B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHÚ KHÁNH DANH
CÁC YU T TÁC NG N S
THA MÃN CÔNG VIC CA NHÂN VIÊN TI
TNG CÔNG TY IN LC TP.HCM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHÚ KHÁNH DANH
CÁC YU T TÁC NG N S
THA MÃN CÔNG VIC CA NHÂN VIÊN TI
TNG CÔNG TY IN LC TP.HCM
Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. VÕ TH QUÝ
TP. H Chí Minh - 2011
Trang 1
LI CÁM N
Trc tiên, tôi xin chân thành cám n các thy cô trng i hc Kinh t
TP.HCM đã dy d và truyn đt cho tôi nhng kin thc quý báu làm nn tng cho
vic thc hin lun vn này.
Tip theo, tôi xin chân thành cám n Tin s Võ Th Quý đã tn tình hng
dn và ch bo đ tôi có th hoàn tt lun vn cao hc.
Tôi cng xin gi li cám n đn các anh/ch đng nghi
p và bn bè ca tôi –
nhng ngi đã chia s, h tr tôi trong quá trình nghiên cu và thu thp d liu
cho lun vn.
Cui cùng, tôi xin đc trân trng cám n gia đình tôi luôn đng viên, giúp đ
v mt tinh thn cng nh vt cht cho tôi trong nhng nm tháng hc tp này.
TP. HCM, ngày 26 tháng 12 nm 2011
Ngi thc hin lun vn
Phú Khánh Danh
Trang 2
TÓM TT
tài s dng phng pháp nghiên cu đnh lng đ xác đnh các yu t
nh hng đn s tha mãn công vic ca nhân viên ti Tng công ty in lc
TP.HCM.
Mô hình nghiên cu ca đ tài đc xây dng da trên các lý thuyt v s
tha mãn công vic và các nghiên cu thc tin ca các nhà nghiên cu trong vn
đ này. tin cy và giá tr ca thang đo đc kim đ
nh bi h s Cronbach’s
alpha và phân tích nhân t. Kt qu phân tích hi quy cho thy có nm yu t tác
đng đn s tha mãn công vic ca nhân viên là cp trên, bn cht công vic, thu
nhp, điu kin làm vic và c hi đào to – thng tin. Ngoài ra kt qu còn cho
thy hai yu t không tác đng đn s tha mãn công vic là đng nghip và phúc
li.
Da trên kt qu
có đc, nghiên cu đa ra các gi ý dành cho các nhà lãnh
đo ca Tng Công ty in lc TP. HCM và đ xut hng nghiên cu tip theo.
Trang 3
MC LC
LI CÁM N 1
TÓM TT 2
MC LC 3
DANH MC 7
CHNG 1: M U 8
1.1. Lý do hình thành đ tài 8
1.2. Mc tiêu nghiên cu 8
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 9
1.4. Phng pháp nghiên cu 9
1.5. Ý ngha thc tin 9
1.6. B cc đ tài 10
CHNG 2: C S LÝ THUYT 11
2.1. Gii thiu 11
2.2. Tng quan v Tng công ty in lc TP.HCM 11
2.2.1. Quá trình hình thành và phát trin 11
2.2.2. Chc nng, nhim v và c c
u t chc b máy 12
2.2.2.1. Chc nng, nhim v 12
2.2.2.2. C cu t chc b máy 13
2.2.3. C cu nhân s 14
2.3. Lý thuyt v s tho mãn công vic và kt qu công vic 16
2.3.1. Khái nim s tha mãn công vic 16
2.3.2. Lý thuyt v s tha mãn công vic 17
2.3.2.1. Thuyt nhu cu cp bc ca Maslow (1943) 17
2.3.2.2. Thuyt ERG ca Alderfer (1969) 18
2.3.2.3. Thuyt thành tu ca David Mc. Clelland (1988) 19
2.3.2.4. Thuyt hai nhân t ca Frederick Herzberg (1959) 19
2.3.2.5. Thuyt công bng ca John Stacey Adams (1963) 20
2.3.2.6. Thuyt k vng ca Victor Vroom (1964) 21
2.3.3. Các nghiên cu liên quan đn s tha mãn công vic 22
2.3.4. Mi liên h gia s tha mãn công vic và kt qu công vic 25
2.4. Mô hình nghiên cu 26
2.4.1. Mô hình nghiên cu và gi thuyt 26
2.4.2. Các khía cnh đo lng các yu t tác đng đn s tha mãn công vic
và kt qu công vi
c 31
2.5. Tóm tt 33
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 34
3.1 Gii thiu 34
3.2. Phng pháp nghiên cu 34
Trang 4
3.3. Qui trình nghiên cu 35
3.3.2. Xây dng thang đo 36
3.3.2.1. Bn cht công vic 37
3.3.2.2. Thu nhp 37
3.3.2.3. C hi đào to – thng tin 37
3.3.2.4. Cp trên 38
3.3.2.5. ng nghip 38
3.3.2.6. iu kin làm vic 38
