LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu
s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong phm vi
hiu bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc
Kinh t TP. H Chí Minh hay Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.
Tác gi lun vn
Võ Ngc Hoàng Vy
1
LI CM N
Trân trng cm n Quý Thy Cô Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright đã tn tình
giúp đ tôi trong sut quá trình hc tp ti trng và thc hin lun vn “Thm đnh
Kinh t - Tài chính D án Nhà máy X lý Khí Cà Mau”. c bit, lun vn này s không
th hoàn thành nu không có s hng dn tn tình ca Thy Nguyn Xuân Thành và
Thy David O. Dapice. Xin gi đn hai Thy li cm n sâu sc nht!
Ngoài ra, tôi cng mun gi li cm n đn Ban qun lý Khí ca Tng Công ty Khí Vit
Nam, Tng Công ty Du Vit Nam, Trung tâm Nghiên cu và Phát trin Ch bin Du
khí, Nhà máy m Cà Mau, Nhà máy X lý Khí Dinh C và các đng nghip đã cung
cp s liu đ tôi thc hin lun vn này. Trân trng cm n các Anh/Ch cùng khoá hc
MPP3, các Thy phòng Tin hc và Cán b Th vin ca Chng trình Ging dy Kinh t
Fulbright đã luôn h tr tôi trong quá trình thc hin lun vn.
Chân thành cm n!
TP. HCM, ngày 27 tháng 4 nm 2012
Hc viên
Võ Ngc Hoàng Vy
2
TÓM TT
Phát trin ngành công nghip nng lng sch là vn đ rt quan trng đi vi Vit Nam
trong quá trình tin hành công nghip hóa – hin đi hóa. Nng lng t khí t nhiên và
khí đng hành ngày càng đc s dng ph bin và ngun cung ch yu tp trung ti khu
vc Nam B. Các sn phm chính là khí khô cung cp cho các nhà máy đin và đm, khí
du m hóa lng (LPG) dùng làm cht đt cho các h gia đình và kinh doanh,
Condensate dùng đ ch bin xng thng phm. Hin ti, Vit Nam đang có hai nhà
máy x lý khí (GPP) ông Nam B là Dinh C và Nam Côn Sn. D án GPP Cà Mau
là d án x lý khí đu tiên ti khu vc Tây Nam B đang đc xem xét đ tin hành đu
t.
D án GPP Cà Mau nu đc xây dng s gia tng giá tr s dng khí đng thi góp
phn làm gim nhp khu LPG và Condensate, cân đi cung cu khí ti khu vc Tây
Nam B và thúc đy ngành công nghip khí phát trin. Công sut ca nhà máy là 8 t m
3
khí và sn xut ra bình quân 174,44 triu MMBTU khí khô, 219 ngàn tn LPG và 83,4
ngàn tn Condensate mi nm. Chi phí đu t ban đu khong 675,67 triu USD (giá
nm 2012), trong đó vn ch s hu là 30% và vn vay thng mi là 70%.
Lun vn tin hành đánh giá tính kh thi ca d án thông qua phân tích kinh t, tài chính
và phân phi. Kt qu phân tích cho thy d án kh thi v mt kinh t vì có giá tr hin ti
ròng (NPV) kinh t dng 458,11 triu USD và sut sinh li ni ti là 15,83%, ln hn
chi phí vn kinh t thc là 8%. Trong khi đó, d án không kh thi v mt tài chính vi
NPV tài chính âm 39,87 triu USD, sut sinh li ni ti là 10,25% nh hn chi phí vn
11,34%. Phân tích phân phi cho thy tng ngoi tác tích cc là 453,20 triu USD. Tuy
nhiên, đ d án đc thc hin thì cn có s điu chnh li li ích gia các bên liên quan.
C th, d án ch nên hot đng t nm 2017 đn nm 2033 (thay vì đn nm 2036) và
3
ch đu t cn đàm phán gim 10% giá khí t lô B&52 hoc là Nhà nc can thip bng
cách thit lp c ch chuyn mt phn li nhun ca Tp đoàn Du khí Vit Nam (PVN)
sang cho d án GPP Cà Mau khon tin đúng bng đ xut gim giá khí. Khi đó, NPV tài
chính ca d án bng 47,66 triu USD và NPV ch s hu là 54,85 triu USD, s đm
bo đc li ích ca ch đu t cng nh các nhà máy đin và đm ít chu thit hn.
ng thi, ch đu t cn h tr tng tin đn bù cho ngi dân mt đt theo giá th
trng đ vic đn bù và gii phóng mt bng không làm chm tr tin đ chung ca d
án.
