Luận văn thạc sĩ Giải pháp xử lý nợ xấu cho hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam

BăGIỄOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH
~~~~~~*~~~~~~





NGUYNăỊNHăHO




GIIăPHỄPăXăLụăNăXUăCHOă
HăTHNGăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIăVITăNAMă




LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP. HăChíăMinhă- Nm 2012

BăGIỄOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH
~~~~~~*~~~~~~





NGUYNăỊNHăHO




GIIăPHỄPăXăLụăNăXUăCHOă
HăTHNGăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIăVITăNAMă



Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mưăs:ă60.34.02.01



LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNGăDNăKHOAăHC:ă
PGS.TS. Lý Hoàng Ánh




TP.ăHăChíăMinhă- Nmă2012

LIăCAMăOAN



Tôi cam đoan đơy lƠ đ tƠi nghiên cu mang tính đc lp ca cá nhơn. Lun vn
đc hoƠn thƠnh sau quá trình hc tp, nghiên cu thc tin, kinh nghim bn thân
vƠ di s hng dn ca thy PGS.TS. Lý Hoàng Ánh. Lun vn nƠy cha đc ai
công b di bt k hình thc nƠo.

Tácăgi

NguynăìnhăHo


DANHăMCăCỄC CHăVITăTTă


ADB
:
Ngơn hƠng phát trin Chơu Á
AMC
:
Công ty qun lỦ vƠ khai thác tƠi sn
BS
:
Bt đng sn
DATC
:
Công ty Mua bán n vƠ tƠi sn tn đng ca doanh nghip
DNDD
:
Doanh nghip dơn doanh
DNNN
:
Doanh nghip nhƠ nc
DNTN
:
Doanh nghip t nhơn
TNN
:
u t nc ngoƠi

IMF
:
Qy tin t quc t
LDR
:
T l cho vay/huy đng (Loan to Deposit Ratio)
NHLD
:
Ngân hàng liên doanh
NHNN
:
Ngơn hƠng nhƠ nc
NHNNg
:
Ngơn hƠng nc ngoƠi
NHTM
:
Ngơn hƠng thng mi
NPL
:
N xu (Non-performing loan)
QTRR
:
Qun tr ri ro
SME
:
Doanh nghip nh vƠ va
SXKD
:
Sn xut kinh doanh

TMCP
:
Thng mi c phn
TSBD
::
TƠi sn bo đm
TTCK
:
Th trng chng khoán
UBND
:
y ban nhơn dơn
WB
:
Ngơn hƠng th gii
WTO
:
T chc thng mi th gii
XNK
:
Xut nhp khu


DANHăMCăCỄCăBNGăBIU

Bng
Niădung
Trang
[1.]
Mi quan h NhƠ nc, Ngơn hƠng vƠ Doanh nghip

7
[2.]
S lng các NHTM Vit Nam t 2006 - 2011
35
[3.]
Th phn cho vay giai đon 2005 ậ 2011
39
[4.]
Th phn huy đng vn giai đon 2005 ậ 2011
40
[5.]
T l cho vay/huy đng (LDR) giai đon 2008-2011
48
[6.]
Din bin n xu t 2005 ậ 30/06/2012
50
[7.]
Các t l n xu đc công b ti 30/09/2012
51
[8.]
Phơn tích n xu theo nhóm các TCTD
55
[9.]
D n theo đi tng khách hàng
56
[10.]
Kt qu x lỦ n xu đn ngƠy 30/09/2012
71

DANHăMCăCỄCăăTH

ăth
Niădung
Trang
[1.]
S lng chi nhánh, phòng giao dch ca mt s NHTM
37
[2.]
S lng máy ATM vƠ máy POS t 2005-2011
38
[3.]
Tng trng tín dng t nm 2005-2011
42
[4.]
Tng trng huy đng vn t nm 2005-2011
44
[5.]
Tng trng tín dng, tin gi vƠ tng trng GDP
46
[6.]
u t ngoƠi ngƠnh ca các Tp đoƠn, Tng Công ty
61

MCăLC



LI CAM OAN
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC  TH
LI M U 1

Chng 1 4
TệN DNG NGỂN HÀNG VÀ N XU TRONG HOT NG TệN DNG
CA NGỂN HÀNG THNG MI 4
1.1. TệN DNG NGỂN HÀNG 4
1.1.1. Khái nim v tín dng Ngơn hƠng thng mi (NHTM) 4
1.1.2. Phơn loi tín dng ngơn hƠng 4
1.1.2.1. Cn c vƠo mc đích cp tín dng 5
1.1.2.2. Cn c vƠo thi hn cho vay 5
1.1.2.3. Cn c bo đm tín dng 6
1.1.2.4. Cn c vƠo xut x tín dng 6
1.1.2.5. Cn c vƠo hình thái giá tr 6
1.1.2.6. Cn c vƠo phng thc hoƠn tr 6
1.1.2.7. Cn c vƠo ch th vay vn 7
1.1.3. Vai trò ca tín dng Ngơn hƠng 7
1.1.3.1. i vi nn kinh t 7
1.1.3.2. i vi khách hƠng 8
1.1.3.3. i vi ngơn hƠng 9
1.2. N XU TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI 9
1.2.1. Khái nim n xu 9

1.2.2. Các du hiu ca nhng khon n xu 10
1.2.2.1. Du hiu t hot đng SXKD ca khách hƠng 10
1.2.2.2. Du hiu thuc v qun lỦ ca khách hƠng 11
1.2.2.3. Du hiu t các thông tin tƠi chính 12
1.2.3. Phơn loi n xu ca NHTM Vit Nam 12
1.2.3.1. Theo phng pháp ắnh lng” 12
1.2.3.2. Theo phng pháp ắnh tính” 13
1.2.4. Nguyên nhơn phát sinh n xu 14
1.2.4.1. Nguyên nhơn t phía khách hƠng vay vn 14
1.2.4.2. Nguyên nhơn t phía các NHTM 14

