Luận văn thạc sĩ Phòng ngừa rủi ro giá dầu cho các Doanh nghiệp vận tải biển

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH


CÙ TH THUN


PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU CHO
CÁC DOANH NGHIP VN TI BIN




LUN VN THC S KINH T






TP.H CHÍ MINH – NM 2012


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH


CÙ TH THUN

PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU CHO
CÁC DOANH NGHIP VN TI BIN


Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính – Ngân Hàng
Mã s: 60.31.12



LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc
PGS.TS NGUYN TH LIÊN HOA



TP.H CHÍ MINH – NM 2012


LI CAM OAN




Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca bn thân. Các s liu và thông
tin s dng trong lun vn này đu có ngun gc, trung thc và đc phép công b.

Tác gi lun vn



Cù Th Thun

















DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1 Ch s tng trng GDP qua các nm 2006-2010
Bng 2.2: Li nhun t hot đng kinh doanh ca các công ty niêm yt trong ngành
vn ti bin nm 2006-2010
Bng 2.3 S liu tài chính CTCP Vn ti bin và thuê tàu bin Vit Nam (VST)
Bng 2.4: S liu tài chính công ty c phn vn ti bin và bt đng sn Vit hi
Bng 2.5: Chi phí xng du và kt qu kinh doanh ca GMD nm 2007-2011

Bng 2.6:Tác đng giá du đn tng chi phí xng du ca GMD t nm 2007-2011
Bng 2.7: So sánh chi phí, doanh thu và li nhun ca GMD t nm 2007-2011
Bng 2.8: Phòng h giá du ca GMD nm 2010
Bng 2.9 Phòng h giá du ca GMD nm 2011


DANH MC CÁC HÌNH, BIU 

Hình 1.1 Mi tng quan gia giá du thô WTI và giá bunker
Hình 1.2 Mi tng quan gia giá du thô Brent và giá bunker
Hình 1.3 Giá bunker và du thô (1990-2008)
Hình 1.4 Mi tng quan gia giá thuê tàu Handymax, Panamax
và giá bunker
Hình 1.5 Mi tng quan gia tiu th nhiên liu ca tàu hàng ri, tàu container và
giá bunker
Hình 2.1 Giá du t tháng 07/2006 đn tháng 01/2012.
Hình 2.2: T trng chi phí ca GMD t nm 2007-2011
Hình 2.3 C cu các doanh nghip tham gia điu tra phân theo loi hình
Hình 2.4: Quy mô doanh nghip kho sát
Hình 2.5: Mc đ quan tâm phòng nga ri ro giá du ca các doanh nghip kho sát
Hình 2.6: Mc đ quan tâm đn các sn phm phái sinh trong phòng nga ri ro
Hình 2.7: Mc đ đng ý vi các nguyên nhân dn đn vic doanh nghip ít quan
tâm phòng nga ri ro giá du bng sn phm phái sinh






DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

BBL: Barrel - n v đo lng: thùng du ( 8 bbl = 1tn du)
OPEC: Organization of the Petroleum Exporting Countries – T chc nhng nc
xut khu du
OTC: Over The Counter – Sàn giao dch phi tp trung
USD: United State Dollar – ng Dollar M
EUR: Euro – ng tin chung Châu Âu
VND: Vietnam Dong – ng Vit Nam
NYMEX: New York Mercantile Exchange – Sàn giao dch hàng hóa Newyork
ICE: IntercontinentalExchange – Sàn giao dch liên lc đa
WTI: West Texaz Intermediate – Du m bc M
DWT: Dead Weight Tonnage – Trng ti
BAF: Bunker Adjustment Factor – Ph phí xng du
WTO: World Trade Organization – T chc thng mi th gii


MC LC
LI CAM OAN
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH, BIU 
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
LI M U
CHNG 1 1
LÝ LUN TNG QUAN CA  TÀI VÀ BÀI HC KINH NGHIM V
PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU CA CÁC HÃNG TÀU
TRÊN TH GII 1
1.1 Phòng nga ri ro 1
1.1.1 nh ngha phòng nga ri ro 1
1.1.2 Nhng nghiên cu ca các nhà kinh t th gii v phòng nga ri ro bng
s dng sn phm phái 1

1.1.3 Nhng li ích ca vic s dng công c phái sinh trong vic phòng nga
ri ro 5
1.1.4 Nhng hn ch ca vic s dng công c phái sinh trong vic phòng nga
ri ro 6
1.2 Các nhân t tác đng đn giá du 6
1.2.1 Cung cu 6
1.2.2 Các yu t thi tit, thiên tai 7
1.2.3 u c 7
1.2.4 Tin t 7
1.2.5 Chin tranh 8
1.2.6 ình tr kinh t 8
1.3 nh hng ca ri ro giá du trong ngành vn ti 8


