Luận văn thạc sĩ Quyết định thành lập doanh nghiệp Khoa học & công nghệ Phân tích định tính trường hợp TP Hồ Chí Minh

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM



NGUYN TH HÀ THANH

QUYTăNH THÀNH LP
DOANH NGHIP KHOA HC & CÔNG NGH:
PHỂNăTệCHăNHăTệNHăTRNG HP TP.HCM

LUNăVNăTHCăSăKINHăT






Tp. H Chí MINH ậ Nmă2012
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM


NGUYN TH HÀ THANH

QUYTăNH THÀNH LP
DOANH NGHIP KHOA HC & CÔNG NGH:
PHỂNăTệCHăNHăTệNHăTRNG HP TP.HCM

Chuyên ngành : Kinh T Phát Trin
Mã s : 60310105

LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGI HNG DN KHOA HC:
TS: PHM KHÁNH NAM


Tp. H Chí Minh ậ Nmă2012
LIăCAMăOAN
Tôi cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cu ca riêng tôi. Tt c các d liu thu thp đc
dùng trong lun vn, gm nhng s liu thng kê, thông tin đnh tính và nhng ghi nhn ý
kin t các đn v qun lý liên quan, các nhà khoa hc, ch doanh nghip đc kho sát đu
do chính tôi thc hin, ghi chép và s dng trung thc. Các s liu, các nhn đnh đc trích
dn trong lun vn đu đc chú thích ngun gc rõ ràng và nghiêm túc. Các kt qu nghiên
cu đu là kt qu ca s phân tích, suy lun khách quan ca chính cá nhân tôi và nhng ni
dung nƠy cha tng đc công b  bt kì đơu.
Bng danh d, tôi sn sàng chu mi trách nhim v li cam đoan trên.
Tác gi


Nguyn Th Hà Thanh
0989.235.123


LI CM N
 hoàn thành lun vn thc s nƠy, bên cnh nhng n lc ca bn thơn, tôi đƣ nhn đc rt
nhiu s giúp đ nhit tình và có giá tr t các quý thy cô; các anh ch ti các đn v qun lý
liên quan; các nhà khoa hc và mt s anh, ch ch doanh nghip mƠ tôi đƣ tip cn; cng nh
s đng viên, ng h v mt tài chính và tinh thn rt quý giá ca gia đình vƠ bn bè trong
sut thi gian tôi hc tp và thc hin đ tài này.
Xin chân thành bày t lòng bit n đn thy Phm Khánh Nam, thy đƣ rt tn tình góp Ủ, đnh
hng nghiên cu, giúp đ v mt tài liu cng nh hng dn cách trình bày bài vit khoa

hc và to mi điu kin tt nht đ tôi hoàn thành nghiên cu này.
Xin chân thành cm n anh Phm Tn Kiên đang công tác ti S Khoa hc Công ngh đƣ
nhit tình trao đi và chia s nhng thông tin v tình hình phát trin ca loi hình DN
KH&CN. Chân thành cm n các anh, ch trong ban qun lỦ Vn m Nông nghip Công
ngh Cao và ban qun lỦ Vn m DN KH&CN i hc Bách Khoa đƣ nhit tình giúp đ
v mt thông tin và to điu kin đ tôi tip cn vi nhng đn v/cá nhơn đang hot đng
trong lnh vc KH&CN.
Xin chân thành cm n thy Nguyn Quang Nam, thy Phm Ngc Tun và mt s thy cô,
nhà khoa hc khác đƣ giƠnh cho tôi qu thi gian quý báu và chia s nhiu thông tin quý giá
giúp lƠm c s đ hoƠn thƠnh đc lun vn nƠy.
Xin chân thành cm n anh Tôn Tht Hoàng Hi, chú Bùi Hu Ngha vƠ mt s anh ch ch
doanh nghip đang có nhng hot đng rt gn vi hình thc DN KH&CN đƣ rt tâm huyt
chia s nhng góc nhìn ca anh ch v vn đ mƠ đ tƠi đang nghiên cu.
Xin gi li cm n sơu sc đn gia đình, nhng ngi đƣ to mi điu kin tt nht giúp tôi
vng tâm hoàn thành tt chng trình hc và lun vn nƠy.
Và cui cùng tôi xin gi li cm n đn tt c quý thy cô khoa Kinh t Phát trin trng i
hc Kinh t Tp.HCM, vì nhng kin thc mà thy cô đƣ truyn đt và vì nhng nhit huyt
ca thy cô đi vi nhiu vn đ kinh t, xã hi đƣ giúp tôi xác đnh đc hng nghiên cu
mà tôi quan tâm và trang b đc nhng nn tng vng chc đ bc đi trên con đng đƣ
chn.
Tp. H Chí Minh, tháng 12 nm 2012
Hc viên thc hin



