Di cư và chính sách tài chính hỗ trợ phát triển nhà cho người co thu nhập thấp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
*************************



LÂM M TIÊN


DI C VÀ CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH H TR PHÁT
TRIN NHÀ  CHO NGI CÓ THU NHP THP
TRểN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH


Chuyên ngành : KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
Mã s : 60.31.12




LUN VN THC S KINH T



TP. H Chí Minh, 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
*************************

LÂM M TIÊN


DI C VÀ CHệNH SÁCH TÀI CHệNH H TR PHÁT
TRIN NHÀ  CHO NGI CÓ THU NHP THP
TRểN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH

Chuyên ngành : KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
Mã s : 60.31.12



LUN VN THC S KINH T


Ngi hng dn khoa hc:
TS. BÙI TH MAI HOÀI


TP. H Chí Minh, 2012

MC LC


Li cam đoan i
Li cm n ii
Danh mc t vit tt iii
Danh mc bng, biu, hình v iv
Tóm lc đ tài v
Phn m đu vi

Chng 1: Lý thuyt v di c và chính sách tài chính h tr nhà  cho
ngi có TNT 1
1.1 Tng quan v di c và nhà  cho ngi di c 1
1.1.1 Khái nim, đc đim và nguyên nhân di c 1
1.1.2 Nhà  và tm quan trng ca vic cung cp nhà  cho ngi di c 6
1.2 Chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có TNT trong mi quan
h vi vn đ di c 8
1.2.1 Thu nhp thp 8
1.2.2 Chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có TNT nói chung 11
1.2.3 Chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi di c có TNT 15
1.3 Tham kho kinh nghim t mt s quc gia v chính sách tài chính h
tr nhà  cho ngi có TNT trong mi quan h vi vn đ di c 18
1.3.1 Singapore – Nhà  xã hi thành công nh s ng h và tr giúp v
tài chính t chính ph 18
1.3.2 Trung Quc – Nhà  t n lc cho ngi di c 20
1.3.3 Hàn Quc – Phát trin nhà thuê cho ngi có TNT 21
1.3.4 M - Bo lãnh tín dng h tr mua nhà TNT 23
1.3.5 Bài hc kinh nghim rút ra 23

Chng 2: Thc trng vn đ nhà  cho ngi có thu nhp thp ti
TP.HCM trong mi quan h vi tình hình di c và nhu cu lao đng 26

2.1 Tng quan v nhà  TNT ti TP.HCM 26
2.1.1 Ngi có TNT không có kh nng tip cn th trng nhà  28
2.1.2 Th trng nhà  TNT mt cân đi cung cu 29
2.2 Sc ép v nhà  TNT đi vi TP.HCM t hin tng nhp c quá mc
ca ngi dân các tnh 32
2.2.1 Áp lc t tình hình nhp c thi gian qua 32
2.2.2 Gánh nng tng lên do nhu cu lao đng tng trong thi gian ti 35

2.2.3 Mc đ hp dn ca TP.HCM đi vi ngi dân nhâp c 38
2.3 Thc trng chính sách h tr phát trin nhà  cho ngi có TNT ti
TP.HCM trong mi quan h vi vn đ di c 40
2.3.1 Các chính sách tài chính h tr phát trin nhà  cho ngi di c có
TNT đang đc áp dng 40
2.3.2 Các chính sách h tr khác 41
2.3.3 ánh giá vic thc hin chính sách phát trin nhà  TNT ti
TP.HCM trong mi quan h vi vn đ di c 42

Chng 3: Mt s gi ý v chính sách h tr phát trin nhà  cho ngi có
thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM trong mi quan h vi vn đ di c 50

3.1 Nguyên tc xây dng khung chính sách phát trin nhà  cho ngi
TNT trên đa bàn TP.HCM trong mi quan h vi vn đ di c 50
3.2 La chn đi tng h tr nhà  TNT trong mi quan h vi vn đ di
c 53
3.3 Các gii pháp tài chính h tr phát trin nhà  TNT trong mi quan h
vi vn đ di c 54
3.3.1 Nâng cao nng lc tài chính ca Qu phát trin nhà  TP.HCM 55
3.3.2 iu tit ngân sách t Trung ng 55
3.3.3 Huy đng vn t các DN hot đng trên đa bàn 57
3.3.4 H tr các nhà đu t tham gia các d án nhà  TNT 58
3.3.5 Huy đng các ngun vn khác 59
3.4 Các gii pháp h tr khác 61
3.4.1 Gii pháp h tr phía cung 61
3.4.2 Gii pháp h tr phía cu 65
Tài liu tham kho
Ph lc

LI CAM OAN
Lun vn này là công trình nghiên cu đc lp, tác gi xin cam đoan
rng nhng nhn đnh và lun c khoa hc đa ra trong báo cáo này hoàn toàn
không sao chép t các công trình khác. Các s liu, báo cáo và thông tin trong
đ tài là trung thc và đc tng hp t nhng ngun thông tin có thc và mc
đ tin cy cao. Tt c các ni dung chi tit ca bài lun vn này đc trình bày
theo kt cu và dàn ý ca tác gi sau khi nghiên cu, thu thp và phân tích các
tài liu có liên quan và đc s góp ý t TS.Bùi Th Mai Hoài đ hoàn tt lun
vn.
Tác gi xin hoàn toàn chu trách nhim vi cam kt trên.




