B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
T
T
R
R
N
N
L
L
Â
Â
M
M
T
T
H
H
Ú
Ú
Y
Y
Q
Q
U
U
Y
Y
Ê
Ê
N
N
KIM NH CÁC NHÂN T NH HNG
N CU TRÚC VN CÁC DOANH
NGHIP NGÀNH G NIÊM YT TRÊN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12
NGI HNG DN: TS TRN TH THÙY LINH
TP.H CHÍ MINH – NM 2012
MC LC
Li cam đoan
Li cám n
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các hình
Danh mc mc lc
Trang
LI M U 1
Chng 1: C S LÝ LUN V CU TRÚC VN CA DOANH
NGHIP 4
1.1 Các lý thuyt v Cu trúc Vn ca Doanh nghip 4
1.1.1 Lý thuyt cu trúc vn ca Modilligani và Miller 4
1.1.2 Lý thuyt đánh đi 6
1.1.3 Lý thuyt trt t phân hng 6
1.2 Các nhân t nh hng đn cu trúc vn 7
1.3 Các nghiên cu v cu trúc vn trên th gii 14
1.3.1 Trng phái nghiên cu v đòn by tài chính 14
1.3.2 Trng phái nghiên cu v yu t quyt đnh c cu vn 15
1.4 Mô hình kim đnh các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca doanh
nghip ngành g niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam 17
1.4.1 Các nhân t nh hng đn cu trúc vn đc nghiên cu trong thc
nghim. 17
1.4.2 Mô hình kim đnh các nhân t nh hng đn cu trúc vn đn các công
ty ngành g niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam 21
1.4.2.1 Mô hình kim đnh ca các nhà nghiên cu trên th gii 21
1.4.2.2 Mô hình kim đnh các nhân t nh hng đn cu trúc vn đn
các công ty ngành g niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam22
Kt lun chng 1 24
Chng 2: PHÂN TÍCH CU TRÚC VN VÀ KIM NH CÁC NHÂN
T NH HNG N CU TRÚC VN CA DOANH NGHIP
NGÀNH G NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT
NAM. 25
2.1 ánh giá đc đim ca ngành g nh hng đn cu trúc vn ca các công ty
ngành g niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam 25
2.1.1 Tng quan v ngành g 25
2.1.2 c đim ca ngành nh hng đn cu trúc vn 27
2.2 Phân tích thc trng cu trúc vn ca các doanh nghip ngành g 29
2.2.1 Phân tích n trên vn ch s hu 29
2.2.2 Phân tích hiu qu khi s dng n trong cu trúc vn 33
2.2.3 Phân tích ri ro tài chính khi s dng n trong cu trúc vn 37
2.2.4 Hiu qu s dng vn ch s hu 39
2.2.5 Nhng thành tu và hn ch trong xây dng cu trúc vn ca các công ty
ngành g. 40
2.2.5.1 Nhng thành tu trong xây dng cu trúc vn ca các công ty
ngành g. 40
2.2.5.2 Nhng hn ch trong xây dng cu trúc vn ca các công ty
ngành g. 41
2.2.5.3 Nhng nguyên nhân ca các hn ch trong xây dng cu trúc
vn ca các công ty ngành g. 42
2.3 Xem xét cu trúc vn ca mt s công ty bn đng ngành trên th gii 43
2.3.1 Cu trúc vn ca Hooker Furniture và Bassett Furniture 43
2.3.2 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 46
2.4 Kt qu kim đnh các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các doanh
nghip ngành g 47
2.4.1. Thng kê mô t 48
2.4.2. Phân tích tng quan 49
2.4.3 Phân tích hi quy 50
2.4.4 Kt qu kim đnh các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các doanh
nghip ngành g 52
Kt lun chng 2 56
Chng 3: GII PHÁP V CU TRÚC VN CHO CÁC CÔNG TY
NGÀNH G NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT
NAM 57
3.1 nh hng phát trin ngành g và nhu cu vn đu t cho các doanh nghip
ngành g Vit Nam 57
3.1.1 Các đnh hng phát trin ngành g 57
3.1.2 Nhu cu vn đu t cho doanh nghip ngành g 58
3.2 Gii pháp xây dng cu trúc vn cho các công ty ngành g 59
3.2.1 Xây dng chin lc tài tr hp lý thông qua vic ng dng lý thuyt c
cu vn 60
3.2.1.1 Tài tr t ngun vn ni b: 62
3.2.1.2 Phát hành c phiu 63
3.2.1.3 Phát hành trái phiu 65
3.2.1.4 S dng tín dng thuê mua tài chính 67
3.2.1.5 S dng ngun vn tín dng t ngân hàng thng mi 68
3.2.1 iu chnh c cu tài tr hp lý 69
3.2.3 Qun lý tt vn lu đng 70
3.2.4 Nâng cao trình đ qun tr cu trúc vn 71
3.2.4.1 Vai trò ca giám đc điu hành 71
3.2.4.2 y mnh hot đng qun tr ri ro tài chính 72
3.2.4.3 y mnh hot đng kim toán ni b 73
3.2.5 Chính sách nhà nc 74
3.2.6 Phát trin th trng vn. 77
3.2.7 m bo công khai minh bch thông tin 81
Kt lun chng 3 82
KT LUN CHUNG v thành tu và hn ch ca đ tài. 83
TÀI LIU THAM KHO 85
PH LC 88
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn là kt qu nghiên cu ca riêng tôi, không sao chép
ca ai. Ni dung lun vn có tham kho và s dng các tài liu, thông tin đc
đng ti trên các tác phm, tp chí và các trang web theo danh mc tài liu ca
lun vn.
