Mối quan hệ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ ở Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
õõõõõ



TRN VN HÙNG




MI QUAN H GIA CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA VÀ
CHÍNH SÁCH TIN T  VIT NAM


Chuyên ngành: Kinh t tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60.31.12



LUN VN THC S KINH T




Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS. Phan Th Bích Nguyt

TP.H CHÍ MINH – NM 2011








MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu và ch vit tt
Danh mc bng
Danh mc hình
M U
1. Lý do chn đ tài
2. Mc tiêu nghiên cu
3. Phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. óng góp ca đ tài
6. Ý ngha lý lun và thc tin
7. Kt cu đ tài
CHNG I TNG QUAN V CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA VÀ CHÍNH SÁCH

TIN T 1
1.1 . CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA 1
1.1.1 Khái nim 1
1.1.2. Chính sách tài khóa và tng cu xã hi 2
1.1.2.1 Tng cu xã hi và s nhân chi tiêu 2
1.1.2.2 Chính sách tài khóa và tng cu xã hi 4
1.1.2.3. Chính sách tài khóa – công c qun lý v mô 5
1.2 CHÍNH SÁCH TIN T 6
1.2.1 Khái nim 6
1.2.2 Mc tiêu ca chính sách tin t 6
1.2.2.1 Tng trng kinh t 6
1.2.2.2 Kim soát lm phát và n đnh giá tr đng tin 7
1.2.2.3 To công n vic làm 7



1.2.2.4 Mc tiêu trung gian ca CSTT 8
1.2.3. Các công c ca CSTT 9
1.2.3.1 Công c trc tip ca CSTT 9
1.2.3.2 Công c gián tip ca CSTT 10
1.3 Mi quan h gia CSTK và CSTT 11
1.3.1.Tác đng ca chính sách tài khóa và chính sách tin t đi vi nn kinh t 12
1.3.1.1. Nguyên lý vn hành ca Mô hình IS – LM 12
1.3.1.2. Tác đng Mô hình IS – LM 13
1.3.2. Mô hình phân tích mi quan h gia CSTK và CSTT 13
1.3.2.1. Mô hình phân tích các yu t tác đng đn tng trng kinh t 14
1.3.2.2 Mô hình phân tích mi quan h gia CSTK và CSTT 14
1.3.3 S cn thit phi hp gia chính sách tài khóa và chính sách tin t 15
.1.4. Kinh nghim mt s nc trong vic nâng cao hiu qu phi hp gia CSTK
và CSTT 15

1.4.1. Thc trng phi hp CSTT và CSTK ca mt s quc gia trên th gii 15
1.4.2. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 19
Kt lun chng I 19
CHNG II MI QUAN H GIA CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA VÀ CHÍNH
SÁCH TIN T 21
2.1 Tng quan nn kinh t Vit Nam 21
2.2 Khái quát tình hình thc hin chính sách tài khóa và chính sách tin t trong thi
gian qua: 23
2.2.1. Thc trng v chính sách tài khóa: 23
2.2.2 Thc trng CSTT  Vit Nam trong thi gian qua 25
2.3. Thc trng phi hp gia chính sách tài khóa và chính sách tin t ca Vit
Nam trong thi gian qua giai đon 2000 – 2009: 28
2.3.1 i vi khu vc ngân hàng: 28
2.3.2 i vi khu vc ngân sách nhà nc và các qu tài chính nhà nc: 30
2.3.3 Phi hp CSTK và CSTT trong kích cu 36



2.4. Phân tích tác đng ca chính sách tài khóa và chính sách tin t đn các bin s
kinh t v mô 43
2.4.1. Mi quan h gia chính sách tài khóa và chính sách tin t: 43
2.4.2. Tác đng ca CSTK và CSTT đn các bin s kinh t v mô: 45
2.4.2.1. Tác đng đn tng trng kinh t 45
2.4.2.2. Tác đng đn lm phát, giá tr đng ni t, lãi sut 47
2.4.2.3. Tác đng đn tht nghip 49
2.4.2.4. Tác đng đn cán cân thanh toán 50
2.5 Mô hình phân tích các nhân t thuc CSTK và CSTT tác đng đn GDP 52
2.5.1. Chính sách tài khóa: 52
2.5.2. Chính sách tin t: 53
2.5.3. Kt hp hai mô hình trên: 54

2.6. Nhng thành tu, hn ch và nguyên nhân dn đn vic phi hp cha đng b
gia hai chính sách trên trong thi gian va qua. 55
2.6.1. Nhng thành tu và hn ch: 55
2.6.2 Nguyên nhân dn đn vic phi hp cha đng b gia hai chính sách trên
trong thi gian va qua. 56
2.6.2.1 Cha có s phi hp cht ch gia B Tài chính và Ngân hàng Nhà nc . 56
2.6.2.2 Hn ch trong phi hp CSTT&CSTK làm gim hiu qu ca CSTT  Vit
Nam 58
2.6.2.3. Hn ch trong trao đi thông tin, s liu thiu kp thi, cha đy đ gia các
B, Ngành đ phc v xây dng và điu hành CSTT ca NHNN. 59
2.6.2.4. Mt s nguyên nhân khác 61
Kt lun chng II 62
CHNG III GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU PHI HP GIA CSTK VÀ
CSTT 63
3.1. Mc tiêu và quan đim ca chính sách tài chính quc gia 63
3.1.1. Mc tiêu ca chính sách tài chính quc gia 63
3.1.2. Quan đim ca chính sách tài chính quc gia 65



3.2. Các gii pháp nâng cao hiu qu phi hp gia CSTK và CSTT 66
3.2.1 Tng cng hiu qu phi hp gia CSTK và CSTT 66
3.2.1.1 Gii pháp đi vi Chính sách Tài khóa 67
3.2.1.2 Gii pháp đi vi chính sách tin t 69
3.2.2 Thit lp mi quan h thng xuyên, liên tc trong quá trình hoch đnh và
thc thi CSTK và CSTT 75
3.2.3 Tin hành sa đi, b sung các vn bn pháp lut v ngân sách nhà nc và
Ngân hàng Nhà nc theo hng đm bo tính đc lp ca tng chính sách 77
3.2.4. Phi hp gia hai CSTK và CSTT nhm kim ch lm phát. 78
3.3.5. Các gii pháp khác 79