Tác gi




Lâm M Tiên








LI CM N

Tác gi xin bày t lòng bit n chân thành và s cm kích sâu sc đn
quý Thy Cô ca Trng i hc kinh t TP.H Chí Minh nhng ngi đã
tham gia ging dy, h tr, hng dn và khích l tác gi trong quá trình hc
tp, nghiên cu. c bit xin cm n TS. Bùi Th Mai Hoài, ngi hng dn
khoa hc cho tác gi trong quá trình nghiên cu.
Tác gi cng xin chân thành cm n gia đình, bn bè đã h tr và đng
viên trong quá trình tác gi thc hin đ tài này.



















DANH MC T VIT TT

Các ch vit tt Ting Anh
GDP Gross Domestic Product Tng thu nhp quc ni

HT Harris – Todaro Mô hình di c ca Harris và Todaro
HEPZA Ban qun lý Khu ch xut và công nghip
WB Word Bank Ngân hàng th gii
ODA H tr phát trin chính thc

Các ch vit tt Ting Vit
BS Bt đng sn
DN Doanh nghip
H i hc
BSCL ng bng sông Cu Long
GTGT Giá tr gia tng
KD Kinh doanh
KCN – KCX Khu công nghip – Khu ch xut
KHCN Khoa hc công ngh
KHKT Khoa hc k thut
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng mi c phn
TNDN Thu nhp doanh nghip
TNT Thu nhp thp
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
TW Trung ng
UBND y ban nhân dân
DANH MC BNG, BIU, HÌNH V


Bng 2.1: Dân s và bin đng dân s TP.HCM 27
Bng 2.2: Tng quan hai d án phát trin đô th ln nht TP.HCM 29
Bng 2.3: Kt qu xây dng nhà lu trú cho công nhân ti các KCN – KCX 30
Bng 2.4: Cung nhà lu trú cho công nhân trên đa bàn TP.HCM 1991 – 2009 31
Bng 2.5: Ni xut c ca nhng ngi nhp c đn TP.HCM qua các thi k 35

Bng 2.6: S lng DN và lao đng trong các DN ca TP.HCM 36

Hình 1.1: Xác đnh thu nhp thp theo phng pháp LICO 9
Hình 2.1: Dân s trung bình TP.HCM chia theo qun huyn 27
Hình 2.2: Tng dân s c hc ca TP.HCM giai đon 2005 – 2009 34
Hình 3.1: H tr t chính ph làm tng ngoi tác tích cc 52
Hình 3.2: Bng đ quy hoch khu đô th v tinh ca TP.HCM 62













TịM LC  TÀI NGHIÊN CU

 tài này nghiên cu chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có thu
nhp thp trên đa bàn Thành ph H Chí Minh (TP.HCM) trong mi quan h
vi vn đ di c. Cho đn lúc này các đ tài nghiên cu trc hoc xung quanh
vn đ di c nh nguyên nhân, đc đim, h qu…hoc ch xoáy vào chính
sách nhà  cho ngi có thu nhp thp. Cha có đ tài nào xem xét c hai vn
đ trong mi tng quan vi nhau.
Phân tích vn đ “Di c và chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi
có thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM” đc thc hin trên c s vn dng

các mô hình lý thuyt v di dân và các mô hình lý thuyt kinh t hc phúc li.
Bên cnh đó, mt s kt qu t nghiên cu “Chính sách tài chính phát trin th
trng nhà  cho ngi có thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM” (Bùi Th Mai
Hoài, 2010) đc s dng làm c s cho gi ý chính sách ca đ tài này.
Sau phn c s lý thuyt, thc trng áp lc v nhà  thu nhp thp đc
trình bày thông qua đánh giá sc hp dn ca TP.HCM đi vi nhng ngi di
c và phân tích sc ép t hin tng di c này lên vn đ nhà  ca đa
phng. Trong đó, nhu cu lao đng - đc bit là lc lng công nhân ti các
KCN ca đa phng này giai đon 2011 – 2015 càng cho thy vn đ nhà 
cho ngi có thu nhp thp là vô cùng cp bách và cn thit phi có gii pháp
đ gii quyt nhm ngn chn nhng h qu xu không mong mun.
im mi ca đ tài này là đa ra gii pháp tài chính cho vn đ nhà 
thu nhp thp trên c s s n lc ca chính bn thân ngi di c, s điu tit
ngân sách t trung ng (TW) và trách nhim ca ngi s dng lao đng đ
gii quyt thc trng.




PHN M U

I. C S HÌNH THÀNH  TÀI
S di c t các vùng quê nghèo hoc các tnh thành vào các trung tâm
công nghip hoc các thành ph ln là mt xu hng khá ph bin  các quc
gia có nn kinh t đang hoc kém phát trin. ã có nhng nghiên cu chng
minh rng “hin tng này có th góp phn phát trin kinh t và làm gim
nghèo cho các quc gia ông Nam Á” (Priya Deshingkar, 2006). Tuy nhiên,
qua quan sát thc t cho thy thc trng này cng đa đn không ít khó khn
và thách thc cho các cp chính quyn trên nhiu khía cnh nu nh vn đ
ch  cho đi tng này không đc gii quyt tha đáng.

