Giải pháp quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Sài Gòn

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp. H CHÍ MINH







TNG TH NGC ANH


GII PHÁP QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN SÀI GÒN


LUN VN THC S KINH T

TP.H Chí Minh - Nm 2012



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp. H CHÍ MINH







TNG TH NGC ANH


GII PHÁP QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN SÀI GÒN
Chuyên ngành: Tài chính - ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC
TS. TRNG HOÀNG LNG

TP.H Chí Minh - Nm 2012




LI CAM OAN
Tô xin cam đoan lun vn này là kt qu nghiên cu ca riêng tôi. Ni dung và s
liu phân tích trong lun vn này là trung thc và cha đc công b trong bt k
công trình khoa hc nào khác.
Ngi cam đoan



Tng Th Ngc Anh

MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các biu đ
LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO THANH KHON
TRONG HOT NG KINH DOANH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG
MI. 5
1.1 Qun tr ri ro thanh khon ti các ngân hàng thng mi. 5
1.1.1 Các khái nim. 5
1.1.2 Vai trò ca qun tr ri ro thanh khon. 7
1.1.3 S cn thit phi qun tr ri ro thanh khon. 8
1.1.4 Nguyên nhân và hu qu ca ri ro thanh khon. 8
1.1.5 Quy trình qun tr ri ro thanh khon. 9
1.2 Kinh nghim qun tr ri ro thanh khon ti mt s ngân hàng thng mi trên
th gii và các bài hc kinh nghim cho Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn và
các ngân hàng thng mi ti Vit Nam. 20
1.2.1 Kinh nghim qun tr ri ro thanh khon ti mt s ngân hàng thng mi
trên th gii 20
1.2.2 Các bài hc kinh nghim cho Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn và
các ngân hàng thng mi ti Vit Nam . 23
KT LUN CHNG 1. 25

CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN SÀI GÒN. 26
2.1 Gii thiu chung v Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn. 26


2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin. 26
2.1.2 Các kt qu đt đc trong hot đng kinh doanh. 27
2.2 Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng thng mi c phn Sài
Gòn trong các nm qua (2007-2011) 31
2.2.1 Mt s nguyên nhân gây ri ro thanh khon ti các ngân hàng thng mi
ti Vit Nam 32
2.2.2 Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng thng mi c phn
Sài Gòn. 38
2.3 ánh giá chung v hot đng qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng thng
mi c phn Sài Gòn trong các nm qua (2007-2011). 49
2.3.1 Nhng tn ti. 49
2.3.2 Nguyên nhân ca nhng tn ti. 50
KT LUN CHNG 2. 54
CHNG 3: GII PHÁP QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN SÀI GÒN HP NHT. 55
3.1 nh hng phát trin ca Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn hp nht
đn nm 2015 và l trình chin lc đn nm 2020 55
3.2 Gii pháp nâng cao nng lc qun tr ri ro thanh khon 56
3.2.1 Gii pháp v h thng qun tr ri ro thanh khon 56
3.2.2 Gii pháp v tng trng ngun vn 58
3.2.3 Các gii pháp h tr. 60
3.3 Kin ngh 61
3.3.1 i vi Chính ph 61
3.3.2 i vi NHNN 65
KT LUN CHNG 3 71

KT LUN 72
Tài liu tham kho
Phc lc



DANH MC CÁC CH VIT TT

ALCO: Hi đng qun lý TSN và TSC
BHTG: Bo him tin gi
CSTT: Chính sách tin t
DTBB: D tr bt buc
GDP: Tng sn phm quc ni
GTCG: Giy t có giá
HQT: Hi đng qun tr
LSCB: Lãi sut c bn
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
NHTW: Ngân hàng Trung ng
QLRR: Qun lý ri ro
QTRR: Qun tr ri ro
QTRRTK: Qun tr ri ro thanh khon
RRTK: Ri ro thanh khon
SCB: NHTMCP Sài Gòn
TCTD: T chc tín dng
TSC: Tài sn có
TSN: Tài sn n
TT1: Th trng 1
TT2: Th trng 2

DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 2.1: Mt s ch tiêu tài chính Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn t nm
2007-2011 31
Bng 2.2: Mc tng trng tín dng, huy đng, GDP qua các nm 35
Bng 2.3: Lãi sut cui nm 2007-2008 ca các khon tin gi 41
Bng 2.4: Ch s trng thái tin mt ca mt s ngân hàng thng mi c phn ti
Vit Nam nm 2007-2011 82
Bng 2.5: Ch s chng khoán thanh khon ca mt s ngân hàng thng mi c
phn ti Vit Nam t 2007- 2011 83
Bng 2.6: Ch s nng lc cho vay ca mt s ngân hàng thng mi c phn ti
Vit Nam t 2007-2011 84
Bng 2.7: Ch s d n/tin gi khách hàng ca mt s ngân hàng thng mi c
phn ti Vit Nam t 2007-2011 85
Bng 2.8: C cu cho vay theo ngành ngh kinh t ca Ngân hàng thng mi c
phn Sài Gòn t 2007-2010 86