4
MC LC
LI CAM OAN i
LI CM N ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT viii
DANH MC CÁC BNG BIU x
DANH MC TH, HÌNH V, S xi
DANH MC PH LC xii
CHNG 1. GII THIU 1
1.1. Bi cnh chính sách 1
1.2. Vn đ chính sách 2
1.3. Mc tiêu và câu hi nghiên cu 2
1.4. Phm vi nghiên cu 3
1.5. Thu thp d liu 3
1.6. B cc lun vn 3
CHNG 2. PHNG PHÁP LUN VÀ KHUNG PHÂN TÍCH 4
2.1. Quan đim phân tích d án 4
2.1.1. Quan đim kinh t 4
5
2.1.2. Quan đim tài chính 4
2.2. Mt s ch tiêu đánh giá d án 4
2.2.1. Giá tr hin ti ròng 4
2.2.2. Sut sinh li ni ti 5
2.2.3. H s an toàn tr n 5
2.3. Phân tích kinh t 6
2.3.1. So sánh kch bn có và không có d án 6
2.3.2. Nhn dng chi phí và li ích kinh t 7
2.3.2.1. Chi phí kinh t 7
2.3.2.2. Li ích kinh t 7
2.3.3. Xác đnh mc giá kinh t cho đu vào ca d án 7
2.3.4. Xác đnh mc giá kinh t cho đu ra ca d án 8
2.4. Phân tích tài chính 9
2.4.1. Chi phí vn bình quân trng s 9
2.4.2. Chi phí và li ích tài chính 9
2.4.2.1. Chi phí tài chính 9
2.4.2.2. Li ích tài chính 10
2.4.3. Phân tích dòng ngân lu ròng 10
2.5. Phân tích đ nhy và ri ro 10
2.6. Phân tích phân phi 10
CHNG 3. MÔ T S LIU 11
6
3.1. Thng kê cung cu khí ca khu vc Tây Nam B 11
3.2. Tình hình cung cu LPG ti Vit Nam14
3.3. Tình hình cung cu Condensate ti Vit Nam 15
3.4. Gii thiu v d án 16
3.5. Gii thiu các thông s và gi đnh s dng trong phân tích 19
3.5.1. Các thông s v mô 19
3.5.2. Các thông s huy đng vn cho d án 19
3.5.3. Các gi đnh v thu, công sut hot đng và chi phí qun lý 20
3.6. C s xác đnh chi phí ca d án 20
3.6.1. Chi phí đu t 20
3.6.2. Chi phí hot đng 22
3.6.3. Khu hao 23
3.6.4. Thu thu nhp doanh nghip và VAT 23
3.7. C s xác đnh doanh thu ca d án 23
3.7.1. Doanh thu bán khí khô 23
3.7.2. Doanh thu bán LPG 24
3.7.3. Doanh thu bán Condensate 24
3.8. C s xác đnh chi phí kinh t đi vi đu vào ca d án 24
3.9. C s xác đnh giá tr kinh t đi vi sn phm đu ra 25
CHNG 4. PHÂN TÍCH KINH T 26
4.1. Xác đnh phí thng ngoi hi và các h s chuyn đi 26
7
4.1.1. Phí thng ngoi hi 26
4.1.2. H s chuyn đi 26
4.2. Kt qu kinh t 27
4.3. Phân tích đ nhy 28
4.4. Phân tích kch bn 30
4.5. Phân tích ri ro bng mô phng Monte Carlo 31
CHNG 5. PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH 33
5.1. Báo cáo thu nhp 33
5.2. Báo cáo ngân lu tài chính 33
5.3. Kt qu tài chính 33
5.4. Phân tích đ nhy 35
5.4.1. Bin thiên ca NPV theo chi phí đu t thc 35
5.4.2. Bin thiên ca NPV theo giá khí t lô B&52 36
5.4.3. Bin thiên ca NPV theo giá LPG37
5.5. Phân tích kch bn 37
5.6. Phân tích ri ro bng mô phng Monte Carlo 39
5.7. Phân tích phân phi 40
CHNG 6. KT LUN VÀ KIN NGH CHÍNH SÁCH 42
6.1. Kt lun 42
6.2. Kin ngh chính sách 43
6.3. Hn ch ca lun vn 44
8
TÀI LIU THAM KHO 45
PH LC 48
•
9
DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT
T vit tt Tên theo ting Anh Tên theo ting Vit