TP. H Chí Minh, tháng 11 nm 2011
Hc viên
Trn Lâm Thúy Quyên
LI CM N
hoàn thành chng trình cao hc và vit lun vn này, tôi đã nhn đc s
hng dn, giúp đ và góp ý nhit tình ca quý thy cô trng i hc Kinh t
Thành ph H Chí Minh.
Nhân đây, tôi xin chân thành cm n đn Ban Giám hiu cùng quý thy cô
trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh, đc bit là nhng thy cô đã
tn tình dy bo cho tôi sut thi gian hc tp ti trng.
Tôi xin gi li bit n sâu sc đn PGS - TS Trn Th Thùy Linh đã dành rt
nhiu thi gian và tâm huyt đ hng dn tôi nghiên cu và hoàn thành lun
vn tt nghip này.
Mc dù tôi đã có nhiu c gng hoàn thin lun vn bng tt c s nhit tình và
nng lc ca mình, tuy nhiên không th tránh khi nhng thiu sót, rt mong
nhn đc nhng đóng góp quí báu ca quí thy cô và các bn.
TP. H Chí Minh, tháng 11 nm 2011
Hc viên
Trn Lâm Thúy Quyên
DANH SÁCH CÁC CH VIT TT
Vit tt Vit đy đ
CP C phn.
DN Doanh nghip
EBIT Thu nhp trc thu và lãi vay.
EPS Thu nhp trên mi c phiu.
ROE Li nhun ròng trên vn ch s hu.
TNDN Thu nhp doanh nghip.
WACC Chi phí s dng vn bình quân.
CSH Ch s hu
CTV Cu trúc vn
D Debt: N
E Equity: C phn
HQT Hi đng qun tr
MM Modigliani & Miller
NHTM Ngân hàng thng mi
P/E T s giá trên thu nhp
PV Hin giá
ROA T sut sinh li trên tng tài sn
TSC Tài sn c đnh
TSL Tài sn lu đng
TTCK Th trng chng khoán
WTO T chc thng mi th gii
TTCKVN Th trng chng khoán Vit Nam
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1 Kt qu nghiên cu thc nghim tác đng ca các nhân t đn cu trúc vn.
Bng 2.1: Biu đ kim ngch xut khu sn phm t g và g Vit Nam
Bng 2.2: Biu đ kim ngch xut nhp khu sn phm g trên th trng th gii
Bng 2.3: Thng kê cu trúc tài chính ca các công ty
Bng 2.4:Thng kê cu trúc tài chính trung bình ca các doannh nghip ngành g
Bng 2.5: Thng kê tc đ tng vn và tng EPS
Bng 2.6: Phân tích hiu qu s dng vn
Bng 2.7: Phân tích kh nng tr lãi vay ca các doanh nghip ch bin g
Bng 2.8: Phân tích ROE
Bng 2.9: Kt qu nghiên cu thc nghim tác đng ca các nhân t đn cu trúc vn
ca Rajan và Zingales (1995)
Bng 2.10: Các ch s tài chính ca Hooker Furniture
Báng 2.11 Các ch s tài chính ca Bassett
Bng 2.11 Bng tc đ tng ROE so vi tc đ tng n và vn ch s hu ca ngành
Bng 2.12: Kt qu thng kê mô t
Bng 2.13: Kt qu tng quan
Bng 2.14 : Kt qu hi quy t l đòn cân n theo giá tr th trng
Bng 2.15 : Kt qu hi quy t l đòn cân n theo giá tr s sách
Bng 2.16: Kt qu kim đnh nhân t nh hng đn cu trúc vn
DANH MC CÁC HÌNH
Hình 1.1 Các nhân t nh hng đn cu trúc vn công ty
Hình 1.2: T sut sinh li
Hình 2.1: Cu trúc tài chính ca doanh nghip ngành g
Hình 3.1 Mô hình gii pháp
Hình 3.2: Mô hình ng dng lý thuyt trt t phân hng
DANH MC PH LC
PH LC 1: Thun li và khó khn ca ngành ch bin g xut khu ca Vit Nam
PH LC 2: Thông tin mt s công ty ngành g trên th gii
PH LC 3: Chin lc tài chính cho tng giai đon phát trin ca doanh nghip
PH LC 4: Danh lc các lut và chính sách ch yu tác đng đn hot đng ngành
công nghip ch bin và thng mi g
Trang 1
M U
1. S cn thit ca đ tài:
Ngành ch bin g Vit Nam trong thp niên va qua đã phát trin mnh, vn lên v trí
th 2 trong khi các nc ông Nam Á (sau Malaysia). Theo thng kê, kim ngch xut
khu đ g t nm 2000 đn 2010 ca Vit Nam tng gp 10 ln và đt khong 3,44 t
USD vào nm 2010. Hin nay sn phm g ca Vit Nam đã thâm nhp đn 150 quc gia
và vùng lãnh th. Tuy nhiên, đ g Vit Nam hin mi chim 2,3% tng th phn th
gii, trong khi nhu cu s dng loi hàng này luôn tng nhanh nên tim nng xut khu
ca Vit Nam là rt ln.