3.3.2.7. Phúc li 39
3.3.2.8. S tha mãn chung đi vi công vic 39
3.3.2.9. Kt qu thc hin công vic 39
3.3.3. Thit k bng câu hi 40
3.3.4. Mu 40
3.3.5. ánh giá thang đo và phân tích kt qu nghiên cu 41
3.4. Tóm tt 42
CH
NG 4: KT QU NGHIÊN CU 43
4.1. Gii thiu 43
4.2. Thng kê mô t mu 43
4.2.1. Thng kê mô t v nhân khu hc 43
4.2.2. S tha mãn công vic ca mu 45
4.3. ánh giá thang đo 46
4.3.1. ánh giá đ tin cy ca thang đo bng Cronbach Alpha 46
4.3.2. Phân tích nhân t EFA 48
4.3.2.1. Phân tích nhân t cho thang đo ca các yu t tác đng đn s tha
mãn công vic 48
4.3.2.2. Phân tích nhân t cho thang đo kt qu công vic 51
4.4. Kim đnh mô hình nghiên c
u và các gi thuyt 52
4.4.1. Phân tích tng quan 54
4.4.1.1. Kim đnh s tng quan gia các yu t tác đng và s tha mãn
công vic 54
4.4.1.2 Kim đnh s tng quan gia s tha mãn công vic và kt qu
công vic 54
4.4.2. Phân tích hi quy và kim đnh gi thuyt 55
4.4.2.1. Mô hình s tha mãn công vic 55
4.4.2.2. Mô hình kt qu công vic 58
4.4.3. Kim đnh các gi đnh trong hi quy tuyn tính 60
4.4.3.1. Gi đnh liên h tuy
n tính và phng sai ca sai s không đi 60
4.4.3.2. Gi đnh v phân phi chun ca phn d 60
4.4.3.3. Kim tra hin tng đa cng tuyn 60
4.5. Kim đnh s khác bit gia các tng th 61
4.5.1. Mi quan h gia s tha mãn công vic và gii tính 61
4.5.2. Mi quan h gia s tha mãn công vic và đ tui 61
4.5.3. Mi quan h gia s tha mãn công vic và trình đ hc vn 62
Trang 5
4.5.4. Mi quan h gia s tha mãn công vic và chc danh 62
4.5.5. Mi quan h gia s tha mãn công vic và loi công vic 62
4.5.6. Mi quan h gia s tha mãn công vic và thâm niên công tác 62
4.6. ánh giá kt qu 63
4.7. Tóm tt kt qu nghiên cu 67
CHNG 5: KT LUN 68
5.1. Gii thiu 68
5.2. Kt lun v s tha mãn công vic 68
5.3. Kin ngh đi vi ngi s dng lao
đng 71
5.3.1. Bn cht công vic 71
5.3.2. Cp trên 72
5.3.3. Thu nhp 74
5.3.4. iu kin làm vic 76
5.3.5. C hi đào to – thng tin 77
5.3.6. ng nghip 78
5.3.7. Phúc li 79
5.4. Hn ch ca nghiên cu và hng nghiên cu tip theo 79
TÀI LIU THAM KHO 81
PH LC 83
Ph lc 1: Dàn bài tho lun tay đôi 83
Ph lc 2: Bng câu hi kho sát 86
Ph lc 3: Phân tích thng kê 91
Ph
lc 4: Phân tích đ tin cy Cronbach’s alpha 93
Ph lc 4.1: Thang đo bn cht công vic 93
Ph lc 4.2: Thang đo thu nhp 94
Ph lc 4.3: Thang đo c hi đào to – thng tin 95
Ph lc 4.4: Thang đo cp trên 96
Ph lc 4.5: Thang đo đng nghip 97
Ph lc 4.6: Thang đo điu kin làm vic (trc khi loi bin) 98
Ph lc 4.7: Thang đo điu ki
n làm vic (sau khi loi bin) 99
Ph lc 4.8: Thang đo phúc li 100
Ph lc 4.9: Thang đo s tha mãn công vic 101
Ph lc 4.10: Thang đo kt qu công vic 102
Ph lc 5: Phân tích nhân t EFA 103
Ph lc 5.1: Thang đo các yu t tác đng đn s tha mãn công vic (ln 1)
103
Ph lc 5.2: Thang đo các yu t tác đng đn s tha mãn công vic (l
n 2)
106
Ph lc 5.3: Thang đo S tha mãn công vic 109
Ph lc 5.4: Thang đo Kt qu công vic 110
Ph lc 6: Phân tích hi quy 111
Trang 6
Ph lc 6.1: Phân tích tng quan 111
Ph lc 6.2 Phân tích hi quy cho mô hình s tha mãn công vic: 112
Ph lc 6.3 Phân tích hi quy cho mô hình kt qu công vic: 116
Ph lc 6.3 Phân tích hi quy cho mô hình kt qu công vic: 116
Ph lc 7: Phân tích ANOVA 120
Ph lc 7.1: Mi quan h gia s tha mãn công vic và gii tính 120
Ph lc 7.2: Mi quan h gia s tha mãn công vic và
đ tui 120
Ph lc 7.3: Mi quan h gia s tha mãn công vic và trình đ hc vn 121
Ph lc 7.4: Mi quan h gia s tha mãn công vic và chc danh 122
Ph lc 7.5: Mi quan h gia s tha mãn công vic và loi công vic 122
