B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGÔ TH THÙY TRANG
NÂNG CAO CHT LNG HOT NG
TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP
XUT NHP KHU VIT NAM
Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc:
PGS. TS TRN HOÀNG NGÂN
Thành ph H Chí Minh nm 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là do chính tôi nghiên cu và thc hin. Các
thông tin và s liu đc s dng trong lun vn đc trích dn ngun tài liu ti
danh mc tài liu tham kho là hoàn toàn trung thc.
Thành ph H Chí Minh, ngày 04 tháng 04 nm 2011
Tác gi
Ngô Th Thùy Trang
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc bng biu
Danh mc t vit tt
M đu
CHNG 1. NHNG VN CHUNG V CHT LNG TÍN DNG
NGÂN HÀNG 1
1.1 Khái nim, chc nng, vai trò ca tín dng ngân hàng 1
1.1.1 Khái nim tín dng ngân hàng 1
1.1.2 Chc nng ca tín dng ngân hàng 2
1.1.3 Vai trò ca tín dng ngân hàng trong nn kinh t th trng 2
1.1.4 Phân loi tín dng ngân hàng 5
1.1.5 Ri ro ca tín dng ngân hàng 6
1.2 Cht lng tín dng 10
1.2.1 Khái nim cht lng tín dng 11
1.2.2 Các tiêu chí đo lng cht lng tín dng 11
1.2.2.1 i vi khách hàng 11
1.2.2.2 i vi ngân hàng 12
1.2.3 Các yu t nh hng đn cht lng tín dng 16
1.2.4 Ý ngha ca cht lng tín dng 17
1.3 Bài hc kinh nghim trong vic nâng cao cht lng tín dng ca ngân
hàng thng mi mt s nc trên th gii 19
Kt lun chng 1 25
CHNG 2. PHÂN TÍCH CHT LNG TÍN DNG TI NGÂN HÀNG
TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 26
2.1 Khái quát v Ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam (Eximbank) 26
2.1.1 Gii thiu Ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam 26
2.1.2 V th Ngân hàng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam 29
2.2 Phân tích cht lng hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Xut nhp
khu Vit Nam v mt đnh lng 34
2.2.1 D n cho vay, th phn 34
2.2.2 Danh mc cho vay 38
2.2.3 Tình hình n quá hn 44
2.3 Phân tích cht lng hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Xut nhp
khu Vit Nam v mt đnh tính 45
2.3.1 C cu t chc ca b máy thm đnh, xét duyt, qun lý tín dng 45
2.3.2 Quy trình cp tín dng 49
2.3.3 Phng pháp đánh giá, giám sát ri ro khon vay 51
2.3.3.1 Phng pháp đánh giá 51
2.3.3.2 Giám sát ri ro khon vay 51
2.3.4 Giám sát ca Hi s đi vi các Chi nhánh 53
2.4 Nhng tn ti hn ch trong hot đng tín dng ca Ngân hàng TMCP
Xut nhp khu Vit Nam 54
2.4.1 Cha xây dng đc chính sách tín dng hoàn chnh 55
2.4.2 C cu t chc, hot đng ca b máy thm đnh, phê duyt tín dng,
qun lý khon tín dng đã cp còn nhiu bt cp 55
2.4.2.1 Cha xây dng đc mô hình hp lý đ lng hóa ri ro ca khách
hàng. Không có chính sách khách hàng c th. 55
2.4.2.2 Cha ban hành cm nang tín dng 57
2.4.2.3 Tính tuân th các nguyên tc ca chính sách tín dng cha cao 58
2.4.2.4 C ch y quyn phán quyt cho Chi nhánh không rõ ràng 59
2.4.2.5 B máy phê duyt tín dng cng knh 60
2.4.3 H thng thông tin h tr thiu và yu 60
2.4.4 Hn ch v ngun nhân lc 61
2.4.5 Hot đng kim tra, giám sát cha thc s hiu qu 62
Kt lun chng 2 63
CHNG 3. GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG HOT NG TÍN
DNG TI NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 64
3.1 Phân tích môi trng kinh doanh 64
3.1.1 Bi cnh nn kinh t 64
3.1.2 nh hng phát trin ca ngành ngân hàng 65
3.1.3 C hi và thách thc 67
3.1.4 nh hng phát trin ca Eximbank giai đon 2011 – 2015 68
3.2 Mt s gii pháp nâng cao cht lng hot đng tín dng ti Ngân hàng
TMCP Xut nhp khu Vit Nam 71
3.2.1 Hoàn thin chính sách tín dng ni b 71
3.2.2 Kin toàn c cu t chc, hot đng ca b máy thm đnh, phê duyt
tín dng, qun lý khon tín dng đã cp 71
3.2.2.1 Xây dng mô hình hp lý đ lng hóa ri ro ca khách hàng. Ban
hành chính sách khách hàng c th 71
3.2.2.2 Xây dng cm nang tín dng 77
3.2.2.3 m bo tính tuân th các nguyên tc ca chính sách tín dng 78
3.2.2.4 Hoàn thin c ch y quyn phán quyt cho Chi nhánh 79
3.2.2.5 Nâng cao hiu qu hot đng b máy phê duyt tín dng ti hi s .
81
3.2.3 Tng bc xây dng, nâng cao cht lng các kênh thông tin h tr . 81
3.2.4 Nâng cao cht lng ngun nhân lc 82
3.2.5 Nâng cao vai trò, cht lng ca hot đng kim tra, giám sát 84
Kt lun chng 3 85
Kt lun 86
Tài liu tham kho
DANH MC BNG BIU
Biu đ 2-1: Tng tài sn, vn ch s hu, vn điu l 28
Biu đ 2-2: S lng Chi nhánh và Phòng Giao dch 28
Biu đ 2-3:Quy mô tng tài sn, vn điu l, vn ch s hu ca Eximbank so vi
mt s ngân hàng TMCP (đn 31/12/2010) 30
Biu đ 2-4: Th phn ca các ngân hàng thng mi Vit Nam 33
Biu đ 2-5: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo k hn (31/12/2010) 39
