NGHIÊN CỨU KIỆT QUỆ TÀI CHÍNH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG VÀ MÔ HÌNH DỰ BÁO CHO CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN TẠI TP HỒ CHÍ MINH

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


NGUYN HU LP



CÁC NHÂN T TÀI CHÍNH TÁC NG N
T SUT SINH LI C PHIU NIÊM YT
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN TP.HCM




LUN VN THC S KINH T






Thành ph H Chí Minh - Nm 2012


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

NGUYN HU LP


CÁC NHÂN T TÀI CHÍNH TÁC NG N
T SUT SINH LI C PHIU NIÊM YT
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN TP.HCM


Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60340201


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC :
TS. H VIT TIN


Thành ph H Chí Minh - Nm 2012
LI CAM OAN

Tôi cam oan rng lun vn “Các nhân t tài chính tác ng n t sut sinh li c
phiu niêm yt trên th trng Tp.HCM” là bài nghiên cu ca chính tôi di s
hng dn khoa hc ca TS. H Vit Tin. Các ni dung nghiên cu, kt qu trong
lun vn là trung thc và cha tng c công b trong bt c công trình nào.
Nhng d liu trong các bng phân tích làm cn c nhn xét, ánh giá c tác gi
thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong phn ngun d liu trong các bng d
liu. Ngoài ra, lun vn s dng mt s khái nim, thut ng, kt qu phân tích ca
mt s tác gi khác, t chc khác u có chú thích ngun gc sau mi trích dn 

d tra cu và kim chng.
Nu phát hin có bt k! s gian di nào tôi xin chu trách nhim trc Hi ng v
kt qu lun vn ca mình.

Thành ph H Chí Minh, ngày 24 tháng 12 nm 2012.
Tácgi


LI CM N

Li u tiên tôi xin chân thành cm n TS. H Vit Tin giáo viên hng dn khoa
hc ã nhit tình, tn ty chia s cho tôi nhng tri thc khoa hc, nhng kinh
nghim trong nghiên cu. Góp ý chnh sa ý tng khoa hc cng nh cách din
t li vn, góp phn cho lun vn thành công hn. ng thi, Thy ã giúp tôi
trng thành hn v mt nhn thc khoa hc, kh nng nghiên cu và chuyên môn
c nâng cao.
Tôi xin chân thành cm n tt c Thy Cô ã tng dy d tôi. c bit tôi xin cm
n quý Thy Cô Trng i hc Kinh t Tp.HCM ã tn tình truyn t cho tôi
nhng kin thc trong nhng nm cao hc, làm nn tng  tôi th!c hin lun vn
này.
Tôi xin cm n nhng ngi bn ã góp ý, cung cp cho tôi nhng tài liu, d liu
trong quá trình th!c hin lun vn.
Li cm n sau cùng xin gi n Cha M∀, nhng ngi ã nuôi dy con trng
thành, cm n anh ch# em ã to iu kin t∃t nht  tôi hoàn thành lun vn.

Nguyn Hu Lp



DANH MC CÁC KÝ HIU – CH VIT TT

ROE: Li nhun sau thu trên vn ch s hu
NPM: H s biên li nhun ròng
CR: Kh nng thanh toán hin hành
DER: T l n phi tr trên vn ch s hu
TATO: Vòng quay tng tài sn
PBV: T l giá c phiu trên giá tr s sách
SIZE: Quy mô công ty
VCSH: Vn ch s hu
FEM: Mô hình tác ng c nh (Fixed Effects Model)
REM: Mô hình tác ng ngu nhiên (Random Effects Model)
CP: C phiu
HoSE: S Giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh
TTCK: Th trng chng khoán
Mean: Giá tr trung bình
Std. Deviation:  lch chun
Sum of Squares: Tng các  lch bình phng


DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1: Bng tng hp các bài nghiên cu thc nghim theo các tiêu chí bin c
lp, bin nghiên cu và bin có ý ngha.
Bng 2.1. Bng tóm tt quan h v du gia bin c lp và bin ph thuc
Bng 3.1: iu chnh giá khi các công ty phát hành b sung niêm yt trên HoSE xp
theo th t thi gian t 01/01/2009 n 31/12/2011.
Bng 4.1: Thng kê mô t c bn ca các bin s
Bng 4.2: Ma trn tng quan gia các bin s
Bng 4.3: Kt qu kim nh Hausman
Bng 4.4: Kt qu hi quy mô hình tác ng c nh

DANH MC CÁC HÌNH

Hình 1.1: Mô hình các bin nghiên cu




MC LC

LI CAM OAN
LI CM N
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU - T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH
CHNG 1 GII THIU  TÀI NGHIÊN CU 1

1.1. LÝ DO NGHIÊN CU 1
1.2. XÁC NH VN  NGHIÊN CU: 2
1.3. MC TIÊU VÀ CÂU HI NGHIÊN CU 2
1.3.1 Mc tiêu nghiên cu: 2
1.3.2 Câu hi nghiên cu: 3
1.3.3 Gii hn phm vi nghiên cu: 3
1.4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU: 4
1.5. NI DUNG NGHIÊN CU VÀ KT CU LUN VN: 4
1.6. Ý NGHA VÀ NG DNG CA  TÀI NGHIÊN CU: 5
CHNG 2 CÁC NGHIÊN CU THC NGHIM V MI QUAN H GIA
THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ T SUT SINH L I
CHNG
KHOÁN 6
2.1 M!t s∀ nghiên cu th#c nghi∃m v% m∀i quan h∃ gi&a thông tin báo cáo tài
chính doanh nghi∃p và t∋ su(t sinh l)i chng khoán 6
2.2 Các gi∗ thuy+t nghiên cu: 18
2.2.1 H∃ s∀ l)i nhu,n ròng trên v∀n ch− s. h&u (ROE) 18
2.2.2 H∃ s∀ biên l)i nhu,n ròng (NPM) 19
2.2.3 Ch/ s∀ kh∗ n0ng thanh toán hi∃n hành (CR) 19
2.2.4 T∋ l∃ n) trên v∀n ch− s. h&u (DER) 20
2.2.5 Vòng quay t1ng tài s∗n (TATO) 20


2.2.6 T∋ l∃ giá c1 phi+u trên giá tr2 s1 sách (P/BV) 20
2.2.7 Quy mô công ty (SIZE) 21
CHNG 3 PHNG PHÁP NGHIÊN CU 24
3.1. Ph34ng pháp phân tích mô hình h5i quy vi d& li∃u dng b∗ng (panel
data) 24
3.1.1. Gii thi∃u s4 l3)c: 24
3.1.2. Mô hình h5i quy Pool 25