Ph lc 7.6: Mi quan h gia s tha mãn công vic và thâm niên công tác 123
Trang 7
DANH MC
DANH MC CÁC CH VIT TT
1. EVN: Tp đoàn in lc Vit Nam
2. EVNHCMC: Tng công ty in lc Thành ph H Chí Minh
3. TP.HCM: Thành ph H Chí Minh
4. CBCNV: cán b công nhân viên
DANH MC BNG
Bng 2.1. S lng CBCNV theo trình đ giai đon 2002 -2010 14
Bng 2.2: Khía cnh đo lng các yu t 32
Bng 3.1: Phng pháp nghiên cu 34
Bng 4.1: Thng kê mô t m
u 44
Bng 4.2: Kt qu phân tích EFA ln 1 49
Bng 4.3: Kt qu phân tích EFA ln 2 50
Bng 4.4 : Kt qu phân tích hi quy mô hình s tha mãn công vic 55
Bng 4.5: Kt qu phân tích hi quy mô hình kt qu công vic 58
DANH MC HÌNH
Hình 2.2: Bc thang nhu cu ca Maslow 17
Hình 2.3: Thuyt k vng ca Victor Vroom (1964) 21
Hình 2.4: Mô hình nghiên cu đ ngh 27
Hình 3.1 Quy trình nghiên cu 36
Hình 4.1: Mô hình s tha mãn công vic 52
Hình 4.2: Mô hình kt qu công vic 52
Trang 8
CHNG 1: M U
1.1. Lý do hình thành đ tài
Cùng vi s phát trin ca khoa hc công ngh và s ra đi ca nn kinh t tri
thc, ngun nhân lc đã tr thành mt trong nhng vn đ ct lõi trong chin lc
phát trin ca mi t chc.
Trc thuc Tp đoàn in lc Vit Nam, là mt trong các tp đoàn kinh t
hàng đu ca Vit Nam, Tng Công ty in l
c TP.HCM hin đang hot đng ch
yu trong lnh vc kinh doanh đin nng, đm nhim cung cp đin cho đa bàn
TP.HCM, có nhim v đm bo đy đ ngun đin vi cht lng n đnh cho nhu
cu phát trin kinh t xã hi ngày càng cao ca Thành ph. hoàn thành tt nhim
v này, Tng Công ty cn phi đào to ngun nhân lc th
c s vng mnh và n
đnh. Làm th nào đ thu hút đc nhân tài và gi h làm vic lâu dài là vn đ luôn
đc ban lãnh đo ca Tng Công ty quan tâm. đt đc điu này cn phi hiu
rõ các yu t nào khin cho nhân viên cm thy tha mãn vi công vic. Do đó tác
gi đã chn đ tài “Các yu t tác đng đn s tha mãn công vic ca nhân viên ti
Tng Công ty
in lc TPHCM” đ nghiên cu và làm lun vn tt nghip. Thông
qua nghiên cu này tác gi hy vng ban lãnh đo Tng Công ty hiu rõ hn các yu
t nào thc s khin cho nhân viên cm thy tha mãn vi công vic, qua đó có
chính sách phù hp nhm đng viên, khuyn khích và gi chân nhân viên gn bó
lâu dài vi công ty.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
tài này đc thc hin nhm xác đch các yu t tác đng đn s tha mãn
công vic ca nhân viên ti Tng Công ty in lc TPHCM vi các mc tiêu sau:
- Xác đnh các yu t tác đng đn s tha mãn công vic ca nhân viên.
- Xác đnh mc đ nh hng ca các yu t đn s tha mãn công vic ca
nhân viên.
Trang 9
- Xác đnh mc đ nh hng ca s tha mãn công vic đn kt qu công
vic ca nhân viên.
- Kim đnh s khác bit v s tha mãn công vic ca nhân viên theo các đc
đim cá nhân.
1.3. i tng và phm vi nghiên cu
tài gm hai đi tng nghiên cu: (1) mi quan h gia các yu t tác
đng và s tha mãn công vic, (2) mi quan h gi
a s tha mãn công vic và kt
qu thc hin công vic.
Phm vi nghiên cu ca đ tài đc gii hn khi C quan Tng Công ty
in lc TP.HCM và mt s đn v trc thuc Tng Công ty.
1.4. Phng pháp nghiên cu
tài s dng phng pháp nghiên cu đnh lng vi cách chn mu phi
xác sut (thun tin) đ tìm hiu v s th
a mãn công vic ca nhân viên ti Tng
công ty. Thang đo Likert nm mc đ đc s dng đ đo lng giá tr các bin s.
Phân tích Cronbach’s alpha và phân tích nhân t EFA đc dùng đ kim tra đ tin
cy và giá tr các thang đo. Cui cùng phân tích hi quy tuyn tính đc s dng đ
xác đnh các yu t thc s có tác đng đn s tha mãn công vic và kim tra s
tác đng ca s th
a mãn công vic đn kt qu thc hin công vic ca nhân viên .
