Luận văn thạc sĩ Tác động của lạm phát đến phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




N
N
G
G
U
U
Y
Y


N
N


T
T
H
H




V

V
Â
Â
N
N







TÁC NG CA LM PHÁT N PHÁT
TRIN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.34.02.01


NGI HNG DN: TS. BÙI KIM YN

TP.H CHÍ MINH – NM 2012





LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các s liu, kt qu nghiên cu trong lun vn này là trung thc. Ni dung
ca công trình nghiên cu này cha tng đc ai công b trong bt k công trình
nào.


Thành ph H Chí Minh, tháng 11 nm 2012
Ngi thc hin lun vn



Nguyn Th Vân







LI CÁM N

Tôi xin bày t lòng bit n sâu sc đn Quý Thy, Cô Khoa Ngân Hàng và Khoa
Sau i hc trng i hc Kinh T thành ph H Chí Minh đã trang b cho tôi nhng
kin thc quý báu, giúp tôi tip cn t duy khoa hc, phc v cho công tác và cuc
sng.
Xin chân thành cám n PGS.TS Bùi Kim Yn đã tn tình hng dn tôi thc hin
lun vn này. Trong quá trình nghiên cu, thc hin lun vn, di s hng dn rt
chuyên nghip và khoa hc ca Cô, tôi đã hc hi đc nhng kin thc và phng
pháp nghiên cu khoa hc và b ích.
Vô cùng cám n gia đình, bn bè, ban lãnh đo, nhân viên Công ty C Phn
Chng Khoán MB, cùng các chuyên gia đang công tác trong ngành chng khoán đã h
tr tôi trong vic thu thp s liu,
Trong quá trình thc hin, mc dù đã ht sc c gng đ hoàn thin lun vn, trao
đi và tip thu các ý kin đóng góp ca Quý Thy Cô và bn bè, tham kho nhiu tài
liu song cng không th tránh khi sai sót. Rt mong nhn đc nhng thông tin đóng
góp, phn hi quý báu t Quý Thy Cô và bn đc.
Xin chân thành cám n.
Thành ph H Chí Minh, tháng 11 nm 2012
Ngi vit


Nguyn Th Vân
MC LC

PHN 1: GII THIU  TÀI Trang
1, Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu, phng pháp nghiên cu 2
2.1. Mc tiêu nghiên cu 2
2.2. Phng pháp nghiên cu 2
2.2.1. Phng pháp nghiên cu 2
2.2.2. Mô hình nghiên cu 3

2.2.3. Tính đáng tin cy và giá tr hiu dng ca than đo 4
3. i tng và phm vi nghiên cu 5
3.1 i tng nghiên cu 5
3.2 Phm vi nghiên cu 6
4. Ni dung nghiên cu 6
PHN 2: NI DUNG NGHIÊN CU
CHNG 1: CÁC VN  LÝ LUN CHUNG V TTCK VÀ LM PHÁT

1.1 Gii thiu chung v Th trng chng khoán
1.1.1 Khái nim và bn cht ca Th trng chng khoán 7
1.1.1.1. Khái nim 7
1.1.1.2 Bn cht 7
1.1.2 c đim và vai trò ca Th trng chng khoán 8
1.1.2.1. c đim 8
1.1.2.2 Vai trò 8
1.1.3 Phân loi Th trng chng khoán 11
1.1.3.1 Cn c vào s luân chuyn ca các ngun vn 11
1.1.3.2 Cn c vào phng thc hot đng ca th trng 11




1
1
.
.
1
1
.
.

3
3
.
.
3
3 Cn c vào hàng hóa trên th trng 12
1.2 Lm phát và các nguyên nhân gây ra lm phát 12

1.2.1 Khái nim và bn cht ca lm phát 12
1.2.1.1 Khái nim 12
1.2.1.2 Bn cht 12

1.2.2 Phân loi lm phát 12
1.2.3
. Nguyên nhân gây ra lm phát 13
1.2.3.1. Xét theo ngun gc 13
1.2.3.2. Xét theo ch quan- khách quan 13
1.2.3.3 Xét theo lý thuyt cung- cu 14
1.3. Các nhân t ca lm phát nh hng ti Th trng chng khoán 15
1.3.1 Nhân t giá c 15
1.3.2. Nhân t lãi sut 15
1.3.3. Nhân t t giá 19

1.3.4 Các chính sách ca nhà nc trong vic kim ch lm phát 23
1.3.4.1. Thay đi lãi sut chit khu 23
1.3.4.2 Quy đnh mc d tr bt buc 24
1.3.4.3 iu chnh tht cht hoc m rng cho vay chng khoán 24
1.3.5 Tâm lý nhà đu t 24
Kt Lun Chng 1 25
CHNG 2: THC TRNG TÁC NG CA LM PHÁT N TH

TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
2.1. Tình hình th trng chng khoán Vit Nam qua các thi k lm phát 26
2.1.1 Thi k t nm 2000- na đu nm 2007 26
2.1.2 Thi k t na cui nm 2007-Na đu nm 2008 28
2.1.3.Thi k t na cui nm 2008-Na đu nm 2009 29
2.1.4.Thi k na cui nm 2009- Nay 31
2.2 Phân tích đnh lng 34
2.2.1. Phân tích tng quan 34
2.2.2 Mô hình hi quy tuyn tính bi 35
2.2.3 Xem xét gi đnh đa cng tuyn ca các bin trong mô hình 39
2.2.4. Mô hình hi quy sau khi loi b bin 41
2.2.5 Kt qu mô hình 45
2.3 Phân Tích đnh tính 47
2.3.1 Tâm lý nhà đu t 47
2.3.2 Tác đng ca các chính sách nhà nc trong vic kim ch lm phát 49
2.4 Các vn đ còn tn ti ca TTCK Vit Nam 51
2.4.1 V hàng hóa trên th trng 52
2.4.2 V c s nhà đu t 52
2.4.3 v các t chc kinh doanh chng khoán 53
2.4.4 Tình trng đu c, thao túng giá làm lng đon th trng 54
2.4.5 V t chc th trng 54
2.5 Nguyên nhân ca nhng tn ti và hn ch 55
Kt Lun Chng 2 59

CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
3.1. D báo tình hình kinh t và lm phát  Vit Nam trong thi gian ti 60
3.1.1 Tình hình kinh t v mô theo d báo ca các t chc và chuyên gia
kinh t 60
3.1.2 Trin vng kinh t Vit Nam trong thi gian ti di góc nhìn ca

Doanh nghip 61
3.2 nh hng phát trin TTCK Vit Nam trong thi gian ti (2011-2020) . 64
3.3 Gii pháp phát trin TTCK Vit Nam vi vai trò qun lý ca nhà nc . 65
3.3.1. Nhóm gii pháp kinh t v mô, kim ch lm phát 65
3.3.1.1. i vi Chính Ph 65
3.3.1.2. i vi y Ban Chng Khoán Nhà Nc, Ngân hàng nhà nc và các
Ban nghành có liên quan 69
3.3.2 Mt s gii pháp cn thit đ phát trin TTCK Vit Nam 73
3.3.2.1 i vi Chính Ph 73
3.3.2.2 i vi y Ban Chng Khoán Nhà Nc 78
Kt Lun Chng 3 82
KT LUN 83
TÀI LIU THAM KHO 85
PH LC 87


DANH MC CH VIT TT

TTCK: Th Trng Chng Khoán
UBCK: y Ban Chng Khoán
CTCK: Công ty chng khoán
NN: Nhà nc
GD: Giao dch
CP: C Phiu
NHTW: Ngân hàng trung ng
NH NN: Ngân hàng nhà nc
SGDCK: S giao dch chng khoán
CSTT : Chính sách tin t
CSTK: Chính sách tài khóa

DANH MC BNG BIU

Trang
Bng 2.1: S tng quan gia các khái nim nghiên cu 35
Bng 2.2: Kt qu d báo ca mô hình hi quy bi đi vi ch s TTCK(1) 38
Bng 2.3: Hin tng đa cng tuyn khi loi b bin t giá 40
Bng 2.4: Hin tng đa cng tuyn khi loi b bin CPI 40
Bng 2.5: Kt qu d báo ca mô hình hi quy bi đi vi ch s
VN-Index (2) 42
Bng 2.6: Kt qu d báo ca mô hình hi quy bi đi vi ch s
VN-Index (3) 43
Bng 2.7: Tng hp các yu t tác đng đn ch s VN-Index 45
Bng 2.8: ch s P/E ca các nc trong khu vc ông Nam Á 51




~ 1 ~

TÁC NG CA LM PHÁT N PHÁT TRIN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM
PHN 1: GII THIU  TÀI
1. LÝ DO CHN  TÀI:
Th trng chng khoán (TTCK) ca Vit Nam nhìn chung vn còn
non tr vi hn 12 nm hot đng. Tuy vy, nó đã có nhng bc phát trin
nhanh chóng, góp phn vào s phát trin nn kinh t ca đt nc, là kênh
huy đng vn hiu qu cho các doanh nghip giúp đánh giá giá tr doanh
nghip và tình hình kinh t, cung cp môi trng đu t cho công chúng, tr
thành tâm đim thu hút s chú ý ca rt nhiu nhà đu t. Tuy nhiên, trong
nhng nm gn đây nhng bin đng ca môi trng kinh t v mô đã tác

