I
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
TRNG TH NGC MAI
HOÀN THIN HUY NG VN TI NGÂN
HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM CHI NHÁNH S GIAO DCH 2
Chuyên ngành : KINH T TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
TP.H CHÍ MINH - NM 2011
II
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan: Lun vn “Hoàn thin huy đng vn ti Ngân hàng u t
và Phát trin Vit Nam Chi nhánh S giao dch 2” là công trình nghiên cu ca
riêng tôi.
Các s liu đc s dng trung thc. Kt qu nghiên cu đc trình bày
trong lun vn này cha tng đc công b ti bt k công trình nào khác.
Tôi xin chân thành cm n GS.TS Dng Th Bình Minh đã tn tình hng
dn tôi hoàn thành tt lun vn này.
Tác gi
lun vn
TRNG TH NGC MAI
III
MC LC
TRANG PH BÌA I
LI CAM OAN I
MC LC III
DANH MC CÁC CH VIT TT VII
DANH MC CÁC BNG BIU VIII
DANH MC CÁC HÌNH, BIU IX
LI M U 1
1. Lý do la chn đ tài: 1
2. Mc tiêu nghiên cu: 2
3. i tng và phm vi nghiên cu: 2
4. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu: 2
5. Phng pháp nghiên cu: 2
6. B cc ca lun vn: 2
CHNG 1: LÝ LUN C BN V HUY NG VN TI NGÂN HÀNG
THNG MI 4
1.1. NGUN VN TRONG HOT NG KINH DOANH CA NHTM 4
1.1.1. Vn ch s hu 4
1.1.2. Ngun vn huy đng 5
1.1.3. Ngun vn đi vay 6
1.1.4. Các ngun khác 7
1.2. CÁC HÌNH THC HUY NG VN CA NHTM 8
1.2.1. Tin gi ca khách hàng 8
1.2.2. To vn qua phát hành công c n 9
1.2.3. Vn vay t các ngân hàng và các t chc tín dng khác 9
IV
1.2.4. To vn qua các hình thc khác 10
1.3. HIU QA HUY NG VN TRONG HOT NG KINH DOANH
CA NHTM 10
1.3.1. Khái nim hiu qu huy đng vn ca ngân hàng thng mi 10
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu huy đng vn ca NHTM 10
1.3.3. Các nhân t nh hng đn hiu qu huy đng vn ca NHTM 16
1.4. RI RO TRONG CÔNG TÁC HUY NG VN CA NHTM 18
1.4.1. Ri ro lãi sut 18
1.4.2. Ri ro thanh khon 20
1.5. KINH NGHIM HUY NG VN CA MT S NGÂN HÀNG TRÊN
TH GII VÀ BÀI HC KINH NGHIM CHO BIDV CN SGD2 21
1.5.1. Kinh nghim ca Ngân hàng Bangkok – Thái
Lan
21
1.5.2. Kinh nghim ca ngân hàng
Standard Chartered
– S
i
n
g
ap
o
r
e
22
1.5.3. Bài hc kinh nghim cho BIDV CN SGD2 23
KT LUN CHNG 1 25
CHNG 2: THC TRNG HUY NG VN TI BIDV CHI NHÁNH SGD2 26
2.1. GII THIU V NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VN CN
SGD2 26
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca BIDV CN SGD2 26
2.1.2. C cu t chc ca BIDV CN SGD2 27
2.2. THC TRNG HUY NG VN TI BIDV CN SGD2 T 2007-2011 29
2.2.1. Các hình thc huy đng vn ti BIDV CN SGD2 29
2.2.2. Hiu qa huy đng vn ti BIDV CN SGD2 32
2.2.3. Các dch v h tr huy đng vn 45
2.2.4. Các ri ro trong công tác huy đng vn ti BIDV CN SGD2 47
V
2.3. PHÂN TÍCH MA TRN SWOT V DCH V HUY NG VN CA
BIDV CN SGD2 49
2.3.1. im mnh(Strengths) 49
2.3.2. im yu (Weaknesses) 50
2.3.3. C hi (Opportunities) 51
2.3.4. Thách thc(Threats) 52
2.3.5. Ma trn SWOT ca BIDV CN SGD2 53
2.4. ÁNH GIÁ THC TRNG HUY NG VN TI BIDV CN SGD2 54
2.4.1. Nhng kt qa đt đc 54
2.4.2. Nhng hn ch 56
2.4.3. Nguyên nhân 56
KT LUN CHNG 2 62
CHNG 3: CÁC GII PHÁP HOÀN THIN HUY NG VN TI BIDV CHI
NHÁNH SGD2 63
3.1. Các đnh hng hat đng huy đng vn ca BIDV CN SGD2 63
3.1.1. Mc tiêu 63
3.1.2. Ni dung đnh hng 64
3.2. Nhng kin ngh tm v mô 65
3.2.1. Kin ngh vi chính ph 65
3.2.2. Kin ngh vi ngân hàng nhà nc 67
3.2.3. Kin ngh vi Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam 68
3.2.4. Kin ngh vi Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam CN SGD2 68
3.3. Mt s gii pháp hoàn thin huy đng vn ti BIDV CN SGD2 đn nm
2015 69
3.3.1. V hình thc huy đng vn 69
3.3.2. V quy mô ngun vn huy đng 72
3.3.3. V c cu vn huy đng 73
3.3.4. V ri ro trong huy đng vn 73
VI
3.4. Nâng cao hiu qa huy đng vn 74
3.4.1. Thc hin chin lc cnh tranh huy đng vn nng đng và hiu qu 74
3.4.2. Xây dng chính sách lãi sut linh hot 75