3.3.5.1 Qun tr ri ro tín dng ngân hàng 80
3.3.5.2. Nâng cao hiu qu đu t công, đu t trong các DN Nhà nc và đc bit
là các tp đoàn kinh t, tng công ty Nhà nc 81
3.3.5.3 Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý n công 82
3.3.5.4. Các gii pháp mang tính thng xuyên và dài hn 82
Kt lun Chng III 83
KT LUN CHUNG 83
Tài liu tham kho
Ph lc



DANH MC VIT TT
CSTK: Chính sách tài khóa
CSTT: Chính sách tin t
NHTW: Ngân hàng Trung ng
Y(AD): Tng cu;
C: Chi tiêu dùng ca dân c;
I: u t
G: Chi tiêu ca Chính ph
(X-M): Cán cân thanh toán quc t.
ILAI: lãi sut
ILAM: lm phát
IS (Investment and Saving Equilibrium): Mô hình IS cân bng trên th trng hàng
hóa
LM ( Liquidity preference and Money supply Equilibrium): Mô hình LM cân bng
trên th trng tin t
IS-LM: Mô hình cân bng gia hai th trng hàng hóa và tin t
TTCK: th trng chng khoán
TTTT: th trng tin t

NHTM: Ngân hàng thng mi
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NSNN: Ngân sách Nhà n
c
GDP: Tng sn phm quc dân





DANH MC BNG
Bng 1.1: Tóm tt chính sách qun lý Cu ca Chính ph 5
Bng 1.2: Bng kim đnh s tng quan cp gia các bin đc lp 14
Bng 2.1: Tng trng tín dng, Lãi sut TT và T l lm phát giai đon 2000 –
2009 28
Bng 2.2: Kt qu kích cu nm 2009 so vi nm 2008 37
Bng 2.3: Kt qu phát hành trái phiu chính ph tháng 1-7/2009 40
Bng 2.4: Các ch tiêu giám sát n nc ngoài ca Vit Nam 41
Bng 2.5: Kt qu kim đnh s tng quan cp gia các bin đc lp 43
Bng 2.6: Tng trng kinh t theo đóng góp ca các cu phn tng cu 45
Bng 2.7: Cán cân thanh toán và d tr ngoi hi ca Vit Nam 51

DANH MC HÌNH
Hình 1.1: Mô hình ng IS-LM 12
Hình 2.1 : T l tng GDP và lm phát ca Vit Nam giai đon 2000- 2009 22
Hình 2.2: Bi chi NSNN so vi GDP ca Vit Nam giai đon 2000-2009 24
Hình 2.3: Chính sách tin t 1996 – 2010 25
Hình 2.4: Mi quan h gia Tc đ tng M2, Lm phát, Lãi sut TT và GDP ca
Vit Nam giai đon 2000-2009 26
Hình 2.5: Bi chi ngân sách và ngun bù đp bi chi t 2000-2009 32
Hình 2.6: Lãi sut và d n tín dng các tháng 2009 39
Hình 2.7: C cu ngha v n nc ngoài 2004-2008 41
Hình 2.8 : Lm phát các tháng 9/08-7/09 42
Hình 2.9: Tit kim - u t ca Vit nam giai đon 2000-2009 46
Hình 2.10 : Din bin tng trng tín dng, ICOR và nhp siêu/GDP (giá hin hành)
ca Vit Nam, 2000 – 2009 47
Hình 2.11: Mi quan h gia lm phát, tng phng tin thanh toán và tng trng
tín dng 48
Hình 2.12: Biu đ tng trng và tht nghip Vit Nam 50

1


M U

1. Lý do chn đ tài
Chính sách tài khóa và chính sách tin t  mi quc gia là mt b phn trong
tng th h thng chính sách kinh t nhà nc. Mi chính sách có mc tiêu riêng
nhng đu cùng có mc tiêu chung là thc hin qun lý v mô nn kinh t nhm đt
đc các mc tiêu kinh t - xã hi trong tng giai đon nht đnh đc bit là mc
tiêu tng trng kinh t nhanh và bn vng.
Chính sách tài khóa (CSTK) là các chính sách ca chính ph nhm tác đng
lên đnh hng phát trin ca nn kinh t thông qua nhng thay đi trong chi tiêu
chính ph và thu khóa. CSTK đc coi là mt trong nhng chính sách quan trng
đi vi vic n đnh và thc thi chính sách kinh t v mô.
Chính sách tin t (CSTT) là công c ca NHTW đ điu tit quá trình cung
ng tin, lãi sut và tín dng, kt qu là chi phi dòng chu chuyn tin và khi lng
tin đ đt mc tiêu n đnh nn kinh t bng cách kim soát t l lãi sut và ngun
cung tin.
CSTK tác đng đn CSTT trc ht qua kênh tài tr thâm ht ngân sách: Nu
thâm ht ngân sách đc tài tr t vay nc ngoài s nh hng đn cán cân thanh
toán, nu tài tr bng cách vay t NHTW thì s làm tng lng tin cung ng và mt
bng giá c, nu thâm ht ngân sách đc bù đp bng cách vay t các NHTM thì
ngun vn cho vay các khu vc kinh t ngoài quc doanh s gim, hn ch nng lc
đu t ca các khu vc kinh t này và nh hng xu đn tc đ tng trng kinh t.
Ngoài ra, CSTK còn nh hng đn dòng vn quc t và kh nng ca NHTW trong

vic kim soát lung ngoi t, nu chính sách thu chi ngân sách không hp lý thì s
tác đng tiêu cc đn hiu qu phân b ngun lc và làm tng ri ro liên quan đn
dòng vn quc t.
CSTT tác đng đn CSTK tùy theo mc đ điu chnh các công c CSTT,
mt CSTT tht cht s làm gim đu t, kh nng thu thu và ngun thu ngân sách,
mt s gim giá ni t s làm gia tng khon n Chính ph bng ngoi t qui đi,
2