1.3.1 Vai trò du trong ngành vn ti bin 8
1.3.2 Công c phái sinh phòng nga ri ro giá du trong ngành vn ti bin
(Bunker Derivatives) 15
KT LUN CHNG 1 19
CHNG 2 20
THC TRNG S DNG CÁC CÔNG C PHÁI SINH CA CÁC DOANH
NGHIP VN TI BIN VIT NAM TRONG PHÒNG NGA RI RO GIÁ
DU THI GIAN QUA 20
2.1 Các ri ro trong ngành vn ti bin VN 20
2.1.1 Ri ro v nn kinh t 20
2.1.2 Ri ro v tài chính 21
2.1.3 Ri ro bin đng giá nhiên liu 23
2.1.4 Ri ro bin đng t giá 24
2.1.5 Ri ro chính sách, pháp lut 24
2.1.6 Ri ro khác 25
2.2 Phân tích nh hng giá du đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh

nghip vn ti bin – Nghiên cu tình hung Công ty C Phn Gemadept 26
2.2.1 Gii thiu v công ty c phn Gemadept 26
2.2.2 Phân tích nh hng giá du đn hot đng kinh doanh ca Gemadept 27
2.2.3 Tng quan chng trình phòng nga ri ro giá du ca Gemadept nm
2010 và nm 2011 30
2.3 Ti sao doanh nghip vn ti bin phi phòng nga ri ro giá du? 33
2.4 Nhng sn phm phòng nga ri ro giá du ti th trng Vit Nam: trng
hp ti ngân hàng Citi bank 35
2.4.1 Sn phm hoán đi du FO 380 (Fixed/Floating Swap on 380cst FO) 35


2.4.2 Sn phm mua s an toàn và tr phí - Buy Protection and pay premium on
380cst FO 36
2.4.3 Sn phm quyn chn Collar - Zero Cost Collar on WTI 37
2.4.4 Sn phm quyn chn 3 giai đon: 3 way (or Seagull) on 380cst FO 38
2.4.5 Sn phm đòn by hoán đi - Leveraged Knock – Out Swap on WTI 39
2.5 Thc trng s dng công c phòng nga ri ro giá du ti các doanh nghip
vn ti bin Vit Nam (kt qu kho sát) 40
2.5.1 Mc đ quan tâm đn phòng nga ri ro giá du và mc đ quan tâm s
dng sn phm phái sinh 41
2.5.2 Các nhân t ni ti nh hng đn quyt đnh phòng nga ri ro bng sn
phm phái sinh 45
KT LUN CHNG 2 47
CHNG 3 48
MT S  XUT NHM ÁP DNG CÁC SN PHM PHÁI SINH PHÒNG
NGA RI RO GIÁ DU C S DNG RNG RÃI 48
3.1 Nâng cao nhn thc, trình đ cùa doanh nghip v phòng nga ri ro giá du 48
3.2 Nâng cao nng lc t vn ca h thng ngân hàng trong kinh doanh sn phm
phái sinh phòng nga ri ro 53
3.3 Hoàn thin khung pháp lý cho vic kinh doanh, s dng sn phm phái sinh 53

3.4 Bin pháp b tr 54
KT LUN CHNG 3 56
KT LUN 57
TÀI LIU THAM KHO
PH LC


LI M U
1. S cn thit và tính thc tin ca đ tài
Th gii ngày càng tr nên bt n hn, nhng bt n trong giá c hàng
hóa và các bin s tài chính ngày càng thay đi theo nhng chiu hng khó
có th d báo đc. Nhng thay đi xu đi trong kt qu sn xut kinh doanh
ca các doanh nghip do hu qu ca nhng bt n ngày càng tng lên đc
bit là doanh nghip hot đng trong nhng ngành mà nhng bt n tác đng
trc tip ví d nh ngành hàng hi. Chúng ta đu bit rng giá du bin đng
tng gi, tng ngày theo chiu hng không th d báo, trong khi đó giá du
li chim 35-40% giá vn vn ti bin. Do vy, không l doanh nghip phi
phó thác “sinh mng” ca mình cho ri ro này. Rt may trên th trng tài
chính có nhng công c h tr cho vic phòng nga nhng bt n giá du
nhng thc t công vic phòng nga ri ro giá du còn m nht cha th
hin tính chuyên nghip.
Vì vy đ tài “ Phòng nga ri ro giá du cho các doanh nghip vn
ti bin” đc la chn nghiên cu nhm phân tích li ích phòng nga ri ro,
thc trng, xác đnh nguyên nhân vì sao doanh nghip cha mn mà trong
vic phòng nga bin đng giá du và đa ra gii pháp nâng cao hiu qu
phòng nga ri ro giá du.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
- Nghiên cu tìm hiu lý lun v phòng nga ri ro, công c phái sinh và
kinh nghim phòng nga ri ro giá du ca các hãng tàu trên th gii.
- Phân tích tác đng giá du đn kt qu kinh doanh ca mt doanh nghip

vn ti bin c th
- Kho sát tình hình s dng sn phm phái sinh đ phòng nga ri ro giá
du ca các doanh nghip vn ti bin Vit Nam
3. i tng và phm vi nghiên cu ca đ tài
 tài tp trung phân tích, đánh giá nh hng giá du đn hot đng
sàn xut kinh doanh ca doanh nghip vn ti bin.