3.4.3. Tng cng các hot đng tip th, qung cáo trong huy đng vn 76
3.4.4. u t hoàn thin và hin đi hóa công ngh ngân hàng 77
3.5. Các gii pháp h tr 77
3.5.1. M rng và nâng cao cht lng dch v Ngân hàng 77
3.5.2. ào to và nâng cao trình đ chuyên môn nghip v đi vi đi ng cán b
Ngân hàng 79
3.5.3. Tng cng công tác kim tra, kim soát 80
KT LUN CHNG 3 81
KT LUN 82
TÀI LIU THAM KHO 83
VII
DANH MC CÁC CH VIT TT
ACB Ngân hàng Á Châu
ATM Máy rút tin t đng
BIDC Ngân hàng u t và Phát trin Campuchia
BIDV Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
CN Chi nhánh
GD Giao dch
GDKHCN Giao dch khách hàng cá nhân
GDKHDN Giao dch khách hàng doanh nghip
KH Khách hàng
NH Ngân hàng
NHT&PTVN Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHNNo&PTNT Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHTW Ngân hàng trung ng
POS im bán hàng
QHKHCN Quan h khách hàng cá nhân
QHKHDN Quan h khách hàng doanh nghip
RRLS Ri ro lãi sut
SGD2 S giao dch 2
TCTD T chc tín d
ng
TCKT T chc kinh t
TPHCM Thành ph H Chí Minh
VCSH Vn ch s hu
VIB Ngân hàng thng mi c phn quc t
WTO T chc thng mi th gii
VIII
DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
Bng s 2.1: Vn huy đng ca BIDV CN SGD2 32
Bng s 2.2: Bng c cu ngun vn huy đng theo k hn ti CN SGD2 34
Bng s 2.3: Bng c cu ngun vn huy đng theo loi tin ti CN SGD2 37
Bng s 2.4: Bng c cu ngun vn huy đng theo khách hàng ti CN
SGD2
39
Bng s 2.5: Chi phí huy đng vn bình quân 42
Bng s 2.6: Tình hình thu nhp t vn huy đng 43
Bng s 2.7: T l s dng vn / huy đng vn 45
Bng s 2.8: Tình hình thu nhp t dch v 46
Bng s 2.9: Mc qui đnh t l d tr b
t buc đ
i vi các t
chc tín dng 58
Bng s 3.1: Bng qui mô ngun vn huy đng ti CN SGD2 4 nm 2012-
2015
72
IX
DANH MC CÁC HÌNH, BIU
Trang
Biu đ 2.1: C cu ngun vn huy đng theo k hn 35
Biu đ 2.2: C cu ngun vn huy đng theo loi tin 38
Biu đ 2.3: C cu ngun vn huy đng theo khách hàng 40
Hình 2.1: Mô hình t chc ca BIDV CN SGD2 28
1
LI M U
1. Lý do la chn đ tài:
Ngun vn có vai trò quan trng s nghip phát trin kinh t ca mi quc
gia. i vi s nghip công nghip hóa-hin đi hóa ca nc ta, ngun vn càng
tr nên quan trng. thc hin thành công s nghip công nghip hóa-hin đi
hóa đt nc, cn phi huy đng vn và s dng vn mt cách hiu qu nht.
Ngun vn đc huy đng t mi thành phn kinh t trong nc, cng nh các
ngun vn t bên ngoài, vi phng châm: vn trong nc là ch yu, vn nc
ngoài có vai trò quan trng.
Huy đng vn ca các Ngân hàng là mt kênh huy đng vn ch yu cho
nn kinh t. Trong quá trình phát trin, h thng Ngân hàng đã phn nào đc cng
c và to nim tin ni công chúng, do đó vic huy đ
ng vn đã đt đc nhiu kt
qu và tin b đáng k, phn nào đáp ng nhu cu vn ca nn kinh t. Vi chc
nng trung gian tài chính, các ngân hàng thng mi đã huy đng đc mt lng
vn khá ln đ cung ng cho nn kinh t vi quy mô ngày càng tng.
Nm trong h thng các NHTM, Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
Chi nhánh S giao dch 2 ( BIDV CN SGD2) cng đ
ã và đang n lc không ngng
đ khng đnh v th ca mình trong công tác huy đng vn đáp ng cho nhu cu tín
dng ca nn kinh t, nht là nhu cu v xây dng và phát trin nhà , phát trin c
s h tng. Bng nhng gii pháp c th, ngun vn huy đng ca BIDV CN SGD2
đã liên tc tng trng qua các nm vi tc đ khá cao nhng so vi yêu c
u thì
nhng kt qu đt đc còn khá khiêm tn.
ng trc xu th hi nhp kinh t ca khu vc và toàn cu cng vi s
cnh tranh khá gay gt ca các ngân hàng khác, BIDV CN SGD2 đã và đang c
gng tìm mi hình thc và bin pháp nhm khai thác ti đa nhng ngun vn hin
còn tim tàng trong các t chc kinh t và dân c đ có mt ngun vn n đnh và
phong phú hn phù h
p vi nhu cu đu t.
Xut phát t v trí quan trng ca ngun vn đi vi s phát trin kinh t nói
chung và hot đng ca BIDV CN SGD2 nói riêng, đ tài “Hoàn thin huy đng
2
vn ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam Chi nhánh S giao dch 2” đc
la chn đ nghiên cu.
