B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
TNG BO NGÂN
GII PHÁP M RNG HOT NG TÍN DNG I
VI CÁC DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN VIT NAM
THNG TệN CHI NHÁNH THÀNH PH
H CHÍ MINH
Chuyên ngành : KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. PHM VN NNG
TP. H CHÍ MINH - NM 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
TNG BO NGÂN
GII PHÁP M RNG HOT NG TÍN DNG I
VI CÁC DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN VIT NAM
THNG TệN CHI NHÁNH THÀNH PH
H CHÍ MINH
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH - NM 2012
LI CAM OAN
Tác gi xin cam đoan s liu trong lun vn thc s kinh t này là chính xác,
trung thc và đ tài “Gii pháp m rng hot đng tín dng đi vi các doanh
nghip nh và va ti Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thng Tín Chi
nhánh thành ph H Chí Minh” do chính tác gi nghiên cu và thc hin.
Ni dung đ tài nghiên cu có tham kho và s dng các tài liu, sách báo,
thông tin đng ti trên các tác phm, tp chí và các trang web trong danh mc tài
liu tham kho ca lun vn.
Tác gi xin chân thành cám n s hng dn tn tình ca PGS.TS. Phm
Vn Nng, các nhà nghiên cu khoa hc, Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam
Thng Tín Chi nhánh thành ph H Chí Minh đã tn tình giúp đ tác gi trong
vic tip cn s liu đ nghiên cu. Tác gi cng cám n s giúp đ ca các cp
lãnh đo ca các ngân hàng thng mi, các doanh nghip nh và va tham gia
phng vn đã nêu trong lun vn.
TP HCM, ngày 22 tháng 10 nm 2012
Tác gi
Tng Bo Ngân
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc biu đ
LI NÓI U
CHNG 1: TNG QUAN V TệN DNG NGÂN HÀNG I VI DOANH
NGHP NH VÀ VA 1
1.1. Lý lun chung v tín dng ngân hàng 1
1.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca tín dng ngân hàng 1
1.1.1.1. Nhng vn đ c bn v tín dng 1
1.1.1.2. C s ra đi ca tín dng 1
1.1.1.3. Nguyên nhân thúc đy s phát trin ca tín dng 1
1.1.2. Chc nng ca tín dng ngân hàng 2
1.1.2.1. Tp trung phân phi li vn cho nn kinh t 2
1.1.2.2. To c s lu thông tin t 2
1.1.3. Vai trò ca tín dng ngân hàng trong nn kinh t 3
1.1.3.1. Thúc đy hot đng sn xut kinh doanh 3
1.1.3.2. n đnh chính sách tin t 3
1.1.3.3. n đnh đi sng và an sinh xã hi 4
1.1.4. Phân loi v tín dng 4
1.1.4.1. Cn c vào thi hn cho vay 4
1.1.4.2. Cn c vào đi tng cho vay 4
1.1.4.3. Cn c vào mc đích s dng vn 4
1.1.4.4. Cn c vào ch th tham gia quan h tín dng 5
1.1.4.5. Cn c vào tài sn đm bo 5
1.2. Tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 5
1.2.1. Khái nim v DNNVV 5
1.2.2. Vai trò ca DNNVV trong nn kinh t 8
1.2.2.1. Gii quyt vic làm, nâng cao thu nhp và ci thin đi sng ca
ngi lao đng………………. 8
1.2.2.2. DNNVV tng trng và phát trin là yu t quyt đnh đn tng
trng cao và n đnh ca nn kinh t 8
1.2.2.3. DNNVV phát trin s tác đng đn chuyn dch c cu trong nn
kinh t đt nc………………. 8
1.2.2.4. Phát trin DNNVV có tác đng tt đn gii quyt các vn đ xã hi 9
1.2.3. Các sn phm tín dng đi vi DNNVV 9
1.2.3.1. Cho vay b sung vn lu đng 9
1.2.3.2. Cho vay đu t phát trin và hình thành tài sn c đnh 9
1.2.3.3. Cho vay đng tài tr 9
1.2.3.4. Sn phm bao thanh toán 9
1.2.3.5. Các sn phm cho vay khác 10
1.2.4. Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 10
1.2.4.1. Tín dng ngân hàng h tr cho s phát trin ca DNNVV 10
1.2.4.2. Tín dng ngân hàng góp phn hình thành c cu giá vn, c cu sn
xut kinh doanh ti u cho DNNVV 10
1.2.4.3. Tín dng ngân hàng góp phn nâng cao hiu qu s dng vn ca
các DNNVV 10
1.2.4.4. Tín dng ngân hàng là công c đ nhà nc điu tit v mô nn kinh
t giúp DNNVV kinh doanh n đnh 11
1.2.5. c đim v hot đng tín dng đi vi các DNNVV 11
1.2.5.1. Mc đ ri ro cao 11
1.25.2. S lng các khon tín dng nhiu, chi phí nghip v cao 12
1.2.5.3. Lãi sut tín dng đi vi DNNVV thng cao hn các doanh nghip
ln 12
1.2.5.4. Vn đ bo đm tin vay luôn là vn đ khó khn cho các DNNVV12
1.3. Ý ngha ca vic m rng hot đng tín dng đi vi DNNVV 13
1.3.1. i vi DNNVV 13
1.3.2. i vi t chc tín dng 13
1.3.3. i vi nn kinh t 14
1.4. Mt s ch tiêu tài chính và các tiêu chí đánh giá hiu qu ca vic m rng
hot đng tín dng đi vi DNNVV 14
1.4.1. Mt s ch tiêu tài chính đánh giá hiu qu ca vic m rng hot đng tín
dng đi vi DNNVV 14
1.4.1.1. Ch tiêu v s phát trin tín dng 14
1.4.1.2. Ch tiêu v c cu d n 14
1.4.1.3. Ch tiêu v cht lng tín dng 14
1.4.2. Mt s tiêu chí đánh giá hiu qu ca vic m rng hot đng tín dng đi
vi DNNVV 15
1.4.2.1. D n tín dng 15
1.4.2.2. S lng khách hàng DNNVV đn giao dch 15
1.5. Các nhân t tác đng đn vic m rng hot đng tín dng vi các DNNVV 16
1.5.1. Nhóm nhân t t các NHTM 16
1.5.1.1. Chính sách tín dng ca các NHTM dành cho DNNVV. 16
1.5.1.2. Thng hiu và uy tín ca ngân hàng 16
1.5.1.3. Sn phm dch v ca các NHTM 16
1.5.1.4. Nng lc thm đnh ca cán b tín dng ngân hàng. 16
1.5.1.5. nh giá tài sn đm bo 17
1.5.1.6. Các nhân t khác. 17
1.5.2. Nhóm nhân t t phía các DNNVV 17
1.5.2.1. Nng lc qun lý và kinh nghim ca ch doanh nghip 17
1.5.2.2. Chin lc và phng án kinh doanh ca ch doanh nghip 17
1.5.2.3. Nng lc tài chính ca doanh nghip 17
1.5.2.4. Thng hiu ca doanh nghip trên th trng. 18
1.5.2.5. Các nhân t khác 18
1.5.3. Nhóm nhân t t môi trng kinh t, pháp lý ca nhà nc 18
1.6. Kinh nghim m rng hot đng tín dng đi vi các DNNVV ca mt s nc
trong khu vc và trên th gii 18
1.6.1. Vai trò ca DNNVV nhìn t các quc gia có s lng DNNVV ln 18
1.6.2. Kinh nghim h tr tín dng cho các DNNVV ti mt s quc gia 19
1.7. Bài hc kinh nghim v vic m rng hot đng tín dng cho các DNNVV đi
vi Vit Nam hin nay 20
1.8. Kt lun chng 1 21
CHNG 2: THC TRNG HOT NG TệN DNG I VI DOANH
NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM THNG
TÍN – CHI NHÁNH THÀNH PH H CHệ MINH 22
2.1. Thc trng v hot đng ca các DNNVV ti TP HCM 22
2.1.1. Tng s lng doanh nghip đng ký ti TP HCM qua các nm 22
2.1.2. Thc trng tình hình huy đng và cho vay khu vc TP HCM nm 2011 . 25
2.1.2.1. Huy đng 25
2.1.2.2. Tín dng (cho vay) 25
2.1.3. Thc trng v tình hot đng ca DNNVV ti TP HCM 25
2.1.3.1. Thc trng v vn và cách tip cn ngun vn ca các DNNVV 25
2.1.3.2. Thc trng v ng dng công ngh thông tin ca các DNNVV 26
2.1.3.3. Thc trng v tip cn th trng ca các DNNVV 27
2.2. Thc trng hot đng tín dng đi vi DNNVV ti Vietbank HCM 27
2.2.1. S lc quá trình hình thành và phát trin ca Vietbank HCM 27
2.2.1.1. Vài nét s lc v Vietbank 27
2.2.1.2. Sn phm dch v ca Vietbank HCM 29
2.2.2. Khái quát v hot đng kinh doanh ca Vietbank HCM giai đon nm
2009 đn nm 2011 30
2.2.2.1. Khái quát tình hình huy đng giai đon nm 2009 – 2011 30
2.2.2.2. Khái quát tình hình cho vay giai đon nm 2009 – 2011 31
2.2.2.3. Khái quát kt qu hot đng kinh doanh Vietbank HCM giai đon
nm 2009 – 2011 32
2.2.3. Thc trng hot đng tín dng đi vi DNNVV ti Vietbank HCM 33
2.2.3.1. Thc trng hot đng tín dng ti Vietbank HCM 33
2.2.3.2. Thc trng hot đng tín dng DNNVV ti Vietbank HCM 34
2.3. Kt qu kho sát v vic m rng hot đng tín dng ca các DNNVV trên đa
bàn TP HCM 44
2.3.1. Kt qu kho sát t phía DNNVV 44
2.3.1.1. Tng quát tình hình các DNNVV qua mu điu tra 44
2.3.1.2. c đim quá trình phát trin ca các DNNVV 46
2.3.1.3. Quan h gia DNNVV vi ngân hàng 47
2.3.1.4. nh hng trong thi gian ti 49
2.3.2. Kho sát t phía các NHTM 50
2.4. ánh giá nhng khó khn, tn ti và hn ch v vic m rng hot đng tín
dng đi vi DNNVV ti Vietbank HCM 53
2.4.1. Nhng khó khn, tn ti t phía DNNVV 53
2.4.1.1. Phn ln các DNNVV hin nay thiu hoc không có tài sn đm
bo 54
2.4.1.2. Lãi sut cho vay 54
2.4.1.3. Chin lc và phng án kinh doanh 55
2.4.1.4. Vic lp s sách và báo cáo tài chính 55
2.4.1.5. Vn đng ký trên giy phép kinh doanh 55
2.4.1.6. Trình đ qun lý, tay ngh ngi lao đng và khoa hc công ngh 56
2.4.2. Nhng khó khn, tn ti t phía Vietbank HCM 56
2.4.2.1. V thng hiu 56
2.4.2.2. V v trí đa lý 57
2.4.2.3. Lãi sut vay vn 57
2.4.2.4. Cht lng phc v nhân viên 57
2.4.2.5. V sn phm dch v 57
2.4.2.6. V đnh giá tài sn đm bo 58
2.4.3. Nhng khó khn, tn ti t phía các c quan qun lý nhà nc 58
2.4.3.1. i vi chính ph 58
2.4.3.2. i vi ngân hàng nhà nc 59
2.4.3.3. Các c quan ban ngành khác 59
Kt lun chng 2 59
CHNG 3: GII PHÁP M RNG HOT NG TệN DNG I VI
CÁC DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN HÀNG TMCP VIT
NAM THNG TệN – CHI NHÁNH THÀNH PH H CHệ MINH 61
3.1. nh hng phát trin DNNVV ca Vit Nam nói chung và TP HCM nói riêng
trong thi gian ti 61
3.2. Nhóm gii pháp t phía các DNNVV 62
3.2.1. DNNVV phi minh bch tình hình tài chính, kt qu kinh doanh và chp
hành đúng qui đnh pháp lut 62
3.2.2. DNNVV nên có chin lc phát trin kinh doanh dài hn 63
3.2.3. DNNVV nên đy mnh qung bá, tip th sn phm trên h thng công
ngh thông tin hin đi 64
3.2.4. DNNVV nên tng cng liên kt, hp tác và trao đi vi các DNNVV
cùng ngành 64
3.2.5. DNNVV nên nâng cao trình đ qun lý ca ch doanh nghip và trình đ
công nhân 64
3.2.6. DNNVV nên đi mi trang thit b và công ngh hin đi 65
3.2.7. DNNVV nên thay đi quan đim v cách tip cn ngun vn tín dng đ
phc v kinh doanh 65
3.3. Nhóm gii pháp t phía Vietbank HCM 66
3.3.1. Nên có chính sách tín dng dành riêng cho DNNVV 66
3.3.1.1. Lãi sut và phí 66
3.3.1.2. Nghip v chuyên môn ca nhân viên Vietbank HCM 68
3.3.1.3. K nng bán hàng và giao tip 69
3.3.1.4. Tài sn đm bo 70
3.3.2. y mnh qung bá hình nh và sn phm ngân hàng 70
3.3.3. Sn phm tín dng đa dng và thng xuyên thay đi phù hp vi nhu
cu ca các DNNVV 71
3.3.4. Hoàn thin h thng chm đim tín dng khách hàng doanh nghip đ có
mc lãi sut phù hp vi tng doanh nghip 71
3.4. Nhóm gii pháp đi vi các Ban ngành nhà nc 72
3.4.1. i vi ngân hàng nhà nc 72
3.4.2. i vi các Ban ngành khác 73
3.4.2.1. i vi Chính ph 73
3.4.2.2. i vi các c quan pháp lut Vit Nam 74
3.4.2.3. i vi c quan thu 74
3.4.2.4. i vi các c quan Ban ngành khác 75
Kt lun chng 3 76
KT LUN
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC Kụ HIU, CH VIT TT
ADB : Ngân hàng phát trin Châu Á
Agribank : Ngân hàng Nông Nghip và Phát Trin Nông Thôn
BKHDT : B k hoch đu t
BTC : B tài chính
BS : Bt đng sn
Cty CP : Công ty c phn
Cty TNHH : Công ty trách nhim hu hn
Cty NN : Công ty nhà nc
CIC : Trung tâm thông tin tín dng ca Ngân hàng Nhà Nc
CP : Chính ph
DANIDA : Chng trình h tr khu vc doanh nghip
DNNVV : Danh nghip nh và va
DNTN : Danh nghip t nhân
DNNN : Doanh nghip nhà nc
EU : Liên minh Châu Âu
Eximbank : Ngân hàng Xut Nhp Khu Vit Nam
GDP : Tng sn phm ni đa
HTX : Hp tác xã
HTK : Hàng tn kho
JICA : C quan hp tác quc t Nht Bn
KPT : Khon phi thu
MSB : Ngân hàng Hàng Hi Vit Nam
NHTW : Ngân hàng Trung ng
NHNN : Ngân hàng Nhà Nc
NHTM : Ngân hàng thng Mi
N : Ngh đnh
PGD : Phòng giao dch
PTDN : Phát trin doanh nghip
Q : Quyt đnh
Rp : ng tin Indonesia
SGD : ô la Singapore
STK : S tit kim
SBA : Cc qun lý doanh nghip nh Hoa K
SDPL : Chng trình phát trin DNNVV
TMCP : Thng mi c phn
TP HCM : Thành ph H Chí Minh
TCTD : T chc tín dng
TSB : Tài sn đm bo
TT : Thông t
USD : ô la M
Vietbank : Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thng Tín
Vietbank HCM : Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thng Tín chi nhánh
thành ph H Chí Minh.
VIB : Ngân hàng Quc T Vit Nam
VN : Vit nam đng
WTO : T chc thng mi th gii
World bank : Ngân hàng th gii
DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
Bng 1.1: Ch tiêu phân loi DNNVV theo World Bank 6
Bng 1.2: Chi tiêu phân loi DNNVV theo EU 6
Bng 1.3: Phân loi DNNVV ti Vit Nam 7
Bng 2.1: S lng doanh nghip đng ký ti TP HCM qua các nm 22
Bng 2.2: Doanh nghip đang hot đng chia theo thành phn kinh t ca TP HCM
ti 31/12/2010 23
Bng 2.3: Tình hình huy đng ca Vietbank HCM giai đon 2009-2011 30
Bng 2.4: Tình hình cho vay ca Vietbank HCM giai đon 2009-2011 31
Bng 2.5: Kt qu kinh doanh ca Vietbank HCM giai đon 2009-2011 33
Bng 2.6: Thc trng hot đng tín dng ti Vietbank HCM 34
Bng 2.7: Tình hình cho vay theo thi gian ca DNNVV nm 2009-2011 35
Bng 2.8: Tình hình cho vay theo ngành ngh ca DNNVV nm 2009-2011 37
Bng 2.9: Tình hình cho vay theo loi hình doanh nghip nm 2009-2011 38
Bng 2.10: D n theo s lng DNNVV 39
Bng 2.11: C cu d n ca Vietbank HCM theo nhóm n nm 2009-2011 40
Bng 2.12: C cu d n DNNVV theo nhóm n giai đon nm 2009-2011 41
Bng 2.13: C cu d n DNNVV theo tài sn đm bo nm 2009-2011 41
Bng 2.14: So sánh t l n quá hn ca DNNVV vi n quá hn ca c chi nhánh
Vietbank HCM 42
Bng 2.15: Kt qu kho sát ý kin các NHTM 51
DANH MC BIU
Trang
Biu đ 2.1: Tng d n Vietbank HCM t nm 2009-2011 34
Biu đ 2.2: D n DNVVN qua các nm t nm 2009-2011 36
Biu đ 2.3: N quá hn ca DNNVV qua các nm 2009-2011 43
Biu đ 2.4: Theo loi hình doanh nghip 44
Biu đ 2.5: C cu v lnh vc hot đng kinh doanh ca DNNVV 46
Biu đ 2.6: C cu ngun vn hình thành nên vn điu l ca DNNVV 46
Biu đ 2.7: C cu v thi hn cho vay ca các DNNVV 47
Biu đ 2.8: C cu vic đáp ng ngun vn cho DNNVV ca ngân hàng 48
Biu đ 2.9: C cu tài sn đm bo khi vay vn ngân hàng 49
Biu đ 2.10: C cu đnh hng phát trin ca DNNVV trong thi gian ti 49
LI NÓI U
1. S cn thit ca đ tài
Trong nn kinh t th trng hin nay ngun vn là mt trong nhng vn đ
đc các doanh nghip quan tâm hàng đu. các nc có nn kinh t th trng vn
phát trin thì vic gii quyt các nhu cu v vn đu t các kênh nh vay ngân hàng,
các công ty tài chính, th trng chng khoán. Tuy nhiên, các quc gia đang phát
trin thì ngun vn cung cp ch yu là t các ngân hàng thng mi (NHTM).
Vit Nam hin nay, vi hành lang pháp lý ngày càng hoàn thin cùng vi ch
trng khuyn khích s phát trin ca các doanh nghip nh và va (DNNVV) ca
ng và Nhà nc ta. Trong thi gian gn đây, s lng các DNNVV ti Vit Nam
tng cao đáng k, vai trò ca các doanh nghip này đc nhìn nhn và đánh giá cao bi
nhng đóng góp ngày càng quan trng vào s phát trin chung ca nn kinh t.
DNNVV đã tn dng đc ngun lc ti ch nh nguyên vt liu, lao đng, to nhiu
công n vic làm, đóng góp đáng k vào tng sn phm ni đa (GDP) ca c nc. Vì
vy, DNNVV nhn đc s quan tâm và nhn đc nhiu chính sách h tr t Chính
ph, các B ngành, các t chc trong nc và ngoài nc.
Tuy nhiên, trong quá trình phát trin ca các DNNVV bên cnh nhng li th
đt đc DNNVV gp không ít khó khn đc bit là khó khn v vn. Thêm vào đó, do
qui mô nh, nng lc tài chính hn ch, uy tín th trng cha cao nên DNNVV gp
nhiu khó khn trong vic huy đng vn t th trng chng khoán, các công ty tài
chính. Vì vy, ngun vn tín dng ngân hàng gn nh là ngun tài tr chính thc, duy
nht cho nhu cu vn trong quá trình sn xut kinh doanh ca DNNVV.
Trc thc trng thiu ht v vn ca đa s các DNNVV hin nay đc bit là
trong quá trình hi nhp kinh t quc t, các doanh nghip trong nc phi đi đu gay
gt vi các doanh nghip nc ngoài va u th v vn, công ngh và trình đ qun lý
tiên tin. iu đó s dn đn kh nng cnh tranh vi các doanh nghip nc ngoài
ngày càng tng và h s là nhng ngi chia s th trng vi các doanh nghip Vit
Nam nói chung và các DNNVV nói riêng trong thi gian không xa. Do đó, vic m
rng hot đng tín dng đi vi các DNNVV hin nay là ht sc cn thit không ch
cho s phát trin ca các DNNVV đ nâng cao kh nng cnh tranh mà còn giúp mang
li thu nhp cho các ngân hàng, góp phn phân tán ri ro, m rng th phn, nâng cao
uy tín và vai trò ca các NHTM trên th trng.
i vi Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thng Tín (Vietbank) thì
DNNVV là mt trong nhng phân khúc th trng mc tiêu, quan trng và đy tim
nng mà ngân hàng đang hng ti. Do đó, trong thi gian va qua ngân hàng đã có
nhng n lc trong hot đng tín dng đi vi DNNVV và đt đc nhng kt qu
nht đnh. Tuy nhiên, vic phát trin tín dng đi vi DNNVV ti mt s chi nhánh,
phòng giao dch (PGD) ca Vietbank cha đng đu, mt s chi nhánh gp nhiu khó
khn, hn ch cng nh cha có s quan tâm đúng mc trong vic phát trin tín dng
đi vi doanh nghip này. Vn đ đó cn đc nghiên cu và đ ra nhng gii pháp
hp lý đ phát trin tín dng cho các DNNVV. Xut phát t thc trng đó tác gi chn
đ tài nghiên cu “Gii pháp m rng hot đng tín dng đi vi các DNNVV ti
Ngân hàng TMCP Vit Nam Thng Tín – Chi Nhánh Thành Ph H Chí Minh”
làm đ tài nghiên cu.
2. Lch s nghiên cu
Có rt nhiu công trình nghiên cu ca nhiu tác gi v đ tài “Gii pháp m
rng hot đng tín dng đi vi các DNNVV” các công trình nghiên cu trên có ý
ngha thc tin cao trong vic đa ra các gii pháp đ m rng hot đng tín dng đi
vi DNNVV ti các NHTM hay các khu vc mà tác gi nghiên cu. Tuy nhiên, do thi
gian gn đây cùng vi s bin đng không ngng ca nn kinh t th gii đã làm nh
hng ln đn chính sách v mô ca nn kinh t trong nc đc bit là các DNNVV là
xng sng ca nn kinh t trong nc. Do đó, trên c s kin thc khoa hc chung,
cùng vi nhng kin thc đc cô thy truyn đt cho tác gi trong quá trình theo hc
h cao hc ti trng i hc kinh t thành ph H Chí Minh (TP HCM). Tác gi tip
tc nghiên cu nhng gii pháp đ m rng hot đng tín dng đi vi DNNVV đ t
đó giúp cho các doanh nghip này d tip cn đc ngun vn ngân hàng.
3. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu tng quát ca đ tài là tìm ra nhng nguyên nhân và t đó đa ra
nhng gii pháp đ m rng hot đng tín dng đi vi các DNNVV ti Ngân hàng
thng mi c phn Vit Nam Thng Tín – Chi nhánh thành ph H Chí Minh
(Vietbank HCM). Các mc tiêu c th là:
- Làm rõ v lý lun tín dng đi vi DNNVV, vai trò ca tín dng ngân hàng đi
vi DNNVV cng nh tìm hiu mt s kinh nghim ca các nc và bài hc kinh
nghim cho các ngân hàng ti Vit Nam.
- ánh giá thc trng tín dng ca các DNNVV ti Vietbank HCM.
- Kho sát thc trng vay và khó khn khi tip cn ngun vn ca các DNVVN
ti các NHTM trên đa bàn TP HCM.
- Kho sát các chuyên viên, lãnh đo các ngân hàng v vic xây dng chính sách
và đnh hng phát trin tín dng cho các DNVVN.
- a ra nhng gii pháp đ m rng hot đng tín dng cho các DNNVV ti
Vietbank HCM.
4. Phm vi và đi tng nghiên cu
Phm vi nghiên cu là phân tích thc trng tín dng đi vi DNNVV ti
Vietbank HCM trong giai đon t nm 2009 đn nm 2011 và các DNNVV đang quan
h vi các chi nhánh và PGD ca các NHTM nh Vietbank, Ngân hàng xut nhp khu
Vit Nam (Eximbank), Ngân hàng Quc T (VIB), Ngân hàng Hàng Hi (MSB), Ngân
hàng Nông Nghip và Phát trin Nông Thôn (Agribank) trên đa bàn TP HCM.
i tng nghiên cu là hot đng tài tr vn cho các DNNVV di hình thc
cp tín dng cho các DNNVV.
5. Vn đ khoa hc
Vn đ chính đc đt ra là có nhng câu hi nghiên cu và đòi hi tác gi
nghiên cu phi tr li đc rõ ràng và chính xác các vn đ đc nghiên cu. Trong
phm vi lun vn, vn đ đc đt ra là nhng hn ch và nhng nguyên nhân nào gây
nh hng đn vic tip cn ngun vn ca các DNNVV. Trên c s đó tác gi đa ra
các gii pháp đ m rng hot đng tín dng đi vi DNNVV ti Vietbank HCM. ó
là các vn đ lun vn s làm rõ trong vn đ cn nghiên cu.
6. Phng pháp lun và phng pháp nghiên cu
Tác gi s dng các phng pháp nghiên cu sau:
- Phng pháp thng kê mô t: Tác gi tng hp s liu t phòng tín dng qua
các nm t nm 2009 đn nm 2011, s dng phng pháp so sánh bng s tuyt đi,
tng đi và các ch s tài chính đ thy đc s bin đng trong hot đng tín dng
đi DNNVV ti Vietbank HCM. Bên cnh đó, tác gi còn thu thp các thông tin d liu
t sách báo, tp chí, tài liu t mng Internet, các vn bn pháp lut t ngân hàng nhà
nc (NHNN), Chính ph, B công thng, hip hi DNNVV,… có liên quan đn đ
tài. Phng pháp nghiên cu này đc s dng đ h thng, b sung c s lý lun và
thy đc thc trng tín dng ca các DNNVV ti Vietbank HCM.
- Phng pháp kho sát và đánh giá theo ý kin chuyên gia:
+ Mu kho sát đi vi các DNNVV: Tác gi son bng câu hi gi đn các
DNNVV thông qua đin thoi, email, fax hay gp trc tip và đi tng phng vn là
nhng ngi giao dch thng xuyên vi ngân hàng nh k toán ngân hàng, k toán
trng, trng phòng và giám đc hay phó giám đc ca các DNNVV. Mu kho sát
mang tính thun tin là gi đn các DNNVV đang quan h vi các chi nhánh và PGD
ca các NHTM nh Vietbank, Eximbank, VIB, MSB, Agribank trên đa bàn TP HCM.
+ Mu kho sát đi vi các NHTM: Tác gi gi email, fax, đin thoi hay nh
nhng ngi bn đang công tác ti các NHTM nêu trên đ gi mu kho sát đn các
đi tng kho sát là t chuyên viên tín dng, t trng, phó trng phòng, giám đc
hay phó giám đc các chi nhánh và PGD ca mt s ngân hàng ti khu vc TP HCM.
Sau đó, tác gi s dng phn mm Excel đ tng hp và x lý s liu nhm làm rõ vn
đ cn nghiên cu.
7. ụ ngha ca đ tài
t đng tín
dng đi v
: a ra đc các nguyên nhân và nhng gip pháp ng dng
vào thc tin đ m rng hot đng tín dng cho các DNNVV ti Vietbank HCM.
Hng nghiên cu xa hn là cho c h thng Vietbank, các NHTM trên đa bàn TP
HCM và ca c nc.
8. Kt cu lun vn
Ngoài phn m đu, mc lc, kt lun, danh mc tài liu tham kho, danh mc
các t vit tt, danh mc biu bng,… lun vn đc chia làm 3 chng.
Chng 1: Tng quan v tín dng ngân hàng. Chng này tác gi đa ra các c
s lý lun là các lun c v tín dng ngân hàng và tín dng đi vi DNNVV, bài hc
kinh nghim v vic m rng tín dng đi vi DNNVV ca các nc là c s khoa hc
đ tác gi chng minh các gi thuyt khoa hc ca lun vn.
Chng 2: Phân tích thc trng hot đng tín dng đi vi DNNVV ti
Vietbank HCM, các câu hi kho sát DNNVV và các các b làm vic ti các NHTM ti
TP HCM. Chng này tác gi đã đa ra đc các lun c, đng thi các phng pháp
đ chng minh, khng đnh hoc bác b các gi thuyt khoa hc đ chng minh lun
đim ca lun vn.
Chng 3: Gii pháp m rng tín dng đi vi DNNVV ti Vietbank HCM.
Trên c s các lun c cùng các phng pháp đã đc tác gi s dng đ làm sáng t
lun đim. Tác gi đa ra các gii pháp đi vi NHTM, DNNVV và các c quan qun
lý nhà nc nh Chính ph, NHNN, các Ban ngành khác nhm mc đích to điu kin
thun li cho các DNNVV d tip cn đc ngun vn ti Vietbank HCM.
1
CHNG 1:
TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI
DOANH NGHP NH VÀ VA
1.1. Lý lun chung v tín dng ngân hàng
1.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca tín dng ngân hàng
1.1.1.1. Nhng vn đ c bn v tín dng
- Tín dng ra đi rt sm so vi s xut hin ca môn kinh t hc và đc lu
truyn t đi này qua đi khác. Tín dng xut phát t ch “Credit” trong ting Anh, có
ngha là lòng tin, s tin tng, tín nhim. Tín dng đc din gii theo ngôn ng Vit
Nam là s vay mn.
- Trong thc t tín dng hot đng rt phong phú và đa dng nhng bt c
dng nào tín dng cng th hin hai mt c bn. Mt là: Ngi s hu mt s tin hoc
hàng hoá chuyn giao cho ngi khác s dng trong mt thi gian nht đnh. Hai là:
n thi hn do hai bên tho thun, ngi s dng hoàn li cho ngi s hu mt giá
tr ln hn. Phn trm tng thêm đc gi là phn li hay nói theo kinh t là lãi sut.
1.1.1.2. C s ra đi ca tín dng
- S phân công lao đng xã hi và s xut hin s hu t nhân v t liu sn
xut là c s ra đi ca tín dng. Xét v mt xã hi, s xut hin ch đ s hu v t
liu sn xut là c s hình thành s phân hoá xã hi v ca ci, tin t có xu hng tp
trung vào mt nhóm ngi, trong lúc đó mt nhóm ngi khác có thu nhp thp hoc
thu nhp không đáp ng đ cho nhu cu ti thiu ca cuc sng, đc bit khi gp
nhng bin c ri ro bt thng xy ra. Trong điu kin nh vy đòi hi s ra đi ca
tín dng đ gii quyt mâu thun ni ti ca xã hi, thc hin vic điu hoà nhu cu
vn tm thi ca cuc sng.
1.1.1.3. Nguyên nhân thúc đy s phát trin ca tín dng
- Trong nn kinh t sn xut hàng hoá, các doanh nghip mun tin hành sn xut
2
kinh doanh phi có mt s vn nht đnh. Do đc đim vn đng ca vn là tun hoàn
theo công thc tin-hàng-tin và do tính cht thi v trong hot đng sn xut kinh
doanh mà mi doanh nghip có lúc thì thiu vn có lúc thì tha vn.
- Có hin tng trên là do chu k sn xut và tính cht thi v mi doanh
nghip, mi ngành kinh t không ging nhau. Quá trình tái sn xut là mt quá trình
liên tc trên c s phân công và hp tác trong toàn b h thng kinh t, vì vy khi mà
doanh nghip này tha vn thì các doanh nghip khác thiu vn. ây là hin tng
khách quan đòi hi phi có tín dng làm cu ni gia ni tha và ni thiu vn.
1.1.2. Chc nng ca tín dng ngân hàng
1.1.2.1. Tp trung phân phi li vn cho nn kinh t
- Tín dng là s vn đng ca vn t ch th này sang ch th khác. Chính nh
s vn đng ca tín dng mà ch th thiu vn nhn đc mt phn tài nguyên ca xã
hi phc v cho sn xut kinh doanh hoc tiêu dùng. Phân phi tín dng đc thc
hin bng hai cách:
- Phân phi trc tip: Là vic phân phi t ch th có vn tm thi cha s
dng sang ch th trc tip s dng vn đó là kinh doanh và tiêu dùng. Phng
thc phân phi vn này đc thc hin trong quan h tín dng thng mi, phát
hành trái phiu ca nhà nc và các công ty.
- Phân phi gián tip: Là vic phân phi đc thc hin thông qua các t chc
tín dng trung gian nh ngân hàng, các qu tín dng, công ty tài chính.
1.1.2.2. To c s lu thông tin t
- Trong thi k đu ca lu thông là hóa t nhng khi các quan h tín dng phát
trin thì các giy nhn n đã thay th cho mt phn tin trong lu thông. Li dng đc
đim này, các ngân hàng đã bt đu phát hành tin giy vào lu thông. Lúc đu tin
giy phát hành trên c s có d tr quý kim (vàng) nhng dn tin giy phát hành vào
lu thông tách ri d tr vàng ca ngân hàng.
- Ngày nay, ngân hàng cung cp tin cho lu thông ch yu đc thc hin
thông qua con đng tín dng. ây là c s bo đm cho lu thông tin t n đnh,
3
đng thi bo đm đ phng tin phc v cho lu thông.
1.1.3. Vai trò ca tín dng ngân hàng trong nn kinh t
- Trong nn kinh t th trng, khi đ cp đn tín dng các nhà kinh t thng
đ cp đn vai trò to ln ca tín dng, vai trò ca tín dng chính là to mt kênh dn
vn t ngi tm thi tha vn sang ngi tm thi thiu vn, vi t cách là ngi s
dng cui cùng. Kênh dn vn đó đc khi thông chc chn s to ra đc bn h qu
quan trng: Ngi cho vay s thu li tc, ngi s dng cui cùng có đ vn sn xut
kinh doanh s to ra li nhun, nn kinh t có thêm nhiu sn phm và cui cùng là s
to ra đc nhiu vic làm. Các h qu đó, suy cho cùng chính là thúc đy hot đng
sn xut kinh doanh phát trin, n đnh chính sách tin t, n đnh đi sng nhân dân.
1.1.3.1. Thúc đy hot đng sn xut kinh doanh
- Trong quá trình sn xut kinh doanh khi các doanh nghip mun m rng quy
mô sn xut, ci tin công ngh, nâng cao nng lc cnh tranh thì ngun vn đc xem
là mi quan tâm hàng đu. Nu doanh nghip ch dùng vn t có, vn t li nhun gi
li thì quá trình tích lu mt rt nhiu thi gian và nh vy s đánh mt nhiu c hi
trong kinh doanh. Trong khi đó, tín dng là ni tp trung phn ln ngun vn nhàn ri
ca nn kinh t và phân phi li cho nên kinh t, đáp ng nhu cu đu t phát trin,
thông qua tín dng cho phép các thành phn kinh t huy đng đc ngun vn đáng k,
trong thi gian ngn vi chi phí thp, nhanh chóng đu t phát trin sn xut góp phn
đy nhanh tc đ và tích ly thêm vn cho nn kinh t, đng thi to ra nhiu ca ci
vt cht cho xã hi.
1.1.3.2. n đnh chính sách tin t
- Ngày nay, c ch phát hành tin ca nhiu quc gia đã đc thay th dn bng
các nghip v tái chit khu, tái cp vn gia Ngân hàng Trung ng (NHTW) vi các
NHTM. NHTW thông qua các công c điu tit v mô nh d tr bt buc, lãi sut tái
chit khu, th trng m,… nhm tác đng đn kh nng cp tín dng ca các NHTM,
quyt đnh vic tng hay gim d n cho vay ca các ngân hàng đi vi nn kinh t đ
t đó nó có tác dng điu tit lng tin lu thông.
4
1.1.3.3. n đnh đi sng và an sinh xã hi
- Khi mt quc gia có th trng tài chính, tin t phát trin n đnh s góp phn
thu hút và m rng đu t, góp phn to nhiu vic làm, gii quyt tình trng tht
nghip, to ra nhiu ca ci vt cht cho xã hi, tng thu nhp, nâng cao đi sng vt
cht và tinh thn cho ngi dân. Hot đng tín dng không ch đáp ng nhu cu vn
ca các doanh nghip mà còn trc tip phc v nhu cu vn ca các tng lp dân c đ
phát trin kinh t gia đình, mua sm nhà ca, tiêu dùng khác.
1.1.4. Phân loi v tín dng
1.1.4.1. Cn c vào thi hn cho vay
- Tín dng ngn hn: Là loi tín dng mà thi gian cho vay đn 12 tháng và
thng đc s dng đ bù đp thiu ht vn lu đng ca doanh nghip và nhu cu
chi tiêu ngn hn ca cá nhân. Tín dng này giúp cho các doanh nghip và cá nhân có
ngun vn đ m rng sn xut kinh doanh.
- Tín dng trung, dài hn: Là loi tín dng thi hn cho vay trên 12 tháng và
đc s dng đ đu t mua sm tài sn c đnh, ci tin, đi mi thit b, công ngh.
1.1.4.2. Cn c vào đi tng cho vay
- Tín dng vn lu đng: Là loi vn tín dng s dng đ b sung vào ngun
vn lu đng thiu ht tm thi ca doanh nghip, cá nhân nh cho vay đ d tr hàng
hóa, mua nguyên vt liu đ phc v sn xut kinh doanh, cho vay đ thanh toán các
chi phí sn xut, cho vay đ nhp khu nguyên vt liu và các chi phí lu đng khác.
- Tín dng vn c đnh: Là loi tín dng đc s dng đ hình thành các tài
sn c đnh. Loi tín dng này đc dùng đ đu t, mua sm, ci tin, đi mi các tài
sn c đnh. Thi hn cho vay loi tín dng này là trung hn và dài hn.
1.1.4.3. Cn c vào mc đích s dng vn
- Tín dng sn xut kinh doanh: Là loi cp tín dng cho các doanh nghip và
cá nhân đ tin hành sn xut và lu thông hàng hóa.
- Tín dng tiêu dùng: Là hình thc cp phát tín dng cho cá nhân đ đáp ng
nhu cu chi tiêu hàng ngày: nh mua sm nhà ca, phng tin đi li, các hàng hóa bn
5
chc và c nhng nhu cu hàng ngày. Tín dng tiêu dùng có th đc cp phát di
hình thc bng tin hoc di hình thc bán chu hàng hóa.
1.1.4.4. Cn c vào ch th tham gia quan h tín dng
- Tín dng thng mi: Là quan h tín dng gia các doanh nghip đc biu
hin di hình thc mua bán chu hàng hóa.
- Tín dng ngân hàng: Là quan h tín dng gia ngân hàng, các t chc tín
dng khác vi các doanh nghip và cá nhân.
- Tín dng nhà nc: Là quan h tín dng trong đó nhà nc là ngi đi vay.
C th là nhà nc Trung ng và Nhà nc đa phng, ngi cho vay là dân chúng,
các t chc kinh t, ngân hàng trong và nc ngoài. Mc đích đi vay ca nhà nc là
bù đp khon bi chi ngân sách, thc hin các d án công, phát trin kinh t xã hi.
1.1.4.5. Cn c vào tài sn đm bo (TSB)
- Tín dng có tài sn đm bo: là loi tín dng mà bên di vay phi có tài sn
đ th chp, cm c hoc đc bên th ba bo lãnh bng th chp, cm c tài sn đ
bo đm cho ngha v tr n.
- Tín dng không có tài sn đm bo: là loi tín dng mà bên cho vay cn c
vào uy tín, lòng tin ca bên vay đ cp tín dng mà không cn c vào tài sn bo đm.
1.2. Tín dng ngân hàng đi vi DNNVV
1.2.1. Khái nim v DNNVV
- DNNVV đc bit đn trên th gii t nhng nm đu ca th k XX, tuy
nhiên cho đn nay cha có mt khái nim chung v loi hình DNNVV này mà tùy
thuc vào đc đim ca tng quc gia, tng giai đon phát trin kinh t đ đa ra
nhng quy đnh v DNNVV. Nhìn chung, khi đnh ngha v DNNVV các quc gia
thng cn c vào quy mô vn ca doanh nghip, s lao đng thng xuyên, tng
doanh thu, tng tài sn ca doanh nghip,… Chung quy li, mi quc gia s dng
nhng tiêu thc hay có cách kt hp các tiêu thc khác nhau mà đa ra đnh ngha
riêng v DNNVV.
6
- Nhìn chung, hai tiêu chun đc s dng đ phân loi DNNVV là s lao đng
đc s dng và s vn. Di đây là cách phân loi DNNVV ca World Bank và EU.
Bng 1.1: Ch tiêu phân loi DNNVV theo World Bank
Loi DN
S lao đng (ngi)
Vn (USD)
Doanh thu (USD)
Siêu nh
≤ 10
≤ 10.000
≤ 100.000
Nh
≤ 50
≤ 3.000.000
≤ 3.000.000
Va
≤ 300
≤ 15.000.000
≤ 15.000.000
(Ngun: Dng Vn Bôn (2008). Nâng cao kh nng cnh tranh cho các
DNNVV ca Vit Nam trong tin trình hi nhp vào WTO, Lun vn thc s kinh t.
Trng i Hc Kinh T TP HCM)
Bng 1.2: Chi tiêu phân loi DNNVV theo EU
Loi DN
S lao đng (ngi)
Vn (USD)
Doanh thu (USD)
Siêu nh
≤ 10
≤ 2.000.000
≤ 2.000.000
Nh
≤ 50
≤ 10.000.000
≤ 10.000.000
Va
≤ 250
≤ 50.000.000
≤ 43.000.000
(Ngun: Dng Vn Bôn (2008). Nâng cao kh nng cnh tranh cho các
DNNVV ca Vit Nam trong tin trình hi nhp vào WTO, Lun vn thc s kinh t.
Trng i Hc Kinh T TP HCM)
- Riêng Vit Nam, khái nim DNNVV đc bit đn t nhng nm 1990, theo
công vn s 681/CP-KTN ngày 20/6/1998 ca chính ph quy đnh tiêu chí xác đnh
DNNVV Vit Nam là nhng doanh nghip có vn điu l di 5 t đng và có s lao
đng trung bình hng nm là 200 ngi.
- Ngày 23/11/2001, chính ph ban hành ngh đnh s 90/2001/N-CP v tr gúp
phát trin DNNVV. Ngh đnh này đnh ngha: “Doanh nghip nh và va là c s sn