 tài tp trung kho sát tình hình s dng công c phái sinh ca các
doanh nghip trong ngành vn ti bin.
4. Phng pháp nghiên cu
 tài s dng tng hp mt s phng pháp nghiên cu: thng kê
mô t, tng hp, so sánh, phân tích, phng pháp quan sát t thc tin đ
khái quát bn cht ca các vn đ nghiên cu.
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài li m đu, kt lun, mc lc, danh mc các t vit tt, danh mc các
bng, danh mc các hình, biu đ, danh mc tài liu tham kho, lun vn bao
gm 3 chng:
Chng1: Lý lun tng quan ca đ tài và bài hc kinh nghim v
phòng nga ri ro giá du ca các hãng tàu trên th gii
Chng 2: Thc trng s dng các công c phái sinh ca các doanh
nghip vn ti bin Vit Nam trong phòng nga ri ro giá du thi gian qua.
Chng 3: Mt s đ xut nhm áp dng các sn phm phái sinh
phòng nga giá du đc s dng rng rãi.

1



CHNG 1

LÝ LUN TNG QUAN CA  TÀI VÀ BÀI HC KINH NGHIM
V PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU CA CÁC HÃNG TÀU
TRÊN TH GII

1.1 Phòng nga ri ro
1.1.1 nh ngha phòng nga ri ro
Faruqee et al (1996) đnh ngha phòng nga ri ro (hedging) là mt cách thc qun
tr ri ro giá c liên quan vic mua và bán nhng tài sn tài chính mà giá tr ca nó
liên quan đn th trng hàng hóa làm c s
Kaminski (2004), phòng nga ri ro có th đc s dng bi nhng ngi tham gia
th trng ngi d đnh mua hoc bán mt hàng hóa ti mt thi đim trong tng
lai và ngi mong c đ bit vi giá nào chc chn tt hn h s tr hay nhn.
Phòng nga ri ro giúp cho vic lên k hoch và qun lý tài chính tt hn, và cho
phép ngi mua và ngi bán hàng hóa bo v chính h chng li nhng kt qu
thm khc tìm tàng ca vic thay đi đt ngt và không nhìn thy đc trên th trng
1.1.2 Nhng nghiên cu ca các nhà kinh t th gii v phòng nga ri ro bng
s dng sn phm phái
Carter, Roger và Simkins (2004) chng minh rng phòng nga ri ro tng giá tr
công ty đi vi ngành công nghip hàng không M
Bartram, Browmn và Fehle (2003) tìm thy vic s dng nhng sn phm phái sinh
ti các công ty phi tài chính và công ty phi tài chính M và phát hin ra rng phòng
nga ri ro là mt quy trình làm tng giá tr công ty mt cách đáng k.
Allayannis và Weston (2001) tìm ra mi quan h gia vic s dng nhng công c
phái sinh tin t và giá tr công ty là có mi quan h tích cc gia chúng và nhng
sn phm phái sinh giúp công ty gia tng giá tr công ty mt cách đáng k.
Casey (2001) nhn mnh rng chin lc phòng nga ri ro và chin lc tài chính,
chin lc đu t nên tin hành cùng vi nhau

2

Các phng pháp tip cn chung ca các nghiên cu thc nghim là đ xem xét
khuôn kh tân c đin ca Modigliani và Miller (1958), ni qun tr ri ro tài chính
 cp đ công ty có th to ra giá tr c đông khi có s không hoàn ho ca th
trng vn.
Graham và Smith (1999) và Graham và Rogers (2002) cho rng các lý do các công
ty phi phòng nga ri ro là các u đãi thu liên quan vi đng cong biu thu có
dng li và giúp tng kh nng vay n.
Nghiên cu ca Söhnke M. Bartram, Gregory W. Brown, and Frank R. Fehle
(2001) cho thy rng có rt nhiu nhân t đc trng ca công ty rt quan trng, và
nhng nhân t đc trng quc gia đó dng nh quan trng, và nhng nhân t đc
trng quc gia đó dng nh ít quan trng hn trong mu công ty ln hn. Trong
đó, nghiên cu đã xem xét vic s dng các công c phái sinh ca 7.292 công ty 
48 quc gia bao gm khong 80% tng vn th trng toàn cu ca các công ty phi
tài chính. Nhìn chung, vic s dng phái sinh trong các công ty quc t là ph bin.
Hn mt na s các công ty mu (59,8%) s dng mt s loi phái sinh. Khong
mt phn ba các công ty s dng phái sinh ngoi hi và lãi sut, và 10% s dng
phái sinh giá c hàng hoá. Cng trong nghiên cu này, mt kt lun quan trng là
các công ty  các nc kém phát trin, vi th trng phái sinh phái sinh có tính
thanh khon thp thì dng nh ít có kh nng phòng nga ri ro hn. iu này h
tr cho s khng đnh các nhà hoch đnh chính sách tài chính rng các công c
phái sinh là rt quan trng trong vic hn ch s suy gim mc đ nghiêm trng ca
nn kinh t  các nc phát trin.
Gay và Nam (1998) nhn thy rng nhng công ty vi c hi đu t m rng s
dng sn phm phái sinh nhiu hn. Kt qu nghiên cu ca h cho thy nhng
công ty có th và tin hành s dng sn phm phái sinh nh mt chin lc đ ti
đa hoá giá tr c đông.
Nguyen va Faff (2002) tranh lun đòn by tài chính, qui mô và tính thanh khon là
nhân t quan trng liên quan đn quyt đnh s dng sn phm phái sinh.

