B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM
V
V
U
U
V
V
N
N
M
M
I
I
N
N
H
H
GII PHÁP PHÁT TRIN
HUY NG VN CA CHI NHÁNH
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
U T VÀ PHÁT TRIN
VNH LONG
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP HCM
============
V
V
U
U
V
V
N
N
M
M
I
I
N
N
H
H
GII PHÁP PHÁT TRIN
HUY NG VN CA CHI NHÁNH
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
U T VÀ PHÁT TRIN
VNH LONG
Chuyên ngành: Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS NGUYN VN S
TP. H Chí Minh – Nm 2012
1
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “GII PHÁP PHÁT TRIN HUY NG
VN CA CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THNG MI C PHN U
T VÀ PHÁT TRIN VNH LONG” là đ tài nghiên cu ca bn thân tôi,
không sao chép t bt c tài liu nào.
Tôi xin cam đoan s liu trong lun vn này là chính xác và trung thc,
đã đc tôi thu thp, tng hp t nhng ngun đáng tin cy.
Ngi thc hin lun vn
Vu Vn Minh
Hc viên Cao hc
Chuyên ngành: Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
Trng i hc Kinh t TP H Chí Minh
MC LC
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng, biu
M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V NGUN VN VÀ HOT NG HUY
NG VN CA NHTM 4
1.1. Khái nim v NHTM 4
1.2. Ngun vn hot đng ca NHTM 4
1.2.1. Vn điu l và các qu 4
1.2.2. Vn huy đng 5
1.2.3. Vn đi vay 6
1.2.4. Ngun vn khác 6
1.3. Vai trò HV tin gi ca NHTM 6
1.4. Quy mô tin gi 7
1.5. C cu tin gi 8
1.6. Chi phí huy đng vn 8
1.7. Qun tr ngun vn tin gi1 2
1.7.1. Thành phn ca ngun vn tin gi 12
1.7.2. Ni dung qun tr ngun vn tin gi 13
1.8. Nhng nhân t tác đng đn ngun vn huy đng ca NHTM 15
1.8.1. Các nhân t thuc v ni ti ca NH 15
1.8.1.1. Chin lc kinh doanh ca NH 15
1.8.1.2. Lãi sut huy đng 15
1.8.1.3. Các hình thc HV ca NH 16
1.8.1.4. Trình đ và công ngh NH 16
1.8.1.5. Uy tín ca NH 16
1.8.2. Các nhân t t bên ngoài 17
1.8.2.1. Chu k phát trin ca nn kinh t 17
1.8.2.2. Môi trng lut pháp 17
1.8.2.3. S cnh tranh ca các NH trên đa bàn 17
1.8.2.4. Yu t v thu nhp và tâm lý ca ngi dân 18
1.8.2.5. Yu t v vn hoá - xã hi 18
1.9. HV ca mt s NH trong khu vc 19
1.9.1. Kinh nghim ca các NHTM Thái Lan 19
1.9.2. Kinh nghim ca NHTM Singapore 20
1.9.3. Kinh nghim ca các NHTM Hàn Quc 20
Kt lun Chng 1 22
CHNG 2: THC TRNG HOT NG HUY NG VN CA BIDV
VNH LONG 23
2.1. Khái quát v BIDV 23
2.2. Mt s nét chính v BIDV Vnh Long 24
2.3. Tình hình ngun vn tin gi 26
2.3.1. Ngun vn tin gi 26
2.3.2. Quy mô tin gi 27
2.3.3. C cu tin gi ca BIDV Vnh Long giai đon 2007-2011 30
2.3.4. Chi phí HV 35
2.4. Qun tr ngun vn tin gi 36
2.4.1. Huy đng ngun vn tin gi 36
2.4.2. Tng quan gia tin gi huy đng và cho vay 37
2.5. ánh giá hot đng HV ca BIDV Vnh Long 39
2.5.1. Kt qu đt đc 39
2.5.2. Hn ch 40
2.5.3. Nguyên nhân nhng hn ch 40
2.5.3.1. Nguyên nhân khách quan 40
2.5.3.2. Nguyên nhân ch quan 41
2.6. Bài hc kinh nghim v vic huy đng vn BIDV Vnh Long 41
Kt lun Chng 2 43
CHNG 3: NHNG GII PHÁP PHÁT TRIN HUY NG VN CA
BIDV VNH LONG 44
3.1. Tình hình phát trin kinh t-xã hi ca tnh Vnh Long 44
3.2. Xu hng nhu cu ca khách hàng tin gi đi vi NH 44
3.3. nh hng phát trin HV ca BIDV Vnh Long 46
3.4. Mt s gii pháp phát trin HV ca BIDV Vnh Long 48
3.4.1. Chính sách v lãi sut 48
3.4.2. Gii pháp v chính sách khách hàng tin gi 49
3.4.3. Gii pháp v đa dng hóa các sn phm HV 50
3.4.4. Gii pháp v n đnh ngun vn huy đng 51
3.4.5. Gii pháp phát trin các dch v h tr hot đng HV 51
3.4.6. Gii pháp v th tc, quy trình nghip v 52
3.4.7. Gii pháp v ci tin công ngh trong lnh vc NH 53
3.4.8. Gii pháp v phát trin ngun nhân lc 53
3.4.9. Gii pháp v qung cáo, phát trin thng hiu và mng li HV 54
3.4.10. Gii pháp h tr 55
3.4.10.1. i vi Chính ph và các c quan qun lý Nhà nc 55
3.4.10.2. i vi NHNN 56
3.4.10.3. i vi Hip hi NH 57
3.4.10.4. Hoàn thin h thng thông tin 57
3.4.10.5. ào to ngun nhân lc 58
Kt lun Chng 3 60
KT LUN 61
*****
DANH MC CÁC CH VIT TT
BIDV: Ngân hàng Thng mi C phn u t và Phát trin Vit Nam.
