MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2000-2011.PDF

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH







LNGăTHăKHÁNHăVY



MIăQUANăHăGIAăUăTăTRCăTIPă
NCăNGOẨIăVẨăTNGăTRNGăKINHă
TăVITăNAMăGIAIăONă2000-2011



LUNăVNăTHCăSăKINHăT





TP.H CHÍ MINH - NMă2012

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH






LNGăTHăKHÁNHăVY



MIăQUANăHăGIAăUăTăTRCăTIPă
NCăNGOẨIăVẨăTNGăTRNGăKINHă
TăVITăNAMăGIAIăONă2000-2011

Chuyên ngành: Tài Chính ậ Ngân Hàng
Mã ngành: 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngiăhngădnăkhoaăhc:ăTS.ăoƠnănhăLam




TP.H CHÍ MINH - NMă2012


LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi. Các ni dung
nghiên cu và kt qu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai công b
trong bt c công trình nghiên cu khoa hc nào.
Nu có bt kì sai sót, gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhim trc
Hi đng cng nh kt qu lun vn ca mình.

TP.H Chí Minh, ngày 30 tháng 10 nm 2012
Tác gi


LngăTh Khánh Vy



MC LC
MăU 1
CHNG 1 4
TNGăQUANăVẨăCÁCăNGHIểNăCUăTHCăNGHIMăVăMIăQUANăHăGIAă
UăT TRCăTIPăNCăNGOẨIăVẨăTNGăTRNGăKINHăT. 4
1.1 Tng quan v tng trng kinh t GDP 4
1.2 Tng quan v vn đu t trc tip nc ngoài FDI 4
1.4 Các nghiên cu trong nc 5
1.5 Các nghiên cu nc ngoài: 6
1.5.1 Quan đim cho rng có mi quan h gia GDP và dòng vn FDI 6
1.5.2 Quan đim cho rng không có mi quan h gia tng trng và dòng vn FDI 9
1.5.3 Mt s bng chng thc nghim đc nghiên cu  mt s quc gia đang phát trin 13
CHNG 2 16
THCăTRNGăFDIăVẨăGDPăTIăVITăNAMăTRONGăGIAIăONă2000-2011 16
2.1 Thc trng FDI ti Vit Nam t nm 2000 đn 2011 16

2.2 Thc trng GDP Vit Nam t nm 2000 đn 2011 20
CHNG 3 22
NHăLNGăMIăTNGăQUANăGIAăUăT TRCăTIPăNCăNGOẨIăVẨă
TNGăTRNGăKINHăTăVITăNAMăGIAIăONă2000-2011 22
3.1 Mô hình nghiên cu: 22
3.2 D liu nghiên cu 24
3.3 Các bc thc hin trong quá trình chy mô hình 25
3.4 Kim đnh nghim đn v 25
3.5 Chn các bin tr ti u trong mô hình 28
3.6 Kim đnh mi quan h nhân qu trong ngn hn gia hai bin FDI và GDP 29
3.7 Kim đnh đng liên kt theo phng pháp Johansen 30
3.8 c lng mô hình: 32
3.9 Hàm phn ng xung: 33


KTăLUNăCHNG 3 35
CHNG 4 36
KINăNGHăCHệNHăSÁCHăTHUăHÚTăFDIăăTHÚCăYăTNGăTRNGăKINHăT
36
4.1 La chn ngun vn FDI có hiu qu 36
4.2 Ci thin cht lng ngun lao đng đ thu hút FDI: 37
4.3 Thúc đy hot đng M&A: 38
KTăLUNăCAăLUNăVN 40
DANHăMCăTẨIăLIUăTHAMăKHO 41
PHăLCă1 44
PHăLCă2 45
PHăLCă3 46
PHăLCă4 47
PHăLCă5 48
PHăLCă6 49

PHăLCă7 50













DANH MC T VIT TT
- ADP: Ngân hàng phát trin Châu Á
- ADF: Augmented Dickey-Fuller
- GDP: Tng sn phm quc ni
- GNP: Tng sn phm quc dân
- GOS: Tng Cc Thng Kê Vit Nam
- IMF: Qu tin t quc t
- FDI: ngun vn đu t trc tip nc ngoài
- USD: đng ôla M
- VECM (Vector Error Correction Model): Mô hình Vec t hiu chnh sai s
- WTO: T Chc Thng Mi Th Gii

DANH MC CÁC BNG
- Bng 3.1: Kt qu kim đnh nghim đn v
- Bng 3.2: Bng đ tr ti u
- Bng 3.3: Kt qu kim đnh nhân qu Granger
- Bng 3.4: Mc đ nh hng ca FDI đn GDP trong dài hn theo mô hình
VECM