1.2.4.3. Nguyên nhơn t môi trng kinh doanh 15
1.2.5. Tác đng ca n xu vƠ s cn thit phi x lỦ n xu 16
1.2.5.1. Tác đng đn hot đng ca NHTM 16
1.2.5.2. Tác đng đn ngi đi vay 17
1.2.5.3. Tác đng đn nn kinh t nói chung 18
1.2.5.4. S cn thit phi x lỦ n xu 18
1.2.6. Phng pháp phòng nga vƠ x lỦ n xu 19
1.2.6.1. Nguyên tc v qun lỦ n xu ca y ban Basel 19
1.2.6.2. Các mô hình x lỦ n xu 20
1.2.6.3. Các bin pháp x lỦ n xu 21
1.2.7. Kinh nghim x lỦ n xu ca mt s quc gia trên th gii 23
1.2.7.1. Kinh nghim ca các nc Châu Âu 23
1.2.7.2. Kinh nghim ca Trung Quc 24
1.2.7.3. Kinh nghim ca HƠn Quc 28
1.2.7.4. Kinh nghim ca Thái Lan 29
1.2.7.5. BƠi hc kinh nghim đi vi Vit Nam 32

KT LUN CHNG 1 34
Chng 2 35
THC TRNG X Lụ N XU CA NGỂN HÀNG THNG MI VIT
NAM TRONG THI GIAN QUA 35
2.1. TỊNH HỊNH HOT NG KINH DOANH CA H THNG NHTM VIT
NAM 35
2.1.1. S lng các NHTM 35
2.1.2. Mng li hot đng 36
2.1.3. Th phn cho vay 39
2.1.4. Th phn huy đng vn 40
2.1.5. Tng trng tín dng vƠ huy đng vn 41
2.1.5.1. Tng trng tín dng 41
2.1.5.2. Tng trng huy đng vn 43

2.1.5.3. Mt s đánh giá 45
2.1.5.4. ánh giá t l cho vay/huy đng (LDR) 47
2.1.6. Mt s đánh giá v môi trng pháp lỦ cho hot đng ca h thng NHTM 49
2.2. THC TRNG N XU CA H THNG CÁC NHTM 50
2.2.1. Din bin n xu ca h thng NHTM t 2005-30/09/2012 50
2.2.2. Phơn tích n xu 52
2.2.2.1. Phơn tích n xu theo nhóm n 53
2.2.2.2. Phơn tích n xu theo lnh vc cho vay 53
2.2.2.3. Phơn tích n xu theo nhóm TCTD 55
2.2.2.4. Phơn tích n xu theo đi tng khách hƠng 56
2.2.3. Nguyên nhơn phát sinh n xu 57
2.2.3.1. Nguyên nhơn t phía các Ngơn hƠng thng mi 57
2.2.3.2. Nguyên nhơn t phía khách hƠng 60

2.2.3.3. Nguyên nhơn t môi trng kinh doanh 63
2.2.3.4. Nguyên nhơn t các c quan thanh tra, giám sát 65
2.3. THC TRNG X Lụ N XU CA H THNG NHTM 65
2.3.1. X lỦ n xu thông qua th trng mua bán n 65
2.3.2. X lỦ n xu thông qua x lỦ tƠi sn th chp thu hi n 66
2.3.3. X lỦ n xu bng ngun d phòng ri ro 67
2.3.4. X lỦ n xu thông qua c cu li các khon n hoc giưn n 68
2.3.5. X lỦ n xu bng chuyn n xu thƠnh vn góp, vn c phn 70
2.3.6. ánh giá mt s kt qu x lỦ n xu 70
KT LUN CHNG II 73
Chng 3 74
GII PHÁP X Lụ N XU CHO H THNG NGỂN HÀNG THNG MI
VIT NAM 74
3.1. NH HNG PHÁT TRIN NGÀNH NGỂN HÀNG N 2020 74
3.2. GII PHÁP X Lụ N XU CHO CÁC NGỂN HÀNG THNG MI
VIT NAM 76

3.2.1. Các gii pháp mang tính phòng nga 76
3.2.1.1. HoƠn thin b phn qun lỦ ri ro theo chun quc t. 76
3.2.1.2. Nơng cao cht lng ngun nhơn lc 77
3.2.1.3. Xơy dng vƠ phát trin h thng thông tin qun lỦ 78
3.2.1.4. HoƠn thin th ch kim soát ni b vƠ kim toán ni b 79
3.2.2. Các gii pháp nơng cao cht lng x lỦ n xu 79
3.2.2.1. ThƠnh lp b phn qun lỦ n 79
3.2.2.2. a dng hóa các phng thc x lỦ n xu 80
3.2.2.2. ánh giá li các khon vay vƠ c cu li n 81
3.3. KIN NGH VI NGỂN HÀNG NHÀ NC VÀ CHệNH PH 81