Là mt trong hai thành ph ln nht Vit Nam, vi đc đim nng đng
và phát trin trên nhiu mt nh kinh t, vn hóa, xã hi, TP.HCM đã tr thành
đim đn lp nghip lý tng ca ngi dân  hu ht các tnh thành trên c
nc. Sc hp dn ca TP.HCM đã khin cho dòng ngi di c đn đây ngày
càng đông và đã to ra mt lc lng lao đng di dào cho ni này. Tuy nhiên,
phn ln lc lng này là lao đng ph thông vi trình đ chuyên môn thp đã
đa đn nhng hn ch nht đnh cho ngun nhân lc ca đa phng. Bên
cnh đó, cùng vi nhng h nghèo bn đa, nhng ngi di c vi trình đ
thp đng ngha là thu nhp không cao đã góp phn làm gia tng ri ro v
nhiu mt ca đi sng xã hi  đa phng. Mt trong nhng ri ro đó là vn
đ nhà  không đc đm bo, các khu nhà  chut hình thành là ni hoành
hành ca tht nghip và các t nn xã hi, đã làm m đi v đp ca mt đô th
vn minh.
 gii quyt vn đ này chc chn cn phi có s h tr t các cp
chính quyn, trong đó quan trng nht là h tr tài chính đ giúp cho nhng
ngi có thu nhp thp trên đa bàn “an c” đ h “lc nghip”. Nhng vi
ngun lc tài chính có hn, TP.HCM không th h tr nhà  cho tt c nhng
ngi có thu nhp thp đang sinh sng ti TP.HCM, càng không th h tr cho
tt c nhng ngi nhp c có thu nhp thp đang đnh c trên đa bàn. Cho
nên, bài toán đt ra là chính sách tài chính phi nh th nào (ly vn  đâu, h
tr di hình thc gì, đi tng nào nên đc h tr…) đ đm bo li ích –
chi phí ti u và phù hp vi mc tiêu phát trin ca đa phng.
Vi lý do đó, nghiên cu “Vn đ di c và chính sách tài chính h tr
nhà  cho ngi có thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM” là cn thit hng
đn gi ý mt chính sách tài chính thit thc và có gn lc đi tng nhm h
tr nhà  cho nhng ngi có thu nhp thp thc s xng đáng nhn đc h
tr và giúp h tr thành lc lng lao đng cn thit cho mc tiêu phát trin
ca TP.HCM.
II. MC TIÊU VÀ QUY TRÌNH NGHIÊN CU
Mc tiêu ca đ tài là: Tìm hiu và phân tích thc trng nhà  cho

ngi có thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM trong mi quan h vi vn đ di
c ca ngi dân t các tnh khác đn ni đây thông qua tr li hai câu hi sau:
Sc ép t hin tng di c ca ngi dân các tnh đi vi TP.HCM
có ln hay không? (đc bit là áp lc v nhà  mà chính quyn TP.HCM phi
đng đu)
Bài toán chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có TNT trong
mi quan h vi vn đ di c nên đc TP.HCM gii quyt nh th nào khi áp
lc ngày càng ln mà kh nng và ngun lc có hn?
 đt đc mc tiêu trên, đ tài đc thc hin theo quy trình sau:
Trình bày các khung lý thuyt v di c, nhà  cho ngi di c và
chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có thu nhp thp trong mi quan h
vi vn đ di c.
Phân tích thc trng chính sách nhà  cho ngi có thu nhp thp và
nhu cu nhà  cho ngi có thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM trong mi
tng quan vi vn đ di c và nhu cu lao đng (thông qua đánh giá các
chính sách tài chính nhm phát trin nhà  cho ngi có thu nhp thp, vic
thc thi các chính sách và kt qu đã đt đc. Bên cnh đó, đánh giá nhu cu
lao đng ca TP.HCM, đc bit là lao đng ti các KCN – KCX đ thy rng
gii pháp h tr nhà  TNT là cp bách và cn thit).
ánh giá sc hp dn ca TP.HCM đi vi nhng ngi di c đ thy
đc sc ép t dòng di c này lên chính sách nhà  thu nhp thp.
Gi ý mt s gii pháp đi vi chính sách tài chính h tr nhà  cho
ngi có thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM trong mi quan h vi vn đ di
c.
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
 tài này nghiên cu chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có thu
nhp thp ti Thành ph H Chí Minh và vic phân tích, đánh giá, gi ý chính
sách ca nghiên cu này đc đt trong mi quan h vi vn đ di c đ gii
quyt.
IV. CÁCH TIP CN VÀ PHNG PHÁP THC HIN  TÀI

