B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHệ MINH
***
LỂM XUỂN KIU
QUN TR RI RO TệN DNG TI NGỂN
HÀNG THNG MI C PHN U T
VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHệ MINH ậ NM 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHệ MINH
***
LỂM XUỂN KIU
QUN TR RI RO TệN DNG TI NGỂN
HÀNG THNG MI C PHN U T
VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
CHUYÊN NGÀNH : Tài chính – Ngân hàng
MÃ S : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS.LÊ TH MN
TP. H CHệ MINH ậ NM 2012
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan: Lun vn “Qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng
thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam” là công trình do
chính tôi nghiên cu và thc hin.
Các s liu trong lun vn đc s dng trung thc. Các thông tin trong
lun vn đc ly t nhiu ngun và đc ghi chú chi tit v ngun ly
thông tin.
Tôi xin chân thành cm n các Thy cô trng i hc Kinh t TPHCM
đã truyn đt cho tôi kin thc trong sut nhng nm hc trng.
Tôi xin chân thành cm n ngân hàng thng mi c phn u t và Phát
trin Vit Nam đã to điu kin cho tôi kho sát trong thi gian làm lun vn.
Tôi xin chân thành cm n PGS.TS Lê Th Mn đã tn tình hng dn
tôi hoàn thành tt lun vn này.
TPHCM, ngày tháng nm 2012
Tác gi lun vn
Lâm Xuân kiu
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC BIU
DANH MC CÁC S
PHN M U 1
CHNG 1. TNG QUAN V RI RO TệN DNG VÀ QUN TR RI RO
TệN DNG TRONG HOT NG NGỂN HÀNG 4
1.1. RI RO TÍN DNG CA NGÂN HÀNG 4
1.1.1. Ri ro 4
1.1.1.1. Khái nim v ri ro 4
1.1.1.2. Ri ro trong hot đng ngân hàng 5
1.1.2. Ri ro tín dng 6
1.1.2.1. Khái nim 6
1.1.2.2. Nhân t nh hng 7
1.1.2.3. Tác đng ca ri ro tín dng 10
1.2. QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG THNG MI 12
1.2.1. Khái nim 12
1.2.2. S cn thit ca qun tr ri ro tín dng ti các NHTM 13
1.2.3. Ni dung ca qun tr ri ro tín dng 14
1.2.3.1. Nhn bit ri ro tín dng 14
1.2.3.2. o lng ri ro tín dng 17
1.2.3.3. ánh giá ri ro tín dng 21
1.2.4. Qun tr ri ro tín dng ti các NHTM theo yêu cu ca y ban Basel 22
1.2.4.1. Nguyên tc Basel v qun tr ri ro tín dng 22
1.2.4.2. ng dng ca nguyên tc Basel trong vic xây dng mô hình qun
tr ri ro tín dng ti các NHTM Vit Nam 24
1.3. KINH NGHIM QUN TR RI RO TÍN DNG CA CÁC NC 27
1.3.1. Kinh nghim qun tr ri ro tín dng ca mt s ngân hàng thng mi
Thái Lan 27
1.3.2. Kinh nghim qun tr ri ro ca mt s ngân hàng thng mi Nht Bn
28
1.3.3. Bài hc kinh nghim qun tr ri ro tín dng cho các ngân hàng thng
mi Vit Nam 29
CHNG 2. THC TRNG QUN TR RI RO TệN DNG TI NGỂN
HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 31
2.1. GII THIU S LC V NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM 31
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam 31
2.1.2. Tình hình hot đng tín dng ca Ngân hàng TMCP u t và Phát
trin Vit Nam 33
2.2. THC TRNG RI RO TÍN DNG CA NGÂN HÀNG TMCP U
T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM GIAI ON 2009-2012 38
2.2.1. Quy mô và tc đ tng trng tín dng ti Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam giai đon 2009-2012 38
2.2.2. Thc trng ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi c phn u t và
Phát trin Vit Nam 39
2.2.3. Nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi c
phn u t và Phát trin Vit Nam 44
2.2.3.1. Nguyên nhân khách quan 44
2.2.3.2. Nguyên nhân xut phát t khách hàng và đi tác ca khách hàng. 46
2.2.3.3. Nguyên nhân ch quan: 46
2.3. THC TRNG CÔNG TÁC QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN
HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 47
2.3.1. B máy t chc qun tr ri ro: 47
2.3.2. Phân cp thm quyn trong hot đng tín dng 50
2.3.2.1. Thm quyn phán quyt tín dng di hình thc phê duyt đ xut
tín dng 50