CAPM Capital Asset Pricing Model Mô hình đnh giá tài sn vn
CFi Conversion Factor i H s chuyn đi i
CIF Cost, Insurance, and Freight Giá thành sn phm đã bao gm bo him
và phí vn chuyn đn cng ngi mua
CO
2
Carbon dioxide Khí Cacbon đioxit
DSCR Debt Service Coverage Ratio H s an toàn tr n
EOCK Economic Opportunity Cost
of Capital
Chi phí c hi kinh t ca vn
EPC Engineering, Procurement
and Construction
Thit k, cung ng vt t thit b, xây lp
FEP Foreign Exchange Premium Phí thng ngoi hi
GDS Gas Distribution Station Trm phân phi khí
GPP Gas Processing Plant Nhà máy x lý khí
IMF International Monetary Fund Qu tin t quc t
IRR Internal Rate of Return Sut sinh li ni ti
10
LNG Liquefied Natural Gas Khí t nhiên hóa lng
LPG Liquefied Petroleum Gas Khí du m hóa lng
MMBTU Million British Thermal Unit Triu đn v nhit lng Anh
MW Megawatt Mê – ga – oát
NPV Net Present Value Giá tr hin ti ròng
PV Gas PetroVietnam Gas Tng Công ty Khí Vit Nam
PV Pro PetroVietnam Research and
Development Center for
Petroleum Processing
Trung tâm Nghiên cu và Phát trin Ch
bin Du Khí
UBND y ban Nhân dân
USD United States Dollar ng đô la M
VAT Value Added Tax Thu giá tr gia tng
VND Vietnamese Dong Vit Nam ng
WACC Weight Average Cost of
Capital
Chi phí vn bình quân trng s
11
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 3.1: Nhu cu s dng khí ca khu vc Tây Nam B 11
Bng 4.1: Kt qu tính toán CF 26
Bng 4.2: Ngân lu kinh t tóm tt 27
Bng 4.3: Kt qu phân tích đ nhy mt chiu 28
Bng 4.4: Giá tr hoán chuyn 29
Bng 4.5: Kt qu phân tích đ nhy hai chiu 29
Bng 4.6: Kt qu phân tích kch bn tng hp 30
Bng 5.1: Ngân lu tài chính tóm tt 34
Bng 5.2: Kt qu tài chính ca d án trên quan đim tng đu t và ch đu t 35
Bng 5.3: Kt qu bin thiên ca NPV theo chi phí đu t thc 36
Bng 5.4: Kt qu bin thiên ca NPV theo giá khí mua t lô B&52 36
Bng 5.5: Kt qu bin thiên ca NPV theo giá LPG37
Bng 5.6: Kt qu phân tích kch bn38
Bng 5.7: Kt qu phân tích phân phi 40
•
12
DANH MC TH, HÌNH V, S
th 3.1: Ngun cung khí Tây Nam B khi không qua GPP Cà Mau 12
th 3.2: Ngun cung khí Tây Nam B khi qua GPP Cà Mau 13
th 3.3: Cung cu khí trc và sau khi qua GPP Cà Mau 14
th 3.4: Cung cu LPG ti Vit Nam 14
th 3.5: Cung cu Condensate ti Vit Nam 16
Hình 3.1: S đ v trí xây dng d án GPP Cà Mau và kho cha sn phm 17
Hình 4.1: Kt qu mô phng NPV kinh t 31
Hình 5.1: Kt qu mô phng NPV tài chính 39
S đ 2.1: Quy trình x lý khí, LPG và Condensate khi có GPP Cà Mau 6
S đ 3.1: Cu trúc d án GPP Cà Mau 18
13
DANH MC PH LC
Ph lc 01: T l lm phát và ch s giá 47
Ph lc 02: Thông tin huy đng vn 48
Ph lc 03: Lch n vay 49
Ph lc 04: Bng tính chi phí vn 50
Ph lc 05: Ngân lu chi phí đu t danh ngha 52
Ph lc 06: Ngân lu chi phí hot đng tài chính 53
Ph lc 07: Bng tính khu hao 55
Ph lc 08: Giá và nhit tr khí t hai lô B&52 và lô PM3 56