3.1.3. Mô hình tác 6!ng c∀ 62nh (Fixed Effects Model - FEM) 26
3.1.4. Mô hình tác 6!ng ng7u nhiên (Random Effects Model - REM) 26
3.1.5. So sánh và l#a ch8n FEM và REM 27
3.2. Mô hình th#c nghi∃m: 28
3.2.1. Mô hình h5i quy Pool: 29
3.2.2. Mô hình h5i quy vi tác 6!ng c∀ 62nh: 29
3.2.3. Mô hình h5i quy tác 6!ng ng7u nhiên: 30
3.2.4. Ki9m 62nh Hausman: 30
3.3. o l3:ng các bi+n trong mô hình nghiên cu 32
3.3.1 Bi+n ph thu!c: T∋ su(t sinh l)i chng khoán (RET) 32
3.3.2 i%u ch/nh giá khi tính toán t∋ su(t sinh l)i c1 phi+u: 33
3.3.3.Bi+n 6!c l,p: 39
3.4. ∀i t3)ng và phm vi nghiên cu: 41
3.5. Ph34ng pháp x; lý s∀ li∃u: 42
3.6. Lý gi∗i k+t qu∗ nghiên cu: 43
CHNG 4 PHÂN TÍCH D LIU VÀ KT QU NGHIÊN CU 45
4.1. Phân tích th∀ng kê mô t∗ c4 b∗n các bi+n s∀ 45
4.2. Phân tích t34ng quan: 47
4.3. K+t qu∗ h5i quy 48
4.3.1. L#a ch8n ph34ng pháp 3c l3)ng mô hình 48
4.3.2. K+t qu∗ h5i quy 48
4.3.3. Ki9m 62nh s# phù h)p c−a mô hình 50


4.4. Gi∗i thích các bi+n trong mô hình: 53
CHNG 5 KT LUN 61
5.1. K+t lu,n 61
5.2. Hn ch+ c−a 6% tài và các h3ng nghiên cu ti+p theo 62
5.2.1. Hn ch+ c−a 6% tài: 62
5.2.2. % xu(t h3ng nghiên cu ti+p theo 64

Ph lc A: D& li∃u quan sát 65
Ph lc B: Các k+t qu∗ h5i quy mô hình tác 6!ng c∀ 62nh 69

TÀI LIU THAM KHO
PHC LC A: D& li∃u quan sát
PH LC B: Các k+t qu∗ h5i quy mô hình tác 6!ng c∀ 62nh




CHNG 1
GII THIU  TÀI NGHIÊN CU
Ch34ng 6<u tiên c−a 6% tài gii thi∃u khái quát v% lý do, mc tiêu và câu hi
6=t ra, 6∀i t3)ng và phm vi nghiên cu, các ph34ng pháp nghiên cu s> 63)c s;
dng trong quá trình phân tích d& li∃u. Sau cùng là ý ngh?a và ng dng c−a 6% tài
nghiên cu.
1.1. LÝ DO NGHIÊN CU
Thông tin k+ toán t≅ các báo cáo tài chính có th9 mô t∗ tình trng c−a doanh
nghi∃p. Các báo cáo tài chính b2 ∗nh h3.ng b.i hai y+u t∀: hot 6!ng c−a các doanh
nghi∃p và h∃ th∀ng k+ toán áp dng b.i các công ty (Palepu, Healy & Bernard,
2004). Phân tích t∋ l∃ tài chính có th9 giúp các nhà 6<u t3 trong vi∃c 63a ra quy+t
62nh 6<u t3 và d# 6oán t34ng lai c−a doanh nghi∃p. Nó cΑng có th9 63a ra c∗nh báo
sm v% s# suy gi∗m c−a tình hình tài chính c−a doanh nghi∃p (Ohlson, 1980).
Th2 tr3:ng chng khoán Vi∃t Nam sau h4n 12 n0m hình thành và phát tri9n, s∀
nhà 6<u t3 tham gia th2 tr3:ng ngày càng t0ng lên, nhi%u nhà 6<u t3 6ã thành công
và thu 63)c không ít l)i nhu,n t≅ chng khoán. Tuy nhiên, có r(t ít nhà 6<u t3 Vi∃t
Nam d#a vào các ch/ s∀ hay mô hình 69 6<u t3, mà ch− y+u là 6<u t3 theo c∗m tính
ho=c 6<u t3 theo ng3:i khác (tính b<y 6àn).
Th:i gian g<n 6ây, m=c dù 6ã có nhi%u bi∃n pháp nh3ng th2 tr3:ng chng
khoán v7n diΒn bi+n phc tp, VN-Index có lúc r4i t# do, có lúc bi+n 6!ng th(t

th3:ng khó 6oán. ã có nhi%u nghiên cu phân tích nguyên nhân tác 6!ng 6+n th2
tr3:ng chng khoán, trong 6ó có ∗nh h3.ng c−a chu kΧ kinh t+, các bi+n 6!ng c−a
chu kΧ kinh t+, các bi+n 6!ng c−a kinh t+ th+ gii, bi+n 6!ng c−a th2 tr3:ng b(t 6!ng
s∗n, lãi su(t và các rào c∗n tác 6!ng 6+n th2 tr3:ng tài chính c−a Chính Ph−… Trong
6ó, m!t nguyên nhân quan tr8ng không th9 ph− nh,n là ki+n thc và tâm lý c−a nhà
6<u t3. Khi m!t nhà 6<u t3 thi+u ki+n thc v% th2 tr3:ng chng khoán, h8 dΒ r4i vào
tâm lý 6<u t3 theo c∗m tính, hay 6<u t3 theo tâm lý 6ám 6ông mà không có l,p
tr3:ng nh(t 62nh cho riêng mình. ó là 6i%u gii hn c−a h<u h+t các nhà 6<u t3
trên th2 tr3:ng chng khoán Vi∃t Nam nói riêng và các th2 tr3:ng chng khoán mi


n1i khác nói chung. Tuy nhiên, trong t34ng lai khi th2 tr3:ng chng khoán 6i vào
giai 6on phát tri9n 1n 62nh, các nhà 6<u t3 mu∀n t5n ti trên th2 tr3:ng c<n ph∗i
chuyên nghi∃p h4n trong hot 6!ng mua bán chng khoán, khi 6ó hi9u bi+t v% báo
cáo tài chính và t∋ su(t sinh l)i cΑng nh3 v,n dng các mô hình 6<u t3 tài chính
hi∃n 6i vào th2 tr3:ng chng khoán là m!t v(n 6% h+t sc quan tr8ng và c(p thi+t.
Ngoài ra, vi∃c l#a ch8n mô hình nào phù h)p vi th2 tr3:ng chng khoán Vi∃t Nam
vi nh&ng nét 6=c thù riêng bi∃t c−a m!t th2 tr3:ng mi n1i cΑng là m!t v(n 6% c<n
6=t ra.
Vi mc 6ích tìm hi9u và nghiên cu các thông tin t≅ báo cáo tài chính tác
6!ng 6+n t∋ su(t sinh l)i c−a các công ty nh3 th+ nào, tác gi∗ 6ã ch8n 6% tài “Các
nhân t∀ tài chính tác 6!ng 6+n t∋ su(t sinh l)i c1 phi+u niêm y+t trên th2 tr3:ng
chng khoán Tp.HCM” làm lu,n v0n t∀t nghi∃p.
1.2. XÁC NH VN  NGHIÊN CU:
Nh3 6ã 6% c,p . ph<n lý do ch8n 6% tài, vi∃c 63a ra m!t mô hình giúp c1 6ông
cΑng nh3 các nhà 6<u t3 cá nhân 3c l3)ng t∋ su(t sinh l)i c1 phi+u s> nh,n 63)c
t≅ vi∃c s; dng các thông tin t≅ báo cáo tài chính khi 6<u t3 là m!t v(n 6% thi+t
th#c. Có r(t nhi%u y+u t∀ tác 6!ng 6+n t∋ su(t sinh l)i c1 phi+u 63)c ch/ ra b.i
nh&ng nghiên cu tr3c 6ây, g5m c∗ y+u t∀ thu!c bên ngoài nh3 các hn ch+ pháp
lý, lãi su(t ngân hàng, y+u t∀ th2 tr3:ng…và y+u t∀ thu!c b∗n thân công ty nh3 quy