Nguyn Th Hà Thanh
MC LC
Trang Ph Bìa
Liăcamăđoan
Li cmăn

Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình
Chng 1. M U 1
1.1. Vn đ nghiên cu 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. i tng, khách th và phm vi nghiên cu 2
1.3.1 i tng nghiên cu: 2
1.3.2 Khách th nghiên cu: 2
1.3.3 Phm vi nghiên cu: 2
1.4. Phng pháp nghiên cu 3
1.5. Kt cu đ tài 4
Chng 2. C S LÝ LUN 6
2.1. Doanh nghip Khoa hc và Công ngh (DN KH&CN) 6
2.1.1 nh ngha DN KH&CN 6
2.1.2 Vai trò và s phát trin ca loi hình DN KH&CN 9
2.1.2.1 Tình hình phát trin 9
2.1.2.2 Vai trò 10
2.2. Vic thành lp DN KH&CN 11
2.2.1 Các mô hình lý thuyt liên quan 11
2.2.1.1 Lý thuyt v hƠnh vi đc lên k hoch 11
2.2.1.2 Các mô hình kinh Doanh công ngh ca Baark (1994) 14
2.2.2 Mt s kt qu thc nghim t các nghiên cu trc. 15
2.2.2.1 Các nhân t nh hng đn kh nng mt cá nhân tr thành ch Doanh
nghip 15
2.2.2.1.1 Các yu t v vn con ngi 16
2.2.2.1.2 Các yu t v vn xã hi 16
2.2.2.1.3 Các yu t v vn tài chính 17
2.2.2.2 Các nhân t nh hng đn s hình thành và phát trin ca DN KH&CN 17

Chng 3. THIT K NGHIÊN CU 20
3.1. Mô hình phân tích 20
3.1.1 Khung phân tích 20
3.1.2 Phng pháp phơn tích 22
3.1.3 Các bc thc hin nghiên cu 23
3.2. D liu 24
3.2.1 D liu th cp 24
3.2.2 D liu s cp 25
3.2.2.1 Tp d liu tng 25
3.2.2.2 D liu phng vn thc nghim (vòng 1): 26
3.2.2.3 D liu kho sát (vòng 2) 28
Chng 4. KT QU 33
4.1. Mi quan h gia các nhân t nim tin vi ụ đnh và Quyt đnh thành lp DN
KH&CN 33
4.1.1 Nhng nim tin ni bt (kt qu t phng vn thc nghim vòng 1) 33
4.1.1.1 Nim tin v kt qu ca vic thành lp DN KH&CN: 33
4.1.1.2 Nhng ngi / t chc gây nh hng đn quyt đnh thành lp mt DN
KH&CN 35
4.1.1.3 Nim tin v kh nng t ch 35
4.1.2 Mi quan h gia các nhân t nim tin vi Ủ đnh và quyt đnh thành lp DN
KH&CN 37
4.1.2.1  mnh ca các nim tin 37
4.1.2.2 Tm quan trng ca các nim tin 40
4.1.2.3 Mc đ nh hng ca các nim tin 42
4.2. Mi quan h gia các nhân t ngun lc đi vi quyt đnh thành lp DN
KH&CN 48
4.2.1 Các đc đim cá nhân ca nhà Khoa hc (Vn xã hi) 48
4.2.1.1 Tui 48
4.2.1.2 Gii tính 50
4.2.1.3 Hc v: 51

4.2.1.4 Lnh vc nghiên cu: 51
4.2.1.5 Kinh nghim: 55
4.2.2 Vn tài chính 55
4.2.3 Vn xã hi 56
4.2.4 Nhn bit chính sách 56
Chng 5. KT LUN,ă XUT & KIN NGH 57
5.1. Kt lun 57
5.1.1 Nhng kt qu chính 57
5.1.2 Nhng hn ch ca đ tài 59
5.1.3 Hng phát trin 60
5.2.  xut & kin ngh 61
TÀI LIU THAM KHO 63
TÀI LIU TRONG NC 63
TÀI LIU NC NGOÀI 64
PH LC 66
BNG CÂU HI PHNG VN THC NGHIM  TÌM CÁC ắNIM TIN
NI TRI” 66
DANH SÁCH 31 PHÁT BIU NIM TIN V VIC TL DN KH&CN 69
BNG CÂU HI KHO SÁT VÒNG 2 71
DOANH NGHIP KHOA HC & CÔNG NGH (Ph lc đính kèm các bng
kho sát) 82
C IM VN TÀI CHÍNH CA CÁC MU 84
C IM VN XÃ HI CA CÁC MU 85
C IM V  NHN BIT CHÍNH SÁCH CA CÁC NHÓM MU 86

DANH MC CÁC T VIT TT
TING VIT
DN KH&CN
Doanh nghip Khoa hc & Công ngh
KH&CN

Khoa hc & Công ngh
KQ KH&CN
Kt qu Khoa hc & Công ngh
NNCNC
Nông nghip công ngh cao
TL DN
KH&CN
Thành lp Doanh nghip Khoa hc & Công ngh
TING ANH
ụăNGHAăTING VIT
NTBF(s)
New Technology-Based
Firm(s)
(Nhng) Doanh nghip da vào công ngh
mi
TPB
Theory of Planed Behavior
Lý thuyt v hƠnh vi đc lên k hoch
TRA
Theory of Reason Action
Lý thuyt v hƠnh đng hp lý
DANH MC CÁC BNG
Bng 3-1: Mô t ngun và cách thu thp tp d liu Tng 25
Bng 3-2: Cách xác đnh vic mt nhà khoa hc Có hay Không có ụ đnh; ƣ hay Cha
Quyt đnh TL DN KH&CN 30
Bng 3-3: Cách đo lng các nhân t ngun lc 32
Bng 4-1: Danh sách 10 nim tin ni bt v nhng li ích do vic thành lp DN KH&CN
mang li 34
Bng 4-2: Danh sách 4 nim tin ni bt v nhng bt li do vic thành lp DN KH&CN mang
li 34

