc nng ca mình.
1.1.2 CácăloiăngunăvnăcaăNHTM
1.1.2.1 Ngun vn ch s hu
Ngun vn ch s hu là ngun vn riêng ca mt NHTM. ây là s vn ban
đu và đc gia tng không ngng cùng vi quá trình phát trin ca NHTM.
Ngun vn ch s hu ca NHTM chim mt t trng nh trong các khon
mc to nên ngun vn nhng nó có vai trò cc k quan trng đi vi các NHTM.
Do tính cht thng xuyên n đnh nên NHTM có th s dng nó vào các mc đích
khác nhau nh trang b c s vt cht k thut, to tài sn c đnh phc v cho bn
thân Ngân hàng, có th s dng cho vay, đc bit là đu t góp vn liên doanh. Mt
khác, vi chc nng bo v, ngun vn ch s hu ca NHTM đc coi nh là tài
sn đm bo gây lòng tin vi khách hàng, duy trì kh nng thanh toán cho khách
6
hàng khi NHTM hot đng thua l. Hn na nó là mt cn c quyt đnh đi vi
qui mô và khi lng vn huy đng cng nh hot đng cho vay và bo lãnh ca
NHTM. Quy mô và s tng trng ngun vn ch s hu ca NHTM s quyt đnh
nng lc phát trin ca NHTM.
Ngun vn ch s hu ca NHTM bao gm:
Vnăđiu l: Là mc vn đc hình thành khi Ngân hàng đc thành lp.
Vn điu l luôn ln hn hoc bng vn pháp đnh. Vn pháp đnh là mc
vn ti thiu phi có khi thành lp mt Ngân hàng do pháp lut qui đnh.
Vn điu l đc ghi vào điu l thành lp Ngân hàng. Tu thuc vào loi
hình Ngân hàng mà vn điu l đc hình thành t nhng ngun gc khác
nhau:
Ngân hàng thng mi Nhà nc: Vn điu l đc hình thành t Ngân sách
Nhà nc cp.
Ngân hàng c phn: Vn điu l đc hình thành t vn góp ca các c đông
thông qua vic mua các c phiu.
Ngân hàng liên doanh: Vn điu l đc hình thành t vn góp ca các bên
liên doanh.
Ngân hàng nc ngoài: Vn diu l đc hình thành t 100% vn nc
ngoài.
Ngân hàng t nhân: Vn điu l đc hình thành t vn ca ch Ngân hàng.
Các qu
Qu d tr: Nhm đ b sung vn điu l.
Qu d phòng ri ro: d phòng bù đp ri ro trong quá trình hot đng
kinh doanh ca Ngân hàng nhm bo v vn điu l.
Qu phúc li, khen thng.
Li nhun cha chia.
1.1.2.2 Ngun vnăhuyăđng
Ngun vn huy đng là ngun vn ch yu s dng trong hot đng kinh
doanh ca ngân hàng, nó chim t trng rt ln trong tng ngun vn kinh doanh
7
ca NHTM, đc hình thành t hot đng huy đng tin gi ca ngân hàng trên th
trng, thc cht là tài sn bng tin ca các ch s hu mà ngân hàng tm thi
qun lý và s dng, vi ngha v hoàn tr kp thi, đy đ theo tha thun gia
ngân hàng và khách hàng.
Các ngân hàng nh nm đc quyn s dng s tin nhàn ri ca khách hàng,
h s mang cho vay hoc đu t đ kim li. i vi ngi gi tin, ngoài lãi sut
thì nhu cu giao dch vi s tin li nhanh chóng và an toàn là yu t c bn đ h
quan tâm khi gi tin vào ngân hàng. Ch có NHTM mi đc quyn huy đng vn
di nhiu hình thc khác nhau.
Theo quan nim ca các nhà kinh t hc và các nhà Ngân hàng trong tng
ngun vn ca Ngân hàng ngoài ngun vn thuc ch s hu thì tt c các ngun
vn còn li đc coi là ngun vn huy đng. Các hot đng s dng vn ca Ngân
hàng tn ti và phát trin đc là nh ngun vn huy đng này.