Cuc khng hong kinh t toàn cu đã gây ra nhiu khó khn cho ngành ch bin g Vit
Nam nh th trng xut khu trng đim b thu hp, chi phí nguyên vt liu tng, giá
đu ra gim, dn ti li nhun gim. Kèm theo hàng lot các chính sách tài khóa ca
chính ph đ ci thin sc khe nn kinh t và vic ngân hàng tht cht cho vay, tng lãi
sut cho vay dn đn khó khn trong vic huy đng vn và gia tng chi phí trã lãi vay
ca doanh nghip, thm chí đã có hàng lot doanh nghip ngành g phi đóng ca trong
thi gian va qua. Tuy nhiên, đây cng có th là c hi ln cho ngành ch bin g tái cu
trúc li đ có th đ nng lc cnh tranh, đi mi dây chuyn công ngh sn xut, đào to
đi ng qun lý, lao đng Theo chin lc phát trin tng th ngành ch bin g Vit
Nam đn nm 2010 và nm 2020, ngành ch bin g phi đt 8 t USD vào nm 2020.
đt đc mc tiêu phát trin nói trên, ngành ch bin g Vit Nam cn phi xây dng
cho mình nhng bc đi phù hp.
có th nâng cao nng lc cnh tranh thì mt trong nhng yu t cn xem xét và ci
thin là nng lc tài chính ca doanh nghip. Vit Nam nh là con cá nh đang bi và
ngành g th gii nh là mt đi dng xanh còn rt nhiu khong trng (minh chng là
đ g Vit Nam hin mi chim 2,3% tng th phn th gii). Mt trong các nhân t
quyt đnh nng lc cnh tranh ca doanh nghip chính là cu trúc vn ca nó. Trong nn
kinh t th trng, quyt đnh cu trúc vn là mt vn đ ht sc quan trng đi vi mi
doanh nghip bi nó là yu t nh hng rt ln đn t sut li nhun, sc khe tài chính
và ri ro tài chính mà doanh nghip có th phi đi mt. Xem xét, tìm hiu và phân tích
Trang 2
các nhân t nh hng ti cu trúc vn đ t đó có các hng đi phù hp nhm gia tng
nng lc cnh tranh ca doanh nghip. Xác đnh s dng bao nhiêu phn trm n, bao
nhiêu phn trm Vn Ch s hu đ đó chi phí s dng vn là thp nht, ri ro thp
nht, giá tr doanh nghip cao nht. Tuy nhiên vic linh hot thay đi cu trúc vn phù
hp vi tình hình ni ti ca doanh nghip cng nh bin đng ca môi trng bên ngoài
là điu quan trng cn phi xem xét đ đm bo cho doanh nghip hot đng hiu qu bi
vì mt cu trúc vn hp lý thì cng không phi là bt bin trong mt thi gian dài.
Xut phát t lý do trên, tôi tin hành nghiên cu đ tài: “Kim đnh các nhân t nh
hng đn cu trúc vn ca các doanh nghip ngành g niêm yt trên th trng
chng khoán Vit Nam”
2. Mc đích nghiên cu:
Nhn din các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các doanh nghip ngành g niêm
yt trên th trng chng khoán Vit Nam đ t đó có các hng đi phù hp nhm gia
tng nng lc cnh tranh ca doanh nghip.
3. Phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: cu trúc vn ca các doanh nghip ngành g đang niêm yt trên
th trng chng khoán Vit Nam, bao gm các công ty sau:
1) Công ty C phn Tp đoàn K Ngh G Trng Thành (TTF)
2) Công ty C phn hp tác kinh t và Xut nhp khu Savimex (SAV)
3) Công ty C phn Ch bin G Thun An (GTA)
4) Công ty C phn Ch bin G c Thành (GDT)
5) Công ty C phn Tp đoàn i Châu (DCS)
6) Công ty C phn G MDF VRG - Qung Tr (MDF)
7) Công ty C phn Tng hp G Tân Mai (TMW)
8) Công ty C phn Tp đoàn c Long Gia Lai (DLG)
9) Công ty C phn Lâm nông sn Thc phm Yên Bái (CAP)
10) Công ty C phn HAPACO Hi Âu (GHA)
Trang 3
11) Công ty C phn HAPACO Yên Sn (YSC)
12) Công ty C phn Phú Tài (PTB)
13) Công ty C phn Tp oàn HAPACO (HAP)
14) Công ty C phn Quc Cng Gia Lai (QCG)
15) Công ty C phn Hoàng Anh Gia Lai (HAG)
16) Công ty C phn Ch tác đá Vit Nam (STV)
17) Tng công ty c phn Xut khu ông Nam Á Hamico (KSD)
18) Công ty C phn Cao su Phc Hòa (PHR)
19) Công ty C phn Thng Mi Xut Nhp Khu Th c (TMC)
20) Tng Công ty C phn Xut Nhp khu và Xây dng Vit Nam (VCG)
- Phm vi nghiên cu: S liu tài chính trong các báo cáo tài chính đã đc kim toán và
công b ca đi tng nghiên cu trong giai đon 2006 – 2010.
4. Phng pháp nghiên cu:
Tác gi s dng phng pháp h thng hóa d liu thu thp đc t các ngun trong
nc và nc ngoài, s dng phng pháp thng kê, phân tích và so sánh s liu, ng
dng mô hình hi quy kinh t lng đ đánh giá tác đng ca các bin đc lp đn bin
ph thuc nh th nào. S dng các chng trình nh Microsoft Office Excel, SPSS đ
h tr tính toán trong nghiên cu.