BIDV Vnh Long: Chi nhánh Ngân hàng Thng mi C phn u t và Phát
trin Vnh Long.
CN: Chi nhánh
HQT: Hi đng Qun tr
HV: Huy đng vn
HSC: Hi s chính
LS: Lãi sut
NH: Ngân hàng
NHTM: Ngân hàng Thng mi
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTW: Ngân hàng Trung ng
TCTD: T chc Tín dng
TD: Tín dng
TMCP: Thng mi C phn
DANH MC CÁC BNG, BIU
STT Tên bng biu Trang
Bng 2.1
Tình hình ngun vn huy đng ca BIDV Vnh Long
2007-2011
26
Bng 2.2 Th phn HV ca BIDV Vnh Long 28
Bng 2.3
Tc đ tng trng ngun vn huy đng ca BIDV
Vnh Long giai đon 2007-2011
29
Bng 2.4
C cu ngun vn tin gi ca BIDV Vnh Long theo
đi tng khách hàng
30
Bng 2.5
C cu ngun vn tin gi ca BIDV Vnh Long theo
sn phm
32
Bng 2.6
C cu ngun vn tin gi ca BIDV Vnh Long theo
tin t
33
Bng 2.7
C cu ngun vn tin gi ca BIDV Vnh Long theo k
hn
34
Bng 2.8
Bng 2.8: Lãi sut HV bình quân ca BIDV Vnh
Long 2007-2011
35
Bng 2.9
Tng quan gia tin gi huy đng và cho vay ca
BIDV Vnh Long 2007-2011
37
1
M U
1. t vn đ
Ngân hàng là mt t chc tài chính đc bit, hot đng ch yu tp trung vào
ba mng ln là huy đng vn, tín dng và dch v. Trong đó, hot đng huy đng
vn có ý ngha quyt đnh sng còn đi vi hot đng ca mt ngân hàng vì nó th
hin rõ nht bn cht thc s ca mt ngân hàng là “i vay đ cho vay” và tác đng
trc tip đn các ch tiêu an toàn trong hot đng ca ngân hàng mà c th là ch
tiêu thanh khon. Nu hot đng huy đng vn không hiu qu, ngun vn huy
đng không đáp ng nh yêu cu thì ngân hàng rt d lâm vào tình trng phá sn.
Do đó, hot đng huy đng vn là tin đ đu tiên đ ngân hàng tip tc duy trì các
hot đng khác nh tín dng và cung cp các sn phm dch v ngân hàng.
Trong giai đon lm phát ca nn kinh t Vit Nam tng cao, Chính ph đã
dùng chính sách tht cht tin t trong mt thi gian dài, điu này đã làm nh hng
rt ln đn hot đng huy đng vn ca ngân hàng. Thêm vào đó, nhng bin đng
khó lng ca nn kinh t th gii nói chung và nn kinh t ca Vit Nam nói riêng
đã có tác đng mnh đn các th trng hàng hóa, bt đng sn, lao đng làm cho
hot đng ca th trng tài chính rt khó kim soát, kéo theo là hot đng ngân
hàng gp rt nhiu khó khn. ng trc nhng khó khn và thách thc nh th,
tng ngân hàng mun tn ti và phát trin thì phi có nhng bc đi và chin lc
ht sc khôn khéo nhm tp trung hn na vào công tác huy đng vn đ đm bo
ngun vn hot đng ca ngân hàng.
Nm 2012 là nm đánh du mt bc ngot quan trng ca c h thng
BIDV nói chung và BIDV Vnh Long nói riêng. BIDV s chính thc hot đng theo
mô hình Ngân hàng TMCP sau 55 nm thc hin vai trò ca mt Ngân hàng TM
Nhà nc. ây là bc chuyn đi quan trng vi nhiu đi thay và k vng, làm
thay đi cn bn v cht trong hot đng ca BIDV vi quan đim xuyên sut là
NH TMCP hot đng vì mc tiêu li nhun, tính hiu qu, chuyên nghip phi đc
đt lên hàng đu, vì s phát trin ca bn thân BIDV và đm bo li ích cho các c
đông.
2
Vì vy, không ch trong thi gian qua mà đc bit trong k hoch phát trin
kinh doanh nm 2012, Chi nhánh Ngân hàng u t và Phát trin Vnh Long s
luôn đt hot đng huy đng vn là nhim v trng tâm hàng đu và xuyên sut,
dành rt nhiu thi gian và công sc ca Chi nhánh đ thc hin nhim v quan
trng này nhm hng đn mt Chi nhánh phát trin mnh m và bn vng trong
tng lai.