DANH MC CÁC BIU 
Trang
Biu đ 2.1: T l n xu toàn h thng ngân hàng ti Vit Nam 34
Biu đ 2.2: Lãi sut VND liên ngân hàng nm 2011 37
Biu đ 2.3: Ch s trng thái tin mt ca Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
so vi ch s trung bình nhóm t 2007-2011. 39
Biu đ 2.4: Ch s chng khoán thanh khon ca Ngân hàng thng mi c phn
Sài Gòn so vi ch s trung bình nhóm t 2007-2011. 42
Biu đ 2.5: Ch s nng lc cho vay ca Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
so vi ch s trung bình nhóm t 2007-2011. 43
Biu đ 2.6: Ch s d n/tin gi khách hàng ca Ngân hàng thng mi c phn
Sài Gòn so vi ch s trung bình nhóm t 2007-2011. 44





1


PHN M U
1. Lý do chn đ tài

Ngân hàng thng mi (NHTM) là mt loi hình trung gian tài chính vi các
chc nng chính là nhn tin gi, huy đng vn, cho vay và đu t, cung ng các
dch v ngân hàng Do tính cht hot đng mà dn đn mt đc thù ca NHTM là
thng xuyên nm gi mt danh mc tài sn có và tài sn n có k hn. Trong quá
trình vn đng gia hai danh mc tài sn này có nhng thi đim mà quy mô b mt
cân đi và mt tng xng v mt thi gian. ây chính là nguyên nhân dn đn ri
ro thanh khon ti các NHTM - mt trong nhng ri ro nguy him nht do có tính
lây lan và phn ng dây chuyn nhanh chóng, rng khp khin ngân hàng không có
đ ngun vn kh dng đ đáp ng kh nng chi tr, có th làm ngân hàng mt kh
nng thanh toán, uy tín, thm chí dn đn s đ v ca toàn h thng. Nh vy, mt
trong nhng bài toán khó ca các nhà qun lý ngân hàng là kinh doanh nh th nào
đ va đm bo an toàn (luôn có ngun vn kh dng vi chi phí hp lý vào đúng
thi đim mà ngân hàng cn) li va đt t l sinh li cao.
Trong nm 2011, hot đng huy đng vn ca các ngân hàng gp nhiu khó
khn khi lm phát tng cao. Thanh khon ca h thng ngân hàng suy gim nghiêm
trng.  đáp ng thanh khon ca mình, các ngân hàng bt chp các quy đnh ca
Ngân hàng Nhà nc (NHNN) và bng mi phng thc cnh tranh ln nhau đ
giành th phn huy đng nh không ngng đa ra các sn phm, chng trình
khuyn mãi hp dn và thc hin tha thun ngm lãi sut vi khách hàng có s d
tin gi ln. Cha bao gi bn cht ca hot đng tin t, ngân hàng b làm sai lch,
méo mó, khó kim soát và xut hin các v la đo, chim đot tin vi s tham gia
ca các cán b ngân hàng ngày càng gia tng… Nguyên nhân sâu xa ca tình trng
này xut phát t nhng yu kém v nng lc tài chính, kh nng cnh tranh, nng
lc qun tr, điu hành ca mt s NHTM. S yu kém này đã khin cho các ngân
hàng này n lc duy trì s tn ti bng mi giá thông qua vic áp dng nhiu hình
thc cnh tranh thiu lành mnh, to phn ng lan truyn trong toàn h thng và
2


nh hng nghiêm trng đn s phát trin lành mnh, bn vng ca h thng ngân

hàng.
Bng nhng hành đng mnh m, quyt lit, NHNN đã đa ra các bin pháp
nghiêm khc hn na nhm sit cht li k lut ngân hàng, tr li đúng bn cht
hot đng ca th trng tin t, ngân hàng. Thông qua ch th 02/CT-NHNN ban
hành ngày 07/09/2011 NHNN phi hp vi các c quan chc nng phát hin, x lý
k lut nghiêm các t chc tín dng, cá nhân vi phm trn lãi sut tin gi; điu
chnh mt lot các chính sách cho phù hp vi din bin mi và hn ch ti đa
nhng hành đng tha thun lãi sut. Tuy nhiên vic đa trn lãi sut huy đng v
14%/nm đã khin các NHTM gp khó khn hn v thanh khon, các ngân hàng
này đã phi đi vay trên th trng liên ngân hàng vi lãi sut cao (cá bit có nhng
giao dch lãi sut lên ti mc 30-40%/nm k hn mt tháng).
Cng trong nm 2011, tình hình tài chính, thanh khon ca c 3 ngân hàng
NHTMCP Sài Gòn, NHTMCP Vit Nam Tín Ngha và NHTMCP  Nht b gim
mnh, ri vào tình trng mt thanh khon tm thi. Ngoài nguyên nhân khách quan
t phía nn kinh t thì nguyên nhân ln t nng lc qun tr ngân hàng đc bit là
qun tr ri ro thanh khon còn yu kém. Tuy nhiên vi ch trng không đ xy ra
đ v và mt an toàn hot đng ngân hàng, NHNN h tr thanh khon và cho tin
hành hp nht các ngân hàng này li. Sau khi hp nht, c ba ngân hàng cùng đng
thun dùng tên Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn (SCB) là tên chung ca c
ba ngân hàng. Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn hp nht s c cu li tài
chính, hot đng đ tng nng lc qun tr và nng lc tài chính t đó mi có kh
nng cnh tranh vi các ngân hàng trong khu vc và trên th gii nht là khi s hin
din ca các ngân hàng 100% vn nc ngoài ti Vit Nam gia tng. Ngân hàng
thng mi c phn Sài Gòn hp nht da vào th mnh sn có cn xây dng các
gii pháp c th đ qun tr ri ro thanh khon hiu qu nhm xây dng li hình
nh, uy tín ca mình đi vi khách hàng t đó nâng cao nng lc cnh tranh, đng
vng và phát trin bn vng.  làm đc điu đó thì vn đ đm bo thanh khon
hp lý đc xem là mt trong nhng nhim v đc u tiên hàng đu. Chính vì vy
3