Biu đ 2-6: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo khách hàng (31/12/2010) 40
Biu đ 2-7: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo khu vc (31/12/2010) 41
Biu đ 2-8: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo ngành ngh (31/12/2010) 42
Biu đ 2-9: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo mc đích s dng vn 43
Biu đ 2-10: T l n xu ti Eximbank so vi mc bình quân ca h thng 44
Bng 2-1: Mt s kt qu hot đng ch yu ca Eximbank t 2005 đn nay 29
Bng 2-2: Thng kê mt s ch tiêu hot đng (đn 31/12/2010) ca nhóm các ngân
hàng TMCP hàng đu Vit Nam 32
Bng 2-3: D n ca Eximbank so vi h thng 37
Bng 2-4: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo k hn 38
Bng 2-5: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo đi tng khách hàng 40
Bng 2-6: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo khu vc 41
Bng 2-7: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo ngành ngh 42
Bng 2-8: C cu d n cho vay ti Eximbank – theo mc đích s dng vn 43
Bng 2-9: Phân tích d n cho vay ti Eximbank theo nhóm n 44
DANH MC T VIT TT
CBTD Cán b tín dng
DAT D án đu t
DNNN Doanh nghip nhà nc
DNTN Doanh nghip t nhân
Eximbank Ngân hàng thng mi c phn xut nhp khu Vit Nam
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTM CP Ngân hàng thng mi c phn
NHTM NN Ngân hàng thng mi nhà nc
PASXKD Phng án sn xut kinh doanh
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng mi C phn
TNHH Trách nhim hu hn
Tp.HCM Thành ph H Chí Minh
UBND y ban Nhân dân
M U
I. LÝ DO CHN TÀI
Trong nn kinh t th trng hin nay, tín dng có vai trò ht sc quan trng
đi vi mi quc gia. Tín dng đc xem nh chic cu ni gia các ngun cung –
cu v vn tin t. Thông qua hot đng tín dng, các quá trình tp trung và phân
phi mi đc thc hin, nó trc tip điu phi các ngun vn tm thi nhàn ri
trong xã hi đn b sung kp thi cho nhng đi tng có nhu cu là các cá nhân,
doanh nghip nhm phc v ch yu cho hot đng sn xut, lu thông hàng hóa và
dch v hay nhu cu đu t, tiêu dùng; to ra ngun vn h tr cho quá trình sn
xut kinh doanh đc din ra mt cách bình thng và liên tc; to ra ngun vn đ
đu t m rng phm vi và qui mô sn xut; to điu kin đy nhanh tc đ thanh
toán, lu thông qua các phng thc thanh toán không dùng tin mt góp phn thúc
đy lu thông hàng hóa
i vi Ngân hàng, đc bit là các Ngân hàng thng mi mt quc gia
đang phát triên nh Vit Nam, tín dng hu nh luôn luôn đóng vai trò là ngun thu
nhp chính ca ngân hàng. Trên 60% thu nhp ca các ngân hàng là t tín dng
đem li. Trong khi đó, tín dng cng thng xuyên là nguyên nhân ch yu làm
phát sinh các ri ro, tn tht v vt cht ca ngân hàng. Lnh vc tài chính ngân
hàng Vit Nam tng chng kin s đ v ca hàng lot hp tác xã tín dng, mt s
ngân hàng trì tr trong hot đng, thua l, phi chu s giám sát đc bit ca ngân
hàng nhà nc đ tái c cu, x lý n, mà nguyên nhân chính là s xut hin ca
nhng nguy c mt kh nng chi tr, kh nng thanh toán do suy gim huy đng, n
khó đòi, n xu tng cao.
Do đó, vn đ làm th nào đ đnh hng, qun lý và kim soát ri ro tín
dng, nâng cao cht lng hot đng tín dng mt cách tt nht luôn luôn là mt
trong nhng u tiên hàng đu ca các ngân hàng thng mi.
Vi mong mun đa ra mt s gii pháp nhm nâng cao cht lng hot đng
tín dng cho Ngân hàng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam, tác gi chn đ tài
“Nâng cao cht lng hot đng tín dng ti Ngân hàng Thng mi C phn Xut
Nhp khu Vit Nam” đ thc hin lun vn thc s kinh t.
nh hng nghiên cu: lun vn s tp trung phân tích nhng hn ch ca
hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam, nhng hn ch
có nguyên nhân t chính bn thân mô hình t chc, thc t trin khai hot đng tín
dng ca ngân hàng. T đó, đ xut nhng gii pháp gn lin vi vic hoàn thin
mô hình t chc, quy trình cho vay, cng nh nâng cao hiu qu b tr ca nhng
yu t có liên quan trong vic trin khai hot đng tín dng, nhm nâng cao cht
lng hot đng tín dng ca ngân hàng.
II. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu: Ngân hàng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam
Phm vi nghiên cu: Hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp
khu Vit Nam.
Trong gii hn nghiên cu, lun vn s ch tp trung đi sâu vào hot đng cho
vay, do đây là hot đng thng xuyên, ch yu trong hot đng tín dng ca Ngân
hàng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam. Các hình thc cp tín khác: cho thuê tài
chính, chit khu, bo lãnh, bao thanh toán và các nghip v cp tín dng khác hin
ch chim mt t trng rt nh trong hot đng tín dng ca Ngân hàng, s đc
nghiên cu c th hn trong nhng công trình khác ca tác gi.