Ni dung nghiên cu ca đ tài không mi và đã có rt nhiu ngi thc
hin, tuy nhiên, hot đng huy đng vn ca ngân hàng là vn đ nóng trong nhng
nm gn đây khi mà vn đ thanh khon ca NH đang rt đc xã hi quan tâm, và
đim mi ca lun vn này là nghiên cu, so sánh hot đng huy đng vn ca
BIDV trc đây và đnh hng sau khi c phn hoá, đ t đó đa ra các gii pháp
thit thc nhm phát trin hot đng huy đng vn trong thi gian ti. Vì khi BIDV
chuyn đi t mt NHTM Nhà nc sang NH TMCP đã có rt nhiu s thay đi
cn bn v qun tr điu hành và phng thc hot đng kinh doanh.
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu chính ca lun vn là nghiên cu lý thuyt v ngun vn trong hot
đng kinh doanh ca NHTM, phân tích thc trng hot đng huy đng vn ca
BIDV Vnh Long và đa ra gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng huy đng
vn ca BIDV Vnh Long trong thi gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu
Phân tích kt qu hot đng huy đng vn ca Chi nhánh t nm 2007 đn
2011, đánh giá môi trng hot đng kinh doanh ca các ngân hàng hin nay trên
đa bàn và s đi mi trong hot đng kinh doanh khi chuyn sang NH TMCP ca
BIDV Vnh Long. t đó đa ra các hng đi, cng nh gii pháp thit thc đ
gi vng và gia tng ngun vn huy đng ca BIDV Vnh Long trong thi gian ti.
4. Phng pháp nghiên cu
Da vào quan đim duy vt bin chng, duy vt lch s kt hp vi phng
pháp phân tích tng hp đ gii quyt vn đ nêu ra.
S liu trong lun vn đc thu thp t:
3
- D liu ca BIDV Vnh Long.
- D liu thu thp t các ngun: sách báo, trang thông tin đin t, báo cáo
thng niên.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài
- Khái quát v ngun vn trong hot đng kinh doanh ca NHTM.
- Phân tích và đánh giá thc trng v hot đng huy đng vn ca BIDV
Vnh Long giai đon 2007-2011, đ có mt cái nhìn khách quan v kt qu đt đc
cùng vi nhng hn ch và nguyên nhân ca nó.
- Xây dng nhng gii pháp thit thc đ tng trng ngun vn huy đng
nhm hoàn thành k hoch huy đng vn ca BIDV Vnh Long trong thi gian ti.
6. Kt cu lun vn
Lun vn bao gm 61 trang, đc b cc nh sau:
- Phn m đu
CHNG 1: TNG QUAN V NGUN VN VÀ HOT NG HUY
NG VN CA NHTM
CHNG 2: THC TRNG HOT NG HUY NG VN CA
BIDV VNH LONG
CHNG 3: NHNG GII PHÁP PHÁT TRIN HUY NG VN CA
BIDV VNH LONG
4
CHNG 1
TNG QUAN V NGUN VN VÀ HOT NG HUY NG VN
CA NHTM
1.1. Khái nim v NHTM
Theo lut NHNN Vit Nam s 46/2010/QH12 có hiu lc t ngày
01/01/2011 thì “NHTM là loi hình NH đc thc hin tt c các hot đng NH và
các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut này nhm mc tiêu li
nhun”.
1.2. Ngun vn hot đng ca NHTM
tin hành hot đng sn xut kinh doanh thì bt c doanh nghip nào nói
chung cng cn có mt lng vn nht đnh. Loi hình NHTM kinh doanh trong
lnh vc tin t nên đc xem nh là mt doanh nghip đc bit vì vy vn ca
NHTM cng bao gm nhng thành phn và cách hình thành ht sc chuyên bit so
vi các loi hình doanh nghip khác. Vn ca NHTM va là phng tin kinh
doanh nhng cng đng thi là đi tng kinh doanh ca NH.
1.2.1. Vn điu l và các qu
* Vn điu l:
Vn điu l là vn đc ghi trong điu l ca NHTM. Tu thuc vào hình
thc s hu mà vn điu l ban đu ca NHTM đc hình thành t các ngun khác
nhau. C th là:
NHTM Nhà nc: Ngân sách Nhà nc s cp vn điu l.
NHTM C phn: Vn điu l đc hình thành thông qua hot đng phát
hành c phiu trên th trng.
NHTM Liên doanh: Vn điu l do các bên liên doanh đóng góp theo s
tho thun trong điu l ca NH.
NH 100% vn nc ngoài: Vn điu l do t chc thành lp cung ng.
CN NH nc ngoài: Vn do NH m chính quc chuyn qua.
Khi vn điu l đt mc ti thiu theo quy đnh ca pháp lut thì đc gi là
vn pháp đnh, vn pháp đnh là vn theo quy đnh ca pháp lut. Mi NH s có
5
quy đnh v mc vn pháp đnh khác nhau. Quy đnh v mc vn pháp đnh có th
thay đi nhm phù hp vi yêu cu qun lý và phát trin kinh t trong tng thi k.