Nh vy, nu không có s phi hp nhp nhàng gia CSTK và CSTT s gây
nên nhng tác đng đi kháng nhau, làm phá v quy lut ca th trng, nh hng
xu đn mc tiêu tng trng kinh t bn vng. Thc t vic thc thi và phi hp
gia CSTK và CSTT ca Vit Nam trong thi gian va qua còn rt nhiu hn ch và
đã to ra nhng li ích đi kháng hoc mâu thun hay đôi khi đ đt mc tiêu ca
CSTK đã gây hu qu xu cho vic thc thi các mc tiêu ca CSTT và ngc li. T
nhng lý lun trên, chúng tôi tin hành nghiên cu đ tài “ Mi quan h gia chính
sách tài khóa và chính sách tin t  Vit Nam” nhm tìm hiu thc trng vic
phi hp gia CSTK và CSTT  Vit Nam. Trên c s phân tích mi quan h gia
hai chính sách này, phân tích các nhân t thuc v CSTK và CSTT tác đng đn các
bin s kinh t v mô, dùng mô hình phân tích tng chính sách và kt hp hai chính
sách, rút ra mt s thành tu, hn ch và nguyên nhân tn ti. T đó, làm c s đ
xut mt s gii pháp kin ngh nhm nâng cao hiu qu phi hp gia hai chính
sách trên.
2. Mc tiêu nghiên cu
 tài nhm làm sáng t nhng ni dung sau:
H thng lý lun v chính sách tài khóa bao gm: Khái nim, CSTK và tng
cu xã hi, thc trng CSTK ca Vit Nam trong thi gian qua.
H thng lý lun v chính sách tin t bao gm: Khái nim, mc tiêu, các
công c ca CSTT.
S cn thit phi hp gia CSTK và CSTT và mi quan h gia CSTK và

CSTT. Thc trng phi hp CSTK và CSTT ca mt s quc gia trên th gii và bài
hc kinh nghim cho Vit nam.
ánh giá thc trng phi hp gia CSTK và CSTT ca Vit Nam trong thi
gian qua.
 xut mt s gii pháp kin ngh đm bo s phi hp đng b gia CSTK
và CSTT nhm n đnh tng trng và chng suy thoái kinh t.

3. Phm vi nghiên cu
Phm vi không gian: đ tài nghiên cu trên phm vi quc gia Vit Nam
Phm vi thi gian: t nm 2000 đn nm 2009
3


4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp bin chng, lý thuyt h thng vn dng quan đim khách quan
đ thng kê, phân tích, tng hp.
Kt hp lý lun vi thc tin đ rút ra nhng nhn xét, đánh giá.
Các phng pháp vn dng nghiên cu đu cn c vào thc tin tình hình
kinh t - xã hi và đnh hng chin phát trin kinh t xã hi Vit Nam ca ng và
Nhà nc trong giai đon 2000 – 2010 và tm nhìn giai đon 2010 - 2020.
Phng pháp thu thp và x lý s liu: Do tính cht đc thù ca đ tài v tính
đa dng nên s liu minh ha trong lun vn ch yu đc thu thp t ngun s liu
th cp, c th ngun s liu có đc t: Qy Tin t Quc t, B Tài chính, Tng
cc Thng Kê, Ngân hàng Nhà nc, B Công Thng, Các tp chí nghiên cu kinh
t, Các trang Website … S liu đc x lý theo mô hình Eview.
5. óng góp ca đ tài
Thông qua vic phân tích mi tng quan gia CSTK và CSTT ca Vit
Nam, đ tài nhm đnh hng hoàn thin s phi hp đng b gia hai chính sách
này góp phn n đnh và phát trin nn kinh t.
6. Ý ngha lý lun và thc tin

Là ngun cung cp tài liu tham kho v CSTK và CSTT, mi quan h và
vic phi hp gia hai chính sách phc v cho vic ng dng vào thc tin tình hình
kinh t trong tng giai đon c th.
7. Kt cu đ tài
Vi nhng ni dung nh trên, đ tài đc th hin trong 3 chng:
Chng I: Tng quan v chính sách tài khóa và chính sách tin t
Chng II: Mi quan h gia chính sách tài khóa và chính sách tin t
Chng III: Gii pháp nâng cao hiu qu phi hp gia CSTK và CSTT




1


CHNG I
TNG QUAN V CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA VÀ
CHÍNH SÁCH TIN T
1.1 . CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
1.1.1 Khái nim
Chính sách tài khóa là tng hp các quan đim, c ch và phng thc huy
đng các ngun hình thành ngân sách nhà nc, các qu tài chính có tính cht tp
trung ca Nhà nc nhm mc tiêu phc v các khon chi ln ca ngân sách nhà
nc theo k hoch tng nm tài chính, bao gm: Chi thng xuyên, chi đu t phát
trin, b sung qu d tr quc gia, tr n trong và ngoài nc đn hn. Hay chính
sách tài khóa thng tp trung vào khía cnh phân tích nh hng ca nhng thay
đi trong ngân sách nhà nc đn tng th nn kinh t ( thông qua thay đi các bin
GNP, GDP, tht nghip và lm phát, )
Hai công c chính ca chính sách tài khóa là chi tiêu ca chính ph và h thng
thu. Nhng thay đi v mc đ và thành phn ca thu và chi tiêu ca chính ph có

th nh hng đn các bin s sau trong nn kinh t: Tng cu và mc đ hot đng
kinh t; Kiu phân b ngun lc; Phân phi thu nhp
Chính sách tài khóa liên quan đn tác đng tng th ca ngân sách đi vi hot
đng kinh t. Có các loi chính sách tài khóa đin hình là trung lp, m rng, và thu
gn.
Chính sách trung lp là chính sách cân bng ngân sách khi đó G = T (G: chi
tiêu chính ph, T: thu nhp t thu). Chi tiêu ca chính ph hoàn toàn đc cung
cp do ngun thu t thu và nhìn chung kt qu có nh hng trung tính lên mc đ
ca các hot đng kinh t.
Chính sách m rng là chính sách tng cng chi tiêu ca chính ph (G > T)
thông qua chi tiêu chính ph tng cng hoc gim bt ngun thu t thu hoc kt
hp c hai. Vic này s dn đn thâm ht ngân sách nng n hn hoc thng d ngân
sách ít hn nu trc đó có ngân sách cân bng.