III. MC ÍCH NGHIÊN CU
Làm sáng t mt s khái nim liên quan đn tín dng, ri ro tín dng trong
hot đng kinh doanh ngân hàng.
Phân tích thc trng hot đng, nhng tn ti hn ch trong hot đng tín dng
ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam,
xut các bin pháp nâng cao cht lng hot đng tín dng ca Ngân hàng
TMCP Xut Nhp khu Vit Nam.
IV. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
S dng phng pháp suy lun duy vt bin chng, kt hp vi các phng
pháp x lý v s liu:
o Phng pháp điu tra thng kê
o Phng pháp tng hp
o Phng pháp phân tích
o Phng pháp so sánh
V. KT CU LUN VN
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc chia làm 3 chng:
Chng 1: Nhng vn đ chung v tín dng và cht lng tín dng ngân hàng.
- Ni dung ca chng 1 là trình bày khái quát nhng vn đ c bn v tín
dng, cht lng tín dng ngân hàng:
- Khái nim, chc nng, vai trò ca tín dng;
- Ri ro tín dng và nh hng ca ri ro tín dng, nguyên nhân phát sinh
rui ro tín dng; thit hi do ri ro tín dng;
- Khái nim cht lng tín dng, các tiêu chí đánh giá và nhng nhân t nh
hng đn cht lng tín dng; mt s bài hc kinh nghim nhm nâng cao
cht lng hot đng tín dng trên th gii
Chng 2: Phân tích hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP XNK Vit Nam.
Trong chng 2, lun vn s ln lt gii thiu v Ngân hàng Thng mi c
phn Xut Nhp khu Vit Nam: lch s hình thành, v th ca ngân hàng so vi h
thng; sau đó s đi vào phân tích chi tit v cht lng hot đng tín dng ti Ngân
hàng. Trong phm vi nghiên cu, lun vn s ch tp trung vào nhng tiêu chí đánh
giá cht lng tín dng nhìn t góc đ t chc hot đng tín dng ca ngân hàng:
- V mt đnh lng: D n cho vay, danh mc cho vay, th phn, tình hình
n quá hn…
- V mt đnh tính: C cu t chc ca b máy thm đnh, xét duyt, qun
lý tín dng; quy trình cp tín dng; phng pháp đánh giá, giám sát ri ro
khon vay; giám sát ca hi s đi vi chi nhánh…
Sau khi phân tích, lun vn s đa ra nhng nhn đnh v các mt thành công,
tn ti, hn ch trong hot đng tín dng ca ngân hàng, làm c s xây dng các
nhóm gii pháp nhm nâng cao cht lng hot đng tín dng s đc trình bày
trong chng 3
Chng 3: Gii pháp nâng cao cht lng hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP
Xut Nhp khu Vit Nam.
T nhng kt lun rút ra chng 2, trong chng 3, lun vn s đi vào trình
bày các gii pháp và nhng đ xut c th nhm nâng cao cht lng hot đng tín
dng ti Ngân hàng Thng mi c phn Xut Nhp khu Vit Nam.
1
CHNG 1. NHNG VN CHUNG V CHT LNG
TÍN DNG NGÂN HÀNG
1.1 Khái nim, chc nng, vai trò ca tín dng ngân hàng
1.1.1 Khái nim tín dng ngân hàng
Theo quan nim truyn thng, tín dng là mi quan h trong đó mt ngi
chuyn qua ngi khác quyn s dng mt lng giá tr hoc hin vt nào đó vi
nhng điu kin nht đnh mà hai bên tha thun. Tuy nhiên, cho đn nay thì ngi
ta vn cha có s thng nht trong vic đa ra mt khái nim đy đ v tín dng.
Mt s khái nim tín dng đ xut:
Tín dng ngân hàng là quan h chuyn nhng quyn s dng vn t ngân
hàng cho khách hàng trong mt thi hn nht đnh vi mt khon chi phí nht đnh
1
.
Tín dng là mt phm trù kinh t tn ti qua các hình thái xã hi khác nhau.
Hiu mt cách thông thng nht, tín dng là s vay mn
2
.
Theo Lut các t chc tín dng nm 2010 đã đc quc hi nc CHXHCN
Vit Nam thông qua thì “cp tín dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s
dng mt khon tin hoc cam kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên
tc có hoàn tr bng nghip v cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh
toán, bo lãnh ngân hàng và các nghip v cp tín dng khác”
Cng nh quan h tín dng khác, tín dng ngân hàng cha đng 3 ni dung:
- Có s chuyn nhng/cam kt chuyn nhng quyn s dng vn t ngi
s hu sang cho ngi s dng.
- S chuyn nhng này có thi hn hay mang tính tm thi.
- S chuyn nhng này có kèm theo chi phí.
Khách hàng vay vn ca t chc tín dng phi đm bo tuân th 2 nguyên tc:
- S dng vn vay đúng mc đích cam kt ban đu.
- Hoàn tr n gc và lãi vn vay đúng thi hn đã tho thun.