Vn điu l ca NHTM là ngun vn n đnh và có xu hng tng lên trong
quá trình hot đng nh đc cp b sung hoc phát hành thêm c phiu hoc đc
kt chuyn t qu d tr b sung vn điu l theo quy đnh ca pháp lut. i vi
các NHTM thì vn điu l không phi là ngun vn chính đ phc v cho nhu cu
hot đng kinh doanh vì nó chim t trng nh trong tng ngun vn kinh doanh
ca NH. Tuy nhiên, vn điu l li có vai trò rt quan trng đi vi mt NHTM vì
nó to nim tin, uy tín ban đu ca NH đi vi khách hàng, là c s đ hình thành
nên các ngun vn khác. Vai trò quan trng ca vn điu l đc th hin c th
qua mc đích s dng ca nó:
- Vn điu l đc s dng đ to nn tng vt cht ban đu phc v cho
hot đng ca NHTM nh xây dng tr s, mua sm tài sn c đnh, trang thit b
cn thit
- Vn điu l to điu kin cho NHTM đa dng hóa hot đng kinh doanh vì
vn điu l có th đc dùng đ đu t, góp vn, liên doanh, cp vn cho các công
ty trc thuc và các hot đng kinh doanh khác mà lut pháp cho phép.
- Vn điu l dùng làm c s đ xác đnh tng mc vn có th huy đng,
tng d n cho vay đi vi mt khách hàng
* Các qu ca NHTM:
Bao gm qu d tr b sung vn điu l, các qu d phòng, qu đu t phát
trin, qu khen thng phúc li và các qu khác. Các qu này đc hình thành khi
NH đã đi vào hot đng.
1.2.2. Vn huy đng
Trong tng ngun vn ca NHTM thì ngun vn huy đng chim t trng
ln nht, đây là ngun vn ch yu, đóng vai trò quan trng trong hot đng kinh
doanh ca NHTM. NHTM HV ca khách hàng đ thc hin chc nng trung gian
TD tc là “đi vay đ cho vay”. Vn huy đng bao gm:
- Tin gi không k hn hay còn gi là tin gi thanh toán.
6
- Tin gi tit kim không k hn ca cá nhân, t chc.
- Tin gi tit kim có k hn ca cá nhân, t chc.
- Tin gi thông qua phát hành giy t có giá nh k phiu, trái phiu, chng
ch tin gi
1.2.3. Vn đi vay
ây thng là ngun vn NHTM vay thêm đ đáp ng nhu cu hot đng
kinh doanh, cng nh kh nng thanh khon khi NH đã tn dng ht vn t có và
vn huy đng. NHTM có th tìm ngun vn vay t:
- Vay ca các NHTM khác qua th trng liên NH.
- Vay ca NHNN di hình thc tái cp vn nh chit khu, tái chit khu
các chng t có giá, cm c giy t có giá, vay li theo hp đng TD
- Vay ca các t chc tài chính, TD quc t.
1.2.4. Ngun vn khác
Ngun vn khác ca NHTM có th đc to t các ngun sau đây:
- Vn nhn t Ngân sách Nhà nc đ thc hin các chng trình, d án
phát trin kinh t - xã hi, ci to môi trng
- Vn tip nhn đ cho vay y thác.
- Vn nhn t các qu, các t chc tài chính
- Trong quá trình hot đng kinh doanh, NHTM có th chim dng vn ca
khách hàng thông qua hình thc cung cp các dch v NH, chuyn tin, đi lý, ký
qu bo lãnh
1.3. Vai trò HV tin gi ca NHTM
* i vi khách hàng
Vai trò ca hot đng huy đng vn đi vi khách hàng là các li ích mà
khách hàng đc hng khi gi tin vào ngân hàng. Vai trò này đc th hin c
th qua khon sinh li t tin gi và các tin ích khác liên quan đn tin gi mà
khách hàng đc hng khi giao dch vi ngân hàng nh tin ích trong thanh toán,
đc bo him tin gi và đm bo an toàn tài sn…
* i vi NHTM
7
Hiu qu huy đng vn tin gi ca NHTM là da trên s so sánh gia kt
qu thu đc t chi phí b ra đ huy đng vn tin gi và li nhun thu đc t
vic s dng ngun vn này.
Hiu qu này càng cao khi kt qu đt đc càng cao. T đó, ngân hàng
nâng cao đc uy tín, v th và hình nh ca mình trên th trng. Nh vy, vai trò
ca hot đng huy đng vn có nh hng rt ln đn hot đng kinh doanh ca
NHTM nói chung.
* i vi Xã hi
Vai trò huy đng vn tin gi ca NHTM đi vi xã hi đc nhìn nhn trên
góc đ các li ích mà lng vn huy đng này mang li khi đc s dng đ cung
cp cho nn kinh t thay vì đng vn đó đc s dng vào nhng mc đích khác.
Vai trò ca huy đng vn tin gi đc th hin thông qua s sinh li trc
tip ca khon tin gi ti ngân hàng và các li ích gián tip ca quá trình s dng
đu t ngun vn tin gi mang li. C th là vic tit kim chi tiêu s đc nâng
lên, hot đng sn xut kinh doanh s đc m rng, t đó to thêm công n vic
làm, nâng cao mc sng ca ngi dân.
Ngoài ra, huy đng vn tin gi còn có tác dng giúp điu tit lng tin t
lu thông trong nn kinh t, giúp n đnh đc th trng tin t, kim soát lm
phát, n đnh kinh t v mô.
