Phát triển nghiệp vụ hoán đổi lãi suất tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM






NGUYN T NHU



PHÁT TRIN NGHIP V HOÁN I LÃI SUT TI
NGỂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM





LUN VN THC S KINH T




TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



NGUYN T NHU

PHÁT TRIN NGHIP V HOÁN I LÃI SUT TI
NGỂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM

CHUYÊN NGÀNH : KINH T TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃ S : 60.31.12

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC :
PGS. TS TRN HUY HOÀNG



TP.H Chí Minh ậ Nm 2012
LI CAM OAN

Kính gi : Ban Giám hiu trnỂ i hc Kinh t TP.H Chí Minh
Tôi tên là NGUYN T NHU, là tác gi ca lun vn thc s “PHÁT TRIN NGHIP
V HOÁN I LÃI SUT TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM”.
Tôi xin cam đoan rng kt qu nghiên cu trong lun vn này là trung thc và cha h
đc s dng đ bo v mt hc v nào.
Tôi xin cam đoan lun vn này là do chính tôi tìm hiu và tp hp các kin thc v mt lý
thuyt cng nh thc tin nhm đ xut các gii pháp có th áp dng ti Ngân hàng u t và
Phát trin Vit Nam đ nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh.
Trân trng.

Hc viên Nguyn T Nhu

MC LC
LI M U 1

Chng 1 : GII THIU CHUNG V NGHIP V HOÁN I LÃI SUT 4
1.1 Khái quát v th trng các công c tài chính phái sinh: 4
1.1.1 Gii thiu các công c tài chính phái sinh: 4
1.1.2 Vai trò ca th trng các công c tài chính phái sinh: 5
1.2 Khái nim v hoán đi : 6
1.2.1 Khái nim : 6
1.2.2 Phân loi hoán đi : 6
1.3 Gii thiu v nghip v hoán đi lãi sut : 7
1.3.1 Khái nim : 7
1.3.2 Mc đích thc hin hoán đi lãi sut : 9
1.3.3 Phân loi hp đng hoán đi lãi sut : 14
1.3.4 C ch thc hin hoán đi lãi sut : 16
1.4 nh giá hoán đi lãi sut : 24
1.4.1 nh giá hoán đi lãi sut c bn : 24
1.4.2 nh giá hoán đi tin t chéo : 28
Chng 2 : THC TRNG GIAO DCH HOÁN I LÃI SUT TI NGÂN HÀNG
U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 30
2.1 Gii thiu v Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam: 30
2.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit
Nam : 30
2.1.2 C cu t chc, b máy qun lý ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam : 31
2.1.3 Các sn phm dch v đin hình : 31
2.2 Thc trng giao dch hoán đi lãi sut trên th gii : 32
2.2.1 S phát trin ca th trng các công c tài chính phái sinh trên th gii qua các
nm : 32
2.2.2 Tình hình giao dch hoán đi lãi sut trên th gii trong thi gian qua : 35
2.3 S cn thit ca vic phát trin nghip v hoán đi lãi sut ti Vit Nam : 38

2.3.1 S phát trin tt yu các công c tài chính phái sinh ti Vit Nam trong bi cnh
kinh t hin nay : 38
2.3.2 S cn thit ca vic phát trin nghip v hoán đi lãi sut ti Vit Nam : 40
2.4 Thc trng giao dch hoán đi lãi sut ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
:. 43
2.4.1 C s pháp lý đ thc hin nghip v hoán đi lãi sut ti Vit Nam : 43
2.4.2 Thc trng giao dch hoán đi lãi sut ti các NHTM trên đa bàn TP.HCM : 44
2.4.3 Thc trng giao dch hoán đi lãi sut ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
: 49
2.5 ánh giá v tình hình giao dch hoán đi lãi sut ti Ngân hàng u t và Phát trin
Vit Nam : 53
2.5.1 Nhng mt đt đc : 53
2.5.2 Nhng mt hn ch : 54
Chng 3 : GII PHÁP PHÁT TRIN NGHIP V HOÁN I LÃI SUT CHO
NGÂN ảÀNG U T VÀ PảÁT TRẤN VIT NAM. 56
3.1 Nhng thun li và khó khn khi tin hành các giao dch hoán đi lãi sut ti Ngân
hàng BIDV : 56
3.1.1 Nhng thun li bc đu : 56
3.1.2 Nhng khó khn tn đng : 57
3.2 Các gii pháp phát trin nghip v hoán đi lãi sut ti Ngân hàng BIDV: 59
3.2.1 V phía c quan qun lý Nhà nc : 59
3.2.1.1 C th hóa các cn c pháp lý cho giao dch hoán đi lãi sut ti Vit Nam : 59
3.2.1.2 Tip tc to điu kin thông thoáng và thun li hn na cho tt c các TCTD
và NHTM : 59
3.2.3 V phía doanh nghip : 60
3.2.3 V phía ngân hàng : 61
3.2.3.1 Có chính sách đào to và bi dng cán b chuyên sâu vào nghip v hoán đi
lãi sut: 61
3.2.3.2 Xây dng sn phm : 63
3.2.3.3. Xây dng quy mô th trng : 65