2.3.2.2. Thm quyn phán quyt tín dng di hình thc phê duyt ri ro tín
dng 51
2.3.3. Quy trình tín dng 51
2.3.3.1. Quy trình tín dng đi vi khách hàng doanh nghip 51
2.3.3.2. Quy trình tín dng bán l 58
2.3.4. Công c qun tr ri ro tín dng 60
2.3.4.1. H thng xp hng tín dng ni b 60
2.3.4.2. Chng trình phn mm SIBS 63
2.3.4.3. Qun lý b ch tiêu k hoch tín dng 64
CHNG 3. CÁC GII PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUN TR RI
RO TệN DNG TI NGỂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM 67
3.1. NH HNG V QUN TR RI RO TÍN DNG CA NGÂN HÀNG
TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM N NM 2020 67
3.2. MT S GII PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUN TR RI RO TÍN
DNG TI NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 71
3.2.1. Chú trng đn công tác thu thp và x lý thông tin đi đôi vi vic xây
dng mng li thông tin hiu qu 71
3.2.2. Hoàn thin và tuân th nghiêm ngt quy trình cho vay 72
3.2.3. Hoàn thin xp hng tín dng ni b và chính sách d phòng ri ro 75
3.2.4. Xây dng gii pháp tháo g khó khn cho doanh nghip theo tng thi
k 76
3.2.5. Thit lp h thng thông tin phc v vic phân tích, đánh giá, nhn
dng, theo dõi và phòng nga ri ro tín dng 77
3.2.6. Nâng cao cht lng thm đnh và phân tích tín dng 79
3.2.7. Nhóm gii pháp v x lý n xu, tng cng kim soát cht lng tín
dng, trích đ d phòng ri ro, đm bo an toàn h thng 80
3.2.8. Nhóm các gii pháp hn ch, bù đp tn tht khi ri ro xy ra 81
3.2.8.1. Hoàn thin chính sách bo đm tín dng 81
3.2.8.2. S dng công c bo him 82
3.2.9. Các gii pháp v nhân s 82
3.3. MT S KIN NGH 84
3.3.1. Kin ngh đi vi NHNN 84
3.3.2. Kin ngh đi vi BIDV 85
3.3.2.1. ng b trong ban hành các chính sách và quy đnh ngân hàng 85
3.3.2.2. Cn có chính sách tín dng rõ ràng 85
3.3.2.3. Thit lp h thng xp hng tín dng ni b t đng hóa 86
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CH VIT TT
Ký hiu
Din gii
BCTC
Báo cáo tài chính
BIDV
Ngân hàng thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam
CAR
T l an toàn vn
CIC
Trung tâm thông tin tín dng NHNN
DNNN
Doanh nghip Nhà nc
DPRR
D phòng ri ro
DVKH
Dch v khách hàng
HQT
Hi đng qun tr
HSC
Hi s chính
IFRS
Chun mc lp báo cáo tài chính quc t
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
Q
Quyt đnh
QHKH
Quan h khách hàng
QLRRTD
Qun lý ri ro tín dng
QTTD
Qun tr tín dng
ROA
T sut li nhun trên tài sn
ROE
T sut li nhun trên vn ch s hu
TCTD
T chc tín dng
TMCP
Thng mi c phn
VND
ng Vit Nam
WTO
T chc thng mi th gii
XHTD
Xp hng tín dng
DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1: Mô hình xp hng ca công ty Moody và Standard & Poor 18
Bng 2.1: Bng ch tiêu tín dng ti BIDV nm 2009-2012 33
Bng 2.2: C cu cho vay theo ngành ca BIDV nm 2010-2012 36
Bng 2.3: Các ch tiêu tng trng tín dng giai đon 2009-2012 38
Bng 2.4: C cu n quá hn theo k hn ca BIDV nm 2009-2012 39
Bng 2.5: Phân loi nhóm n theo quyt đnh s 493 (493/2005/Q-NHNN) và
trích d phòng DPRR ca BIDV nm 2010-2012 40
Bng 2.6 : Tình hình n ngoi bng ca BIDV nm 2009-2012 41
Bng 2.7 : C cu n xu theo ngành ngh ca BIDV nm 2011 42
Bng 2.8: Bng t l d phòng ri ro theo phân loi n 63
Bng 2.9: C cu d n cho vay theo khách hàng nm 2009-2012 65
Bng 3.1: Ch tiêu k hoch tài chính đn nm 2020 70
DANH MC CÁC BIU
Biu đ 2.1: Tng trng tín dng ca BIDV nm 2009-2012 34
Biu đ 2.2: C cu d n tín dng theo k hn ca BIDV nm 2009-2011 35
Biu đ 2.3: C cu d n tín dng theo loi tin t ca BIDV nm 2009-2011 36
DANH MC S
S đ 2.1: Mô hình hot đng tín dng ca BIDV 48
1
PHN M U
1. LỦ do la chn đ tài
Trong hot đng ca các NHTM Vit Nam hin nay, n
ghip v tín
dng là nghip v c bn ca ngân hàng, chim t trng cao trong c cu tài
sn và c cu thu nhp, là kênh vn ch yu ca các doanh nghip; nhng
cng là hot đng phc tp, tim n ri ro ln cho các NHTM.