1.4. Quy mô tin gi
Quy mô tin gi là tng khi lng tin gi mà NHTM huy đng đc trong
mt thi gian nht đnh. Quy mô ngun vn tin gi càng ln thì NH càng thun li
trong vic đáp ng nhu cu vay vn ca khách hàng cng nh đa dng hóa các danh
mc đu t đ gim ri ro, gim chi phí, tng kh nng thanh toán, kh nng cnh
tranh, kh nng sinh li đng thi tng v th NH trên thng trng.
Quy mô tin gi ca NH càng ln thì th hin hiu qu HV tin gi ca
NH càng cao. iu này còn cho thy NH đã thành công trong vic thu hút khách
hàng tin tng và gi tin vào NH.
8
Thông thng quy mô tin gi ca NH đc phn ánh và đánh giá qua ch
tiêu t l hoàn thành k hoch HV tin gi:
Tng vn tin gi huy đng thc t
T l hoàn thành k
hoch HV tin gi
=
Tng vn tin gi huy đng k hoch
X 100%
- Nu t l này ln hn 100%, th hin NH đã thc hin tt công tác HV
tin gi và quy mô ngun vn tin gi huy đng ln hn nhu cu s dng vn theo
k hoch, t đó NH có th đy mnh hot đng cho vay đ hn ch ngun vn d
tha hoc gim LS huy đng đ gim ngun vn huy đng.
- Nu t l này nh hn 100% thì NHTM cn đy mnh huy đng tin gi đ
đáp ng nhu cu vn cho hot đng kinh doanh.
1.5. C cu tin gi
C cu ca tin gi thng đc chia thành:
- Tin gi ngn hn và tin gi dài hn.
- Tin gi Vit Nam đng và ngoi t.
- Tin gi ca dân c và t chc.
Vic phân tích c cu tin gi s quyt đnh vic s dng ngun vn tin gi
ca NHTM vì c cu ngun vn huy đng phi phù hp vi c cu s dng. Nu
tin gi ngn hn chim t l cao hn tin gi dài hn thì NH s hn ch cho vay
dài hn nhm gim thiu ri ro. Nu tin gi ngoi t khan him thì NH s hn ch
cho vay bng ngoi t. Nu tin gi dân c chim đa s thì ngun vn huy đng ca
NH s mang tính bn vng hn và ngân hàng có thêm điu kin thun li đ đy
mnh cho vay trung dài hn.
Vì vy, nu c cu tin gi không phù hp, không đáp ng đc yêu cu s
dng thì s không ti đa đc d n TD, đu t và ngc li NH s hot đng
không hiu qu khi s dng ngun vn tin gi không phù hp vi c cu ca nó.
Nhìn chung, c cu tin gi đc xem là hp lý nu c cu ca nó đáp ng đc k
hoch s dng vn và ít bin đng.
1.6. Chi phí huy đng vn
9
Chi phí HV là toàn b chi phí NH phi b ra đ đc quyn s dng ngun
vn đó trong mt thi gian nht đnh. Chi phí HV bao gm 2 phn:
- Chi phí tr lãi huy đng.
- Chi phí phi lãi: Chi phí tin lng cho nhân viên HV tin gi, chi phí d
tr bt buc theo quy đnh, phí bo him tin gi, chi phí marketing, qung cáo, in
n, quà tng, gii thng, chi phí c s vt cht…
Trong tng chi phí HV thì chi phí tr lãi là chi phí chính, quyt đnh đn
hiu qu hot đng huy đng tin gi ca NHTM.
* Các phng pháp xác đnh chi phí huy đng vn
NHTM thng s dng 4 phng pháp ph bin đ xác đnh chi phí HV là
phng pháp chi phí bình quân, chi phí vn biên t, chi phí hn hp và phng
pháp chi phí HV da vào c ch qun lý vn tp trung. Mi phng pháp đu có
u khuyt đim riêng và tu theo mc đích s dng mà mi phng pháp s mang
li ý ngha và s quyt đnh cho mi NH.
Phng pháp chi phí bình quân:
ây là phng pháp đn gin và đc s dng rng rãi nht, công thc tính
nh sau:
Tng chi phí tr lãi
Chi phí tr lãi bình quân =
Tng ngun vn huy đng bình quân
Chi phí tr lãi bình quân phn ánh chi phí lãi phi tr cho mt đng vn huy
đng ca NH. Phng pháp này xác đnh chi phí ngun vn mà NH đã huy đng
trong quá kh và phn ánh mc LS mà th trng đã áp đt cho NH phi tr cho
mi đng vn huy đng đc.
Tuy phng pháp này cung cp cho NH mt cn c tng đi chính xác
trong vic ra quyt đnh s dng đng vn nh th nào đ hiu qu nhng vic tính
toán nh th là cha đy đ vì còn phn chi phí phi lãi cha đc tính vào. Vì th,
NH khc phc nhc đim này bng cách tính “t sut sinh li ti thiu đ bù đp
chi phí” đc xác đnh bng tng chi phí lãi và phi lãi trong HV vi tng tài sn
10
Có sinh li. T s này phn ánh thu nhp t tài sn Có sinh li ti thiu phi bng
t l này đ có th bù đp tng chi phí HV.