1.1.2. Chính sách tài khóa và tng cu xã hi
1.1.2.1 Tng cu xã hi và s nhân chi tiêu
Trong điu kin nn kinh t m, s dng khái nim t phân tích cung cu,
Keynes phân tích tng cu xã hi thành các yu t chi tiêu nh sau:
AD = C + I + G + ( X-M)
- AD: Tng cu;
- C: Chi tiêu dùng ca dân c;
- I: Chi đu t theo k hoch ca doanh nghip, bao gm đu t tài sn c đnh
và đu t tn kho.
- G: Chi tiêu ca Chính ph
- (X-M): Cán cân thanh toán quc t.
Tiêu dùng đc quyt đnh bi rt nhiu yu t và mt trong s đó là thu nhp.
Khi thu nhp xã hi tng lên thì chi tiêu tng lên. Da trên mi liên h này, Keynes
hình thành mô hình s nhân trên c s phân tách chi tiêu xã hi thành hai loi:
(i) Chi tiêu t đnh (Autonomy expenditures) thay đi theo nhng nhân t
khác, đc lp vi thay đi thu nhp. Chi tiêu t đnh nói lên ngi tiêu dùng vn

phi chi tiêu cho dù h không có thu nhp.
(ii) Chi tiêu ng d (Induced expenditures) là phn chi tiêu thay đi khi thu
nhp thay đi.
Theo đó, mi quan h gia thu nhp và chi tiêu có th din t mt cách chính
xác nh là mt hàm s chi tiêu – phn ánh mi quan h gia tng chi tiêu/tng cu (
chi tiêu t đnh và chi tiêu ng d) và thu nhp:
AD = C + I + G + (X-M) = AD
0
+ mpcY
- AD
0
: là chi tiêu t đnh ( chi tiêu dùng và chi tiêu đu t)
- mpc: thiên hng tiêu dùng biên ( Marginal propensity to consume)
- Y: thu nhp và tích s mpcY là chi tiêu ng d.
Thiên hng tiêu dùng biên phn ánh t l thay đi tiêu dùng ẤC so vi thay
đi thu nhp ẤY và đc xác đnh theo công thc
ΔΥ
ΔΑ
=
ΔΥ
Δ
=
DC
mpc . Da vào mpc,
Keynes thit lp mi quan h gia chi tiêu ca ngi tiêu dùng (C) vi thu nhp kh
2


dng (disposable income: Y
D

) đ ch ra tác đng ca C đn AD. Thu nhp kh dng
(Y
D
) là tng thu nhp có th chi tiêu đc xác đnh bng tng thu nhp (Y) tr đi
thu (T): Y
D
= Y-T. Khi đó, hàm s tiêu dùng C đc din t qua công thc: C = a +
mpcY
D,
trong đó a là chi tiêu t đnh ca ngi tiêu dùng.
Ti đim cân bng th trng cnh tranh, tng cung bng tng cu. Trong điu
kin th trng cnh tranh hoàn ho, tng cu (AD) chính là tng chi tiêu xã hi và
bng tng cung là tng thu nhp xã hi, nên ti đim cân bng ca th trng ta có Y
= AD. T đó, suy ra Y = AD
0
+ mpcY. Bin đi phng trình này ta đc:

0
xAD
mpc1
1
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
−

=Υ . Trong đó,
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
− mpc1
1
gi là s nhân chi tiêu
S nhân chi tiêu là s đc nhân vi mc thay đi trong chi tiêu t đnh đ xác
đnh mc thay đi trong tng chi tiêu cân bng và GDP thc cân bng.
Nu trong mt nn kinh t chúng ta gi thit giá c, lãi sut và t giá hi đoái
không đi – tc là gi thit rng mc du có mt mc gia tng nào đó ca chi tiêu t
đnh cng s không có mt nh hng nào đi vi giá c, lãi sut và t giá hi đoái.
Vi k là s nhân chi tiêu và k =
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
− mpc1
1
. Vì 0 < mpc < 1 => 1- mpc < 1 nên
k > 1. Nh vy khuynh hng chi tiêu biên càng ln thì s nhân chi tiêu càng ln.

Nu mpc = 0, điu này có ngha là không có chi tiêu ng d, trong trng hp này
s nhân s bng 1. Mt s thay đi trong chi tiêu t đnh s làm thay đi trong GDP
thc và nu không có s thay đi trong chi tiêu ng dng thì quá trình này s chm
dt.
S gia tng hay gim bt lung thu nhp ca nn kinh t chính là s thay đi
trong chi tiêu t đnh, ch yu là do s thay đi trong đu t và xut khu. S gia
tng hay gim bt này gây ra s dao đng ln trong GDP thc do tác đng ca s
nhân.
Tuy nhiên nhng dao đng ln này trong GDP thc không phi ch do s thay
đi đc khuych đi lên t đu t và xut khu mà còn t s mua hàng hóa và dch
v ca chính ph. Chính vì điu này chính ph đã li dng s nhân đ gim bt s
dao đng ca tng chi tiêu, n đnh hóa nn kinh t.
3


1.1.2.2Chính sách tài khóa và tng cu xã hi
 hiu chính sách tài khóa tác đng đn s thay đi tng cu, chúng ta có th
phân tích tng cu thành các thành t :