Bên cnh đó, tình hình kinh t th gii liên tc bin đng bt thng,
suy thoái, khng hong kinh t. iu này to ra nhng nh hng đn hot
đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, vì th tác đng đn hot đng
ca các NHTM nói chung và hot đng tín dng ngân hàng nói riêng.
nâng cao công tác qun tr ri ro tín dng, thi gian qua Ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam đã tng bc hoàn thin mô hình qun
tr ri ro tín dng, ban hành chính sách qun lý ri ro tín dng, xây dng h
thng xp hng tín dng ni b nhm đo lng, theo dõi ri ro tín dng ca
tng khách hàng cng nh phân loi n tim cn theo chun mc quc t, xây
dng h thng các du hiu đ nhn dng, qun lý và x lý n xuầVi tình
hình kinh t đang trong giai đon khó khn nh hin nay, nguy c n xu
ngày càng tng thì vic nâng cao công tác qun tr ri ro tín dng, cng nh
tip tc hng đn các chun mc quc t trong công tác qun tr ri ro tín
dng là cn thit. ó là lý do tác gi chn đ tài nghiên cu “Qun tr ri ro
tín dng ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam”.
2. Mc đích nghiên cu
- tài tip cn nhng vn đ lý thuyt c bn liên quan đn qun tr
ri ro tín dng. Tip cn c s lý lun v qun tr tín dng theo nguyên tc
2
Basel I, II; xem xét kinh nghim qun tr ri ro tín dng ca mt s NHTM
trên th gii.
- Nghiên cu, đánh giá, phân tích tình hình hot đng cho vay, ri ro tín
dng và công tác qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng u t và Phát trin
Vit Nam trong giai đon 2009 – 2012.
- xut mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng cao công tác qun
tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam.
3. i tng, phm vi nghiên cu ca đ tài
- i tng nghiên cu là hot đng tín dng, qun tr ri ro tín dng
ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu: lun vn ch gii hn thc hin nghiên cu v ri
ro tín dng trong thi gian t nm 2009 đn nm 2012.
4. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
Trên c s phân tích tình hình hot đng tín dng ca Ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam, đ ti nêu ra nhng du hiu nhn bit
sm các khon n có vn đ, tìm ra các nguyên nhân đ t đó kin ngh các
gii pháp có hiu qu và kh thi.
5. Phng pháp nghiên cu
phù hp vi ni dung, yêu cu, mc đích ca đ tài đ ra, phng
pháp đc thc hin trong quá trình nghiên cu gm phng pháp thng kê,
phân tích, so sánh và tng hp. Bên cnh đó, đ tài cng vn dng kt qu
nghiên cu ca các công trình khoa hc liên quan đ làm phong phú và sâu
sc hn các c s khoa hc và thc tin ca đ tài.
3
6. B cc ca lun vn
Ngoài phn m đu và phn kt lun, lun vn gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v ri ro tín dng và qun tr ri ro tín dng trong hot
đng ngân hàng.
Chng 2: Thc trng qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam.
Chng 3: Các gii pháp nâng cao công tác qun tr ri ro tín dng ti ngân
hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam.