DANH MC CÁC HÌNH V
- Hình 2.1: FDI Vit Nam giai đon 2000-2011
- Hình 2.2: GDP ca Vit Nam giai đon 2000 đn 2011
- Hình 3.1: Biu đ phn ng đy trong 10 quý ca FDI và GDP khi có cú sc
xy ra

1


MăU
1. Lý do chnăđ tài
Trong hn 10 nm qua, ngun vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) đ vào Vit
Nam có s gia tng ln. ng thi, tc đ tng trng kinh t Vit Nam tng
liên tc trong thi gian này. Liu ngun vn FDI đ vào Vit Nam gia tng trong
nhng nm va qua và tc đ tng trng kinh t có mi quan h vi nhau? Và
nu có thì mc đ nh hng ca FDI đn GDP và ngc li là bao nhiêu? 
tr li cho 2 câu hi trên, tác gi đư thc hin nghiên cu : “Mi quan h gia
đuă tă trc tipă ncă ngoƠiă vƠă tngă trng kinh t Vită Namă giaiă đon

2000-2011”.
2. Mc tiêu nghiên cu
Hin nay có rt nhiu nghiên cu trong và ngoài nc v mi quan h gia FDI
và GDP. Trong đó, có nhiu ý kin trái ngc nhau v mi quan h gia hai bin
s kinh t này. Mt s quan đim cho rng có mi quan h gia FDI và GDP,
mt s quan đim khác li cho không có mi quan h gia FDI và GDP. Vì vy,
tác gi thc hin nghiên cu thông qua vic s dng mô hình đnh lng hin
đang đc nhiu nhà nghiên cu kinh t trên th gii s dng đ xác đnh mi
quan h gia FDI và GDP ti Vit Nam trong giai đon 2000-2011. T đó, tác
gi đa ra các gii pháp đ ci thin FDI nhm thúc đy tng trng kinh t.
3.ăiătng nghiên cu
 đt đc mc tiêu nghiên cu trên, đi tng nghiên cu ca lun vn bao
gm:
- Ngun vn đu t trc tip nc ngoài (FDI)
2


- Tng trng kinh t (GDP)
- Mi quan h gia Ngun vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) và tng
trng kinh t (GDP)
4.ăPhngăphápănghiênăcu
- Phng pháp mô hình hóa: phng pháp này đc s dng đ làm rõ
nhng phân tích đnh tính bng các hình v c th đ vn đ tr nên d
hiu hn.
- Phng pháp phân tích kinh t lng: tác gi s dng mô hình VECM đ
đo lng mc đ tác đng ca FDI đn GDP và ngc li nu có trong dài
hn t nm 2000-2011.
5. D liu ca nghiên cu
Trong lun vn tác gi đư s dng các ngun s liu thng kê sau:
- D liu FDI và GDP theo quý t Ngân hàng Phát Trin Châu Á trong giai

đon t nm 2000 đn nm 2011.
- D liu FDI và GDP theo nm ca Tng cc thng kê Vit Nam t nm
2000-2011.
6. B cc ca lunăvn
Ngoài li m đu, gii thiu, kt lun và tài liu tham kho, b cc ca lun vn
bao gm:
Chng 1: Tng quan và các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia đu
t trc tip nc ngoài và tng trng kinh t.
Chng 2: Thc trng FDI và GDP ti Vit Nam trong giai đon 2000-2011
3


Chng 3: nh lng mi tng quan gia đu t trc tip nc ngoài và tng
trng kinh t Vit Nam giai đon 2000-2011.
Chng 4: Kin ngh chính sách thu hút FDI đ thúc đy tng trng kinh t










4


CHNGă1
TNGăQUANăVẨăCÁCăNGHIểNăCUăTHCăNGHIMă

VăMIăQUANăHăGIAăUăTăTRCăTIPăNCă
NGOẨIăVẨăTNGăTRNGăKINHăT.
1.1 Tng quan v tngătrng kinh t GDP
Theo đnh ngha ca Simon Kuznet (1966) thì “ tng trng kinh t là s gia
tng bn vng v sn phm tính theo đu ngi”, theo Douglass C.North và
Robert Paul Thomas (1973) thì “tng trng kinh t xy ra nu sn lng tng
hn dân s”.
Các nhà kinh t hc đư s dng hai ch tiêu: tng sn phm quc dân (GNP) và
tng sn phm quc ni (GDP) đ đo lng tc đ tng trng ca mt nn kinh
t. Tuy nhiên, trong hu ht các bài nghiên cu thc nghim v tng trng kinh
t đu s dng ch tiêu GDP làm đi tng nghiên cu.
1.2 Tng quan v vnăđuătătrc tipănc ngoài FDI
u t trc tip nc ngoài (FDI): các khon đu t đc thc hin trc tip nh
h tr công ngh và thành lp các nhà máy mi. Theo IMF đnh ngha, ắFDI là
hình thc đu t ra khi biên gii quc gia, trong đó ngi đu t trc tip đt
đc mt phn hay toàn b quyn s hu lâu dài mt doanh nghip  mt quc
gia khác. Quyn s hu này ti thiu phi là 10% tng s c phn ca doanh
nghip”.
Theo đnh ngha ca T chc Thng Mi Th gii: “u t trc tip nc
ngoài (FDI) xy ra khi mt nhà đu t t mt nc (nc ch đu t) có đc
5