1
TS Nguyn Minh Kiu (2009), “Nghip v ngân hàng thng mi”, NXB Thng Kê, Hà Ni
2
PGS.TS Trn Huy Hoàng (2010), “Qun tr ngân hàng”, NXB Lao đng xã hi, Tp.HCM
2
1.1.2 Chc nng ca tín dng ngân hàng
Chc nng tp trung và phân phi li tin t
Tín dng đc xem nh chic cu ni gia các ngun cung – cu v vn tin
t trong nn kinh t. Thông qua hot đng tín dng, các quá trình tp trung và phân
phi mi đc thc hin, nó trc tip điu phi các ngun vn tm thi nhàn ri
trong xã hi đn b sung kp thi cho nhng đi tng có nhu cu là các cá nhân,
doanh nghip nhm phc v ch yu cho hot đng sn xut, lu thông hàng hóa và
dch v hay nhu cu đu t, tiêu dùng
Chc nng thúc đy lu thông hàng hóa và phát trin sn xut
Tín dng to ra ngun vn h tr cho quá trình SXKD đc din ra mt cách
bình thng và liên tc; to ra ngun vn đ đu t m rng phm vi và qui mô sn
xut; to điu kin đy nhanh tc đ thanh toán, lu thông qua các phng thc
thanh toán không dùng tin mt góp phn thúc đy lu thông hàng hóa
Chc nng phn ánh và kim soát các hot đng kinh t
Nh vào hot đng ca ngân hàng, t các s liu v lng tin gi ca các
thành phn kinh t, cá nhân hoc thông qua doanh s cho vay, ngi ta có th đánh
giá đc kh nng tit kim, mc sng ca ngi dân hay thc trng hot đng ca
các doanh nghip, đánh giá đc nhu cu v vn cn thit đ phc v mc tiêu phát
trin kinh t. T đó, công tác qun lý v mô ca Nhà nc có th đ ra k hoch v
đu t, các chính sách thu, lãi sut phù hp đm bo yêu cu n đnh và phát trin
kinh t - xã hi tng thi k.
1.1.3 Vai trò ca tín dng ngân hàng trong nn kinh t th trng
Trong nhng nm qua, nn kinh t trong nc đã đt đc nhng thành tu
đáng k, GDP nm sau cao hn nm trc, thu nhp bình quân đu ngi cng
tng, đi sng ngi dân đc ci thin. t đc nhng kt qu nh vy phi k
đn mt nhân t đóng góp quan trng vào s phát trin kinh t đt nc chính là tín
dng ngân hàng.
Vai trò ca tín dng ngân hàng ngày càng đc khng đnh c th là qua các
biu hin nh sau
3
Thúc đy quá trình tích t tp trung vn nhàn ri trong xã hi và nâng
cao hiu qu s dng vn.
Vi chc nng là trung gian tài chính đng gia ngi gi tin và ngi đi
vay, ngân hàng đã bin mi ngun tin t phân tán trong xã hi thành ngun vn tp
trung, qua đó điu hoà quan h cung - cu v tin t trong xã hi, tha mãn tt nhu
cu ca khách hàng.
Là mt đn v kinh doanh trong lnh vc tin t vi mc đích li nhun, các
ngân hàng thng mi luôn tìm cách đ ti đa hoá li nhun ca mình. Li tc thu
đc ca ngân hàng đc hình thành t hai hot đng ch yu là: hot đng tín
dng và các hot đng dch v ca ngân hàng. Trong đó thu t hot đng tín dng là
ch yu. Tín dng đây ch yu là hot đng cho vay ca ngân hàng. Vy ngân
hàng ly vn đâu ra đ cho vay? Phi chng là vn t có ca ngân hàng? Các ngân
hàng phi huy đng vn t các t chc kinh t, cá nhân và các tng lp dân c trong
xã hi sau đó phân phi li mt cách hp lý. Chính nh có tín dng ngân hàng mà
các ch th “tha” vn có c hi không nhng bo tn vn mà còn to thu nhp
(thu lãi), còn đi vi các ch th “thiu” vn, tín dng ngân hàng giúp h b sung
vn đ có đ vn cho sn xut kinh doanh hoc đáp ng nhu cu đi sng. Ngun
vn nhàn ri mà ngân hàng huy đng bao gm:
- Vn tm thi nhàn ri ca t chc kinh t.
- Vn tm thi nhàn ri trong các tng lp dân c.
Thông qua công tác tín dng, ngân hàng đã đáp ng đc nhu cu v vn ca
các thành phn kinh t trong xã hi, giúp cho quá trình sn xut đc liên tc, đy
mnh quá trình tái sn xut. ng thi tp trung và phân phi vn tín dng đã góp
phn điu hòa vn trong nn kinh t quc dân t ni tha sang ni thiu. Ngoài ra
khi s dng vn vay ca ngân hàng, khách hàng b ràng buc bi trách nhim hoàn
tr vn gc cng lãi trong thi gian nht đnh đc ghi trong hp đng tín dng. Do
đó, buc các khách hàng phi ht sc n lc, tn dng ti đa kh nng ca mình đ
s dng mt cách có hiu qu nht ngun vn tín dng nhm đem li li nhun cho
khách hàng và đm bo ngha v vi ngân hàng.
4
Tín dng ngân hàng góp phn đy nhanh quá trình tái sn xut m rng,
đy mnh đu t phát trin
Thc t cho thy bt k mt khách hàng nào mun hot đng và sn xut kinh
doanh cng phi cn có mt lng vn nht đnh, trong trng hp mun m rng
sn xut kinh doanh thì cn phi có mt lng vn ln hn. Hin nay, trong nn
kinh t th trng vi s cnh tranh ngày càng gay gt, đòi hi khách hàng luôn
luôn phi đi mi và m rng sn xut. Vy ly vn đâu ra? Và tín dng ngân
hàng là ngun vn c bn hình thành nên vn c đnh và vn lu đng ca khách
hàng. Ngoài ra, vic m rng thông thng vi nhiu nc trên th gii cng to ra
nhu cu v vn ngày càng cao, các thành phn kinh t đang rt cn vn đ đi mi
công ngh, m rng sn xut kinh doanh phù hp vi s phát trin ca xã hi, đòi
hi ngân hàng phi n lc hn na đ đáp ng nhu cu v vn ngày càng ln ca
các doanh nghip. Mun vy, các ngân hàng càng phi làm tt công tác huy đng
vn tm thi nhàn ri và xây dng cho mình nhng chin lc kinh doanh hp lý,
phù hp vi xu th phát trin ca các thành phn kinh t. Có nh vy, các ngân
hàng mi có th đáp ng mt cách tt nht nhu cu v vn cho các ch th sn xut
kinh doanh trong nn kinh t, góp phn đy nhanh quá trình tái sn xut đa nn
kinh t nc nhà ngày càng phát trin.