KT LUN 67

DANH MC CÁC T VIT TT

BIDV : Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.
Libor : The London Interbank Offered Rates.
Sibor : The Singapore Interbank Offered Rates.
BIS : Ngân hàng Thanh toán quc t.
NHTM : Ngân hàng thng mi.
DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 1.1 : So sánh tng hp kt qu ca công ty A và công ty B.
Bng 1.2 : Các c hi vay ca hai doanh nghip A và B.
Bng 1.3 : Kt qu sau khi thc hin hp đng hoán đi lãi sut ca hai doanh
nghip A và B.
Bng 2.1 : Khi lng giao dch các công c phái sinh.
Bng 2.2 : Doanh s hp đng hoán đi và k hn chi tit theo thi hn hp đng
tính đn cui nm 2010.
Bng 2.3 : Khi lng giao dch hoán đi lãi sut t các đnh ch tài chính nm
2010
Bng 2.4 : Khi lng thc hin giao dch hoán đi lãi sut ti ngân hàng BIDV
giai đon 2008 – 2010.

DANH MC CÁC HÌNH V

Hình 1.1 : Hp đng hoán đi lãi sut gia ngân hàng X và công ty tài chính Y.
Hình 1.2 : Hp đng hoán đi lãi sut gia công ty A và công ty B.
Hình 1.3 : C ch hoán đi lãi sut hoàn chnh ca doanh nghip A và doanh
nghip B.
Hình 1.4 : Tình hình đn v A và B trc khi hoán đi lãi sut.
Hình 1.5 : Hoán đi lãi sut gia đn v A và ngân hàng X.
Hình 1.6 : Hoán đi lãi sut gia B và ngân hàng X.
Hình 1.7 : Cu trúc ca hp đng hoán đi lãi sut
Hình 1.8 : Cu trúc ca hp đng hoán đi lãi sut hoàn chnh.
Hình 1.9 : Dòng tin ca hoán đi Vanilla thun nht có thi hn 1 nm thanh toán
hàng quý đc phân tích theo trái phiu có lãi sut c đnh và th ni.

DANH MC CÁC BIU :

Biu đ 2.1 : Doanh s giao dch các sn phm phái sinh
Biu đ 2.2 : Khi lng giao dch các sn phm phái sinh theo đng tin
Biu đ 2.3 : Doanh s hp đng hoán đi lãi sut qua các nm




1
LI M U
1. Tính thit thc ca đ tài :
Trong nhng nm gn đây, cùng vi s gia tng tính bt n ca nn kinh t toàn
cu, lãi sut ca các đng tin cng có s bin đi mnh buc các doanh nghip trong
lnh vc tài chính cng nh phi tài chính phi đi mt vi nhng ri ro do s thay đi
lãi sut gây ra. iu đó cng đang đt ra nhng yêu cu cho các doanh nghip trong
vic tìm kim và s dng các bin pháp nhm qun lý mt cách có hiu qu dng ri ro
này. Bên cnh các hp đng k hn, hp đng tng lai và các quyn chn, các đnh
ch tài chính và phi tài chính còn s dng mt công c tài chính phái sinh quan trng
khác đ qun lý ri ro, đó là các hp đng hoán đi.

K t giao dch hoán đi tin t đu tiên gia đng USD và các đng tin Châu
Âu (Francs Thy S và DM) đc thc hin gia công ty ni ting IBM và Ngân hàng
th gii vào tháng 8/1981 vi doanh s giao dch 290 triu USD, th trng giao dch
hoán đi đã phát trin nhanh chóng vi các loi hoán đi đa dng : hoán đi tin t,
hoán đi lãi sut và giao dch hoán đi kt hp gia tin t và lãi sut. S d giao dch
ca th trng hoán đi hin nay đã lên ti hàng chc nghìn t USD hng nm, trong
đó các giao dch hoán đi lãi sut chim hn 70%. Vic s dng các công c phái sinh
nh là phng tin bo him ri ro đang tr thành xu th trên các th trng tài chính
các nc. Trong trào lu hi nhp kinh t quc t, các phng tin bo him ri ro hin
đi có kh nng hn ch chi phí c hi ca các hình thc d phòng ri ro truyn thng
cng đã bt đu đc áp dng  khu vc ngân hàng và doanh nghip Vit Nam. Xut
phát t nhng ý tng trên mà tôi chn đ tài “PHÁT TRIN NGHIP V HOÁN
I LÃI SUT TẤ NGÂN ảÀNG U T VÀ PảÁT TRẤN VIT NAM” làm
lun vn thc s kinh t.
Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam là ngân hàng đi đu trong trin khai
cung cp các sn phm dch v mi ra th trng, trong đó có sn phm hoán đi lãi
sut, góp phn vào s phát trin ca th trng các sn phm phái sinh  Vit Nam.
2
Tuy nhiên trong quá trình trin khai đã gp không ít khó khn. Vì vy đ tài này hin
nay là ht sc cn thit và có tính thc tin cao.
2. Mc tiêu nghiên cu :
Nghiên cu c s lý lun v th trng sn phm tài chính phái sinh nói chung
và th trng hoán đi lãi sut nói riêng. Phân tích các ni dung v mc đích, li ích,
ri ro ca các bên khi tham gia vào hp đng hoán đi lãi sut. Nghiên cu cách đnh
giá c bn nht ca mt hp đng hoán đi lãi sut thông thng.
Nhìn nhn thc trng th trng các công c phái sinh, c th là tình hình s
dng hoán đi lãi sut đ bo him ri ro t giá và lãi sut trên th gii cng nh  Vit
Nam. Tm quan trng ca sn phm này đi vi các ch th trong nn kinh t. ánh
giá hot đng nghip v này ti ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam trong thi
gian qua, thành tu đt đc và nhng mt còn hn ch khi cung ng hp đng hoán