Nghiên cu này s dng các lý thuyt v di c nh mô hình Harris –
Todaro (1970), mô hình Tiebout (1956); các mô hình lý thuyt kinh t hc
phúc li làm nn tng đ phân tích thc trng và nhu cu nhà  cho ngi thu
nhp thp trên đa bàn TP.HCM. Qua đó đa ra nhng gi ý đi vi chính sách
tài chính h tr nhà  cho ngi có thu nhp thp trên đa bàn TP.HCM trong
mi quan h vi vn đ di c.
Các k thut phân tích, tng hp, so sánh và thng kê mô t đc s
dng đ h tr cho quá trình thc hin đ tài này. Các thông tin t các nghiên
cu trc v đ tài này trên các sách, báo, tp chí, giáo trình, lun án, đ tài
nghiên cu các cp, các tài liu niên giám thng kê và nhng d liu tìm thy
trên internet đc thu thp và phân tích x lý trong mi quan h hài hòa gia
lý thuyt và thc tin. Bên cnh đó, kinh nghim v chính sách tài chính h tr
nhà  cho ngi có TNT t mt s quc gia trên th gii đc s dng đ so
sánh vi vn đ nhà  TNT ti TP.HCM. Ngoài ra, k thut thng kê mô t
cng đc s dng đ đánh giá các yu t hp dn ngi dân các tnh di c
đn TP.HCM thông qua bng câu hi kho sát đ thy đc sc ép mà
TP.HCM phi đi mt.
V. PHM VI THU THP D LIU
Vic thu thp d liu đc tin hành thông qua kho sát trên đa bàn
TP.HCM vi đi tng kho sát là nhng ngi di c t do t các tnh khác
đn đa phng này.
VI. ụ NGHA CA  TÀI NGHIÊN CU
i vi bn thân: qua vic thc hin đ tài này, tác gi có c hi tng
hp các kin thc đã hc vào gii quyt mt vn đ thc t. Qua đó, góp phn
nâng cao trình đ nhn thc, phân tích và đánh giá.
i vi chính quyn đa phng: kt qu nghiên cu s giúp chính
quyn đa phng nhn din rõ hn v nhu cu nhà  cho ngi thu nhp thp
trong mi quan h vi vn đ di c. Thy rõ và hiu rõ áp lc ca vn đ nhà 
và nhng khong trng ca chính sách h tr hin ti s giúp chính quyn đa
phng có đc nhng bc đi thích hp trong hoch đnh và thc hin chính

sách, đc bit là chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi thu nhp thp trên
đa bàn.
VII. KT CU CA LUN VN
Ngoài phn m đu, đ tài đc kt cu gm 03 chng:
Chng 1: Lý thuyt v di c và chính sách tài chính h tr nhà  cho
ngi có thu nhp thp (TNT).
Chng 2: Thc trng vn đ nhà  cho ngi có TNT ti TP.HCM
trong mi quan h vi tình hình di c và nhu cu lao đng.
Chng 3: Mt s gi ý chính sách tài chính h tr phát trin nhà  cho
ngi có TNT trên đa bàn TP.HCM trong mi quan h vi vn đ di c.

Trang 1


CHNG 1
LÝ THUYT V DI C VÀ CHệNH SÁCH TÀI CHÍNH
H TR NHÀ  CHO NGI CÓ THU NHP THP
1.1 Tng quan v di c và nhà  cho ngi di c
Có th nói vn đ di c t lâu đã tr nên quen thuc, nó nh mt tp quán
hay mt quy lut ca xã hi loài ngi. c bit ti các quc gia đang trong quá
trình đô th hóa, hin tng này càng din ra mnh m và thu hút s quan tâm
ca nhiu tng lp trong xã hi, nht là các cp chính quyn  ni đn bi các
dòng di c s to nên nhu cu nhà  mà nu các cp chính quyn không gii
quyt n tha s to ra nhiu h ly trong quá trình phát trin kinh t - xã hi
ca đa phng đó.  phn này, tác gi đi vào trình bày các khái nim, mô hình
lý thuyt liên quan đn di c, vn đ nhà  cho ngi di c và chính sách tài
chính h tr nhà  cho ngi có TNT nói chung và h tr nhà  cho ngi nhp
c có TNT nói riêng. Nhng lý thuyt này s làm nn tng cho phân tích nhu
cu và gi ý chính sách  các chng tip theo.
1.1.1 Khái nim và nguyên nhân di c

1.1.1.1 Khái nim di c
Có rt nhiu khái nim v di c, có th đim qua mt s khái nim di
đây:
 Di dân là s di chuyn ca con ngi t mt đa phng này đn
mt đa phng khác, có th là qun – huyn, tnh thành hay quc gia trong
khong thi gian mt nm hoc dài hn. Trong đó, nhng ngi trong quân đi,
di chuyn theo yêu cu ca quân đi s không đc xem là nhng ngi di c
(Haughton, 1999).
 Di c là s thay đi ch  ca dân c t mt đn v lãnh th đn
mt đn v lãnh th khác đ thit lp ni c trú mi trong mt khong thi gian
nht đnh (United Nations). Khái nim này nhn mnh mi quan h gia s di
chuyn ca ngi dân vi vic thit lp ni c trú mi.
Trang 2


 Di dân là s chuyn dch bt k ca con ngi trong mt không
gian và thi gian nht đnh kèm theo s thay đi ni c trú tm thi hay vnh
vin (Giáo trình Di dân và ô th hóa, 2006, Trng H Y T Cng ng).
Nh vy, nhìn chung các khái nim v di c đc trình bày di nhng
câu t khác nhau, nhng tt c đu phn ánh mt ni dung gn nh ging nhau
đó là: di c là s di chuyn ca ngi dân t ni h đã sng trc đó đn mt
đa phng khác nhm thc hin mc đích nào đó, s di chuyn này có th có
gii hn hoc vô hn v thi gian và có quan h mt thit vi ch . Bi vì vic
di c gn lin vi ch , vi các vùng lãnh th và nhng đn v hành chính
khác nhau, cho nên s di c bên cnh vic tác đng đn ngi di c nó cng to
ra nhng thách thc và nhng mi quan tâm ln cho các cp chính quyn (bao
gm chính quyn ni h ra đi và các cp chính quyn ti đa phng h đn).
1.1.1.2 Nguyên nhân di c
Các nghiên cu v di c đã đc bt đu t th k XIX và phát trin cho
đn hin nay. Nhìn chung, các lý do đa đn quyt đnh di c đu xoay quanh