3



Berkman, Bradbury, Hancock và Innes (2002) cho thy qui mô và đòn by tài
chính là nhng bin s chính gii thích cho vic s dng sn phm phái sinh trong
c nhng công ty công nghip và khai thác m  Úc
Mc dù nhiu công ty và cá nhân s dng sn phm phái sinh là mt phn ca mt
chin lc toàn din đ qun lý nhng ri ro tài chính khác nhau h phi đi mt
(nh ri ro lãi sut, ri ro t giá, ri ro giá c hàng hoá và ri ro giá c phiu)
nhng s lm dng nhng công c này có th s to ra nhng khon l rt ln cho
công ty. Karpinsky (1998) và Singh (1999) tho lun nhng thm ho tài chính
khác nhau liên quan s dng ca nhng công c phái sinh. Karpinsky (1998) đã ch
ra các trng hp thua l khi s dng sn phm phái sinh. Nh công ty Sumitomo
l 3.500 triu USD nm 1996 vì hp đng giao sau đng; Metallgeselschft l 1.800
triu USD vì hp đng giao sau du nm 1993; công ty Kashima Oil l 1.500 triu
USD t công c phái sinh t giá nm 1994; Orange Country l 1.700 triu D t sn
phm phái sinh lãi sut nm 1994; Ngân hàng Barings l 1.400 triu USD t phái
sinh ch s chng khoán vi hp đng tng lai và quyn chn trái phiu nm
1995. Bank Daiwa l 1.100 triu USD t trái phiu nm 1996. Mt vài trng hp
đin hình trên cho thy nhng công ty gánh chu nhng khon l khng l khi giao
dch phái sinh. Vn đ là không phi là do các sn phm phái sinh mà là cách
chúng b s dng sai và hay lm dng quá mc
Khim và Liang (1997) khng đnh rng vic s dng và tác đng ca sn phm
phái sinh là khác nhau đi vi nhng công ty Singapore  nhng ngành ngh khác
nhau, vi doanh thu khác nhau, hình thc s hu, nhng doanh nghip liên quan
giao dch quc t và tình trng niêm yt.
Alkeback và Hagelin (1999) nghiên cu ch ra rng vic s dng sn phm phái
sinh thì ph bin  nhng công ty ln hn và mc đích chính là qun tr ri ro.

Ceuster, Durinck, Laveren và Lodewyckx (2000) nghiên cu vic s dng nhng
sn phm phái sinh bi nhng công ty phi tài chính hot đng ti B. H tìm thy

4



yu t quan trng ca nhng công ln vi thc t qun tr ri ro và nhiu yêu cu
cho chin lc qun tr ri ro nhng tht bi trong vic t chc kim soát vic qun
tr ri ro và quy trình báo cáo theo cách đc mong đi t chin lc qun tr ri ro.
El-Masry (2006) phát hin ra rng nhng công ty phi tài chính Anh s dng nhng
sn phm phái sinh đ qun tr nhng bin đng và đm bo dòng tin tt
Xét đn ngành vn ti bin, Kavussanos và Visvikis (2006b) xác nhn rng qun tr
ri ro trong ngành vn ti bin và nhng sn phm phái sinh ngành vn ti bin giúp
các ch tàu và nhng ngi thuê tàu n đnh thu nhp và chi phí ca h.
Kavussanos và Nomikos (1999) tìm thy là th trng giao sau là mt tín hiu tt
cho giá giao ngay và cung cp thông tin cho nhng thành phn tham gia th trng
vn ti bin. Do vy, các công ty vn ti bin có c hi s dng thông tin này mà
không phi mt phí. Thm chí điu này dng nh là mt quy lut chính xác và th
trng giao sau có trin vng tng giá cc, nhng ngi s hu tàu và nhng
ngi thuê tàu có th đi phó vi điu kin bt li khi h đi mt vi vn đ tài chính
Kavussanos et all (2005) khám phá vic s dng phòng nga ri ro ti th trng
vn ti bin Hy Lp và h cho thy là cách suy ngh truyn thng đã thay đi và
nhng ngi s hu tàu phi áp dng chin lc qun tr ri ro. Cng nh nhng
công c phái sinh vn ti bin và qun tr ri ro là nhng công c mi đi vi các
ch tàu Hy Lp h cn đc rèn luyn và xúc tin.
Aristeidis Samitas và Ioannis Tsakalos (2009) nghiên cu tm quan trong ca công
c phái sinh tác đng lên nhng doanh nghip vn ti bin và nhng nh hng
tim n tác đng lên giá tr công ty. Phng pháp áp dng đ đo lng giá tr công
ty là Tobin’s Q. Mô hình :