⎟
⎟
⎟
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎜
⎜

⎜
⎝
⎛
+−Δ
+Δ
+Δ
+Δ
−
=ΔΑ=ΔΥ
))(MX(
)(G
)(I
)(C
x
mpc1
1
D
0

T phng trình trên ta thy, bt k chính sách nào tác đng đn bn nhân t
cu thành chi tiêu AD
0
đu có th đt đc kt qu nh chính sách tài khóa.
Riêng đi vi chính sách tài khóa, (i) Chính ph có th làm thay đi tng cu
theo chính sách tht cht hay m rng. Mt s m rng tài khóa làm gia tng tng
cu thông qua mt trong hai kênh. Th nht, nu nh Chính ph gia tng mua hàng
hóa nhng vn không thay đi chính sách thu s làm gia tng tng cu trc tip.
Th hai, nu Chính ph ct gim thu hoc gia tng các khon chuyn giao ( tr
cp) s làm gia tng thu nhp kh dng ca công chúng, kéo theo h s chi tiêu
nhiu hn. n lt, điu này làm gia tng tng cu, to đim cân bng mi tng

ng vi mc sn lng đu ra gia tng.
(ii) Chính sách tài khóa cng làm thay đi thành phn ca tng cu. Xét
trng hp Chính ph chp nhn bi chi ngân sách và phát hành trái phiu đ bù
đp bi chi. Trong trng hp này Chính ph cnh tranh vi khu vc t trong vay
vn, kéo theo làm gia tng lãi sut th trng và gây ra hin tng chèn ln đu t t
nhân. Chính sách tài khóa m rng làm gim mt phn sn lng do khu vc t to
ra. Vì th, thách thc đt ra vi chính sách tài khóa m rng là chính ph phi thit
lp chính sách đu t hiu qu đ thu hút tr li ca khu vc đu t t nhân.
(iii) Trong nn kinh t m, chính sách tài khóa cng tác đng đn t giá hi
đoái và cán cân thng mi. Trong trng hp chính sách tài khóa m rng s vay
vn ca chính ph s làm gia tng lãi sut trên th trng trong nc. Khi đó, các
nhà đu t trên th trng quc t s gia tng chuyn vn ngoi t vào đu t trong
nc nhm thu li ln t c hi lãi sut tng cao. iu này dn đn ngoi t tr nên
4


5


gim giá so vi đng ni t; hu qu là hàng hóa nhp khu tr nên r hn và hàng
hóa xut khu tr nên cao hn  nc ngoài, làm gia tng thâm ht cán cân thng
mi.
Thông qua s phân tích trên có th tóm tt tác đng ca chính sách tài khóa đn
các yu t ca cu nh sau:
Bng 1.1: Tóm tt chính sách qun lý Cu ca Chính ph
Chính sách tài khóa m rng Thay đi các yu t ca cu
- Chính sách tiêu dùng
C
- Chính sách đu t
I

- Chính sách tài khóa G; T hoc bi chi 
- Chính sách ngoi thng X; M hoc bi chi 
Chính sách tài khóa tht cht Thay đi các yu t ca cu
- Chính sách tiêu dùng
C
- Chính sách đu t
I
- Chính sách tài khóa T;G hoc bi chi 
- Chính sách ngoi thng M; X hoc bi chi 

1.1.2.3. Chính sách tài khóa – công c qun lý v mô
Vi s tác đng đn tng cu và các thành phn ca nó, chính sách tài khóa tr
thành công c qun lý kinh t v mô. S nh hng trc ht ca chính sách tài khóa
m rng là làm gia tng nhu cu hàng hóa và dch v. Nhu cu càng ln dn đn gia
tng c sn lng đu ra ln giá c, đn lt làm thay đi trng thái chu k kinh t.
Nu nh nn kinh t đang trong trng thái suy thoái, tht nghip gia tng thì s gia
tng tng cu s kích thích gia tng sn lng mà không gây ra thay đi giá c. Tuy
nhiên, khi nn kinh t đt  mc toàn dng lao đng thì s m rng chính sách tài
khóa li gây nh hng mnh đn giá c hn và ít nh hng đn tng sn lng.
Vi kh nng nh hng đn sn lng thông qua nh hng đn tng cu làm
cho chính sách tài khóa tr thành công c tim nng đ n đnh kinh t. Trong giai
đon suy thoái kinh t, chính ph có th điu hành mt chính sách tài khóa m rng
đ giúp khôi phc sn lng tin đn duy trì  mc bình thng và to công n vic
6


làm cho ngi lao đng. Trong sut thi k tng trng cao, nguy c lm phát có
th xy ra, chính ph thc hin điu hành chính sách tài khóa tht cht đ kìm hãm
bt tc đ tng trng nóng và kim soát lm phát. Mt chính sách tài khóa phn
chu k ( Countercyclical fiscal policy) nh vy dn đn ngân sách đc cân bng 

dng trung bình.
1.2 CHÍNH SÁCH TIN T
1.2.1 Khái nim
Trong điu kin các yu t khác không đi, nu khi lng tin trong lu
thông thay đi thì giá tr ca mt đn v tin t s thay đi. T đó, giá c hàng hóa,
giá tr tài sn, thu nhp ca dân chúng và c thu nhp quc dân cng thay đi theo.
Do đó, bng cách to ra các thay đi v khi lng tin t trong lu thông, NHTW
có th tác đng đn đi sng và hot đng kinh t ca quc gia. Tng hp nhng
phng thc mà qua đó NHTW to ra nhng thay đi v tin t nói trên hp thành
CSTT.
CSTT là tng hp các hot đng ca NHTW nhm thc hin các mc tiêu
kinh t – xã hi ca quc gia trong mt thi k nht đnh.