đng rt ln đn TTCK làm cho TTCK tri qua nhiu cn bin đng mnh và
điu này nh hng tiêu cc đn s phát trin ca nn kinh t.
Lm phát là mt trong nhng ch báo kinh t v mô quan trng nht và
thng xuyên đc s dng trong phân tích kinh t. Tác đng ca lm phát
din ra rt rng đi vi nhiu lnh vc và TTCK cng không phi là ngoi l.
Tht vy, phân tích chng khoán nói chung không th thiu nhng phân tích
v nh hng ca lm phát đn cung - cu phát hành và giao dch chng
khoán. ng thi, giá tr các khon đu t chng khoán luôn b nh hng
trc tip bi din bin ca lm phát và đây là mt trong nhng ri ro c bn
trong đu t chng khoán nói chung. Hot đng sn xut kinh doanh ca các
doanh nghip niêm yt – xng sng ca th trng chng khoán – cng chu
tác đng trc tip và gián tip  các mc đ khác nhau bi lm phát; và điu
này đn lt nó s gây ra bin đng giá c phiu niêm yt trên th trng.
Do đó, tác gi chn nghiên cu đ tài “ nh hng ca lm phát đn
TTCK và gii pháp phát trin TTCK Vit Nam”. Bài vit này tp trung
~ 2 ~

vào tìm hiu nh hng ca lm phát đn TTCK di mt s góc đ c bn
liên quan đn cung cu và hành vi đu t c phiu. Phng pháp phân tích là
áp dng các lý thuyt kinh t và kim chng trong thc t din bin th trng
chng khoán Vit Nam. Thi k đc xét t nm 2000 đn nay, đc bit chú
trng là giai đon t sau nm 2007 là giai đon lm phát “hoành hành” và
din bin ngoài tm kim soát ti nhiu thi đim đi kèm vi s suy gim
đáng k ca TTCK trong nc.
2. MC TIÊU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
2.1 Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là làm rõ v nhng nh hng ca lm
phát đn TTCK thông qua các nhân t ca lm phát. T nhng nh hng đ
rút ra nhng kt lun và đ xut giúp hn ch nhng tác đng ca lm phát
đn TTCK Vit Nam . ng thi phân tích nhng vn đ còn tn ti ca

TTCK Vit Nam nhm tìm nhng gii pháp tháo g nhng vn đ đó, góp
phn phát trin TTCK Vit Nam
2.2 Phng pháp nghiên cu
2.2.1 Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu này đc thc hin thông qua hai hai bc: (1) nghiên cu
s b các thông tin trên TTCK Vit Nam và các nghiên cu trc v các nhân
t ca lm phát tác đng đn TTCK; (2) nghiên cu đnh lng nhm thu
nhp, phân tích d liu kho sát, cng nh c lng và kim đnh các mô
hình.
 tài s dng nhiu công c phân tích d liu: các thng kê mô t, t-
test, hi quy bi vi phn mm SPSS for Windows v.16.

~ 3 ~

2.2.2 Mô hình nghiên cu:
Các nghiên cu thc nghim (v đ tài nh hng ca lm phát đn
th trng chng khoán Vit Nam) trc đây đu s dng mô hình hi
quy tuyn tính đ kim nghim các gi thit v mi tng quan gia th
trng chng khoán và các nhân t đc cho là có tác đng đn nó.
Mô hình hi quy nh sau:
Y
= 
i
+
n
X
n
+

i

Trongđó
Y : Bin ph thuc
X
n
: Bin đc lp tác đng đn bin ph thuc

n
: H s hi quy

i
: H s t do

i
: Sai s ngu nhiên
Nh đã trình bày,các lý thuyt và nghiên cu trc v nh hng ca
lm phát đn TTCK đã ch ra rng có rt nhiu các nhân t tác đng đn
TTCK Vit Nam. Trong gii hn v kh nng thu thp d liu ca tác gi,
cng nh các đc trng ca nn kinh t Vit Nam, và ca TTCK, tác gi ch
gii hn kim nghim mt s các nhân t c
ó
tác đng đn TTCK Vit Nam.
Trong mô hình hi quy c th ca bài nghiên cu này, TTCK Vit
Nam đi din là ch s VN-index. Vì vy bin ph thuc ca mô mình hi
quy s là ch s th trng chng khoán Vit Nam VN-index (VN-
INDEX).Các nhân t tác đng đn VN-index đc đa vào mô hình bao
gm:(1)T giá (Mã hóa: TYGIA),(2)Lãi sut (Mã hóa: LAISUAT); (3)CPI
(Mã hóa: CPI).
~ 4 ~