đi lãi sut cho khách hàng.
T thc t đánh giá đó, đ xut nhng gii pháp hoàn thin và phát trin nghip
v hoán đi lãi sut ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam nói riêng cng nh
các công c tài chính phái sinh nói chung ti đây.
3. i tng và phm vi nghiên cu :
Lun vn tp trung nghiên cu, phân tích đánh giá tình hình th trng sn phm
phái sinh, sn phm hoán đi lãi sut trên th gii và  Vit Nam, tình hình cung ng
sn phm hoán đi lãi sut ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, đánh giá
nhng thun li cng nh khó khn trong quá trình trin khai nghip v hoán đi lãi
sut, t đó, đa ra các gii pháp nhm hoàn thin và phát trin nghip v này ti Ngân
hàng.
Phm vi nghiên cu ca lun vn là thc trng cung ng sn phm hoán đi lãi
sut ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.


3
4. Phng pháp nghiên cu :
Lun vn s dng phng pháp thng kê, so sánh đ phân tích, đánh giá đ làm
rõ nhng vn đ cn nghiên cu .
5. ụ ngh khoa hc và thc tin :
Lun vn gii thích nhng kin thc c bn, c th và d hiu nht v nghip v
hoán đi lãi sut. ng thi thông qua vic tìm hiu, phân tích và đánh giá thc trng
nghip v hoán đi lãi sut trên th gii, ti Vit Nam và Ngân hàng u t và Phát
trin Vit Nam, nhng mt đt đc và hn ch, t đó đa ra các gii pháp thit thc,
phù hp vi thc t nhm hoàn thin và phát trin hot đng này ti Vit Nam và ti
Ngân hàng. Mong rng vi nhng ni dung đc trình bày, lun vn s đóng góp phn
nào vào vic giúp cho nghip v hoán đi lãi sut đc áp dng ph bin ti các ngân
hàng thng mi và các doanh nghip nh mt công c phòng chng ri ro t giá và lãi
sut hiu qu.
6. Kt cu ca lun vn :

Li m đu.
Chng 1 : Gii thiu chung v nghip v hoán đi lãi sut.
Chng 2 : Thc trng giao dch hoán đi lãi sut ti Ngân hàng u t và Phát
trin Vit Nam.
Chng 3 : Nhng gii pháp phát trin nghip v hoán đi lãi sut ti Ngân
hàng u t và Phát trin Vit Nam.
Kt lun.
Tài liu tham kho.





4
Chng 1 : GII THIU CHUNG V NGHIP V HOÁN I LÃI SUT.
1.1 Khái quát v th trng các công c tài chính phái sinh:
1.1.1 Gii thiu các công c tài chính phái sinh:
Hp đng k hn :
Hp đng k hn là tha thun mua bán mt loi tài sn  mt thi đim chc
chn trong tng lai vi mc giá nht đnh. Hp đng k hn không trao đi trên th
trng, đây là nhng tha thun cá nhân (qua OTC) gia hai t chc tài chính hoc
gia mt t chc tài chính và khách hàng là công ty.
Mt bên ca hp đng chuyn giao  v th dài hn và đng ý mua tài sn vi
mc giá xác đnh vào mt ngày c th. Bên kia  v th ngn hn và đng ý bán tài sn
vào cùng mt ngày vi cùng mc giá. Ngày giao hàng ca hp đng có th là bt k
ngày nào thun tin cho hai bên. Thông thng, đi vi hp đng k hn, ngày chuyn
giao đc xác đnh riêng bit theo tng hp đng.
Hp đng giao sau :
Hp đng giao sau là mt tha thun đ mua hoc bán mt tài sn vào mt thi
đim chc chn trong tng lai vi mt mc giá xác đnh (Th trng future và option).