vn đ kinh t, trong đó mô hình Harris – Todaro (1970) đc xem là đin hình
và đóng góp ln nht trong lnh vc nghiên cu di dân t nông thôn ra thành th
gn lin vi yu t này. Song bên cnh đó, khi nghiên cu trên giác đ phúc li
xã hi, Tiebout (1956) đã phát hin mt nguyên nhân khác khin ngi dân “b
phiu bng chân” khi cht lng hàng hóa, dch v công  các đa phng là
khác nhau. Nhng nghiên cu này là nn tng lý lun vng chc, có ý ngha
quan trng cho các nghiên cu trong giai đon hin nay.
(a) C hi vic làm và thu nhp - Mô hình HT
Mô hình Harris – Todaro

(HT)

là dòng lý thuyt chính thng và đc s
dng rng rãi trong các nghiên cu v di c ngày nay. Lý thuyt này cho rng
quyt đnh di c là da trên s khác bit v thu nhp k vng gia nông thôn và
thành th hn là ch da trên s khác bit v lng thc t. Bi vì da vào k
vng nên s di c này có th gây ra tình trng tht nghip  đô th khi mà k
vng thu nhp  thành th cao hn nhiu so vi thu nhp k vng  nông thôn.

Trang 3


Vi:
W
r
là lng (hay nng sut biên ca lao đng) trong khu vc nông thôn.
Wu là lng  khu vc thành th (có th da vào lng ti thiu theo quy
đnh ca chính ph).
Le là tng s lng công vic có sn  khu vc thành th, nó chính bng
s lng công nhân có vic làm  khu vc thành th.

Lus là tng s lc lng lao đng  đô th, bao gm ngi đang có vic
làm và ngi tht nghip đang tìm vic.
S di c t nông thôn ra thành th s din ra nu





HT cho rng quyt đnh di chuyn cùng vi k vng v kh nng thu
nhp cao và cuc sng khá hn đã gii thích ti sao đa s ngi dân di c t
nông thôn ra thành th ngay c khi phi đi din vi tình trng tht nghip hoc
thiu vic làm.  gii thích vn đ này HT quan tâm đn s khác bit trong giá
tr hin ti ca thu nhp k vng  nông thôn và thành th hn là lng hin
hành, th hin qua phng trình:

V(0) = [ P(t)Y
u
(t) – Y
r
(t) ]e
-rt
dt – C(0)

Trong đó:
V(0) là giá tr hin ti ca thu nhp ròng khi di chuyn t nông thôn ra
thành th
W
r
<
L

e

L
us
W
u
W
r
<
L
e

L
us
W
u
n
t=0
Trang 4


P(t) là kh nng đm bo công vic  khu vc thành th trong khong thi
gian t
Yu và Yr là thu nhp thc trung bình ln lt  khu vc thành th và khu
vc nông thôn
C là chi phí ca s di chuyn
r là t l chit khu
n là thi gian di c d đnh (the planning horizon)
Theo phng trình trên có th thy rõ rng quyt đnh di c ca cá nhân
ph thuc vào 2 nhân t chính là s khác bit trong thu nhp thành th - nông

thôn và kh nng tìm kim vic làm. Tt nhiên cng phi tính đn chi phí di
chuyn. Khi V(0) > 0 thì nhng ngi di c tim nng s quyt đnh di chuyn.
Tóm li: mô hình HT nghiên cu vn đ di c da trên phân tích li ích –
chi phí đa đn quyt đnh di c. Trong đó, chênh lch tin lng thc t gia
thành th và nông thôn cùng vi kh nng tìm kim công vic là nhng đng c
thúc đy ngi dân di c. Bên cnh đó, HT cng cho rng di c vn có th xy
ra ngay c khi tht nghip và thiu vic làm  đô th, vì ngi di c k vng vào
thu nhp tng lai nên s chp nhn tht nghip tm thi. Mc dù mô hình HT
vn còn nhng gii hn nht đnh, nhng nó vn có giá tr ln trong vic lý gii
vn đ di c. Lý thuyt này đã đc mt s nhà nghiên cu đánh giá cao. (Lai
Yew Hah và Tan Siew, 1985) nhn xét mô hình HT đã ch ra đc quy mô,
mc đ ca dòng di c ph thuc vào nhng mong đi v li ích cá nhân đc
đo bng s khác nhau trong thu nhp gia thành th và nông thôn.
(b) Cnh tranh đa phng - Mô hình Tiebout
Bi cnh phát trin ca th gii đã to ra nhng thay đi trong các nguyên
nhân dn đn s di c ca ngi dân, yu t kinh t không còn là nguyên nhân
duy nht cho tt c nhng ngi di c. Tiebout (1956) cho rng phúc li xã hi
cng là mt nguyên nhân khin ngi dân “b phiu bng chân” khi cht lng
hàng hóa, dch v công là khác nhau gia các đa phng. Các đa phng
Trang 5