tôi chn đ tài: "GII PHÁP QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN SÀI GÒN" làm đ tài nghiên cu ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
Phân tích ni dung c bn ca qun tr ri ro thanh khon trong hot đng
kinh doanh ngân hàng ti các ngân hàng thng mi.
Phân tích thc trng qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng thng mi c
phn Sài Gòn trong giai đon 2007 - 2011 (trc hp nht) t đó đa ra mt s gii
pháp nhm góp phn nâng cao nng lc qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng
thng mi c phn Sài Gòn hp nht.
3. i tng, phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: nhng vn đ v qun tr ri ro thanh khon ti ngân
hàng thng mi.
Phm vi nghiên cu: da vào các báo cáo thng niên ca Ngân hàng
thng mi c phn Sài Gòn và mt s t chc tín dng có tr s trên đa bàn TP.
HCM t nm 2007-2011 (05 nm) đ đánh giá tình hình thanh khon cng nh hot
đng qun tr ri ro thanh khon ca Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn.
4. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng các phng pháp nghiên cu: phng pháp mô t - gii
thích, so sánh - đi chiu, phân tích tng hp
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
Mt s đ xut ca lun vn đa ra nhm mc tiêu nâng cao hiu qu qun
tr ri ro thanh khon các NHTM ti Vit Nam trong thi gian ti trc nhng thách
thc rt ln t s bt n kinh t v mô, n xu tng cao, đng thi đa ra mt s gii
pháp nhm góp phn giúp các ngân hàng kinh doanh an toàn hiu qu, phát trin
bn vng.
6. Ni dung ca đ tài đc th hin qua 3 chng:
Chng 1: Tng quan v qun tr ri ro thanh khon trong hot đng kinh
doanh ti các ngân hàng thng mi.
4

Chng 2: Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng thng mi
c phn Sài Gòn.
Chng 3: Gii pháp qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng thng mi
c phn Sài Gòn hp nht.

5


CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO THANH KHON
TRONG HOT NG KINH DOANH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG
MI.
1.1 Qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng thng mi.
1.1.1 Khái nim.
1.1.1.1 Thanh khon.
Di góc đ tài sn: "Thanh khon là kh nng chuyn hóa thành tin ca
tài sn và ngc li". (Nguyn Vn Tin, 2009, trang 450). Tài sn có tính thanh
khon cao có các đc đim:
− Ph bin trên th trng nên có th chuyn hóa ra tin nhanh chóng.
− Giá c n đnh đ không nh hng đn tc đ và doanh thu bán tài sn.
− Có th mua li d dàng vi giá không cao hn nhiu so vi giá đã bán ra
đ khôi phc li khon đu t ban đu.
Thc t trong lnh vc tài chính nhng tài sn có tính thanh khon cao gm
các giy t có giá nh: Tín phiu kho bc, chng ch tin gi, lnh phiu, hi
phiu…; nhng tài sn có tính thanh khon thp nh bt đng sn, dây chuyn sn
xut, máy móc thit b…
Di góc đ ngân hàng, "thanh khon là kh nng ngân hàng đáp ng đy
đ và kp thi các ngha v tài chính phát sinh trong quá trình hot đng giao dch
nh chi tr tin gi, cho vay, thanh toán và các hot đng giao dch tài chính khác"
(Nguyn Vn Tin, 2009, trang 451).
Nói mt cách đy đ, da vào c hai tip cn t tài sn và ngun vn, thanh
khon là kh nng tip cn các tài sn và ngun vn vi mt chi phí hp lý đ phc
v các nhu cu hot đng khác nhau ca ngân hàng. Mt tài sn có tính thanh khon
cao khi chi phí chuyn đi thành tin thp và thi gian chuyn đi thành tin nhanh.
Mt ngun vn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng thp và

thi gian huy đng nhanh.