CSTT bao gm:
CSTT m rng: Là chính sách làm tng lng cung ng tin cho nn kinh t,
do đó, s m rng đu t và tip vn cho các ngành đ phát trin sn xut kinh
doanh, làm tng tng cu và giá tr sn lng quc gia. Chính sách này đc bit
thích hp đ chng suy thoái kinh t và gim tht nghip.
CSTT thu hp: Là chính sách hn ch (hoc gim mc tng trng) lng
tin cung ng cho nn kinh t. Chính sách này đc s dng khi tng cu cao, lm
phát đang đe da nn kinh t.
1.2.2 Mc tiêu ca chính sách tin t
Mc tiêu cui cùng ca chính sách tin t là tng trng kinh t, to công n
vic làm và kim soát lm phát.
1.2.2.1 Tng trng kinh t.
Tng trng kinh t là mc tiêu hàng đu và quan trng nht trong ba mc
tiêu ca CSTT. Vì NHTW là trung tâm tin t, tín dng và thanh toán trong nn kinh
7

t quc dân nên nó đóng vai trò quan trng trong vic thc hin mc tiêu này.
Tng trng kinh t th hin  s gia tng ca GDP (hay GNP)/ hàng nm
hoc GDP (hay GNP)/ đu ngi trong nm. Thúc đy tng trng kinh t còn th
hin  vic khai thác và s dng có hiu qu các ngun lc ca quc gia. Thông
thng, mun thúc đy tng trng kinh t, NHTW thc hin CSTT m rng, vi
mt mc cu tin không thay đi, khi cung tin t tng lên, lãi sut trên th trng s
gim, làm gia tng đu t, tng cu và giá tr sn lng.
1.2.2.2 Kim soát lm phát và n đnh giá tr đng tin
Kim soát lm phát là mt mc tiêu quan trng ca CSTT trong điu kin
kinh t th trng hin đi thng xuyên có lm phát. Trong điu kin nh vy, tc
đ tng trng kinh t chu s tác đng ca lm phát. Tuy nhiên, trong mt chng
mc nht đnh, lm phát li là yu t kích thích tng trng kinh t, bi vì, lm phát
gn lin vi vic đa thêm khi lng tin ra nn kinh t, t đó, to điu kin đ các
doanh nghip m rng đu t, thu hút nhiu lao đng, thúc đy tng trng kinh t.
Vì vy, NHTW phi góp phn duy trì s tng trng liên tc nhng n đnh, đng
thi trit tiêu nhng nhân t gây nên s gia tng nhu cu gi to hoc đy chi phí lên
cao làm tng lm phát.
Kim soát lm phát gn lin vi vic n đnh giá tr đi ni ca đng tin.
Giá tr đi ni ca đng tin phn nh sc mua ca đng tin, khi lm phát cao thì
sc mua ca đng tin gim và ngc li. Ngoài ra, NHTW còn phi chú trng đn
vic n đnh giá tr đi ngoi ca nó. Giá tr đi ngoi ca đng tin gn lin vi t
giá hi đoái, t giá hi đoái li chu s chi phi ca cung, cu ngoi t, d tr ngoi
hi, tình hình lm phát trong nc và chính sách hi đoái. Khi t giá hi đoái thay
đi s tác đng ngay đn xut nhp khu, đn sc mua đng tin và tt c các hot
đng trong nn kinh t. Do đó, vic kim soát lm phát luôn gn lin vi vic n
đnh giá tr đi ni và đi ngoi ca đng tin
.
1.2.2.3 To công n vic làm
Trong nn kinh t th trng, khi sc lao đng tr thành hàng hóa thì hin
tng tht nghip là mt hin tng tt yu xy ra. Do vy, to công n vic làm là

mt yêu cu bc thit và thng trc ca mi quc gia.
8


Vic làm là mt trong nhng nhu cu thng xuyên và quan trng ca xã hi.
Vic làm nhiu hay ít, tng hay gim ch yu tùy thuc vào tình hình tng trng
kinh t. Thông thng, tng trng kinh t cao thì tht nghip thp vì có nhiu c
hi ngh nghip đc m ra đ thu hút lao đng. Tuy nhiên khi tng trng kinh t
đt đc do kt qu ca tin b khoa hc k thut thì vic làm không tng mà có th
gim, dn đn tht nghip tng hoc có khi do nhng tác đng bt li trong nn kinh
t làm gim tng cu và sc mua ca xã hi gim.
Trc tình hình đó, NHTW phi s dng các công c ca CSTT đ góp phn
tng cng đu t m rng sn xut kinh doanh, đng thi, chng suy thoái kinh t
theo chu k, to th tng trng liên tc và n đnh, khng ch t l tht nghip
không vt quá t l tht nghip t nhiên và n đnh các điu kin kinh t v mô.
S phi hp gia ba mc tiêu ca CSTT là rt quan trng bi vì không phi
cùng mt lúc c ba mc tiêu đó đu thc hin mà có khi gia chúng có s mâu
thun. Khi tng cu cao, tng trng kinh t và lm phát cao nhng tht nghip thp,
tình trng này ngi ta gi là nn kinh t phát trin quá “nóng”, nu không đc
điu chnh rt d dn đn khng hong kinh t. Khi khng hong kinh t xy ra thì
tng trng kinh t s gim và tht nghip tng. Do vy, tùy tình hình kinh t  mi
thi k mà NHTW phi chn ly mc tiêu u tiên. iu quan trng là phi luôn nm
bt đc thc t din bin ca quá trình thc hin các mc tiêu đ kp thi điu
chnh.

1.2.2.4 Mc tiêu trung gian ca CSTT
Ngoài vic thc hin các mc tiêu cui cùng nêu trên, NHTW còn phi xác
đnh các mc tiêu trung gian ca CSTT. NHTW s dng các mc tiêu trung gian đ
đánh giá tình hình thc hin các hot đng ca mình nhm phc v cho các mc tiêu
cui cùng. Nhng mc tiêu này phi là nhng mc tiêu mang tính đnh lng, có th

đo lng, kim soát và đoán trc đc tác đng ca chúng đi vi vic thc hin
các mc tiêu cui cùng ca CSTT.
Các mc tiêu trung gian ca CSTT thng là kim soát các khi tin t M1,
M2, M3, lãi sut, mc tng trng tín dng hoc lm phát d báo….
Tùy theo điu kin c th, NHTW có th chn M1, M2, M3 hoc lãi sut…
9


làm mc tiêu trung gian u tiên đ thc hin mc tiêu cui cùng ca CSTT.
1.2.3. Các công c ca CSTT
Công c ca CSTT là các phng tin c th đ NHTW dùng điu tit khi
tin và thc thi các mc tiêu ca CSTT trong tng thi k. Có th phân bit công c
trc tip và công c gián tip đ tác đng đn cung ng tin nh sau:

1.2.3.1 Công c trc tip ca CSTT
Công c trc tip ca CSTT da vào vic NHTW áp đt quyn lc v hot
đng cho các NHTM và các t chc tín dng. Da vào s áp đt này, NHTW đã
trc tip tác đng đn cung ng tin trong nn kinh t, các công c trc tip bao
gm:
Hn mc tín dng
n đnh hn mc tín dng là vic NHTW quy đnh mt khi lng tín dng
mà các t chc tín dng đc phép cung cp cho nn kinh t trong mt thi gian
nht đnh. Công c hn mc tín dng kim soát mc cung tin trên c s hình thành
hn mc chung cho nn kinh t. Sau đó, phi phân b li cho các ngân hàng thng
mi trên c s vn t có ca ngân hàng và s d n tín dng k trc.
Khi NHTW mun tng khi tin t thì s m rng hn mc tín dng. T đó,
các NHTM s m rng khi lng cho vay và ngc li, mun gim khi tin thì
cn hn ch tín dng, gim hn mc tín dng.
ây là mt công c truyn thng ca h thng ngân hàng trong nhng thi k
đu hot đng, nó cng đc s dng rt lâu  các nc xã hi ch ngha vì ngi ta

cho rng nó đa ra mt k hoch chc chn v khi lng tin trong lu thông. Tuy
nhiên, trong điu kin kinh t th trng, vic vay và cho vay luôn b quy lut cung
cu vn chi phi, vì vy, công c này hin nay không còn tác dng nh trong c ch
k hoch hóa tp trung.
D tr bt buc
D tr bt buc là phn tin gi mà các NHTM phi đa vào d tr theo lut
đnh. Phn d tr này đc gi vào tài khon chuyên dùng  NHTW.
T l d tr bt buc do NHTW quy đnh là t l trên lng tin gi mà
NHTM huy đng đc phi đ di dng d tr. Nh vy, NHTM ch đc cho vay
10


s tin còn li sau khi đã tr phn d tr bt buc. Qua vic tng hoc gim t l d
tr bt buc, NHTW có th hn ch hoc bành trng khi tin t mà h thng ngân
hàng có kh nng cung ng cho nn kinh t. Do đó, d tr bt buc không ch đn
gin là mt công c tác đng đn kh nng cho vay ca các NHTM mà còn là công
c điu hành CSTT.
1.2.3.2 Công c gián tip ca CSTT.
Công c gián tip ca CSTT là nhng công c da trên tín hiu th trng, nó
tác đng đn toàn b nn kinh t và hot đng ca h thng ngân hàng, thông qua
đó, gián tip tác đng đn cung tin trong nn kinh t. Các công c gián tip bao
gm:
Lãi sut.
Lãi sut là công c gián tip đ thc hin CSTT trong vic điu tit khi cung
ng tin ca xã hi bi vì nó chính là giá c ca quyn s dng vn, s thay đi lãi
sut s kéo theo s thay đi ca chi phí tín dng, t đó tác đng đn vic thu hp
hay m rng khi lng tín dng trong nn kinh t.
Có th nói, lãi sut va là đi tng qun lý, va là mt công c quan trng
ca chính sách tin t. Lãi sut nu đc s dng đúng đn và phù hp vi nhng
điu kin, tình hình kinh t trong tng giai đon, tng thi k nht đnh s có tác

dng trc tip đn kim soát lm phát, kích thích tit kim và đu t phát trin, cng
nh nh hng đn nhng thay đi ca t giá hi đoái trong mi quan h vi cán
cân thanh toán quc t. Ngc li, nu s dng cng nhc và không phù hp vi
điu kin thc t ca nn kinh t thì lãi sut li tr thành vt cn, kìm hãm và trói
buc s phát trin ca nn kinh t.
Nghip v th trng m.
Nghip v th trng m đc tin hành khi NHTW mua hoc bán các chng
khoán trên th trng m. Nu các công c trên tác đng đn quá trình kinh doanh
tin t nh hng đn vic quay đng vn ca các NHTM thì công c th trng m
li làm thay đi c s tin trong xã hi gm tin mt ngoài ngân hàng và d tr
trong h thng ngân hàng.
Tuy nhiên, đ có th phát huy nhng u đim ca công c này đòi hi tin
11


trong lu thông hu ht phi đc nm trong tài khon ngân hàng và th trng tài
chính tng đi phát trin. Vì vy, công c này đc s dng thng xuyên và có
hiu qu  các nc phát trin, đi vi các nc đang phát trin, trong đó có Vit
Nam, vic s dng công c này cha mang li hiu qu cao.
T giá hi đoái.
T giá hi đoái là giá c ca đng tin này đc biu hin qua đng tin khác
trên th trng ngoi hi. Nh trên mi th trng, t giá hi đoái n đnh khi cung
và cu ngoi hi cân bng. Nhng thay đi v cung, cu ngoi hi đu có nh hng
đn t giá hi đoái và do đó, nh hng đn giá tr đng tin trong nc.
 mi thi k c th, tùy theo mc tiêu và ni dung ca CSTT, NHTW s
quyt đnh chn công c thích hp. Tuy gia các công c có s khác bit nhng
chúng li có mi quan h nhau. Do đó, NHTW có th chn mt công c làm ch lc
và s dng các công c khác h tr.
CSTK và CSTT là mt trong nhng chính sách kinh t ln tác đng đn các
ch tiêu kinh t v mô khác ca mt quc gia, phm vi hot đng ca nhng chính

sách này không nhng trên toàn xã hi liên quan c trong và ngoài nc. Do đó,
vic tìm hiu mi quan h gia hai chính chính này có mi tng quan vi nhau nh
th nào trong vic thc hin các chính sách phc v mc tiêu tng trng kinh t
trong thi gian qua đng thi tip thu kinh nghim các nc trong vic phi kt hp
gia hai chính sách này đã dn ti nhng thành công và hn ch nht đnh, t đó rút
ra bài hc cho Vit Nam trong vic phi hp gia CSTK và CSTT đ phc v mc
tiêu phát trin kinh t ca đt nc.