Hp đng quyn chn :
Hp đng quyn chn đc trao đi trên th trng vi thi hn ngn hn trong
hp đng giao sau. Tuy nhiên, hp đng này khá ph bin đi vi các nhà đu t. Có
hai kiu hp đng quyn chn c bn : Call (chn mua) và Put (chn bán). Mt quyn
chn mua trao cho ngi mua quyn mua mt tài sn vào mt ngày xác đnh vi mt
giá nht đnh. Tng t, mt quyn chn bán trao cho ngi mua quyn bán mt tài
sn vào mt ngày xác đnh vi mt giá nht đnh. Giá c ca hp đng đc bit là giá
thc hin, ngày thc hin hp đng là ngày đáo hn. Option Châu Âu ch đc thc
hin vào ngày đáo hn, Option ca M có th thc hin vào bt k thi gian nào trc
ngày đáo hn.
5
Có th nhn mnh là hp đng quyn chn trao cho ngi gi nó mt quyn đ
thc hin. Ngi nm gi không nht thit phi thc hin quyn này. iu đó phân bit
hp đng quyn chn vi hp đng giao sau. Ngi nm gi hp đng giao sau dài
hn đc quyn mua tài sn vi giá nht đnh vào mt thi đim xác đnh trong tng
lai. Ngc li, ngi mua hp đng quyn chn có quyn la chn mua (hay không
mua) tài sn vi giá nht đnh vào thi đim xác đnh trong tng lai. Ngi ta không
phi tn chi phí (ngoi tr tin ký qu theo yêu cu) khi tham gia hp đng giao sau,
nhng đi vi hp đng quyn chn, nhà đu t phi tr trc tin l phí hay còn gi là
giá ca hp đng quyn chn.
Hp đnỂ ểoán đi:
Hp đng hoán đi là tho thun bao gm hai bên giao dch thc hin mt chui
các thanh toán cho bên còn li vào nhng ngày c th.
1.1.2 Vai trò ca th trng các công c tài chính phái sinh:
Qun tr ri ro : Giá ca sn phm phái sinh có quan h vi giá ca hàng hoá
c s trên th trng giao ngay, các sn phm phái sinh có th đc s dng đ làm
gim hay gia tng ri ro ca vic s hu tài sn giao ngay. Ví d mt nhà đu t có th
mua mt tài sn giao ngay và tin hành ký hp đng bán giao sau hay bán mt quyn
chn mua s giúp làm gim ri ro cho vic nm gi tài sn. Th trng sn phm phái
sinh vì l đó cho phép nhng ngi mun làm gim ri ro ca mình chuyn giao ri ro

cho nhng ngi sn sàng chp nhn nó, đó là các nhà đu c. Vì li ích rng th
trng này rt hiu qu trong vic phân phi li ri ro gia các nhà đu t nên các nhà
đu t sn lòng cung cp vn nhiu hn cho th trng tài chính, đng thi cng to ra
nhiu li ích cho nn kinh t.
Thông tin hiu qu hình thành giá : Các th trng k hn và giao sau là ni
cung cp thông tin rt quan trng v giá c. c bit, th trng giao sau đc xem nh
mt công c ch yu đ xác đnh giá giao ngay ca tài sn. Giá hp đng giao sau và
k hn cng cha đng nhng thông tin v nhng gì mà ngi ta mong đi v giá giao
6
ngay trong tng lai. Do đó, th trng giao ngay và k hn cung cp nhng thông tin
hiu qu đ hình thành giá.
Các li th v hot đng :
Chi phí giao dch thp hn.
Có tính thanh khon cao hn.
Cho phép nhà đu t bán khng d dàng.
Th trng hiu qu : Th trng giao ngay vn có th hiu qu ngay c khi
không có th trng các sn phm phái sinh. Tuy nhiên, th trng sn phm phái sinh
vn cho phép tìm kim không ít các c hi kinh doanh chênh lch lãi sut, t giá và
đem li li nhun.
1.2 Khái nim v hoán đi :
1.2.1 Khái nim :
Nh đã trình bày  nhng phn trên, trong th trng tài chính phái sinh có rt
nhiu công c tài chính vi tính ph bin ln lt là giao dch quyn chn, hp đng
tng lai và nghip v hoán đi. Mt công ty có th hoán đi dòng tin cho các công ty
khác. Ví d, khi công ty đang có mt khon vay vi lãi sut c đnh, cùng lúc mt công
ty khác có th đang chu mt khon vay vi lãi sut thay đi, và các bên đu mong
mun có đc v th nh ca bên kia. Thay vì hy b các khon vay đang có (nu có
th, s tn chi phí khá ln) thì hai bên s tha thun hoán đi dòng tin : công ty th
nht s chi tr khon vay da trên lãi sut th ni cho công ty th hai và ngc li công
ty th hai s có dòng tin tr n vay da trên lãi sut c đnh. Vi hot đng này, mi

bên đã chuyn đi đc hình thái n cho nhau.
T đó ta có th đnh ngha : “ảoán đi là mt sn phm phái sinh tài chính
bao gm hai bên giao dch thc hin mt chui các thanh toán cho bên còn li vào
nhng ngày c th”.
1.2.2 Phân loi hoán đi :
Hoán đi đc chia là bn loi :
7
Hoán đi tin t (Currency Swap) : Các bên thc hin thanh toán theo t giá
hin ti hoc t giá k hn cho bên còn li trên nhng đng tin khác nhau nhm đáp
ng nhu cu giao dch ngoi t  hai thi đim hin ti và tng lai.
Hoán đi lãi sut (Interest Rate Swap) : Hai bên giao dch thc hin các chui
thanh toán cho bên còn li, c hai khon thanh toán đc thc hin trên cùng mt loi
đng tin. Mt bên thanh toán theo lãi sut th ni, bên còn li có th thanh toán theo
lãi sut th ni hay c đnh. S tin gc là c s thanh toán không b hoán đi.
Hoán đi chng khoán (Equity Swap) : Ti thiu mt trong hai phía thc hin
vic thanh toán da trên giá chng khoán, danh mc chng khoán, hoc ch s chng
khoán khác, hoc mt lãi sut nào đó, hoc là kt qu thanh toán đc c đnh.
Hoán đi hàng hóa (Commodity Swap): Mt trong hai, hoc c hai khon thanh
toán đc da vào giá c hàng hóa chng hn nh vàng, cà phê, …Khon thanh toán
còn li thng đc c đnh và có th xác đnh trên mt vài loi tài sn có giá bin
đng.
1.3 Gii thiu v nghip v hoán đi lãi sut :
1.3.1 Khái nim :
Ngày 29/12/2006, Thng đc Ngân hàng Nhà nc Vit Nam đã ra quyt đnh
s 62/2006/Q – NHNN ban hành Quy ch thc hin giao dch hoán đi lãi sut, thay
th cho quyt đnh s 1133/2003/Q – NHNN đã ban hành vào ngày 30/09/2003 trc
đó. Vi quyt đnh mi này, các NHTM và khách hàng tip tc có thêm mt c s
pháp lý mi và hoàn chnh hn đ có th s dng hoán đi lãi sut nh là mt công c
bo him ri ro lãi sut.
Ri ro lãi sut là loi ri ro do s bin đng ca lãi sut. Loi ri ro này phát