2. Mc tiêu nghiên cu:
tài nghiên cu nhng lý lun c bn v hot đng huy đng vn ca ngân
hàng thng mi, đc đim ca các hình thc huy đng vn, phân tích đánh giá, tìm
hiu các nhân t nh hng đn hiu qu huy đng đng vn t
i BIDV CN SGD2.
T đó đa ra nhng gii pháp và kin ngh hoàn thin hot đng huy đng vn ti
BIDV CN SGD2.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu ca đ tài: Hot đng huy đng vn ca Ngân hàng
thng mi.
Phm vi nghiên cu ca đ tài: tài tp trung nghiên cu hot đng huy
đng vn ti BIDV CN SGD2 t nm 2007-2011.
4. Ý ngha khoa hc và th
c tin ca đ tài nghiên cu:
H thng hóa các phng thc huy đng vn ca NHTM trong nn kinh t
th trng.
Phân tích thc trng huy đng vn ti BIDV CN SGD2 đ tìm ra nhng
nhc đim cn khc phc.
a ra các gii pháp hoàn thin huy đng vn ti BIDV CN SGD2.
5. Phng pháp nghiên cu:
Phng pháp nghiên cu đc s dng trong lun vn là phng pháp so
sánh, phân tích và tng h
p. Tác gi kho sát nhng yu t nh hng đn hot
đng ngân hàng. Trên c s đó so sánh và phân tích kt qu hot đng qua các nm,
phân tích các yu t tác đng đn hot đng huy đng vn ca Ngân hàng u t và
Phát trin Vit Nam Chi nhánh S giao dch 2, lun vn đã tng hp và đa ra gii
pháp cn thit đ phát trin hot đng huy đng vn c
a Ngân hàng u t và Phát
trin Vit Nam Chi nhánh S giao dch 2.
6. B cc ca lun vn:
Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung chính ca lun vn gm 3 chng:
3
CHNG I: LÝ LUN C BN V HUY NG VN TI NGÂN
HÀNG THNG MI
CHNG II: THC TRNG HUY NG VN TI BIDV CHI NHÁNH
SGD2
CHNG III: CÁC GII PHÁP HOÀN THIN HUY NG VN TI
BIDV CHI NHÁNH SGD2
4
CHNG 1: LÝ LUN C BN V HUY NG VN TI NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1. NGUN VN TRONG HOT NG KINH DOANH CA NHTM
Vn kinh doanh ca ngân hàng thng mi là nhng giá tr tin t do ngân
hàng thng mi to lp hoc huy đng đc dùng đ cho vay, đu t hoc thc
hin các dch v kinh doanh khác. Nó chi phi toàn b hot đng ca ngân hàng
thng mi, quyt đnh s tn ti và phát trin ca ngân hàng bao gm:
1.1.1. Vn ch s hu
bt đu hot đng ngân hàng, ch ngân hàng phi có mt lng vn nht
đnh. ây là loi vn ngân hàng có th s dng lâu dài, hình thành nên trang thit
b, nhà ca cho ngân hàng. Ngun hình thành và nghip v hình thành loi vn này
rt đa dng tu theo tính cht s hu, nng lc tài chính ca ch ngân hàng, yêu cu
và s phát trin ca th trng. ây là ngun vn s d
ng lâu dài, hình thành nên
trang thit b, nhà ca cho ngân hàng, gm:
a. Ngun vn hình thành ban đu
Tu theo tính cht ca mi ngân hàng mà ngun gc hình thành vn ban đu
khác nhau. Nu ngân hàng thuc s hu Nhà nc, ngân sách Nhà nc cp. Nu
ngân hàng c phn, các c đông đóng góp thông qua mua c phn hoc c phiu.
Ngân hàng liên doanh do các bên đóng góp; ngân hàng t nhân là vn thuc s hu
t nhân.
b. Ngun vn b sung trong quá trình hot đng
Trong quá trình ho
t đng, ngân hàng gia tng vn ca ch s hu theo
nhiu phng thc khác nhau tu thuc vào điu kin c th.
Ngun t li nhun: Trong điu kin thu nhp ròng ln hn không, ch ngân
hàng có xu hng gia tng vn ca ch bng cách chuyn mt phn thu nhp ròng
thành vn đu t. T l trích lp tu thuc cân nhc ca ch
ngân hàng v tích lu
và tiêu dùng.
Ngun b sung t phát hành thêm c phn, góp thêm, cp thêm… đ m
rng quy mô hot đng, hoc có th đi mi trang thit b hoc có th đáp ng nhu
5
cu gia tng vn ca ch do Ngân hàng Nhà nc quy đnh.
c. Các qu
Ngân hàng có nhiu qu, mi qu có mc đích riêng. Trc tiên là qu d
phòng tn tht, qu bo toàn vn và nhiu qu khác tu theo quy đnh ca tng
nc. Các qu ca ngân hàng thuc s hu ca ch ngân hàng. Ngun hình thành
các qu này là t thu nhp ca ngân hàng. Tuy nhiên kh nng s dng các qu này
vào hot
đng kinh doanh tu thuc vào mc đích s dng qu.
1.1.2. Ngun vn huy đng
c đim chung ca tin gi là chúng phi đc thanh toán khi khách hàng
yêu cu ngay c khi đó là tin gi có k hn nhng cha đn hn thanh toán. S
thay đi, đc bit là tin gi ngn hn, làm thay đi cu thanh khon ca ngân hàng.