Bng 4-3: Danh sách 10 nim tin ni bt v nhng điu kin thun li cho vic thành lp DN
KH&CN 36
Bng 4-4: Danh sách 3 nim tin ni bt v nhng điu kin bt li cho vic thành lp DN
KH&CN 36
Bng 4-5: So sánh giá tr trung bình v mc đ cn thit thành lp DN KH&CN gia các
nhóm mu 47
Bng 4-6: So sánh giá tr trung bình v mc đ t tin vào kh nng xơy dng vƠ điu hành
mt DN KH&CN gia các nhóm mu 48
Bng 4-7: S lng mu phân theo gii tính và phân theo nhóm mu 50
Bng 4-8: So sánh mc đ trung bình v s t tin trong kh nng điu hành và cho rng vit
thành lp DN KH&CN là cn thit gia các mu Nam và N 50
Bng 4-9: S lng mu phân theo hc hàm/hc v và phân theo nhóm mu 51
Bng 4-10: S lng mu phơn theo lnh vc nghiên cu và phân theo nhóm mu 54
Bng 4-11: So sánh giá tr trung bình v mc đ t tin trung bình vào kh nng điu hành và
cho rng vic thành lp DN KH&CN là cn thit gia các mu thuc 3 nhóm lnh vc
nghiên cu khác nhau 54
Bng 4-12: S nm kinh nghim trung bình ca các nhóm mu 55
Bng 0-1: Danh sách 31 phát biu nim tin v vic thành lp DN KH&CN 70
Bng 0-2: c đim v vn tài chính ca các mu 84
Bng 0-3: c đim v vn xã hi ca các mu 85
Bng 0-4: c đim v nhn bit chính sách ca các mu 86

DANH MC CÁC HÌNH
Hình 2.2-1: Mô hình lý thuyt v hƠnh vi đc lên kt hoch 12
Hình 3-1: Khung phân tích ca đ tài 21
Hình 3-2: S lng d liu Tng phân theo loi mu 26
Hình 3-3: S lng mu phng vn thc nghim phân theo loi mu 27
Hình 3-4: T l các loi mu tham gia phng vn phng vn thc nghim 27
Hình 3-5: S lng mu kho sát phân theo loi mu 29
Hình 3-6: T l các nhóm mu tham gia kho sát phơn theo lnh vc nghiên cu 29

Hình 4-1: So sánh giá tr trung bình v đ mnh nim tin gia các mu Có và Không có Ý
đnh thành lp DN KH&CN 37
Hình 4-2: So sánh giá tr Trung bình v đ mnh nim tin gia các mu ƣ vƠ Cha Quyt
đnh thành lp DN KH&CN 38
Hình 4-3: So sánh giá tr Trung bình v tm quan trng ca các nim tin gia các mu Có Ý
đnh vƠ Không có ụ đnh 40
Hình 4-4: So sánh giá tr trung bình v tm quan trng ca các nim tin gia các mu ƣ quyt
đnh vƠ Cha Quyt đnh 41
Hình 4-5: So sánh giá tr trung bình v mc đ nh hng ca các nim tin gia các mu Có Ý
đnh vƠ Không có ụ đnh 42
Hình 4-6: So sánh giá tr trung bình v mc đ nh hng ca các nim tin gia các mu ƣ
Quyt đnh vƠ Cha Quyt đnh 43
Hình 4-7: Phân b tui ca các mu Có vƠ Không có ụ đnh; ƣ vƠ Cha Quyt đnh thành
lp DN KH&CN 49
Hình 4-8: So sánh giá tr trung bình v đ mnh nim tin gia các mu thuc các nhóm lnh
vc nghiên cu khác nhau 51
Hình 4-9: So sánh giá tr trung bình v mc đ quan trng ca nim tin gia các mu thuc
các nhóm lnh vc nghiên cu khác nhau 52
Hình 4-10: So sánh giá tr trung bình v s nh hng ca nim tin gia các mu thuc các
nhóm lnh vc nghiên cu khác nhau 52
Hình 5-1: S đ lng hóa mi quan h gia các nhân t nim tin và ngun lc 59
Trang 1

Chng 1. MăU
1.1. Vnăđănghiênăcu
Doanh nghip Khoa hc Công ngh là loi hình doanh nghip phát sinh do yêu cu thc tin
ca s gn kt gia nghiên cu vi sn xut, gia khoa hc vi kinh doanh. Mc dù mi đc
hình thành và phát trin gn đơy (t nm 1985, bt ngun ti M), nó đƣ đóng góp mt vai trò
rt ln trong vic thúc đy s phát trin khoa hc công ngh và nn kinh t ca nhiu nc.
i vi Vit Nam, sau mt thi gian khá dƠi tng trng kinh t nh vn vƠ lao đng, đang rt