3.3.1. Mt s kin ngh vi Ngơn hƠng NhƠ nc Vit Nam 81
3.3.1.1. Minh bch hóa h thng thông tin 81
3.3.1.2. Giám sát h thng qun tr ri ro ca các NHTM 83
3.3.1.3. y nhanh quá trình tái c cu h thng NHTM 84
3.3.2. Mt s kin ngh vi Chính ph 86
3.3.2.1. Tng cng giám sát hot đng ca DNNN 86
3.3.2.2. Nơng cao nng lc vn cho các NHTM 87
3.3.2.3. HoƠn thin hƠnh lang pháp lỦ v x lỦ n ca NHTM 88
3.3.2.4. Phát trin th trng mua bán n 89
3.3.2.5. ThƠnh lp Qu mua bán n xu Doanh nghip 92
3.3.2.6. Gii pháp khi thông th trng bt đng sn 92
KT LUN CHNG III 95
KT LUN 96
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 97
PH LC 100
Ph lc 1: u t ngoƠi ngƠnh ca mt s Doanh nghip NhƠ nc 100
Ph lc 2: Vn điu l ca mt s NHTM 102
Ph lc 3: Th phn cho vay ca mt s NHTM 2010 ậ 2011 103
Ph lc 4: Các NHTM có t trng cho vay DNNN ln nht 103

Ph lc 5: Xp hng ch s cnh tranh, mc đ d dƠng tip cn ngun vn vay, tính
sn sƠng ca các dch v tƠi chính vƠ s lƠnh mnh ca khu vc ngơn hƠng Vit
Nam so vi các nc trong khu vc nm 2009 105
Ph lc 6: B ch s lƠnh mnh tƠi chính theo chun IMF 106
Ph lc 7: Nguyên tc v qun lỦ n xu ca y ban Basel 114
Ph lc 8: Danh mc mt s vn bn quy phm pháp lut có liên quan đn hot
đng ca NHTM 118
1


LIăMăU

1.ăTínhăcpăthităcaăđătƠi:ă
Theo s liu ca Ngơn hƠng NhƠ nc (NHNN), đn ngƠy 30/09/2012 n xu theo
các t chc tín dng (TCTD) báo cáo là 117.000 t đng, chim 4,5% so vi tng
d n tín dng. Còn theo kt qu thanh tra, giám sát NHNN, n xu ca TCTD đn
cui tháng 09/2012 chim khong 8,8% tng d n tín dng, tng đng 232.100
t đng vƠ đơy đc xem lƠ mc tng đt bin trong nhiu nm qua.
Dù phát sinh vì bt c nguyên nhơn gì, n xu luôn đc xem nh lƠ bc tranh toƠn
cnh v trình đ phát trin vƠ sc khe ca toƠn b nn kinh t, lƠ hƠn th biu phn
ánh sc sng ca lc lng doanh nghip cng nh đo lng nng lc kim soát ri
ro ca h thng ngơn hƠng trc nhng sc ép thng xuyên, mang tính chu k do
tác đng ca tình trng bt n v mô. Chính vì lỦ do đó, qun lỦ n xu, hn ch n
xu phát sinh vƠ x lỦ n xu đư phát sinh lƠ mt yêu cu cp thit, có vai trò vô
cùng quan trng trong toƠn b hot đng qun lỦ ca ngơn hƠng.
Chính vì vy, ngi vit đư chn đ tƠi ắGiiăphápăxălỦănăxuăchoăhăthngă
NgơnăhƠngăthng miăVităNam” cho bƠi lun tt nghip ca mình.

2.ăMcăđíchănghiênăcu:
- H thng hoá nhng lỦ lun c bn v tín dng, n xu trong hot đng tín dng

ca NHTM.
- Trên c s lỦ thuyt nghiên cu kt hp vi thc trng hot đng, phơn tích đúng
thc trng n xu ca h thng NHTM cng nh nguyên tc vƠ mô hình x lỦ n
xu, kinh nghim x lỦ n xu trên th gii, đa ra nhng đánh giá bƠi hc kinh
nghim cho h thng NHTM Vit Nam.
-  xut gii pháp x lỦ n xu cho h thng NHTM Vit Nam, bao gm gii pháp
cho các NHTM vƠ các kin ngh cho NHNN vƠ Chính ph.
2



3.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu:
- i tng nghiên cu ca đ tƠi lƠ thc trng n xu ca h thng NHTM Vit
Nam.
- Phm vi nghiên cu đc xác đnh nh sau:
+ V ni dung: N xu trong hot đng tín dng ca h thng NHTM Vit Nam
trong thi gian qua.
+ V không gian:  tƠi đc thc hin trên phm vi toƠn h thng NHTM Vit
Nam.
+ V thi gian: T nm 2005 ậ 30/09/2012 vƠ đa ra các gii pháp  cp đ NHTM
vƠ c  cp đ Ngơn hƠng NhƠ nc (NHNN) trong thi gian ti

4.ăPhngăphápănghiênăcu:
Các phng pháp đc s dng ch yu trong vic thc hin lun vn lƠ: phng
pháp lỦ thuyt kt hp vi thc tin, phng pháp thng kê - phân tích - tng hp,
phng pháp so sánh.

5.ăụănghaăkhoa hcăvƠăthcătinăcaăđătƠiănghiênăcu:
i vi h thng NHTM, hot đng tín dng mang li, tùy theo mi ngơn hƠng, t
70%-90% li nhun. Tuy nhiên, n xu trong hot đng tín dng li có nhng tác

đng tiêu cc đi vi h thng NHTM vƠ nn kinh t.
N xu xut hin tc lƠ ngơn hƠng không thu hi đ vn b ra cho vay, trong khi
chi phí d phòng tng lên lƠm gim li nhun ngơn hƠng, gim tích ly đ đu t
mi, thơm ht vƠo ngun vn cho vay dn đn tình cnh mt kh nng thanh toán,
thm chí có th đi đn phá sn.
3


T l n xu trong tng d n tng cao s lƠm uy tín ca ngơn hƠng gim, dn đn
vic thu hút ngun vn đ phc v cho k hoch m rng sn xut kinh doanh gp
nhiu khó khn. NgoƠi ra, t l n xu cao còn hn ch kh nng cho vay ca ngơn
hƠng, nh hng nghiêm trng đn kt qu kinh doanh ca ngơn hƠng.