1.2 NgunăvnăhuyăđngăcaăNHTM
1.2.1 TmăquanătrngăcaăngunăvnăhuyăđngăđiăviăhăthngăNHTM
NHTM là mt Doanh nghip kinh doanh tin t trong đó tin là nguyên liu
chính trong vic to ra sn phm Ngân hàng, là mt th nguyên liu đc tôn không
th thay th. Hot đng tìm kim t liu sn xut ca Ngân hàng là hot đng huy
đng vn. Do đc trng ca ngun vn huy đng là luôn có mt lng tn khon rt
ln và Ngân hàng có th s dng lng tn khon này đ phc v cho quá trình
hot đng kinh doanh ca mình. Nên tình hình hot đng ca Ngân hàng ph thuc
rt ln vào tình hình huy đng vn ca chính Ngân hàng đó.
Th nht: Ngun vn huy đng có nh hng trc tip đn qui mô hot đng
ca các Ngân hàng.
Ngun vn kh dng ca Ngân hàng có nh hng trc tip đn vic m rng
hay thu hp tín dng, hot đng bo lãnh hay trong hot đng thanh toán ca Ngân
hàng. Thông thng so vi các Ngân hàng nh thì các Ngân hàng ln có các khon
mc v đu t, cho vay đa dng hn, phm vi và khi lng tín dng cng ln hn.
8
Trong khi các Ngân hàng nh li gii hn phm vi hot đng ch yu trong mt khu
vc nh hay trong mt quc gia. Nu kh nng vn ca Ngân hàng ln thì Ngân
hàng có th m rng qui mô khi lng tín dng, có th tài tr cho các d án ln
(v qui mô tín dng, v thi hn tín dng,…) và sn sàng đáp ng nhu cu ca
khách hàng v các dch v ca Ngân hàng.
Th hai: Ngun vn huy đng giúp Ngân hàng ch đng trong kinh doanh.
Mt Ngân hàng không th ch hot đng vi ngun vn t có và vn đi vay vì
vn t có ca Ngân hàng ch chim mt t trng nh trong tng c cu vn ca
Ngân hàng còn vn vn đi vay thì Ngân hàng phi ph thuc vào đi tng cho vay
v thi hn, s lng và các chi phí khác. Do đó, có th Ngân hàng s b l nhng
c hi kinh doanh. Ngc li nu Ngân hàng có lng vn ln s hoàn toàn ch
đng trong hot đng ca mình. Ngun vn ln làm tng kh nng hot đng ca
Ngân hàng nh ch đng đa dng hoá các hình thc và phng thc hot đng
nhm phân tán ri ro và tng li nhun, phc v cho mc tiêu cui cùng ca Ngân
hàng là an toàn và sinh li.
Th ba: Vn huy đng giúp Ngân hàng nâng cao v th ca mình trên th
trng.
đm bo cho vic thu hút khách hàng đn quan h giao dch vi mình thì
Ngân hàng phi to đc nim tin vi khách hàng. iu này đc th hin kh
nng sn sàng thanh toán cho khách hàng. Kh nng thanh toán ca Ngân hàng cao
ch khi Ngân hàng có ngun vn kh dng ln. Mt khác, uy tín ca Ngân hàng còn
th hin kh nng cho vay và đu t ca Ngân hàng. Ngân hàng ch có th cho
vay nhng d án ln, thi hn dài nu nh Ngân hàng có ngun vn ln và n đnh.
Th t: Vn huy đng quyt đnh nng lc cnh tranh ca Ngân hàng.
có th chin thng trong cnh tranh thì ngoài vic phi có chin lc cnh
tranh hp lỦ thì yu t v kh nng tài chính luôn gi vai trò quyt đnh cui cùng.
Nu Ngân hàng có ngun vn kh dng ln thì có th ch đng m rng quan h tín
dng vi các thành phn kinh t c v qui mô, khi lng tín dng, ch đng v
thi gian và thi hn cho vay thm chí trong vic điu chnh lãi sut cho vay đ thu
9
hút khách hàng. Ngoài ra, Ngân hàng còn có th phát trin thêm nhiu loi hình
dch v mi, tham gia vào nhiu các hot đng khác nh liên doanh liên kt, đu t
trên th trng vn, trên th trng tin t,… Bng chính nhng hot đng này s
góp phn phân tán ri ro, thu hút đc nhiu khách hàng, m rng th phn, nâng
cao kh nng cnh tranh ca Ngân hàng,… T đó s nâng cao hiu qu kinh doanh
ca Ngân hàng.