Ln (Tobin’s Q)=  + hedge + X + 
Tobin’s Q là giá tr công ty giá th trng/ giá s sách (Market price/Book Value)

5



Bin đc lp là dòng tin thun ca công ty (Net cash flow: NC) và n thun ca
công ty (Net Debts: ND) và bin ph thuc là MV/BV.
Cuc điu tra tr li câu hi vi nhng doanh nghip vn ti bin s dng nhng
công c tài chính phái sinh nh là vic tht s cn thiêt thì nhng công ty đó có
gim đc ri ro và làm tng giá tr công ty hay không? Mu nghiên cu là nhng
công ty niêm yt trên sàn chng khoán M ni mà cuc khng hong tài chính din
ra đu tiên. Mc đích nghiên cu cung cp chng c nhng công ty s dng sn
phm phái sinh đ qun tr nhng bin đng ri ro làm tng giá tr công ty. S dng
Tobin’s Q là giá tr công ty, nghiên cu đã tìm ra nhng kt qu cho thy vic s
dng sn phm phái sinh có nh hng tích cc. Giá tr công ty có th cao hn bng
vic s dng nhng công c phái sinh và cho thy rng vic s dng nhng công c
phái sinh làm gim đn mc ti thiu ri ro ca công ty và đm bo vic tng trng.
1.1.3 Nhng li ích ca vic s dng công c phái sinh trong vic phòng nga
ri ro
- Mt trong nhng li ích ca vic s dng công c phái sinh phòng nga ri
ro mang tính đòn by, ngi s dng có th kim soát c mt lng tài sn
ln vi mt chi phí rt nh
- Phòng nga ri ro bng công c phái sinh là công c tt nht đ đi phó vi
nhng bt n ngày càng gia tng trên th trng.
- Phòng nga ri ro bng công c phái sinh giúp phòng nga ri ro vi chi phí
hp lý
- Phòng nga ri ro bng công c phái sinh làm tng giá tr công ty mt cách
đáng k

- Phòng nga ri ro bng công c phái sinh làm ti đa hóa giá tr các c đông
- S dng sn phm phái sinh đ qun tr nhng bin đng và đm bo dòng
tin tt (n đnh thu nhp và chi phí).

6



1.1.4 Nhng hn ch ca vic s dng công c phái sinh trong vic phòng nga
ri ro
- Công c phái sinh cha đng đòn by khá cao có ngha là nhng thay đi
nh trong giá c có th dn đn nhng mc li nhun hoc mc l rt ln.
- Trong quá trình s dng sn phm phái sinh đ phòng nga ri ro rt d b
“quyn r” sang hng đu c
- Vic s dng công c phái sinh trong vic phòng nga ri ro s tr thành
“thm ha phái sinh” nu thiu vic giám sát và kim soát chng trình
phòng nga ri ro bng công c phái sinh này.
1.2 Các nhân t tác đng đn giá du
1.2.1 Cung cu
Du là mt hàng thit yu ca cuc sng. Nc tiêu th và nhp khu du ln nht
trên th gii là M, sau đó là Trung Quc và Nht Bn. Bt c điu gì làm gián
đon đn vic cung cp du s tác đng lên giá du thô. Các yu t nh thi tit
khc nghit, chin tranh, khng b, bt n chính tr, và nhng quyt đnh ca t
chc các nc xut khu du m (OPEC) có kh nng đy giá du lên hay xung.
K t khi du thô đc s dng đ sn xut các sn phm tiêu dùng khác nhau, t
xng, khí đt cho đn phân bón và m phm. Nhu cu v các sn phm này cng có
th nh hng đn giá ca du thô. Khi vic tiêu th các sn phm này gim thì nhu
cu v du thô cng gim xung, và điu này có th tác đng tiêu cc lên giá.
S lng hàng tn kho, doanh s và bn báo cáo tình trng du m ca EIA (C
quan Thông tin Nng lng M) cung cp đ làm sáng t s khó khn trong vic

kim soát tng lng du tiêu th. Các trader có th nhìn vào các báo cáo và thông
báo này đ hiu rõ hn các yu t nh hng đn vic tiêu th du.