1.5. Ý ngha thc tin
- Xác đnh đc các nhân t, các thang đo dùng đ đo lng s tho mãn công
vic ca nhân viên, t đó giúp cho ban lãnh đo hiu sâu sc hn v nhân
viên ca mình đ đa ra chính sách phù hp nhm thu hút nhân tài và phát
trin ngun nhân lc vng mnh cho công ty.
- Xác đnh mc đ nh hng c
a s tha mãn công vic đn kt qu công
vic, qua đó nâng cao hiu qu làm vic ca nhân viên, đóng góp vào s phát
trin chung ca công ty.
Trang 10
- Nghiên cu này có th làm c s cho các nghiên cu sâu hn v s tho mãn
công vic ca nhân viên nói chung, đc bit đi vi nhng nhân viên làm
vic trong các doanh nghip nhà nc.
1.6. B cc đ tài
Lun vn đc chia làm nm chng nh sau:
- Chng 1: M đu
- Chng 2: C s lý thuyt
- Chng 3: Phng pháp nghiên cu
- Chng 4: Kt qu nghiên cu
- Chng 5: Kt lun
Trang 11
CHNG 2: C S LÝ THUYT
2.1. Gii thiu
Chng 1 đã trình bày khái quát v nghiên cu, xác đnh đc nhng mc
tiêu nghiên cu, mc đích và ý ngha thc tin ca đ tài. Ti chng 2, tác gi s
gii thiu s lc v Tng công ty in lc TP.HCM, trình bày mt s khái nim,
c s lý thuyt và các nghiên cu có liên quan trc đây v s tha mãn ca con
ngi nói chung và đi tng là ng
i lao đng nói riêng trong mt t chc. T đó
xây dng mô hình nghiên cu ban đu và đa ra các gi thit ca mô hình.
2.2. Tng quan v Tng công ty in lc TP.HCM
2.2.1. Quá trình hình thành và phát trin
Sau ngày min Nam hoàn toàn gii phóng, đn nm 1976, Công ty in lc
Vit Nam đi tên thành Công ty in lc min Nam thuc B in và Than. Sau
nhiu thay đi v c cu t chc, Công ty in lc mi
n Nam đi tên thành Công ty
in lc 2 thuc B Nng Lng, trong đó qun lý k c in lc Thành Ph H
Chí Minh.
Trong giai đon t nm 1986 đn nm 1995, ngành đin ngày càng phát trin
và in lc Thành Ph H Chí Minh ngày càng ln mnh cùng vi s phát trin
kinh t ca thành ph. Chính vì vy, nm 1995 in lc Thành Ph H Chí Minh
tách khi Công ty
in lc 2, hch toán đc lp và trc thuc Tng Công ty in
lc Vit Nam (nay là Tp đoàn in lc Vit Nam) vi tên gi là Công ty in lc
Thành ph H Chí Minh. n ngày 05/02/2010, vi quyt đnh s 768/BCT ca B
Công Thng, Công ty in lc TP.HCM chính thc đi tên thành Tng Công ty
in lc TP.HCM (EVNHCMC), hot đng theo mô hình Công ty m - Công ty
con.
Trang 12
2.2.2. Chc nng, nhim v và c cu t chc b máy
2.2.2.1. Chc nng, nhim v
Tng Công ty in lc TP.HCM là mt doanh nghip nhà nc trc thuc
Tp đoàn in lc Vit Nam, có chc nng qun lý và phân phi li đin trên đa
bàn 24 qun, huyn ca TP.HCM, vi din tích t nhiên 2.095 km
2
, dân s khong
7,2 triu ngi Nhim v chính ca Tng công ty là sn xut và kinh doanh đin
nng, qun lý và phân phi đin đn cp đin áp 110kV và các dch v khác liên
quan đn ngành đin nh: t vn kho sát, thit k và xây lp các công trình đin,
thí nghim và hiu chnh thit b đin, đi lý dch v vin thông công cng, kinh
doanh thi
t b vin thông, qun lý vn hành h thng mng vin thông và công ngh
thông tin… cùng mt s nhim v khác theo ch đo ca Tp đoàn in lc Vit
Nam. Các ngành kinh doanh chính ca EVNHCMC nh sau:
- Công nghip đin nng: truyn ti, phân phi, kinh doanh đin nng.
- Ch to và sa cha thit b đin.
- Xây lp đng dây và trm đin.
- Xu
t nhp khu vt t thit b chuyên ngành đin, vt t thit b đin.
- Kho sát thit k ngun và li đin.
- Kinh doanh khách sn.
- Kho sát, lp quy hoch li đin cp qun, huyn.
- Nhn thu thm đnh thit k, d toán và giám sát thi công các công trình
li đin có cp đin áp đn 110kV.
- T v
n lp d án đu t, giám sát thi công, đu thu đng dây và trm bin
áp đn cp đin áp 110kV.