mô công ty, kh∗ n0ng sinh l)i, t∋ l∃ n) trong c(u trúc v∀n, y+u t∀ t0ng tr3.ng…T(t
c∗ các y+u t∀ này tác 6!ng 6+n t∋ su(t sinh l)i c1 phi+u theo nh&ng c(p 6! khác
nhau.
Trên nh&ng c4 s. v≅a nêu, v(n 6% nghiên cu c−a 6% tài là ch/ ra các y+u t∀
∗nh h3.ng thu!c v% b∗n thân công ty và c3:ng 6! tác 6!ng c−a chúng lên t∋ su(t
sinh l)i c1 phi+u niêm y+t trên th2 tr3:ng Tp.HCM t≅ ngu5n d& li∃u th c(p thu
th,p 63)c, t≅ 6ó áp dng mô hình 69 xác 62nh t∋ su(t sinh l)i. Ph<n ti+p theo 6% tài
s> 6i vào c th9 h4n qua vi∃c 6% ra mc tiêu và câu hi nghiên cu.
1.3. MC TIÊU VÀ CÂU HI NGHIÊN CU
1.3.1 Mc tiêu nghiên cu:


Bài vi+t nh∆m mc tiêu tìm hi9u, nghiên cu gi∗ thuy+t s# liên quan c−a
thông tin tài chính trong vi∃c gi∗i thích t∋ su(t l)i nhu,n chng khoán, ki9m chng
gi∗ thuy+t này ti th2 tr3:ng Vi∃t Nam. Phân tích s# ∗nh h3.ng c−a thông tin k+
toán nh3 l)i nhu,n sau thu+ trên v∀n ch− s. h&u, h∃ s∀ biên l)i nhu,n ròng, kh∗
n0ng thanh toán hi∃n hành, ch/ s∀ n) trên v∀n ch− s. h&u, vòng quay t1ng tài s∗n, t∋
l∃ giá c1 phi+u trên giá tr2 s1 sách và quy mô doanh nghi∃p
,… lên t∋ su(t sinh l)i
chng khoán c−a các doanh nghi∃p niêm y+t trên th2 tr3:ng chng khoán TP. HCM.
C th9:
- Nghiên cu các thông tin t≅ báo cáo tài chính doanh nghi∃p có hay không
s# tác 6!ng 6+n t∋ su(t sinh l)i c1 phi+u niêm y+t trên th2 tr3:ng
TP.HCM.
- o l3:ng và so sánh ∗nh h3.ng c−a t≅ng y+u t∀ 6ó lên t∋ su(t sinh l)i
chng khoán.
- Áp dng mô hình nh∆m 3c l3)ng t∋ su(t sinh l)i chng khoán t≅ vi∃c
thu th,p các d& li∃u sΕn có.
- Các g)i ý có th9 rút ra sau nghiên cu này.
1.3.2 Câu hi nghiên cu:

Vi mc tiêu nghiên cu 6ã trình bày . trên, 6% tài t,p trung cho vi∃c tr∗ l:i các
câu hi nghiên cu sau 6ây:
• Các y+u t∀ nào tác 6!ng có ý ngh?a 6+n t∋ su(t sinh l)i c1 phi+u niêm y+t
trên th2 tr3:ng Tp.HCM.
• C3:ng 6! ∗nh h3.ng c−a các y+u t∀ 6ó lên t∋ su(t sinh l)i nh3 th+ nào và
theo chi%u h3ng nào?
1.3.3 Gii hn phm vi nghiên cu:
Nói 6+n thông tin báo cáo tài chính c−a doanh nghi∃p, có r(t nhi%u ch/ tiêu có
th9 s; dng 69 6i di∃n cho bi+n s∀ này, t≅ các ch/ s∀ kh∗ n0ng thanh kho∗n, ch/ s∀
hot 6!ng, ch/ s∀ cân n), ch/ s∀ thu nh,p, 6+n các thông tin quy mô, t∀c 6! t0ng
tr3.ng doanh thu, qu∗n tr2 công ty,…. Tuy nhiên, trong phm vi nghiên cu c−a 6%
tài này, l)i nhu,n sau thu+ trên v∀n ch− s. h&u, h∃ s∀ biên l)i nhu,n ròng, kh∗ n0ng


thanh toán hi∃n hành, ch/ s∀ n) trên v∀n ch− s. h&u, vòng quay t1ng tài s∗n, t∋ l∃
giá c1 phi+u trên giá tr2 s1 sách và quy mô doanh nghi∃p 6i di∃n cho thông tin k+
toán.
1.4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
% tài s; dng ph34ng pháp nghiên cu 62nh l3)ng và áp dng ph34ng pháp
phân tích h5i quy d& li∃u b∗ng. Trong 6ó, các tác 6!ng 6=c tr3ng c−a phân tích d&
li∃u b∗ng nh3 tác 6!ng b(t bi+n và tác 6!ng ng7u nhiên theo 6∀i t3)ng nghiên cu
và theo th:i gian cΑng 63)c áp dng 69 phân tích ý ngh?a c−a các bi+n trong mô
hình.
D& li∃u s; dng trong lu,n v0n là d& li∃u th c(p thu th,p t≅ các công ty phi
tài chính niêm y+t trên sàn HoSE trong kho∗ng th:i gian t≅ 2009-2011, vi 60 công
ty có d& li∃u 6<y 6− trong giai 6on kh∗o sát. D& li∃u v% các bi+n nghiên cu: l)i
nhu,n sau thu+ trên v∀n ch− s. h&u (ROE), h∃ s∀ biên l)i nhu,n ròng (NPM), kh∗
n0ng thanh toán hi∃n hành (CR), ch/ s∀ n) trên v∀n ch− s. h&u (DER), vòng quay
t1ng tài s∗n (TATO), t∋ l∃ giá c1 phi+u trên giá tr2 s1 sách (PBV) và quy mô doanh
nghi∃p (SIZE)

6%u 63)c thu th,p t≅ báo cáo tài chính 63)c công b∀ c−a các công ty
niêm y+t.

Sau khi thu th,p các thông tin c<n thi+t, các d& li∃u s> 63)c tính toán và 63a
vào mô hình h5i quy 6a bi+n nh∆m xác 62nh các bi+n có ∗nh h3.ng, chi%u h3ng và
c3:ng 6! tác 6!ng c−a chúng 6+n t∋ su(t sinh l)i chng khoán.
1.5. NI DUNG NGHIÊN CU VÀ KT CU LUN VN:
Vi t(t c∗ các ý 6ã 63)c trình bày . trên, n!i dung c−a lu,n v0n s> bao g5m
n0m ch34ng:
Chng th nht: 6% tài gii thi∃u t1ng quan v% n!i dung nghiên cu, bao
g5m lý do nghiên cu, v(n 6% nghiên cu, câu hi và mc tiêu nghiên cu, ph34ng
pháp nghiên cu…
Chng hai: các gi∗ thuy+t liên quan 6+n n!i dung nghiên cu, cΑng nh3 các
nghiên cu trong n3c và n3c ngoài liên quan.