Tng chi phí tr lãi + Chi phí phi lãi
T sut sinh li ti thiu
đ bù đp chi phí
=
Tng tài sn Có sinh li
Bên cnh đó, ngun vn ca NH còn bao gm s tham gia góp vn ca các
c đông – ch s hu NH, nên s phát sinh chi phí vn ch s hu. ây là chi phí
c hi th hin li nhun k vng ca nhng ngi góp vn vào NH. tính chi
phí vn s hu mt cách hp lý thì ngi ta c tính mc t sut sinh li cn thit
mà các c đông cho rng s tip tc duy trì mc vn góp. Nh vy, t sut sinh li
ti thiu lúc này s đc xác đnh da trên toàn b các ngun vn huy đng và vn
s hu ca NH:
T sut sinh
li ti thiu
=
T sut sinh li ti thiu
đ bù đp chi phí
+
T sut sinh li trc thu
cho c đông
Phng pháp chi phí vn biên t:
Tuy phng pháp chi phí bình quân có u đim là đn gin, d tính toán
nhng li có khuyt đim là ch tính chi phí và t sut sinh li ti thiu đã thc hin
trong quá kh. Trong khi đó, điu cn thit cho NH là nhng quyt đnh hin ti
và cho tng lai, tc là NH cn xác đnh chi phí vn cn thit đ có quyt đnh s
cung cp cho khách hàng khon TD nào đó hay không. C th là xác đnh t l thu
nhp ca NH t khon đu t TD này ti thiu phi bng bao nhiêu đ có th bù đp
chi phí HV.
Phng pháp chi phí vn biên t là nhm xác đnh chi phí HV đ tài tr
cho khon vay vi gi đnh rng toàn b ngun vn đ đáp ng nhu cu vay ca
khách hàng đu bt đu t vic vay trên th trng, công thc tính nh sau:
Chi phí HV đ tài
tr khon vay
=
Chi phí tr lãi theo LS bình
quân trên th trng tin t
+
Chi phí phi
lãi đ HV
11
Chi phí vn biên t là chi phí tng thêm cho mt đng vn mi mà NH huy
đng thêm. Cn c vào chi phí biên, NH s xác đnh mc li nhun ti thiu cn đt
đc t quyt đnh cung cp TD cho khách hàng.
Phng pháp chi phí HV hn hp:
vic tính toán chi phí vn tng đi sát vi thc t thì NH cn xác đnh
ngun vn nào s dng cho khon vay nào. iu này trong thc t không d dàng
thc hin đc vì NH HV hn hp t rt nhiu ngun khác nhau cho nhng mc
đích s dng khác nhau. Lúc này, vic tính toán chi phí ca ngun vn huy đng
bao gm các bc sau:
* Bc 1: Xác đnh lng vn d kin huy đng đ đáp ng nhu cu cho
vay.
* Bc 2: Xác đnh kh nng s dng ca mi ngun vn.
* Bc 3: Xác đnh chi phí lãi và phi lãi ca mi ngun vn.
* Bc 4: Tp hp chi phí lãi ca tt c các ngun vn xác đnh tng quan
vi tng ngun vn huy đng.
Phng pháp chi phí HV da vào c ch qun lý vn tp trung:
Hin nay vi s h tr ca công ngh thông tin thì vic phân đnh ngun vn
dùng đ cp TD cho tng khon vay đã đc theo dõi mt cách chính xác nh vào
vic NHTM áp dng “C ch qun lý vn tp trung”. ây là c ch qun lý vn t
Trung tâm qun lý vn đt ti HSC ca NH. Các CN tr thành các đn v kinh
doanh, thc hin mua bán vn vi Hi s chính thông qua trung tâm vn. Hi s
chính s mua toàn b ngun vn huy đng ca CN và bán vn cho CN đ s dng
trong hot đng cho vay. T đó, thu nhp và chi phí ca tng khon vn huy đng
đc cng nh tng khon cho vay ca tng CN đc xác đnh thông qua chênh
lch mua bán vn vi Hi s chính.
Hiu qu chính ca c ch qun lý vn tp trung là phân b chi phí, thu nhp
vn mt cách khách quan, công bng đ đánh giá đúng mc đ đóng góp ca các
CN vào thu nhp chung ca toàn h thng. Bên cnh đó, c ch này còn đáp ng
cho các mc tiêu s dng vn phù hp vi đnh hng và k hoch kinh doanh,
12
đm bo các gii hn an toàn theo quy đnh, kim soát ri ro thanh khon, ri ro LS
trong hot đng đng thi c ch này còn phát huy đc li th kinh doanh ca các
CN trên các đa bàn khác nhau.
1.7. Qun tr ngun vn tin gi
Do ngun vn tin ca NH gi đóng vai trò ht sc quan trng trong hot
đng kinh doanh ca NHTM, nên vic qun tr ngun vn tin gi có ý ngha vô
cùng thit thc. Qun tr tt ngun vn tin gi s giúp NH tng trng ngun vn
n đnh, nâng cao hiu qu s dng vn, hn ch ri ro và đm bo kh nng thanh
khon trong hot đng kinh doanh.