Ph lc 09: Giá và sn lng LPG 57
Ph lc 10: Giá và sn lng Condensate 58
Ph lc 11: Bng tính phí thng ngoi hi (FEP) 59
Ph lc 12: H s chuyn đi ca máy móc thit b nhp khu 60
Ph lc 13: Báo cáo Ngân lu kinh t ca d án 61
Ph lc 14: Kt qu phân tích mô phng kinh t 63
Ph lc 15: Báo cáo thu nhp 66
Ph lc 16: Báo cáo ngân lu tài chính (giá tr danh ngha) 68
Ph lc 17: Kt qu phân tích mô phng tài chính 70
Ph lc 18: Kt qu phân tích phân phi 72
14
Ph lc 19: Mt s nguyên nhân gây khác bit gia kt qu kinh t và tài chính 74
GII THIU
Bi cnh chính sách
Vit Nam đang đt đc tc đ tng trng kinh t khá nhanh, kèm theo đó là nhu cu s
dng nng lng cng tng mnh. Do vy, vic phát trin ngành công nghip nng lng
là vn đ quan trng và cp bách. Mt trong nhng ngun nng lng có tim nng di
dào là khí t các m du và m khí t nhiên. Khí là ngun đu vào quan trng cho nhiu
nhà máy đin và đm ti Vit Nam, đc bit là khu vc Nam B. Tuy nhiên, trên thc t,
vic sn xut khí ni đa hin đang phi đi phó vi mt s vn đ sau:
Th nht, hin ti khu vc Tây Nam B ch có lô PM3 đang hot đng và cung cp khí
cho các nhà máy in Cà Mau 1, 2 và nhà máy m Cà Mau (t 2012). D kin sau nm
2014 lô B&52 s cung cp khí cho các nhà máy in Ô Môn và nhà máy in Cà Mau 2
(khi lô PM3 cung cp không đ). Hai lô khí này s đc cung cp theo nhng đng ng
và trm phân phi riêng bit, nên s rt khó điu phi hiu qu cân đi cung cu khí nu
nhu cu ca các nhà máy thay đi khi bo trì, gp s c hay vào mùa thp đim.
Th hai, các nhà máy đin và đm Cà Mau ch cn thành phn khí metan trong khí t
nhiên, nhng hin ti cha có nhà máy x lý đ tách thành phn khí. Trong khi đó, LPG
và Condensate là hai thành phn có giá tr kinh t cao li cha đc tách ra, nên vic s
dng nh hin ti cha tn dng ti đa giá tr ca khí. ng thi, theo kt qu thm
lng, khí t hai lô PM3 và B&52 đu có tr lng LPG và Condensate rt ln. LPG là
khí du m hóa lng, ch yu đc dùng cho nhu cu dân dng, thng mi di hình
thc các bình gas, còn Condensate đc dùng đ pha ch xng thng phm. Giai đon
2009-2011, lng cung LPG t GPP Dinh C và Nhà máy Lc Du Dung Qut ch đt
15
khong gn 500.000 tn/nm trong khi nhu cu hàng nm đt khong 1,09 triu tn/nm
và đc d báo s tng cao trong thi gian ti. bù đp lng thiu ht, Vit Nam phi
nhp khu LPG t các nc lân cn nh Thái Lan, Singapore, Malaysia và Trung Quc.
Tuy nhiên, lng nhp khu trong nhng nm gn đây ngày càng tr nên khan him và
không n đnh do nh hng dao đng giá và chính sách xut khu ca các nc trong
khu vc. Bên cnh đó, vi lng Condensate hin đang đc sn xut t Nhà máy Lc
Du Dung Qut, Kho Cng Th Vi, Cát Lái và Nam Vit Oil, thì sn lng xng thng
phm sn xut đc ch chim khong 8%-10% nhu cu th trng trong nc (Tng
Công ty Du Vit Nam, 2012).
gii quyt nhng bt cp trên, Tng Công ty Khí Vit Nam (PV Gas) đã đ xut xây
dng GPP Cà Mau và d án đã đc chp thun ch trng đu t vào tháng 07/2011.