sinh trong quan h tín dng theo đó ngân hàng hoc công ty có nhng khon đi vay
hoc cho vay theo lãi sut th ni. Nu đi vay theo lãi sut th ni, khi lãi sut th
trng tng khin chi phí tr lãi tng theo. Ngc li, nu cho vay theo lãi sut th ni,
khi lãi sut th trng xung thp khin thu nhp lãi vay gim. Ri ro lãi sut đc bit
8
quan trng khi nào chúng ta có khon vay hoc đu t tài chính khá ln theo lãi sut
th ni trên th trng.
Giao dch hoán đi lãi sut đc s dng nh là mt k thut đ bo him ri ro
lãi sut. Theo quyt đnh 62/2006/Q – NHNN đnh ngha giao dch hoán đi lãi sut
nh sau : “Giao dcể ểoán đi lãi sut là vic các bên giao kt hp đng vi nhau,
tểeo đó mi bên cam kt thanh toán cho bên kia khon tin lãi tính theo mt loi lãi
sut ểoán đi đụ cam Ệt trên cùng mt khon vn gc nht đnh trong cùng mt
khong thi gian nht đnể”.
Khon vn gc ca mt giao dch hoán đi lãi sut là s tin mà các bên thc
hin giao dch hoán đi lãi sut tha thun làm c s đ tính s lãi phi tr, s lãi đc
nhn và s lãi ròng hoán đi lãi sut.
S ệụi rònỂ tnỂ Ệ ca mt hp đng hoán đi lãi sut là chênh lch gia s lãi
đc nhn và s lãi phi tr ca tng k thanh toán ca hp đng đó.
Ầ ển tểanể toán s lãi ròng là khong thi gian trong thi hn hp đng hoán
đi lãi sut có hiu lc đã đc tho thun gia các bên, mà ti cui mi khong thi
gian đó, các bên thc hin vic thanh toán cho nhau s lãi ròng.
Các trng hp giao dcể ểoán đi lãi sut đc phép thc hin:
Hoán đi lãi sut mt đng tin (đng Vit Nam hoc ngoi t).
Hoán đi lãi sut gia hai đng tin hay hoán đi lãi sut tin t chéo, trong đó
vic trao đi vn gc đu k do các bên tha thun thc hin hoc không thc hin,
nhng bt buc phi có trao đi vn gc vào cui k theo t giá đc tha thun t
ngày hp đng có hiu lc.
Hoán đi lãi sut bt đu trong tng lai, trong đó các bên có th tha thun v
thi đim trong tng lai mà k t thi đim đó giao dch bt đu có hiu lc thanh
toán.

9
Hoán đi lãi sut cng dn, trong đó s lãi phi tr và đc nhn đc tính theo
các mc lãi sut đã tha thun có kèm theo các điu kin da trên bin đng t giá và
lãi sut ca th trng.
1.3.2 Mc đích thc hin hoán đi lãi sut :
Mt ểoán đi lãi sut góp phn làm gim thiu ri ro do bin đng lãi sut d
tính :
 thy rõ tác dng này ca hp đng hoán đi lãi sut, hãy xét liu hai bên
trong ví d sau có li gì khi tham gia vào hp đng hoán đi này. Câu tr li là hai bên
đu phòng nga đc ri ro lãi sut.
Ngân hàng X đng ý tr cho công ty tài chính Y mt lãi sut c đnh 7% trên 1
triu USD tin gc danh ngha trong 10 nm ti và công ty tài chính Y đng ý tr cho
ngân hàng mc lãi ca k phiu kho bc cng vi 1% trên 1 triu USD tin gc danh
ngha trong cùng thi k.

Hình 1.1 : Hp đng hoán đi lãi sut gia ngân hàng X và công ty tài chính Y.