Chng ba: trình bày ph34ng pháp nghiên cu, 6o l3:ng các bi+n và thi+t k+
mô hình nghiên cu.
Chng bn: phân tích d& li∃u và trình bày k+t qu∗ nghiên cu.
Chng nm: rút ra các k+t lu,n và các m=t hn ch+ c−a 6% tài, 65ng th:i 6%
xu(t h3ng h3ng nghiên cu cho các nghiên cu ti+p theo.
1.6. Ý NGHA VÀ NG DNG CA  TÀI NGHIÊN CU:
Vi∃c th#c hi∃n nghiên cu 6% tài này có ý ngh?a quan tr8ng v% m=t khoa h8c
cΑng nh3 th#c tiΒn.
V% m=t khoa h8c, 6% tài góp ph<n tham gia vào vi∃c hoàn thi∃n mô hình xác
62nh các y+u t∀ tác 6!ng 6+n t∋ su(t sinh l)i chng khoán cho th2 tr3:ng Vi∃t Nam
v∀n có r(t ít nghiên cu chuyên sâu trong l?nh v#c này. Bên cnh 6ó, 6ây cΑng là
m!t nghiên cu vi mc tiêu ki9m nghi∃m li nh&ng k+t qu∗ nghiên cu tr3c 6ây
cΑng nh3 m. ra nh&ng thách thc mi cho nh&ng nghiên cu sau này mà 6% tài
ch3a làm 63)c.

V% m=t th#c tiΒn, k+t qu∗ nghiên cu là m!t tham kh∗o mang tính khoa h8c,
nghiêm túc cho các nhà 6<u t3 và c1 6ông công ty trong vi∃c 3c tính t∋ su(t sinh
l)i s> nh,n 63)c. T≅ 6ây, ph thu!c vào 6=c 6i9m c−a nhà 6<u t3 và mc tiêu mà h8
s> 63a ra các l#a ch8n trong vi∃c nΦm gi& hay t≅ b c1 phi+u.


CHNG 2
CÁC NGHIÊN CU THC NGHIM V MI QUAN H GIA
THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ T SUT SINH LI
CHNG KHOÁN
Γ ch34ng 1, 6% tài 6ã trình bày m!t cách tóm tΦt n!i dung lu,n v0n, t≅ lý do và
xác 62nh v(n 6% nghiên cu, 6+n vi∃c 6% ra câu hi và mc tiêu nghiên cu, thông
qua ph34ng pháp nghiên cu 6% xác 62nh k+t qu∗, thêm vào 6ó cΑng 6% c,p 6+n k+t
c(u và ý ngh?a lu,n v0n. Ti+p theo, ch34ng 2 s> t,p trung gii thi∃u các nghiên cu
th#c nghi∃m v% m∀i quan h∃ gi&a thông tin báo cáo tài chính và t∋ su(t sinh l)i
chng khoán. ây là ph<n c4 s. 6% tài xác 62nh các bi+n nghiên cu s> có m=t trong
mô hình h5i quy c−a mình. Ph<n ti+p theo s> trình bày các gi∗ thuy+t nghiên cu.
2.1 Mt s nghiên cu thc nghim v mi quan h gi!a thông tin báo cáo tài
chính doanh nghip và t∀ su#t sinh l∃i chng khoán
Ti Indonêsia, Robertus Tri Brata Jauhari (2003) 6ã nghiên cu v% s# tác 6!ng
c−a t∋ s∀ n) trên v∀n ch− s. h&u (DER), giá tr2 s1 sách (P/BV), l)i nhu,n trên v∀n
ch− s. h&u (ROE), ch/ s∀ giá trên thu nh,p (PER), t∋ l∃ chi tr∗ c1 tc (DPR) lên t∋
su(t sinh l)i chng khoán ti S. Giao d2ch chng khoán Jakarta. D& li∃u thu 63)c
t≅ Semarang PIPM và th2 tr3:ng Indonêsia Capital Diretory. M!t s∀ tiêu chí 6ã
63)c quy 62nh 69 l(y m7u và 34 m7u 6ã thu 63)c. Các kΗ thu,t h5i quy 6a bi+n
63)c s; dng 69 phân tích d& li∃u. K+t qu∗ tìm th(y 6ó là DER, P/BV, ROE và
DPR có m!t tác 6!ng 6áng k9 6∀i vi t∋ su(t sinh l)i chng khoán, trong khi 6ó
PER không có tác 6!ng 6áng k9 6∀i vi t∋ su(t sinh l)i chng khoán. ROE có m!t
tác 6!ng tích c#c và quan tr8ng trong lãi chng khoán . mc ý ngh?a 1%. DER và
DPR có m!t tác 6!ng 6áng k9 6∀i vi lãi chng khoán. DER có tác 6!ng tiêu c#c,

ng3)c li DPR có tác 6!ng tích c#c và quan tr8ng lên lãi chng khoán. P/BV có tác
6!ng tích c#c và quan tr8ng trong lãi chng khoán . mc ý ngh?a 10%. Phát hi∃n
này ng ý r∆ng nhà 6<u t3 ph∗i xem xét các ch/ tiêu tài chính nh3 DER, P/BV, ROE
và DPR khi 6<u t3 vào chng khoán.


CΑng . Indonesia, Dwi Martani, Mulyono, Rahfiani Khairurizka (2009) 6ã
kh∗o sát s# liên quan c−a thông tin k+ toán trong vi∃c gi∗i thích t∋ su(t l)i nhu,n
chng khoán. Bài nghiên cu s; dng kh∗ n0ng sinh l)i, tính thanh kho∗n, t∋ s∀ n),
ch/ s∀ th2 tr3:ng, quy mô và dòng ti%n 6i di∃n cho thông tin k+ toán. L)i nhu,n
g!p và l)i nhu,n th2 tr3:ng 6ã 6i%u ch/nh 63)c s; dng nh3 các bi+n t∋ su(t sinh l)i
c1 phi+u. M7u nghiên cu là các công ty trong ngành công nghi∃p ch+ to t≅ n0m
2003-2006 . th2 tr3:ng chng khoán Indonesia.
Mô hình h5i quy 63)c s; dng trong bài nghiên cu này nh3 sau:
RET = %
0
+ %
1
NPM + %
2
ROE + %
3
CR + %
4
DER + %
5
TATO + %
6
PBV + %
7

CFO/Sales + %
8
LogTA (1)
Bi+n ph thu!c bao g5m hai bi+n l)i nhu,n: su(t sinh l)i th2 tr3:ng 63)c 6i%u ch/nh
và su(t sinh l)i b(t th3:ng.
(1) Su(t sinh l)i th2 tr3:ng 6i%u ch/nh là t∋ su(t sinh l)i chng khoán tr≅ 6i su(t
sinh l)i th2 tr3:ng:


(2) Su(t sinh l)i b(t th3:ng là t∋ su(t sinh l)i chng khoán tr≅ 6i t∋ su(t sinh l)i
chng khoán kΧ v8ng:

Su(t sinh l)i kΧ v8ng 63)c suy ra t≅ mô hình th2 tr3:ng E(R
i
) = Ι
1
+ ϑ
1
R
m
Bi+n 6!c l,p bao g5m tám bi+n c th9 NPM (H∃ s∀ biên l)i nhu,n ròng), ROE (L)i
nhu,n trên v∀n ch− s. h&u), CR (Ch/ s∀ kh∗ n0ng thanh toán hi∃n hành), DER (N)
trên v∀n ch− s. h&u), TATO (Vòng quay t1ng tài s∗n), PBV (t∋ l∃ giá c1 phi+u trên
giá tr2 s1 sách), TA (T1ng tài s∗n), CFO/Sales (Dòng ti%n t≅ hot 6!ng trên doanh
thu).