6


1.1.1.2 Ri ro thanh khon.
nh ngha v ri ro đc đa ra di nhiu góc đ khác nhau nh trong
sách The Economic theory of risk and insurance ca tác gi Allan Willet: "Ri ro là
s bt trc c th liên quan đn vic xut hin mt bin c không mong đi". Di
góc đ kinh doanh ngân hàng, ri ro đc hiu là "nhng s kin xy ra ngoài ý
mun và nh hng xu đn hot đng kinh doanh ca NHTM" (Nguyn Th Mùi,
2006, trang 319). Thông thng mc li nhun mong đi càng cao thì xác sut xy
ra ri ro càng ln.
Ri ro thanh khon là ri ro tim n có tác đng bt li ti thu nhp hoc vn
phát sinh khi ngân hàng không có kh nng đáp ng các ngha v khi đn hn, hoc
có kh nng đáp ng ngha v khi đn hn nhng phi chu tn tht ln đ thc hin
ngha v đó.
Ri ro thanh khon cn đc xem xét trong mi quan h vi các ri ro khác
nh ri ro tín dng, ri ro uy tín, ri ro lãi sut, ri ro th trng, ri ro hot đng,
ri ro chin lc. Ri ro thanh khon thng là h qu ca các ri ro trên. Mt ngân
hàng có th mt kh nng thanh khon nu ch s tín nhim tín dng ca ngân hàng
này gim sút, khi đó ngân hàng s đi mt vi tình trng lng tin ra  t không d
kin hay mt s kin nào đó nh hng đn uy tín khin các đi tác không mun
giao dch hoc cho vay đi vi ngân hàng đó na. Bên cnh đó RRTK gn lin vi
ri ro tín dng nu khách hàng vay tin có nguy c v n mà ngân hàng không có
kh nng huy đng tin đ thanh toán các khon n đn hn thì chính ngân hàng
cng đi mt vi ri ro v n. Ngoài ra trong trng hp lãi sut và t giá bin
đng bt li, ngân hàng khó khn trong vic huy đng vn thì RRTK hoàn toàn có
th xy ra vì kh nng thanh toán ca ngân hàng đó b hn ch.

1.1.1.3 Qun tr thanh khon.
Qun tr thanh khon là vic qun lý có hiu qu cu trúc tính thanh khon
(tính lng) ca tài sn và cu trúc danh mc ca ngun vn.
Bn cht ca công tác qun tr thanh khon trong ngân hàng gm hai ni
dung chính:
7


Mt là, him khi nào ti mt thi đim tng cung bng vi tng cu thanh
khon. Do đó, các ngân hàng phi thng xuyên đi phó vi tình trng thâm ht
hoc thng d thanh khon.
Hai là, thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l nghch vi
nhau. Mt tài sn có tính thanh khon càng cao thì kh nng sinh li ca nó càng
thp và ngc li; mt ngun vn có tính thanh khon cao thng có chi phí huy
đng ln (làm gim kh nng sinh li khi s dng đ cho vay).
1.1.1.4 Qun tr ri ro thanh khon
Ri ro trong kinh doanh ngân hàng là không th tránh khi, mà đc bit nó
còn có phn ng dây chuyn, lây lan và ngày càng có biu hin phc tp. Chính vì
vy, qun tr ri ro đc xem là hot đng trng tâm và cn đc thc hin  mi
cp đ ngân hàng.
Qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng là cn qun tr tt c các loi ri
ro trong kinh doanh ngân hàng mt cách toàn din. Theo đó, qun tr ri ro là quá
trình tip cn ri ro mt cách khoa hc, toàn din và có h thng nhm nhn dng,
kim soát, phòng nga và gim thiu nhng tn tht, mt mát, nhng nh hng bt
li ca ri ro.
Qun tr ri ro không có ngha là né tránh mà là đi din vi ri ro đ la
chn mc gii hn ri ro có th chp nhn đc nhm tng kh nng sinh li cho
ngân hàng.
Qun tr ri ro thanh khon là quá trình nhn dng, đo lng, kim soát và tài
tr nhng nguy c ri ro v vic ngân hàng không th đáp ng kp thi và đy đ

các nhu cu thanh khon cho khách hàng.
1.1.2 Vai trò ca qun tr ri ro thanh khon
Thanh khon ca ngân hàng liên quan trc tip đn hot đng an toàn và sinh
li ca mt ngân hàng. Duy trì an toàn thanh khon cho ngân hàng là mc tiêu quan
trng và xuyên sut trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
8


Qun tr ri ro thanh khon giúp các ngân hàng phòng nga, kim soát, hn
ch đc ri ro thanh khon; giúp d dàng tip cn các ngun vn kh dng vi chi
phí hp lý và đúng lúc cn thit.
Qun tr ri ro thanh khon đóng vai trò quan trng vì mt ngân hàng có th
b đóng ca nu không đáp ng đ nhu cu thanh khon, mc dù v k thut nó vn
còn kh nng tr n. Ngoài ra, nng lc qun tr thanh khon ca mt ngân hàng là
thc đo quan trng v tính hiu qu tng th đ đt đn các mc tiêu dài hn ca
ngân hàng.
1.1.3 S cn thit phi qun tr ri ro thanh khon
Có nhiu ri ro khác nhau trong hot đng kinh doanh ngân hàng tuy nhiên
ri ro có tính lây lan nhanh chóng là ri ro thanh khon. Mt ngân hàng luôn  tình
trng báo đng v thiu ht thanh khon và kh nng qun tr thanh khon kém hiu
qu s nh hng xu đn kt qu kinh doanh, li nhun cng nh uy tín ca ngân
hàng đó. Vic hoàn thin nâng cao cht lng hot đng qun tr ri ro thanh khon,
hng ti chun mc quc t đóng vai trò quan trng nht là trong giai đon Vit
Nam ngày càng hi nhp sâu rng vi quc t trong lnh vc ngân hàng. Qun tr
ri ro thanh khon hiu qu giúp phòng nga, hn ch đc ri ro thanh khon, t
đó giúp ngân hàng hoàn thành đc các k hoch kinh doanh đ ra; phát huy li th
cnh tranh, nm bt đc c hi; đt đc cht lng hot đng tt hn nh tuân
th các quy đnh cht ch hn
1.1.4 Nguyên nhân và hu qu ca ri ro thanh khon.
 Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon

Mt là, ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn t các cá
nhân và đnh ch tài chính khác, sau đó chuyn hóa chúng thành nhng tài sn đu
t dài hn. Vic này đã gây ra tình trng mt cân xng gia ngày đáo hn ca các
khon s dng vn và ngày đáo hn ca các ngun vn huy đng.
Hai là, tin gi ngân hàng rt nhy cm vi s thay đi ca lãi sut đu t.
S thay đi lãi sut nh hng đn c khách hàng tin gi và khách hàng vay tin
và h đã tác đng đn trnh thái thanh khon ca ngân hàng: khi lãi sut đu t
9


tng, mt s ngi rút tin gi ca h ra khi ngân hàng đ đu t vào ni có t
sut sinh li cao hn trong khi đó khách hàng vay tin tích cc tip cn các khon
tín dng vì có lãi sut thp hn. Hn na, nhng xu hng v s thay đi lãi sut
còn nh hng đn giá tr th trng ca các tài sn mà ngân hàng có th đem bán
đ tng thêm ngun cung cp thanh khon và trc tip nh hng đn chi phí vay
mn trên th trng tin t.
Ba là, do ngân hàng có chin lc qun tr thanh khon không phù hp và
kém hiu qu: Các chng khoán ngân hàng đang s hu có tính thanh khon thp,
d tr ca ngân hàng  mc đ thp và không hp lý không đ cho nhu cu chi tr,
thiu bin pháp đ ngn nga ngun tin gi st gim,
Bn là, do hot đng kinh doanh ca ngân hàng không hiu qu hoc b thua
l kéo dài. Khi đó nim tin ca ngi dân vào ngân hàng s gim sút và s rút tin
khi ngân hàng đó do lo s b mt vn.
 Hu qu ca ri ro thanh khon
Ngân hàng ri vào tình trng khó khn tài chính kéo dài và ngày càng
nghiêm trng.
Mt uy tín dn đn mt khách hàng, đc bit là khách hàng tin gi và ngun
tin gi gim sút.
Gim hiu qu kinh doanh do phi đi phó vi tình trng thiu ht thanh
khon.

Ri ro thanh khon  mc đ nghiêm trng có th đy ngân hàng đn nguy
c b phá sn. Khi mt ngân hàng b đy đn b vc phá sn vì mt kh nng thanh
toán có th gây nên hiu ng dây chuyn kéo theo s phá sn ca hàng lot ngân
hàng khác do nim tin ca công chúng vào h thng ngân hàng b lung lay. Hu qu
xu nht có th xy ra là khng khong kinh t - chính tr - xã hi ca mt quc gia.
1.1.5 Quy trình qun tr ri ro thanh khon.
Qun tr ri ro nói chung bao gm các ni dung c bn: Nhn dng và phân
tích nguyên nhân ri ro; đo lng và phòng nga ri ro; kim soát ri ro và tài tr
ri ro.
10


1.1.5.1 Nhn dng và phân tích nguyên nhân ri ro thanh khon
 Nhn dng ri ro thanh khon
 QTRR thì vic đu tiên là phi nhn dng đc ri ro. Nhn dng ri ro
là quá trình xác đnh liên tc và có h thng các hot đng kinh doanh ca ngân
hàng, bao gm: Vic theo dõi, xem xét, nghiên cu môi trng hot đng và toàn
b hot đng ca ngân hàng nhm thng kê đc tt c các loi ri ro, k c d báo
nhng loi ri ro mi có th xut hin trong tng lai, đ t đó có các bin pháp
kim soát, tài tr cho tng ri ro phù hp.
Không mt ngân hàng nào có th đm bo rng d tr thanh khon ca mình
là hp lý và đ đ không b ri vào tình trng RRTK nu cha vt qua nhng th
thách ca th trng. Nhng th thách này đc biu hin qua nhng du hiu nh:
Lòng tin ca công chúng: S tin tng ca công chúng là mt trong nhng
du hiu quan trng đ đánh giá kh nng thanh khon ca mt ngân hàng tt hay
xu. Nu công tác QTRRTK ca ngân hàng yu kém, không duy trì đ lng tin
mt hoc không có kh nng hoàn tr các khon tin mà khách hàng yêu cu ngay
lp tc thì điu này s làm gim lòng tin ca công chúng vào ngân hàng. Do vy,
ngân hàng s mt dn nhng khách hàng là ngi gi tin. Ngc li, nu mt ngân
hàng có đc s tin tng ca ngi gi tin thì điu này có ngha rng khách hàng