Tr

Nhn
Lãi c đnh trong 10 nm
7% * 1 triu USD
Tr
Nhn
Ngân hàng X
Công ty
tài chính Y
Lãi sut bin đi trong 10 nm
(Lãi sut k phiu +1%) * 1 triu USD
Tr
Nhn
Lãi c đnh trong 10 nm
7% * 1 triu USD
Tr
Nhn
Ngân hàng X
Công ty
tài chính Y
10
Gi s ngân hàng X có ý đnh vay ngn hn và sau đó cho vay dài hn đang có
tình trng tài sn nhy cm vi lãi sut ít hn n nhy cm vi lãi sut là 1 triu USD.
Trong trng hp này, nu lãi sut trên th trng tng, mc tng chi phí ca ngân
hàng s ln hn mc tng tin lãi nhn đc t tài sn (mà ch yu là có lãi sut c
đnh), kt qu làm gim lãi sut biên thun và do đó làm gim li nhun ca ngân hàng
X.  tránh ri ro lãi sut, ngân hàng X mun chuyn 1 triu USD tài sn có lãi sut
c đnh thành 1 triu USD tài sn nhy cm vi lãi sut, tc là làm cho tài sn nhy
cm vi lãi sut bng n nhy cm vi lãi sut. Do đó loi tr đc đ vênh (Gap) gia
tài sn nhy cm vi lãi sut và n nhy cm vi lãi sut. iu này có th thc hin
đc khi ngân hàng X tham gia vào hp đng hoán đi lãi sut. Bng cách đi thu

nhp t 1 triu USD có lãi sut c đnh ly thu nhp t 1 triu USD theo lãi sut k
phiu kho bc, ngân hàng đã chuyn thu nhp t 1 triu USD tài sn có lãi sut c đnh
thành thu nhp t 1 triu USD tài sn nhy cm vi lãi sut. Bây gi, nu lãi sut tng,
mc tng thu nhp t các tài sn nhy cm vi lãi sut ca ngân hàng bng vi mc
tng lên ca chi phí nhy cm vi lãi sut t các khon n, dn đn lãi sut biên và li
nhun ca ngân hàng X không đi.
V phía công ty tài chính Y, do thng phát hành trái phiu dài hn đ tng
ngân qu và s dng chúng cho vay ngn hn nên nhn thy rng công ty đang  tình
th ngc li vi ngân hàng X. Công ty tài chính Y có tài sn nhy cm vi lãi sut ln
hn n nhy cm vi lãi sut là 1 triu USD. Do vy, công ty nhn thy rng : mt s
suy gim lãi sut s dn đn mt mc gim ln hn trong thu nhp t các tài sn có so
vi mc gim chi phí t các khon n, do đó s làm gim li nhun ca công ty. Bng
cách tham gia hp đng hoán đi lãi sut, công ty tài chính Y s loi tr đc ri ro lãi
sut này do đã đi 1 triu USD thu nhp nhy cm vi lãi sut thành 1 triu USD thu
nhp có lãi sut c đnh. Trong trng hp này khi lãi sut gim, mc gim trong thu
nhp nhy cm vi lãi sut s nh đi và đc bù đp bng mc gim trong chi phí nhy
cm vi lãi sut t các khon n và làm cho li nhun không đi.
11
Gim cểi pểí tài cểínể (tểônỂ tểng là chi phí vay) cho các khon n :
Hp đng hoán đi lãi sut vi nhng u đim ca mình thng đc các đnh
ch tài chính s dng đ phòng nga ri ro lãi sut. Ngoài ra các hp đng hoán đi lãi
sut còn có mt u đim quan trng là có th cho phép các công ty phi tài chính khai
thác đc nhng li th so sánh ca mình trong vic vay trên th trng các khon n
có lãi sut bin đi và lãi sut c đnh. Hãy xét ví d sau :
Gi s công ty A có v th tín dng tt hn và do vy có th vay 1 triu USD hoc
vi lãi sut bin đi theo lãi sut c bn (gi s bng lãi sut k phiu kho bc cng 2%),
hoc phát hành trái phiu vi lãi sut c đnh là 7%. Trong khi đó công ty B có th vay 1
triu USD vi lãi sut c bn cng 0.5% (lãi sut k phiu kho bc cng 2.5%) hoc vay
vi lãi sut c đnh 9%. Nh vy công ty A có li th so sánh trong vic vay vi lãi sut c
đnh trong khi công ty B có li th so sánh trong vic vay n vi lãi sut bin đi. Gi s

hai công ty này thc hin mt hp đng hoán đi lãi sut nh sau : công ty A tin hành
phát hành trái phiu vi lãi sut c đnh 7% và đng ý tr cho công ty B mt lãi sut bin
đi theo lãi sut c bn. Trong khi đó, công ty B có th vay vi mc lãi sut c bn cng
0.5% và đng ý đi li cho công ty A mc lãi sut c đnh 8%.

Hình 1.2 : Hp đng hoán đi lãi sut gia công ty A và công ty B.








Phát
hành 1
tr USD
trái
phiu
vi lãi
sut c
đnh

Vay 1tr
USD vi
lãi sut
bin đi
là (lãi
sut k
phiu +

2.5%)




Công
ty
A



Công
ty
B
Lãi c
đnh
7% * 1tr
USD
7% * 1tr
USD
Lãi c
đnh
LS bin
đi
(LS k phiu
+ 2%) * 1tr
USD
(LS k phiu +
2.5%) * 1tr USD
LS bin

đi
12
 thy rõ li ích mà hai công ty có th thu đc t vic tin hành hp đng
hoán đi lãi sut này, hãy xem xét bng so sánh tng hp kt qu di đây :

Bng 1.1 : So sánh tng hp kt qu ca công ty A và công ty B.