- i lý cung cp dch v bu chính vin thông.
- Kinh doanh thit b vin thông.
- Xây lp các công trình vin thông công cng.
- Kho sát, thit k, lp d án đu t, qun lý đu thu, xây dng, vn hành
các công trình thy đin va và nh.
- Bo dng và sa cha máy tính, máy v
n phòng.
Trang 13
- T vn v phn cng, thit k h thng máy tính tích hp vi phn cng,
phn mm và vi các công ngh truyn thông, qun lý máy tính và tích hp
mng cc b.
- Sn xut phn mm, thit k trang web, xây dng, khai thác và lu tr c s
d liu.
- ào to nâng cao trình đ v công ngh thông tin.
- Kinh doanh dch v n ung, l hành ni
đa và quc t (không kinh
doanh ti tr s).
- Mua bán vt t, thit b đin t và Công ngh thông tin.
- Thí nghim hiu chnh thit b đin.
- Kinh doanh bt đng sn.
2.2.2.2. C cu t chc b máy
C cu t chc ca Tng Công ty in lc TP.H Chí Minh bao gm 15
Công ty in lc khu vc, 2 Ban Qun lý d án, 1 Trung tâm và 4 Công ty ph tr
nh hình di đây:
SÀI GÒN
PHÚ TH
CH LN
GIA NH
GÒ VP
TÂN THUN
BÌNH CHÁNH
BÌNH PHÚ
TÂN PHÚ
TÂN BÌNH
HÓC MÔN
TH C
CN GI
TH THIÊM
C CHI
Hình 2.1. C cu b máy t chc EVNHCMC
Trang 14
2.2.3. C cu nhân s
K t khi thành lp cho đn nay, Tng Công ty in lc TP.HCM đã không
ngng ln mnh. Nm 1975, doanh nghip có cha đn 1.000 cán b công nhân
viên, đn cui nm 2010 là 7423 ngi. S tng trng lao đng ti Tng công ty
t nm 2002 đn nm 2010 theo tng trình đ đc thng kê nh bng sau:
Bng 2.1. S lng CBCNV theo trình đ giai đon 2002 -2010
Tính đn 31/12/2010, c
cu lao đng ti EVNHCMC nh sau:
- C cu theo trình đ
+ Trình đ sau đi hc: 89 ngi chim t l 1.2%.
+ Trình đ cao đng, đi hc: 1780 ngi chim t l 23.98%
+ Trình đ trung hc ph thông, trung cp: 5581 ngi chim t l 74.82%
- C cu theo chc danh
+ Qun lý: 551 ngi chim t l 7.53%
+ Nhân viên: 3433 ngi chim t l 46.24%
+ Công nhân: 3439 ngi chim t l
46.23%
- C cu theo gii tính
+ Nam gii: 6140 ngi chim t l 82.12%. Lc lng lao đng nam ch
yu tp trung khi trc tip do công vic thng đòi hi sc khe và có tính khá
nguy him.
Nm
Tng
s
lao
đng
Sau đi hc i hc Cao đng
Trung cp
+CNKT
Lao đng khác
SL
T l
%
SL
T l
%
SL
T l
%
SL
T l
%
SL
T l
%
2002 6.096 31 0,51% 1.011 16,58% 56 0,92% 4.034 66,17% 964 15,81%
2003 6.806 32 0,47% 1.187 17,44% 90 1,32% 4.450 65,38% 1.047 15,38%
2004 7.208 36 0,50% 1.349 18,72% 111 1,54% 4.666 64,73% 1.046 14,51%
2005 7.412 35 0,47% 1.365 18,42% 116 1,57% 4.841 65,31% 1.055 14,23%
2006 7.435 33 0,44% 1.441 19,38% 114 1,53% 4.772 64,18% 1.075 14,46%
2007 7.401 30 0,41% 1.498 20,24% 105 1,42% 4.735 63,98% 1.033 13,96%
2008 7.344 27 0,37% 1.507 20,52% 94 1,28% 4.739 64,53% 977 13,30%
2009 7.354 81 1,10% 1.525 20,74% 106 1,44% 4.717 64,14% 925 12,58%
2010 7.423 89 1,20% 1.627 21,92% 153 2,06% 4.658 62,75% 896 12,07%
Trang 15
+ N gii: 1283 ngi chim t l 17.28%, thng tp trung nhiu khi
gián tip nh giao dch khách hàng v thu tin đin, th tc gn mi đin k, gii
đáp yêu cu khách hàng…
- C cu theo đ tui
+ tui di 30: 2167 ngi chim 29.19%
+ tui t 30 đn 45: 3727 ngi chim 50.21%
+ tui trên 45: 1529 ngi chim 20.6%
Nhn xét:
Qua phân tích thc trng ngun nhân lc ca EVNHCMC v s lng,
ngành ngh đc đào to, trình đ, đ tui, gii tính ca CBCNV cho thy:
K t nm thành lp 1995 đn nay, qua gn 15 nm hình thành và phát trin,
ngun nhân lc ca EVNHCMC đã có nhng bc phát trin vt bc c v trình
đ k thut ln k nng qun lý, đc bit là nm 2009 và 2010, khi lãnh
đo
EVNHCMC đc bit chú trng đn công tác đào to và phát trin ngun nhân lc.