Tin gi là ngun tin quan trng, chi
m t trng ln nht trong tng ngun
tin ca ngân hàng. gia tng tin gi trong môi trng cnh tranh và đ có đc
ngun tin có cht lng ngày càng cao, các ngân hàng phi đa ra và thc hin
nhiu hình thc huy đng khác nhau :
a. Tin gi thanh toán
ây là tin ca doanh nghip hoc cá nhân vào ngân hàng đ nh ngân hàng
gi và thanh toán h. Trong phm vi s d cho phép, các nhu cu chi tr ca cá
nhân và doanh nghip đu đc ngân hàng th
c hin. Các khon thu ca doanh
nghip và cá nhân đu có th nhp vào tin gi thanh toán theo yêu cu. Nhìn
chung lãi sut ca khon tin này rt thp (hoc bng không), thay vào đó ch tài
khon có th đc hng các dch v ca ngân hàng vi mc phí thp.
b. Tin gi có k hn ca doanh nghip, các t chc xã hi
Nhiu khon thu bng tin ca doanh nghip và các t chc xã h
i s đc
chi tr sau mt thi gian xác đnh. Tin gi thanh toán tuy rt thun tin cho hot
đng thanh toán song lãi sut li thp. đáp ng nhu cu tng thu cho ngi gi
tin, ngân hàng đã đa ra hình thc tin gi có k hn. Ngi gi không đc s
dng các hình thc thanh toán ca tin gi thanh toán đ áp dng cho loi tin gi
này. Tuy không thun li b
ng tin gi thanh toán nhng tin gi có k hn li
đc hng lãi sut cao hn tu theo k hn gi tin.
6
c. Tin gi tit kim ca dân c
Các tng lp dân c đu có các khon thu nhp tm thi cha s dng (các
khon tin tit kim). Trong điu kin có kh nng tip cn đc vi ngân hàng, h
đu có th gi tit kim nhm thc hin mc tiêu an toàn và sinh li đi vi các
khon tin tit kim, đc bi
t là nhu cu an toàn. Nhm thu hút ngày càng nhiu tin
tit kim, các ngân hàng đu khuyn khích dân c thay đi thói quen gi tin mt
ti nhà bng cách m rng mng li huy đng vn, đa ra các hình thc huy đng
đa dng và lãi sut cnh tranh hp dn. S tit kim này không dùng đ thanh toán
tin hàng và các dch v ca ngân hàng song có th th th chp vay vn nu đc
s cho phép ca ngân hàng.
d. Ti
n gi ca các ngân hàng khác
Nhm mc đích nh thanh toán h và mt s mc đích khác NHTM này có
th gi tin ti ngân hàng khác. Tuy nhiên quy mô ca ngun tin gi này là
thng không ln.
1.1.3. Ngun vn đi vay
Tin gi là ngun quan trng nht ca NHTM. Tuy nhiên, khi cn, ngân
hàng thng vay mn thêm. Vn đi vay thng chim mt t trng nht đnh
trong kt cu ngu
n vn ca NHTM nhng rt cn thit và có vai trò quan trng
đm bo cho ngân hàng hot đng kinh doanh mt cách bình thng.
a. Vay Ngân hàng nhà nc (NHNN)
ây là khon vay nhm gii quyt nhu cu cp bách trong chi tr ca
NHTM. Trong trng hp thiu ht d tr, NHTM thng vay NHNN. Hình thc
cho vay ch yu ca NHNN là tái chit khu. Khi cn tin, NHTM đem thng
phiu lên tái chit khu ti NHNN. Nghip v này làm thng phiu c
a NHTM
gim đi và d tr (tin mt hoc tin gi ti NHNH) tng lên. NHNN điu hành
vay mn mt cách cht ch, NHTM phi thc hin các điu kin đm bo và kim
soát nht đnh. Thông thng NHNN ch tái chit khu cho nhng thng phiu có
cht lng và phù hp vi mc tiêu ca NHNN trong tng thi k.
b. Vay các t chc tín dng khác
ây là ngun các ngân hàng vay mn ln nhau và các t chc tín dng khác
7
trên th trng liên ngân hàng. Các ngân hàng đang có d tr vt yêu cu do kt
d gia tng bt ng v các khon tin huy đng hoc gim cho vay có th sn lòng
cho các ngân hàng khác vay đ tìm kim lãi sut cao hn. Ngc li các ngân hàng
đang thiu ht d tr có nhu cu vay mn tc thi đ đm bo thanh khon. Nh
vy ngun vay mn t các ngân hàng khác đ đáp ng nhu cu d
tr và chi tr
cp bách và trong nhiu trng hp nó là ngun b sung thay th cho ngun vay
mn t NHNN.
c. Vay trên th trng vn
Ging nh các doanh nghip khác, các NHTM cng vay mn bng cách
phát hành các giy n trên th trng vn. Rt nhiu NHTM thiu ngun tin gi
trung và dài hn dn đn không đáp ng đc nhu cu cho vay trung và dài hn. Do
vy, các khon vay trung và dài hn nhm b sung cho các ngun ti
n gi trung và
dài hn, đáp ng nhu cu cho vay và đu t trung và dài hn. Thông thng đây là
các khon vay không có đm bo. Nhng ngân hàng có uy tín hoc đc tr lãi sut
cao hn s vay mn đc nhiu hn.