cn chuyn bc sang giai đon tng trng nh công ngh đ duy trì đc s phát trin
nhanh, n đnh, thì vic đa nhng kt qu nghiên cu vào s dng trong thc t sn xut là
mt yêu cu cp bách, vic đy mnh phát trin các loi hình doanh nghip KH&CN là mt
hng đi rt đúng đn cn phi trin khai ngay. Các doanh nghip này s giúp VN va gii
quyt đc bƠi toán tìm đu ra cho nghiên cu khoa hc, chuyn hóa giá tr ca ắcht xám”
VN thƠnh đng lc phát trin kinh t xã hi, va gii quyt đc bài toán giúp nn kinh t
phát trin mnh và bn vng.
T nhng nm 2007, khái nim DN KH&CN đƣ xut hin trong các vn bn pháp lỦ ca nc
ta
1
, nhiu chính sách u đƣi, khuyn khích loi hình doanh nghip nƠy phát trin cng đƣ đc
đ xut vƠ công b t đó. Trong k hoch phát trin ca giai đon 2011 ậ 2020, phát trin
khoa hc công ngh vƠ gia tng s áp dng khoa hc công ngh vƠo sn xut đƣ đc xp vƠo
mt trong 4 đnh hng ln. Chin lc Khoa hc, Công ngh và i mi va đc thông qua
nm 2011 đƣ đt mc tiêu thành lp 3.000 doanh nghip khoa hc công ngh vào nm 2015 vƠ
đa con s này lên 10.000 vƠo nm 2020. iu đó cho thy s quan tơm đc bit ca nhƠ nc
đi vi KH&CN vƠ cƠng khng đnh vai trò thit yu ca loi hình phát trin doanh nghip
nƠy đi vi s phát trin ca đt nc.
LƠ mt thƠnh ph đu đƠn ca c nc v phát trin kinh t, Tp.HCM chc chn cng cn
hng ti s phát trin mnh loi hình doanh nghip nƠy, nhng hin mi ch có 9 doanh


1
Ngh đnh 80 v doanh nghip Khoa hc và Công ngh
Trang 2

nghip đc công nhn lƠ DN KH&CN (tính đn tháng 11/2012) trên tng s khong 17 đn
np (tính t ngƠy ban hƠnh N 80 nm 2007). Nh vy s lng các doanh nghip quan tơm
còn khá ít. Mt cơu hi đt ra lƠ: iu gì nh hng đn vic quyt đnh thành lp DN
KH&CN trên đa bàn Tp.HCM. Vic tr li đc cơu hi nƠy lƠ rt quan trng vƠ cn thit vì

nó s lƠ c s vng chc cho vic đnh hng nhng chính sách h tr cho s phát trin ca
doanh nghip Khoa hc và Công ngh ca thƠnh ph v c s lng ln cht lng trong thi
gian ti. ó lƠ lỦ do tác gi chn đ tƠi ắQuyt đnh thành lp DN KH&CN: phân tích đnh
tính trng hp ti Tp.HCM”
1.2. Mcătiêu nghiênăcu
 Xây dng khung phân tích các nhân t tác đng đn quyt đnh thành lp DN KH&CN
ca các nhà khoa hc ti Tp.HCM.
 Xác đnh nhng nhân t có tác đng mnh và ch yu đn quyt đnh thành lp DN
KH&CN ca các nhà khoa hc ti Tp.HCM.
 a ra nhng đ xut, kin ngh chính sách h tr, thúc đy gia tng s la chn thành
lp DN KH&CN ti Tp.HCM
1.3. iătng,ăkháchăthăvàăphmăviănghiênăcu
1.3.1 iătngănghiênăcu:
i tng nghiên cu ca đ tƠi lƠ ắQuyt đnh thành lp DN KH&CN”
1.3.2 Kháchăthănghiênăcu:
Nhng ngi ch DN KH&CN hin ti và tim nng.
1.3.3 Phmăviănghiênăcu:
Trong điu kin v thi gian và kh nng tip cn thông tin v đi tng và khách th nghiên
cu, đ tài t gii hn nghiên cu trong phm vi nh sau:
 a bàn: thành ph HCM
Trang 3

 iătng: Gii hn tìm hiu quyt đnh thành lp đi vi loi hình DN KH&CN t
nhân
2
(v sau gi tt là DN KH&CN) trong 3 lnh vc
3
: (1) Công ngh sinh hc; (2)
in t t đng; vƠ (3) Nng lng mi
 Gii hn khách th nghiên cu: đ tài gii hn tìm hiu quyt đnh thành lp DN

KH&CN ca các ch DN KH&CN hin ti và tim nng là các “nhà khoa hc”.
Trong lun vn nƠy t ắnhƠ khoa hc” dùng đ ch nhng cá nhân có kh nng vƠ đang
tham gia các hot đng nghiên cu bao gm: ging viên đi hc; nhà nghiên cu;
nghiên cu viên đang trc tip tham gia nghiên cu ti trng, vin, doanh nghip
hoc bt kì t chc nào khác trong các lnh vc đc gii hn xem xét  trên; t “nhà
khoa hc” cng bao gm c nhng nhà sáng ch, nhng cá nhân có kin thc khoa
hc qun lý và có am hiu v khoa hc k thut đang làm vic trc tip hoc gián tip
trong môi trng nghiên cu. Nói cách khác vic gii hn khách th nghiên cu này có
ngha lƠ phm vi đ tƠi cha quan tơm đn nhng đi tng ch đn thun lƠ nhƠ đu
t, không tham gia vào hot đng nghiên cu nhng có kh nng tƠi chính, thc hin
mua các kt qu KH&CN đ đu t kinh doanh.
1.4. Phngăphápănghiênăcu
Trên c s lý thuyt v hƠnh vi đc lên k hoch (Planed Behavior); các mô hình kinh doanh
công ngh ca Baark (1994) và mt s kt qu nghiên cu thc nghim t nhng nghiên cu
trc v các nhân t tác đng đn s hình thành và phát trin ca DN KH&CN, tác gi đƣ xơy
dng mt khung phân tích bao gm: (1) các nhân t nim tin nh hng đn vic hình thành ý
đnh thành lp DN KH&CN; và (2) các nhân t ngun lc nh hng đn vic thc hin thành
lp DN KH&CN. Da vào khung phân tích này, tác gi dùng phng pháp đnh tính đ kim
đnh vƠ c lng mc đ tác đng ca tng nhân t đn quyt đnh thành lp DN KH&CN
ca các nhà khoa hc. Vic tác gi chn dùng phng pháp đnh tính mt phn vì s lng