4
CHNG 1. TNG QUAN V RI RO TệN DNG VÀ
QUN TR RI RO TệN DNG TRONG HOT NG
NGÂN HÀNG
1.1. RI RO TệN DNG CA NGÂN HÀNG
1.1.1. Ri ro
1.1.1.1. Khái nim v ri ro
Trong cuc sng hàng ngày, trong lao đng sn xut kinh doanh có
nhng s c bt ng, ngu nhiên xy ra không th báo trc đc, nhng tình
hung bt ng nh vy gi là ri ro. Khi nói đn ri ro ngi ta thng ngh
đn điu không tt lành hoc mt thit hi, tn tht nào đó v vt cht hu
hình hoc vô hình bt ng mang đn do nhng nguyên nhân khách quan hoc
ch quan gây nên.
Nh vy: Ri ro là s vic xy ra ngoài ý mun ch quan ca con ngi,
đem li nhng hu qu mà ngi ta không th d đoán đc.
Tuy khó tìm đc mt đnh ngha ri ro hoàn ho song có th bit đc
rng ri ro thng có hai đc tính sau:
- Th nht là biên đ ri ro: là s thit hi t ri ro gây ra mc nào.
- Th hai là tn s xut hin ca ri ro là nhiu hay ít.
Là mt doanh nghip kinh doanh tin t, ngân hàng thng mi cng
gánh chu các ri ro do các tác đng ca môi trng vi mô và v mô gây nên
cng nh các doanh nghip khác.
5
1.1.1.2. Ri ro trong hot đng ngân hàng
Ri ro trong hot đng ngân hàng là nhng bin c không mong đi khi
xy ra dn đn s tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc t
so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ có th hoàn thành
đc mt nghip v tài chính nht đnh.
Ri ro là mt yu t khách quan cho nên ngi ta không th nào loi
tr đc hn mà ch có th hn ch s xut hin ca chúng cng nh nhng
tác hi do chúng gây nên
Các nguyên nhân dn đn ri ro trong hot đng ngân hàng: có ba
nhóm nguyên nhân
- Nhng nguyên nhân thuc v nng lc qun tr ca ngân hàng
o Do không qun lý cht ch thanh khon dn đn thiu kh
nng chi tr
o Cho vay và đu t quá liu lnh, c th trong cho vay ngân
hàng tp trung ngun vn quá nhiu vào mt doanh nghip
hoc mt ngành kinh t nào đó, trong đu t ngân hàng ch
chú trng đu t vào mt loi chng khoán có ri ro cao.
o Do thiu am hiu th trng, thiu thông tin hoc phân tích
thông tin không đy đ dn đn cho vay hoc đu t không
hp lý.
o Do hot đng kinh doanh trái pháp lut, tham ôầ
o Do cán b ngân hàng thiu đo đc ngh nghip, yu kém v
trình đ nghip v.
6
- Các nguyên nhân thuc v phía khách hàng
o Do khách hàng vay vn thiu nng lc pháp lý.
o S dng vn vay sai mc đích, kém hiu qu.
o Do kinh doanh thua l liên tc, hàng hóa không tiêu th đc.
o Qun lý vn không hp lý dn đn thiu thanh khon.
o Ch doanh nghip vay vn thiu nng lc điu hành, tham ô,
la đo.
- Các nguyên nhân khách quan có liên quan đn môi trng hot
đng kinh doanh
o Do thiên tai, ha hon.
o Tình hình an ninh chính tr trong nc, trong khu vc không
n đnh.
o Do khng hong hoc suy thoái kinh t, lm phát, mt thng
bng cán cân thanh toán quc t dn đn t giá hi đoái bin
đng bt thng.
o Môi trng pháp lý không thun li, lng lo trong qun lý v
mô.
1.1.2. Ri ro tín dng
1.1.2.1. Khái nim
Tín dng là quan h xã hi, quan h s dng vn ln nhau gia ch th
kinh t này vi ch th kinh t khác trên nguyên tc có hoàn tr. Xut phát t
chc nng ca ngân hàng thng mi, tín dng ngân hàng là quan h tín dng
bng tin gia bên cho vay (ngân hàng) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghip
và các ch th kinh t khác) trong đó bên cho vay ng trc vn bng tin cho
7
bên đi vay s dng trong mt thi gian nht đnh theo tha thun, bên đi vay có
trách nhim hoàn tr vn gc và lãi cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
Ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cho vay ca ngân
hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr
n không đúng hn cho ngân hàng.
Ri ro tín dng còn đc gi là ri ro mt kh nng chi tr và ri ro sai hn.