S CBCNV trong các nm giai đon 2006-2010 ít bin đng do lãnh đo
EVNHCMC chú trng đn công tác nâng cao cht lng ngun lao đng.
V trình đ, s lng CBCNV có trình đ đi hc, cao đng có xu hng
tng. iu này th hin vic Tng công ty đã ti u hóa sn xut mt s khâu đ
gi
m s lng công nhân nhm tng nng sut lao đng nh ghi ch s đin k, vn
hành các trm bin áp 110kV; tng cng tuyn k s có nng lc đ đáp ng yêu
cu công ngh mi. T l CBCNV có trình đ sau đi hc tng nhanh t 0.37%
trong nm 2008 lên 1.20% trong nm 2010.
T l CBCNV có đ tui di 45 rt cao, chim 79.4%, đây là lc lng lao
đng tr, kinh nghim, nng đng, sáng to và là ngun lc ch yu cho s phát
trin ca Tng công ty.
Trang 16
2.3. Lý thuyt v s tho mãn công vic và kt qu công vic
2.3.1. Khái nim s tha mãn công vic
Hin có rt nhiu khái nim v s tha mãn công vic. Theo Locke (1976),
s tha mãn đi vi công vic là mt trng thái tình cm hoc tích cc hoc vui v
đt đc qua tri nghim trong công vic ca mt ngi hoc kinh nghim làm vic
ca ngi đó. Theo Wright và Cropanzano (1997) thì s tha mãn công vi
c là thái
đ ca nhân viên đi vi nhng khía cnh khác nhau trong công vic, bao gm 2
yu t v cm xúc và s nhn thc. S tha mãn đi vi công vic còn là mt phn
ng tích cc đi vi công vic ca ngi nào đó (Smith & Stone, 2002), và là thái
đ ca ngi đó đi vi công vic (Brief, 2001). Còn Ellickson và Logsdon (2002)
thì cho rng s tha mãn công vic đc đnh ngha là mc đ ngi nhân viên yêu
thích công vic c
a h, đó là thái đ da trên s nhn thc ca ngi nhân viên (có
th là tích cc hay tiêu cc) v công vic hoc môi trng làm vic ca h.
Luddy (2005) cho rng s tha mãn công vic nh là s phn ng v mt
tình cm và cm xúc đi vi các khía cnh khác nhau ca công vic ca nhân viên.
Ông nhn mnh các nguyên nhân ca s tha mãn công vic bao gm v trí công
vic, s giám sát c
a cp trên, mi quan h vi đng nghip, ni dung công vic, s
đãi ng, và các phn thng gm thng tin, điu kin vt cht ca môi trng làm
vic, cng nh c cu ca t chc. Còn theo Kreitner và Kinicki (2007), s tha
mãn công vic ch yu phn ánh mc đ mt cá nhân yêu thích công vic ca mình.
ó chính là tình cm hay cm xúc ca ngi nhân viên đó đ
i vi công vic ca
mình.
Ti Vit Nam, tác gi Nguyn Hu Lam trong quyn sách Hành vi t chc
(1998) cho rng s tha mãn đi vi công vic là thái đ chung ca mt cá nhân đi
vi công vic ca cá nhân đó.
Theo tác gi Trn Kim Dung (2005), s tha mãn đi vi công vic ca nhân
viên đc đnh ngha và đo lng theo c hai khía cnh tha mãn nói chung đi vi
công vic và tha mãn theo các yu t
thành phn ca công vic. S tha mãn nói
Trang 17
chung ca con ngi là cm giác khi h hài lòng, hnh phúc v nhng nhu cu mà
h đt ra và đt đc nh s tác đng ca bn thân, các yu t khách quan và ch
quan khác. S tha mãn trong công vic bao gm nhng nhu cu ca con ngi đt
đc thông qua s tác đng và nh hng ca các yu t trong môi trng làm vic.
2.3.2. Lý thuyt v s tha mãn công vic
2.3.2.1. Thuyt nhu cu cp bc c
a Maslow (1943)
Theo Maslow (1943), nhu cu ca con ngi đc chia làm nm cp bc
tng dn: sinh lý, an toàn, xã hi, t trng và t th hin. Sau khi mt nhu cu nào
đó đã đc tha mãn thì nhu cu cp bc cao hn k tip s xut hin. Cp bc
nhu cu đc th hin nh hình bên di:
Hình 2.2: Bc thang nhu cu ca Maslow
Nhu cu sinh lý là nhu cu thp nht trong b
c thang nhu cu Maslow
(1943). Trong công vic nhu cu này đc th hin ch yu thông qua tin lng.