Công ty A
Công ty B
Không s
dng hp
đng hoán
đi lãi sut

Thanh toán



Nhn

 (LS k phiu + 2%) * 1
triu USD (cho công ty
B).
 7% * 1 triu USD (cho
ngi nm gi trái phiu).
 8% * 1 triu USD (t
công ty B).
 (LS k phiu + 2.5%) * 1
triu USD (cho ngi cho vay

lãi sut bin đi).
 8% * 1 triu USD (cho
công ty A)
 (LS k phiu + 2%) * 1 triu
USD (t công ty A)

Tng chi phí
vay = Khon
phi tr -
Khon nhn
(LS k phiu + 1%) * 1
triu USD
8.5% * 1 triu USD
S dng
hp đng
ểoán đi
lãi sut
Tng chi phí
vay
(LS k phiu + 2%) * 1
triu USD
9% * 1 triu USD
Tit kim
t hp
đng hoán
đi lãi sut
Tng chi phí
vay không có
hp đng hoán
đi – Tng chi

phí vay có hp
đng hoán đi
1% * 1 triu USD
0.5% * 1 triu USD


13
ảoán đi c đnh lãi sut th ni :
 tránh nhng ri ro và đ xác đnh chính xác hiu qu đu t ngay t giai
đon lp d án, doanh nghip có th áp dng công c hoán đi lãi sut trong vay vn
ngân hàng. C th, doanh nghip s ký mt hp đng vi ngân hàng xác đnh mt mc
lãi sut c th cho d án (chng hn X% cho sut thi hn vay). Nu lãi sut th trng
xung thp hn mc lãi sut trên, ngân hàng đc li do cho vay đc  mc lãi sut
cao hn thông thng, doanh nghip chu thit do phi tr ngân hàng  mc lãi sut
cao. Nhng ngc li, khi lãi sut th trng tng lên cao hn mc trên doanh nghip
s đc li do vay lãi sut thp, còn ngân hàng chu thit do cho vay r.
Bn cht ca nghip v hoán đi lãi sut là c đnh chi phí lãi sut ngay t khi
đi vay vn, loi b nhng bin đng th trng. Nh phân tích  trên, cho dù doanh
nghip có th b thit khi c đnh lãi sut, nhng s loi b ri ro khi lãi sut đt bin
tng lên.
ảoán đi giúp cho các công ty to ra s đa dng cho danh mc đu t và có
đc khon li nhun cao ển t nhng tài sn manỂ đi đu t :
Mc đích chính ca nghip v hoán đi lãi sut là bo him ri ro v lãi sut và
t giá nu có s tng, gim lãi sut hay t giá vt quá kh nng tiên liu ca các nhà
qun tr tài chính. Tuy nhiên đôi khi, vic bo him này đem li kt qu cao hn so vi
mong đi và vì th công ty cng có th thu đc nhng khon li nht đnh. Ngoài ra,
nu không đn thun xem nghip v hoán đi lãi sut nh là mt công c bo him ri
ro lãi sut và t giá thì đây cng là mt công c đu t sinh li hiu qu dành cho các
nhà đu t tài chính chuyên nghip. Các công ty tài chính khi cung ng hp đng hoán
đi lãi sut đi ng vi các bên khách hàng cng có th hng li t chênh lch phn

lãi thanh toán và đc nhn ca các khách hàng đó.



14
1.3.3 Phân loi hp đng hoán đi lãi sut :
ảoán đi Vanilla :
Thông thng các công ty tham gia vào hp đng hoán đi lãi sut vì h cn n
đnh c cu lãi sut trong bng cân đi k toán, đc bit là nhng chênh lch nhy cm
vi lãi sut. Mt hãng có th có các tài sn c đnh và các khon n có lãi sut th ni,
và hãng khác li có các tài sn có lãi sut th ni và các khon n có lãi sut c đnh.
Các hãng này có th thay đi c cu ca mình bng cách tham gia vào các hp đng
hoán đi lãi sut c đnh / th ni.
Hp đng hoán đi Vanilla là mt chui các thanh toán tin lãi c đnh và mt
chui các thanh toán tin lãi th ni. Khon thanh toán tin lãi c đnh ging nh trái
phiu có lãi sut c đnh, ch ngoi tr trái phiu có lãi sut c đnh đc thanh toán
vn gc vào ngày đáo hn, còn hoán đi Vanlla thì không đc thanh toán vn gc.
ảoán đi c bn :
Hoán đi c bn là mt hoán đi mà c hai bên đu thc hin thanh toán theo lãi
sut th ni, thông thng mt bên thanh toán theo lãi sut chng khoán kho bc M
còn mt bên thanh toán theo lãi sut Libor. Bên thanh toán theo lãi sut Libor luôn phi
chu lãi sut cao hn vì vy đc bù tr bi mt khon chênh lch c đnh .
ảoán đi ch s tr dn :
Mt hoán đi ch s tr dn là mt hoán đi mà trong đó s vn gc s đc ct
gim theo s bin đng ca mt s tin khác theo thi gian. Mt ng dng mu ca
loi hoán đi này là khi bên giao dch đang nm gi mt v th khác mà s vn gim
dn theo thi gian. Ví d thông dng nht là khon vay có d n gim dn. Khi mt
ch cn nhà đi vay th chp có d n gim dn thì khon n s gim dn theo thi gian
vi mt lch trình c đnh. Tuy nhiên ông ta luôn mua quyn chn đ tr trc và tái tài
tr cho nhng khon này. Khi lãi sut gim thì ông ta thc hin quyn chn, do đó