5. Kt cu lun vn
Kt cu ca lun vn gm 95 trang, 5 hình v và 17 bng biu. Ngoài phn m đu và kt
lun, lun vn gm ba chng:
Chng 1: C s lý lun v cu trúc vn
Chng 2: Phân tích Cu trúc vn và kim đnh các nhân t nh hng đn cu trúc vn
ca Doanh nghip ngành g niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp v cu trúc vn cho các công ty ngành g niêm yt trên th trng
chng khoán Vit Nam
Trang 4
Chng 1: C S LÝ LUN V CU TRÚC VN CA DOANH NGHIP
1.1 Các lý thuyt v cu trúc vn
Cu trúc vn hin đi bt đu vi bài vit ca Modigliani và Miller vào nm 1958 (gi tt
là hc thuyt MM). Theo hc thuyt MM, s la chn gia Vn Ch s hu và N không
liên quan đn giá tr ca công ty. Nói mt cách khác, hc thuyt này ch ra mt hng là
các gi thuyt v cu trúc vn nên tt hn bng cách nào, cho thy di điu kin nào thì
cu trúc vn không liên quan đn giá tr doanh nghip. Các lý thuyt v c cu vn đã
đc m rng bng cách đóng góp nhiu nghiên cu lý thuyt và thc nghim. Phn ln
các nghiên cu đã đc đt trên các gi đnh ca MM, đc bit b sung các yu t nh
hng nh thu thu nhp doanh nghip (Modigliani và Miller, 1963), thu cá nhân
(Miller, 1977), chi phí phá sn (Stiglitz, 1972; Titman, 1984), chi phí đi din (Jensen và
Meckling, 1976; Myers, 1977), và thông tin bt đi xng (Myers, 1984). Hai gi thuyt
chính thng tr các cuc tranh lun hin nay v c cu vn là lý thuyt đánh đi (TOT) và
lý thuyt trt t phân hng (POT).
1.1.1 Lý thuyt cu trúc vn ca Modilligani và Miller (mô hình MM)
Trái vi quan đim truyn thng, Modilligani và Miller (1958) đã tìm hiu xem chi phí
vn tng hay gim khi mt doanh nghip tng hay gim vay mn. chng minh mt
lý thuyt kh thi, Modilligani và Miller (MM) đã đa ra mt s nhng gi đnh đn gin
hoá rt ph bin trong lý thuyt v tài chính: h gi đnh là th trng vn là hoàn ho, vì
vy s không có các chi phí giao dch và t l vay ging nh t l cho vay và bng vi t
l vay min phí; vic đánh thu đc b qua và nguy c đc tính hoàn toàn bng tính
không n đnh ca các lung tin.
Nu th trng vn là hoàn ho, MM tranh lun rng th thì các doanh nghip có nguy c
kinh doanh ging nhau và tin lãi mong đi hàng nm ging nhau phi có tng giá tr
ging nhau bt chp cu trúc vn bi vì giá tr ca mt doanh nghip phi ph thuc vào
giá tr hin ti ca các hot đng ca nó, không phi da trên cách thc cp vn. T đây,
có th rút ra rng nu tt c nhng công ty nh vy có tin li mong đi ging nhau và
Trang 5
giá tr ging nhau cng phi có WACC ging nhau mi mc đ t l gia N và Vn
Ch s hu.
Mc dù nhng gi đnh v th trng vn hoàn ho là không có thc, tuy nhiên, có hai gi
thit cn đc nhn mnh và chúng có tác đng đáng k đn kt qu. Th nht là gi đnh
không có vic đánh thu: đây là vn đ quan trng và mt trong nhng thun li then
cht ca n là vic gim nh thu cho nhng chi tiêu tin lãi. Th hai là nguy c trong lý
thuyt ca MM đc tính toán hoàn toàn bi tính bin đi ca các dòng tin. H b qua
kh nng các dòng tin có th dng vì v n. a ra các gi đnh này có ngha ch có mt
thun li ca vic vay tin (n r hn và ít ri ro cho nhà đu t) và mt bt li (chi phí
Vn Ch s hu tng cùng vi n vì t l vn vay so vi tng vn)
Modigliani và Miler ch ra là nhng tác đng này cân bng mt cách chính xác. Vic s
dng n mang đn cho Ch s hu t sut li tc cao hn, nhng li tc cao hn này
chính xác là nhng gì h bù đp cho nguy c tng lên t t l vn vay so vi tng vn.
Vi các gi thuyt trên, dn đn các phng trình cho lý thuyt ca MM.
Vg = Vu
Vi Vg là Tng giá tr ca doanh nghip s dng n; Vu là Tng giá tr ca doanh nghip
không s dng n.
Nm 1963, Modilligani và Miller đa ra mt nghiên cu tip theo vi vic loi b gi
thit v thu thu nhp doanh nghip. Theo MM, vi thu thu nhp doanh nghip, vic s
dng n s làm tng giá tr ca doanh nghip. Vì chi phí lãi vay là chi phí hp lý đc
khu tr khi tính thu thu nhp doanh nghip, do đó mà mt phn thu nhp ca doanh
nghip có s dng n đc chuyn đc chuyn cho các nhà đu t theo phng trình:
Vg = Vu + T.D
Trong đó, D là tng s n s dng, T là thu sut thu thu nhp doanh nghip, T.D là
khon li t vic s dng n.
Nh vy, theo mô hình thu MM (1963) cu trúc vn có liên quan đn giá tr ca doanh
nghip. S dng n càng cao thì giá tr doanh nghip càng tng và gia tng đn khi ti
đa khi doanh nghip đc tài tr 100% n.
Trang 6
1.1.2 Lý thuyt đánh đi (the trade off theory – TOT)
Lý thuyt đánh đi là mt trong nhng lý thuyt chính thng tr các cuc tranh lun hin
nay v lnh vc c cu vn. Mô hình chi phí kit qu tài chính và li ích tm chn thu t
n ca DeAngelo và Masulis (1980) d đoán rng các công ty s tìm cách duy trì mt c
cu vn ti u bng cách cân bng li ích và các chi phí ca n.