2
Theo N 80, DN KH&CN đc chia thành hai loi: (1). DN KH&CN công lp là hình thc các t chc
KH&CN công lp chuyn đi hình thc hot đng đ thành lp doanh nghip; và (2). DN KH&CN t nhân do
các cá nhân, t chc Vit Nam/ni ngoài có quyn s hu hoc s dng hp pháp các kt qu nghiên cu khoa
hc và phát trin công ngh và thành lp doanh nghip đ khai thác quyn s hu đó.
3
Có tt c 7 lnh vc đc khuyn khích phát trin theo hình thc DN KH&CN theo quy đnh ca Thông t 06
Trang 4

mu tip cn đc không đ ln, mt phn vì mun phát huy u đim ca phng pháp đnh
tính trong vic khai thác sâu các thông tin phn nhiu mang tính cht tâm lý, hành vi ca các
nhà khoa hc.
Cácăbc thc hin nghiên cuănhăsau:
 B1: Thc hin tng hp thông tin và phng vn chuyên gia (các đn v qun lý chng
trình DN KH&CN, chng trình vn m) đ có cái nhìn tng quan tình hình phát
trin ca DN KH&CN ti c nc nói chung, Tp.HCM nói riêng và xây dng c s d
liu các mu nghiên cu.
 B2: Nghiên cu lý thuyt và kt qu các nghiên cu trc liên quan đn vic ra quyt
đnh thành lp mt doanh nghip nói chung và s hình thành DN KH&CN nói riêng đ
xây dng khung phân tích.
 B3: Thc hin phng vn thc nghim trên mt mu nh các nhà khoa hc đ xác đnh
mt tp hp các nim tin ni tri có kh nng tác đng đn Ủ đnh thành lp DN
KH&CN ca các nhà khoa hc.
 B4: Xây dng bng câu hi da trên thang đo đnh tính đ đo lng mc đ nh hng
ca các nhân t tâm lý & ngun lc đn quyt đnh thành lp DN KH&CN và tin
hành kho sát.
 B5: Thc hin phân tích đnh tính nhng kt qu thu thp đc và bình lun v mc đ
tác đng ca nhng nhân t trên đi vi vic la chn thành lp DN KH&CN ca các
nhà khoa hc.
 B6: Nêu nhn đnh vƠ đa ra các đ xut
1.5. Ktăcuăđătài
Lun vn bao gm 5 chng
 Chngă1: Gii thiu ậ Trình bày vn đ nghiên cu, nhng mc tiêu nghiên cu c
th và gii thiu tóm lc phng pháp nghiên cu ca đ tài.
Trang 5

 Chngă2: Căs lý lun ậ Chng nƠy trình bƠy nhng khái nim và các lý thuyt,
mô hình phân tích liên quan. Chng nƠy cng bao gm c phn tóm tt mt s kt

qu thc nghim t nhng nghiên cu trc  Vit nam và trên th gii đ nhn din
mt s các nhân t có kh nng tác đng đn quyt đnh thành lp loi hình doanh
nghip này. Tt c nhng ni dung này s dùng lƠm c s đ chng 3 xơy dng
khung phân tích gii thích vic la chn thành lp mt DN KH&CN cho đ tài.
 Chngă3: Thit k nghiên cu ậ Mô t chi tit thit k nghiên cu bao gm mô hình
vƠ phng pháp phân tích; tp d liu vƠ phng pháp thu thp, kho sát, ghi nhn kt
qu.
 Chngă4:ăKt qu - Chng nƠy s mô t các kt qu kho sát và thc hin phân
tích, bàn lun v s tác đng ca các nhân t thuc khung phân tích đn s la chn
thành lp DN KH&CN ca các nhà khoa hc.
 Chngă5:ăKt lun,ă xut & Kin ngh - Da trên nhng kt qu phân tích 
chng 4, chng 5 s tng hp, đa ra kt lun v nhng kt qu chính, nhng hn
ch vƠ hng phát trin ca đ tài. Và cui cùng đa ra nhng đ xut & kin ngh v
mt chính sách, qun lỦ đ ci thin kh nng la chn thành lp DN KH&CN ca các
nhà khoa hc trong thi gian ti.

Trang 6

Chng 2. C S LÝ LUN
2.1. DoanhănghipăKhoaăhcăvà Côngăngh (DN KH&CN)
2.1.1 nhăngha DN KH&CN
Trên th gii, loi hình DN KH&CN đc gi vi rt nhiu tên khác nhau nh: Doanh nghip
khoa hc spin-off (Academic spin-off); Doanh nghip da trên công ngh mi/công ngh cao
– NTBF (New/Hight Technology Based Firm); Doanh nghip da trên tri thc - Knowledge
Based Company; technology-insentive company; enterprise science & technology; … Rt khó
có đnh ngha chung và rõ ràng cho loi hình DN KH&CN (Chamanski và Waago, ???), vic
nhn din các DN KH&CN thng da trên nhng tiêu chun, điu kin tùy thuc vƠo đc
đim ca tng ni vƠ mc tiêu ca các chính sách khuyn khích khác nhau. Tuy nhiên nhìn
chung các doanh nghip đc xp vào loi hình DN KH&CN đu có cùng mt đc đim là:
Kinh doanh các sn phm/dch v đc sn xut da trên nhng kt qu nghiên cu khoa hc,