1.3 Mi quan h gia CSTK và CSTT
 tìm hiu mi quan h gia CSTK và CSTT. u tiên ta nghiên cu tác
đng ca CSTK và CSTT thông qua mô hình IS-LM đ thy đc tác đng ca
CSTK và CSTT đi vi nn kinh t, t đó dùng mô hình tng quan cp gia các
bin đc lp đ tìm hiu mi quan h gia hai chính sách này có mi tng quan vi
nhau nh th nào.? Thông qua các cp tng quan tìm hiu mi quan h gia các
cp ca CSTK và CSTT có tng quan cht hay không cht? Thông qua đó dùng
phng trình hi qui đ phân tích tác đng ca tng bin s kinh t v mô đn s
1.3.1.Tác đng ca chính sách tài khóa và chính sách tin t đi vi nn kinh t
1.3.1.1. Nguyên lý vn hành ca Mô hình IS – LM
Mô hình IS – LM đc biu din bng đ th vi hai đng tuyn tính giao
nhau trong góc phn t th nht. Trc hoành biu din mc thu nhp quc dân hay
tng sn lng quc ni thc t, ký hiu là Y. Trc tung biu din lãi sut danh
ngha, ký hiu là i.
Giao ca hai đng IS – LM là đim cân bng ngn hn ca hai khu vc tin t
và sn xut vt cht. Lúc này, c th trng hàng hóa và c th trng tin t đu 
trng thái cân bng. Trng thái này đc xác đnh vi mt cp giá tr duy nht ca
lãi sut và GDP thc t.

Khi nn kinh t đt trng thái cân bng đng thi gia c hai th trng hàng
hóa và tin t đc gi là mô hình IS-LM.
12

B
A
Tng cung
Y
2
Y
1
Y
*












C
i
2
0
i
1
i

*

Y
LM
Hình 1.1:Mô hình ng IS-LM

IS
Lãi
sut
E
D
13



1.3.1.2. Tác đng Mô hình IS – LM
Mô hình IS – LM giúp gii thích hiu ng và tác đng qua li ca nhiu chính
sách v mô điu khin nn kinh t. Trong mô hình IS-LM, giao đim E xác đnh mc
tng sn lng và lãi sut mà ti đó, th trng hàng hóa (IS) và th trng tin t
(LM) đng thi cùng đt trng thái cân bng. Bt k đim nào trên hình v trên
không tha mãn mt trong các điu kin cân bng này, các lc lng th trng s
t đng điu chnh và đa nn kinh t hi t v đim E.
Mô hình IS-LM cng cho thy đ đm bo ngun lc ca xã hi luôn đc
phân b và s dng hp lý thì Chính ph phi làm vic không ngng, các chính sách
ca Chính ph phù hp vi c ch t điu chnh ca th trng đy nhanh quá trình
tin ti trng thái cân bng tng quát ca h thng kinh t.  chiu ngc li, các
đng thái ca Chính ph cn tr quá trình t dch chuyn v đim cân bng s kéo
dài thi k mt cân đi và bt n kinh t.
Vi c ch vn hành hng ti trng thái cân bng qua mô hình IS-LM,
Chính ph điu tit vn hành nn kinh t qua công c hu dng: lãi sut. Ngoài ra,

mô hình này cng cung cp kh nng d báo các tình hung din bin kinh t sau
mi điu chnh chính sách tin t ( thay đi cung tin) và chính sách tài khóa ( thay
đi chi tiêu ca Chính ph)
1.3.2. Mô hình phân tích mi quan h gia CSTK và CSTT
Chúng ta đã bit, mc tiêu ca CSTK là kim soát thu chi ngân sách do
nhng khon thu chi này có tác đng trc tip đn tng trng, lm phát, cán cân
thanh toán và nhiu ch s kinh t v mô khác. Mc tiêu ca CSTT là tng trng
kinh t, to công n vic làm, kim soát lm phát và n đnh đnh giá tr đng tin.
Tuy nhiên, trong ngn hn hay trong mi giai đon phát trin ca nn kinh t
thì mi chính sách trên đu thc hin nhng mc tiêu là khác nhau trong tng thi
k nhng suy cho cùng thì hai chính sách này trong dài hn cng phc v cho mc
tiêu tng trng và phát trin kinh t ca đt nc. Chính vì vy, chúng ta đi phân
tích tng chính sách tác đng và mi tng quan gia hai chính sách đn mc tiêu
tng trng kinh t nh th nào thông qua các mô hình sau
14


1.3.2.1. Mô hình phân tích các yu t tác đng đn tng trng kinh t
Mô hình 1: Chính sách tài khóa: GDP = C + I + G + X – M
Trong đó: C: Tiêu dùng; I : u t; G: Chi tiêu ca chính ph; X: Xut
khu; M: Nhp khu.
K vng v du: C: +; I: +; G: +; X-M:+
Mô hình 2: Chính sách tin t: GDP = M2, I.LP , Ex, i
Trong đó: M2: Cung tin; I.LP: lm phát; i:lãi sut; Ex: t giá
K vng du: M2: +; I.LP: + hoc –; i: -; Ex: -
Mô hình 3: Mô hình kt hp: GDP = C + I + G + X – M + M2, I , Ex, i
1.3.2.2 Mô hình phân tích mi quan h gia CSTK và CSTT
Ta tin hành kim đnh s tng quan cp đ rút ra mi tng quan gia hai
chính sách này và kt qu kim đnh đc th hin qua bng sau:
Bng 1.2: Bng kim đnh s tng quan cp gia các bin đc lp

C I G X-M M2 I.LP Ex i
C

I

G

X-M

M2

I.LP

Ex

i

Ngun d liu kim đnh là ly s liu nn kinh t Vit Nam giai đon 2000 –
2009. T thc trng phi hp gia hai chính này trong thi gian qua, đ phát huy
hiu qu ca c hai chính sách này đ phc v cho mc tiêu chung là tng trng và
phát trin kinh t ca đt nc thì cn có s phi hp nhp nhàng và đng b gia
hai chính sách này. Khi CSTK b thâm ht, bng nhiu gii pháp đ Chính ph gii
quyt bi chi ngân sách c th nh là tng cung tin thì CSTT s b nh hng mà
c th là dn đn lm phát.