Lý thuyt này nhm mc đích gii thích vì sao các doanh nghip thng đc tài tr mt
phn bng n vay, mt phn bng vn c phn. Mt lý do ln khin các doanh nghip
không th tài tr hoàn toàn bng n vay nh mô hình ca MM (1963) là vì, bên cnh s
hin hu li ích tm chn thu t n, vic s dng tài tr bng n cng phát sinh nhiu
chi phí, đin hình nht là các chi phí kit qu tài chính bao gm c chi phí trc tip ln
chi phí gián tip ca vic phá sn có nguyên nhân t n.
Lý thuyt cu trúc vn này gii thích đc nhiu khác bit v cu trúc vn trong ngành,
nhng không gii thích đc ti sao các doanh nghip sinh li nht trong cùng ngành
thng có cu trúc vn bo th nht. Theo lý thuyt đánh đi, kh nng sinh li cao có
ngha là kh nng vay n cao và khuyn khích mnh m ca thu thu nhp doanh nghip
đ s dng kh nng này.
Tóm li, lý thuyt đánh đi gii thích s cân đi các li th ca n vay vi các chi phí
ca kit qu tài chính đ có mt c cu vn ti u.
1.1.3 Lý thuyt trt t phân hng (the pecking order theory – POT)
Lý thuyt cnh tranh vi lý thuyt đánh đi là lý thuyt trt t phân hng. Trt t phân
hng là hu qu ca thông tin bt cân xng. Các giám đc bit v doanh nghip mình
nhiu hn các nhà đu t bên ngoài, và h rt min cng phát hành c phn khi cho
rng giá quá thp. H c gng tìm thi đim phát hành khi c phiu có giá phi chng
hay đc đnh giá cao so vi giá tr thc ca c phiu. Các nhà đu t hiu điu này, và
din dch mt quyt đnh phát hành c phn ca doanh nghip nh mt tin tc xu. iu
này gii thích ti sao giá c phiu thng st gim khi thông tin phát hành c phiu đc
công b. N tt hn vn c phn khi các vn đ thông tin này có tm quan trng Theo
Trang 7
lý thuyt trt t phân hng, c phn thng s ch đc phát hành khi kh nng vay n đã
cn kit và kit qu tài chính đang đe da.
Lý thuyt trt t phân hng ch trng rng các doanh nghip s dng tài tr ni b khi
có sn và chn n hn là vn c phn khi cn đn tài tr t bên ngoài. iu này gii
thích ti sao các doanh nghip sinh li ít hn trong mt ngành li vay n nhiu hn,
không phi vì h có các t l mc tiêu cao hn mà vì h cn nhiu tài tr t bên ngoài
hn và còn vì n đng k tip trong trt t phân hng khi vn ni b đã cn.
1.2 Các nhân t nh hng Cu trúc Vn
đt đc cu trúc vn ti u thì cu trúc vn khi s dng n đ tài tr phi tha mãn
đc 3 mc đích là ti đa hóa EPS, ti thiu hóa ri ro, ti thiu hóa chi phí s dng vn.
Mt Công ty có th có mt cu trúc vn ti u bng cách s dng đòn by tài chính phù
hp. Nh vy Công ty có th h thp chi phí s dng vn thông qua vic gia tng s dng
n (vì khi s dng n Công ty s đc hng li t tm chn thu.
Các lý thuyt v cu trúc vn đã ch ra rt nhiu các nhân t tác đng đn cu trúc vn
ca doanh nghip. Do kh nng thu thp d liu có hn, tác gi xin đa ra mt s nhân t
nh sau.
Hình 1.1 Các nhân t nh hng đn cu trúc vn công ty
Quy mô công ty
C hi tng trng
T sut sinh li ca doanh
nghip
Xp hn tín nhim
Nhân t ngành
Tài sn hu hình
Tính thanh khon
Chính sách thu
CU TRÚC VN
DOANH NGHIP
Trang 8
Mt là, Chính sách thu
Tài tr n có mt li th quan trng v thu di h thng thu thu nhp doanh nghip.
Bi vì, lãi vay mà công ty chi tr là mt khon chi phí đc khu tr vào thu nhp chu
thu gi là tm chn thu lãi vay, còn c tc và li nhun gi li thì không. Nh vy, li
nhun ca các trái ch (ch n) tránh đc thu cp công ty.
Các tm chn thu này s tùy thuc vào thu sut thu thu nhp doanh nghip và vào kh
nng ca doanh nghip đt đc đ li nhun đ chi tr lãi. Thu sut thu thu nhp
doanh nghip thng khá n đnh và kh nng doanh nghip đt đc li nhun đ chi
tr lãi phi chc chn mt cách hp lý. Hin giá ca tm chn thu bng thu sut thu
thu nhp doanh nghip (Tc) nhân vi s n vay (D).
Lãi vay = T sut sinh li t n * s tin vay
Thu sut thu thu nhp doanh nghip * lãi vay
PV (tm chn thu) = ——————————————————————
T sut sinh li t n
= Tc * (rD * D)/rD = Tc * D
D nhiên PV (tm chn thu) s thp hn nu doanh nghip không d đnh vay vnh vin,
hay nu doanh nghip không th có kh nng s dng các tm chn thu trong tng lai.