Các tham s ca mô hình hi quy đc c lng

Mô hình hi quy v các nhân t v mô tác đng đn TTCK Vit Nam











2.2.3. Tính đáng tin cy và giá tr hiu dng ca thang đo
iu kin quan trng nht ca mt thang đo lng thích hp đó là giá
tr hiu dng. Ngha là thang đo đc thit k phi đo đc nhng gì mà nó
đnh đo. Mt điu quan trng khác đó là thang đo lng phi nht quán,
ngha là khi nó đc lp li thì s dn đn cùng mt kt qu. S nht quán
này đc gi là tính đáng tin cy. Trc khi thc hin mt nghiên cu thc
nghim, tính đáng tin cy và giá tr hiu dng ca thang đo cn phi đc
đánh giá đ đm bo rng các bin quan sát s dng trong mô hình là thích
hp. u tiên, nhân t ca mi khái nim nghiên cu gm ch s chng
khoán Vit Nam VN-index (VN-INDEX); (1)T giá (TYGIA);(2)Lãi sut
(LAISUAT); (3)CPI (CPI) đc xem xét đ cung cp bng chng v giá tr
phân bit và giá tr hi t ca thang đo. Giá tr phân bit mô t mc đ mà
T Giá
Lãi sut CPI
VN
Index

~ 5 ~

mt thang đo (bin quan sát) không ging vi nhng thang đo (bin quan sát)
khác mà v mt lý thuyt chúng không nên ging nhau. Giá tr phân bit
đc đánh giá bng cách xem xét ma trn tng quan gia các bin đc lp
và ph thuc và chn ra nhng bin mà h s tng quan gia chúng thp.
Mt h s tng quan tuyt đi ln (0,85) ch ra mt hin tng đa cng
tuyn, ngha là các khái nim nghiên cu trùng lp vi nhau và có th chúng
đang đo lng cùng mt th (John và Benet-Martinez, 2000). Vì th, h s
tng quan ca các khái nim nghiên cu trong đ tài này nên nh hn 0,85
đ đt đc yêu cu v giá tr phân bit. Các thang đo khong đi din cho
các khái nim nghiên cu trong d án nghiên cu này đc đánh giá bng
phng pháp truyn thng (ngha là s dng các tr trung bình và đ lch
chun trong thng kê mô t). Phng pháp nht quán ni ti s dng h s
Cronbach’s alpha đ th hin tính đáng tin cy ca thang đo khi h s alpha
ln hn 0,7 (Nunnally và Berstein, 1994). Nu tt c các h s ti nhân t ln
hn h s quy c 0,50 thì các khái nim nghiên cu đt giá tr hi t (Hair
& ctg, 2006). Nh vy, tt c h s Cronbach’s alpha trong nghiên cu này
nu ln hn 0,7 thì s đc chp nhn. Nhng nhân t không đáp ng điu
kin Cronbach’s alpha, h s ti nhân t nh hn 0,5 và các tng quan bin
tng nh hn 0,3 s b loi b đi vi các phân tích xa hn.

3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
3.1 i tng nghiên cu:
nh hng ca lm phát c th qua các nhân t ca lm phát đn
TTCK Vit Nam. Các nhân t đc nghiên cu bao gm: ch s giá tiêu dùng:
CPI, lãi suât th trng, t giá hi đoái, tâm lý ca nhà đu t và các chính
sách ca nhà nc nhm kim ch lm phát.
~ 6 ~

3.2 Phm vi nghiên cu:
Trong khuôn kh ca lun vn này, tác gi ch tp trung nghiên cu tác
đng ca lm phát đn TTCK Vit Nam t nm 2000 đn nay và tìm hiu
nhng vn đ còn tn ti ca TTCK Vit Nam hin nay.
4. NI DUNG NGHIÊN CU
 tài nghiên cu này tp trung vào các nhân t ca lm phát nh
hng ti th TTCK Vit Nam . Phân tích nh hng ca lm phát đn TTCK
Vit Nam qua các giai đon c th đã din ra và nghiên cu đnh lng nhm
thu nhp, phân tích d liu kho sát, cng nh c lng và kim đnh các
mô hình.
C th hn trong nghiên cu này, d liu đc xây dng t các ngun
s liu v CPI ca tng cc thng kê, ch s VN-index t S giao dch CK
Vit Nam và t giá hi đoái ca world bank t nm 2000- 2012 đ đa vào
đnh lng.
Ni dung ca bài lun vn bao gm 3 chng:
Chng1: Các vn đ lý lun chung v TTCK và lm phát
Chng2: Thc trng tác đng ca lm phát đn TTCK Vit Nam
Chng3: Gii pháp phát trin TTCK Vit Nam: Bài vit tp trung vào
các gii pháp kim ch lm phát và mt s gii pháp khc phc các vn đ
còn tn ti ca TTCK đ phát trin TTCK Vit Nam
~ 7 ~