Vn đ chính sách
PV Gas đ xut xây dng GPP Cà Mau nhm mc đích cân đi li ngun cung cu khí
khu vc Tây Nam B và ch bin các sn phm lng có giá tr cao nh LPG và
Condensate, đng thi gim nhp khu. Tuy nhiên, đây là mt d án ln trong ngành
công nghip khí và đang tr tin đ gn 1 nm so vi d kin. Trong khi đó, chi phí đu
t và vn hành nhà máy này rt ln, có th vic thu hi LPG và Condensate không đ bù
đp cho nhng chi phí b ra trong vòng đi d án, nhng hin ti vn cha có báo cáo
thm đnh chi tit v hiu qu kinh t ca GPP Cà Mau. Do đó, lun vn s đánh giá li
mi quan h chi phí – li ích trên các quan đim kinh t, tài chính và phân phi trc
khi có quyt đnh đu t hay loi b d án.
Mc tiêu và câu hi nghiên cu
Mc tiêu ca lun vn là tin hành phân tích tính kh thi v mt kinh t, tài chính và
phân phi theo khung phân tích chi phí – li ích, t đó đa ra nhng kin ngh chính
sách phù hp.
Thông qua kt qu phân tích, lun vn s tr li ba câu hi nghiên cu sau:
• Trên quan đim toàn b nn kinh t, d án GPP Cà Mau có nên đc chp
16
thun đu t hay không?
• Nu d án kh thi v mt kinh t thì d án có kh thi v mt tài chính đ ch
đu t chp nhn đu t hay không?
• Nu đc xây dng thì d án s to ra nhng ngoi tác gì đi vi các nhóm đi
tng liên quan?
Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu ca lun vn mc đ đánh giá tin kh thi, ch yu tp trung vào
ba khía cnh chính là phân tích kinh t, phân tích tài chính và phân tích phân phi. C
th, lun vn s phân tích s liu đu vào da trên báo cáo đu t ca d án và các thông
tin th cp khác, có điu chnh phù hp vi thc t, đng thi so sánh vi d án tng t
đã thc hin. T các s liu đu vào, lun vn phân tích kinh t, tài chính (có xét lm
phát), phân phi và phân tích ri ro đ đánh giá mc đ kh thi ca d án.
Thu thp d liu
D liu đc s dng trong lun vn đc thu thp t nhiu ngun khác nhau. Các thông
s v mô đc ly ngun t các báo cáo ca Qu Tin t Quc t (IMF). Nhng thông s
tính chi phí vn tài chính ca d án đc ly t các trang thông tin ca th trng Hoa K
có điu chnh phù hp vi Vit Nam. Giá các sn phm đu ra và nguyên liu đu vào
da trên d báo giá ca t chc uy tín trong ngành nng lng và khai khoáng là Wood
Mackenzie. Các thông s liên quan đn cung cu đc ly ngun t các t chc nh PV
Gas, Trung tâm Nghiên cu và Phát trin Ch bin Du Khí (PV Pro), Tng Công ty Du
Vit Nam. Các thông s khác đc ly t Thuyt minh Báo cáo u t D án GPP Cà
Mau và mt s d án khác.
B cc lun vn
Lun vn gm có 6 chng. Chng 1 gii thiu bi cnh chính sách, vn đ chính sách,
mc tiêu, câu hi, phm vi nghiên cu, thu thp d liu và b cc lun vn. Chng 2
trình bày phng pháp lun và khung phân tích kinh t và tài chính. Chng 3 mô t s
17
liu. Chng 4 tính toán và phân tích kt qu kinh t. Chng 5 tính toán và phân tích kt
qu tài chính. Chng 6 đa ra kt lun và kin ngh chính sách.
18
PHNG PHÁP LUN VÀ KHUNG PHÂN TÍCH
Chng này trình bày quan đim phân tích, mt s ch tiêu đ đánh giá d án và khung
phân tích chi phí - li ích đ thm đnh tính kh thi v kinh t, tài chính và xã hi ca d
án GPP Cà Mau.