Chính vì vy, vic nghiên cu v n xu ca h thng NHTM Vit Nam vƠ đa ra
các gii pháp x lỦ có tm quan trng, giúp cho các NHTM nơng cao cht lng
hot đng tín dng cng nh có giá tr tham kho tt cho các nhƠ hoch đnh chính
sách, các nhƠ qun lỦ nhm nơng cao nơng cao cht lng trong hot đng ca h
thng NHTM.

6.ăKtăcuăcaăđătƠi:ă
NgoƠiăphnămăđuăvƠăktălun,ăđătƠiăcóăktăcuăgmă03ăchng:
- Chng 1: LỦ lun chung v tín dng vƠ n xu trong hot đng tín dng ca
NHTM;
- Chng 2: Thc trng n xu ca NHTM Vit Nam trong thi gian qua;
- Chng 3: Gii pháp x lỦ n xu cho h thng NHTM Vit Nam.
V mt nhn thc ca bn thơn, ngi vit cho rng đơy lƠ mt đ tƠi va mang tính
chuyên sơu, va tri rng vì liên quan không ch đi vi ngƠnh ngơn hƠng, mƠ còn
vi các doanh nghip, các khía cnh lnh vc pháp lỦ, c ch chính sách ca NhƠ
nc, đc bit trong tin trình tái c cu h thng ngân hàng thng mi.
Mc dù đư có nhiu n lc vƠ c gng, tuy nhiên do v mt nhn thc ca bn thơn,

hn ch v thông tin cng nh thi gian thc hin còn hn ch, bƠi vit chc chn
không th tránh khi nhiu thiu sót. Kính mong nhn đc đóng góp Ủ kin ca
Quí Thy cô vƠ các bn đ ngi vit có th hoƠn thin đ tƠi nƠy tt hn.
Tp. H Chí Minh, ngày 15 tháng 10 nm 2012
Hcăviên:ăNguynăìnhăHo
4

Chngă1
TệNăDNGăNGÂN HÀNG VÀăNăXUăTRONGăHOTăNG TệNăDNGă
CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI

1.1. TệNăDNGăNGỂNăHÀNG
1.1.1. Kháiănimăvătínădng NgơnăhƠngăthngămiă(NHTM)
Tín dng (credit) xut phát t ch la-tinh lƠ credo có ngha lƠ tin tng, tín nhim.
Trên thc t thut ng tín dng đc hiu theo nhiu cách khác nhau, ngay c trong
quan h tƠi chính, tùy theo tng bi cnh c th mƠ thut ng tín dng có mt ni
dung riêng. Trên c s tip cn theo chc nng hot đng ca ngơn hƠng thì tín
dng đc hiu nh sau:
Tín dng lƠ mt giao dch v tƠi sn (tin hoc hƠng hóa) gia bên cho vay (ngơn
hƠng hoc các đnh ch tƠi chính) vƠ bên đi vay (cá nhơn, doanh nghip vƠ các ch
th khác) trong đó chuyn giao tƠi sn cho bên đi vay s dng trong mt thi gian
nht đnh theo tha thun, bên đi vay có trách nhim hoƠn tr vô điu kin vn gc
vƠ lưi cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
Nh vy, bn cht ca tín dng lƠ quan h vay mn có hoƠn tr c vn vƠ lưi gia
mt bên lƠ ngơn hƠng và mt bên lƠ nhng ngi đi vay ậ đơy lƠ quan h chuyn
nhng tm thi quyn s dng vn, lƠ quan h đôi bên cùng có li, đi tng vay
mn  đơy lƠ tin t.
1.1.2. PhơnăloiătínădngăngơnăhƠng
Bt k s chuyn giao quyn s dng tm thi theo nguyên tc có hoƠn tr v tƠi
sn đu phn ánh quan h tín dng; mi quan h tín dng nƠy li đc biu din

di các hình thc nh cho vay, chit khu, bo lưnh vƠ cho thuê tƠi chính.
Nh vy ni dung tín dng rng hn ni dung cho vay, tuy nhiên trong hot đng
tín dng thì cho vay (tín dng bng tin) lƠ hot đng quan trng nht vƠ có t trng
5


cao nht ti các NHTM. Chính vì vy trong bƠi lun nƠy, thut ng tín dng và cho
vay thng đc dùng đan xen vƠ thay th cho nhau.
1.1.2.1. Cn c vào mc đích cp tín dng
(i) Tín dng cho kinh doanh BS: LƠ loi hình cho vay liên quan đn vic mua sm
vƠ xơy dng BS nh nhƠ , đt đai, BS trong lnh vc công nghip, thng mi
vƠ dch vầ
(ii) Tín dng cho công nghip và thng mi: LƠ loi hình cho vay ngn hn đ b
sung vn lu đng cho các doanh nghip trong lnh vc công nghip, thng mi vƠ
dch v.
(iii) Tín dng cho nông nghip: Là loi hình cho vay đ h tr nông dơn trang tri
các chi phí sn xut nh: phơn bón, thuc tr sơu, ging cơy trng, thc n gia súc,
lao đngầ
(iv) Tín dng cho cá nhân, h gia đình: LƠ loi cho vay đ đáp ng nhu cu tiêu
dùng ca cá nhơn nh: mua sm các vt dng đt tin vƠ các khon cho vay đ trang
tri chi phí thông thng ca đi sng thông qua phát hƠnh th tín dng.
1.1.2.2. Cn c vào thi hn cho vay
(i) Cho vay ngn hn: Là các khon vay có thi hn cho vay đn 12 tháng, thng
đc s dng đ bù đp thiu ht vn lu đng ca các doanh nghip vƠ các nhu
cu chi tiêu ngn hn ca cá nhơn vƠ h gia đình. i vi NHTM, tín dng ngn
hn chim t trng cao nht.
(ii) Cho vay trung hn: LƠ các khon vay có thi hn cho vay t trên 12 tháng đn
60 tháng, đc s dng đ đu t mua sm TSC, ci tin hoc đi mi thit b
công ngh, m rng SXKDầ
(iii) Cho vay dài hn: LƠ các khon vay có thi hn cho vay t trên 60 tháng tr lên,

đ đáp ng các nhu cu vn dƠi hn nh xơy dng nhƠ , các thit b phng tin
vn ti có quy mô vƠ giá tr ln, xơy dng các xí nghip miầ
6


1.1.2.3. Cn c bo đm tín dng
(i) Cho vay không đm bo: LƠ loi cho vay không có tƠi sn th chp, cm c hoc
bo lưnh ca Bên th ba mƠ vic cho vay ch da vƠo uy tín ca bn thơn khách
hàng vay.
(ii) Cho vay có đm bo: LƠ loi cho vay mƠ ngơn hƠng yêu cu khách hƠng vay
phi có tƠi sn th chp, cm c hoc bo lưnh ca Bên th ba.
1.1.2.4. Cn c vào xut x tín dng
(i) Tín dng trc tip: LƠ hình thc tín dng mƠ trong đó ngân hàng cp vn trc
tip cho khách hàng có nhu cu vay vn, đng thi khách hƠng hoƠn tr n vay trc
tip cho ngơn hƠng.
(ii) Tín dng gián tip: LƠ hình thc cp tín dng thông qua trung gian nh: Tín
dng y thác, tín dng thông qua t chc đoƠn thầ
1.1.2.5. Cn c vào hình thái giá tr
(i) Tín dng bng tin: LƠ loi hình tín dng mƠ hình thái giá tr ca nó lƠ bng tin,
hay còn gi lƠ cho vay.
(ii) Tín dng bng tài sn: LƠ loi hình tín dng mƠ hình thái giá tr ca nó lƠ bng
tƠi sn, hay còn gi lƠ cho thuê tƠi chính.
(iii) Tín dng bng uy tín: LƠ loi hình tín dng mƠ hình thái giá tr ca nó lƠ bng
uy tín, hay còn gi lƠ bo lưnh ngơn hƠng.
1.1.2.6. Cn c vào phng thc hoàn tr
(i) Cho vay tr góp: LƠ loi cho vay mƠ khách hƠng phi hoƠn tr vn gc vƠ lưi
theo đnh k, ch yu đc áp dng cho vay BS, nhƠ , cho vay tiêu dùng, cho
vay đi vi nhng ngi kinh doanh nh
7

(ii) Cho vay hoàn tr mt ln: LƠ loi cho vay mƠ khách hƠng ch phi hoƠn tr gc
vƠ lưi vay mt ln khi đn hn, áp dng cho nhng khon vay nh vƠ có thi hn
ngn.
(iii) Cho vay hoàn tr theo yêu cu: LƠ loi cho vay mƠ khách hƠng có th hoƠn tr
n vay bt c khi nƠo, áp dng cho cho nhng khon vay thu chi, th tín dngầ
1.1.2.7. Cn c vào ch th vay vn
(i) Tín dng doanh nghip: LƠ loi hình tín dng đc cp cho đi tng khách
hƠng lƠ các doanh nghip vi giá tr khon vay thng lƠ rt ln, do vy đơy còn gi
lƠ tín dng bán buôn.
(ii) Tín dng cá nhân, h gia đình: LƠ các khon tín dng đc cp cho đi tng
khách hƠng lƠ các cá nhơn, h gia đình vi giá tr khon vay thng lƠ nh nhm
vƠo mc đích tiêu dùng.
(iii) Tín dng cho các t chc tài chính: ơy lƠ các khon tín dng cp cho các ngân
hƠng, công ty bo him, công ty tƠi chính hoc các t chc tƠi chính khác. Nhng
khon đi vay nƠy tr thƠnh ngun vn ca bên đi vay, nên chúng có th đc dùng
đ tr n hay lƠ cho vay li.
1.1.3. Vai trò caătínădng Ngân hàng
1.1.3.1. i vi nn kinh t
(i) Vai trò kinh t c bn ca tín dng ngơn hƠng lƠ luơn chuyn vn t nhng ngi
(cá nhơn, h gia đình, công ty vƠ chính ph) có vn thng d (do chi tiêu ít hn thu
nhp) dn nhng ngi thiu ht (do chi tiêu vt quá thu nhp). Nhu cu vay vn
không ch đu t kinh doanh mƠ còn đ tha mưn nhu cu tiêu dùng trc mt bi
vì nhng ngi tit kim thng không đng thi lƠ nhng ngi có c hi đu t
sinh li cao. Nh vy nu không có ngơn hàng, thì vic luơn chuyn vn gia các
ch th trong nn kinh t s ách tc. Chính vì vy kênh luơn chuyn vn qua ngân
hƠng có Ủ ngha rt ln trong vic thúc đy tính hiu qu ca nn kinh t.
8

(ii) Tín dng ngơn hƠng không ch gii hn trong chc nng truyn thng lƠ chuyn
vn t ni tha vn đn ni thiu vn mƠ còn giúp phơn b có hiu qu các ngun
lc tƠi chính trong nn kinh t. Thông qua tín dng ngơn hƠng mƠ vn t nhng
ngi thiu các d án đu t hiu qu đc chuyn ti nhng ngi có các d án
đu t hiu qu hn nhng thiu vn. Kt qu lƠ kinh t tng trng, to công n
vic lƠm vƠ nng sut lao đng cao.
(iii) Thông qua vic đu t vn tín dng vƠo nhng ngƠnh ngh, khu vc kinh t
trng đim s thúc đy s phát trin ca các ngƠnh ngh đó, hình thƠnh nên c cu
hin đi, hp lỦ vƠ hiu qu.
(iv) Tín dng ngơn hƠng góp phn lu thông tin t, hƠng hóa, điu tit th trng,
kim soát giá tr đng tin vƠ thúc đy quá trình m rng giao lu kinh t gia các
nc.
(v) Tín dng ngơn hƠng mang li ngun thu ln cho ngơn sách nhƠ nc thông qua
thu vƠ lưi t y thác đu t vn ca chính ph.
(vi) Tín dng ngơn hƠng lƠ kênh truyn ti vn tƠi tr ca nhƠ nc đn nông nghip
nông thôn góp phn xóa đói gim nghèo, n đnh chính tr xư hi.
1.1.3.2. i vi khách hàng
(i) Tín dng ngơn hƠng đáp ng kp thi nhu cu v s lng vƠ cht lng vn cho
khách hƠng. Vi các u đim nh an toƠn, thun tin, nhanh chóng, d tip cn vƠ
có kh nng đáp ng đc nhu cu vn ln, tín dng ngơn hƠng tha mưn nhu cu
đa dng ca khách hƠng.
(ii) Tín dng ngơn hƠng giúp nhƠ đu t nm bt đc nhng c hi kinh doanh,
doanh nghip có vn đ m rng sn xut, các cá nhơn có đ kh nng tƠi chính đ
trang tri cho các khon chi tiêu nơng cao cht lng sng.
(iii) Tín dng ngơn hƠng rƠng buc trách nhim khách hƠng phi hoƠn tr vn gc
vƠ lưi trong thi gian nht đnh nh tha thun. Do đó buc khách hƠng phi n lc,
tn dng ht kh nng ca mình đ s dng vn vay có hiu qu, đy nhanh quá
9

trình sn xut, đem li li nhun cho doanh nghip vƠ đm bo ngha v tr n cho
ngân hàng.
1.1.3.3. i vi ngân hàng
(i) Tín dng lƠ hot đng truyn thng, chim t trng ln trong tng tƠi sn có vƠ
mang li ngun thu nhp ch yu cho ngơn hƠng (t 70% - 90%). Mc dù t trng
hot đng tín dng đang có xu hng gim, nhng tín dng ngơn hƠng vn luôn lƠ
nghip v s dng vn quan trng nht đi vi mi ngơn hƠng.
(ii) Thông qua hot đng tín dng mƠ ngơn hƠng đa dng hóa đc danh mc tƠi sn
có, gim thiu ri ro.
(iii) Thông qua hot đng tín dng, ngơn hƠng m rng đc các loi hình dch v
khác nh thanh toán, thu hút tin gi, kinh doanh ngoi t, t vn . . .
1.2. NăXUăTIăCỄCăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI
1.2.1.ăăăKháiănimănăxu
N xu (Bad Debt - Non-Performing Loan) lƠ mt khon tin cho vay mƠ ch n
xác đnh không th thu hi li đc vƠ b xóa s khi danh sách các khon n phi
thu ca ch n. i vi các ngơn hƠng, n xu tc lƠ các khon tin cho khách hƠng
vay, thng lƠ các doanh nghip, mƠ không th thu hi li đc do doanh nghip đó
lƠm n thua l hoc phá sn N xu đc coi lƠ chi phí khác trc tip lƠm gim
dòng thu nhp ca doanh nghip cho vay.
Tín dng lƠ mt hot đng luôn tim n nhiu ri ro, hot đng tín dng còn đc
xem nh mt nghip v QTRR đ sinh li trong kinh doanh ngơn hƠng. Có nhiu
nguyên nhơn dn đn ri ro tín dng nhng tu trung li ri ro tín dng có th đc
hiu lƠ vic ngơn hƠng không th thu hi đc toƠn b gc vƠ lưi khi khon vay đn
hn. VƠ khi mt khon vay không th thu hi hay có nguy c không th thu hi n
gc vƠ lưi thì ngi ta gi đơy lƠ mt khon n xu.
10


Theo IMF, ắv c bn mt khon n đc coi lƠ n xu khi quá hn tr lưi vƠ/hoc
gc trên 90 ngƠy; hoc các khon lưi cha tr t 90 ngƠy tr lên đư đc nhp gc,

tái cp vn hoc chm tr theo tho thun; hoc các khon phi thanh toán đư quá
hn di 90 ngƠy nhng có lỦ do chc chn đ nghi ng v kh nng khon vay s
đc thanh toán đy đ” (A non-performing loan is any loan in which: interest and
principal payments are more than 90 days overdue; or more than 90 days' worth of
interest has been refinanced, capitalized, or delayed by agreement; or payments are
less than 90 days overdue but are no longer anticipated.)
Nh vy, n xu v c bn đc xác đnh da trên 2 yu t: (i) quá hn trên 90
ngƠy vƠ (ii) kh nng tr n nghi ng. ơy đc coi lƠ đnh ngha theo chun mc
k toán quc t (International Accounting Standards - IAS) đang đc áp dng ph
bin hin hƠnh trên th gii.
Theo chun mc báo cáo tƠi chính quc t (International Financial Reporting
sandards - IFRS) vƠ IAS 39 va đc U ban Chun mc K toán quc t cho ra
đi vƠ đc khuyn cáo áp dng  mt s nc phát trin vƠo đu nm 2005. V c
bn IAS 39 ch chú trng đn kh nng hoƠn tr ca khon vay bt lun thi gian
quá hn cha ti 90 ngƠy hoc cha quá hn. Phng pháp đ đánh giá kh nng tr
n ca khách hƠng thng lƠ phng pháp phơn tích dòng tin tng lai hoc xp
hng khon vay (khách hƠng). H thng nƠy đc coi lƠ chính xác v mt lỦ thuyt,
nhng vic áp dng thc t gp nhiu khó khn. Vì vy, h thng nƠy đang đc U
ban Chun mc K toán quc t chnh sa li.
1.2.2. Cácăduăhiuăcaănhngăkhonănăxu
Thc t cho thy vic tht bi trong hot đng kinh doanh thng đc biu hin
qua mt vƠi du hiu báo đng. Có nhng du hiu m nht, có nhng du hiu
biu hin rt rõ rƠng. Ngơn hƠng cn có cách nhn ra nhng du hiu ban đu ca
khon vay có vn đ vƠ có nhng hƠnh đng cn thit đ ngn nga vƠ x lý. Các
du hiu ca khon tín dng có vn đ có th đc chia thƠnh các nhóm sau:
1.2.2.1. Du hiu t hot đng SXKD ca khách hàng
11


Trong quá trình hch toán ca khách hƠng, xu hng ca các tƠi khon ca khách

hƠng qua mt quá trình đ cung cp cho ngơn hƠng mt s du hiu quan trng
gm: Phát hành séc qua bo chng hoc b t chi; Khó khn trong thanh toán
lng; S gim sút s d tƠi khon tin gi; Tng mc s dng bình quân trong các
tƠi khon; Thng xuyên yêu cu h tr ngun vn lu đng có kh nng thanh
toán n khi đn hn; Không có kh nng thc hin các hot đng ct gim chi phí;
Gia tng các khon n thng mi hoc không có kh nng thanh toán n khi đn
hn.
Các hot đng cho vay nh: Mc đ vay thng xuyên gia tng; Thanh toán chm
các khon n gc vƠ lưi; Yêu cu các khon vay vt quá nhu cu d kinầ
Phng thc tƠi chính: S dng nhiu các khon tƠi tr ngn hn cho các hot đng
phát trin dƠi hn; Chp nhn s dng các ngun tƠi tr đt nht (ví d: thng
xuyên s dng nghip v factoringầ); Gim các khon phi tr vƠ tng các khon
phi thu; Các h s thanh toán phát trin theo chiu hng xu ầ
Khó khn trong vic phát trin sn phm; Thay đi trên th trng: t giá, lưi sut,
mt nhƠ cung ng hoc khách hƠng ln, thêm đi th cnh tranh, thay đi th hiuầ
Nhng thay đi t chính sách ca nhƠ nc nh: chính sách thu, điu kin thƠnh
lp vƠ hot đngầ
Sn phm ca khách hƠng mang tính thi v cao; Có biu hin ct gim các chi phí
sa cha, thay thầ
1.2.2.2. Du hiu thuc v qun lý ca khách hàng
Thay đi thng xuyên c cu ca h thng qun tr hoc ban điu hƠnh. H thng
điu hƠnh luôn bt đng vì mc đích, qun tr, điu hƠnh đc đoán hoc quá phơn
tán. Cách thc hoch đnh ca khách hƠng có biu hin:
i) c hoch đnh bi Hi đng Qun tr (HQT) hoc Giám đc điu hƠnh ít hay
không có kinh nghim; Thiu quan tơm đn li ích ca c đông, ch n; Thuyên
chuyn nhơn viên din ra thng xuyên.
12


ii) Có các chi phí qun lý bt hp lí: tp trung quá mc chi phí đ gơy n tng nh

thit b vn phòng rt hin đi, phng tin giao thông đt tin, ban giám đc có
cuc sng xa hoa, ln ln gia chi phí kinh doanh vƠ chi phí cá nhơn.
1.2.2.3. Du hiu t các thông tin tài chính
Chun b không đy đ s liu tƠi chính hoc chm tr, trì hoãn các báo cáo tài
chính vƠ qua phơn tích cho thy: S gia tng không cơn đi v t l n thng
xuyên; Tng doanh s nhng gim lưi hoc không có lưi; Các tƠi khon hch toán
vn lu đng không khp; Lng hƠng hóa tng nhanh hn doanh s bán ầ
Ngoài ra còn có các du hiu phi tƠi chính khác: LƠ du hiu mƠ mt thng cán b
tín dng có th nhn bit đc nh: Nhng vn đ v đo đc, thm chí dáng v
nhà kinh doanh cng biu hin nhng điu đó; S xung cp trông thy ca ni
kinh doanh; Ni lu tr hƠng hóa quá nhiu, h hng, lc huầ
1.2.3. Phơnăloiănăxu ca NHTM VităNam
Theo quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ca NHNN, đnh ngha n xu lƠ các khon
n thuc các nhóm ba (n di tiêu chun), n nhóm bn (n nghi ng) vƠ n nhóm
nm (n có kh nng mt vn), c th:
1.2.3.1. Theo phng pháp “nh lng”
- Nhómă3ă(Nădiătiêuăchun) bao gm các khon n đc T chc Tín dng
(TCTD) đánh giá lƠ không có kh nng thu hi n gc vƠ lưi khi đn hn. Các
khon n nƠy đc TCTD đánh giá lƠ có kh nng tn tht mt phn n gc vƠ lưi,
bao gm: Các khon n quá hn t 90 đn 180 ngƠy; Các khon n c cu li thi
hn tr n quá hn di 90 ngƠy theo thi hn đư c cu li; Các khon n khác
đc phơn loi vƠo nhóm 3 theo quy đnh ti Khon 3 vƠ Khon 4 iu nƠy.
- Nhómă4ă(Nănghiăng) bao gm các khon n đc TCTD đánh giá lƠ kh nng
tn tht cao, bao gm: Các khon n quá hn t 181 đn 360 ngƠy; Các khon n
c cu li thi hn tr n quá hn t 90 ngƠy đn 180 ngƠy theo thi hn đư c cu
13


li; Các khon n khác đc phơn loi vƠo nhóm 4 theo quy đnh ti Khon 3 vƠ
Khon 4*.

- Nhómă5ă(Năcóăkhănngămtăvn) bao gm các khon n đc TCTD đánh giá
lƠ không còn kh nng thu hi, mt vn bao gm: Các khon n quá hn trên 360
ngƠy; Các khon n khoanh ch Chính ph x lỦ; Các khon n đư c cu li thi
hn tr n quá hn trên 180 ngƠy theo thi hn đư đc c cu li; Các khon n
khác đc phơn loi vƠo nhóm 5 theo quy đnh ti Khon 3 vƠ Khon 4*.
* Khon 3: Trng hp mt khách hƠng có nhiu hn mt (01) khon n vi TCTD
mƠ có bt k khon n b chuyn sang nhóm n ri ro cao hn thì TCTD bt buc
phi phơn loi các khon n còn li ca khách hƠng đó vƠo các nhóm n ri ro cao
hn tng ng vi mc đ ri ro.
* Khon 4: Trng hp các khon n (k c các khon n trong hn vƠ các khon
n c cu li thi hn tr n trong hn theo thi hn n đư c cu li) mƠ TCTD có
đ c s đ đánh giá lƠ kh nng tr n ca khách hƠng b suy gim thì TCTD ch
đng t quyt đnh phơn loi các khon n đó vƠo các nhóm n ri ro cao hn
tng ng vi mc đ ri ro.
1.2.3.2. Theo phng pháp “nh tính”
Ln đu tiên phng pháp "đnh tính" đc Quyt nh 493 cho phép áp dng đi
vi TCTD đ điu kin. Theo phng pháp nƠy, n cng đc phơn thƠnh nm
nhóm tng ng nh nm nhóm n theo cách phơn loi n theo phng pháp đnh
lng, nhng không nht thit cn c vƠo s ngƠy quá hn cha thanh toán n, mƠ
cn c trên h thng xp hng tín dng ni b vƠ chính sách d phòng ri ro ca
TCTD đc NHNN chp thun. Các nhóm n bao gm:
i) Nhóm 1: N đ tiêu chun, bao gm n đc đánh giá lƠ có kh nng thu hi đy
đ gc vƠ lưi đúng hn;
ii) Nhóm 2: N cn chú Ủ, bao gm n đc đánh giá lƠ có kh nng thu hi đy đ
gc vƠ lưi nhng có du hiu khách hƠng suy gim kh nng tr n;
14


iii) Nhóm 3: N di tiêu chun, bao gm n đc đánh giá lƠ không có kh nng
thu hi gc vƠ lưi khi đn hn;

iv) Nhóm 4: N nghi ng, bao gm n đc đánh giá lƠ có kh nng tn tht cao; và
v) Nhóm 5: N có kh nng mt vn, bao gm n đc đánh giá lƠ không còn kh
nng thu hi, mt vn.
1.2.4.ăăNguyênănhơnăphátăsinhănăxu
Mt khon cho vay s tr thƠnh n xu khi bên cho vay không th thu hi đúng hn
hay có nguy c không th thu hi n gc vƠ lưi đúng hn. Do vy nguyên nhơn phát
sinh n xu có th phát sinh do bi kh nng tr n vƠ/hoc Ủ chí tr n ca ngi
vay; hoc do Bên cho vay đư không thc hin đúng t đu; hoc do các nguyên
nhơn khách quan t môi trng kinh t.
1.2.4.1. Nguyên nhân t phía khách hàng vay vn
Hu ht các khon n xu đc gơy ra bi quyt đnh đi vay ca khách hàng. ôi
khi khách hƠng vay tìm mi cách chng minh đy đ điu kin vƠ nng lc vay vn
ca mình mƠ không cn suy ngh v tng lai vƠ nhng khon h phi tr phù hp
vi thu nhp ca h. VƠ nh vy, vn hóa tín dng  đơy lƠ khách hƠng mun đc
vay các khon vay ln không phi vì quyt đnh tƠi chính khôn ngoan mƠ đôi khi h
hƠnh đng theo xu hng, theo ngi khác. iu đó có th d dƠng dn đn các
khon vay n xu.
1.2.4.2. Nguyên nhân t phía các NHTM
(i) H thng qun tr ngân hàng: Ngơn hƠng cng đóng vai trò nh lƠ mt nguyên
nhơn quan trng ca các khon n xu. Mt ngơn hƠng đc qun tr tt vƠ đc
điu hƠnh mt cách hiu qu s phi xơy dng đc chính sách tín dng phù hp
vi mc tiêu ca mình (điu chnh đc mc cho vay vƠ các điu kin cho vay)
trong điu kin th trng hin ti đ gim các nguy c phát sinh n xu. Các ngơn