PHN 2: NI DUNG NGHIÊN CU
CHNG 1: CÁC VN  LÝ LUN CHUNG V TH
TRNG CHNG KHOÁN VÀ LM PHÁT
1.1 Gii thiu chung v Th trng chng khoán

1.1.1 Khái nim và bn cht ca Th trng chng khoán
1.1.1.1 Khái nim
Th trng chng khoán là mt b phn ca th trng vn dài hn,

thc hin c ch chuyn vn trc tip t nhà đu t sang nhà phát hành, qua
đó thc hin chc nng ca th trng tài chính là cung ng ngun vn trung
và dài hn cho nn kinh t.
Th trng chng khoán là thut ng đ ch c ch ca hot đng giao
dch mua bán chng khoán dài hn nh các loi trái phiu, c phiu và các
công c tài chính khác nh chng ch qu đu t, công c phái sinh- hp
đng tng lai, quyn chn, quyn mua c phiu, chng quyn.
1.1.1.2 Bn cht
Th trng chng khoán là ni tp trung và phân phi các ngun vn
tit kim. Tp trung các ngun tit kim đ phân phi li cho nhng ai mun
s dng các ngun tit kim đó theo giá mà ngi s dng sn sàng tr và
theo phán đoán ca th trng v kh nng sinh li t các d án ca ngi s
dng .
Th trng chng khoán là đnh ch tài chính trc tip: c ch th cung
và cu vn đu tham gia vào th trng mt cách trc tip, ngc vi cách tài
tr gián tip đc thc hin thông qua các trung gian tài chính, nhng ngi
có vn khi có đ điu kin v môi trng tài chính, pháp lý…. S trc tip
đu t vào sn xut, kinh doanh không cn qua các trung gian tài chính mà
~ 8 ~

chuyn vn thông qua TTCK, mt th trng dn vn trc tip t ngi có
vn sang ngi cn vn theo nguyên tc đu t.
TTCK thc cht là quá trình vn đng ca t bn tin t. Các chng
khoán mua bán trên TTCK có th đem li thu nhp cho ngi nm gi nó sau
mt thi gian nht đnh và đc lu thông trên TTCK theo giá c th trng.
Do đó, b ngoài nó đc coi nh là mt t bn hàng hóa.
Có th nói TTCK là ni mua bán các quyn s hu v t bn, là hình
thc phát trin cao ca nn sn xut hàng hóa
TTCK phn ánh các quan h trao đi, mua bán quyn s hu t liu sn
xut và vn bng tin, tc là mua bán quyn s hu vn. Trong nn kinh t th

trng, vn đc lu thông nh mt loi hàng hóa có giá tr và giá tr s
dng. TTCK là hình thái phát trin cao ca nn sn xut hàng hóa
1.1.2 c đim và vai trò ca Th trng chng khoán
1.1.2.1. c đim
Th trng chng khoán là mt b phn ca th trng tài chính, đc
chuyên môn hóa v mua bán các chng khoán trung và di hn. TTCK ra đi
là mt tt yu khách quan.
1.1.2.2 Vai trò
- Huy đng vn đu t cho nn kinh t:
Khi các nhà đu t mua chng khoán do công ty phát hành, s tin
nhàn ri ca h đc đa vào hot đng sn xut kinh doanh và qua đó góp
phn m rng sn xut xã hi. Bng cách h tr các hot đng đu t ca
công ty, TTCK đã có nhng tác đng quan trng đi vi s phát trin ca nn
kinh t quc dân. Thông qua TTCK, chính ph và chính quyn  các đa
phng cng huy đng đc các ngun vn cho mc đích s dng và đu t
phát trin h tng kinh t, phc v các nhu cu chung ca xã hi.
~ 9 ~

TTCK không nhng thu hút các ngun vn trong ni đa mà còn giúp
chính ph và doanh nghip có th phát hành trái phiu hoc c phiu công ty
ra th trng vn quc t đ thu hút thêm ngoi t. Vic thu hút vn đu t
nc ngoài qua kênh chng khoán là an toàn và hiu qu vì các ch th phát
hành đc toàn quyn s dng vn huy đng cho mc đích riêng mà không b
ràng buc bi bt k điu kin nào ca các nhà đu t nc ngoài.
- Cung cp môi trng đu t cho công chúng
TTCK cung cp cho công chúng môt môi trng đu t lành mnh vi
các c hi la chn phong phú. Các loi chng khoàn trên th trng rt khác
nhau v thi hn, tính cht và đ ri ro, cho phép các nhà đu t có th la
chn cho mt loi hàng hóa phù hp vi kh nng, mc tiêu và s thích ca
mình. Chính vì vy, TTCK góp phn đáng k làm tng tit kim quc gia.