1.1.4. Các ngun khác
Phn ln các ngun khác ngân hàng không phi tr lãi. Tuy nhiên, chi phí đ
có và duy trì chúng là rt đáng k. Ví d đ có các ngun u thác ngân hàng phi
tìm kim các ch đu t, tìm hiu yêu cu c
a h, nghiên cu các d án mà h tài
tr… Nhìn chung các ngun khác trong NHTM là không ln (ch tr mt s ngân
hàng có ngun u thác ca NHNN và các t chc quc t). Vic gia tng các ngun
này nm trong chính sách tng ngun vn cho ngân hàng và b nh hng rt ln
bi kh nng thc hin và m rng các dch v khác.Các ngun khác bao gm
ngun u thác, ngun trong thanh toán…
a. Ngun u thác
NHTM th
c hin các dch v u thác nh u thác cho vay, u thác đu t, u
thác cp phát… Các hot đng này to nên ngun u thác trong các NHTM. Cùng
vi s phát trin các mi quan h đa phng, rt nhiu các t chc kinh t xã hi có
cùng mc tiêu phát trin nh ngân hàng, các ngun tài chính ca các t chc này đã
s dng mng li ngân hàng nh kênh dn vn ti các mc tiêu. Kt qu là hình
8
thành các ngun u thác, làm gia tng vn ca ngân hàng.
b. Ngun trong thanh toán
Các hot đng thanh toán không dùng tin mt có th hình thành ngun trong
thanh toán (séc trong quá trình chi tr, tin ký qu đ m L/C… Nhng ngân hàng
là ngân hàng đu mi trong đng tài tr có kt s d t ngân hàng thành viên
chuyn v đ thc hin cho vay.
c. Ngun khác: Các khon n khác nh thu cha np, lng cha tr….
1.2. CÁC HÌNH THC HUY NG VN CA NHTM
1.2.1. Tin gi ca khách hàng
Tin gi giao dch(Tin gi thanh toán)
ây là tin ca các cá nhân, doanh nghip gi vào ngân hàng nh ngân hàng
gi và thanh toán h. Trong phm vi s d cho phép, các nhu cu chi tr ca doanh
nghip và cá nhân đu đc ngân hàng thc hin. Các khon tin thu bng tin ca
doanh nghip và cá nhân đu có th đc nhp vào tài khon thanh toán theo yêu
cu. NHTM ch cn b ra chi phí qun lý tài khon và tr v
i mc lãi sut phù hp
là có th s dng đc ngun vn tm thi nhàn ri đ b sung cho ngun vn tín
dng và to điu kin đ phát trin các dch v khác ca mình. Tuy nhiên, li th
này ca ngân hàng còn ph thuc vào tng giai đon, nó thng xuyên bin đng
ch không mang tính cht n đnh.
Tin gi phi giao dch
- Tin gi có k
hn ca doanh nghip: là loi tin gi mà khách hàng
đc rút ra sau mt thi hn nht đnh t mt vài tháng đn mt vài nm.
Khác vi tin gi không k hn, tin gi có k hn là ngun tin
tng đi n đnh. ây là khon tin có tính nhy cm vi lãi sut vì ngi gi tin
mun hng lãi sut khi gi vào ngân hàng. Ngân hàng đt ra nhiu th
i hn khác
nhau vi mc lãi sut khác nhau, thi hn càng dài lãi sut càng cao. Mc lãi sut
c th ph thuc vào thi hn tr tin và s tha thun gia ngân hàng và khách
hàng.
- Tin gi tit kim dân c
9
+ Tin gi tit kim không k hn: là loi tin gi mà khách hàng có
th gi nhiu ln và rút ra bt c lúc nào. Loi tin gi tit kim này có mc lãi sut
cao hn so vi tin gi thanh toán, nhng vn thp hn so vi tin gi tit kim có
k hn.
+ Tin gi tit kim có k hn: là loi tin gi đc rút ra sau mt
thi hn nht đnh. Tuy vy, khách hàng có nhu cu rút tin trc thi hn thì ngân
hàng vn có th đáp ng vi điu kin ch đc hng lãi sut thp.
1.2.2. To vn qua phát hành công c n
ây là hình thc huy đng vn có hiu qu khá cao ca các ngân hàng
thng mi. Trong quá trình hot đng, nhng thi đim nht đnh, ngân hàng
thy cn ph
i huy đng thêm vn trc nhng c hi kinh doanh đy hp dn. iu
đó có ngha là ngân hàng huy đng th ch đng, có ngha là có đu ra mi tính
đu vào. Ngân hàng xác đnh rõ quy mô vn huy đng, loi tin huy đng và đa ra
các mc chi phí hp lý làm cho vic to vn ca ngân hàng thành công nhanh
chóng. vay trên th trng, ngân hàng có th phát hành k phiu và trái phiu.
- Trái phiu ngân hàng: là mt giy t có giá, xác nhn khon n
ca khách
hàng đi vi ngi ch ngân hàng vi nhng cam kt nh thanh toán mt s tin
xác đnh vào mt ngày xác đnh trong tng lai vi thi hn xác đnh cho trc.
Trái phiu đc phát hành trong tòan h thng ngân hàng, ch yu là đ huy đng
vn trung và dài hn.
- K phiu có mc đích: khi các NHTM có ngun vn tài chính di dào đ
tài tr cho các ngun vn có qui mô ln, nhm phát trin kinh t đ
a phng,
chuyn dch c cu kinh t hoc liên doanh, liên kt vi các t chc kinh t mà các
ngun vn t có cha đáp ng đc, NHTM trình ngân hàng Nhà nc xin phép
phát hành k phiu đ to ngun vn tín dng tng đi lâu dài cho các hot đng
này.