Tín dng ngân hàng có vai trò quan trng trong vic t chc điu hoà lu
thông tin t.
Các ngân hàng thng mi khi thc hin cp tín dng cho nn kinh t, tc là
đã to ra kh nng cung ng tin t. Ngc li, khi ngân hàng nhà nc thu hp tín
dng tc làm gim lng tin trong lu thông. NHNN s dng tín dng nh mt
công c điu tit lu thông tin t qua vic thc hin chính sách tin t nh d tr
bt buc, lãi sut tái chit khu, hn mc tín dng, công c th trng m…Hn
na, quá trình hot đng tín dng ngân hàng gn lin vi vic thanh toán không
dùng tin mt góp phn gim bt lng tin mt lu thông trên th trng nhm
mc đích n đnh lu thông tin t. iu này, đng ngha vi vic làm gim lm
phát – vn đ mà nn kinh t phi đng đu khi tc đ tng trng gia tng nhanh.
H tr chng trình, mc tiêu phát trin kinh t - xã hi
5
Chính sách tín dng phù hp s giúp ngun vn đc phân b hp lý, góp
phn to đng lc gii quyt các vn đ xã hi, ci thin và nâng cao cht lng
cuc sng.
Tín dng ngân hàng góp phn nâng cao nng lc cnh tranh quc gia
Thông qua vic đu t vn đ hin đi hoá máy móc thit b, đi mi công
ngh ca các doanh nghip hay qua đu t tín dng vào các ngành kinh t mi nhn
ca đt nc, TDNH đã góp phn làm gim giá thành sn phm, nâng cao kh nng
cnh tranh ca các doanh nghip trên th trng quc t.
1.1.4 Phân loi tín dng ngân hàng
Tùy theo tiêu thc phân loi, tín dng ngân hàng có th phân chia thành nhiu
loi khác nhau
Da vào mc đích s dng vn, tín dng ngân hàng bao gm:
Tín dng phc v sn xut kinh doanh công thng nghip; Tín dng tiêu
dùng cá nhân; Tín dng mua bán bt đng sn; Tín dng sn xut nông nghip; Tín
dng kinh doanh hàng xut khu; ….
Da vào thi hn cho vay:
- Tín dng ngn hn: ; có thi hn đn 12 tháng. Mc đích thng là nhm
tài tr b sung vn lu đng thiu ht ca Doanh nghip và các nhu cu chi
tiêu ngn hn ca Cá nhân.
- Tín dng trung hn: có thi hn t trên 12 tháng đn 60 tháng. Mc đích tài
tr thng là đu t vào tài sn c đnh: mua sm mi tài sn c đnh, ci tin,
đi mi công ngh, m rng quy mô sn xut kinh doanh, xây dng các d án
có quy mô nh và thi gian thu hi vn nhanh.
- Tín dng dài hn: có thi hn trên 60 tháng. Mc đích thng là nhm tài
tr vào tài sn c đnh, đu t vào các d án đu t
Da vào tài sn đm bo
- Tín dng không có tài sn bo đm: Là loi cho vay không có tài sn th
chp, cm c hoc bo lãnh ca ngi khác mà ch da vào nng lc, uy tín
ca bn thân khách hàng vay vn đ quyt đnh cho vay.
6
- Tín dng có tài sn bo đm: Là loi cho vay không ch da trên nng lc,
uy tín ca khách hàng vay vn mà còn cn c trên các bin pháp bo đm cho
tin vay nh th chp, cm c, bo lãnh ca bên th ba.
Da vào phng thc cp tín dng
- Cho vay: Là hình thc cp tín dng, theo đó ngân hàng giao hoc cam kt
giao cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong
mt thi gian nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr gc và lãi.
- Chit khu: Là vic ngân hàng mua có k hn hoc mua có bo lu quyn
truy đòi các công c chuyn nhng, giy t có giá khác ca ngi th hng
trc khi đn hn thanh toán.
- Cho thuê tài chính: là hot đng tín dng trung và dài hn thông qua vic
cho thuê máy móc, thit b, phng tin vn chuyn trên c s hp đng cho
thuê mà khi kt thúc thi hn thuê, bên thuê đc quyn la chn mua li tài
sn thuê hoc tip tc thuê theo các điu kin đã tho thun. Vi phng thc
tài tr này, ngân hàng phi thành lp công ty cho thuê tài chính riêng, t chc
hot đng theo qui đnh ca pháp lut.
- Bao thanh toán: Là hình thc cp tín dng cho bên bán hàng hoc bên mua
hàng thông qua vic mua li có bo lu quyn truy đòi các khon phi thu
hoc các khon phi tr phát sinh t vic mua, bán hàng hoá, cung ng dch v
- Bo lãnh ngân hàng: Là hình thc cp tín dng, theo đó ngân hàng cam kt
vi bên nhn bo lãnh v vic ngân hàng s thc hin ngha v tài chính thay
cho khách hàng khi khách hàng không thc hin hoc thc hin không đy đ
ngha v đã cam kt; khách hàng phi nhn n và hoàn tr cho t chc tín
dng theo tha thun.