1.7.1. Thành phn ca ngun vn tin gi
* Tài khon thanh toán
ây là loi tin gi không k hn nhm phc v mc đích chính là thanh
toán ca các t chc và cá nhân. Vì vy LS mà NHTM tr cho loi tin gi này rt
thp thm chí là 0% các nc phát trin, nhng khon d tr cho loi tin gi này
li khá ln do khách hàng có th rút tin bt c lúc nào mà không cn báo trc.
NHTM s thu phí khi cung cp dch v thanh toán cho khách hàng và có th s
dng mt phn tin gi này đ cho vay ngn hn nhm nâng cao ngun thu nhp
cho NH vì chi phí tr cho loi tin gi này thp hn các loi tin gi khác.
Hin nay, tài khon tin gi thanh toán còn đc NHTM tích hp thêm chc
nng thu chi, tc là NHTM cho phép khách hàng s dng vt hn s tin hin
khách hàng đang có trên tài khon. Phn tin thu chi s tr thành tin vay và NH s
thu lãi t khách hàng cho phn thu chi này và phí cung cp, gia hn hn mc thu
chi. Vic cp hn mc thu chi cùng vi dch v th ATM đ có th rút tin, chuyn
khon trên tài khon tin gi thanh toán đã rt hu ích cho nhng khách hàng có
ngun thu nhp n đnh hàng tháng, nhng ngi làm công n lng.
* Tài khon phi giao dch
Thng là tin gi tit kim không k hn và có k hn ca t chc và cá
nhân vi mc đích sinh li. Lãi phi tr cho loi tin gi này cao hn loi tin gi
thanh toán tùy thuc vào thi gian gi ca khách hàng. Do tính cht n đnh ca
13
loi tin gi này mà NHTM s dng ngun vn này đ thc hin cho vay trung dài
hn.
* Tài khon kt hp
Tài khon kt hp là tài khon tin gi hoc phi tin gi cho phép kt hp
thc hin các dch v thanh toán, tit kim, môi gii, TD, đu t u đim thu hút
khách hàng ca loi tài khon này là nhng tin ích dch v mà sn phm mang li
cho khách hàng.
* Phát hành chng ch tin gi
Là loi giy t có giá có th chuyn nhng đc có hng lãi và LS tùy
theo s tha thun gia khách hàng vi ngi phát hành. ây là hình thc huy đng
tin gi có k hn trong dân c và NH phát hành cho phép khách hàng rút vn trc
hn.
* Phát hành k phiu, trái phiu NH
ây là loi chng khoán có k hn di 7 nm đc NH phát hành đ HV
dài hn.
* Phát hành trái phiu chuyn đi, trái phiu tng vn
c các NHTM Vit Nam hin nay phát hành vi k hn dài t 10 đn
15 nm đ HV dài hn.
1.7.2. Ni dung qun tr ngun vn tin gi
Vic qun tr ngun vn tin gi cn đm bo các nguyên tc sau
- Nghiêm túc chp hành các quy đnh ca pháp lut và ca các c quan qun
lý trong quá trình huy đng tin gi nh LS huy đng phi phù hp vi c ch điu
hành v LS ca NHNN, t l ti đa đc phép huy đng so vi vn t có đ đm
bo kh nng thanh toán
- Hn ch đn mc thp nht s st gim đt ngt v ngun vn tin gi ca
NH nhm đáp ng kp thi nhu cu thanh khon.
- C gng đm bo đc yêu cu chi phí huy đng thp nhng qui mô ngun
vn tin gi cao.
14
- T chc thc hin tht tt các ni dung c bn trong qun tr ngun vn
tin gi ca tng CN cng nh toàn b h thng nh xây dng k hoch tht c th;
thc hin qun lý vn tp trung trong toàn h thng; phân tích và đánh giá tình hình
thc hin k hoch ngun vn tin gi trong tng thi k; theo dõi sát vic thc
hin LS HV, chênh lch LS bình quân gia cho vay và huy đng
Các phng pháp qun tr ngun vn tin gi
qun tr ngun vn tin gi có hiu qu thì NHTM s thc hin mt cách
đng b các chính sách và bin pháp nhm không ngng khi tng ngun vn tin
gi ca NH đ đáp ng mt cách tt nht nhu cu hot đng kinh doanh.
- V bin pháp kinh t
NHTM s s dng các đòn by kinh t mà ch yu là công c LS đ gia tng
sc hp dn ca ngun vn huy đng. Mc dù đây là bin pháp rt hu hiu giúp
NHTM nâng cao kh nng cnh tranh và gia tng rt nhanh ngun vn tin gi khi
LS huy đng có s bin đng, vì đa s khách hàng gi tin vi mc đích chính là
hng lãi và khách hàng còn mang tâm lý là NHTM s không d dàng phá sn. Tuy
nhiên, trong nhng nm gn đây, tình trng các NH cnh tranh thu hút ngun vn
tin gi bng cách tng LS đã làm gia tng chi phí HV, nh hng xu đn kt
qu kinh doanh ca NH nói riêng và nh hng tiêu cc đn nn kinh t nói chung.