không cung cp tt hàng hóa công thì ngi dân s b đi và di chuyn đn đa
phng khác có cht lng dch v tt hn đ sinh sng và làm vic. Hay nói
cách khác nhng đa phng nào có cht lng dch v v hàng hóa công tt
hn s tr nên hp dn hn và ngi dân s di c đn đó nhiu hn.
Trên thc t các thành ph tài tr cho hàng hóa công thông qua đánh thu.
Nhng vi nhiu cá nhân, quyt đnh sng  đâu ch đn thun da vào mc đ
cung cp hàng hóa công ca đa phng thm chí không hiu gì v chi tiêu và
thu đa phng. Mô hình Tiebout nhn đnh rng bt k s khác bit nào trong

s hp dn tài khóa ca thành ph đu s chuyn vào giá nhà . Nhng thành
ph có mc cung cp hàng hóa công tng đi cao thì giá nhà  s đt. Nh
vy, hàng hóa công ca mt đa phng có hp dn ngi dân khin h di
chuyn đn đó sinh sng thì s di chuyn này không ch đn thun là b phiu
bng chân mà còn bng ví tin ca h bi vì nó đã đc vn hóa vào giá nhà .
iu này có th suy ra rng, bt k s di chuyn nào ca ngi dân ch mang ý
ngha b phiu bng chân mà không quan tâm đn ví tin thì s gp khó khn
trong vn đ nhà . Và tt nhiên, nu ý ngh này tn ti  mt s lng đông
nhng ngi di c thì vn đ nhà  cho h tr thành áp lc đi vi ni h đn.
1.1.2 Nhà  và tm quan trng ca vic cung cp nhà  cho ngi di c
Nhà  là mt vt th đc kin trúc và xây dng ti mt đa đim c th
nhm mc đích phc v cho nhu cu trú ng và sinh hot hàng ngày ca con
ngi. Quá trình đu t xây dng nhà  là quá trình s dng các ngun lc gm
đt đai, nguyên vt liu, sc lao đng, vn đ kin to nhà và các c s h tng
cn thit (Turner and Ficher, 1972).
Nhà  là nhu cu rt quan trng trong đi sng con ngi. Nó không ch
là mái m mà còn là ni to ra cht lng cuc sng và biu hin kh nng tài
chính ca ngi s hu. Vì vy, nghiên cu vn đ nhà  không ch quan tâm
đn ngôi nhà mà còn quan tâm đn cuc sng ca ngi nghèo đô th (Perlman,
1987). S phát trin kinh t luôn đi lin vi s phân hóa giàu nghèo, thc t này
đc biu hin bi s chênh lch v thu nhp ngày càng gia tng trên phm vi
toàn th gii. Nhng ngi có thu nhp cao thì không khó đ s hu mt hay
Trang 6


thm chí nhiu ngôi nhà đp, trong khi đó mt b phn ln nhng ngi có thu
nhp thp li rt khó khn đ to lp nhà .
Riêng đi vi nhng ngi di c, quá trình phát trin kinh t, quá trình đô
th hóa din ra mnh m đã khuyn khích h di chuyn t các khu vc nông
thôn. Nhng ngi này di c ra thành th vi hy vng tìm kim nhng công vic

tt hn và ci thin tiêu chun cuc sng. Khi s lng nhng ngi di c gia
tng vt quá s phát trin ca c s h tng, cùng vi các h nghèo bn đa h
s to ra các khu nhà  chut  đô th. Bên cnh đó còn kéo theo tht nghip và
nhng tình trng ti t khác ca xã hi. Vì vy, Todaro (1976) cho rng phi đc
bit quan tâm đn vn đ này. ây là yu t quan trng đ ci thin b mt đô
th ca mt đa phng và khng đnh trình đ qun lý xã hi ca mt nhà nc
hay chính quyn  mt đa phng nào đó.
Các nhà làm chính sách tha nhn rng “nhà  gi mt vai trò quan
trng, nh hng đn hiu qu (outcomes) kinh t - xã hi ca nhng ngi
nhp c. Bn thân nhng ngi này xác đnh tìm kim mt ni  phù hp là mt
thách thc ln đi vi h” (Derwing and Krahn, 2006). Trong khi đó, nu cung
cp nhà  cho ngi di c mà thiu thì có th s có nhng h qu không tt v
mt kinh t c trong ngn hn và dài hn xy đn cho chính nhng ngi nhp
c và cho xã hi. Trong ngn hn, nhng ngi nhp c này bt buc phi gim
chi tiêu cho nhng nhu cu cn thit nh thc phm và qun áo. Trong dài hn,
nhng n lc hay kh nng ca h phc v cho s phát trin kinh t s b tr
ngi (Wachsmuth, 2008). iu đó có ngha là, tình trng ti t v nhà  ca
nhng ngi nhp c s tác đng đn s phát trin kinh t, xã hi ni h sinh
sng vì h không có đ điu kin thun li đ làm vic ht kh nng, cho nên
hiu qu kinh t - xã hi ni đó s không th đt đc nh mong mun. Do vy,
thông thng nhà  đc xem là yu t đu tiên đ ngi nhp c có th yên
tâm phát trin công vic lâu dài (Danso and Grant, 2001).
Ngoài yu t công vic, vn đ thiu thn nhà  ca ngi nhp c còn
nh hng đn th h tng lai. Tác đng sc khe t nhng ngôi nhà  nghèo
nàn là s xut hin ca các loi bnh dch, s nh hng đn s phát trin ca
th h tip theo (Krieger and Higgins, 2002).
Trang 7