- To môi trng giúp chính ph thc hin các chc nng kinh t v
mô.
Các ch báo ca TTCK phn ánh đng thái ca nn kinh t mt cách
nhy bén và chính xác. Giá các chng khoán tng lên cho thy đu t đang
m rng, nn kinh t tng trng và ngc li giá chng khoán gim s cho
thy các du hiu tiêu cc ca nn kinh t. Vì vy, TTCK đc gi là phong
v biu ca nn kinh t và là công c quan trng giúp chính ph thc hin các
chính sách v mô. Thông qua TTCK chính ph có th mua và bán trái phiu
chính ph đ to ra ngun thu bù đp thâm ht ngân sách và kim ch lm
phát. Ngoài ra chính ph có th s dng mt s chính sách, bin pháp tác
đng vào TTCK nhm đnh hng đu t đm bo cho s phát trin cân đi
ca nn kinh t.
- To tính thanh khon cho chng khoán.
~ 10 ~

Nh có TTCK các nhà đu t có th chuyn đi các chng khoán h s
hu thành tin mt hoc các loi chng khoán khác khi h mun.
Kh nng thanh khon là mt trong nhng đc tính hp dn ca chng
khoán đi vi nhà đu t. ây là yu t cho thy tính linh hot, an toàn ca
vn đu t, TTCK hot đng càng nng đng và có hiu qu thì càng có kh
nng nâng cao tính thanh khon ca các chng khoán giao dch trên th
trng.
- ánh giá hot đng ca các doanh nghip:
Thông qua giá chng khoán, hot đng ca các doanh nghip đc
phn ánh mt cách tng hp và chính xác, giúp cho vic đánh giá và so sánh
hot đng ca các doanh nghip đc nhanh chóng và thun tin, t đó cng
to ra mt môi trng cnh tranh lành mnh nhm nâng cao hiu qu s dng
vn, kích thích áp dng công ngh mi, ci tin sn phm.
S bin đng không ngng ca giá chng khoán đc bit là giá ca CP,
nhà đu t có th đánh giá doanh nghip mt cách khách quan và khoa hc ti

bt k thi đim nào.
Ngoài ra đi vi các công ty niêm yt, ngha v công khai thông tin
trên TTCK giúp các nhà đu t, các nhà qun lý th trng có th đánh giá s
tng trng n đnh hay suy thoái, bt n đnh ca các công ty.
TTCK h tr chng trình c phn hóa cng nh s thành lp và phát
trin ca công ty c phn qua vic qun bá thông tin, đnh giá doanh nghip
bo lãnh phát hành, phân phi chng khoán mt cách nhanh chóng, to tính
thanh khon cho chúng và thu hút nhng nhà đâu t đn góp vn vào công ty
c phn.
~ 11 ~

Có th nói TTCK và công ty c phn là hai đnh ch song hành h tr
nhau cùng phát trin
1.1.3 Phân loi Th trng chng khoán
1.1.3.1, Cn c vào s luân chuyn ca các ngun vn
- Th trng s cp là th trng mua bán các chng khoán mi phát
hành. Trên th trng này vn t nhà đu t s đc chuyn sang nhà phát
hành thông qua vic nhà đu t mua các chng khoán mi phát hành.
- Th trng th cp: là ni giao dch các chng khoán đã phát hành
trên th trng s cp, là th trng chuyn nhng quyn s hu chng
khoán. Th trng th cp đm bo tính thanh khon cho các chng khoán đã
phát hành.
1.1.3.2, Cn c vào phng thc hot đng ca th trng.
TTCK bao gm S giao dch chng khoán ( SGDCK) ( th trng tp
trung) và th trng OTC ( th trng phi tp trung)
S giao dch chng khoán: ti SGDCK, các giao dch tp trung ti mt
đa đim, các lnh đc chuyn ti sàn giao dch và tham gia vào quá trình
khp lnh đ hình thành nên phiên giao dch. Ch có các loi chng khoán đ
tiêu chun niêm yt mi đc giao dch ti đây.
Th trng OTC: th trng OTC là th trng phi tp trung, cùng vi

th trng tp trung ( trung tâm giao dch chng khoán- SGDCK) to nên mt
TTCK hoàn chnh, th trng OTC là mt th trng có t chc dành cho
nhng chng khoán không niêm yt trên trung tâm giao dch chng khoán.
Th trng OTC không có đa đim giao dch chính thc, thay vào đó
các nhà môi gii ( CTCK) kt ni các giao dch qua mng máy tính din rng
gia các CTCK và trung tâm qun lý h thng.