1.2.3. Vn vay t các ngân hàng và các t chc tín dng khác
Khi xut hin vic thiu ht d tr hay kh nng thanh toán b
đe da…các
ngân hàng thng mi có th vay ln nhau. Quá trình vay này là mt tha thun tín
dng gia hai bên. Quá trình tng vn huy đng này có th đc thc hin trên th
10
trng ni t hay th trng ngoi t. Trong s nhng ngi cho ngân hàng vay thì
Ngân hàng trung ng đóng vai trò là ngi cho vay cui cùng đ cu cho các ngân
hàng thng mi khi các ri ro trong quá trình kinh doanh. Vn vay t các ngân
hàng và các t chc tín dng khác tuy cng khá d dàng nhng s lng thng
không nhiu và chi phí huy đng vn thng cao hn. Do vy, hình thc này các
ngân hàng s dng không nhiu.
1.2.4. To vn qua các hình thc khác
tng c
ng huy đng vn nhàn ri t dân c, các t chc kinh t, các
doanh nghip, các ngân hàng thng mi còn s dng các hình thc khác v dch
v xã hi: làm dch v bo lãnh, trung tâm thanh toán, đu mi trong hp đng
đng tài tr…Nn kinh t càng phát trin, các dch v trên càng mang li cho ngân
hàng nhng ngun huy đng ln giúp cho ngân hàng có th kinh doanh mt cách an
toàn và hiu qu.
1.3. HIU QA HUY NG VN TRONG HOT
NG KINH DOANH
CA NHTM
1.3.1. Khái nim hiu qu huy đng vn ca ngân hàng thng mi
Bt c hot đng nào ca mình, con ngi đu quan tâm đn hiu qu. iu
này có ngha vi mt lng chi phí nht đnh, con ngi đu mong mun có mt
kt qu ln nht, đáp ng nhu cu cao nht ca con ngi hoc mun to ra mt
kh
i lng sn phm cho trc, con ngi mun chi phí ít nht.
Hiu qu huy đng vn là phm trù phn ánh trình đ và kh nng đm bo
thc hin công tác huy đng vn có hiu qu cao vi chi phí nh nht. Có ngha là:
v mt lng, hiu qu huy đng vn biu hin gia kt qu thu đc( khi lng
giá tr, k hn ) và chi phí b ra; đi v
i mt cht nó phn ánh nng lc và trình đ
qun lý ca ngân hàng
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu huy đng vn ca NHTM
có đc nhn đnh chính xác và toàn din v huy đng vn ca mt
NHTM, điu không th thiu là đa ra nhng tiêu chí đánh giá hot đng này. Khi
xem xét hiu qa huy đng vn, có th đánh giá da trên các ch tiêu chính sau:
- Quy mô ngun vn và tc đ t
ng trng ngun vn huy đng
11
- C cu ngun vn huy đng
- Chi phí huy đng vn
- S phù hp gia mc đích huy đng vn vi yêu cu s dng vn
1.3.2.1. Quy mô ngun vn và tc đ tng trng ngun vn huy đng
Vn đ đu tiên đc quan tâm đn khi xem xét kh nng huy đng vn ca
mt NHTM chính là quy mô vn Ngân hàng đó huy đng đc. Bên cnh vic đánh
giá quy mô t
ng vn ca Ngân hàng, s xem xét chi tit quy mô tng loi vn,
VCSH và vn n, cng rt cn thit.
Các khon mc đc tính đn khi xác đnh quy mô VCSH bao gm:
- Vn c phn (vn đc cp, vn góp)
- Thng d vn
- Li nhun gi li
- Các qu: qu d tr b sung vn điu l, qu d phòng ri ro, các qu khác
- T
l nht đnh c phn u đãi có thi hn và giy n có kh nng chuyn
đi thành c phiu;
Quy mô VCSH là mt trong nhng tiêu chí quan trng đ mt NHTM đc
xp loi là Ngân hàng quy mô ln, trung bình hay nh. Quy mô VCSH đc dùng
đ so sánh gia các Ngân hàng khác nhau hoc ca mt Ngân hàng trong nhng
thi đim khác nhau.
Khi xét v quy mô, vn n ca NHTM thng đc xác đnh gm tin gi,
ti
n vay và vn n khác. Trong đó, vn n khác là vn nhn u thác, tin trong
thanh toán và các khon phi tr, phi np.
Các khon tin gi bao gm:
- Tin gi thanh toán ca doanh nghip và cá nhân;
- Tin gi có k hn ca các t chc;
- Tin gi tit kim ca dân c (không k hn và có k hn);
- Tin gi ca các T chc tín dng;
xác đ
nh quy mô tin vay, các khon mc đc s dng gm:
- Công c n: k phiu, các giy t có giá ngn hn khác, giy t có giá dài
hn;
12
- Các khon vay NHTW và vay các T chc tín dng;
Quy mô vn là mt ch s tuyt đi và nu ch đc dùng đn l, nó không
phn ánh đc đy đ kh nng huy đng vn ca mt Ngân hàng. Da vào ch tiêu
quy mô vn, nhiu ch s tng đi đc xác đnh. Các ch tiêu này cho thy mt
cách đy đ hn kh nng huy đng vn ca NHTM. Nu quy mô vn cho bi
t đ
ln ca lng vn Ngân hàng huy đng đc thì tc đ tng trng phn ánh s
tng (gim) ca vn ti các thi đim khác nhau cng nh s tng (gim) đó là
nhiu hay ít
Tc đ tng trng vn nm i =
Quy mô vn nm i
X 100
Quy mô vn nm i - 1
Tc đ tng trng > 100: quy mô vn ca Ngân hàng tng.
Tc đ tng trng < 100: quy mô vn ca Ngân hàng gim.