7



1.2.2 Các yu t thi tit, thiên tai
Thói quen tiêu th theo mùa cng có th có nh hng đn giá ca du thô. Trong
sut nhng tháng thi tit lnh, khí đt s đc tiêu th nhiu hn nhng tháng m.
Ngc li, mùa hè ti M thng xuyên thy s tng giá xng do không đáp ng
đc nhu cu đòi hi cao. Mùa bão  b bin vùng Vnh ca Hoa K cng nh
hng đn giá du do cn bão gây ra mi đe da cho nhà máy lc du  Vnh
Mexico. Các nhà đu c nhn thc đc thói quen này đ đa ra quyt đnh giao
dch ca h.
Thiên tai, khí hu bin đi là nhng yu t ch yu có th nh hng đn giá du.
Ví d nh nm 2005 cn bào Katina đã làm gim sn lng sn xut du ca M
xung gn 1 na, làm cho giá du tng trên 70USD 1barrel trong 1 thi gian ngn.
(Khi giá lên quá cao, tng thng Bush đã cung cp 30 triu thùng du t qu d tr
du chin lc ca M, và đa giá du thp xung).
1.2.3 u c
Gn đây xy ra các cuc tranh lun v giá du thô trên toàn cu, do s gia tng đt
bin ca giá du trong mùa hè nm 2008. Các nhà đu c đã đóng vai trò ln trong
vic tng giá du thô ti thi đim này. Nhng nhà đu c giúp tng tính thanh
khon cho th trng, trên thc t nhng ngi này không có nhu cu thc trong
vic s dng du, nhng có kh nng nh hng đáng k lên giá du th gii.
Mt điu bn nên bit, tâm lý ca các nhà đu c khi giao dch không hoàn toàn da
trên quy lut cung cu. Vì vy, vic d đoán giá du thô da trên cung cu không
phi lúc nào cng đúng.
1.2.4 Tin t

T khi t giá du đc đnh giá theo USD, nhiu nhân t nh hng đn đng USD
có th tác đng đn th trng du. Nhìn mt cách tng th, giá du thô t l nghch
vi giá tr đng đôla. Mt đng đôla mnh ngha là ch cn vài đôla đ mua mt
thùng du. iu này thng tt cho khách hàng. Mt thùng du tr giá 100$ thì tt

8



cho nhà sn xut (không tt cho khách hàng) khi đng đôla mnh hn so vi các
đng tin khác. Tuy nhiên nu ch 100$ đi đc 64 EUR (mt đng đôla yu), giá
du cao không có ngha là tt cho nhà cung cp, do đng đôla M mt giá nên li
nhun ca h cng ít đi.
1.2.5 Chin tranh
Chin tranh đc bit là chin tranh ti nhng khu vc sn xut du nh hng rt
nhiu đn giá du. Ví d s bt n v chính tr  khu vc Trung ông, vn là ni
sn xut lung du ln trên th gii, s nh hng nhiu đn giá du. Tháng 7 nm
2008, giá du đt mc trên 136 USD/ thùng do s quan ngi ca th gii v chin
tranh ti Iraq và Afghanistan. Nguyên nhân chính ca s tng giá cao này là nhng
nhà sn xut du không thuyt phc đc ngi mua rng h có th tip tc sn
xut du mt cách bình thng.
Khi giá du tng lên nhng mc cao, ngi tiêu dùng s gim bt tiêu dùng nhiên
liu. Vic này s làm cho gim lng cu, và làm cho giá du xung giá tr li. ây
là quan h cung và cu và quan h phc tp gia ngi tiêu dùng và nhà sn xut.
1.2.6 ình tr kinh t
Khi nn kinh t b đình tr, nhiu yu t làm cho nhu cu tiêu th du giám sút. u
tiên, là lng nhiên liu cho vic đi li s b gim. Nhiu công ty, thu hiu tình
trng tài chính khó khn ca nhân viên, cng cho phép nhân viên làm vic t nhà 12
ngày trong tun. Nhu cu tiêu th gim s làm giá du gim.
1.3 nh hng ca ri ro giá du trong ngành vn ti

1.3.1 Vai trò du trong ngành vn ti bin
Bunker là nhiên liu du c bn trong ngành hàng hi. Nó là sn phm cui cùng
trong quá trình lc du sau khi tách thành phn nh là gasoline, du la và butan.
Trc 2003, giá du ch vào khong 30USD/thùng và chi phí bunker không đáng k
nhng bây gi khi giá du và giá bunker tng cao, chúng tr thành mt vn đ đau
đu cho các ch tàu và các công ty vn ti bin (Corbett,2006,p.2). Theo Stopford,