Nghiên cu 63a ra nh&ng k+t lu,n quan tr8ng nh3:
 Có th9 k+t lu,n r∆ng ch/ s∀ tài chính, kích th3c công ty và dòng ti%n t≅ hot
6!ng cùng ∗nh h3.ng lên l)i nhu,n th2 tr3:ng 6i%u ch/nh và l)i nhu,n b(t

th3:ng. S# bi+n 6!ng c−a l)i nhu,n 63)c gi∗i thích t∀t nh(t b∆ng d& li∃u quý
2.
 Các bi+n mà có ý ngh?a phù h)p lên l)i nhu,n 6i%u ch/nh và l)i nhu,n b(t
th3:ng là các ch/ s∀ kh∗ n0ng sinh l:i (NPM và ROE), TATO, và t∋ s∀ giá
tr2 th2 tr3:ng (PBV). i%u này cho th(y r∆ng theo quan 6i9m c−a nhà 6<u t3
thì ch/ s∀ tài chính h&u dng 69 63a ra quy+t 62nh 6<u t3.
Hobarth (2006) nghiên cu m∀i t34ng quan gi&a các ch/ s∀ tài chính và tính hi∃u
qu∗ c−a 1.672 công ty niêm y+t Hoa KΧ trong kho∗ng th:i gian t≅ 1986 6+n 2004
b∆ng cách s; dng 17 ch/ s∀ tài chính và ba bi+n 69 6o l3:ng hi∃u qu∗ c−a doanh
nghi∃p, c th9 là hi∃u qu∗ hot 6!ng trên th2 tr3:ng (6o b.i mc thay 61i c−a giá c5
phi+u), tính hi∃u qu∗ dòng ti%n (6o b∆ng c1 tc ti%n m=t phân ph∀i cho các c1 6ông),
và l)i nhu,n th#c hi∃n 6o b∆ng l)i tc 6<u t3. Vi∃c l#a ch8n 17 bi+n nh3 các ch/ s∀
ti%m n0ng m!t ph<n d#a vào các nghiên cu tr3c 6ây và m!t ph<n d#a trên nh&ng
xem xét c−a tác gi∗. Bài nghiên cu s; dng d& li∃u b∗ng 69 phân tích vi các h∃ s∀
hi∃u ng c∀ 62nh b∆ng cách s; dng kΗ thu,t sai s∀ ít nh(t. Ngoài ra, m!t bài ki9m
tra 6=c 6i9m kΗ thu,t 63)c ti+n hành 69 quy+t 62nh xem m!t hi∃u ng ng7u nhiên
hay c∀ 62nh 63)c s; dng. K+t qu∗ cho th(y các công ty vi ch/ s∀ t∋ l∃ th(p giá k+
toán trên giá tr2 tr3:ng, qu∗n lý v∀n l3u 6!ng hi∃u qu∗, thanh kho∗n th(p, nhi%u v∀n
c1 ph<n và n) ph∗i tr∗ ít h4n, và l)i nhu,n gi& li cao cho các mc 6ích tái 6<u t3 s>
có hot 6!ng l)i nhu,n t∀t h4n 6o b∆ng l)i tc 6<u t3. Các công ty có ý ki+n không
6− tiêu chuΚn t≅ ki9m toán viên, n) nhi%u h4n và v∀n ch− s. h&u ít h4n, ít tài s∗n và
l)i nhu,n gi& li th(p có tính hi∃u qu∗ dòng ti%n t∀t h4n (6o b∆ng c1 tc ti%n m=t).
H4n n&a, các doanh nghi∃p có t∋ l∃ giá k+ toán trên giá th2 tr3:ng th(p, qu∗n lý v∀n
l3u 6!ng hi∃u qu∗, nhi%u v∀n c1 ph<n và n) ph∗i tr∗ ít h4n, t1ng tài s∗n th(p, và t∋
su(t EBIT cao có tính hi∃u qu∗ th2 tr3:ng t∀t h4n (63)c 6o b.i nh&ng thay 61i trong


giá c1 phi+u). K+t qu∗ 6ã ch/ ra r∆ng, có t5n ti m!t m∀i quan h∃ gi&a hi∃u su(t c−a
công ty và các ch/ s∀ tài chính.
Nghiên cu khác v% thông tin k+ toán 69 d# 6oán l)i nhu,n trên c1 ph<n cΑng

63)c ti+n hành ti Indonesia. Daniat và Suhairi (2006) cho th(y r∆ng dòng ti%n t≅
hot 6!ng 6<u t3, l)i nhu,n g!p, và kích th3c c−a công ty ∗nh h3.ng 6áng k9 6+n
l)i nhu,n kΧ v8ng trên c1 phi+u. M=t khác, dòng ti%n t≅ hot 6!ng không ∗nh
h3.ng 6áng k9 6+n l)i nhu,n kì v8ng. Meythi (2006) nghiên cu 100 công ty s∗n
xu(t . BEJ trong 1999-2002 và k+t lu,n, vi l)i nhu,n 1n 62nh nh3 m!t bi+n s∀ can
thi∃p, dòng ti%n t≅ hot 6!ng kinh doanh không ∗nh h3.ng 6+n giá c1 phi+u.
Ti MΗ, Lev và Thiagarajan (1993) th#c hi∃n m!t nghiên cu v% m∀i t34ng
quan gi&a 12 bi+n c4 b∗n và l)i nhu,n b(t th3:ng c−a doanh nghi∃p trong giai 6on
1974-1988, b∆ng cách s; dng các thay 61i trong hàng t5n kho, các kho∗n ph∗i thu,
v∀n chi tiêu, R&D, t∋ su(t sinh l)i, doanh thu và chi phí hành chính, cung c(p ph∗i
thu khó 6òi, thu+ hi∃u qu∗, phi+u 6=t hàng, l#c l3)ng lao 6!ng, thu nh,p LIFO, và
ki9m toán 6− 6i%u ki∃n nh3 là các bi+n 6!c l,p. K+t qu∗ cho th(y thay 61i trong
hàng t5n kho, ph∗i thu, chi phí v∀n, t∋ su(t l)i nhu,n, bán hàng và chi phí hành
chính, phi+u 6=t hàng ∗nh h3.ng 6áng k9 6+n l)i nhu,n, vi Ι = 5%. H8 cΑng quan
sát th(y r∆ng s# t34ng quan gi&a l)i nhu,n và bi+n c4 b∗n s> mnh m> h4n khi xét
6+n nh&ng bi+n s∀ kinh t+ v? mô nh3 t∋ l∃ lm phát và t0ng tr3.ng GNP.
Abarbanell và Bushee (1998) 6ã ki9m tra r∆ng vi∃c áp dng phân tích c4 b∗n có
th9 mang li l)i nhu,n 6áng k9 nào không. S; dng m!t b! t,p h)p các tín hi∃u
ph∗n ánh quy tΦc truy%n th∀ng c−a phân tích c4 b∗n liên quan 6+n nh&ng nh&ng
thay 61i x∗y ra cùng lúc trong hàng t5n kho, các tài kho∗n ph∗i thu, l)i nhu,n g!p,
chi phí bán hàng, chi phí v∀n, các mc thu+ su(t hi∃u qu∗, ph34ng pháp ki9m kê,
trình 6! ki9m toán, và n0ng su(t lao 6!ng c−a l#c l3)ng bán hàng, bài vi+t l,p nên
nh&ng danh mc 6<u t3 ki+m 63)c l)i nhu,n b(t th3:ng trung bình 12 tháng tích
lΑy 6ã 6i%u ch/nh quy mô 13,2%. Nghiên cu s; dng d& li∃u t≅ 9.764 công ty
trong th:i gian 1974-1988.
Bài vi+t 6ã trình bày b∆ng chng cho th(y nh&ng tín hi∃u d#a trên s∀ li∃u k+