mt tài sn  mt nc khác (nc thu hút đu t) cùng vi quyn qun lý tài
sn đó”. Phng din qun lý là yu t dùng đ phân bit FDI vi các công c tài
chính khác. Trong phn ln trng hp, c nhà đu t ln tài sn mà ngi đó
qun lý  các nc ngoài là các c s kinh doanh. Trong nhng trng hp đó,
nhà đu t thng đc gi là công ty m và các tài sn đc gi là công ty con
hoc chi nhánh. Theo cách tip cn này, nhà đu t nc ngoài có hai hình thc
la chn đu t vào mt quc gia: hoc là b vn xây dng mt c s kinh

doanh mi (greenfield investment) hoc là b vn mua li/sát nhp vi mt c s
kinh doanh sn có và tip tc hot đng, phát trin nó (Merger and Acquisition).
1.4 Các nghiên cuătrongănc
 Vit Nam có nhiu nghiên cu v FDI nói chung, nhng có rt ít các nghiên
cu sâu v mi quan h gia FDI và GDP thông qua vic s dng phng pháp
đnh lng. Theo thng kê ca tác gi có các nghiên cu đc chính thc công
b v vn đ này bng phng pháp đnh lng, c th nh sau:
TS. Nguyn Th Tu Anh,ă Th.Să Vă Xuơnă Nguyt Hng, ThS. Trn Toàn
Thng, TS. Nguyn Mnh Hi (2006): s dng kt hp c phng pháp đnh
tính và đnh lng đ phân tích mi quan h này. Bài nghiên cu s dng
phng pháp bình phng nh nht hai bc (2SLS) đ đo lng mc đ tác
đng ca FDI, tài sn vn con ngi, mc đ hi nhp kinh t, chi tiêu ca chính
ph, vn đu t trong nc đn GDP. Kt qu nghiên cu cho thy Vit Nam đư
đc hng li hn t hi nhp kinh t mà c th là đóng góp tích cc ca FDI
ti tng trng trong giai đon 1988-2004. FDI không ch cung cp vn đu t
và tng tài sn vn, mà còn có tác đng làm tng hiu qu đu t chung ca nn
6


kinh t. Tuy nhiên, trình đ lao đng thp là mt yu t đang cn tr đóng góp
nhiu hn ca ngun vn này vào tng trng.
1.5 Các nghiên cuănc ngoài:
S gia tng đáng k trong đu t trc tip nc ngoài, đc bit là  các nc
đang phát trin nh nhng nm 1990 đư dn đn s ni lên ca mt s ý tng
tp trung vào các đng lc tng trng đc đo bi Tng sn phm quc ni.
Kt qu là, mi quan h phc tp gia đu t trc tip nc ngoài và tng trng
kinh t dn đn mt s lng ln các nghiên cu thc nghim  các nc phát
trin và đang phát trin. Khi các khía cnh lý thuyt liên quan đn mi quan h
gia đu t trc tip nc ngoài và tng trng đc kim tra, chúng ta có nhiu
kt qu tng phn nhau. Tuy nhiên, nhng bng chng v mt mi quan h tích

cc gia FDI và tng trng kinh t cng thng xuyên đc đa ra. Sau
Borensztein, De Gregorio, và Lee (1998), nhiu nghiên cu nhn mnh rng FDI
làm gia tng s phát trin nu nc ch nhà có đc mt ngun nhân lc phù
hp. Di đây là mt s nghiên cu v mi quan h này.
1.5.1 Quanăđim cho rng có mi quan h gia GDP và dòng vn FDI
Trong nghiên cu ca mình, Nair-Reichert và Weinhold s dng mô hình tng
trng tân c đin cho kt qu là đu t trc tip nc ngoài gây ra s gia tng
tm thi trong trung hn, tng trng kinh t trong nc đc thc hin thông
qua vic tng lng đu t trong nc và hiu qu ca nó. Mt khác, lý thuyt
tng trng ni sinh mi tp trung vào s phát trin lâu dài. Do vy, h cho rng
đu t trc tip nc ngoài có th liên tc tng t l tng trng thông qua
chuyn giao công ngh và hiu ng lan ta. Nair-Reichert và Weinhold, (200,
pp.154).
7