- V bin pháp k thut
ây là bin pháp c bn, có tính lâu dài và th hin chin lc HV ca mi
NH. Bin pháp k thut luôn đc khuyn khích áp dng vì nó còn th hin s cnh
tranh lành mnh và nâng cao cht lng hot đng ca h thng NH. Các bin pháp
k thut bao gm: Ci tin khoa hc công ngh trong lnh vc NH, đa dng hóa các
hình thc HV, hoàn thin và phát trin mng li HV…
- Tn dng ngun vn ngn hn cho vay trung dài hn
NHTM s nâng cao đc hiu qu s dng vn nu tn dng ngun vn tin
gi ngn hn đ cho vay trung dài hn mt cách hp lý, đúng quy đnh và hn ch,
phòng nga đc ri ro.
15
- Xác đnh ngun vn huy đng và to c cu ngun vn tin gi phù hp vi
đc đim hot đng ca NH
Tùy thuc vào đc đim ca NH là bán l (ch yu cho vay cá nhân) hay NH
bán buôn (ch yu cho vay doanh nghip) mà NH tìm kim và xây dng ngun vn
tin gi vi mt c cu hp lý nhm đáp ng tt nht nhu cu hot đng kinh doanh
cng nh đm bo kh nng thanh khon, hn ch ri ro.
- Bin pháp xây dng mi quan h vi khách hàng
ây là nhng bin pháp nhm duy trì mi quan h vi khách hàng bng cách
to c hi thng xuyên tip xúc vi khách hàng đ t đó to lp, duy trì và phát
trin mi quan h tt đp, lâu dài, bn vng gia khách hàng và NH.
1.8. Nhng nhân t tác đng đn ngun vn huy đng ca NHTM
1.8.1. Các nhân t thuc v ni ti ca NH
1.8.1.1. Chin lc kinh doanh ca NH
Mi NH đu có chin lc kinh doanh c th theo tng thi k, tu thuc
vào điu kin môi trng kinh t và đnh hng phát trin trong tng lai ca NH.
Trong quá trình hot đng kinh doanh ca NHTM thì hot đng HV chu nh
hng trc tip t hot đng s dng vn. Vì vy, NHTM có th đa ra chin lc
HV m rng hay thu hp nhm phù hp vi chính sách gia tng hay hn ch hot
đng TD. Nh vy, chin lc kinh doanh ca NHTM s tác đng rt ln đn
ngun vn huy đng ca NH.
1.8.1.2. Lãi sut huy đng
a s t chc hay cá nhân khi gi tin vào NH thì điu h quan tâm trc
tiên là LS h nhn đc. iu này chng minh mt thc t là nhng NHTM có mt
bng LS huy đng cao s thu hút đc nhiu ngi gi tin.
Tht s thì ngun vn huy đng ca NHTM không ch ph thuc vào LS cao
mà còn ph thuc vào các yu t khác nh điu kin thanh toán, s đa dng v k
hn, mc đ ri ro, uy tín và đa đim giao dch ca NH… Nhng vi LS cao, linh
hot và hp lý s luôn có tác dng kích thích ngi gi tin vì đa s khách hàng gi
tin có mc đích chính là hng lãi.
16
1.8.1.3. Các hình thc HV ca NH
Các NH thng đa ra nhiu hình thc huy đng đa dng đ thu hút ngun
vn nhàn ri trong nn kinh t. Lng vn mà NH huy đng đc ph thuc rt
nhiu vào các hình thc HV mà NH mang đn cho khách hàng. Khi NHTM đa
dng hình thc HV s va to c hi cho ngi gi tin có nhiu s la chn va
đáp ng mt cách tt nht nhu cu ca h. T đó, to c hi cho NH gia tng ngun
vn huy đng.
Thông thng mi NHTM s tìm cho mình nhng hình thc HV phù hp
vi điu kin kinh t xã hi, tâm lý ca dân c trên đa bàn, đng thi cng phù hp
vi yêu cu s dng và qun lý có hiu qu ngun vn huy đng đc.
1.8.1.4. Trình đ và công ngh NH
Trình đ và công ngh NH đc th hin qua cht lng các loi hình dch
v mà NH cung cp cùng vi c s vt cht trang thit b phc v hot đng kinh
doanh và trình đ nghip v ca cán b nhân viên NH.
Khách hàng s cm thy yên tâm và hài lòng khi gi tin ti các NH có trình
đ công ngh cao. ây là mt trong nhng yu t rt quan trng giúp NH nâng cao
kh nng cnh tranh vì trong thc t có nhng khách hàng bên cnh LS thì h rt
quan tâm đn cht lng dch v, c s vt cht và trình đ ca nhân viên NH. Vi
cùng mt LS huy đng nh nhau nhng NH nào có trình đ và công ngh NH tt
hn s thu hút đc nhiu ngi gi tin hn.
1.8.1.5. Uy tín ca NH
Uy tín ca NHTM là mt tài sn vô giá, nó đc xây dng và tích ly qua
nhiu nm hot đng. Mt NH có uy tín s có li th rt ln trong hot đng HV.
NH có uy tín s đc khách hàng tin tng t đó s to điu kin thun li cho NH
không nhng n đnh đc ngun vn huy đng mà còn tit kim đc chi phí huy
đng. Trong thc t, mc dù LS huy đng ca mt NH có uy tín đôi khi thp hn
LS ca các NH khác nhng ngi gi tin vn chn la NH có uy tín đ gi mà
không tìm nhng NH có mc LS cao hn, hp dn hn mà li thiu uy tín, vì h tin