toán 63)c xác 62nh 69 ph∗n ánh nh&ng khái ni∃m quen thu!c v% phân tích c4 b∗n có
th9 63)c s; dng 69 d# 6oán l)i nhu,n b(t th3:ng trong t34ng lai. K+t qu∗ cho th(y

thay 61i trong hàng t5n kho, t1ng l)i nhu,n, bán hàng và chi phí hành chính cung
c(p thông tin v% l)i nhu,n trong t34ng lai c−a doanh nghi∃p liên k+t vi thu nh,p
công b∀ trong t34ng lai. Trong s∀ t(t c∗ các bi+n trong nghiên cu này, nh&ng thay
61i trong hàng t5n kho, chi phí v∀n, thu+ su(t hi∃u qu∗ là các ch/ s∀ mnh trong vi∃c
d# 6oán thu nh,p t34ng lai c−a công ty. Các tín hi∃u liên quan 6+n nh&ng thay 61i
trong t∋ su(t l)i nhu,n g!p và chi phí bán hàng cΑng xu(t hi∃n 69 nΦm bΦt thông tin
ít 63)c s; dng b.i th2 tr3:ng v% thu nh,p m!t n0m và/ho=c r−i ro. H<u h+t l)i
nhu,n b(t th3:ng x∗y ra trong th:i gian tr3c và sau khi thông báo thu nh,p trong
n0m.
Nh&ng k+t qu∗ khác nhau 6+n t≅ nghiên cu th#c hi∃n b.i Warfrield và Wild
(1992) cho th(y b∆ng chng th#c nghi∃m v% m∀i t34ng quan trái chi%u gi&a kh∗
n0ng gi∗i thích các kho∗n thu nh,p c−a doanh nghi∃p và 6! dài c−a kΧ báo cáo. S;
dng báo cáo quý t≅ 24.150 công ty trong giai 6on 1983-1986 làm m7u, h8 k+t
lu,n r∆ng sc mnh gi∗i thích c−a thu nh,p trong vi∃c gi∗i thích l)i nhu,n trong m!t
báo cáo hàng quý là ch/ có 25% báo cáo bán niên, và ít h4n 10% c−a báo cáo hàng
n0m. R
2
6ã 6i%u ch/nh trong l)i nhu,n hàng quý là ít h4n 1%, nh3ng h4n 39% trong
4 n0m thu nh,p.
D#a trên m!t nghiên cu c−a Lev, Thiagarajan (1993), Anggraini, Setiawati
và Desembriarto (2004) 6ã c∀ gΦng 69 tìm hi9u các ∗nh h3.ng c−a bi+n c4 b∗n v%
l)i nhu,n b(t th3:ng trong th:i gian kh−ng ho∗ng và giai 6on không kh−ng ho∗ng.
Th:i gian nghiên cu là 1995-2002, n0m 1998 63)c coi là giai 6on kh−ng ho∗ng.
Bài vi+t này s; dng b∗y bi+n c4 b∗n: hàng t5n kho, các kho∗n ph∗i thu, l)i nhu,n
g!p, ti+p th2 và chi phí hành chính, tr) c(p tài kho∗n ph∗i thu khó 6òi liên quan 6+n
bán hàng, thu+ hi∃u qu∗, t∋ l∃ và trình 6! ki9m toán. Trong giai 6on kh−ng ho∗ng,
ch/ l)i nhu,n g!p ∗nh h3.ng 6+n l)i nhu,n b(t th3:ng m!t cách 6áng k9, trong khi
. giai 6on không kh−ng ho∗ng hàng t5n kho, báo cáo tài chính, và trình 6! ki9m
toán có ∗nh h3.ng 6+n l)i nhu,n b(t th3:ng. i%u quan tr8ng là R
2

6i%u ch/nh th(p


ch/ có 0,5% (6∀i vi giai 6on kh−ng ho∗ng) và 0,8% (6∀i vi kho∗ng th:i gian
không kh−ng ho∗ng). i%u này cho th(y kh∗ n0ng th(p c−a tín hi∃u c4 b∗n 69 gi∗i
thích bi+n 61i s# l)i nhu,n trong th2 tr3:ng v∀n.
Manao và Nur (2001) quan sát th(y m∀i quan h∃ gi&a t∋ l∃ tài chính và l)i
nhu,n c1 phi+u trong th:i gian kh−ng ho∗ng kinh t+ Indonesia b∆ng cách thêm vào
quy mô doanh nghi∃p nh3 là m!t bi+n. S; dng 120 công ty s∗n xu(t 63)c li∃t kê
trên BEJ n0m 2004 nh3 là m!t m7u, nghiên cu này s; dng các ch/ tiêu tài chính
(QR, Tato, CLTA, Ldta, GPM, ROE, PBV và EPS). Nh&ng công ty này 63)c chia
thành ba loi kích cΛ (nh, v≅a và ln) d#a trên t1ng tài s∗n. K+t qu∗ cho th(y PBV
và EPS có ∗nh h3.ng 6áng k9 trên t(t c∗ các mô hình.
Sparta và Februwaty (2005) 6ã nghiên cu ∗nh h3.ng c−a ROE, EPS, và
CFO lên l)i nhu,n c1 phi+u c−a ngành s∗n xu(t công nghi∃p trong BEJ b∆ng cách
s; dng d& li∃u c−a 32 công ty s∗n xu(t trong th:i gian 1999-2002. K+t qu∗ cho
th(y ROE ch/ ∗nh h3.ng 6áng k9 6+n l)i nhu,n chng khoán (Ι = 5%) trong khi
EPS và CFO có tác 6!ng tiêu c#c không 6áng k9 trên l)i nhu,n chng khoán.
Mais (2005) th#c hi∃n nghiên cu v% ∗nh h3.ng c−a t∋ l∃ tài chính, bao g5m
c∗ NPM, ROA, ROE, DER, và EPS, giá c1 phi+u c−a các công ty 63)c li∃t kê trên
Index Jakarta H5i giáo n0m 2004. K+t qu∗ c−a nghiên cu này gi∗i thích r∆ng th∀ng
kê t(t c∗ các bi+n ngoi tr≅ DER là 6áng k9 và có tác 6!ng tích c#c 6+n giá c1
phi+u.
Kennedy (2005) phân tích hi∃u qu∗ c−a ROA, ROE, EPS, t∋ su(t l)i nhu,n,
doanh thu tài s∗n, DTA, DER trên l)i nhu,n chng khoán b∆ng cách s; dng các
m7u c1 phi+u t≅ ch/ s∀ 45 LQ trong BEJ trong giai 6on 2001-2002. Nghiên cu
này phát hi∃n ra Tato, ROA, EPS, và DER có tác 6!ng tích c#c, trong khi ROE và
DTA có tác 6!ng tiêu c#c, lên l)i nhu,n c1 phi+u. Tuy nhiên, t(t c∗ các bi+n 63)c
th∀ng kê r∆ng không ∗nh h3.ng l)i nhu,n chng khoán.
Roswati (2007) nghiên cu ∗nh h3.ng c−a CR, TATO, DER, ROE, EPS, và