Nhìn chung, nhà  trong mi quan h vi vn đ di c đã đang và s đa

đn nhiu tác đng không tích cc.  ngn chn vn đ này cn phi xây dng
mt chính sách nhà  thông minh, hng đn nhng ngi nhp c nhm nâng
cao hiu qu kinh t - xã hi ca h cng chính là góp phn vào s thnh vng
ca xã hi nói chung (Wachsmuth, 2008). Tt nhiên, mt chính sách thông minh
không bao gi hng đn tt c nhng ngi nhp c mà phi có s la chn
đi tng phù hp. i tng nào nên đc h tr và h tr nh th nào là hiu
qu, đó là nhng câu hi ln mà các cp chính quyn phi tr li bng chính
sách, phi vch rõ hng đi làm sao đ đm bo công bng xã hi và phát trin
kinh t bn vng.
1.2 Chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có TNT trong mi quan
h vi vn đ di c
Chính vn đ k vng ca ngi di c, h di chuyn c khi xy ra tình
trng tht nghip  ni đn và ch b phiu bng chân mà không xem xét đn ví
tin đã đa đn hin tng vn đ nhà  không đc đm bo khi di chuyn đn
ni mi. iu này không ch nh hng trc tip đn đi sng ca ngi di c
mà còn nh hng đn đa phng h di c đn. Do đó, nhà nc và chính
quyn các cp bt buc phi h tr đ gii quyt vn đ nhà  cho ngi có thu
nhp thp nhm đm bo phát trin kinh t bn vng cho đa phng. Vic h
tr phi đc xác lp trên c s xác đnh thu nhp thp và chính sách h tr nh
th nào cho phù hp.
1.2.1 Thu nhp thp
Theo Philip Giles (2004), có ba phng pháp xác đnh thu nhp thp đó
là: phng pháp LICO, phng pháp LIM và phng pháp MBM.
C ba phng pháp này đu s dng “gia đình kinh t” (economic family)
1

làm đn v đo lng và s dng thu nhp làm c s đ xác đnh dân c có thu
nhp thp. S liu v thu nhp đc s dng ch yu là t d liu điu tra,

1
Gia đình kinh t đc đnh ngha là mt nhóm ngi sng chung trong mt gia đình. Nhóm
ngi này có quan h vi nhau v huyt thng, hôn nhân hay quan h v mt lut pháp ví d
nh con nuôi.
Trang 8


ngoài ra cng có nhng cách khác đ khai thác thu nhp nh da vào chi tiêu,
tài sn, tng giai đon ca cuc sng nh: giai đon sinh viên, giai đon có con
nh hay giai đon v hu. Qua đó, s xác đnh đc thu nhp ca mt gia đình
có thuc mc thu nhp thp hay không. Thu nhp ca mt gia đình là thp khi
thu nhp đó thp hn mc trung bình ca xã hi.
Phng pháp gii hn thu nhp thp – LICO (The Low – income
cutoffs)
Theo phng pháp này, thu nhp thp đc xác đnh là mc thu nhp mà
ti đó t l chi tiêu cho các mt hàng thit yu gm thc phm, ch  và qun
áo ca mt gia đình so vi thu nhp mà gia đình đó kim đc cao hn mc
trung bình ca xã hi v t l này.

Theo Giles, t d liu s dng cho thy nhng gia đình có thu nhp cao
chi tiêu mt t l nh hn trong thu nhp cho nhu cu thit yu. Mc dù s tin
h phi chi nhiu hn các gia đình có thu nhp thp, nhng tính t l phn trm
thì thp hn và h chi nhiu cho hàng hóa th yu. Vì th, mi quan h gia chi
% thu nhp chi tiêu cho thc phm, nhà  và qun áo
$20,000
$40,000
$60,000
Chi tiêu trung bình
40%
20%
60%
Thu nhp sau thu
0
Hình 1.1: Xác đnh thu nhp thp theo phng pháp LICO

Trang 9


tiêu và thu nhp nói trên ch là c s đ xác đnh gii hn ch không quyt đnh
trng thái thu nhp thp. Trng thái thu nhp thp ca mt gia đình hoàn toàn
ph thuc vào thu nhp ch không ph thuc chi tiêu. Mt gia đình chi tiêu
90% ca thu nhp $60,000 cho thc phm, nhà  và qun áo không đc xem là
gia đình có thu nhp thp. Ngc li, mt gia đình ch chi tiêu 50% ca thu
nhp $20,000 s đc xem xét là gia đình có thu nhp thp.
Phng pháp đo lng thu nhp thp ậ LIM (The Low income
measures). Theo LIM, c s đo lng thu nhp thp là mt t l phn trm nht
đnh trên thu nhp trung bình ca các h gia đình trong xã hi.
Mc thu nhp tính toán ca tng h gia đình s đc điu chnh theo s
lng thành viên và tui tác các thành viên trong gia đình. Vic điu chnh thu