Quan đim phân tích d án
Quan đim kinh t
D án s đc đánh giá chi phí và li ích trên tng th nn kinh t. Giá kinh t s đc s
dng đ đnh giá các nhp lng và xut lng ca d án; Ngoài ra, phân tích kinh t đòi
hi phi điu chnh các vn đ liên quan đn thu.
Ngân lu kinh t = Tng li ích kinh t – Chi phí kinh t
Quan đim tài chính
Quan đim tài chính bao gm quan đim tng đu t và ch đu t.
Quan đim tng đu t = Li ích tài chính – Chi phí tài chính
Quan đim ch đu t = Quan đim tng đu t + Vn vay – Tr lãi và n vay
Mt s ch tiêu đánh giá d án
Giá tr hin ti ròng
Do trong quá trình đu t và vn hành d án, các dòng chi phí và li ích phát sinh vào
nhng thi đim không trùng nhau, nên cn phi điu chnh v cùng mc thi gian đ so
19
sánh và đa ra quyt đnh. K thut dùng sut chit khu đ đa dòng tin v cùng mt
thi đim trong hin ti đc gi là giá tr hin ti ròng (NPV) ca d án.
NPV là tiêu chun đáng tin cy và thng đc s dng nht trong vic ra quyt đnh la
chn hay bác b d án. D án s đc la chn nu NPV không âm khi đc chit khu
vi sut sinh li thích hp.
i vi phân tích kinh t, sut chit khu này là chi phí c hi kinh t ca vn (EOCK) -
phn ánh chi phí c hi ca nn kinh t đã b qua khi đu t ngun lc vào d án.
i vi phân tích tài chính, sut chit khu là chi phí vn bình quân trng s gia chi phí
vn ch s hu và chi phí vn vay (WACC). Công thc:
Trong đó:
NPV là giá tr hin ti ròng kinh t (tài chính) ca d án ti nm 0
B
t
, C
t
là li ích và chi phí kinh t (tài chính) nm t
r là sut chit khu kinh t (tài chính)
n là thi gian t khi xây dng cho đn khi d án kt thúc hot đng
Sut sinh li ni ti
Sut sinh li ni ti (IRR) là sut chit khu làm cho NPV ca d án bng 0. ây cng là
mt ch tiêu quan trng thng đc s dng kt hp vi NPV đ la chn hoc bác b
d án. D án s đc la chn nu IRR ln hn sut sinh li yêu cu.
i vi phân tích kinh t, sut sinh li ni ti kinh t ln hn sut sinh li yêu cu ca
nn kinh t thì d án đc chn.
i vi phân tích tài chính, sut sinh li ni ti tài chính ln hn sut sinh li yêu cu
ca d án thì d án s đc xây dng trên quan đim tng đu t. Công thc:
Trong đó:
B
t
, C
t
là li ích và chi phí kinh t (tài chính) vào nm t
r là sut chit khu kinh t (tài chính)
n là thi gian t khi xây dng cho đn khi d án kt thúc hot đng
20
Tuy nhiên, có nhng trng hp d án có nhiu hoc không có IRR, nên NPV vn là ch
tiêu quan trng nht và IRR là ch báo mang tính cht tham kho.
H s an toàn tr n
H s an toàn tr n (DSCR) đc tính bng cách ly tin mt sn có đ tr n chia cho
ngân lu n. ây là ch tiêu thng đc ngân hàng dùng đ đánh giá kh nng tr n
ca d án. Tiêu chun đ đánh giá là DSCR phi ln hn hoc bng 1. Tuy nhiên, đ đm
bo an toàn cho vn vay, ngân hàng thng yêu cu DSCR cn ln hn 1,2 (Nguyn
Xuân Thành, 2007). Ngoài ra, ch tiêu này s không cn thit khi NPV tài chính ca d
án âm, vì khi đó ngân hàng s không cho vay nên không cn xét đn DSCR.
Phân tích kinh t
Mt d án công mun đc thc hin phi có ý ngha đi vi nn kinh t, do đó, phân
tích kinh t là vic cn làm đu tiên trong thm đnh d án.
So sánh kch bn có và không có d án
Khi không có GPP Cà Mau, PV Gas mua khí t các m khí, vn chuyn vào b và bán
cho các nhà máy đin và đm thông qua các trung tâm phân phi khí.