- Các nghip v cp tín dng khác
1.1.5 Ri ro ca tín dng ngân hàng
Trong khi cp tín dng đc coi là chc nng kinh t c bn ca ngân hàng,
ri ro trong ngân hàng có xu hng tp trung ch yu vào các hot đng tín dng.
ây là ri ro ln nht và thng xuyên xy ra, là nguyên nhân ch yu dn đn
trng thái tài chính khó khn nghiêm trng ca mt ngân hàng.
7
Ri ro tín dng “là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca t
chc tín dng do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin
ngha v ca mình theo cam kt”
3
nh hng ca ri ro tín dng
i vi ngân hàng: Khi ri ro tín dng xy ra thì khon vn ngân hàng cho
khách hàng vay không có kh nng thu hi, phát sinh n quá hn, n khó đòi t đó
phát sinh nhiu chi phí nh: chi phí giám sát, chi phí pháp lý…đng thi cng làm
phát sinh các chi phí c hi rt ln: các khon n làm chm vòng quay vn tín
dng, làm mt đi các khon đu t khác t đó làm gim thu nhp tim n và tng
chi phí cho ngân hàng cho vay, uy tín gim sút trên th trng.
i vi h thng ngân hàng: nu mt ngân hàng có kt qu hot đng xu dn
đn mt kh nng thanh toán và phá sn thì s có nhng tác đng dây chuyn làm
nh hng xu đn các ngân hàng và các b phn kinh t khác. Tâm lý s mt tin
lây lan s khin ngi gi tin đng lot rút tin ti các ngân hàng thng mi, làm
c h thng ngân hàng cng ri vào tình trng mt kh nng thanh toán.
i vi nn kinh t: Ngân hàng hot đng lnh vc kinh doanh tin t tín dng
vi t cách là trung gian tài chính. Khi ngân hàng gp ri ro tt yu s nh nh
hng đn nn kinh t và đi sng kinh t xã hi: li nhun ngân hàng gim, không
có kh nng đáp ng nhu cu v vn cho khách hàng, sn xut b đình tr, hàng hóa
không đáp ng đ nhu cu th trng, ti chng mc nào đó giá c hàng hóa s tng
vt, là mt trong nhng nguyên nhân ca lm phát. Nu s tht thoát ln trong hot
đng tín dng mt ngân hàng không đc khc phc kp thi có th gây nên phn
ng dây chuyn đe do đn an toàn và n đnh ca c h thng ngân hàng và toàn
b nn kinh t.
Nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng
Nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng có th là khách quan hoc ch quan, có
th t c hai phía khách hàng và ngân hàng.
V phía khách hàng:
3
Ngân hàng nhà nc (2005), Quy v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro Tín dng
trong hot đng Ngân hàng ca t chc Tín dng
8
Nguyên nhân ch quan: là nhng nguyên nhân do khách hàng to ra, nm
trong tm kim soát ca khách hàng, là nhng nguyên nhân ri ro phát sinh liên
quan đn hành vi và ý chí ch quan ca khách hàng: do trình đ qun lý ca khách
hàng dn đn s dng vn vay kém hiu qu hoc tht thoát, nh hng đn kh
nng tr n; do khách hàng thiu thin chí tr n trong khi bin pháp x lý thu hi
n ca ngân hàng t ra kém hiu qu… .
V mt khách quan, đó là nhng nguyên nhân không do khách hàng to ra, nó
nm ngoài tm kim soát ca khách hàng, chng hn nh thay đi v giá c hay nhu
cu th trng, s thay đi v môi trng pháp lý, T đó, Doanh nghip dù có
thin chí nhng vn không th tr đc n…
V phía ngân hàng
Ri ro tín dng có th phát sinh do nguyên nhân ch quan nh quá trình phân
tích và thm đnh tín dng không k lng, thiu thông tin dn đn sai lm trong
quyt đnh cho vay, hoc quyt đnh cho vay đúng đn nhng thiu kim kim tra
kim soát sau khi cho vay dn đn khách hàng s dng vn vay không đúng mc
đích nhng ngân hàng không phát hin đ ngn chn kp thi;
Ri ro tín dng cng có th do các nguyên nhân khách quan nh thiên tai, s
thay đi ca chính sách,…
Nhìn chung, nguyên nhân gây ra ri ro tín dng rt đa dng. Có nhng nguyên
nhân là khách quan và cng có nhng nguyên nhân xut phát t chính ch th tham
gia quan h tín dng. Trong đó, nhng nguyên nhân ch quan có nh hng rt ln
đn cht lng tín dng và ngân hàng có th kim soát đc nu có nhng bin
pháp thích hp.
Phân loi ri ro tín dng
Cn c vào nguyên nhân phát sinh, ri ro tín dng đc phân chia nh sau:
- Ri ro giao dch: Ri ro liên quan đn tng khon tín dng c th. ây có
th là ri ro cá bit, phát sinh do sai sót các khâu đánh giá, thm đnh và xét
duyt khi cho vay, hoc phát sinh do thiu cht ch khâu theo dõi kim soát
quá trình s dng vn vay, hoc phát sinh do s h khâu bo đm và nhng
cam kt ràng buc trong hp đng tín dng.