9



chi phí bunker bây gi tr thành mt trong nhng chi phí hot đng chính ca bt
k ch tàu nào và c tính khon 50% chi phí ca mt chuyn (Stopford
1997,p.166) hay thm chí gn đây là 60% (MIMA,2008,p.6) và t l này ngày càng
có xu hng ngày càng ln dn ln dn. T tình hình kinh t, vic bùng n giá
bunker s nh hng tiêu cc đn dòng tin và li nhun biên ca nhng công ty
vn ti bin. Ví d: A.P.Moller-Maersk báo cáo rng thay đi +/- 1USD/tn trong
giá bunker có th dn đn thay đi -/+ 12 triu USD doanh thu ca h
(Hansen,2007,p.15). Hn na, vào tháng 5.2006, NYK (Nippon Yoshen kaisha –
mt công ty vn ti bin ca Nht) báo cáo rng chi phí xng du tng đã “bào
mòn” 242 triu USD li nhun ca h (Roberts,2006). V khía cnh môi trng, nó
góp phn gim ô nhim môi trng vì nhng công ty vn ti bin gim tc đ, gim
tiêu th du đ có th tit kim chi phí trong kh nng có th.
1.3.1.1 Mi tng quan gia giá bunker và giá du thô
Giá bunker di chuyn rt sát vi giá du thô. Nhiu gii thích cho hin tng này.
Th nht, v khía cnh cu, du thô và bunker là hai hàng hóa ch yu và là nng
lng cn thit mà vic thay th b hn ch ít nht trong thi gian ngn và trung
hn. Th hai, v khía cnh cu, bunker là sn phm cui cùng trong quá trình chng
ct ca du thô do vy c hai có cùng ngun gc ban đu.
H s tng quan gia giá du và giá bunker s cho thy chúng có mi tng quan

gn nh th nào.
Vì nhu cu bunker gii hn ti các cng bin và vic cung cp bunker gii hn bi
kh nng lc du, mt s khác bit nh gia giá bunker và giá du thô ti các cng
th hin trong hình 1.3. H s tng quan gia giá du WTI và giá bunker 
Singapore là 0.98257 (ngha là đn 98,257% giá bunker ti Singapore bin đng
cùng chiu vi giá ca du WTI) trong khi gia giá du WTI và bunker ti
Rotterdam là 0.98249


10



Hình 1.1 Mi tng quan gia giá du thô WTI và giá bunker

Ngun :
/>

Tính toán tng t vi du Brent cho thy h s tng quan vi giá bunker ti
Singapore là 0.9825 và ti Rotterdam là 0.9834.
Có mt s khác bit nh h s tng quan gia giá du và giá bunker ti các cng
đc nhn mnh bi Kavussanos và Visvikis báo cáo rng giá bunker thng xuyên
bin đng theo xu hng rt gn th trng du (2006n,p.290)
Hình 1.2

M

i tng quan gi

a giá d


u thô Brent và giá bunker


Ngun :
/>

11



Ngoài ra chúng ta có th thy t hình 1.5 rng giá du không giao đng bt thng
nh giá bunker. Nguyên nhân chính ca yu t này là do du thô đc bán hu ht 
mi ni trong khi giao dch bunker ch din ra tt nhiên ti các cng và b kim soát
bi nhng công ty du đa quc gia.
Hình 1.3

Giá bunker và d

u thô (1990
-
2008)


Ngun : />
1.3.1.2. nh hng ca chi phí bunker cao lên ngành vn ti bin
Bunker là nhiên liu chính ca tàu mà không có sn phm nào thay th ít nht trong
giai đon ngn và trung hn. Chi phí bunker chim khong 60% ca chi phí chuyn
tàu và đóng vai trò quan trng trong lãi/l đi vi công ty vn ti bin. Vì th trng
vn ti bin ngày nay rt khó tng doanh thu, tit kim chi phí đc xem là mt

cách quan trng đi vi bt k công ty vn ti bin nào đ có th có li nhun. Kt
qu là, chi phí nhiên liu bunker tng cao làm li nhun biên b hp hn mà các
công ty vn ti bin có th nhìn thy đc. Trong mi liên h vi thng mi toàn
cu, MA báo cáo rng vn ti bin không th t bn thân có th làm tng cu mà
nhu cu bt ngun phi t s phát trin ca thng mi hàng hóa (2006,p.5). Cùng
thi gian đó Hansen nghiên cu cho rng s phát trin ca ngành vn ti bin có th
to ra c hi mi cho thng mi quc t (Hansen,2007). Có th hiu mi liên h
này là ngành công nghip vn ti bin càng phát trin thì càng h tr cho s phát
trin thng mi. Tuy nhiên ngày nay có tranh cãi cho rng chi phí ca vn ti bin,

12



không có bng giá chi phí là mt tr ngi ln nht đi vi thng mi toàn cu
(Benjamin & Rubin,2008,p.4).
Chi phí bunker chim khong 60% chi phí ca chuyn tàu do vy nó nh hng trc
tip đn hot đng hàng ngày ca bt k công ty vn ti bin nào. Trong sut thi
gian giá bunker tng  mc cao, các công ty vn ti bin c gng ht sc trong kh
nng đ tit kim chi phí. Vào ngày 06/08/2008, hi tho v “ Giá du tng cao và
nh hng ca nó đn ngành vn ti bin” do hip hi hàng hi Malaysia (MIMA)
t chc trong hi theo đng ý đa ra các gii pháp gim tiêu hao nhiên liu trong
hoàn cnh giá bunker tng cao nh ngày nay. Nhng gii pháp nh là: gim tc đ
tàu (đa thêm nhiu tàu vào s dng), ci thin máy móc, chân vt hot đng hiu
qu, xem li lch trình.
a. Mi tng quan gia giá cc và giá bunker – Giá bunker cao nh
hng đn chính sách giá cc
Nh đã đ cp bên trên, chi phí bunker chim khong 60% chi phí mt chuyn và
vi giá bunker phng ra nh ngày nay, phn trm đó ngày càng ln dn hn. Thông
thng, các ch tàu s đc bù đp bng vic tng ph phí xng du vi mt mc

giá cc cao hn . Kt qu là giá bunker càng cao thì giá cc càng cao. Giá bunker
và giá cc có tng quan cùng chiu. iu này th hin rt rõ ti nhng trung tâm
giá bunker ch yu nh ti Houston, Singapore và Rotterdam, giá bunker cao phn
ng tc thi đn s thay đi giá cc trên th trng giao ngay (Kavussanos
&Visvikis,2006b,p.297).
H s tng quan gia giá bunker vi giá thuê tàu cng ng h lp lun trên. Tuy
nhiên kt qu nhn mnh mt vài khác bit. H s tng quan trong hình 1.8 gia
giá thuê tàu Handymax (tàu ch hàng khô trng ti 45.000 DWT-50.000 DWT) và
giá bunker ti Singapore – Rotterdam – Houston ln lt là 0.8618 – 0.8627 –
0.8643 trong khi giá thuê tàu Panamax (tàu ch hàng khô trng ti 60.000 DWT-
80.000 DWT) ln lt là 0.8105 – 0.8101 – 0.8150. Lý do h s tng quan gia

13



giá thuê tàu Handymax và giá bunker cao hn h s tng quan gia giá thuê tàu
Panamax vì trng ti tàu Panamax ln hn và hp đng đc ký dài hn hn và loi
tàu này dùng đ chuyên ch nhng mt hàng nh là st, qung st, than và ng cc.
Do đó giá thuê tàu Panamax không co giãn đi vi s thay đi ca bin đng giá
bunker. Ngc li, Handymax thng vn chuyn hàng hóa có kích thc ln hn
(thép, than, kim loi vn, bauxite) hp đng ký ngn hn nên b nh hng tng
ngày theo bin đng ca giá bunker.
Hình 1.4 Mi tng quan gia giá thuê tàu Handymax, Panamax
và giá bunker

Ngun :
/>
Tp trung vào khía cnh vn chuyn container, mt nghiên cu ca Cariou & Wolff
cho thy luôn tn ti mi tng quan gia giá bunker và ph phí xng du BAF

(Bunker Adjustment Factor)  các hãng ti Châu Âu. BAF có xu hng bin đng
theo hng ca giá bunker (2006,p193). Mt khác, có th thy đc các ch tàu có
xu hng mun đy s tng giá bunker vào toàn b phí BAF hay phí Bunker
(bunker surcharge) lên ch hàng.
Theo phân tích bên trên cho thy rng giá bunker và giá cc có tng quan mnh
do đó chúng bin đng gn nh nhau. Nu cc cao, nhng công ty vn ti bin có
xu hng đa thêm tàu vào hot đng và sau đó kt qu làm tng nhu cu v bunker

14



và có th góp phn làm giá bunker tng cao. Hoc, nu giá bunker cao, các công ty
vn ti bin có xu hng s dng ph phí bunker hay BAF đ có th gánh l mt
phn. Tuy nhiên ph phí bunker có th giúp các ch tàu gánh tt c các khon l t
vic tng giá ca bunker hay không vn là mt câu hi cha th tr li mà tn ti
thi gian dài gia ch tàu và ch hàng.
b. Mi tng quan gia tiêu th nhiên liu và giá bunker – nh hng ca
vic giá bunker cao đn vic tiêu th nhiên liu
Giá bunker nh hng trc tip đn vic tiêu th nhiên liu và tc đ chy ca tàu.
Mc tiêu th ca mt con tàu ph thuc vào hiu sut ca máy móc con tàu, tc đ
và khong cách vn chuyn. Kt qu là khi giá nhiên liu bunker bùng n, công ty
vn ti bin có xu hng gim tc đ tàu đ kim soát mc tiêu th nhiên liu do đó
có th làm gim chi phí bunker.
Hình 1.5 Mi tng quan gia tiu th nhiên liu ca tàu hàng ri, tàu
container và giá bunker

Ngun : />
H s tng quan gia mc tiêu th nhiên liu ca tàu container và giá nhiên liu
bunker là 0.8641 trong khi gia tàu hàng ri và giá nhiên liu bunker ch là 0.2735.

T hình 1.9 cho thy, mc tiêu th nhiên liu ca tàu hàng ri s không co giãn vi
s thay đi ca giá nhiên liu bunker (27.35%). Trong khi mc tiêu th nhiên liu