Khi có GPP Cà Mau, nhà máy s x lý và tách thành phn khí đ to ra các sn phm là
khí khô, LPG và Condensate.
S đ 2.1: Quy trình x lý khí, LPG và Condensate khi có GPP Cà Mau
21
Ngun: Tác gi t v da trên thông tin do PV Gas cung cp
Nh vy, li ích ròng t vic có d án là giá tr khí khô, LPG và Condensate do d án sn
xut tr chi phí vn hành và chi phí đu t ban đu. Do đó, GPP Cà Mau s đc chp
thun đu t nu li ích ròng do d án to ra đt giá tr dng.
Nhn dng chi phí và li ích kinh t
Chi phí kinh t
Chi phí kinh t đc tính t vic chuyn đi chi phí tài chính thông qua h s chuyn đi
(CF) và loi b lm phát; Thu và chi phí đn bù là khon chuyn giao nên không phi là
chi phí kinh t. Giá tr kinh t ca đt là chi phí kinh t, phn ánh chi phí c hi ca đt
khi đc s dng cho d án.
Li ích kinh t
Li ích kinh t đc c lng cho giá tr thay th nhp khu LPG, Condensate và giá tr
khí khô do d án to ra. Ngoài ra, còn mt s li ích kinh t cha lng hóa đc nh c
s h tng đc nâng cp; Nhiên liu sch hn và ci thin môi trng; D án ra đi s
kéo theo các ngành công nghip liên quan phát trin hn.
Xác đnh mc giá kinh t cho đu vào ca d án
Trên thc t, kt qu thm đnh d án s đt hiu qu cao nu ngi thm đnh điu chnh
tt c các chi phí đu vào đ phn ánh chi phí c hi ca nn kinh t. Tuy nhiên, vic này
rt tn kém và mt nhiu thi gian trong khi có nhng chi phí nh hng rt nh đn kt
qu ca d án. Do đó, lun vn ch điu chnh các chi phí đu vào quan trng ca d án.
22
Th nht, lun vn điu chnh chi phí đu t tài chính sang chi phí đu t kinh t thông
qua CF. Trong đó, chi phí t vn, chi phí qun lý d án, chi phí khác, chi phí d phòng
phát sinh khi lng đc gi đnh CF bng 1. Chi phí đn bù cho ngi dân là khon
chuyn giao nên không phi là chi phí kinh t. Giá tr kinh t ca đt là chi phí đu t
kinh t, đc tính theo giá đt đang giao dch trên th trng. Chi phí máy móc thit b
đc điu chnh theo hàm lng ngoi thng do d án nhp khu máy móc 100% t
nc ngoài. Chi phí xây dng kinh t s tính theo chi phí xây dng tài chính có điu
chnh lng lao đng ph thông. Theo kho sát các d án đm và đin ti Cà Mau, lc
lng lao đng ph thông tham gia trong quá trình xây dng d án ch yu là lao đng
ngi Trung Quc. Do đó, lun vn gp khó khn trong vic điu tra mc lng ca
nhóm lao đng này trc khi tham gia d án đ tính chi phí lng kinh t cho lao đng
ph thông. Vì vy, lun vn gi đnh h s lng kinh t đi vi lao đng gin đn là
0,55 và t l chi phí lng lao đng gin đn so vi tng chi phí xây dng là 15%
(Nguyn Xuân Thành và đ.t.g, 2010).
Th hai, lun vn điu chnh giá kinh t đi vi chi phí hot đng ca d án. Vic xây
dng d án GPP Cà Mau không làm gim lng tiêu th ca các nhà máy đin và đm
hin ti mà ch có ch m phi tng thêm ngun cung đ bán nên ch có tác đng tng
thêm. Do đó, giá kinh t ca khí là giá cung ti m khí (chi phí sn xut biên dài hn)
cng vi chi phí vn chuyn vào b qua đng ng dn khí. Ngoài ra, lun vn còn điu
chnh mt s chi phí khác nh chi phí bo trì có CF bng vi CF ca chi phí thit b do
vic bo trì ch yu xut phát t các thit b đó; Chi phí nc và hóa cht chim t trng
rt nh trong d án và không tác đng ln đn cung cu trên th trng, nên lun vn gi
đnh chi phí tài chính bng chi phí kinh t. Lao đng tham gia trong quá trình vn hành
nhà máy ch yu là lao đng k nng, nên không có s khác bit gia lng tài chính và
lng kinh t.