nhng gii pháp, quy trình công ngh mi - và có th chia thành 2 nhóm vi s khác nhau v
ngun gc xut phát nh sau:
 (1) - Nhóm các DN KH&CN có ngun gc t các trng đi hc, trung tâm nghiên
cu hoc vin nghiên cu, đc gi là Academic spin-off. Mt đnh ngha đin hình v
Academic Spin-off có th là đnh ngha ca y ban Châu Âu v phát trin Doanh
nghip Va và nh
4
(ECSB, 2009): Spin-off là mt doanh nghip đc khi to t mt
công ty hoc mt t chc có sn bi mt nhân viên hoc mt nhóm nhân viên ca
doanh nghip/t chc đó. Spin-off, sau khi ra đi s hoàn toàn đc lp vi t chc m
v pháp lý, công ngh, cu trúc kinh doanh nh mt doanh nghip hoàn toàn mi. Khi
mt spin-off xut phát t mt trng đi hc thì spin-off đó đc gi tên là Doanh
nghip khoa hc (Academic spin-off) và các doanh nghip này có nhim v giúp gia
tng, phát trin mi tng tác gia các kt qu nghiên cu trong trng đi hc vi
th trng, giúp đa vn hóa khoa hc vào môi trng th trng tp trung và xã hi.


4
T chc ECSB (European Council for Small Business and Entrepreneurship)
Trang 7

 (2) - Nhóm các DN KH&CN đc lp do mt hoc mt nhóm các nhà khoa hc t đng
ra thành lp mi hoàn toàn hoc do các nhƠ đu t mua kt qu KH&CN (hoc liên kt
vi nhà khoa hc đ s hu kt qu KH&CN) và thành lp DN KH&CN đ khai thác
kinh Doanh. Nhóm các doanh nghip này thng đc gi là các NTBF. Daramola
(2012) đƣ gii thiu rng thut ng NTBF khi phát t Arthur D. Little Group. H
đnh ngha NTBF lƠ mt doanh nghip đc lp đc thƠnh lp cha quá 25 nm vƠ da
trên vic khai thác các sáng ch, đi mi trong khoa hc hoc công ngh có ri ro khá
cao (v mt công ngh). V sau khái nim NTBF đc din đt vƠ đnh ngha di
nhiu cách khác nhau. in hình nh: theo Luggen (2004), khái nim NTBF dùng đ

ch nhng t chc doanh nghip đang  giai đon tn ti hoc phát trin, tp trung
mnh vƠo s sáng to, phát trin vƠ khám phá nhng đi mi công ngh thông qua
hot đng nghiên cu vƠ phát trin trong ngƠnh công nghip công ngh cao.
 Vit Nam, theo Bch Tân Sinh (2005), khái nim DN KH&CN đƣ bt đu xut hin t khá
sm (2001) thông qua mt vài bài báo gii thiu v mô hình hot đng ca công ty Ph gia và
du nhn APP. n nm 2007 khái nim này đƣ chính thc đc đa vƠo ngh đnh
80/2007/N-CP và có nhng hng dn thi hành chi tit v vic chng nhn loi hình DN này
qua thông t 06/2008/TTLT-BKHCN-BTC-BNV. Theo đó
5
, DN KH&CN là doanh nghip do
t chc, cá nhân Vit Nam; t chc, cá nhơn nc ngoài có quyn s hu hoc s dng hp
pháp các kt qu nghiên cu khoa hc và phát trin công ngh thành lp, t chc qun lý và
hot đng theo quy đnh ca Lut Doanh nghip và Lut Khoa hc và Công ngh. Hot đng
chính ca DN KH&CN là thc hin sn xut, kinh doanh các loi sn phm hàng hoá hình
thành t kt qu nghiên cu khoa hc và phát trin công ngh và thc hin các nhim v khoa
hc và công ngh. Ngoài các hot đng này, doanh nghip khoa hc và công ngh có th thc
hin sn xut, kinh doanh các loi sn phm hàng hoá khác và thc hin các dch v khác theo
quy đnh ca pháp lut.
Nh vy khác vi các doanh nghip thông thng, các doanh nghip đc chng nhn là DN
KH&CN cn phi đáp ng đc 2 tiêu chí sau:


5
Cn c điu 2 và khon 2 điu 1 ngh đnh 80/2007/N-CP
Trang 8

 (1) - Có quyn s hu hoc quyn s dng hp pháp các kt qu khoa hc & công
ngh (KQ KH&CN)
6
thuc mt trong 7 lnh vc: (1) Công ngh thông tin - truyn