~ 12 ~

1.1.3.3, Cn c vào hàng hóa trên th trng.
TTCK cng có th đc phân chia thành các th trng: th trng c
phiu, th trng trái phiu, th trng các công c chng khoán phái sinh.
Th trng c phiu: là th trng giao dch và mua bán các loi CP bao
gm CP thng, CP u đãi.
Th trng trái phiu: là th trng giao dch và mua bán các loi trái
phiu đã đc phát hành, các trái phiu này bao gm các trái phiu công ty,
trái phiu đô th và trái phiu chính ph.
Th trng các công c chng khoán phái sinh: là th trng phát hành
và mua đi bán li các chng t tài chính khác nh quyn mua CP, chng
quyn, hp đng quyn chn.
1.2 Lm phát và các nguyên nhân gây ra lm phát

1.2.1 Khái nim và bn cht ca lm phát
1.2.1.1 Khái nim: Lm phát là hin tng cung tin t kéo dài làm cho
mc giá c chung ca nn kinh t tng lên liên tc trong mt thi gian nht
đnh.
1.2.1.2 Bn cht: Lm phát là mt hin tng tin t khi nhng bin
đng tng lên ca giá c din ra trong mt thi gian dài.
1.2.2 Phân loi lm phát

Da vào t l lm phát, các nhà kinh t chia làm 3 loi:
- Lm phát va phi: là loi lm phát mt s, t l tng giá thp di
10%/nm
ng tin mt giá không ln, cha nh hng nhiu đn sn xut kinh
doanh. Mi ngi vn sn sàng gi tin đ thc hin giao dch.
~ 13 ~

- Lm phát phi mã: là loi lm phát 2 hay 3 s, tc trong khong hn
10%. Lm phát phi mã trong 1 thi gian dài s gây ra nhng bin dng kinh t
nghiêm trng, đng tin b mt giá nhanh.
- Siêu lm phát: là loi lm phát trên 4 s, tc t l lm phát lên đn
hàng ngàn phn trm, ngi ta ví nó nh cn bnh ung th gây cht ngi, có
tác đng rt ln đn nn kinh t, ngi ta b chìm trong khi tin t khi hàng
hóa đu khan him. Tin t không thc hin chc nng phng tin trao đi vì
không ai mun bán hàng đ ly nhng đng tin vô giá tr.
1.2.3 Nguyên nhân gây ra lm phát
1.2.3.1.
Xét theo ngun gc:
- Nguyên nhân c bn và sâu xa: nn kinh t quc dân b mt cân đi,
sn xut sút kém, ngân sách quc gia b thâm ht dn đn lm phát.
- Nguyên nhan trc tip: cung cp tin t tng trng quá mc cn
thit.
- Nguyên nhân quan trng: h thng chính tr b khng hong do nhng
tác đng bên trong hoc bên ngoài làm cho lòng tin ca dân chúng vào ch đ
ca Nhà Nc b xói mòn, t dó làm cho uy tín và sc mua ca đng tin b
gim sút, h không tiêu xài hoc đánh giá thp giy bc mà Nhà Nc phát
hành.
1.2.3.2 Xét theo ch quan – khách quan
- Nguyên nhân ch quan: nhng chính sách qun lý kinh t không phù
hp ca Nhà Nc nh chính sách c cu kinh t, chính sách lãi sut, chính

sách thu … làm cho nn kinh t b mt cân đi, hiu qu sn xut b sút kém,
nh hng đn nn tài chính quc gia
Nguyên nhân khách quan: thiên tai, đng đt, sóng thn … là nhng
nguyên nhân bt kh kháng hoc nn kinh t sau chin tranh b tàn phá, tình
~ 14 ~

hình bin đng ca th trng nhiên liu, vàng, ngoi t th gii … dn ti
thiu hàng hóa, đng tin mt giá.
1.2.3.3. Xét theo lý thuyt cung – cu
Lm phát do tin t: là mt lng cung tin ln đã đc đa vào lu
thông. Chng hn do NHTW tung ni t ra đ mua ngoi t vào đ gi cho
đng tin ngoi t khi mt giá so vi trong nc, hay do chnh ph thc hin
chính sách ni lng tin t, lúc này tin đc bm ra đ giúp vn cho các
doanh nghip, hoc chinh ph in tin đ bù đp khon thâm ht ngân sách ca
mình
Lm phát do cu kéo (demand - pull inflation ): Xy ra khi mc tng
cu tng trong khi tng cung không đi hay nhanh hn so vi mc cung. Lúc
đó mt lng tin ln đc dùng đ mua mt lng hàng hóa không tng
xng làm cho giá c tng lên. Chênh lch gia cung - cu càng ln thì giá
càng tng nhiu
Lm phát do chi phí đy (Cost – push inflation): Xy ra do tng chi phí
sn xut hoc khi nng lc sn xut ca quc gia gim sút, và có th phát
trin ngay c khi tht nghip và vic s dng ngun lc thp. Vì tin lng
(tin công ) thng là chi phí sn xut quan trng nht, s gia tng tin lng
không phù hp vi tng trng nng sut có th khi mào cho quá trình lm
phát vì lúc này đ bo toàn mc li nhun, các xí nghip tng giá thành sn
phm làm cho mc giá chung ca toàn th nn kinh t tng lên.
Lm phát “ngoi nhp”: Do giá các sn phm trên th trng th gii
tng nh hng đn giá sn phm trong nc.
Ngoài bn nguyên nhân trên, còn có mt nhân t khác góp phn tng áp