ây là nhu cu thng phát sinh đu tiên, đm bo các yu t cn thit cho s tn
ti ca nhân viên. bc cao hn, nhu cu an toàn bao gm nhng yu t đm bo
s an toàn ca nhân viên ti ni làm vic c v vt cht ln tinh thn, đc th hi
n
thông qua môi trng làm vic, các chính sách phúc li ca công ty nh bo him y
t, bo him xã hi,… Khi nhu cu an toàn đc tha mãn, nhu cu xã hi xut
hin. Nhu cu xã hi th hin nhu cu có các mi quan h vi cp trên, đng
nghip, khách hàng, đi tác… Nhu cu t trng là nhu cu đc tôn trng ca
T
th hin
T trng
Xã hi
An toàn
Sinh lý
Trang 18
ngi lao đng, th hin qua bn cht công vic, quyn t ch nht đnh trong công
vic, s ghi nhn kt qu sau khi hoàn thành công vic. Nhu cu cao nht trong bc
thang nhu cu ca Maslow (1943) là nhu cu t th hin. Nhu cu này đc th hin
c hi đào to, c hi thng tin, đc t khng đnh bn thân.
T lý thuyt này, ta có th th
y nhà qun lý cn phi bit đc nhân viên ca
mình đang cp bc nhu cu nào đ t đó đng viên nhân viên bng cách đáp ng
các nhu cu cá nhân đó ca h vì ch khi nào các nhu cu ca nhân viên đc đáp
ng thì h mi có th có s tha mãn trong công vic. Thuyt cp bc nhu cu ca
Maslow (1943) đc ng dng nhiu nht trong các nghiên cu v s tha mãn
công vi
c ca nhân viên và tác gi s dng thuyt này làm c s đ xây dng các
yu t nh hng đn s tha mãn ca nhân viên đi vi công vic.
2.3.2.2. Thuyt ERG ca Alderfer (1969)
Thuyt ERG ca Alderfer (1969) ging nh thuyt nhu cu cp bc ca
Maslow, tuy nhiên s lng nhu cu đc rút gn còn ba nhu cu, đó là nhu cu tn
ti, nhu cu quan h và nhu cu phát trin. Trong đó, nhu cu t
n ti là phn nhu
cu sinh lý và an toàn trong bc thang nhu cu ca Maslow (1943), là nhu cu th
cp, ti cn thit ca con ngi đ tn ti. Nhu cu quan h là phn nhu cu xã hi
và mt phn nhu cu t trng ca Maslow (1943). Nó đc xem nh là nhu cu ca
con ngi v các mi quan h trong cuc sng và s tác đng qua li ca các mi
quan h đó nh h
ng đn h. Cui cùng, nhu cu phát trin bao gm mt phn nhu
cu t trng (phn đc đáp ng bi các tác nhân ch quan) và nhu cu t th hin
ca Maslow (1943). Nhu cu này đc xem nh là nhng nhu cu ca con ngi v
vic phát trin cá nhân ca h.
im khác bit so vi thuyt ca Maslow (1943) đó là thuyt ca Alderfer
(1969) cho rng, có th có nhiu nhu cu xu
t hin trong cùng mt thi đim và khi
mt nhu cu không đc đáp ng có th đc bù đp bi nhu cu khác, trong khi
theo Maslow (1943) ch có mt nhu cu xut hin mt thi đim nht đnh, và khi
mt nhu cu đc tha mãn mi phát sinh nhu cu tip theo.
Trang 19
2.3.2.3. Thuyt thành tu ca David Mc. Clelland (1988)
Lý thuyt ca McClelland (1988) tp trung vào ba loi nhu cu ca con
ngi: nhu cu v thành tu, nhu cu v quyn lc và nhu cu v liên minh. Theo
Robbins (2002) đnh ngha, nhu cu v thành tu là s c gng đ xut sc, đ đt
đc thành tu đi vi b chun mc nào đó, s n lc đ vn ti thành công.
Còn nhu cu v quy
n lc là nhu cu khin ngi khác c x theo cách mình mong
mun. Nhu cu v liên minh đó là mong mun có đc các mi quan h thân thin
và gn gi vi ngi khác.
Nhu cu thành tu ca McClelland (1988) đc th hin trong nghiên cu
này di dng đc đim công vic, môi trng làm vic. Công vic cn đc thit
k sao cho nhân viên đt đc “thành tu” h mong mun. Ngoài ra cn phi xây
d
ng môi trng làm vic đnh hng vào nhng giá tr thành đt đ hình thành và
phát trin đng lc thành đt ca nhân viên. Còn nhu cu quyn lc đc th hin
c hi đc thng tin, đc có chc v trong công ty hoc t chc. Cui cùng, nhu
cu liên minh đc th hin mi quan h vi cp trên và đng nghip.
Lý thuyt ca McClelland (1988) cho thy đ khuyn khích m
i ngi làm
vic thì ngi lãnh đo phi hiu đc cp di ca h có loi nhu cu nào mnh,
yu đ có các bin pháp tho mãn nhu cu ca nhân viên mà vn đm bo đc
mc tiêu ca t chc hoc công ty.