thông, đc bit công ngh phn mm tin hc; (2) Công ngh sinh hc, đc bit công
ngh sinh hc phc v nông nghip, thu sn và y t; (3) Công ngh t đng hoá; (4)
Công ngh vt liu mi, đc bit công ngh nano; (5) Công ngh bo v môi trng;
(6) Công ngh nng lng mi; và (7) Công ngh v tr và mt s công ngh khác do
B Khoa hc và Công ngh quy đnh.
 (2) - Có k hoch vƠ nng lc trin khai s dng, khai thác các kt qu nghiên cu
khoa hc đó.
Cng theo N80, DN KH&CN đc chia thành 2 loi hình, khá tng xng vi 2 hình thc
DN KH&CN trên th gii là:
 Loi hình DN KH&CN đc hình thành do Các t chc nghiên cu khoa hc và phát
trin công ngh và t chc dch v khoa hc và công ngh công lp thc hin vic
chuyn đi t chc, hot đng đ thành lp doanh nghip khoa hc và công ngh đc
gi chung là t chc khoa hc và công ngh công lp. (tng t nh hình thc
Academic Spin-off)
 Loi hình DN KH&CN do t chc, cá nhân Vit Nam; t chc, cá nhơn nc ngoài có
quyn s hu hoc s dng hp pháp các kt qu nghiên cu khoa hc và phát trin
công ngh và có nhu cu thành lp doanh nghip khoa hc và công ngh thành lp
đc gi chung là DN KH&CN. (tng t nh hình thc NTBF)
Nh vy có th thy, vic phân loi vƠ xác đnh DN KH&CN  Vit Nam khá tng đng vi
th gii. Và trong phm vi lun vn nƠy tác gi ch xét ti loi hình DN KH&CN t nhơn,
tng ng vi hình thc NTBF trên th gii.


6
Theo iu 4, thông t 06
Trang 9

2.1.2 Vai trò vàăsăphátătrinăcaăloiăhìnhăDNăKH&CN
2.1.2.1 Tình hình phát trin
DN KH&CN xut hin đu tiên t trng i hc MIT ti M vƠo đu nhng nm 1980s.

n nm 1997 MIT đƣ phát trin s lng DN nƠy lên ti con s 4000, to ra khong 1,1 triu
vic lƠm vƠ đem v doanh thu hƠng nm vƠo khong 232 t USD (tng đng vi tng thu
nhp quc dơn ca mt nn kinh t th 24 trên th gii vƠo lúc by gi) (Steffensen và ctv,
2000). LƠn sóng phát trin loi hình doanh nghip nƠy nhanh chóng lan rng vƠ hình thƠnh
nên nhiu khu công nghip công ngh cao mƠ ch yu xoay quanh các trng đi hc ln nh:
Thung lng Silicon gn trng đi hc Stanford vƠ California Berkeley; Khu công viên Khoa
hc gn Trng i hc Cambridge ti Anh; …
Ti Trung Quc, DN KHCN đu tiên hình thành t Khu ph đin t Trung Quang Thôn gn
Vin Khoa hc Trung Quc vƠ i hc Thanh Hoa vƠo đu 1980s. n nm 1985 đƣ có hn
100 doanh nghip KHCN tp trung trên con ph này. Tháng 7/1985 Chính ph Trung quc
công nhn các doanh nghip này mt cách chính thc, cùng vi chng trình Bó đuc nm
1988 đƣ giúp thúc đy s phát trin ca loi hình doanh nghip này mt cách mnh m. Tính
đn nm 2000 Trung Quc đƣ có 20.796 doanh nghip KHCN đc hình thành to ra lng
doanh thu lên đn 920,9 t NDT (tng đng 115 USD) so vi con s 12.937 DN vi doanh
thu 152,1 t NDT (18.9 t USD)  nm 1995 (Shulin Gu, 2004).
Ti Vit Nam, tác gi cha có đc thng kê đy đ v s lng DN KH&CN hin nay trên
c nc, ch có mt vài s liu ri rc nh: Theo mt báo cáo ca V t chc cán b - B khoa
hc công ngh, tính đn nm 2010 c nc có 9 DN KH&CN thành lp mi và 4 DN đc
chuyn đi t mô hình t chc KH&CN; Theo thông tin t S khoa hc & Công ngh
Tp.HCM, tính đn thi đim hin nay (9/2012) có 8 DN đã đc chng nhn và đang có 2-3
DN đang trong quá trình hoàn tt th tc chng nhn DN KH&CN trên đa bàn thành ph.
Tác gi cng cha có đc báo cáo tng kt hiu qu hot đng ca các DN KH&CN này,
nhng qua mt s bài báo và qua thc t tip cn vi các DN KH&CN ti tp.HCM thì tình
hình các DN KH&CN ti Vit Nam còn rt nhiu khó khn. C th trong s 8 DN đƣ đc
chng nhn là DN KH&CN ti Tp.HCM thì có hn 4 DN lƠ cha trin khai hot đng, s DN
Trang 10

còn li vng mnh vì mt phn đc tha hng c s vt cht và kinh doanh ca doanh
nghip m. Cng có mt s doanh nghip khác có bn cht hot đng phù hp vi hình thc
DN KH&CN nhng li cha tip cn đng kỦ hot đng di hình thc này.