Tng t, Borenzstein et al.(1998) đư thc hin mt phân tích hi quy trong đó
bao gm 69 quc gia đang phát trin và các d liu bao gm nhng nm tài
chính 1970-1979. Trong bài nghiên cu, mô hình tng trng ni sinh đc s
dng cho thy rng công ngh phát trin là rt quan trng đi vi tng trng
kinh t ca các nc đang phát trin và vn đu t nc ngoài là mt phng
tin quan trng cho vic chuyn giao công ngh, đóng góp tng đi nhiu hn
đ tng trng so vi đu t trong nc. Tuy nhiên, vn đu t nc ngoài ch
có nng sut cao ch khi nc tip nhn có mt ngun nhân lc đ đ phát trin.
Nh vy, FDI góp phn vào tng trng kinh t khi nc ch nhà có sn mt kh
nng hp th khoa hc công ngh tiên tin nht đnh. Borenzstein, De Gregorio
và Lee (1998, pp.115-135).
Mt khác, Chakraborty và Basu cng tin hành mt nghiên cu tính toán các mi
quan h nhân qu gia vn đu t nc ngoài và s gia tng trong sn xut. Kt
qu ca nghiên cu, da trên d liu hàng nm t nm tài chính 1974 đn 1996,

cho thy s hin din ca quan h nhân qu t FDI ti GDP ch không phi là t
GDP ti FDI. Chakraborty và Basu, (2002, pp.1065).
Tng t, Zhang (2001) và Choe (2003) phân tích các quan h nhân qu gia
FDI và tng trng kinh t. Zhang s dng d liu cho 11 nc đang phát trin 
ông Á và M Latinh. S dng kim đnh đng liên kt và kim đnh quan h
nhân qu Granger, Zhang (2001) tìm thy rng trong nm trng hp tng
trng kinh t đc tng cng bi vn đu t nc ngoài nhng điu kin 
nc tip nhn nh ch đ thng mi và s n đnh kinh t v mô là quan trng.
Theo nhng phát hin ca Choe (2003), quan h nhân qu gia tng trng kinh
t và đu t trc tip nc ngoài có theo c hai chiu, nhng vi xu hng là
8


tng trng quan h nhân qu vn FDI, có rt ít bng chng cho thy vn FDI
quan h nhân qu tng trng nc ch nhà.
Makki và Somwaru trong nghiên cu ca mình, h s dng d liu t 66 quc
gia đc phân loi trong ba thp k qua (1971-1980, 1981-1990, 1991-2000).
Nghiên cu này là mt bn sao m rng phân tích Borenzstein (1998). Kt qu
cho thy không có s khác bit đáng k gia hai nghiên cu thc nghim.
Nghiên cu cho rng FDI nh hng đn tng trng kinh t cùng vi thng
mi quc t, vn con ngi và vn trong nc, và cui cùng, h kt lun FDI có
tác đng tích cc trc tip hoc gián tip đn tng trng kinh t. Makki và
Somwaru, (2004, pp.795-801).
Bruce Blonigen và Miao Grace Wang không đng ý vi Maria Carkovic và Ross
Levine. H tp trung vào mt vn đ thng không đc chú ý trong nghiên cu
thc nghim liên quc gia ca FDI - vic s dng c s d liu kt hp bng
chng t các nc phát trin và đang phát trin. Tng hp d liu theo vn gi
đnh, Bruce Blonigen và Miao Grace Wang ch ra rng yu t quyt đnh và tác
đng ca FDI là ging ht nhau cho các nc phát trin và đang phát trin mc
dù lý thuyt thng cho rng chúng v c bn có th khác nhau. Kt qu là, suy

lun bt ngun t các nghiên cu vi s liu tng hp có th là không chính xác
hoc gây hiu lm cho mt hoc c hai loi nc này.
Bruce Blonigen và Miao Grace Wang (2002) kim tra đ nhy ca các kt qu
khi d liu nc giàu và nc nghèo đc gp li đi vi 3 loi nghiên cu thc
nghim FDI khác nhau: nghiên cu da trên các yu t quyt đnh ca hot đng
FDI xuyên quc gia; nghiên cu v các tác đng ca FDI vào tng trng cp
quc gia; và nghiên cu v vn đ đu t trong nc cho dù dòng vn đu t
9