nhp da trên c s chi tiêu, nhu cu ca mt gia đình s tng khi s lng
thành viên tng. Hu ht mi ngi đng ý rng, nhu cu ca mt gia đình nm
thành viên phi nhiu hn gia đình có hai thành viên. Tng t, chi phí cho mt
gia đình có nm ngi ln phi cao hn chi phí cho gia đình có hai ngi ln
và ba tr nh.
Ví d ti Canada các yu t đc điu chnh theo các h s sau:
- Ngi ln tui nht trong gia đình là 1.0
- Ngi ln tui nhì trong gia đình là 0.4
- Các thành viên khác trong gia đình tui t 16 tr lên là 0.4
- Các thành viên di 16 tui là 0.3
Sau khi điu chnh, gia đình nào có t l thu nhp so vi thu nhp trung
bình ca các h gia đình trong xã hi thp hn t l quy đnh đc gi là gia
đình có thu nhp thp. T l này đc quy đnh khác nhau  các quc gia khác
nhau.
Phng pháp da vào r hàng hóa th trng ậ MBM (The Market
Basket Measure)
Trang 10


Phng pháp này tính toán chi phí cho mt r hàng hóa, dch v thit yu
trong mt nm. Nu gia đình nào có mc thu nhp thp hn chi phí ca r hàng
hóa này (có ngha là không đt đc mc đm bo ti thiu cho cht lng
cuc sng) thì đc xem là có thu nhp thp.
Mt lu ý quan trng là phng pháp này s dng d liu t giá c ca
mt r hàng hóa ch không da vào mc chi tiêu
2
. Hai khái nim này khác
nhau.
Các hàng hóa và dch v đc la chn vào r hàng hóa đ tính toán chi
phí phi tha:

- m bo ba n dinh dng.
- m bo mua sm qun áo cho công vic và các hot đng giao thip
xã hi.
- m bo nhà  cho ngi dân.
- m bo nhu cu phng tin vn chuyn đn ni làm vic, trng
hc, mua sm và các hot đng cng đng.
- m bo chi tr cho các nhu cu thit yu khác.
R hàng hóa này s đc điu chnh theo tng giai đon, tng khu vc và
tng quc gia vi điu kin phát trin kinh t - xã hi không ging nhau.
Tóm li: Trong ba phng pháp trên thì phng pháp đo lng thu nhp
thp – LIM đc xem là đn gin hn c, vì th nó đc s dng ph bin 
các quc gia trên th gii.
1.2.2 Chính sách tài chính h tr nhà  cho ngi có TNT nói chung
Có nhiu công c chính sách c trc tip ln gián tip mà chính ph có
th s dng đ tác đng đn th trng nhà  cho ngi có TNT theo hng tích
cc. Ví d, khi mt chính sách tác đng làm tng cung nhà  trên th trng,


2
Giá c r hàng hóa th hin chi phí ca mt la chn nht đnh v hàng hóa, dch v (hay nói
cách khác nó phn ánh chi phí sinh hot ca các h gia đình. Còn chi tiêu li phn ánh hành vi
và la chn ca ngi dân.
Trang 11


theo quy lut cung cu có th làm cho giá c th trng nhà  gim xung. Khi
đó, c hi mua hay thuê đc nhà ca ngi có TNT s tng lên. Tuy nhiên,
chính sách đc xem là ph bin và có tác đng trc tip đn th trng nhà 
cho ngi có TNT là chính sách tài chính. Phn này s trình bày hai hng h
tr, h tr phía cung và h tr phía cu.

1.2.2.1 Các công c tài chính h tr phía cung
Nhà  cho ngi có thu nhp thp có th gia tng nh vào mt s công c
làm tng cung nhà  di đây.
Tr cp và min thu
Tr cp t chính ph hoc t min gim thu có th khuyn khích các nhà
đu t phát trin th trng nhà . Nhng chính sách này đòi hi qun lý vi mô
phi cht ch, ví d đi tng thuê là ai? V trí nhà đt  đâu? Các ch tiêu này
phi đc xem xét và đánh giá k lng đ đm bo đ điu kin nhn h tr.
Qun lý và cung cp công
Thay vì tr cp cho các ch đu t, chính ph có th trc tip khuyn
khích phát trin nhà  thông qua ký kt hp đng vi các d án nhà  công
cng, trc tip qun lý và phát trin chúng. Chính sách này đánh mnh vào nhà
 công cng và là mt phng thc trc tip đ chính ph qun lý cho thuê đi
vi ngi thu nhp thp. Tuy nhiên, chính sách này có th làm gia tng chi phí
qun lý tim nng và các chi phí khác liên quan.
Gim chi phí xây dng
Nhng quy đnh và các chính sách thu ca chính ph có th to ra các
gii hn cho cu trúc ca nhng ngôi nhà mi. Mt s gii hn này liên quan
đn chi phí cho xây dng nhà mi và phc hi nhng ngôi nhà c
3
.
Ni lng


3
Có hai phng thc đ làm gia tng khi lng nhà  cho ngi có thu nhp thp trên phng
din cung đó là (1) phc hi và nâng cp: tr cp đ các h gia đình có s hu nhà khc phc
tình trng ti tàng ca cn nhà đang trú ng. (2) xây dng mi làm tng cung nhà , nhng
phng thc này khó đ đt đc mc tiêu vì ngi thu nhp thp có th mua và bán li cho đi
tng không thuc din thu nhp thp. Khi đó, li ích ca chính sách khó đt đc.