2.1.2.2 Vai trò
Nhiu nghiên cu đƣ bƠn v vai trò ca các DN KH&CN vƠ thng đ cp đn 2 vai trò ni
bt là: (1) DN KH&CN đóng góp vai trò to ln trong vic thúc đy nghiên cu vƠ chuyn giao
ng dng KHCN vƠo sn xut kinh Doanh trong cng đng doanh nghip, nhƠ máy; (2) To ra
vic lƠm mi cng lƠ mt trong nhng nh hng rõ rƠng nht ca DN KH&CN, tuy không
to ra nhiu v mt s lng vic làm, nhng NTBFs có vai trò ln trong vic to dng môi
trng lƠm vic cho đi ng nhơn lc cht lng cao, nhiu k nng. VƠ do đó giúp nơng cao
cht lng sn xut ca nn kinh t.
Vi đc đim s dng nhng tri thc khoa hc và gii pháp công ngh đ sn xut ra các sn
phm có hƠm lng cht xám cao, và kinh doanh các dch v KH&CN, NTBFs đc trông đi
nhng vai trò trên lƠ điu hin nhiên: to thêm c hi vic lƠm cho đi ng nhơn s cht lng
cao, kt ni gia các kt qu nghiên cu vi th trng, giúp nâng cao cht lng sn phm,
to ra nhiu giá tr hn cho nn kinh t. Tuy vy vn có nhiu tranh cãi trong vic này (Almus
và Nerlinger, 1999), mt s nghiên cu cho rng s lng DN KH&CN hin nay là quá ít nên
tác đng ca chúng cha thc s rõ ràng. Nhng mt s nghiên cu khác li khng đnh DN
KH&CN là mt ngun rt tim nng vƠ di dào trong vic to vic làm và to ra s đi mi
ln cho c nn kinh t.
Nh vy vi tc đ phát trin khá n tng trong nhng nm gn đơy, các NTBFs dng nh
vn cha đáp ng đc nhng mong đi v giá tr tim nng mƠ nó có th mang li. iu nƠy,
theo Chamanski vƠ Waago (???) có th đc lỦ gii phn nƠo bi nhng ri ro không nh mà
các NTBFs thng phi đng đu nh:
 Ri ro v công ngh - do tc đ phát trin v công ngh hin nay rt nhanh, mt công
ngh cha kp hoƠn thin đôi khi đƣ phi li thi.
 Thi gian đu t dƠi, trung bình li nhun ơm trong 5 nm đu tiên.
Trang 11

 Li ích kinh t ca các kt qu KH&CN thng b đánh giá thp hn rt nhiu so vi
kh nng thc t do đó ít hp dn các nhƠ đu t, mo him.
 Vic thƠnh công trong thng mi hóa sn phm KH&CN mi còn ph thuc vƠo
nhng sn phm, dch v công ngh b sung sn có trên th trng. Thiu điu nƠy có

th dn đn vic không th trin khai đc sn xut, kinh doanh mc dù sn phm
K&CN mi lƠ rt tt.
 Ngoài ra DN KH&CN còn phi đi mt vi nhiu tht bi th trng vì: Nhng khó
khn trong vic xác đnh, bo v quyn s hu công ngh; Chi phí gia nhp ngƠnh cao;
hay vì s phc tp ca công ngh dn đn chi phí rt cao đ đt đc tha thun giá
gia ngi mua vƠ ngi bán.
2.2. VicăthànhălpăDNăKH&CN
Vi nhng đc thù ca hình thc DN KH&CN nh đƣ nêu: tim nng đem đn giá tr rt ln
cho nn kinh t ch không đn thun là cho nhng ngi ch đu t, và thách thc đ hình
thành và phát trin doanh nghip loi nƠy cng không nh, thì vic quyt đnh thành lp mt
doanh nghip theo hng KH&CN không đn gin và không ging nh nhng mô hình kinh
doanh truyn thng ậ ni mà nhng ngi ch doanh nghip thng ra quyt đnh đu t ri
ro mang tính cá nhân (Woodward và ctv, 2011). Vì vy nu nghiên cu v vic quyt đnh
thành lp DN KH&CN ch đn thun da vào các lý thuyt gia nhp ngành, nhng lý thuyt
v vic ra quyt đnh kinh doanh duy lý da vào li ích kinh t (tài chính) là cha đ, mà còn
cn xem xét thêm nhng yu t thuc v tâm lý, hành vi.  tài này s tìm hiu c hai nhóm lý
thuyt đy.
2.2.1 CácămôăhìnhălỦăthuytăliênăquan
2.2.1.1 Lý thuyt v hành vi đc lên k hoch
Lý thuyt v hƠnh vi đc lên k hoch (TPB - Theory of Planed Behavior) là mt mô hình do
Ajzen phát trin nm 1985 t nn tng ca lý thuyt v S la chn hƠnh đng hp lý (TRA -
Theory of reasoned action). ơy lƠ mô hình có nh hng rt ln trong lnh vc nghiên cu v
Trang 12

tơm lỦ, hƠnh vi vƠ đc áp dng rt nhiu trong vic gii thích, d đoán vic thc hin mt
hành vi ca cá nhân vi t l d đoán khá cao.
ụ tng đn gin ca TPB là: mt ngi khi có đ c hi, ngun lc và có ý đnh thc hin
hành vi thì hành vi đó s có kh nng đc thc hin thành công rt cao (Ajzen, 1991). Nh
vy ngoài nhng nhân t v đng lc nh  mô hình TRA c, có thêm nhng nhân t ngoài
nhân t đng lc ậ mà trong mô hình TPB gi tên là Các yu t kim soát (Actual Control) và

Nhn thc v kh nng kim soát hành vi (Perceived Behavior Control). Vic b sung nhng
nhân t nƠy đƣ giúp mô hình TPB xem xét đc đy đ và d đoán đc chính xác hn hƠnh
vi trong tng ng cnh c th. Còn nhân t v đng lc ậ đc đi din chính bi ụ đnh thc
hin hành vi thì vn nh mô hình c, chu nh hng bi thái đ ca ch th đi vi hành vi
(Attitude toward behavior) và nhng chun mc mà ch th đó đang tuơn theo (Subjective
Norm).

Hình 2-1: Mô hình lý thuyt v hƠnh vi đc lên kt hoch
Trong đó: