QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TẠI NGÂN PHÁT TRIỂN VIỆT NAM.PDF

2QQ2























B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH




PHANăTUNăKHÁNH

QUNăLụăRIăROăTệNăDNGăUăTăPHÁTăTRINăTIă
NGỂNăHÀNGăPHÁTăTRINăVITăNAM



LUN VN THC S KINH T







NMă2012

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH


PHANăTUNăKHÁNH

QUNăLụăRIăROăTệNăDNGăUăTăPHÁTăTRINăTIă
NGỂNăHÀNGăPHÁTăTRINăVITăNAM


Chuyên ngƠnh : TƠi chính ậ Ngơn
hƠng

Mư s :
60340201


LUN VN THC S KINH T



Ngi hng dn khoa hc : PGS.TS. TRN HUY
HOÀNG






NMă2012
LI CAM
OAN

Tôi cam đoan lun vn này là đ tài nghiên cu ca tôi, cha tng đc
công b. Lun vn này đc hoàn thành sau quá trình hc tp, nghiên cu thc
tin ca bn thân và di s hng dn ca Thy PGS. TS. Trn Huy Hoàng.
Tôi xin chu trách nhim v li cam đoan ca mình./.
Tác gi lun vn
Phan Tun Khánh
i

MCăLC

TRANG PHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT 1
DANHăMCăCÁCăBNGăBIU 2
DANHăMCăCÁCăHỊNHăV 2
LIăMăU 3
CHNGă1:ăTNGăQUANăVăTệNăDNGăUăTăPHÁTăTRINăVÀăRIă
ROăTệNăDNGăUăTăPHÁTăTRIN 5
1.1ăKháiănim,ăđcăđimăvƠăvaiătròăcaătínădngăđuătăphátătrin 5
1.1.1 Khái nim 5
1.1.2 c đim 5
1.1.3 S cn thit ca TDT 6
1.1.4 Mc đích và vai trò ca TDT 9
1.1.4.1 Mc đích 9
1.1.4.2 Vai trò 10
1.1.5 S khác nhau gia TDT ca Nhà nc và tín dng ca NHTM 12
1.2ăRiăroătínădngăđuătăphátătrin 14
1.2.1 Khái nim 14
1.2.2 Nguyên nhân 14
1.2.2.1 Nguyên nhân t phía khách hàng vay 14
1.2.2.2 Nguyên nhân t phía ngân hàng 15
1.2.2.3 Nguyên nhân khách quan 15
1.2.3 Hu qu 15
1.2.3.1 i vi NHPT 15
1.2.3.2 i vi nn kinh t 16
1.2.4 S khác nhau gia ri ro TDT ca Nhà nc và RRTD ca NHTM 16
1.2.5 Hiu qu qun lỦ ri ro TDT 17
ii

1.2.5.1 Khái nim 17
1.2.5.2 Nhng nhân t nh hng đn hiu qu qun lỦ ri ro TDT 17
1.2.6 Mt s quy đnh chung v qun lỦ ri ro TDT ca Nhà nc 19
1.2.6.1 Quy đnh v qun lỦ n có vn đ 19
1.2.6.2 Quy đnh v x lỦ RRTD 19
1.2.6.3 S khác nhau gia qun lỦ ri ro TDT ca Nhà nc và qun lỦ
RRTD ca NHTM 21
Ktălunăchngă1 23
CHNGă2:ăTHCăTRNGăHOTăNGăTệNăDNGăVÀăQUNăLụăRIă
ROă TệNă DNGă UăTă PHÁTă TRINă TIă NGỂNă HÀNGă PHÁTă TRINă
VITăNAM 24
2.1ăGiiăthiuăNgơnăhƠngăPhátătrinăVităNam 24
2.2ăMtăsăđimăđcăthùăcaăNgơnăhƠngăphátătrin 25
2.3ăThcătrngăhotăđngătínădngătiăNgơnăhƠngăPhátătrinăVităNamăgiaiă
đonă2008ă- 2011 26
2.3.1 V TDT 26
2.3.2 V TDXK 28
2.4ăThcătrngănăquáăhnătínădngăđuătăphátătrin 29
2.4.1 Doanh s thu n 29
2.4.2 D n quá hn 29
2.5ăNguyênănhơnăcaăriăroătínădngăđuătăphátătrin 30
2.5.1 Nguyên nhân t phía khách hàng 31
2.5.1.1 Vic cung cp thông tin 31
2.5.1.2 Trình đ qun lỦ kinh doanh, nng lc tài chính 31
2.5.1.3 Mc đích s dng vn vay, Ủ thc tr n 32
2.5.2 Nguyên nhân t phía ngân hàng 32
2.5.2.1 Quy ch, quy trình nghip v 32
2.5.2.2 Vic kim tra s dng vn vay 34
2.5.2.3 o đc ngh nghip ca cán b 34
iii

2.5.2.4 Công tác KTNB 34
2.5.2.5 H thng thông tin qun lỦ 35
2.5.2.6 Ch tiêu, k hoch 36
2.5.3 Nguyên nhân khách quan 36
2.5.3.1 C ch, chính sách 36
2.5.3.2 Môi trng pháp lỦ 39
2.5.3.3 Môi trng kinh t v mô 43
2.5.3.4 Nguyên nhân bt kh kháng 43
2.6ăCácăbinăphápăqunălỦăriăroătínădngăđuătăphátătrinăcaăNgơnăhƠngă
PhátătrinăVităNamăvƠăktăquăxălỦăriăro 43
2.6.1 Các bin pháp qun lỦ ri ro TDT ca NHPT Vit Nam 43
2.6.1.1 V c cu t chc 44
2.6.1.2 Quy đnh v qun lỦ n có vn đ và x lỦ RRTD 45
2.6.1.3 H thng thông tin qun lỦ tín dng 45
2.6.2 Kt qu XLRR 46
Ktălunăchngă2 49
CHNGă 3:ă QUNă Lụă RIă ROă TệNă DNGă Uă Tă PHÁTă TRINă TIă
NGỂNăHÀNGăPHÁTăTRINăVITăNAMăậ BINăPHÁPăVÀăKINăNGH 50
3.1ăMcătiêuăvƠăđnhăhngăcaătínădngăđuătăphátătrin 50
3.1.1 Mc tiêu 50
3.1.2 nh hng 50
3.2ăKtăquăkhoăsátăvănguyênănhơn caăriăroătínădngăđuătăphátătrin,ă
binăphápăqunălỦăriăroătínădngăđuătăphátătrinăvƠătácădngăcaăktăquă
khoăsát 51
3.2.1  xut bng câu hi kho sát 51
3.2.1.1 Mc tiêu ca bng câu hi kho sát 51
3.2.1.2 Khó khn, hn ch khi thc hin kho sát 51
3.2.2 Kt qu kho sát thc t 52
3.2.2.1 Kho sát các bc trong quá trình cp tín dng 53

iv

3.2.2.2 Kho sát nguyên nhân dn đn ri ro TDT 54
3.2.2.3 Kho sát bin pháp qun lỦ ri ro TDT 57
3.2.2.4 Kho sát kin ngh đi vi c quan nhà nc 59
3.2.3 Tác dng ca kt qu kho sát đn vic qun lỦ ri ro TDT 61
3.3ăNhngăbinăphápăqunălỦăriăroătínădngăđuătăphátătrin 62
3.3.1 Hoàn thin quy ch, quy trình cp tín dng 62
3.3.2 Xây dng h thng qun lỦ RRTD 63
3.3.2.1 Xây dng h thng thông tin tín dng và h thng xp hng tín dng
ni b 63
3.3.2.2 Xây dng gii hn an toàn trong hot đng tín dng 65
3.3.2.3 Hoàn thin b máy qun lỦ RRTD 66
3.3.2.4 Qun lỦ danh mc cho vay 68
3.3.3 Gii pháp phòng nga RRTD 69
3.3.3.1 Nâng cao cht lng thm đnh tín dng 70
3.3.3.2 Qun lỦ, giám sát quá trình gii ngân và sau khi cho vay 71
3.3.3.3 Nâng cao hiu qu công tác KTNB 72
3.3.4 Gii pháp hn ch thit hi khi xy ra RRTD 73
3.3.4.1 Thc hin phân loi n và trích lp DPRR 73
3.3.4.2 Nâng cao hiu qu x lỦ n có vn đ 74
3.3.5 Tng cng ngun lc trong công tác qun lỦ RRTD 74
3.3.5.1 Nhân lc 74
3.3.5.2 Công ngh 76
3.4ăMtăsăkinănghăđiăviăcácăc quanăhuăquanănhmăqunălỦăriăroătínă
dngăđuătăphátătrin 77
3.4.1 i vi Chính ph 77
3.4.2 i vi NHNN 79
Ktălunăchngă3 81
KTăLUN 82

TÀIăLIUăTHAMăKHO 84
v

PHăLC
1


DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT
BTV Bo đm tin vay
CBTD Cán b tín dng
CIC Trung tâm thông tin tín dng Ngân hàng Nhà nc
CLLS Chênh lch lãi sut
DPRR D phòng ri ro
DAT D án đu t
TPT u t phát trin
GDB Giao dch bo đm
HQL Hi đng qun lỦ
HB Hp đng bo đm
HTD Hp đng tín dng
KTNB Kim tra ni b
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHPT Ngân hàng Phát trin
NHTM Ngân hàng thng mi
NSNN Ngân sách Nhà nc
ODA H tr phát trin chính thc
QLRR Qun lỦ ri ro
RRTD Ri ro tín dng
SXKD Sn xut kinh doanh
TCTD T chc tín dng
TDT Tín dng đu t phát trin

TDXK Tín dng xut khu
TPCP Trái phiu Chính ph
TSB Tài sn bo đm
XLRR X lỦ ri ro
Vinashin Tp đoàn Công nghip tàu thy Vit Nam
2


DANHăMCăCÁCăBNGăBIU
Bng 2.1 Doanh s gii ngân và d n TDT giai đon 2008-2011
Bng 2.2 Doanh s gii ngân và d n TDXK giai đon 2008-2011
Bng 2.3 Doanh s thu n TDT giai đon 2008-2011
Bng 2.4 D n quá hn TDT giai đon 2008-2011

DANHăMCăCÁCăHỊNHăV
Hình 3.1 Mc đ quan trng ca các bc trong quá trình cp tín dng
Hình 3.2 Mc đ ph bin ca các nguyên nhân dn đn ri ro TDT
Hình 3.3 Mc đ quan trng ca các bin pháp qun lỦ ri ro TDT
Hình 3.4 Mc đ quan trng ca các kin ngh đi vi c quan nhà nc
3


LIăMăU
1. S cn thit ca đ tài:
Hot đng tín dng đu t phát trin là hot đng tín dng đc thù ca Ngân
hàng Phát trin Vit Nam, có Ủ ngha chuyn dch c cu kinh t. Thc tin hot
đng tín dng ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam trong thi gian qua (nht là t
nm 2008) cho thy ri ro tín dng cha đc kim soát và cnh báo sm, t l n
quá hn tng đn mc báo đng. Hn na, ri ro tín dng phát sinh trong hot đng
tín dng đc thù này s có nh hng xu đn kinh t v mô.  tài nghiên cu

nhm làm sáng t ri ro tín dng đu t phát trin và đ xut mt s bin pháp
qun lỦ ri ro tín dng đu t phát trin đ hot đng ca Ngân hàng Phát trin
Vit Nam thc s an toàn, hiu qu và theo đúng đnh hng ca Nhà nc.
2. Mc đích nghiên cu:
Trên c s nghiên cu hot đng tín dng ca Ngân hàng Phát trin Vit
Nam, tác gi phân tích nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng đu t phát
trin, t đó đ xut mt s bin pháp nhm gim thiu ri ro tín dng đu t
phát trin.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: Ngân hàng Phát trin Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu: hot đng tín dng đu t phát trin và công tác qun lỦ
ri ro tín dng đu t phát trin ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam giai đon 2008-
2011.
4. Phng pháp nghiên cu:
S dng phng pháp thng kê, so sánh, phân tích… đi t c s lỦ thuyt đn
thc tin ca hot đng tín dng đu t phát trin nhm gii quyt mc đích nghiên
cu ca đ tài.
5. Kt cu ca lun vn:
Lun vn có 3 phn chính nh sau:
Chng 1: Tng quan v tín dng đu t phát trin và ri ro tín dng đu t
phát trin
4


Chng 2: Thc trng hot đng tín dng và qun lỦ ri ro tín dng đu t
phát trin ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam
Chng 3: Qun lỦ ri ro tín dng đu t phát trin ti Ngân hàng Phát trin
Vit Nam – Bin pháp và kin ngh
5

CHNGă1:ăTNGăQUANăVăTệNăDNGăUăTăPHÁTăTRINăVÀăRIă
ROăTệNăDNG UăTăPHÁTăTRIN
1.1 Kháiănim, đcăđimăvƠăvaiătròăcaătínădngăđuătăphátătrin
1.1.1 Khái nim
TDT là mt hình thc tín dng nhm thc hin chính sách TPT ca
Nhà nc, th hin mi quan h vay – tr gia Nhà nc (hin nay NHPT là đi
din cho Nhà nc) vi các pháp nhân và th nhân hot đng trong nn kinh t,
đc Nhà nc cho vay vi lãi sut u đãi cho tng đi tng c th nhm thc
hin mc tiêu phát trin kinh t – xã hi trong tng thi k nht đnh theo đnh
hng ca Nhà nc.
Khái nim TDT ch ra đi khi vic s dng vn NSNN cho TPT chuyn
t vic cp phát không hoàn li sang hình thc cho vay có hoàn vn là ch yu.
Ging nh các hình thc tín dng khác, TDT không ch giúp cho nn kinh t tp
trung đc lng vn cn thit mà còn có tác dng nâng cao hiu qu s dng, bo
toàn và phát trin đc ngun vn cho TPT.
1.1.2 c đim
TDT có nhng đc đim chính nh sau:
- Là hình thc tín dng trung và dài hn, đu t nhm mc đích hng đn
vic xây dng c s vt cht, h tng cho nn kinh t.
- TDT có chc nng phân phi và phân b các ngun lc tài chính cho
s phát trin kinh t – xã hi ca đt nc.
- TDT gn vi vic điu tit kinh t v mô và vn đ qun lỦ hành chính theo
ch trng ca Nhà nc. Do đó t chc làm nhim v qun lỦ, cho vay là các đn
v, c quan chuyên môn ca Nhà nc (hin nay là NHPT), đc Nhà nc cp
vn điu l, cp bù CLLS, hot đng không vì mc đích li nhun nhng phi
đm bo thu hi đ vn đu t và phi tuân th theo nhng quy đnh ca Nhà nc.
- Tính cht u đãi ca TDT th hin  mt s đim c th nh: lãi sut
thp hn lãi sut th trng, quy mô cho vay ln, thi gian cho vay dài, điu kin
đm bo n vay u đãi hn…

6


- Các quy đnh v c ch, chính sách ca TDT:
+ Lãi sut cho vay: do Chính ph quy đnh phù hp vi yêu cu, mc tiêu và
đc đim phát trin kinh t – xã hi trong tng thi k, tng giai đon phát trin ca
đt nc.
+ i tng cho vay: gii hn theo quy đnh ca Chính ph, ch yu tp trung
vào các lnh vc then cht, cn thit có tác dng thúc đy phát trin kinh t – xã hi,
hay chuyn dch c cu kinh t hoc các lnh vc mà các thành phn kinh t t
nhân không có kh nng hoc không mun tham gia đu t do hiu qu thp, vn
đu t ln, thi gian thu hi vn kéo dài… V nguyên tc, TDT ch cho vay
đi vi các DAT theo đnh hng phát trin ca Nhà nc và phi nm trong k
hoch đu t bng ngun vn TDT hàng nm ca Nhà nc.
+ Ngun vn đ cho vay: là vn ngân sách ca Nhà nc đc cân đi đ cho
vay đu t; ngun vn huy đng theo k hoch ca Nhà nc đ phc v cho
TPT theo ch trng ca Nhà nc.
- TDT có tính lch s, nó ch tn ti và phát trin trong giai đon đu ca
quá trình phát trin kinh t đt nc. Khi nn kinh t phát trin, chuyn sang kinh t
th trng, các nhà đu t quen vi hot đng trong môi trng cnh tranh… thì
phm vi ca TDT thu hp li và chuyn đi sang các hình thc tín dng khác.
1.1.3 S cn thit ca TDT
Cuc chuyn đi nn kinh t ch huy sang nn kinh t th trng s to ra môi
trng kinh doanh t do, to c hi cho mi ngi sáng to, th trng nng đng
hn… Song nn kinh t th trng cng cha đng nhiu khuyt tt, đó là vic đt
mc tiêu li nhun lên hàng đu, vn đ “hàng hóa công” (cu đng, các công
trình vn hóa, y t và giáo dc…) s không đc quan tâm gii quyt. Vì vy, đ
đm bo hiu qu cho s vn đng ca th trng đc n đnh cn phi có s can
thip ca Nhà nc đ điu tit nn kinh t. Nhà nc thng s dng các công c
tài chính nh thu, phí, chi NSNN… đ thc hin vai trò điu tit nn kinh t.

Ngoài ra, Nhà nc còn s dng chính sách tín dng u đãi đ h tr cho các doanh
nghip trong các lnh vc trng yu, then cht ca nn kinh t hoc nhng lnh vc
7


hot đng có tính cht xã hi. Tùy theo điu kin lch s, đc đim kinh t tng thi
k và yêu cu phát trin kinh t đt nc trong tng giai đon mà Nhà nc có s
h tr khác nhau. Thc t  hu ht các nc phát trin cho thy, trong giai đon
đu, đ phát trin kinh t đu có nhng c ch chính sách h tr nhm thúc đy
nhanh quá trình đu t cho nhng ngành, vùng kinh t trng đim có tác đng chi
phi tc đ tng trng kinh t ca quc gia. Do vy, chính sách tín dng Nhà nc
là mt đòi hi khách quan, tt yu trong quá trình phát trin kinh t ca mi nc.
i vi mt nc đang phát trin nh Vit Nam, vi h tng c s khá lc
hu, tim lc tài chính ca các th ch kinh t còn thp nên rt cn s can thip ca
Nhà nc đ điu tit kinh t, nhm xây dng nn tng c s h tng và phn nào
h tr các đn v kinh t đi mi thit b công ngh, nâng cao cht lng hàng hóa,
góp phn gim chi phí đu vào, tng kh nng cnh tranh, duy trì th trng truyn
thng và tip cn th trng mi. ng thi h tr cho nhng doanh nghip hot
đng trên đa bàn khó khn trong thi gian nht đnh nhm phát trin kinh t vùng,
to s n đnh chung cho quc gia.
Tuy nhiên, hn ch ca chính sách tín dng Nhà nc là gây nên nhng tác
đng có kh nng làm lch lc th trng, gim hiu qu phân b ngun lc ca th
trng, bi TPT da trên nhng tính toán ch quan mà nhng tính toán này có
kh nng không phù hp vi thc tin th trng. H qu là đu t không hiu qu,
không dn đn nhng thay đi thc cht trong chuyn dch c cu kinh t, lãng phí
ngun lc. Mc khác, vi c ch u đãi ca tín dng Nhà nc s gia tng kh nng
b lm dng, làm lch hng tài tr dn đn st gim hiu qu thc hin mc tiêu.
Trong điu kin thông tin bt cân xng và c hi tip cn các ngun tài tr u đãi
đi vi các ch th kinh t không đc phân phi đng đu, nhng hành vi tiêu cc
còn gây ra mt hu qu ln hn nhiu, đó là ri ro v vic các ngun tài chính s

không đn đc nhng ni thc s cn thit gia tng.
Nh vy có th khng đnh, vic điu tit kinh t là vic làm thit yu ca Nhà
nc trong nn kinh t th trng và tín dng u đãi ca Nhà nc là mt công c
tài chính nhm mc tiêu thúc đy quá trình chuyn dch c cu kinh t. Song, cn
8


nhn thc sâu sc c ch tác đng, tiên lng đy đ các nh hng tích cc và tiêu
cc đ có th vn dng đc các khía cnh tích cc và hn ch đn mc ti thiu
nhng tác đng tiêu cc đ quá trình thc thi chính sách tín dng Nhà nc đt hiu
qu cao.
Bt k mt nn kinh t nào trên th gii cng đòi hi mt s đu t nht đnh
ca Nhà nc đ to nn tng c s h tng vng chc cho s phát trin n đnh và
bn vng.  thc hin đc vai trò điu tit nn kinh t, Nhà nc s dng các
công c tài chính nh thu, phí và các ngun thu khác đ to ngun thu cho ngân
sách. Vn đ đt ra là phi s dng ngun thu này nh th nào đm bo mang li
hiu qu thit thc, đáp ng đc yêu cu, mc tiêu phát trin kinh t – xã hi ca
đt nc.
u t ca Nhà nc cho phát trin kinh t – xã hi ch yu di hai hình
thc là cp phát không hoàn li và cho vay vi lãi sut u đãi (hay còn gi là
TDT). Tùy theo tng giai đon phát trin, tùy vào đc đim tng thi k mà Nhà
nc s dng nng v hình thc cp phát hay hình thc TDT nhm phát huy mt
cách có hiu qu ngun vn thuc NSNN.
Nh vy, TDT là mt đòi hi tt yu, khách quan trong tng giai đon nht
đnh ca quá trình phát trin kinh t  mi quc gia. Trong công cuc đi mi và
phát trin kinh t – xã hi  nc ta hin nay, s cn thit ca TDT còn xut
phát t các nguyên nhân sau:
Th nht, xóa b tâm lý  li, trông ch vào Nhà nc ca ch đu t:
Trc đây, trong nn kinh t bao cp, s đu t ca Nhà nc ch yu là di
hình thc cp phát trc tip không hoàn li. iu này dn đn các ch đu t

thng  li, không tính toán đn hiu qu ca các DAT cng nh không tích
cc, sáng to trong hot đng SXKD. Vic thua l ca hàng lot doanh nghip Nhà
nc, s phá sn ca hàng lot công trình, DAT trong thi gian qua là mt minh
chng. Chính vì th mà trong thi gian gn đây Nhà nc đã chuyn dn sang hình
thc cho vay u đãi di dng TDT nhm tng cng tính ch đng sáng to,
tinh thn trách nhim ca ch đu t và doanh nghip.
9


Th hai, gim áp lc cho NSNN:
Chuyn sang nn kinh t th trng, trc nhng đòi hi v tính cnh
tranh ngày càng cao và gay gt trong khi tim lc tài chính ca các doanh
nghip trong nc còn quá nh bé, công ngh lc hu, c s h tng kinh t ca đt
nc còn yu kém… Nhà nc cn thc hin vai trò điu tit v mô nn kinh t
ca mình, giúp các doanh nghip vt qua khó khn đ hi nhp, trc ht cn tp
trung xây dng h tng c s cn thit cho nn kinh t và h tr cho các doanh
nghip trong vic đu t đi mi công ngh, ci tin phng thc qun lỦ nhm h
giá thành sn phm, tng tính cnh tranh… Tuy nhiên, trong điu kin NSNN còn
hn hp, đ gim bt áp lc cho ngân sách thì vic thu hp hình thc cp phát,
đng thi m rng hình thc TDT cho yêu cu trên s rt cn thit.
Th ba, cn phi có s đu t ca Nhà nc vào mt s ngành ngh và lnh
vc then cht ca nn kinh t mà t nhân khó có th đm đng đc:
TDT ca Nhà nc tp trung đu t vào các lnh vc then cht, có vai trò
quan trng đi vi nn kinh t hay mt ngành, mt vùng, mt khu vc nhm điu
chnh c cu kinh t theo hng công nghip hóa – hin đi hóa.
Ngoài ra, vi mc tiêu vì li nhun cng nh trc nhng đòi hi ca
kinh t th trng v tính cnh tranh, có nhng lnh vc, ngành ngh cng nh
nhng vùng min mà kinh t t nhân không th nào đu t vào đó đc. Vi vai
trò điu tit nn kinh t v mô, Nhà nc phi u tiên đu t vào các lnh vc
này nhm gii quyt các vn đ xã hi nh: xóa đói gim nghèo, to vic làm, điu

chnh c cu kinh t…
1.1.4 Mc đích và vai trò ca TDT
1.1.4.1 Mc đích
Mc đích ca TDT là h tr các d án TPT ca các thành phn kinh t
thuc mt s ngành, lnh vc quan trng, chng trình kinh t ln có tác đng trc
tip đn chuyn dch c cu kinh t, thúc đy tng trng và phát trin kinh t bn
vng.
10


1.1.4.2 Vai trò
Thc hin ch trng ca ng v xóa dn bao cp trong đu t và phát
trin kinh t – xã hi đt nc.
Mt là, vn TDT làm gim đáng k s bao cp trc tip ca Nhà nc đi
vi lnh vc đu t có kh nng thu hi vn mà trc đây vn đc Nhà nc cp
không hoàn li.
Doanh nghip, t chc kinh t s dng vn TDT ca Nhà nc phi đm
bo hoàn tr đc vn vay (gc và lãi). Ch đu t là ngi vay vn phi tính toán
k hiu qu đu t, s dng vn tit kim vì phi hoàn tr li cho Nhà nc trong
thi hn vay vn. TDT ca Nhà nc là mt hình thc quá đ chuyn t phng
thc cp phát vn ngân sách sang phng thc tín dng đi vi các d án có kh
nng thu hi vn trc tip, t đó làm gim đáng k áp lc v ngun vn đi vi
NSNN.
Hai là, vn TDT to lp t duy kinh doanh và phát huy ni lc.
Chính vic phi đm bo hoàn tr vn vay trong thi hn vay vn làm cho các
doanh nghip, các nhà đu t phi “t duy”, “đng não”, “suy tính” đ hot đng
đu t, SXKD có hiu qu, hoàn tr đc vn vay, các nhà đu t không trông ch
vào s cp phát không hoàn tr trc tip cho Nhà nc. ây là yu t cc k quan
trng trong vic đng viên trí tu, sc lc toàn dân, phát huy ni lc cho công cuc
xây dng đt nc.

TDT góp phn tích cc thc hin đng li và chin lc phát trin kinh
t – xã hi: phát trin nhanh, có hiu qu và bn vng, tng trng kinh t đi đôi
vi thc hin tin b, công bng xã hi, bo v môi trng và bình đng gia các
thành phn kinh t.
TDT giúp Nhà nc trong qun lỦ và điu tit nn kinh t v mô, thúc đy
chuyn dch c cu kinh t theo hng công nghip hóa – hin đi hóa.
Thông qua vn TDT, Nhà nc thc hin vic khuyn khích phát trin kinh
t – xã hi ca ngành, vùng, lnh vc nht đnh theo Ủ đ, ch trng, chin lc
ca mình. Bên cnh các công c kinh t khác nh chính sách thu, đt đai, chính
11


sách tin t, TDT là mt công c đc lc, trc tip, rt hiu qu đ Nhà nc điu
tit nn kinh t v mô, thúc đy chuyn dch c cu kinh t theo hng công nghip
hóa – hin đi hóa thông qua vic cung cp tín dng u đãi cho các ngành, vùng,
lnh vc kinh t – xã hi cn u tiên phát trin và cn có s h tr ca Nhà nc;
đng thi TDT cng cn phi tp trung vào nhng ngành ngh, lnh vc công
ngh mi, có tác dng thúc đy tng nng sut lao đng, tng sn phm xã
hi…

TDT không ch thc hin mc tiêu tng trng kinh t mà thc hin c mc tiêu
phát trin xã hi.
Vic phân b và s dng vn TDT còn nhm khuyn khích phát trin nhng
vùng kinh t có điu kin khó khn, vùng biên gii, hi đo; vn TDT ca Nhà
nc còn góp phn gii quyt các vn đ xã hi thông qua chng trình xóa đói
gim nghèo, chng trình quc gia gii quyt vic làm, chng trình phát trin
doanh nghip va và nh…
TDT giúp các doanh nghip thuc đi tng u đãi m rng đu t, phát
trin SXKD.
u t đi mi công ngh, ci tin k thut là mt đòi hi tt yu đi vi các

doanh nghip, các t chc kinh t trong nn kinh t hi nhp. Vic các doanh
nghip tip cn đc vi ngun vn TDT ca Nhà nc thông qua các hình thc
vay đu t hay đc h tr sau đu t s góp phn quan trng đ gii quyt các
vn đ v vn, to điu kin đ h hin đi hóa máy móc thit b, công ngh, nâng
cao kh nng cnh tranh trong nc và trên th trng th gii.
TDT góp phn nâng cao v th ca quc gia, to điu kin m rng và phát
trin hot đng kinh t đi ngoi.
Trong điu kin m ca và hi nhp kinh t quc t và khu vc ngày càng
sâu rng và mnh m, ngun vn đu t quc t có Ủ ngha quan trng trong vic
thúc đy quá trình phát trin, thu hp khong cách giàu nghèo gia các quc gia,
thì nhu cu ca các nc nghèo đc vay vn t các nc giàu hn đc đt ra
mt cách bc thit và nghiêm túc. Trong bi cnh đó, các nc không th t chi
ngha v cho vay đi vi các quc gia kém phát trin hn. Các khon cho vay ca
12


nhà nc đi vi các quc gia khác có th đc thc hin di nhiu hình thc
khác nhau nhng trong đó ph bin là các khon cho vay ODA vi thi hn cho
vay dài, lãi sut cho vay u đãi nhm thc hin các d án TPT c s h tng kinh
t – xã hi.
Thông qua các khon ODA, nc cho vay có th tng cng nh hng ca
mình đi vi nc đi vay, đng thi nâng cao v th trong các t chc và din đàn
quc t. iu đó có ngha TDT đã góp phn nâng cao v th ca quc gia trong
cng đng th gii.
Mt khác, các công trình c s h tng kinh t – xã hi đc đu t bng
ngun vn ODA cho vay u đãi đã to điu kin đ nc cho vay m rng đu t
trc tip và xut khu hàng hóa, dch v vào th trng ca nc đc vay. Nh
vy TDT đã to điu kin đ m rng và phát trin hot đng kinh t đi ngoi
ca quc gia.
1.1.5 S khác nhau gia TDT ca Nhà nc và tín dng ca NHTM

So vi hình thc tín dng khác (tín dng thng mi, tín dng ngân hàng, tín
dng quc t) tín dng Nhà nc cng hot đng theo nguyên tc vay – tr. Tuy
nhiên, vi bn cht riêng, tín dng Nhà nc có nhng đim đc thù sau:
- Các loi tín dng khác da trên c s tha thun, theo c ch th trng,
mang tính t nguyn và mang tính li ích kinh t, còn tín dng Nhà nc va mang
tính li ích kinh t, va mang tính chính tr – xã hi. Tính li ích kinh t th hin
trc tip trên li tc tin vay, th hin gián tip qua vic hng th các tin nghi
công cng, có thêm vic làm do đu t tín dng Nhà nc mang li; tính chính tr –
xã hi th hin  lòng tin ca dân chúng vào Chính ph, th hin  trách nhim và
s quan tâm ca Chính ph đi vi dân chúng, chng hn nh: hình thc cho vay tài
tr vi lãi sut thp, thm chí không lãi sut đ gii quyt vic làm, xóa đói gim
nghèo, đu t kiên c hóa kênh mng, giao thông nông thôn…
- Vic huy đng vn và s dng vn ca tín dng Nhà nc thng có s kt
hp gia các nguyên tc tín dng và các chính sách tài chính ca Nhà nc, đm
bo cho s n đnh và phát trin ca mt th trng tài chính lành mnh.
13


- TDT ca Nhà nc gn vi vic điu tit kinh t v mô và vn đ qun lỦ
hành chính theo ch trng ca Nhà nc, tp trung tài tr cho các ngành kinh t
mi nhn, vào các lnh vc then cht, cn thit, có tác đng đn tng trng kinh t.
Hin ti, hot đng tín dng Nhà nc do NHPT đm nhn. ây là mt t chc tài
chính Nhà nc thc hin vic tài tr chính sách. Vi nhim v tip nhn và huy
đng các ngun vn đ thc hin TDT và TDXK ca Nhà nc cho mt s ngành,
lnh vc then cht ca nn kinh t, các vùng khó khn và các chng trình kinh t
ln ca đt nc.
Trc đây, các NHTM quc doanh nh Ngân hàng u t và Phát trin,
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn, Ngân hàng Ngoi thng,
Ngân hàng Công thng cng đc Nhà nc giao nhim v làm đu mi cho
vay TDT ca Nhà nc. Các ngân hàng này va hot đng kinh doanh va

thc hin hot đng công ích. Tuy nhiên, k t nm 2000 hot đng công ích (cho
vay TDT) và hot đng kinh doanh đã tách bch ra khi các ngân hàng này. S
khác nhau gia hot đng ca NHPT và NHTM cng chính là s khác nhau gia
TDT ca Nhà nc và tín dng thng mi, c th:
Chătiêu
NgơnăhƠngăphátătrin
NgơnăhƠng thngămi
Mc đích hot đng
Không vì mc tiêu li nhun
mà vì mc tiêu phát trin kinh
t - xã hi theo đnh hng ca
Nhà nc tng thi k.
Hot đng vì mc tiêu li
nhun trên c s tình hình thc
t ca th trng và kh nng
ni ti ca mình.
i tng cho vay
Ch cho vay đi vi nhng đi
tng đc Nhà nc ch đnh
 tng thi k.
Cho vay theo chin lc kinh
doanh ca ngân hàng, phù hp
vi quy đnh ca pháp lut hin
hành.
Thi hn cho vay
Ch yu đu t cho các d án
vay trung và dài hn.
Cho vay vi tt c các k hn,
phù hp vi đnh hng hot
đng ca ngân hàng.

Lãi sut cho vay
Cho vay theo lãi sut u đãi,
thp hn lãi sut th trng.
Cho vay theo lãi sut th
trng, có s tha thun vi
khách hàng.
Ngun vn cho vay
Ngun vn ca Nhà nc, vay
t các t chc tài chính trung
Ngun vn huy đng đc t
th trng theo các kênh khác
14


Chătiêu
NgơnăhƠngăphátătrin
NgơnăhƠng thngămi
gian, các khon vin tr nc
ngoài, ngun vn huy đng t
các doanh nghip trong và
ngoài nc.
nhau.
Bo đm tin vay
Ch yu bo đm bng tài sn
hình thành t vn vay.
Ngoài tài sn hình thành t vn
vay, khách hàng phi dùng tài
sn khác thuc quyn s hu
hp pháp ca mình (hoc bên
th ba) đ bo đm cho khon

vay theo t l nht đnh.
1.2 Riăroătínădngăđuătăphátătrin
1.2.1 Khái nim
Ri ro TDT ca Nhà nc là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín
dng TPT ca NHPT, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc
n hoc tr n không đúng hn cho NHPT.
Theo Quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 v phân loi n,
trích lp và s dng d phòng đ x lỦ RRTD trong hot đng ngân hàng ca
TCTD thì khái nim RRTD đc đnh ngha nh sau: RRTD trong hot đng ngân
hàng ca TCTD là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca TCTD
do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca
mình theo cam kt.
1.2.2 Nguyên nhân
1.2.2.1 Nguyên nhân t phía khách hàng vay
Là nguyên nhân ni ti ca mi khách hàng. Nh kh nng t ch tài chính
kém, nng lc điu hành yu, h thng qun tr kinh doanh không hiu qu, trình đ
qun lỦ ca khách hàng yu kém dn đn vic s dng vn vay kém hiu qu hoc
tht thoát, nh hng đn kh nng tr n. Cng có th do khách hàng thiu thin
chí trong vic tr n vay ngân hàng.
15


1.2.2.2 Nguyên nhân t phía ngân hàng
- Cán b ngân hàng không chp hành nghiêm túc ch đ tín dng và các điu
kin cho vay.
- Chính sách và quy trình cho vay cha cht ch, cha có quy trình qun tr ri
ro hu hiu, cha chú trng đn phân tích khách hàng, xp loi RRTD đ tính toán
điu kin vay và kh nng tr n. i vi cho vay doanh nghip nh và cá nhân,
quyt đnh cho vay ca ngân hàng ch yu da trên kinh nghim, cha áp dng
công c chm đim tín dng.

- Nng lc d báo, phân tích thm đnh tín dng, phát hin và x lỦ khon vay
có vn đ ca CBTD còn rt yu, nht là đi vi các ngành đòi hi hiu bit chuyên
môn cao dn đn sai lm trong quyt đnh cho vay. Mt khác, cng có th quyt
đnh cho vay đúng đn nhng do thiu kim tra kim soát sau khi cho vay dn đn
khách hàng s dng vn sai mc đích nhng ngân hàng không ngn chn kp thi.
- Thiu thông tin v khách hàng hay thiu thông tin tín dng tin cy, kp thi,
chính xác đ xem xét, phân tích trc khi cp tín dng.
- Nng lc và phm cht đo đc ca mt s CBTD cha đ tm và vn đ
qun lỦ, s dng, đãi ng cán b ngân hàng cha tha đáng cng là nguyên nhân
dn đn RRTD cho ngân hàng.
1.2.2.3 Nguyên nhân khách quan
Là nhng tác đng ngoài Ủ chí ca khách hàng và ngân hàng nh: thiên tai,
ha hon, do s thay đi ca các chính sách qun lỦ kinh t, điu chnh quy hoch
vùng, ngành, do hành lang pháp lỦ cha phù hp, do bin đng th trng trong và
ngoài nc, quan h cung cu hàng hóa thay đi… khin doanh nghip lâm vào tình
trng khó khn tài chính không th khc phc đc. T đó, doanh nghip dù cho có
thin chí nhng vn không th tr đc n ngân hàng.
1.2.3 Hu qu
1.2.3.1 i vi NHPT
Khi ri ro TDT xy ra, NHPT không thu hi đc vn tín dng ca Nhà
nc đã cp và lãi cho vay, nhng NHPT vn phi tr vn vã lãi cho khon tin huy
16


đng khi đn hn, điu này làm cho NHPT b mt cân đi trong vic thu chi. Khi
không thu đc n thì vòng quay ca vn tín dng ca Nhà nc b chm li, làm
gim hiu qu hot đng ca NHPT cng nh hn ch tác dng chuyn dch c cu
nn kinh t ca vn TDT, thm chí có th làm mt kh nng thanh khon.
1.2.3.2 i vi nn kinh t
Hot đng ca NHPT liên quan đn nhiu ch th, nhiu lnh vc trong nn

kinh t. Vì vy, ri ro TDT xy ra không ch làm tht thoát vn TDT ca Nhà
nc, mà còn làm gim lòng tin ca ngi dân đi vi chính sách TDT, gây tn
hi đn ngân sách ca Nhà nc, nh hng xu đn uy tín ca đt nc (đc bit
trong trng hp vn TDT có ngun gc t vn ODA).
1.2.4 S khác nhau gia ri ro TDT ca Nhà nc và RRTD ca NHTM
TDT ca Nhà nc có nhng nét đc thù, do đó ri ro TDT và RRTD ca
NHTM có s khác nhau, c th nh sau:
Tiêu chí
NgơnăhƠngăphátătrin
NgơnăhƠng thngămi
Ri ro giao dch
- Ít ch đng la chn khách
hàng (ch yu do khách hàng
t tìm đn đ xin vay vn u
đãi).
- Áp dng lãi sut cho vay u
đãi (thp hn lãi sut th
trng) nh nhau đi vi các
khách hàng.
- TSB ch yu là tài sn hình
thành trong tng lai (công
trình xây dng, máy móc thit
b), tính thanh khon thp.
- Không có h thng chm
đim tín dng và xp hng
khách hàng.
- Trong nhiu trng hp phi
trình cp có thm quyn (B
Tài chính/ Chính ph) khi x
lỦ ri ro TDT.

- Ch đng la chn đi tng
khách hàng đ cho vay nên
kim soát đc ri ro ngay t
đu.
- Tùy theo xp hng tín dng
ca khách hàng s quyt đnh
mc lãi sut cho vay phù hp
(có tính đn yu t ri ro).
- TSB thng là quyn s
dng đt, quyn s hu nhà,
ngoài ra mc cho vay trên tr
giá TSB linh hot.
- Thc hin vic chm đim tín
dng và xp hng khách hàng
trc khi cp tín dng.
- Ch đng x lỦ RRTD đ thu
hi vn.


Ri ro danh mc
- Ch cho vay nhng ngành
ngh/ lnh vc đc Nhà nc
- Cho vay theo chin lc kinh
doanh ca ngân hàng, phù hp
17


Tiêu chí
NgơnăhƠngăphátătrin
NgơnăhƠng thngămi

quy đnh trong tng thi k
nên khó kim soát đc danh
mc cp tín dng.
- Ch yu đu t cho các d án
vay trung và dài hn, thi gian
thu hi vn dài nên ri ro ln.
vi quy đnh ca pháp lut hin
hành nên ch đng kim soát
đc danh mc cp tín dng.
- Cho vay vi tt c các k hn,
phù hp vi đnh hng hot
đng (trong đó ch yu cho
vay ngn hn), thi gian thu
hi vn ngn nên gim thiu
đc ri ro.
1.2.5 Hiu qu qun lỦ ri ro TDT
1.2.5.1 Khái nim
Hiu qu qun lỦ ri ro TDT là vic đánh giá kt qu ca quá trình điu
khin và hng dn các b phn ca NHPT (b phn tín dng, b phn thm đnh,
b phn kim tra…) thông qua vic t chc, sp xp mi ngun lc (nhân lc, công
ngh…) đ kim soát ri ro TDT xy ra trong hot đng ca NHPT.
1.2.5.2 Nhng nhân t nh hng đn hiu qu qun lỦ ri ro TDT
Quy ch, quy trình cp tín dng:
- Thc hin đúng các quy đnh ca pháp lut v cho vay, bo lãnh và BTV.
- Trc khi cho khách hàng vay phi quan tâm đn các điu kin c bn nh
kh nng tr n ca khách hàng so vi mc cho vay; tr giá TSB so vi mc cho
vay.
- Thit lp các th tc hành chính phù hp vi các quy đnh ca pháp lut và
đm bo an toàn trong hot đng cp tín dng.
- Vic phân cp và y quyn mc phán quyt tín dng phi tuân th các quy

đnh ca pháp lut v hot đng tín dng, đm bo an toàn, cht lng và hiu qu.
Cht lng thm đnh và phân tích tín dng: công tác thm đnh cn chú trng
vic qun lỦ tín dng theo khách hàng ch không phi ch qun lỦ theo d
án/phng án vay vn.  nâng cao cht lng thm đnh, cn b trí cán b đ
phm cht, nng lc, kinh nghim trong công tác thm đnh. Ngoài ra, khi thm