PBV trên giá c1 phi+u c−a ngành s∗n xu(t công nghi∃p vi n0m ti9u ngành công
nghi∃p bao g5m c∗ th#c phΚm, bán lΜ và 65 u∀ng, thu∀c lá, ô tô, và d3)c phΚm. Các


k+t qu∗ cho th(y các ch/ tiêu tài chính 6áng k9 trong ngành công nghi∃p bán lΜ là
ROE, EPS, và PBV, th#c phΚm và 65 u∀ng là EPS và PBV; trong ngành công
nghi∃p thu∀c lá là CR, TATO, DER, EPS và PBV, ngành công nghi∃p ô tô là DER,
ROE, EPS, và PBV; trong khi trong ngành công nghi∃p d3)c phΚm là CR, EPS, và
PBV. Trong n0m ngành công nghi∃p t1ng th9, các t∋ l∃ tài chính có ∗nh h3.ng là
TATO, DER, EPS, và PBV. H4n n&a, nghiên cu này cho th(y s# dao 6!ng c−a giá
c1 phi+u trung bình v7n có th9 63)c gi∗i thích c=n k> b∆ng t∋ l∃ tài chính trong giai
6on 1-3 tháng sau khi phát hành báo cáo tài chính hàng n0m.
Hamzah (2007) 6ã phân tích m∀i t34ng quan gi&a t∋ l∃ tài chính, bao g5m c∗
t∋ l∃ thanh kho∗n (t∋ l∃ hi∃n ti), l)i nhu,n t∋ l∃ (Return on Investment), t∋ l∃ hot
6!ng (T1ng tài s∗n trên doanh thu), và t∋ l∃ kh∗ n0ng tr∗ n) (N) trên v∀n ch− s.
h&u), và c∗ lãi v∀n (lΝ) và c1 tc trong 135 công ty s∗n xu(t 63)c li∃t kê trên
Jakarta Stock Exchange. Nghiên cu này phát hi∃n ra r∆ng t(t c∗ các t∋ l∃ này có
m∀i t34ng quan thu,n vi t0ng v∀n (lΝ). Tuy nhiên, ch/ có ch/ s∀ hi∃n hành là có ý
ngh?a th∀ng kê (Ι = 5%). H4n n&a, m∀i t34ng quan vi t∋ l∃ c1 tc, ch/ có vòng
quay t1ng tài 63)c chng minh là 6áng k9 (Ι = 10%).
Witkowska (2005) xem xét m∀i quan h∃ gi&a l)i nhu,n t34ng lai c−a c1
phi+u và nh&ng ch/ s∀ c4 b∗n dành cho các công ty 63)c niêm y+t trên sàn giao d2ch
chng khoán Warsaw . Ba Lan. Bài nghiên cu s; dng phân tích th#c nghi∃m d#a
trên mô hình d& li∃u c−a 187 công ty trong kho∗ng th:i gian t≅ 1999 6+n 2003 ch/
ra r∆ng c1 tc t34ng lai c−a c1 phi+u ch− y+u liên quan 6+n 3 ch/ s∀ c4 b∗n là l)i
nhu,n bán hàng, chi phí bán hàng và qu∗n lý, ROA. C1 tc cΑng quan h∃ r(t m,t
thi+t vi t∋ l∃ P/E (h∃ s∀ giá trên thu nh,p). H<u h+t các m∀i quan h∃ này không
6úng trong ngΦn hn. Trong dài hn thì t<m quan tr8ng c−a các bi+n s∀ c4 b∗n s>
63)c th9 hi∃n rõ h4n.
Tr3:ng h)p 1 n0m tr. lên: 3 ch/ s∀ (l)i nhuân bán hàng, chi phí bán hàng và

qu∗n lý, ROA) là r(t quan tr8ng, t≅ 3 tháng tr. lên nên xem xét kΗ các ch/ s∀ l)i
nhu,n bán hàng và 6òn bΚy tài chính, trong tr3:ng h)p 1 tháng tr. lên ch/ nên xem
xét 6òn bΚy tài chính. Các phát ki+n trên 6ã chng minh cho gi∗ thuy+t r∆ng phân


tích c4 b∗n ch/ dùng cho 6<u t3 dài hn. Ngoài các nhân t∀ r−i ro c−a mô hình Fama
và Frech, ch/ duy nh(t ch/ s∀ P/E là có ý ngh?a quan tr8ng trong vi∃c gi∗i thích c1
tc trong t34ng lai c−a c1 phi+u. Tuy nhiên, mc ∗nh h3.ng c−a nó trong vi∃c xác
62nh c1 tc 1 n0m tr. lên thì không h% nh.
M!t nghiên cu v% t∋ l∃ PBV 63)c th#c hi∃n b.i Utama và ∗o Sentosa
(1998) trên 128 công ty niêm y+t trên Jakarta Stock Exchange vào n0m 1995.
Nghiên cu này chng minh r∆ng t∋ l∃ PBV có th9 63)c s; dng trong vi∃c thi+t l,p
chi+n l3)c 6<u t3, vì b∆ng cách s; dng t∋ l∃ PBV, nhà 6<u t3 có th9 d# 6oán c1
phi+u s> b2 6ánh giá th(p và 62nh giá quá cao 69 h8 có th9 6t 63)c l)i nhu,n 6áng
k9. H4n n&a, nghiên cu này cΑng th∗o lu,n v% các y+u t∀ c4 b∗n ∗nh h3.ng 6+n
PBV là bao g5m ROE, tri9n v8ng t0ng tr3.ng, mc 6! r−i ro, chính sách c1 tc. K+t
qu∗ xác nh,n r∆ng ch/ ROE là có m∀i t34ng quan thu,n vi PBV nh(t quán và 6áng
k9.
M!t s∀ nhà nghiên cu 6ã 63)c nghiên cu v% tác 6!ng c−a thông tin v% l3u
l3)ng ti%n m=t. Manurung (1998) 6ã phân tích tác 6!ng c−a dòng ti%n vào chng
khoán l)i nhu,n b∆ng cách s; dng d& li∃u t≅ 40 công ty niêm y+t trên th2 tr3:ng
chng khoán Jakarta trong n0m 1994 và 1995. ó là k+t lu,n r∆ng s# t34ng quan
gi&a l3u chuy9n ti%n t∃, 6i%u hành, 6<u t3 và hot 6!ng tài chính, và l)i nhu,n
chng khoán y+u, nh3ng tr. nên mnh m> h4n mΝi n0m. T34ng quan vi dòng ti%n
t≅ hot 6!ng kinh doanh là tích c#c, nh3ng th∀ng kê không 6áng k9 cho c∗ hai n0m
1994 và giai 6on 1995. H4n n&a, m∀i t34ng quan vi dòng ti%n t≅ hot 6!ng 6<u
t3 và tài chính là tích c#c trong n0m 1994 và tiêu c#c trong n0m 1995, và theo
th∀ng kê thì không 6áng k9 cho c∗ hai n0m.
Nghiên cu khác v% dòng ti%n 63)c th#c hi∃n b.i Daniati và Suhairi (2006)
vi công ty ô tô và d∃t may niêm y+t trên th2 tr3:ng chng khoán Jakarta n0m 1999-