Ri ro tín dng trong hot đng Ngân hàng ca t chc tín dng, theo
quy đnh ti iu 2 Quy đnh v phân loi n, trích lp và s dng d phòng
đ x lý ri ro tín dng ban hành theo Quyt đnh s 493(493/2005/Q-
NHNN) ngày 22/4/2005 ca Thng đc NHNN là “Ri ro tín dng là kh
nng xy ra tn tht trong hot đng Ngân hàng ca t chc tín dng do
khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca
mình theo cam kt”.
1.1.2.2. Nhân t nh hng
Các nhân t thuc v ngân hàng
- Trình đ chuyên môn và đo đc ngh nghip ca cán b tín dng:
Cht lng cán b tín dng bao gm trình đ chuyên môn và đo đc ngh
nghip. ây là nhng nhân t đu tiên, có nh hng trc tip đn công tác
qun lý ri ro tín dng ca NHTM.
- Các công c qun tr ri ro tín dng ca ngân hàng
+ Quy trình tín dng: Quy trình tín dng có ý ngha rt quan trng
trong vic hn ch sai sót khi cho vay và gim thiu kh nng xy ra ri ro tín
dng. Quy trình tín dng s quy đnh rõ tng khâu công vic và trách nhim
c th ca các cán b có liên quan.
+ Chính sách tín dng: Kinh nghim cho thy, s hot đng ca mt
8
ngân hàng da trên c s chính sách tín dng thng nht, hp lý, có hiu qu
nhiu hn là da trên c s kinh nghim và trao quyn quyt đnh cho mt cá
nhân điu hành. Vì vy, mc tiêu, đnh hng phát trin trong chính sách tín
dng ca ngân hàng cng là mt nhân t nh hng đn công tác qun tr ri
ro tín dng ca NHTM.
+ Mô hình đánh giá ri ro tín dng: Mi ngân hàng phi hình thành
và đa vào s dng mt mô hình đánh giá ri ro c th đ có th qun lý ri
ro tín dng mt cách thng nht và hiu qu. Mô hình này phi phù hp vi
tính cht, quy mô và đ phc tp ca các hot đng thuc ngân hàng đó.
Các nhân t thuc v khách hàng
Khi khách hàng s dng vn vay ngân hàng không đúng mc đích đã
đa ra trong đn xin vay vn nh: s dng vn vay vào kinh doanh không
đúng đi tng; s dng vn ngn hn đ đu t trung dài hn, đu t vào tài
sn c đnh; đu có th nh hng đn vic qun tr ri ro tín dng ca
NHTM.
Ngoi ra, ri ro tín dng còn có th phát sinh t s yu kém v nng lc
lãnh đo và kinh nghim qun lý ca ngi điu hành doanh nghip; kh nng
cnh tranh ca khách hàng; đi tác, bn hàng làm nh hng đn k hoch
sn xut kinh doanh ca khách hàng. Ri ro tín dng cng do nguyên nhân
thiu thin chí tr n vay ngân hàng ngay t khi xin vay vn
Các nhân t thuc v môi trng
- Môi trng kinh t xã hi: Môi trng kinh t xã hi là tng hoà các
mi quan h v kinh t và xã hi tác đng đn hot đng ca các doanh
nghip trong nn kinh t. Xét mt cách tng th, môi trng kinh t xã hi
nh hng đn vic qun tr ri ro tín dng t c phía ngân hàng và phía
khách hàng.
9
- Môi trng pháp lý: Môi trng pháp lý bao gm h thng pháp lut
điu chnh hot đng kinh doanh ca doanh nghip và nhng bin pháp đ
thc thi pháp lut. Trong nn kinh t th trng, mi thành phn kinh t đu
có quyn t ch v hot đng kinh doanh ca mình nhng phi nm trong
khuôn kh pháp lut quy đnh. Hot đng ca ngân hàng nói chung và hot
đng tín dng nói riêng cng không nm ngoài vòng kim soát đó. Nó cng
phi tuân theo nhng quy đnh có liên quan ca Chính ph và Ngân hàng Nhà
nc ban hành.
+ Chính sách tin t ni lng có th mang li li ích ngn hn cho
các NHTM, nhng ni lng quá mc s dn đn tình trng gia tng lm phát
và tng giá bt đng sn mt cách gi to, nh hng xu đn h thng ngân
hàng trong tng lai
+ Chính sách t giá có tác đng khác nhau đn tng ngành và hot
đng xut nhp khu, tác đng gián tip đn kh nng sinh li và hot đng
kinh doanh ngoi hi ca ngân hàng. Thay đi ln v t giá hay biên đ dao
đng quá ln thng nh hng tiêu cc đn tình hình tài chính ca khách
hàng vay vn và tng n khó đòi, tác đng đn ngân hàng s ln hn nu
không có qui ch thích hp v qun lý trng thái ngoi hi ca các ngân hàng.