ngi cho vay s b l vì thu nhp b gim và phi tái đu t s tin đc tr trc vi
lãi sut thp. Trong mt hoán đi ch s tr dn, vn khái toán s đc gim theo mt
15
lch trình c th vi mt h s gia tc ca t l gim dn nu lãi sut gim. Kt qu ca
s vn khái toán trong hoán đi này cng nh vn khái toán ca khon vay.
ảoán đi Diff :
ây là mt hoán đi lãi sut da trên đng tin ca hai quc gia nhng s thanh
toán ch thc hin trên mt đng tin duy nht. Ví d nh công ty M s quan tâm đn
s gia tng lãi sut  c có liên quan đn lãi sut  M. Công ty có th phòng nga v
th này bng cách mua tín phiu lãi sut th ni bng đng Euro và bán tín phiu lãi
sut th ni bng đng USD. Tuy nhiên điu này s dn ti ri ro t giá. Cách la chn
là công ty có th thc hin hoán đi Diff : nhn thanh toán theo lãi sut  c và chi
tr theo lãi sut  M, tt c thanh toán đu thc hin bng đng USD. Do đó nu lãi
sut  c tng theo s gia tng ca lãi sut  M thì hoán đi s có kt qu là mt
khon thanh toán thun bng đng USD cho công ty. Có th nói nhà giao dch hoán đi
nh vy s gánh chu ri ro t giá và chc chn h s chuyn chi phí phòng nga ri ro
sang cho đi tác nhng có th các nhà giao dch s làm điu này vi chi phí thp hn.
ảoán đi k hn c đnh :
Cng ging nh hoán đi Vanilla và hoán đi c bn, trong hoán đi k hn c
đnh thì mt bên thanh toán theo lãi sut th ni, ví d nh Libor, và bên còn li thanh
toán theo lãi sut th ni tng trng bi t sut sinh li ca mt chng khoán vi k
hn dài hn chu k thanh toán ca hoán đi. Nói cách khác nu mt thanh toán mi 6
tháng thì mt bên s thanh toán theo lãi sut ca mt chng khoán có k hn dài hn 6
tháng. Thông thng đây là t sut sinh li ca mt chng khoán có k hn dài nm
trong khong t hai đn nm nm. Trong các hoán đi đng USD thì lãi sut này
thng là lãi sut ca kho bc k hn c đnh. Lãi sut kho bc k hn c đnh là t
sut sinh li ca các trái phiu kho bc M có k hn gn vi k hn hoán đi nht.
Tuy nhiên không phi lúc nào trái phiu kho bc cng có k hn đúng nh mong
mun. Trong trng hp này, các bên đng ý là lãi sut kho bc k hn c đnh s
16

đc xác đnh t lãi sut ca các chng khoán có k hn cao hn hoc thp hn k hn
mong mun.
Ví d : Xem xét mt hoán đi k hn 3 nm vi vic thanh toán đc thc hin
mi tháng, mt bên thanh toán theo lãi sut Libor 6 tháng và bên còn li thanh toán
theo lãi sut kho bc k hn c đnh ca trái phiu kho bc M, k hn 5 nm. ây ch
là mt dng khác ca hoán đi c bn vì c hai đu thanh toán theo lãi sut th ni.
Tùy theo hp đng k hn, mt khon chênh lch s đc chi tr bi bên thanh toán
theo lãi sut thp hn. Hoán đi k hn c đnh cng có th có mt bên thanh toán theo
lãi sut c đnh, bên còn li thanh toán theo lãi sut kho bc k hn c đnh.
1.3.4 C ch thc hin hoán đi lãi sut :
Mt giao dch hoán đi lãi sut đc th hin thông qua mt hp đng theo đó
các bên tham gia cam kt trao đi cho nhau ngha v chi tr lãi sut đnh k. ng lc
ca giao dch này là nhm trao đi các li th so sánh v lãi sut trong các hp đng tín
dng ca hai bên và đem li li ích cho c hai phía khi tit kim đc chi phí vay vn.
ng nhiên, điu kin phát sinh nhu cu hoán đi ngha v n là do s không đng
nht v mc ri ro ca cà đi tác. Vì th mi đi tác có nhng li th riêng trong quan
h vay vn xut phát t mc ri ro ca h.
C th c ch này đc mô t nh sau :
Doanh nghip A đc xp hng tín dng cao hn doanh nghip B, vì th có th
phát hành các công c n vi lãi sut thp hn k c lãi sut c đnh và lãi sut th ni.
Tuy nhiên s chênh lch lãi sut c đnh và lãi sut th ni không ging nhau bi ngi
đu t lãi sut c đnh và lãi sut th ni có nhng đánh giá khác nhau v mc đ ri ro
c th ca hai doanh nghip A và B (xem bng 1.2).