Vn ca Ngân hàng gia tng vi nhng t l xp x nhau trong nhiu nm th
hin mt s tng trng vn n đnh. iu đó, mt mt, giúp Ngân hàng thun li
hn trong vic d kin lng vn huy đng
đc đ có k hoch điu hoà vn, to
đc s phù hp gia phng án m rng huy đng vn vi m rng tín dng.
Trên khía cnh khác, s tng trng vn n đnh còn cho thy phn nào hình nh tt
ca Ngân hàng trong mt công chúng.
Tc đ tng trng có th đc tính cho tng vn cng có th đc xét riêng
vi tng loi v
n c th. S bin đng ca tng loi vn, đôi khi, trái chiu nhau và
không ging chiu bin đng ca tng vn. Ch tiêu này kt hp vi t trng vn
giúp đánh giá v kh nng huy đng vn ca NHTM đc sâu sc hn và toàn din
hn.
1.3.2.2. C cu ngun vn huy đng
Mt yu t quan trng khác đ
c đa ra đ đánh giá kh nng huy đng vn
ca NHTM là c cu vn. C cu vn đc phn ánh thông qua t trng ca tng
loi vn trong tng vn ca Ngân hàng. Quy mô ca loi vn i đc s dng đ tính
t trng ca nó trong tng vn huy đng.
13
T trng ca loi vn i =
Quy mô ca loi vn i
Tng vn huy đng
Vic tính toán t trng vn n tng đi phc tp. Nó có th đc thc hin
da trên vic s dng nhiu tiêu chí khác nhau đ phân loi vn: theo đi tng huy
đng, theo k hn, theo tính cht hay theo loi tin. Theo mi khía cnh, nhng
phân tích, đánh giá đc đa ra s phn ánh mt cách đy đ hn kh nng huy
đng vn ca NHTM.
T trng lo
i vn nào cao phn ánh u th ca Ngân hàng trong vic huy
đng loi vn đó. Mt khác, nó cng cho thy s chú trng ca Ngân hàng vào
nhng hình thc huy đng nht đnh. Qua đó, ngi ta có th nhn thy chính sách
huy đng vn ca Ngân hàng và đánh giá đc Ngân hàng có đt đc mc tiêu
trong trng hp thc hin thay đi c cu vn hay không.
Vic nhn xét c cu vn, c c
cu VCSH hay c cu vn n ca mt Ngân
hàng không phi là vn đ đn gin. S đánh giá đó, ngoài vic phi cn c trên c
s các s liu đã có, còn cn đc đt trong s nhìn nhn đc đim cng nh môi
trng kinh doanh c th ca Ngân hàng. Mi Ngân hàng duy trì cho mình mt c
cu vn riêng, tu vào điu kin c
a Ngân hàng đó. S áp đt c cu vn ging các
Ngân hàng khác có th gây bt li hoc không phát huy đc th mnh ca bn
thân Ngân hàng.
1.3.2.3. Chi phí huy đng vn
Ngân hàng là doanh nghip kinh doanh tin t, ngun vn ch s hu ca
các ngân hàng thng không th đáp ng đc nhu cu s dng, do vy ngân hàng
phi huy đng vn đ s dng vi mt chi phí nht đnh. Do chi phí huy đ
ng vn
tác đng trc tip đn hiu qu hot đng ca ngân hàng nên khi xét hiu qu huy
đng vn, ta phi xét đn chi phí huy đng vn. Chi phí huy đng vn đc tính
nh sau:
Chi phí huy đng vn =
Lãi tr cho ngun
huy đng
+
Chi phí huy đng
khác
14
Trong đó, lãi tr cho ngun huy đng là thành phn quan trng nh hng
đn quy mô và hiu qu huy đng:
Lãi tr ngun huy đng = Quy mô huy đng * Lãi sut huy đng
Chi phí huy đng khác trong h thng vn rt đa dng và không ngng gia
tng trong điu kin các ngân hàng gia tng cnh tranh phi lãi sut. Nó bao gm chi
phí tr trc tip cho ngi gi tin (quà tng, quay s trúng thng, kèm bo
him…), chi phí tng tính ti
n ích cho ngi gi tin (m chi nhánh, quy phòng,
đim huy đng, trang b máy đm tin, soi tin cho khách hàng kim tra, huy đng
ti nhà, ti c quan…), chi phí lng cán b phòng ngun vn, chi phí bo him
tin gi…Mt s chi phí khác đc tính chung vào chi phí qun lý và rt khó phân
b cho hot đng huy đng vn.
Vic xác đnh chi phí huy đng vn là công vic phc tp và khó khn, quyt
đnh ti hiu qu huy
đng vn ca ngân hàng thng mi. Vì vy, huy đng vn
đc coi là hiu qu xét trên phng din chi phí khi:
Ngân hàng huy đng đc vn vi chi phí thp đ s dng, trong khi vn
đt đc yêu cu v s phù hp gia huy đng và s dng vn.
Ngân hàng qun lý chi phí thng xuyên, coi đây là công vic quan trng
vì khi có thay đi c cu ngun hay lãi sut đu làm thay đi chi phí tr lãi.
Thông th
ng các ngân hàng chu chi phí thp vi ngun vn có thi hn
ngn do tính n đnh không cao và ngc li chu chi phí cao vi ngun vn có thi
hn dài do tính n đnh ca nó.
Vic chi phí vn huy đng s tác đng đn thu nhp ca vic s dng ngun
vn huy đng, vì th các ngân hàng luôn tìm cách gim ti đa chi phí đ tng li
nhun. Thu nhp s là ch tiêu quan trng đ
đánh giá hiu qu huy đng vn.