Trong nn kinh t b đô la hóa vi qui mô ln, ri ro t giá thng không cao
nhng ri ro tín dng rt ln và bc l rõ nét khi đng bn t b mt giá, làm
gim kh nng tr n các khon vay ngoi t.
+ Chính sách tài khóa : do chính sách thu thng có thiên hng
tng thu ngân sách, nhng thay đi đt ngt trong h thng thu cng có th
tác đng ti giá tài sn và kh nng tr n ca bên vay
+ Chính sách bo h cng nh hng đn h thng ngân hàng, trong
đó các NHTM quc doanh vn là kênh ch yu cp vn cho khu vc doanh
10
nghip nhà nc và cho vay vi mc lãi sut u đãi, nhng ngân sách nhà
nc không cp bù kp thi nh hng đn ngun vn ngân hàng, t l n xu
ti các NHTM quc doanh mc cao.
1.1.2.3. Tác đng ca ri ro tín dng
Ri ro luôn tn ti song song vi các hot đng kinh doanh NHTM, vì
vy vic hn ch ri ro đn mc ti thiu có ý ngha vô cùng quan trng đi
vi ngân hàng. Tín dng là mt ni dung quan trng, chim khong 60-80%
trong toàn b hot đng kinh doanh ngân hàng. Các ri ro tín dng vì th có
nh hng rt ln ti ngân hàng, thông thng các ri ro tín dng vào khong
90% các ri ro c bn. Qun tr ri ro tín dng là mt trong nhng vn đ
trng tâm hin nay, đang đc s quan tâm chú ý đc bit ca h thng ngân
hàng trên toàn th gii. Khi ngân hàng không kim soát đc ri ro tín dng
s gây nên nhiu bt li mà ch yu là các vn đ nh:
i vi ngân hàng
- Gim li nhun: Khi ri ro tín dng xy ra s phát sinh các khon n
khó thu hi. nh hng trc mt ca nó đn hot đng ngân hàng là s
đng vn dn đn làm gim vòng quay vn ca ngân hàng. Mt khác, khi có
quá nhiu các khon n khó hoc không thu hi đc s li phát sinh các
khon chi phí qun lý, giám sát, thu n Các chi phí này còn cao hn khon
thu nhp t vic tng lãi sut các khon n quá hn bi vì thc ra đây ch là
nhng khon thu nhp o, thc t ngân hàng rt khó có kh nng thu hi đy
đ đc chúng. Bên cnh đó, ngân hàng vn phi tr lãi cho các khon tin
huy đng đc trong khi mt b phn tài sn ca ngân hàng không thu đc
lãi cng nh không chuyn đc thành tin đ cho ngi khác vay và thu lãi.
Kt qu là li nhun ca ngân hàng s b gim sút.
11
- Gim kh nng thanh toán: Ngân hàng thng lp k hoch cân đi
dòng tin ra (tr lãi và gc tin gi, cho vay, đu t mi ) và dòng tin vào
(tin nhn gi, tin thu n gc và lãi cho vay ) ti các thi đim trong tng
lai. Khi các món vay không đc thanh toán đy đ và đúng hn s dn đn
s không cân đi gia hai dòng tin. Các khon tin gi, tin tit kim ca
khách hàng vn phi thanh toán đúng k hn trong khi các khon tin vay ca
khách hàng li không đc hoàn tr đúng hn. Nu ngân hàng không đi vay
hoc bán các tài sn ca mình thì kh nng chi tr ca ngân hàng s b suy yu
và hn ch, ngân hàng s gp khó khn trong khâu thanh toán.
- Gim uy tín: Nu tình trng mt kh nng chi tr tái din nhiu ln
hay nhng thông tin v ri ro tín dng ca ngân hàng b tit l ra công chúng,
uy tín ca ngân hàng trên th trng tài chính s b gim sút.