2004 nh3 m7u. H8 6ã phân tích có hay không thông tin v% dòng ti%n (6i%u hành,
6<u t3 và tài chính), l)i nhu,n g!p, và kích th3c c−a công ty ∗nh h3.ng 6+n l)i c1
phi+u c−a doanh nghi∃p 6áng k9. K+t qu∗ chng minh r∆ng dòng ti%n t≅ hot 6!ng
6<u t3, l)i nhu,n g!p, và kích th3c c−a công ty liên quan 6áng k9 vi l)i nhu,n


chng khoán, trong khi dòng ti%n t≅ hot 6!ng kinh doanh không ∗nh h3.ng 6+n l)i
nhu,n m!t cách 6áng k9.
Nghiên cu v% tài chính cho th(y r∆ng 6=c 6i9m c−a doanh nghi∃p (ví d nh3
t0ng tr3.ng, hi∃u qu∗ s; dng, quy mô công ty) có th9 d# 6oán giá c1 phi+u trong
t34ng lai. Johnson và Soenen (2003) 6ã phân tích 478 công ty ti MΗ trong th:i
gian 1982-1998 và k+t lu,n công ty ln và l)i nhu,n vi chi phí qu∗ng cáo cao có
k+t qu∗ t∀t h4n trong ba ch/ s∀ 6o.
Bên cnh nh&ng nghiên cu th#c nghi∃m . n3c ngoài, ti Vi∃t Nam tác gi∗
còn tìm th(y tài li∃u 6% c,p 6+n su(t sinh l)i c−a chng khoán cΑng nh3 công thc
xác 62nh t∋ su(t sinh l)i chng khoán (NguyΒn Anh Phong, Tp chí Phát tri9n Kinh
t+ s∀ 264 tháng 10 n0m 2012). Bài nghiên cu 6ánh giá ∗nh h3.ng c−a thanh kho∗n
và r−i ro thanh kho∗n lên su(t sinh l:i các c1 phi+u niêm y+t ti th2 tr3:ng chng
khoán Vi∃t Nam. Nghiên cu 6o tính thanh kho∗n b∆ng ba cách khác nhau: th nh(t
là 6o b∆ng t∋ l∃ gi&a s∀ l3)ng c1 phi+u giao d2ch chia cho s∀ l3)ng c1 phi+u 6ang
l3u hành (turnover), giá tr2 giao d2ch bình quân trong tháng c−a c1 phi+u và t∋ l∃
gi&a giá tr2 giao d2ch bình quân trong tháng so vi giá tr2 giao d2ch bình quân toàn
th2 tr3:ng. Bài nghiên cu cho th(y t∋ l∃ gi&a s∀ l3)ng c1 phi+u giao d2ch chia cho
s∀ l3)ng c1 phi+u 6ang l3u hành không có ∗nh h3.ng 6+n su(t sinh l:i và r−i ro các
c1 phi+u niêm y+t, ng3)c li hai ch/ s∀ thanh kho∗n còn li có quan h∃ vi su(t sinh
l:i, trong khi ch/ s∀ beta có quan h∃ khá m: nht 6+n su(t sinh l:i c−a các c1 phi+u.
Su(t sinh l:i c−a c1 phi+u (
R
i
) và danh mc th2 tr3:ng (R

m
) l<n l3)t 63)c tính b.i
công thc
sau:
1
1
/
−
−
−
=
t
tt
mi
P
PP
RR
, trong 6ó P
t
và P
t-1
là mc giá cu∀i tháng này và
mc giá cu∀i tháng tr3c
.







B∗ng 1.1: B∗ng t1ng h)p các bài nghiên cu th#c nghi∃m theo các tiêu chí bi+n 6!c
l,p, bi+n nghiên cu và bi+n có ý ngh?a:
Bài nghiên cu

Bi&n ∋c l(p Bi&n ph thuc Bi&n có ý ngh)a
Robertus Tri
Brata Jauhari
(2003)
T∋ su(t sinh l)i
chng khoán
T∋ s∀ n) trên v∀n ch− s. h&u
(DER), h∃ s∀ giá c1 phi+u/giá tr2
s1 sách (P/BV), l)i nhu,n trên
v∀n ch− s. h&u (ROE), ch/ s∀
giá trên thu nh,p (PER), t∋ l∃
chi tr∗ c1 tc (DPR)
DER, P/BV, ROE
và DPR
Dwi Martani,
Mulyono,
Rahfiani
Khairurizka
(2009)
L)i nhu,n
chng th2
tr3:ng 63)c
6i%u ch/nh và
l)i nhu,n b(t
th3:ng
(T∋ su(t sinh

l)i chng
khoán)
NPM (H∃ s∀ biên l)i nhu,n
ròng), ROE (L)i nhu,n trên v∀n
ch− s. h&u), CR (Ch/ s∀ kh∗
n0ng thanh toán hi∃n hành),
DER (N) trên v∀n ch− s. h&u),
TATO (Vòng quay t1ng tài s∗n
trên doanh thu), PBV (Giá tr2 s1
sách), TA (T1ng tài s∗n),
CFO/Sales (Dòng ti%n t≅ hot
6!ng trên doanh thu)
Kh∗ n0ng sinh l:i
(NPM và ROE),
TATO, và h∃ s∀
giá c1 phi+u/ giá
tr2 s1 sách (PBV)
O’Conor (1973)

T∋ su(t sinh l)i
chng khoán
33 ch/ s∀ tài chính T1ng n) ph∗i
tr∗/giá tr2 ròng,
thu nh,p t≅ c1
phi+u ph1 thông
6+n giá tr2 ròng,
dòng ti%n t≅ s∀ c1
phi+u ph1 thông,
n) ngΦn hn,
hàng t5n kho,

EPS 6+n giá c1
phi+u
Lev và
Thiagarajan
(1993)
L)i nhu,n b(t
th3:ng
Thay 61i trong hàng t5n kho,
các kho∗n ph∗i thu, v∀n chi tiêu,
R & D, t∋ su(t sinh l)i, doanh
thu & chi phí hành chính, cung
c(p ph∗i thu khó 6òi, thu+ hi∃u
qu∗, phi+u 6=t hàng, l#c l3)ng
lao 6!ng, thu nh,p LIFO, và
ki9m toán
Thay 61i trong
hàng t5n kho,
ph∗i thu, chi phí
v∀n, t∋ su(t l)i
nhu,n, bán hàng
và chi phí hành
chính, phi+u 6=t
hàng