Nhn thc đc vai trò ca ngun vn huy đng trong hot đng ca NHTM,
nên tng Ngân hàng phi hoch đnh đc chin lc qun tr ngun vn huy đng
cho đn v mình nhm ch đng to lp đc ngun vn n đnh và không ngng
tng trng đ phc v cho hot đng kinh doanh ca mình- ó là yu t đu tiên
quyt đnh đn hiu qu hot đng ca NHTM.
1.2.2 Các loi ngun vnăhuyăđng ca NHTM
1.2.2.1 Vnăhuyăđng tin gi ca các t chc và cá nhân
Là ngun vn mà Ngân hàng huy đng đc t các doanh nghip, t chc
kinh t, cá nhân,… trong xã hi thông qua quá trình nhn tin gi, thanh toán h,
các khon cho vay to tin gi và các nghip v kinh doanh khác. Bn cht ca tài
khon tin gi là tài sn thuc s hu ca các đi tng khách hàng khác nhau,
Ngân hàng ch có quyn s dng nó đ cho vay, chit khu, thanh toán,… nhng
không có quyn s hu, Ngân hàng có trách nhim phi hoàn tr đúng hn c gc
và lãi hoc khi khách hàng có nhu cu rút tin đ s dng. Tin gi chim mt t
trng khá ln trong ngun vn huy đng ca các NHTM.
Các hình thc nhn tin gi ca các NHTM rt đa dng, tu thuc vào các tiêu
thc khác nhau mà đc chia thành tng loi khác nhau:
Theo tiêu thc k hn:
Ngày nay ngi ta thng phân chia các khon tin gi theo tiêu thc này đ
có th qun lỦ tt lng tin gi, tin lãi và là c s đ Ngân hàng xây dng chin
10
lc d tr phù hp và ch đng trong vic s dng ngun vn đó vào quá trình
hot đng kinh doanh. Theo tiêu thc này, tin gi đc chia thành tin gi không
k hn và tin gi có k hn.
Tin gi không k hn (hay còn gi là tin gi giao dch, tin gi thanh
toán), là loi tin gi mà ngi gi tin có th gi vào và rút tin ra bt k lúc nào
nên khi ngân hàng s dng làm ngun vn kinh doanh thì ri ro rt cao. Do đó,
ngân hàng phi duy trì d tr nhiu hn so vi các loi tin gi khác. Do mc đich
ca ngi tin không phi là đ hng lãi mà đ ngân hàng cung cp các dch v
thanh toán không dùng tin mt cho nên ngân hàng không nht thit phi tr lãi cho
ngi gi hoc tr lãi thp mang tính tng trng, và khi cung cp dch v thanh
toán cho khách hàng này thì ngân hàng s thu phí. Vì vy, nu s dng đ làm
ngun vn cho vay s mang li li nhun cao cho ngân hàng. Tin gi không k hn
bao gm: tin gi ca các t chc kinh t, tin gi ca cá nhân, tin gi ca các t
chc đoàn th, xã hi.
Tin gi có k hn: ây là loi tin gi có s tha thun gia ngi gi tin
và Ngân hàng v s lng, k hn và lãi sut ca khon tin gi dó. Do có s xác
đnh rõ ràng v k hn nên Ngân hàng có th s dng đ cho vay vi thi hn tng
ng hoc có th chuyn đi mt phn tin gi ngn hn đ cho vay trung và dài hn.
Do đc tính ca khon tin gi này là có đ n đnh cao nên Ngân hàng ch đng
trong vic s dng ngun tin đó đ phc v cho hot đng kinh doanh ca mình.
Vì vy, Ngân hàng tr lãi cho ngi gi tin cao hn lãi sut ca loi tin gi không
k hn và tin gii thanh toán. Các khách hàng gi tin theo loi này thì khi đn hn
s đc hoàn tr c gc và lãi theo qui đnh, nu cha đn hn mà khách hàng gi
tin rút tin ra trc thì khách hàng ch đc hng lãi sut ca tin gi không k
hn.