nc ngoài theo đám đông đi ra (hoc theo đám đông vào)  nc s ti. Trong
tt c ba lnh vc, h tìm thy bng chng rng hn hp d liu quc gia giàu và
nghèo là mt phng pháp điu tra b li và dn đn kt lun sai lm.
Khi d liu đc gi phân khúc, các tác gi thy rng đng c theo chiu dc
cho vn đu t nc ngoài, ví d, có nhiu kh nng chim u th  dòng vn
đu t vào nc có mc lng thp hn so vi các nc có mc lng cao, và
vn đu t nc ngoài đó là ít có kh nng đám đông ra và đu t trong nc 
các nc kém phát trin hn so vi  các nc đang phát trin.Tht vy, trong
mt nghiên cu có liên quan vn đ này, Miao Grace Wang (2004) cho thy rng
đám đông có vn đu t nc ngoài đu t vào các nc ngoài khi OECD -
bng cách loi b lc hu hoc chuyn tip liên kt sn xut - trong khi không có
tác dng nh vy  các nc OECD.
c bit trong cuc tranh lun v mi quan h FDI - tng trng kinh t nc
tip nhn đu t, Bruce Blonigen và Miao Grace Wang thy rng không thích
hp tng hp d liu t các nc phát trin và đang phát trin chu trách nhim
c tính nh hng không đáng k ca FDI vào tng trng GDP bình quân đu
ngi. Khi pha trn làm các bng chng b bác b, h tìm thy rng FDI không
có tác đng đáng k v tc đ tng trng bình quân đu ngi ti các nc kém
phát trin, trong mt mô hình tng t nh đc tìm thy bi Borenztein, De
Gregorio, và Lee (1998), mt ln na ngng  cp đ giáo dc đư b vt quá.

K thut c lng s dng là mt c tính OLS vi d liu bng.
1.5.2 Quanăđim cho rng không có mi quan h giaătngătrng và dòng
vn FDI
10


Mello trong nghiên cu ca ông thc hin nm 1999 thông qua phân tích chui
thi gian và bng phân tích d liu c tính cho mt mu ca 32 nc phát trin
và đang phát trin, d đoán tác đng ca đu t trc tip nc ngoài vào vn tích
ly và s gia tng GDP trong nc nhng ch tìm thy du hiu yu kém ca
mt mi quan h tích cc gia FDI và kinh t tng trng. De Mello (1999,
pp.142).
Ericsson và Irandoust (2001) xem xét các tác đng nhân qu gia tng trng
FDI và tng trng đu ra cho bn nc thuc khi OECD áp dng khuôn kh
đa quc gia cho các d liu t an Mch, Phn Lan, Na Uy và Thy in. Các
tác gi không phát hin bt k mi quan h nhân qu gia FDI và tng trng
đu ra cho an Mch và Phn Lan. H cho rng đng lc c th và bn cht ca
FDI vào các nc này là nguyên nhân không có quan h nhân qu gia 2 yu t.
(2001, s.122-132).
Maria Carkovic và Ross Levine s dng mt tp d liu ca bng d liu bao
gm 72 nc phát trin và đang phát trin đ phân tích, đánh giá li các phát
hin trc đó v mi quan h gia FDI và tng trng kinh t. H s dng 2 c
s d liu mi có tính chính xác dòng FDI vi vic s dng k thut mi mà
cha đc s dng trong các nghiên cu trc. c bit, h s dng mô hình
c lng ca Arellano - Bover (1995) và Blundell - Bond (1997) (ABBB) đ
chnh sa sai sót mà h cho là còn tn tài trong nghiên cu liên quc gia v tng
trng và đu t vn nc ngoài. Maria Carkovic và Ross Levine ch ra rng
nhng c lng (ABBB), đc thay đi bng c lng theo phng pháp
tng quát thi đim (GMM), thì thích hp cho bng d liu hn là da trên
phng pháp bình phng bé nht (OLS). Tuy nhiên, đ so sánh, h vn chy