đã đt nim tin vào kh nng hoàn tr c gc và lãi ca ngân hàng hay đng thi vi
vic ngân hàng đó tha nhn là có kh nng thanh khon cao.
S bin đng giá c phiu ca ngân hàng: Khi giá c phiu ca ngân hàng
có xu hng gim thì s hp dn ca chúng đi vi nhà đu t đã gim đi, nh
hng ln đn tâm lý ca ngi gi tin. H s có xu hng rút tin khi ngân hàng
đ gi tin sang ngân hàng khác hoc đu t vào nhng kênh có li nhun cao hn,
trong khi đó các khon cho vay đã đn hn thanh toán nhng cha đc hoàn tr
dn đn cu thanh khon ln hn cung thanh khon khin cho ngân hàng ri vào
tình trng RRTK. Ngc li, giá c phiu hoc tng hoc gi nguyên đc thì s
cng c lòng tin và tâm lý ni công chúng vào kh nng thanh toán ca ngân hàng.
11


Áp dng mc lãi sut huy đng cao hn th trng: mt ngân hàng mà
chp nhn huy đng t cá nhân, t chc kinh t (thông qua tin gi, k phiu, chng
ch tin gi) và chp nhn đi vay trên th trng liên ngân hàng vi mc lãi sut cao
mt cách bt thng hoc phi đi vay vi điu kin v tài sn đm bo cht ch thì
chng t là ngân hàng này có du hiu gp khó khn thanh khon trong hot đng
kinh doanh ca mình.
L t vic bán tài sn: Khi ngân hàng vi bán tài sn và sn sàng chu l ln
chng t ngân hàng đang gp phi mt vn đ nào đó trong vn đ thanh khon. Vì
bán tài sn ngân hàng vi vã s phi chp nhn mt đi nhng khon thu nhp to ra
t tài sn trong tng lai cng nh các chi phí giao dch tr cho ngi môi gii liên
quan đn vic bán tài sn đó.
Thiu kh nng đáp ng nhu cu vay vn ca khách hàng: Cho vay là mt
trong nhng hot đng quan trng nht ca NHTM vì hot đng này to nhiu li
nhun nht và kéo theo các nghip v khác phát trin. Do đó, khi ngân hàng không
đáp ng đy đ và kp thi các cam kt tín dng thì chng t ngân hàng đang thiu
ngun cung thanh khon.
Thng xuyên vay vn t NHTW: NHTW gi vai trò là ngi cho vay cui

cùng đi vi các NHTM. Cho nên, khi mt ngân hàng có du hiu buc phi đi vay
NHTW vi khi lng ln và thng xuyên thì ngân hàng đó cn phi xem xét li
chính sách qun lý thanh khon ca mình đ ly li nim tin ca công chúng.
Nu nh xut hin mt trong các du hiu th trng nêu trên mà không có
các bin pháp cng c kh nng thanh khon kp thi thì nguy c ngân hàng đó ri
vào tình trng mt kh nng thanh khon là không nh. Các nhà qun tr ngân hàng
cn phi tp trung xem xét, rà soát, cng c li toàn b hot đng và tin hành công
tác qun tr thanh khon đ ci thin kh nng thanh khon và ly li nim tin ni
công chúng.
 Phân tích nguyên nhân ri ro thanh khon
Nhà qun tr sau khi nhn din đc ri ro, phi tìm hiu đâu là nguyên nhân
gây ra ri ro thanh khon ca ngân hàng, xác đnh đó là nguyên nhân khách quan
12


hay ch quan. T đó, nhà qun tr mi có th đ ra bin pháp hu hiu đ hn ch,
phòng nga ri ro.
1.1.5.2 o lng ri ro thanh khon
Mt s phng pháp đo lng ri ro thanh khon đã đc phát trin bao
gm: Phng pháp tip cn ngun và s dng ngun; phng pháp tip cn cu trúc
vn; phng pháp xác đnh xác sut mi tình hung và phng pháp tip cn các
ch s thanh khon, phng pháp thang đáo hn Mi phng pháp đu đc xây
dng da trên mt s gi đnh nên ngân hàng ch có th c lng gn đúng mc
cu thanh khon thc t ti mt thi đim nht đnh. ó chính là lý do vì sao nhà
qun lý thanh khon phi xác đnh d tr thanh khon gm 2 b phn là d tr k
hoch (đáp ng nhu cu thanh khon đã đc d kin) và d tr b sung (nhu cu
thanh khon ngoài d kin) đ luôn sn sàng điu chnh mc d tính mi khi ngân
hàng có thông tin mi.
1.1.5.2.1 Phng pháp tip cn ngun và s dng ngun
Phng pháp này da trên mt thc t là: Kh nng thanh khon ca ngân

hàng tng khi tin gi tng và cho vay gim. Ngc li, nó gim khi tin gi gim
và cho vay tng.
Ngay t đu nm, ngân hàng c lng nhu cu thanh khon ca các tháng,
quý trong nm.
Các bc chính trong phng pháp này gm:
− Bc 1: c lng nhu cu vay vn và lng tin gi trong giai đon
ngân hàng c tính trng thái thanh khon (giai đon k hoch).
− Bc 2: Tính toán nhng thay đi d tính v cho vay và tin gi trong
giai đon k hoch.
− Bc 3: c lng trng thái thanh khon ròng ca ngân hàng bng cách
so sánh mc đ thay đi d tính trong cho vay và mc thay đi d tính trong tin
gi.
13


 d báo các khon tin vay và tin gi cho mt khong thi gian trong
tng lai, ngân hàng có th dùng các bin s ca thng kê kinh t và xác đnh mi
quan h gia chúng vi xu hng vn đng ca tin vay và tin gi:
(A) Thay đi ca tng s tin vay trong khong d báo tùy thuc vào:
• Tc đ tng trng GDP d kin.
• Li nhun doanh nghip d kin.
• T l tng trng v cung ng tin ca NHTW.
• T l tng trng ca tín dng thng mi.
• T l lm phát d kin.
(B) Thay đi ca tng s tin gi và các khon n phi tin gi trong khon
d báo tùy thuc vào:
• Tng trng v thu nhp cá nhân d kin.
• Mc tng bán l d báo.
• T l tng trng cung tin ca NHTW.
• Li sut d kin ca tin gi trên th trng tin t.

• T l lm phát d kin.
Sau khi dùng nhng bin s thng kê kinh t d báo trên, ngân hàng có th
c lng nhu cu thanh khon bng cách tính:
Thanh khon d kin tháng (quý) = thay đi d kin - thay đi d kin
ca tin gi ca tin vay
Nu thanh khon tháng (quý) <0: thiu ht thanh khon, cu thanh khon
trong k tng nhanh hn cung thanh khon so vi đu nm và ngc li.
1.1.5.2.2 Phng pháp tip cn cu trúc vn
c tin hành theo hai bc:
Bc 1: Chia các khon tin gi và các ngun khác thành nhiu loi trên c
s c lng xác sut rút tin ca khách hàng. Ví d tin gi và các ngun khác ca
ngân hàng có th chia thành 3 loi:
• Loi 1: n đnh thp.
14


• Loi 2: n đnh va phi.
• Loi 3: n đnh cao.
Bc 2: Xác đnh mc d tr thanh khon cho tng loi trên c s n đnh t
l d tr thích hp vi trng thái ca chúng. Ví d:
• i vi loi 1: 95%.
• i vi loi 2: 30%.
• i vi loi 3: 15%.
Nhu cu thanh khon cho tng các loi tin gi đc xác đnh nh sau:
D tr thanh khon cho tài sn n huy đng = 95%*(Loi 1-DTBB)+30%*(Loi 2-
DTBB)+15%*(Loi 3-DTBB)
Nhu cu thanh khon cho các khon vay ca khách hàng đã tha mãn các
tiêu chun tín dng thì đc xác đnh nh sau:
Tng nhu cu thanh khon = D tr thanh khon tài sn n huy đng + Nhu cu
tin vay tim nng

1.1.5.2.3 Phng pháp xác đnh xác sut mi tình hung
Bc 1: Ngân hàng phng đoán kh nng xy ra mi trng thái thanh khon
theo 3 cp đ:
− Kh nng xu nht khi: Tin gi xung thp di mc d kin và tin
vay lên cao trên mc d kin.
− Kh nng tt nht khi: Tin gi lên cao trên mc d kin và tin vay
xung thp di mc d kin.
− Kh nng thc t nm  cp đ nào đó gia 2 cp đ trên.
Bc 2: Xác đnh nhu cu thanh khon theo công thc:
Trng thái thanh khon d kin =
∑
n
SDiPi
1
*

Trong đó P
i
: Xác sut tng ng vi mt trong 3 kh nng
SD
i
: Thng d hoc thâm ht thanh khon theo mi kh nng
15


1.1.5.2.4 Phng pháp ch s thanh khon
Mi ch s th hin mt khía cnh v nng lc thanh khon ca ngân hàng:
 Ch s trng thái tin mt

Ch s trng thái tin mt =
Tin mt + tin gi ti các đnh ch tài chính

*100%
Tng tài sn

V mt lý thuyt, ch s này càng ln thì ngân hàng càng có kh nng thanh
toán tc thi đ x lý các nhu cu tin mt tc thi. Tuy nhiên, nu ch tiêu này trên
thc t quá cao thì s làm cho li nhun ca ngân hàng gim xung bi vì các tài
sn tin mt hoc tng đng tin thng ít đem li li tc cao cho ngân hàng.
 Ch s chng khoán thanh khon

Ch s chng khoán thanh khon =
Chng khoán thanh khon
*100%
Tng tài sn

Các chng khoán thanh khon (CKTK) trên bng cân đi tài sn bao gm
các chng khoán kinh doanh, chng khoán đu t sn sàng đ bán. Nu ch tiêu
chng khoán thanh khon càng ln thì ri ro thanh khon mà ngân hàng phi đi
mt càng gim.
 Ch s nng lc cho vay


Ch s nng lc cho vay =(D n/ tng tài sn) x100%

Vì tín dng và cho thuê tài chính đc xem là nhng tài sn ít thanh khon
nht, do đó nu ch tiêu này càng ln thì ngân hàng càng bc l là kém thanh khon
tuy nhiên li đem li li nhun cao cho ngân hàng.
16

 Ch s d n/tin gi khách hàng: Ch tiêu này th hin vic ngân hàng
đã s dng bao nhiêu phn trm tin gi khách hàng đ cung ng tín dng. Ch tiêu
này càng thp thì kh nng thanh khon ca ngân hàng càng cao và ngc li.
Tuy nhiên đ nhn đnh đúng v trng thái thanh khon ca mt ngân hàng
bng phng pháp ch s thanh khon, thì mi ch s nêu trên đu cn phi đc so
sánh vi giá tr trung bình ca các ch s này vi các ngân hàng tng đng trong
cùng khu vc, hot đng trong môi trng tng t.
1.1.5.2.5 Phng pháp thang đáo hn
Phng pháp này xây dng thang đáo hn đ so sánh các dòng tin ra và
dòng tin vào trong mi ngày hoc trong mt thi k nht đnh, qua đó xác đnh
đc các trng thái thanh khon ròng và trng thái thanh khon tích ly.
Các dòng tin ra có th đc xp th t theo ngày mà các tài sn n đáo
hn, ngày sm nht mà ngi gi tin tit kim thc hin quyn rút tin gi trc
hn, hoc ngày sm nht mà các nhu cu v vn phát sinh mt cách đt xut.
Các dòng tin vào có th đc xp th t theo ngày mà các tài sn có đáo
hn hoc cn c vào c tính ca ngân hàng v dòng tin.
Cng có th d báo các dòng tin theo các kch bn khác nhau thông qua
vic xem xét trong các điu kin bình thng, điu kin ngân hàng gp khó khn
và điu kin th trng gp khó khn.
 Ý ngha, mi liên h gia các phng pháp
Các phng pháp trên đu da trên 3 nguyên tc ch đo:
Mt là, hot đng ca b phn huy đng vn và s dng vn phi phi hp
nhp nhàng, bám sát tình hình thc t.
Hai là, trong qun tr thanh khon phi d đoán đc khi nào khách hàng
gi tin, xin vay, d đnh rút vn, đc bit là nhng khách hàng ln đ nhà qun
tr thanh khon có th d kin đc phn thng d hay thâm ht thanh khon và x
lý có hiu qu tng trng hp.
Ba là, vic xác đnh nhu cu thanh khon và các quyt đnh liên quan đn

thanh khon phi đc phân tích thng xuyên liên tc và x lý kp thi. Tránh
17


kéo dài quá lâu mt trong hai tình trng thng d hay thâm ht.
Nh vy, các phng pháp trên đu hng đn mc đích chung là d báo,
đo lng ri ro thanh khon ti các NHTM, tuy nhiên cách tip cn và đo lng
khác nhau. Thc cht ca phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn ch yu
đo lng nhng thay đi d tính trong tin gi và cho vay ca ngân hàng (đo lng
c ngun cung và ngun cu thanh khon) trong khi đó phng pháp tip cn cu
trúc vn ch quan tâm đn cu thanh khon thông qua vic phân chia c cu ngun
vn huy đng theo kh nng ngun vn này b rút ra khi ngân hàng. Còn theo
phng pháp thang đáo hn s giúp cho ngân hàng d báo đc trng thái thanh
khon ròng và trng thái thanh khon tích ly trong mi ngày hoc trong mt thi
k nht đnh. Phng pháp tip cn ch s thanh khon da trên báo cáo tài chính
và kinh nghim ca các nhà qun tr giúp cho nhà qun tr lng hóa bit đc c
cu tài sn và ngun vn đc phân b nh th nào, bao nhiêu phn trm vào tài
sn thanh khon, bao nhiêu phn trm ngun vn huy đng s dng cho vay, nng
lc cho vay ca mt ngân hàng Thc t trong quá trình qun tr ri ro thanh
khon, đ các ngân hàng có th d báo đc chính xác nhu cu thanh khon thì có
th kt hp hài hòa các phng pháp đo lng trên.
1.1.5.3 Kim soát và phòng nga ri ro thanh khon
Kim soát và phòng nga ri ro là trng tâm ca QTRR. ó chính là vic s
dng các bin pháp, chin lc, các chng trình hot đng đ ngn nga, phòng
tránh hoc gim thiu các tn tht, nhng nh hng không mong mun có th xy
ra đi vi ngân hàng. Thông thng, đ phòng nga RRTK, NHTM s d tr mt
lng thanh khon hp lý đ đm bo kh nng thanh toán ca các NHTM. Qua
nhiu nm, các nhà qun lý ngân hàng đã phát trin mt s chin lc nhm gii
quyt vn đ thanh khon ca ngân hàng: Chin lc qun lý TSC, chin lc qun
lý TSN và chin lc qun lý phi hp.

1.1.5.3.1 Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn có.
c đim: gm 2 cách tip cn.