- Ri ro danh mc t
ín
dng trong danh m
c
cá bit ca tng loi
t
vay có bo đm; ho
c phát si
Nh v
y, nguyên nhân r
ngân hàng, có th là ch
quan hay khách quan, nhng suy cho cùng r
đu dn đn hu qu
là khách
thu hi đc kho
n cho vay
còn liên quan đn vic gi
i qu
không ch dng li vi
c phân
dng. Tuy nhiên, vi
c phân tích và phân đ
ra bin pháp x lý h
p tình h
Thit hi do ri ro t
ín d
Ri ro giao dch
(Liên quan đn 1 khon
cho vay
Ri ro xét
duyt (Liên
quan đn
vic đánh giá
mt khon
cho vay)
Ri ro kim
soát (liên
quan đn
vic theo dõi
khon cho
vay)
9
ín d
ng: Ri ro liên quan đn s kt h
p nhi
c
tín dng ca ngân hàng. Nó có th
phát sinh do đ
t
ín dng: cho vay không có bo đm thì r
c phát sinh do thi
u đa dng hoá danh mc t
ín d
ên nhân r
i ro tín dng có th là t
phía khách hàng
quan hay khách quan, nhng suy cho cùng r
khách hàng không tr
đc n vay và
ngân hàng
o vay. V
n đ ca qun lý ri ro tín d
ng trong
i quy
t hu qu ca vic mt v
n vay nh th
c phân tích và chú ý
đ
n nguyên nhân gây ra
c phân tích và phân đ
nh rõ ràng nguyên nhân s
p tình h
p lý hn.
ín d
ng
Ri ro tín dng
(Ri ro mt vn)
Ri ro giao dch
(Liên quan đn 1 khon
cho vay)
Ri ro kim
soát (liên
quan đn
vic theo dõi
khon cho
vay)
Ri ro bo
đm (liên
quan đn
chính sách
và hp đng
cho vay)
Ri ro danh mc
(Liên quan đn danh mc
các khon cho vay)
Ri ro cá bit
(liên quan
đén tng loi
hình cho
vay)
kém đa dng
hóa
p nhi
u khon tín
phát sinh do đ
c thù
i ro hn cho
ín d
ng…
khách hàng hay t
phía
i ro tín dng
ân hàng
không th
ng trong
ngân hàng
n vay nh th
nào, ch
hân gây ra r
i ro tín
giúp cho đa
Ri ro danh mc
(Liên quan đn danh mc
các khon cho vay)
Ri ro tp
trung cho
vay (liên
quan đn
kém đa dng
hóa cho vay)
10
i vi ngân hàng: Ngân hàng không thu đc vn tín dng đã cp và lãi cho
vay, nhung vn phi tr vn và lãi cho khon tin huy đng khi đn hn. iu này
làm cho ngân hàng b mt cân đi trong vic thu chi. Khi không thu đc n thì
vòng quay ca vn tín dng b chm li, làm ngân hàng kinh doanh không hiu qu
và có th mt kh nng thanh khon. iu này làm gim lòng tin ca ngi gi tin,
nh hng nghiêm trong đn uy tín ngân hàng.
i vi nn kinh t: Khi mt ngân hàng gp ri ro tín dng hay b phá sn thì
s gây ra tâm lý hoang mang lo s ni ngi gi tin, vic ngi gi tin t rút
tin không ch ngân hàng đang gp ri ro mà còn c các ngân hàng khác s làm
cho toàn b h thng ngân hàng gp khó khn, nh hng đn kh nng cung ng
vn cho nn kinh t, hot đng sn xut kinh doanh ca Doanh nghip b nh
hng, t đó có th kéo theo suy thoái, khng hong c mt nn kinh t
Mi quan h gia ri ro tín dng và cht lng tín dng
Ri ro tín dng và cht lng tín dng là hai khái nim thng xuyên đc
nhc đn cùng nhau nh mt cp bài trùng không th tách ri. Ri ro tín dng cao
có ngha là cht lng tín dng cha đc đm bo; trong khi cht lng tín dng
đc đm bo cng có ngha là ri ro tín dng đã đc hn ch mc hp lý có th
chp nhn đc.
Phn tip theo ca lun vn s đi vào tìm hiu c th hn v cht lng tín
dng: khái nim, tiêu chí đánh giá, nhân t nh hng, ý ngha ca cht lng tín
dng đi vi ngân hàng thng mi và đi vi nn kinh t.
1.2 Cht lng tín dng
Ngân hàng là mt doanh nghip đc bit kinh doanh trên lnh vc tin t và có
tác đng rt ln ti toàn b nn kinh t. Thc t cho thy nguyên nhân ca hu ht
các cuc khng hong tài chính xy ra đu bt ngun t ngân hàng. Chính vì vy,
vic nghiên cu tìm ra các gii pháp hu hiu đ nâng cao cht lng tín dng luôn
là mc tiêu, đng thi là nhân t quan trng nht đ tn ti và phát trin ca mi
ngân hàng thng mi trong nn kinh t đy c hi cho kinh doanh, song cng cha
đng đy thách thc và ri ro. Do đó, vn đ nâng cao cht lng tín dng ca ngân
hàng là rt cn thit.
11
1.2.1 Khái nim cht lng tín dng
Trong nn kinh t th trng, cht lng sn phm đc nhc đn nh là tng
hp nhng ch tiêu, nhng đc trng ca sn phm th hin mc tha mãn nhng
nhu cu trong nhng điu kin tiêu dùng nht đnh. Trong ba yu t: cht lng, giá
c, s lng thì cht lng luôn đc xem là yu t quan trng nht, góp phn gi
vng uy tín cho ch doanh nghip và to điu kin nâng cao kh nng chim lnh th
trng, doanh nghip mun đng vng trong hot đng kinh doanh thì vic ci
thin cht lng là điu tt yu.
Nu xem hot đng tín dng ca ngân hàng nh là mt loi sn phm đc thù,
cht lng hot đng tín dng có th đc hiu là “tng hp nhng ch tiêu, đc
trng đáp ng theo yêu cu ca khách hàng (ngi vay tin), phù hp vi s phát
trin kinh t - xã hi, đm bo s tn ti và phát trin ca ngân hàng”.