- Phá sn ngân hàng: Nu doanh nghip vay vn ngân hàng gp khó
khn trong vic hoàn tr, nht là nhng món vay ln thì có th dn đn khng
hong trong hot đng ca chính ngân hàng. Ngân hàng nu không chun b
kp thi cho nhng tình hung nh vy, mà thm chí dù có cng không đ
kh nng đáp ng nhu cu rút tin quá ln, s nhanh chóng mt kh nng
thanh toán, dn đn s sp đ ca ngân hàng nu Ngân hàng Trung ng
không can thip kp thi hoc không th can thip.
i vi khách hàng
Lãi vay ngân hàng đc hch toán vào chi phí sn xut ca doanh
nghip. Khi đ phát sinh n quá hn vi lãi sut ln hn (=150%) lãi sut
trong hn thì chi phí ca doanh nghip s tng lên. Doanh nghip đã đang gp
khó khn trong tình hình tài chính, gi li càng thêm khó khn gp bi. Nguy
c không có đ tin đ tr n cho ngân hàng là điu không th tránh khi, dn
đn vic phát mi tài sn th chp, đôi khi dn đn tình trng phá sn cho
khách hàng.
12
i vi nn kinh t
Khi ngân hàng gp khó khn thì vic cung cp vn cho doanh nghip,
nn kinh t b ngng tr. Do mt lng vn ln nm tn đng trong các
khon n quá hn, n khó đòi, ngân hàng không có đ vn đ cho vay các d
án có hiu qu, m rng và phát trin sn xut. Trong khi đó, tin cho vay ca
ngân hàng li hot đng không có hiu qu mà ngân hàng li không th kim
soát ni. Kt qu là sn xut đình đn, nn kinh t không phát trin, xã hi b
ri lon.
Nh vy, ri ro tín dng xy ra dù mc đ nào cng gây nh hng
đn s phát trin ca ngân hàng nói riêng và s tng trng ca nn kinh t
nói chung. Vì vy, qun tr ri ro tín dng không ch là trách nhim ca riêng
ngân hàng mà là ca toàn nn kinh t.
1.2. QUN TR RI RO TệN DNG TI NGỂN HÀNG THNG MI
1.2.1. Khái nim
Qun tr ri ro tín dng là quá trình tip cn ri ro tín dng mt cách khoa
hc , toàn din và có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và
gim thiu nhng tn tht, mt mát, nhng nh hng bt li ca ri ro tín
dng.
Hay nói cách khác, qun tr ri ro tín dng là quá trình ngân hàng tác
đng đn hot đng tín dng thông qua b máy và công c qun lý đ phòng
nga, cnh báo, đa ra các bin pháp nhm hn ch đn mc ti đa vic
không thu đc đy đ c gc và lãi ca khon vay hoc thu gc và lãi không
đúng hn.
Quy trình qun tr ri ro tín dng bao gm các bc: nhn dng ri ro,
phân tích ri ro, đo lng ri ro, kim soát và phòng nga ri ro, tài tr ri ro.
13
- Nhn dng ri ro là quá trình xác đnh liên tc và có h thng các hot
đng tín dng ca ngân hàng. Nhn dng ri ro tín dng bao gm các công vic
theo dõi, xem xét, nghiên cu môi trng hot đng và toàn b hot đng cp
tín dng ca ngân hàng nhm thng kê đc tt c các ri ro tín dng.
- Phân tích ri ro tín dng là phi xác đnh đc nhng nguyên nhân
gây ra ri ro tín dng. Phân tích ri ro tín dng là nhm tìm ra bin pháp hu
hiu đ phòng nga ri ro, trên c s tìm ra các nguyên nhân đ t đó tác
đng đn các nguyên nhân làm thay đi chúng và phòng nga ri ro mt cách
hu hiu hn.
- o lng, lng hóa ri ro tín dng là vic xây dng mô hình thích hp
đ lng hóa mc đ ri ro ca khách hàng, t đó xác đnh phn bù ri ro và
gii hn tín dng an toàn ti đa đi vi mt khách hàng, cng nh đ trích lp d
phòng ri ro. Các mô hình áp dng ph bin nh mô hình cht lng 6C, mô
hình xp hng ca Moody’s và Standard & Poor, mô hình đim s Z, ầ
- Kim soát – phòng nga ri ro là vic s dng các bin pháp, k
thut, công c, chin lc, chng trình hot đng đ ngn nga, né tránh
hoc gim thiu nhng tn tht và nh hng không mong đi có th xy ra
vi ngân hàng.
- Tài tr ri ro: khi ri ro đã xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh
chính xác nhng tn tht v tài sn, v ngun nhân lc, v giá tr pháp lý. Sau
đó cn có nhng bin pháp tài tr ri ro thích hp. Các bin pháp này đc
chia làm hai nhóm là t khc phc ri ro và chuyn giao ri ro.