Theo quan nim ca MM “giá tr ca mt cái bánh không tùy thuc vào vic nó ct nh
th nào” Cái bánh có th hiu là tài sn ca doanh nghip, còn các lát bánh chính là n và
c phn. Nu chúng ta gi cái bánh không đi thì vic thêm mt đng n s làm gim
bt mt đng vn c phn. Nhng thc ra còn mt lát bánh th ba, đó là Chính ph. Nh
vy, phn ca Chính ph s tác đng nh th nào? MM cho rng giá tr ca cái bánh –
trong trng hp này là giá tr tài sn trc thu - không b thay đi do vic ct ra tng
lát. Tuy nhiên, công ty có th làm gim bt kích thc lát bánh ca Chính ph bng cách
vay n đ làm li cho các c đông. Bi vì, khi công ty vay n, công ty s làm gim hóa
đn thu và làm tng dòng tin cho nhà đu t vào các khon n và vn c phn. Nh
Trang 9
vy, giá tr sau thu ca công ty s tng lên mt khon bng hin giá ca tm chn thu.
thy đc chính sách thu nh hng đn cu trúc vn ca công ty, chúng ta hãy xem
xét cu trúc vn ca công ty trong 2 trng hp có thu và không có thu thu nhp công
ty.
Cu trúc vn không có thu thu nhp công ty
MM cho rng khi có các điu kin th trng vn hoàn ho sau đây:
- Không có các chi phí giao dch khi mua bán chng khoán.
- Có đ s ngi mua và ngi bán trên th trng, vì vy không có mt nhà đu t
riêng l nào có nh hng ln ti giá c chng khoán.
- Có sn thông tin liên quan cho tt c các nhà đu t và không phi mt tin.
- Tt c các nhà đu t có th vay hay cho vay vi cùng lãi sut. Thêm vào đó, gi đnh
tt c các nhà đu t đu hp lý và có các k vng đng nht v li nhun ca công ty.
Ngoài ra, các công ty hot đng trong các điu kin tng t có cùng mc đ ri ro kinh
doanh và không phi np thu thu nhp công ty.
Khi các điu kin này xy ra, chi phí s dng vn bình quân (WACC) không đi bt k
đòn cân n ca công ty nh th nào. Bi vì, khi mt công ty tng mt mc n tng đi,
t sut sinh li d kin gia tng và s b bù tr đúng bng s gia tng trong ri ro. Vì vy,
chi phí s dng vn, nói cách khác WACC s không đi theo thay đi trong cu trúc chi
phí hay giá tr công ty đc lp vi cu trúc vn.
Cu trúc vn có thu thu nhp công ty
Nh vào tm chn thu khi s dng n vay đã làm cho giá tr th trng ca công ty có
s dng n bng vi giá tr th trng ca công ty không s dng n cng vi hin giá
ca tm chn thu. Qua đó cho thy giá tr ca công ty tng theo tuyn tính khi s lng
n trong cu trúc vn tng. Kt qu này hàm ý rng mt công ty nên tng s n ca mình
đn đim mà ti đó cu trúc vn bao gm toàn n. Nói cách khác, giá tr th trng ca
công ty đc ti đa hóa và cu trúc vn ti u đt đc khi cu trúc vn gm toàn b n.
Th thì ti sao trên thc t chúng ta li không thy các công ty có mc n cao cc đi
trong cu trúc vn? Vì vy, phi có thêm các yu t khác nh hng đn vic xác đnh
Trang 10
mt cu trúc vn ti u cho công ty. Hai trong s nhng yu t quan trng nht chính là
chi phí phá sn và chi phí đi din.
Chi phí phá sn :
Khi công ty gia tng n, các nhà cho vay có th đòi hi mc lãi sut rt cao đ bù cho ri
ro tài chính gia tng ca công ty và chính t khon chi tr lãi cao này đã cu thành nên
mt loi chi phí cho công ty. mc đ xu nht, các nhà cho vay có th t chi không
cho công ty vay. Trong trng hp này, công ty có th phi t b các d án đáng lý có
th chp nhn đc. Nh vy, công ty đã phi gánh chu mt chi phí c hi. Khi phá sn
xy ra, công ty còn phi gánh chu thêm rt nhiu chi phí hu hình nh chi phí đánh giá
li tài sn, chi phí kim toán, chi phí pháp lý… Và cui cùng, nu công ty buc phi
thanh lý, công ty có th phi bán các tài sn ca mình vi giá thp hn giá th trng đ
tr n cho các trái ch. Tt c chi phí trên dù là hu hình hay vô hình đu góp phn làm
st gim giá tr công ty. Nh vy nu xét c chi phí phá sn thì giá tr công ty đc tính
nh sau:
Giá tr th trng Giá tr th trng Hin giá Hin giá
ca công ty có s dng n = ca công ty nu tài tr + tm chn thu - chi phí phá sn
100% bng vn c phn
Chi phí đi din:
Trong công ty, ch n và c đông thng không trc tip điu hành đu t, tài tr vào
các hot đng kinh doanh hàng ngày mà thông qua “các đi din” đ thc hin các hot
đng quan trng này. Lý thuyt đi din lp lun rng các chi phí đi din d kin s do
các đi din gánh chu. Vì vy, các trái ch có th s đòi hi các trái phiu mà h mua có
lãi sut cao hn đ bù tr cho phn tài sn d kin s b tht thoát.