Ch tiêu này đc tính nh sau:
Thu nhp t
s dng vn
=
Doanh thu t
lãi s dng vn
-
Chi phí
huy đng vn
Ngoài ra, đ xem xét hiu qu huy đng vn, ngi ta cng thng xuyên s
dng thêm ch tiêu: T sut li nhun vn huy đng (TSLNVH). Ch tiêu này
15
đc tính theo công thc sau:
TSLNVH =
Thu nhp sau thu vn huy đng
Chi phí vn huy đng
%
1.3.2.4. T l s dng vn/huy đng vn (h s Q)
Hot đng chính ca ngân hàng thng mi là huy đng vn đ s dng
nhm thu li nhun. Theo đó ngân hàng s chuyn hoá ngun vn: tin gi, tin
vay, vn ch s hu - thành các loi tài sn nh ngân qu, tín dng, chng khoán,
các tài sn khác theo mt phng thc thích hp, nhm tho mãn các mc tiêu mà
ngân hàng đt ra.
Tài sn mang li thu nhp ch yu cho ngân hàng còn ngun vn liên quan
t
i chi phí ch yu ca ngân hàng, chi phí tr lãi. Quy mô huy đng càng tng, tài
sn càng tng, kh nng sinh li có th càng ln hn hoc ngc li. Nu dùng ch
tiêu chênh lch thu chi t lãi (thu nhp t lãi – chi phí tr lãi) đ đo mi liên h sinh
li gia ngun vn và tài sn thì sinh li tng khi lãi sut bình quân ca tài sn phi
ln hn lãi sut bình quân ca ngun vn, hoc lãi sut biên c
a tài sn phi ln
hn lãi sut biên ca ngun vn. iu này có ngha là ngun vn và s gia tng
ngun vn vi quy mô và cu trúc nht đnh, cn đc phân b (to thành) các tài
sn sinh li thích hp.
T sut này càng cao thì hiu qu huy đng vn càng cao.
Ngân hàng có th theo đui lãi sut huy đng cao đ kim tìm các ngun tin
vi quy mô ln, đ cho vay vi lãi su
t cao hoc t lãi sut cho vay phi chp nhn
trên th trng, n lc tìm kim các ngun vi chi phí thp. Nhng ngân hàng
không tham gia đt giá, phi t điu chnh c cu ngun vn và tài sn nhm tho
mãn nhu cu sinh li.
Quy mô và cu trúc tin gi liên quan cht ch đn ngân qu và chng khoán
thanh khon cng nh k hn n ca các khon tín dng. M
t s ngân hàng t cu
trúc, tính n đnh và thanh khon ca ngun vn s quyt đnh cu trúc, tính thanh
khon ca tài sn. Mt s ngân hàng, ngc li t quy mô và cu trúc tài sn t tính
s tìm kim, qun lý quy mô và cu trúc ngun vn cho thích hp.
16
1.3.3. Các nhân t nh hng đn hiu qu huy đng vn ca NHTM
1.3.3.1. Nhân t khách quan
Môi trng kinh t v mô
Các yu t ca môi trng kinh t v mô nh tc đ tng trng kinh t, thu
nhp dân c, t l tht nghip, lm phát, ch s giá tiêu dùng… có nh hng rt ln
đn ngun tin gi ti các NHTM. Môi trng kinh t
n đnh thì ngun tin gi ti
các ngân hàng s đc tng cao. Ngc li, nu môi trng kinh t không n đnh,
ngun vn nhàn ri trong xã hi s đc chuyn thành các dng đu t khác có giá
tr n đnh và bn vng hn nh: vàng, nhà đt,…
Tng trng kinh t và lm phát là hai mt gn bó cht ch vi nhau. Tng
trng kinh t tác đng đn l
m phát và ngc li lm phát tác đng đn tng
trng kinh t. Tng trng hiu qu thì lm phát thp, ngc li lm phát cao thì
tng trng thp, thiu phát. Mun tng trng cao hn thì phi tng đu t, tng
chi ngân sách, h lãi sut cho vay, kích cu tiêu dùng, đy mnh xut khu, gim
nhp siêu… nhng nu làm nh vy thì lm phát s tng. ó là ch
a k các yu t
tác đng bên ngoài nh giá nhp khu tng làm tng chi phí đu vào; hay các yu t
thiên tai, dch bnh nh đi hn, bão lt, dch cúm gia cm… va làm tng chi phí
đu vào, va làm gim ngun cung, tng chi ngân sách. Ngc li, mun lm phát
thp, thì phi tht cht chi ngân sách, tht cht đu t, tiêu dùng, tng lãi sut cho
vay, tng d tr bt buc, gim thu su
t thu nhp khu… nhng nh th thì tng
trng kinh t s không cao. Khi lm phát quá cao nh hng đn vic huy đng
vn ca NHTM, ngi dân s hn ch vic gi tin tit kim vì h s nhn đc lãi
sut thc âm và ngc li. Do đó, NHTM ch có th tng huy đng tin gi trong
điu kin nn kinh t n
đnh, lm phát va phi, lãi sut thc s mà khách hàng
nhn đoc ln hn t l lm phát.
Thu nhp dân c là mt trong nhng yu t ca môi trng kinh t v mô.
Gia thu nhp, tiêu dùng và tích ly luôn có mi quan h ph thuc ln nhau. Khi
thu nhp thp thì thu nhp thng ch đ cho tiêu dùng mà không có tích ly. Khi
thu nhp tng thì t trng thu nhp dành cho tích ly s tng dn và t
trng thu