cùng mô hình s dng c lng OLS.
11


Tác gi đ ngh rng k thut ca h và c lng ABBB thì:
- Khai thác kích thc chui d liu thi gian ca d liu đ đa ra các
c tính chính xác hn so vi các nghiên cu trc.
- Loi b nhng thành kin gn lin vi nghiên cu trc v quan h tng
trng và FDI liên quc gia truyn thng bng cách kim soát tác đng
c đnh  mi quc gia c th.
- Kim soát tim nng ni sinh ca các bin gii thích đ gim bt nhng
thành kin d toán, và
- Loi b nhng thành kin trong các h s c tính và sai s chun trong
phân tích tng trng - FDI bng cách tính đ tr cho bin ph thuc.
Bng vic cung cp kt qu phân tích c phng pháp OLS và ABBB, Maria
Carkovic và Ross Levine c gng tìm kim cung cp mt đánh giá chính xác hn
mi quan h gia FDI và tng trng so vi các nghiên cu trc thông qua
tng hp chng minh c th rng các c tính này không hiu qu đ chng
minh 1 hiu ng mnh m tác đng ngoi sinh ca FDI vào tng trng theo
thông s k thut mà trc đây không cho thy nh vy.
Vy, nhng phát hin v mi quan h gia FDI và tng trng t tác gi Maria
Carkovic - Ross Levine và Bruce Blonigen - Miao Grace Wang dng nh mâu
thun nhau, liu chúng có th đc hòa gii?Trong bài bình lun ca mình,,
Marc Melitz lp lun rng câu tr li là có.
Khi Maria Carkovic và Ross Levine kim tra các tác đng ca FDI vào tng
trng nc ch nhà, vi điu kin ban đu v bình quân đu ngi GDP, trình
đ k nng, lm phát, và kích thc ca chính ph, Melitz ch ra, đng c s
12

ca kt qu thc s xác nhn các phát hin ca Bruce Blonigen và Miao Grace
Wang  trên (lch s) t l tng trng trung bình. Ngay c trong các phiên bn
ca phân tích ca h bng cách s dng c tính ABBB, Maria Carkovic và
Ross Levine's min nhim liên kt gia FDI và tng trng đn ch sau khi h
gii thiu các điu kin cho m ca thng mi và tài chính tín dng trong nc.
iu này dn Maria Carkovic và Ross Levine đn kt lun rng FDI không có
tác đng đc lp vào tc đ tng trng nc ch nhà.
Tuy nhiên, ghi chú Melitz cho rng s hin din ngày càng tng ca các MNCs
trong s các nc đang phát trin nh Bruce Blonigen và Miao Grace Wang
đim ra nhng li khuyn cáo ca h b li tng hp các ngun d liu đc có
kh nng thúc đy hn na mi quan h sn xut theo chiu dc hn so vi các
mi quan h vn đu t nc ngoài theo chiu ngang ni bt trong s các nc
phát trin. FDI theo chiu dc ph thuc vào các rào cn thng mi thp. M
rng các kênh thng mi là mt b sung cn thit đ vn đu t nc ngoài,
trong đó đu vào trung gian nhp khu bi các thành viên nc ngoài và xut
khu nh sn phm ch bin.
Vì vy, Melitz lp lun, kt qu báo cáo ca Maria Carkovic - Ross Levine và
Bruce Blonigen - Miao Grace Wang dng nh ch trong cùng mt hng.Thay
đi phn vn đu t nc ngoài và thng mi đáng k tng quan vi tng
trng - tng vn đu t nc ngoài đi cùng vi s gia tng thng mi dn đn
s gia tng GDP nc ch nhà. Tht vy, trong nghiên cu ca mình, Melitz kt
lun rng thc s có th đc lp lun Maria Carkovic và Ross Levine cung cp
mt nn tng mi cho mi quan h vn đu t nc ngoài-thng mi- tng
trng bng cách cho thy s tng quan này không đc thúc đy bi các đc
tính quc gia không đc xem xét.
13


Ti sao thay đi trong vn đu t nc ngoài mà không kèm theo thay đi trong
thng mi đc lp li không đóng góp vào tng trng kinh t ?

Melitz lu ý rng câu tr li có th xut phát t chính sách hn ch đi vi vn
đu t nc ngoài trên mt phn ca mt s nc cm đu t nc ngoài s hu
phn ln, áp đt các đi tác liên doanh, đa ra mnh lnh yêu cu ni dung trong
nc, bo v th trng đa phng áp đt hình pht hiu sut hot đng vào các
chi nhánh và ngn nga s tích hp ca nc ch nhà vào sn xut ca các công
ty đa quc gia mng quc t tìm ngun cung ng. Tng vn đu t nc ngoài 
các nc vi các chính sách hn ch nh vy không có kh nng đc liên kt
vi s gia tng trong thng mi, và cng có th đc kt hp vi s st gim
trong thng mi liên kt cho sn xut thay th nhp khu.Tng vn đu t nc
ngoài  các nc vi các chính sách đu t thông thoáng, ngc li, có th dn
đn tng doanh thu trong thng mi và đu t trc tip nc ngoài là các chi
nhánh trung gian nhp khu và tái xut sn phm hoàn chnh tr li vào chui
cung cp ca công ty m, vi mt tác đng tích cc đn tng trng nc ch
nhà. Moran-Graham-Blomstrom tng hp (2005, p.p10-14).
Trên đây là mt s bài nghiên cu liên quc gia v vn đ mi quan h gia đu
t trc tip nc ngoài vi tng trng kinh t. Mc dù các kt qu đa ra có th
h tr, b sung hay mâu thun, trái ngc nhau nhng vai trò, tác đng ca
ngun vn FDI không ít thì nhiu có nh hng ti tng trng kinh t.
1.5.3 Mt s bng chng thc nghimăđc nghiên cu  mt s quc gia
đangăphát trin
Abdus Samad (2011) thc hin kim đnh tác đng ca FDI đn tng trng kinh
t ti 19 nc ông và ông Nam Á và M La Tinh. Bài nghiên cu đư ch ra
14


trong 10 nc Châu M La Tinh có 5 nc Argentina, Brazil, Chile, Guatemala,
El Salvador có mi quan h trong dài hn gia FDI và GDP. Trong đó, ngoi tr
Argentina có FDI tác đng đn GDP, 4 nc còn li có GDP tác đng đn FDI.
Các nc Bolivia, Columbia, Ecuador, Honduras, Mexico không tn ti mi
quan h trong dài hn gia FDI và GDP mà ch có mi quan h trong ngn hn.

i vi chín nc ông và ông Nam Á trong bài nghiên cu, có 5 nc là
Singapore, Indonesia, Indian, Thailand và Pakistan có mi quan h nhân qu
ngn hn hai chiu gia FDI và GDP, Philippines và Bangladesh có tác đng
mt chiu t GDP đn FDI.
Har Wai Mun, Teo Kai Lin và Yee Kar Man (S2008) có bài nghiên cu v mi
quan h gia FDI và tng trng kinh t  Malaysia giai đon 1970 – 2005.
Bng vic s dng mô hình OLS chui d liu thi gian. Bài vit kt lun FDI
có quan h tích cc đn tng trng kinh t. FDI và tng trng kinh t 
Malaysia có quan h nhân qu Granger vi nhau. Har Wai Mun, Teo Kai Lin và
Yee Kar Man ( 2008, p.p 11-17)
Tng t, Mete Feridun và Yaya Sissoko (2011) xem xét các mi quan h gia
tng trng kinh t đc đo bng GDP bình quân đu ngi và đu t trc tip
nc ngoài  Singapore giai đon 1970 - 2002, bng cách s dng phng pháp
VAR và nhân qu Granger. Bng chng cho thy rng có mt quan h nhân qu
Granger mt chiu t đu t trc tip nc ngoài ti tng trng kinh t. Mete
Feridun và Yaya Sissoko (p.p 11-15).
Cng nh trên, Muharrem phân tích quan h nhân qu Granger đ th nghim
các gi thuyt v s hin din ca quan h nhân qu gia đu t trc tip nc
ngoài và tng trng kinh t. Bài Nghiên cu s dng d liu hàng quý bao gm
15


giai đon t 1992:1 đn 2006:3, cho thy mi quan h nhân qu t đu t trc
tip nc ngoài đn tng trng kinh t  Th Nh K. Nói cách khác, có mt
mi quan h mt chiu gia đu t trc tip nc ngoài và tng trng kinh t và
chiu nh hng ca mi quan h này là t đu t trc tip nc ngoài ti tng
trng kinh t.
Còn vi nghiên cu  Ghana, Frimpong và Abayie (2006) kim tra mi liên h
nhân qu gia FDI và tng trng GDP trc và sau khi thông qua chng trình
điu chnh cu trúc (SAP). Chui d liu thi gian hàng nm gm giai đon t

1970 đn 2005 đư đc s dng. Nghiên cu tìm thy không có mi quan h
nhân qu gia vn đu t nc ngoài và tng trng cho giai đon tng s mu
và thi k trc SAP.Tuy nhiên FDI gây ra s tng trng GDP trong sut thi
k SAP.
Nh vy, thông qua nghiên cu thc nghim  mt vài nc đang phát trin, ta
thy các nghiên cu có đim chung là s dng c lng theo phng pháp bình
phng bé nht hoc phng pháp VAR, đng thi các kim đnh nghim đn v
gc, kim đnh đng liên kt và kim đnh Granger đ tìm hiu mi quan h gia
tng trng và đu t nc ngoài.






16


CHNGă2
THCăTRNGăFDIăVẨăGDPăTIăVITăNAMăTRONGă
GIAIăONă2000-2011
2.1 Thc trng FDI ti Vit Nam t nmă2000 đn 2011
Vit Nam đư đt đc nhng kt qu khá tt trong thu hút ngn vn FDI k t
khi Lut đu t nc ngoài có hiu lc nm 1987. Tính đn ht tháng 9/2012,
Vit Nam đư thu hút đc 14,198 d án vi tng vn đng ký là 208 t USD vi
tng s vn thc hin là 89.1 t USD. Ngun vn đu t FDI vào Vit Nam tng
trng qua các nm theo biu đ sau:
Hình 2.1: FDI VităNamăgiaiăđon 2000-2011

(Ngun: Tng cc thng kê Vit Nam)

Có th phân chia quá trình thu hút vn FDI vào Vit Nam trong 11 nm qua
thành hai giai đon nh sau:
17


T nm 2000 đn 2004: có 3,968 d án mi, phn ln có quy mô nh, vn thc
hin trong giai đon này là 17.66 t USD, ch tng 36% so vi giai đon 1991-
1997. Nguyên nhân là do tác đng ca cuc khng hong tài chính Châu Á và do
môi trng đu t vào Vit Nam kém hp dn hn các nc trong khu vc, nht
là Trung quc. Mt nguyên nhân na có th là do Lut đu t nc ngoài sa đi
nm 1996 đư gim đi mt s u đưi đi vi các nhà đu t nc ngoài.
T nm 2005 đn 2011: nm 2005 m đu làn sóng FDI th hai đ vào Vit
Nam vi vn đng ký 6.84 t USD và vn thc hin 3.3 t USD. Tc đ tng
nhanh vn FDI trong giai đon này là do kt qu ca ci thin môi trng đu t
bng vic sa đi, b sung mt s điu ca Lut u t nc ngoài. Ngoài ra,
vic Chính ph cho phép đu t gián tip vào 35 ngành, đng thi m ca mt
s ngành do Nhà nc đc quyn nm gi trc đây nh đin lc, bo him,
ngân hàng, vin thông cho các nhà đu t nc ngoài và cho phép chuyn đi
doanh nghip có vn đu t nc ngoài sang công ty c phn.
Khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài ngày càng khng đnh vai trò quan
trng trong nn kinh t Vit Nam. Trc ht, FDI là ngun vn b sung quan
trng vào tng đu t xư hi và góp phn ci thin cán cân thanh toán trong giai
đon va qua. Các nghiên cu gn đây ca Freeman (2000), B K hoch và
u t (2003), Nguyn Mi (2004) đu rút ra nhn đnh chung rng khu vc có
vn đu t nc ngoài đư đóng góp quan trng vào GDP vi t trng ngày càng
tng. Khu vc này góp phn tng cng nng lc sn xut và đi mi công ngh
ca nhiu ngành kinh t, khai thông th trng sn phm (đc bit là trong gia
tng kim ngch xut khu hàng hoá), đóng góp cho ngân sách nhà nc và to
vic làm cho mt b phn lao đng. Bên cnh đó, FDI có vai trò trong chuyn
giao công ngh và các doanh nghip có vn đu t nc ngoài to sc ép buc

18


các doanh nghip trong nc phi t đi mi công ngh, nâng cao hiu qu sn
xut. Các d án FDI cng có tác đng tích cc ti vic nâng cao nng lc qun
lý và trình đ ca ngi lao đng làm vic trong các d án FDI, to ra kênh
truyn tác đng tràn tích cc hu hiu. Phn di đây s khái quát vai trò ca
FDI đn tng th nn kinh t.
FDI đi vi vn đu t xã hi và tng trng kinh t
Vit Nam tin hành công cuc đi mi vi xut phát đim rt thp. Do nhu cu
vn, FDI đc coi là mt ngun vn b sung quan trng cho vn đu t trong
nc, nhm đáp nhu cu đu t cho phát trin. óng góp ca FDI trong đu t
xã hi bin đng ln, mt phn phn ánh din bin tht thng ca ngun vn
này nh đư phân tích  trên, mt phn th hin nhng thay đi v đu t ca các
thành phn kinh t trong nc. T trng FDI trong tng vn đu t toàn xư hi
1991-2000 là 30%, 2001-2005 là 16%, 2006-2011 là 28%. Các doanh nghip
FDI đóng góp vào GDP thi k 2001-2005 là 14.5%, tng lên 20% vào nm
2010, np ngân sách nhà nc nm 2010 là 3.1 t USD, gn bng c 5 nm
2001-2005 (3.5 t USD).
FDI vi vic nâng cao nng lc sn xut công nghip và xut khu
FDI vào Vit Nam ch yu tp trung vào lnh vc công nghip. Nh đó, trong
hn mt thp k qua Vit Nam đư ci thin đc nhiu ngành kinh t quan trng
nh thm dò, khai thác du khí, bu chính vin thông, đin t, xây dng h tng
v.v. FDI to ra khong 40% giá tr sn lng công nghip, có tc đ tng khá
cao, 2001-2010 tng 17.4%/nm trong khi toàn ngành công nghip tng
16.3%/nm.