lc lên lm phát, đó là đu c, c tình làm tng giá đ thu li.
~ 15 ~

1.3 Các nhân t ca lm phát nh hng ti TTCK
1.3.1 Nhân t giá c
Lm phát nh hng gián tip đn TTCK thông qua tác đng đn tình
hình sn xut hàng hoá, dch v ca các doanh nghip nói chung và các doanh
nghip niêm yt nói riêng. Lm phát là biu hin ca s tng lên và kéo dài
ca mc giá c chung trong nn kinh t; và mt trong nhng nguyên nhân dn
ti lm phát là do chi phí tng cao (lm phát chi phí đy). Do vy, lm phát
tng thng đng ngha vi vic chi phí đu vào cho hot đng sn xut kinh
doanh ca các doanh nghip tng lên. Khi chi phí sn xut tng cao, giá thành
các sn phm, dch v ca doanh nghip s phi tng theo đ đm bo sn
xut – kinh doanh hoc có li nhun. Tuy nhiên, sc tiêu th sn phm-dch
v ca doanh nghip s st gim do giá bán cao, đc bit trong ngn hn và
khi ngi tiêu dùng tìm ti các sn phm thay th. iu này khin cho li
nhun mc tiêu ca doanh nghip khó đc đm bo và thm chí st gim,
dn ti li nhun k vng ca doanh nghip trong tng lai b đnh giá thp.
Kt qu là giá CP ca doanh nghip niêm yt trên th trng b nh hng
theo hng suy gim vi các mc đ khác nhau. Nu lm phát càng tng
mnh thì h qu này din ra càng nhanh và giá CP càng b nh hng mnh.
Nu lm phát tng quá cao li din ra trong môi trng chính sách tin t - tài
khoá tht cht thì hu qu còn nng n hn vì thanh khon trên th trng b
co hp đáng k do lung vn lu thông trên th trng st gim.
1.3.2. Nhân t lãi sut
u tiên, khi nói v nhân t lãi sut thì đin hình là lãi sut trái phiu.
Mi quan h gia lãi sut và giá trái phiu là mi quan h trc tip và ngc
chiu nhau. Giá ca trái phiu là giá tr hin ti ca các dòng tin. Khi lãi sut
th trng càng cao thì các dòng tin b chit khu vi lãi sut càng ln, do
~ 16 ~

vy dn đn giá trái phiu càng nh. Do đó, gia lãi sut th trng và lãi sut
trái phiu có quan h t l nghch: khi lãi sut ngân hàng tng cao hn lãi sut
trái phiu, giá trái phiu s st gim.
Có th xem xét nh hng ca nhân t này theo mô hình đnh giá trái
phiu nh sau:
P
0
=

()
+

()

+

()

+…….+

()


( Lê Th Mai Linh và Cng S, 2003, tr 156)

Trong đó:
P
0
: Giá trái phiu đu k

Pn: Giá bán trái phiu cui k n
Cn: Lãi sut coupon thi k n
YTM: Li sut khi đáo hn ca trái phiu
Khi mc lãi sut chung trên th trng có xu hng tng dn ti yêu
cu và thc t li sut khi đáo hn (YTM) ca trái phiu tng theo. Do quan
h nghch bin gia giá và li sut trái phiu, giá trái phiu trên th trng s
gim xung và đ tránh ri ro này, nhà đu t nm gi trái phiu có xu hng
bán ra trái phiu hoc c cu li danh mc đu t. H qu là th trng trái
phiu din ra tình trng bán tháo trái phiu và gây nh hng tiêu cc ti th
trng đu thu và huy đng vn trái phiu. Trên TTCK Vit Nam đã tng
din ra hin tng này vào cui nm 2008 khi nhiu t chc đu t nc
ngoài đy mnh bán ra trái phiu do lo ngi lãi sut th trng tng đ kim
ch lm phát.