mc n thp, các trái ch không cn phi giám sát cht ch các ri ro vì các ri ro có
th có ca trái ch đc xem là khá hn ch. Cng vy, vi mc n thp, chi phí tr lãi
n vay cng thp. Khi n tng lên, các trái ch thy mình s phi gánh chu các ri ro gia
tng do các c đông thc hin các đu t hay chp nhn các hot đng tài tr có th có
hi cho các trái ch hin ti. T đó, các chi phí giám sát cng gia tng cùng vi s gia
tng trong đòn cân n ca công ty. Kt qu là, s gia tng trong chi phí n n bao gm
Trang 11
chi phí giám sát và chi phí do mt hiu nng hot đng. Gia tng trong chi phí n này có
tác đng làm gim tng giá tr chng khoán ca công ty đc th hin nh sau:
Giá tr th trng Giá tr th trng Hin giá Hin giá Hin giá
ca công ty = ca công ty nu tài tr + tm chn thu - chi phí - chi phí
có s dng n 100% bng vn c phn phá sn đi din
Tóm li, theo lý thuyt MM tài tr n có mt li th quan trng v thu di h thng
thu thu nhp doanh nghip. Bi vì, lãi vay mà công ty chi tr là mt khon chi phí đc
khu tr vào thu nhp chu thu gi là tm chn thu lãi vay, còn c tc và li nhun gi
li thì không. Các tm chn thu này s tùy thuc vào thu sut thu thu nhp doanh
nghip và vào kh nng ca doanh nghip đt đc đ li nhun đ chi tr lãi. Các
doanh nghip vi thu sut cao hn s s dng nhiu n đ đt li ích t tm chn thu.
Thu sut thu thu nhp doanh nghip thng khá n đnh và kh nng doanh nghip đt
đc li nhun đ chi tr lãi phi chc chn mt cách hp lý. Hu ht các nhà nghiên
cu cho rng thu thu nhp doanh nghip có nh hng rt quan trng trong cu trúc
vn.
Hai là, Quy mô doanh nghip
i vi các doanh nghip nh thì khó khn tip cn v các ngun vn là ht sc khó
khn. Vi giá tr tài sn thp, các yêu cu v th chp ca các đnh ch tài chính mà c
th là ngân hàng thng mi, s là tr ngi ln nht cho doanh nghip trong s dng
ngun tài tr n k c ngn hn và dài hn. Mt khác vi quy mô nh, ri ro kinh doanh
trong nn kinh t th trng là ht sc ln, chính vì vy giá c c phiu cng nh kh
nng huy đng vn qua phát hành c phiu trên th trng chng khoán ht sc hn ch.
Ba là, C hi tng trng
Myers (1977) cho rng các doanh nghip tng trng cao có nhiu la chn hn đ đu
t trong tng lai hn là các doanh nghip tng trng thp. Do vy các doanh nghip s
dng n nhiu tht s mong mun b qua các c hi đu t có kh nng sinh li vì nhng
Trang 12
khon đu t nh th s chuyn li ích t c đông sang trái ch. Kt qu là các doanh
nghip có c hi tng trng cao s ít s dng n.
Bn là, T sut sinh li ca doanh nghiêp
Theo lý thuyt trt t phân hng thì doanh nghip s s dng li nhun gi li nh ngun
vn đ tái đu t, sau đó mi s dng n và cui cùng là phát hành c phiu khi cn thit.
Khi đó kh nng sinh li và đòn by n có mi quan h nghch chiu. Tuy nhiên lý thuyt
MM li cho rng các doanh nghip có kh nng sinh li cao nên đi vay nhiu hn khi các
doanh nghip đó có nhu cu ln hn đ tn dng tm chn thu thu nhp doanh nghip.
Hình 1.2 T sut sinh li
Nm là, Xp hng tín nhim
Mc tín nhim ca doanh nghip càng cao, kh nng điu đng càng ln. Xp hn tín
nhim cn c ch yu vào kh nng thanh toán, tim nng li nhun và thành tích đáp
ng các ngha v n trc đây. iu quan trng th nhì là giá tr và đc tính ca tài sn
mà doanh nghip cam kt th chp.
r
E
(truyn thng)
r
A
(MM)
r
D
r
A
(truyn thng)
r
E
(MM)
D
=
N
E
V
n c
ph
n
Các nhà kinh t
truy
n th
ng tin r
ng có m
t
t s n/ vn c phn ti u có th ti thiu hóa r
A
T sut sinh li
Trang 13
Mc tín nhim cng phn nào đc xác đnh bng nng lc và danh ting chung ca ban
điu hành.
Sáu là, Nhân t ngành
Cu trúc vn gia các ngành công nghip khác nhau rt nhiu. Các nhà phân tích tài
chính, các Ngân hàng đu t, các c quan xp hng trái phiu, các nhà đu t c phn
thng và các Ngân hàng thng mi thng so sánh ri ro tài chính ca doanh nghip,
đo lng bi các t s kh nng thanh toán lãi vay, kh nng thanh toán chi phí tài chính
c đnh và t l đòn by vi các tiêu chun hay đnh mc ca ngành hot đng. Tóm li
các nghiên cu v tác đng ca ngành hot đng đi vi cu trúc vn thng đi ti kt
lun là có mt cu trúc vn ti u cho các doanh nghip cá th.
Cu trúc vn ti u khác nhau vi tng ngành. Chính đc đim ngành mà doanh nghip
hot đng s góp phn quyt đnh cu trúc vn cho doanh nghip. Bi vì có mt s ngành
đòi hi s dng tài sn c đnh hu hình nhiu hn các ngành khác thí d nh : ngành
vin thông, đin t…. Nói chung thì, nhng ngành nào có nhu cu đu t vào các tài sn
c đnh (nh máy móc thit b, nhà xng, đt đai) nhiu hn thì kh nng có th s dng
n s nhiu hn. n gin là mt kênh tài tr ln cho doanh nghip là t các ngân hàng
thì h li thích cho vay da trên tài sn có đm bo là tài sn c đnh hu hình hn là các
tài sn vô hình.
By là, Tài sn c đnh hu hình
c đo lng bng tng tài sn c đnh hu hình trên tng tài sn. Theo các lý thuyt,
tài sn c đnh hu hình có mi quan h t l thun vi đòn by tài chính, bi vì các ch
n thng đòi hi phi có th chp đ đm bo cho các khon vay. Hn na, giá tr thanh
lý ca công ty cng tng lên khi có tài sn c đnh hu hình và làm gim thit hi trong
trng hp công ty phá sn. Titman và Wessels (1988) và Rajan và Zingales (1995) cho
thy tài sn c đnh hu hình có mi quan h t l thun vi đòn by tài chính các nc
phát trin, Wiwattnakantang (1999) và Chen (2004) cho thy tài sn c đnh hu hình có
mi quan h t l thun vi đòn by tài chính ti Thái Lan và Trung Quc.
Trang 14
Tám là, tính thanh khon
c đo lng bng t l tài sn lu đng/tng n ngn hn. Tính thanh khon này có
tác đng thun và nghch đn quyt đnh c cu vn. Th nht, các công ty có t l thanh
khon cao có th s dng nhiu n vay do công ty có th tr các khon n vay ngn hn
khi đn hn. Nh vy có ngha là tính thanh khon ca công ty có quan h t l thun vi
n vay. Mt khác, các công ty có nhiu tài sn thanh khon có th s dng các tài sn này
tài tr cho các khon đu t ca mình. Do vy, tính thanh khon ca công ty có quan h
t l nghch vi đòn by tài chính.
Tóm li, tác gi ch trình bày mt s nhân t ph bin đc xem xét có nh hng đn
cu trúc vn nh thu, quy mô công ty, c hi tng trng, t sut sinh li, xp hn tín
nhim…. Ngoài ra còn có các nhân t do hn ch v ngun lc nghiên cu nên tác gi
không đ cp nh t l lm phát, kh nng tài tr linh hot ca th trng vn, chu k
kinh doanh, nng lc qun lý điu hành, chính sách c tc…
1.3 Các nghiên cu v Cu trúc Vn ca Doanh nghip
Các nguyên cu v cu trúc vn doanh nghip đã đc thc hin khá nhiu trên th gii.
Các nghiên cu này nhìn chung đu da trên các lý thuyt nh lý thuyt đánh đi, lý
thuyt trt t phân hn đng thi xem xét vi các đc trng riêng ca tng quc gia.
1.3.1 Trng phái nghiên cu v đòn by tài chính
Các nghiên cu ca Taggart (1977), Marsh (1982), và Jalilvand và Harris (1984) cho thy
có s thiên v khi s dng thông tin trong tng lai đ xác đnh t l n ti u. Hn na,
Frank và Goyal (2002) bác b thc t là mc đ n v c bn đc xác đnh bi thâm ht
tài chính, và tìm thy bng chng li ích quân bình ca đòn by n. Nghiên cu gn nh
đc hng li t nhng tin b trong kinh t là Kremp et al. (1999), De Miguel và
Pindado (2001), và Ozkan (2001). Nó tp trung nghiên cu vào s nng đng ca các
quyt đnh c cu vn s cung cp cái nhìn sâu sc hn v quá trình điu chnh đi vi
Trang 15
mc tiêu t l n trên vn c phn. Kremp et al. (1999) phân tích nhiu công ty ca Pháp
và c và xác nhn s tn ti ca mt quá trình điu chnh nng đng. H cung cp thêm
bng chng rng các khung th ch là quan trng khi phân tích các yu t quyt đnh c
cu vn.H nhn mnh vai trò ca h thng Hausbank c, tác đng ca chính sách
thu và kt thúc là cái gi là “nn kinh t n" ti Pháp. Nhng phát hin này cng đc
xác nhn bi De Miguel và Pindado (2001) nghiên cu các công ty có t l đòn by mc
tiêu Tây Ban Nha và cho rng các công ty này điu chnh t l mc tiêu tng đi
nhanh. Bi cnh th ch li là quan trng. H cho rng chi phí điu chnh Tây Ban Nha
thp hn M vì vai trò quan trng ca tài chính ngân hàng.
1.3.2 Trng phái nghiên cu v yu t quyt đnh c cu vn
Nghiên cu ca Rajan và Zingales (1995) thì cho rng mt s bin s nh hng ti
quá trình điu chnh c cu vn. Ly trng hp ca các công ty M làm c s nghiên
cu. Phân tích tiêu biu bi Rajan và Zingales (1995) là mt trong nhng n lc đu tiên
đ th nghim áp dng cho các nc G7 nhng bài hc lý thuyt và thc nghim t các
nghiên cu các Công ty M. Các tác gi tìm thy mc đ tng t gia các nc áp
dng, do đó bác b ý tng rng các công ty ti các nc có ngân hàng theo đnh hng
quc gia đc tha hng nhiu hn so vi nhng nc có ngân hàng theo đnh hng
th trng. Tuy nhiên, h nhn ra rng s phân bit này rt hu ích trong vic phân tích
các ngun tài chính. Nghiên cu ca Rajan và Zingales (1995) thy rng các yu t quyt
đnh c cu vn đã đc báo cáo ti M (quy mô, tng trng, li nhun và tm quan
trng ca tài sn hu hình) cng rt quan trng các nc khác. H cho thy mt s hiu
bit v bi cnh th ch có liên quan (lut phá sn, x lý tài chính, tp trung quyn s
hu, và các tiêu chun k toán) là yêu cu cn thit khi xác đnh các yu t quyt đnh c
bn ca cu trúc vn. Các phân tích ca Booth et al. (2001) cho thy rng các yu t
quyt đnh c cu vn trong mi quc gia đang phát trin là tng đi ging nhau.
Nghiên cu ca Giáo s Burcu Dincergok và Phó Giáo s Kursat Yalciner ti Th
Ngh K vào nm 2011, phân tích các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca 220 công