Th ba, thu thu nhp doanh nghip là khon chuyn giao nên loi b khi chi phí kinh
t.
23
Xác đnh mc giá kinh t cho đu ra ca d án
Nh đã trình bày, d án to ra ba sn phm là LPG, Condensate và khí khô. LPG và
Condensate là hàng ngoi thng và hin đang đc nhp khu t nc ngoài. Do đó,
lun vn xác đnh mc giá kinh t ca LPG và Condensate thông qua giá nhp khu vào
Vit Nam có điu chnh hàm lng ngoi thng và CF tng ng cho giá sn phm ti
cng nhp khu (giá CIF) và chi phí vn chuyn, còn thu nhp khu là khon chuyn
giao nên không đc tính trong giá kinh t. Trong đó, hàm lng ngoi thng ca giá
CIF và chi phí vn chuyn ln lt là 100% và 20%; CF ca giá CIF và chi phí vn
chuyn ln lt là 1 và 0,9 (Nguyn Xuân Thành, 2009). T giá tài chính, lun vn tính
ra mc giá kinh t cha điu chnh cho giá CIF và chi phí vn chuyn thông qua CF. Còn
phí thng ngoi hi (FEP) đc tính bng cách ly giá tài chính nhân vi hàm lng
ngoi thng và phn trm phí thng ngoi hi. Mc giá kinh t đã điu chnh bng
mc giá kinh t cha điu chnh cng FEP. i vi khí khô, lun vn gi đnh giá kinh t
ca khí khô bng giá kinh t ca khí đu vào.
Phân tích tài chính
Sau khi d án đc đánh giá trên quan đim kinh t, nu đc la chn đu t thì cn
phi tip tc tin hành phân tích tài chính. Vic này s giúp ch s hu quyt đnh có nên
đu t hay không. Phân tích tài chính đc đánh giá trên quan đim tng đu t và ch
đu t. C th, quan đim tng đu t đc s dng đ đánh giá hiu qu v mt tài
chính ca d án và kh nng tr n ca d án, là c s giúp ngân hàng quyt đnh có nên
tài tr cho d án hay không. Trong khi đó, quan đim ch đu t đc s dng đ đánh
giá hiu qu ca đng vn đu t, qua đó bit đc d án có hp dn các ch đu t hay
không. Lun vn s dng các ch tiêu nh NPV, IRR và DSCR đ đánh giá kt qu tài
chính.
Chi phí vn bình quân trng s
Do ngun vn đu t d án GPP Cà Mau gm có vn ch s hu và vn vay nên khi tính
24
giá tr hin ti ròng ca d án, lun vn s dng WACC làm sut chit khu tài chính.
WACC đc tính bng bình quân ca chi phí vn ch s hu và chi phí vn vay vi
trng s bng t trng ca hai ngun vn này trong tng vn đu t ca d án. Công
thc:
Trong đó: r
E
, r
D
ln lt là chi phí vn ch s hu và chi phí n vay
E là giá tr vn ch s hu và D là giá tr n vay
Lun vn s dng công thc WACC trc thu vì ngân lu tài chính ca d án đã đc
tính toán li ích lá chn thu ca n vay. Ngoài ra, r
E
đc tính theo mô hình đnh giá tài
sn vn (CAPM) gián tip thông qua th trng khí ca Hoa K và điu chnh c cu n
và thu sut theo d án GPP Cà Mau.
Chi phí và li ích tài chính
Chi phí tài chính
Chi phí tài chính cng gm hai khon mc chính nh trong chi phí kinh t là chi phí đu
t và chi phí hot đng. Lãi và n vay là ngân lu ra khi phân tích trên quan đim ch
đu t. Ngoài ra, thu là khon ngân lu ra ca d án nên là chi phí tài chính ca d án.
Li ích tài chính
D án đem li ba ngun doanh thu chính là doanh thu t bán khí khô, LPG và
Condensate.
Công thc tính doanh thu tài chính = giá tài chính * sn lng bán
Giá tài chính ca khí khô đc tính da trên giá du FO ti th trng Singapore cng chi
25