Theo tiêu thc loi tin:
Tin gi ni t: ây là khon tin gi c bn mà các NHTM nhn đc,
ngun vn ni t là ngun vn ch yu đi vi các Ngân hàng, nó ph thuc vào
11
mc thu nhp trong nc và lãi sut huy đng trong tng thi k, loi tin này
thng chim t trng cao trong tng lng tit kim.
Tin gi ngoi t: Bên cnh nhn tin gi ni t, Ngân hàng còn nhn tin gi
di dng ngoi t đc bit là các ngoi t mnh nh USD, EUR, GBP,… Nhng
ngoi t này cng rt cn thit trong hot đng ca Ngân hàng nh kinh doanh
ngoi t trong nc, trong quan h tài tr xut nhp khu, thanh toán quc t,…các
Ngân hàng có xu hng m rng kinh doanh đi ngoi thng có ngun vn ngoi
t ln. Nhn tin gi bng ngoi t là mt phng thc đa dng hoá v phng thc
huy đng vn ca các NHTM.
Theo tiêu thc mc đích s dng:
Tinăgiătităkim: là nhng khon tin ca cá nhân gi vào ngân hàng vi
mc đích tit kim, đc xác nhn trên s hay th tit kim. Ngi gi đc tr lãi
trên s tin gi, h không đc quyn phát hành séc và thc hin các giao dch
thanh toán nhng có th rút và chuyn sang tài khon tin vay hoc tài khon khác
ca chính khách hàng ti t chc nhn tin gi đó. Ch nhân ca các khon gi tit
kim ch yu là các cá nhân và h gia đình. H gi vào ngân hàng nhng khon thu
nhp cha s dng trong k hin ti, không vì nhu cu giao dch hoc kinh doanh
mà vì nhu cu tit kim đ chi dùng trong tng lai. iu mà h quan tâm trc ht
là li tc đc hng. Tin gi tit kim là ngun vn tng đi n đnh, cho phép
ngân hàng ch đng dùng đ cp tín dng, đu t. Tin gi tit kim đc phân
thành tin gi tit kim có k hn và tin gi tit kim không k hn.
Tinăgiăthanhătoán: Là các khon kỦ gi ca cá nhân, t chc, doanh nghip
sn xut kinh doanh không nhm mc đích tìm kim thêm thu nhp mà đ đc
hng các dch v thanh toán ca Ngân hàng. Mt khác, mt s Ngân hàng thng
u tiên hn đi vi các doanh nghip m tài khon ti Ngân hàng và phi có s d
nht đnh trên tài khon tin gi ti Ngân hàng. Các khon tin gi này Ngân hàng
phi chu chi phí thp, phi qun lỦ chính xác khâu d tr nhng li đc s dng
mt khon tin ln phc v cho các hot đng ca mình.
12
1.2.2.2 Vnăđiăvayă
Tin gi mà Ngân hàng nhn đc là ngun vn mà Ngân hàng có đc mt
cách th đng. Trong hot đng ca mình nu nh thiu vn thì Ngân hàng phi ch
đng tìm kim vn đ thc hin các hot đng ca mình. Ngun vn mà Ngân hàng
ch đng to nên đó là ngun vn vay. Bao gm các hình thc sau:
K phiu:
Khi các Ngân hàng mun có mt khon tài chính đ tài tr cho các d án có
qui mô ln, thi hn dài hoc tng qui mô hot đng ca các Ngân hàng hoc liên
doanh vi các t chc khác mà ngun vn vn hin ti cha đáp ng đc, Ngân
hàng có th phát hành k phiu đ to ngun vn trung và dài hn đ đu t cho các
hot đng này. Có th k phiu là mt chng ch nhn n ca Ngân hàng có mc
đích k hn rõ ràng. K phiu ca Ngân hàng phát hành đ huy đng vn t dân c
và các t chc kinh t đ to lp ngun vn trung và dài hn d tài tr cho các hot
đng ca mình.
Trái phiu :
Trái phiu Ngân hàng thc cht là mt giy nhn n ca Ngân hàng vi khách
hàng. Phát hành trái phiu Ngân hàng nhm tp trung vn trung và dài hn đ tài tr
cho các d án ln theo yêu cu phát trin trên đa bàn hoc tp trung vn tài tr cho
các d án đc Chính ph ch đnh. Ngân hàng phát hành trái phiu ch yu là đ
vay h khách hàng. Trái phiu khác k phiu có mc đích ch k phiu có mc
đích thng đc s dng linh hot hn nh k phiu có th đc phát hành tng
Chi nhánh trên c s đc s chp thun ca NHTW vi khung lãi sut và thi hn
phát hành riêng bit. Còn trái phiu thng đc phát hành vi qui mô ln hn và
đng lot trong c h thng Ngân hàng.
Nh vy, trái phiu và k phiu có mc đích đu đc Ngân hàng phát hành
vi mc đích huy đng vn trung và dài hn và là khon vay ca các Ngân hàng
trên th trng. Ngoài ra, còn có các hình thc vay khác.
13
Vn vay t các t chc tín dng khác trên th trng liên Ngân hàng và
vn vay t Ngân hàng Trung ng:
Tu theo tình hình hot đng ca Ngân hàng trong tng thi k và lỦ do ca
các khon vay ca mình mà Ngân hàng có nhng hình thc vay phù hp. Vi các
hình thc vay nh trên Ngân hàng có th mt rt nhiu thi gian. i vi mc đích
s dng ngay nh đ đm bo kh nng thanh khon cho Ngân hàng thì hai hình
thc vay vn trên không phù hp. Ngân hàng có th s dng phng thc khác nh
vay vn các t chc tín dng khác hoc vay NHTW. Thc t cho thy hot đng
huy đng vn và s dng vn thì không đng đu gia các Ngân hàng, nhng thi
đim có nhng Ngân hàng thiu vn nhng li có nhng Ngân hàng tm thi đang
tha vn thì các Ngân hàng này có th vay mn ln nhau vì mc đích ca c đôi
bên. Hn na các Ngân hàng đu làm trung gian thanh toán cho nn kinh t nên các
Ngân hàng đu m tài khon tin gi ln nhau và trong nhng trng hp Ngân
hàng nào đó thiu vn đ thanh toán chi khách hàng ca mình thì Ngân hàng kia có
th cho vay đ Ngân hàng đó đm bo kh nng thanh toán. Trong nhng trng
hp cp bách mà Ngân hàng không th vay đc các Ngân hàng khác thì có th
vay NHTW vì NHTW là ngi cho vay cui cùng đi vi các NHTM. Tu theo
mc đích s dng và hình thc vay vn mà NHTW chia thành các loi sau:
Vn vay ngn hn b sung: Là hình thc mà NHTM xin vay vn b sung
ngun vn ngn hn ca mình. Trong trng hp này các NHTM ch đc vay khi
còn hn mc tín dng theo qui đnh ca NHTW.
Vn vay đ đm bo kh nng chi tr: Các NHTM vay vn ca NHTW đ bù
đp thiu ht tm thi trong thanh toán hoc thiu ht trong d tr (thng là vay
vi thi hn ngn).
Tái cp vn: NHTW cho các NHTM vay vn trên c s các chng t có giá.
Các chng t này phi hp l, hp pháp và an toàn. Tái cp vn gm có các hình
thc: Cho vay bng chit khu hoc tái chit khu giy t có giá và cho vay có bo
đm.
14
Tuy nhiên, vic NHTM vay vn NHTW ph thuc vào chính sách tin t
quc gia trong tng thi k mà NHTW có th cho vay vi khi lng, thi hn, lãi
sut, hn mc,… khác nhau đ thc hin chính sách tin t ca mình.