Cht lng tín dng là mt phm trù rng, bao hàm nhiu ni dung. Trong đó,
có ni dung quan trng và có tính lng hoá thng đc nhc đn nht là t l n
quá hn trên tng d n.
Theo quan đim thông thng ca các ngân hàng thng mi Vit Nam và
trong mt s trng hp theo ngha hp khi nói đn cht lng tín dng, ngi ta
ch nói đn t l gia n quá hn trên tng d n, t l này càng cao có ngha là cht
lng tín dng kém và ngc li. Theo thông l quc t nu t l n quá hn di
5% và t l n khó đòi trong tng n quá hn thp thì đc coi là tín dng có cht
lng tt, trên mc 5% thì đc coi là n có vn đ.
1.2.2 Các tiêu chí đo lng cht lng tín dng
Cht lng tín dng là mt ch tiêu tng hp có rt nhiu tiêu chí đ đánh giá.
Trong đó, có nhng tiêu chí mang tính đnh lng, có nhng tiêu chí mang tính
đnh tính.
1.2.2.1 i vi khách hàng
Cht lng tín dng gn lin vi quá trình và hiu qu s dng vn tín dng
ca khách hàng. Cht lng tín dng còn th hin s tha mãn v sn phm tín
dng và ngân hàng mang đn. Mt sn phm tín dng đc khách hàng đánh giá là
có cht lng thông qua các tiêu chí:
12
Chính sách lãi sut và qun lý ri ro lãi sut
Lãi sut là yu t quan trng hàng đu tác đng đn cht lng tín dng, là ht
nhân quan trng ca chính sách tín dng ca ngân hàng thng mi. Lãi sut quyt
đnh chi phí và thu nhp ca ngân hàng thng mi; đng thi cng là yu t mà
khách hàng quan tâm hàng đu khi xem xét đánh giá cht lng sn phm tín dng.
Th tc và quy trình tín dng ca ngân hàng
Nhanh gn, đn gin, d tip cn vn, tit kim thi gian và chi phí cho khách
hàng… là nhng vn đ mà khách hàng thng quan tâm, nh hng rt ln đn c
hi kinh doanh ca khách hàng.
Cung cách phc v ca ngân hàng
Có th nói, trong bi cnh mà s khác bit gia sn phm tín dng, th tc cp
tín dng ngày càng b thu hp thì điu quan trng nhm to ra s khác bit gia các
ngân hàng trong vic tha mãn các nhu cu ca khách hàng chính là thái đ, cung
cách phc v ca nhân viên ngân hàng. Mt khi khách hàng đã tha mãn vi thái đ
phc v ca ngân hàng thì không nhng ngân hàng có th gi chân khách hàng đó,
mà còn có th thu hút thêm nhng khách hàng mi thông qua li gii thiu, tip th
ca khách hàng hin hu.
Chính sách khách hàng
Các ngân hàng thng xây dng và áp dng chính sách khách hàng công bng
trong u đãi theo mc đóng góp li nhun ca khách hàng nhm duy trì và thu hút
khách hàng có cht lng, qua đó bo đm vic phc v, chm sóc khách hàng hiu
qu và thng nht trong toàn h thng, to s khác bit gia khách hàng trong s
dng sn phm dch v ca ngân hàng, góp phn nâng cao kh nng ti đa hóa li
nhun cho ngân hàng.
1.2.2.2 i vi ngân hàng
V mt đnh lng: cht lng tín dng đc phân tích đánh giá bi các ch
tiêu v d n cho vay, th phn, c cu danh mc cho vay, t l n xu, c xác
đnh nh sau:
Tng d n: là ch tiêu phn ánh quy mô tín dng ca ngân hàng, mà c th
là khi lng tin ngân hàng cp cho nn kinh t ti mt thi đim. So sánh gia
13
các ngân hàng có cùng điu kin kinh doanh, ngân hàng có tng d n thp chng
t hot đng ca ngân hàng yu kém, không có kh nng m rng, kh nng tip th
kém, trình đ lãnh đo điu hành hn ch.
Th phn: là t trng d n ca ngân hàng so vi tng d n ca h thng, d
n trên đa bàn,… Th phn tín dng là ch tiêu phn ánh v th ca ngân hàng so
vi các đi th cnh tranh trong hot đng cung ng vn cho nn kinh t.
C cu danh mc tín dng: phn ánh t trng ca các loi d n trên tng
d n cho vay ca ngân hàng. Phân tích c cu danh mc cho vay s giúp ngân
hàng xây dng đnh hng chin lc phù hp nhm phát huy hiu qu cho vay,
hn ch ri ro phát sinh.
T l n quá hn: là t l phn trm gia tng các khon n quá hn so vi
tng d n mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm.
Trong đó, n quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc
lãi đã quá hn.
T l n xu: là t l phn trm gia tng các khon n xu so vi tng d n
mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng/quý/nm. ây là ch tiêu quan
trng thng đc nhc đn nht trong vic đánh giá cht lng tín dng ti các t
chc tín dng
Vic phân loi n ca các t chc tín dng Vit Nam hin nay đc thc
hin theo quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 ca thng đc Ngân
hàng nhà nc Vit Nam “V vic ban hành quy đnh v phân loi n, trích lp và
s dng h thng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca
t chc tín dng” và các quyt đnh sa đi, b sung kèm theo. Theo đó, d n cho
vay ca t chc tín dng đc chia làm 5 nhóm:
N nhóm 1 (n đ tiêu chun): là các khon n mà t chc tín dng đánh giá
là có kh nng thu hi đy đ c gc và lãi đúng thi hn