1.2.2. S cn thit ca qun tr ri ro tín dng ti các NHTM
Vic thit lp h thng qun tr ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng
nhm mc đích đ ti đa hóa thu nhp trên c s gi mc đ ri ro hoc tn
tht tín dng mc ngân hàng cho là hp lý, đc kim soát và trong phm
14
vi ngun lc tài chính ca ngân hàng. Khi các ngân hàng thng mi thc
hin tt quy trình qun tr ri ro tín dng s đem li hiu qu c th nh:
- D báo, phát hin kp thi ri ro tim n. Vic phát hin nhng bin c
không có li, ngn chn các tình hung không có li đã và đang xy ra và có
th lan ra phm vi rng. Gii quyt hu qu ri ro đ hn ch các thit hi đi
vi tài sn và thu nhp ca ngân hàng
- Phòng chng ri ro đc thc hin bi các nhân viên, cán b lãnh đo
ngân hàng.
- Qun tr đ ra nhng mc tiêu c th giúp ngân hàng đi đúng hng. T
đó có k hoch hành đng c th và hiu qu phù hp vi mc tiêu đ ra.
1.2.3. Ni dung ca qun tr ri ro tín dng
1.2.3.1. Nhn bit ri ro tín dng
Ngân hàng cn có phng pháp nhn ra nhng du hiu ri ro tín dng
đ t chi cho vay (trong trng hp trc khi cho vay) hoc đ ngn nga
x lý kp thi (trong trng hp đã cho vay). Có th sp xp các du hiu ca
ri ro tín dng theo các nhóm sau:
Nhóm các du hiu liên quan đn mi quan h vi ngân hàng
- Trong quá trình hch toán ca khách hàng, xu hng ca các tài khon
ca khách hàng qua mt quá trình s cung cp cho ngân hàng mt s du hiu
quan trng gm: Phát hành séc quá bo chng hoc b t chi; khó khn trong
thanh toán lng; s dao đng ca các tài khon mà đc bit là gim sút s d
tài khon tin giầ
- Các hot đng vay: Mc đ vay thng xuyên gia tng; thanh toán
chm các khon n gc và lãi; thng xuyên yêu cu ngân hàng cho đáo hn;
yêu cu các khon vay vt quá nhu cu d kin.
15
- Phng thc tài chính: S dng nhiu các khon tài tr thng mi cho
các hot đng phát trin dài hn; chp nhn s dng các ngun tài tr đt
nht, ví d: thng xuyên s dng nghip v chit khu các khon phi tr
(factoring); gim các khon phi tr và tng các khon phi thu; các h s
thanh toán phát trin theo chiu hng xu; có biu hin gim vn điu l.
Nhóm các du hiu liên quan đn phng pháp qun lý ca khách hàng
- Thay đi thng xuyên c cu ca h thng qun tr hoc ban điu hành.
- H thng qun tr hoc ban điu hành luôn bt đng v mc đích, qun
tr, điu hành đc đoán hoc ngc li quá phân tán.
- Cách thc hoch đnh ca khách hàng có biu hin: c hoch đnh
bi HQT hoc Giám đc điu hành ít hay không có kinh nghim; HQT
hoc Giám đc điu hành các doanh nghip ln tham gia quá sâu vào vn đ
thng nht; Thiu quan tâm đn li ích ca c đông, ch n; Thuyên chuyn
nhân viên din ra thng xuyên; lp k hoch xác đnh mc tiêu kém, xut
hin các hành đng nht thi, không có kh nng đi phó vi nhng thay đi.
- Qun lý có tính gia đình: có biu hin thiu tin tng vào nhng ngi
qun lý không thuc gia đình; cho thành viên ca gia đình cha đc đào to,
hun luyn đy đ đm đng cng v then cht.
- Có tranh chp trong quá trình qun lý.
- Có các chi phí qun lý bt hp lý: Tp trung quá nhiu chi phí đ gây n
tng nh thit b vn phòng quá hin đi, phng tin giao thông đt tin,
Ban Giám đc có cuc sng xa hoa, ln ln gia chi phí kinh doanh và tài
chính cá nhân.
Nhóm các du hiu liên quan ti các u tiên trong kinh doanh
- Du hiu hi chng hp đng ln: Doanh nghip b ám nh bi mt