1.2.2.3 Ngunăvnăhuyăđngăkhác
iuăchuynăvn
Ngày nay h thng NHTM đc t chc theo mô hình tng công ty và các
công ty con gm Ngân hàng m và các h thng các Ngân hàng Chi nhánh trc
thuc. Có mt phng thc huy đng vn rt hiu qu hin nay là chu chuyn vn
điu hoà. Do tình hình hot đng ca các Chi nhánh ti các đa bàn khác nhau là
khác nhau (do nh hng ca điu kin phát trin kinh t ca tng vùng, do phong
tc tp quán,…). Cho nên nhng Chi nhánh Ngân hàng mà hot đng s dng vn
vt quá kh nng huy đng vn thì đu k lp k hoch lên Ngân hàng m và xin
đc nhn đc mt lng vn điu hoà cn thit cho hot đng ca mình. Còn
nhng Ngân hàng mà kh nng huy đng vn vt quá kh nng s dng vn thì
đu k cng lp k hoch s điu chuyn mt lng vn v Ngân hàng m đ đc
hng lãi sut điu hoà. Nh vy Ngân hàng m chu trách nhim điu chuyn vn
t ni tha sang ni thiu ca các Chi nhánh trong cùng h thng. Chi phí nhn
ngun vn điu hoà này thp hn chi phí ngun vn huy đng nhng các Ngân
hàng ch đc nhn ngun vn này sau khi đã lp k hoch v lng vn huy đng
đc trong k sau.
Ngunăvnăuăthácăđuăt
Mt s Ngân hàng còn thc hin nghip v Ngân hàng đi lỦ. Khi đó trong
ngun vn ca Ngân hàng còn có thêm khon mc vn u thác đu t. Ngun vn
này đc hình thành ch yu là do các t chc tài chính trong nc hoc nc
ngoài u thác cho Ngân hàng mt khon tin đ Ngân hàng thc hin cho vay đi
vi các d án ca mình, cng có th là các khon vay ca Chính ph đc u thác.
Trên đây là các ngun hình thành nên ngun vn huy đng ca các NHTM. Trong
c cu tng ngun vn thì ngun vn huy đng chim t trng cao nht, nó quyt
15
đnh đn s tn ti và phát trin ca hot đng s dng vn ca Ngân hàng. Vì vy,
tng Ngân hàng phi có nhng chin lc huy đng vn ca riêng mình trên c s
phù hp vi điu kin thc t ca tng Ngân hàng và môi trng kinh doanh đ
không ngng nâng cao th phn huy đng nhm phc v tt nht cho hot đng kinh
doanh ca Ngân hàng.
1.3 QunătrăngunăvnăhuyăđngăcaăNHTM
1.3.1 KháiănimăqunătrăngunăvnăhuyăđngăcaăNHTM
Qun tr ngun vn huy đng ca NHTM là qun tr quá trình hot đng huy
đng vn, và ngun vn huy đng đ đm bo cho NHTM luôn có đ ngun vn đ
duy trì và phát trin mt cách hiu qu hot đng kinh doanh ca mình vi chi phí
hp lỦ và đt hiu qu cao nht, đng thi đm bo mc đ an toàn cho các ch s
hu trong quá trình huy đng vn. Nói cách khác, qun tr ngun vn huy đng là
tng th các hot đng ca NHTM vi ni dung tìm kim, phát trin và đa dng hóa
các ngun vn huy đng nhm đm bo mc tiêu duy trì tính n đnh ca ngun vn
huy đng vi mc chi phí hp lý nht và đt hiu qu cao nht.
1.3.2 Mcătiêuăcaăqunătrăngunăvnăhuyăđng
1.3.2.1 To lp và gi vng s năđnh ca ngun vnăhuyăđng,ăđm bo
đ ngun vn cho hotăđng kinh doanh tin t
ây là mc tiêu quan trng nht và là mc tiêu có tính cnh tranh nht trong
toàn b hot đng ngân hàng. Trong điu kin h thng NHTM phát trin rm r v
s lng nh hin nay, thì vn đ cnh tranh trong huy đng ngun vn là rt gay
gt, thm chí còn mang Ủ ngha sng còn, chính vì vy vic gi vng s n đnh ca
ngun vn huy đng có ý ngha rt quan trng.
1.3.2.2 Giaătngăngun vnăhuyăđng mt cách hpălỦăđ không ngng m
rng quy mô hotăđng
Ngun vn huy đng là ngun vn quan trng trong tng ngun vn ca
NHTM, vì nó nh hng đn các khon cho vay và đu t. Các NHTM đu có