2.3.2.4. Thuyt hai nhân t ca Frederick Herzberg (1959)
Thuyt này chia các nhân t làm hai loi: các nhân t đng viên và các nhân
t duy trì. Các nhân t đng viên gm thành tu đt đc, s tha nhn ca ngi
khác, bn cht công vic, trách nhim công vic, s t ch trong công vic, s
thng tin và s tin b. Nu nhân viên đc đáp ng s mang li s tha mãn trong
công vic cho h, ngc li nhân viên s không có s tha mãn. Các nhân t
duy trì
gm chính sách công ty, s giám sát trong công vic, lng bng, mi quan h vi
cp trên và đng nghip, điu kin làm vic, đi sng cá nhân, v trí công vic và s
đm bo ca công vic. Nu đc đáp ng s không có s bt mãn trong công vic,
ngc li s dn đn s bt mãn (Efere, 2005). Nh vy, Herzberg (1959) đã tách
Trang 20
bit tng đi hai nhóm nhân t này và cho rng ch có nhng nhân t đng viên
mi có th mang li s tha mãn cho nhân viên và nu không đáp ng các nhân t
duy trì s dn đn s bt mãn ca nhân viên.
Tuy nhiên nhiu nghiên cu đã đa ra kt qu không ng h s phân chia hai
nhóm nhân t nh trên ca Herberg (1959) cng nh bác b vic cho rng các nhân
t duy trì không mang li s tha mãn trong công vic (Kreitner & Kinicki, 2007).
Thc t
cho thy các nhân t thuc hai nhóm trên đu có nh hng ít nhiu đn s
tha mãn trong công vic. Tuy nhiên, thông qua lý thuyt ca Hezberg (1959) ta
cng có th thy đc tm quan trng ca nhân t đng viên trong vic mang li s
tha mãn trong công vic cng nh tác đng ca các nhân t duy trì trong vic dn
đn s bt mãn ca nhân viên.
2.3.2.5. Thuyt công bng ca John Stacey Adams (1963)
J. Stacey Adams (1963) cho rng nhân viên có xu hng đánh giá s công
bng b
ng cách so sánh công sc h b ra so vi nhng th h nhn đc cng nh
so sánh vi các đng nghip trong công ty. Nu kt qu ca s so sánh là ngang
bng nhau tc công bng thì h s tip tc duy trì n lc và hiu sut làm vic ca
mình. Nu thù lao nhn đc vt quá mong đi ca h, h s có xu hng gia tng
công sc ca h trong công vic, ngc l
i nu thù lao h nhn đc thp hn so
vi đóng góp ca h, h s có xu hng gim bt n lc hoc tìm các gii pháp
khác nh vng mt trong gi làm vic hoc thôi vic (Pattanayak, 2005). Theo
thuyt này, s công bng s làm gia tng s gn bó, mi quan h ca nhân viên vi
công ty, to ra s đng viên và đng lc thúc đy ngi lao đng sn sàng làm vic
có hi
u qu hn.
Lý thuyt này cng có th đc xem xét góc đ đ tài ca lun vn này.
Mt nhân viên không th có đc s tha mãn nu h nhn ra rng mình b đi x
không công bng t vn đ lng bng, c hi đào to thng tin đn s h tr t
cp trên. Thuyt công bng đòi hi ngi qu
n lý phi quan tâm đn các nhân t chi
phi s nhn thc ca ngi lao đng v s công bng, t đó tìm cách tác đng đn
các nhân t đó, to cho ngi lao đng s tha mãn đi vi công vic.
Trang 21
2.3.2.6. Thuyt k vng ca Victor Vroom (1964)
Vroom (1964) cho rng hành vi và đng c làm vic ca con ngi không
nht thit đc quyt đnh bi hin thc mà nó đc quyt đnh bi nhn thc ca
con ngi v nhng k vng ca h trong tng lai. Khác vi Maslow (1943) và
Herzberg (1959), Vroom (1964) không tp trung vào nhu cu ca con ngi mà tp
trung vào kt qu. Lý thuyt này xoay quanh ba khái nim c bn (Kreitner &
Kinicki, 2007) là k vng, tính ch
t công c và hóa tr. K vng (expectancy) là
nim tin rng n lc s dn đn kt qu tt. Khái nim này chu nh hng bi các
nhân t nh s sn có ca các ngun lc phù hp (thi gian, con ngi,…); k nng
đ thc hin; s h tr cn thit đ thc hin nhim v (thông tin, s giám sát, đnh
hng,…). Tính cht công c
(instrumentality) là nim tin rng kt qu tt s dn
đn phn thng xng đáng. Khái nim này b nh hng bi các nhân t nh s rõ
ràng trong mi liên kt gia hiu qu làm vic và phn thng ngi lao đng đc
nhn, tin tng vào s công bng ca ngi có quyn quyt đnh thng/pht, tin
tng vào tính minh bch trong vic quyt đnh thng/ph
t. Hóa tr (valence) là
mc đ quan trng ca phn thng đi vi ngi thc hin công vic. Các nhân t
nh hng đn hoá tr nh n lc khuyn khích làm vic, hiu qu công vic đt
đc tng xng vi phn thng nhn đc, s quan tâm đn nhng kt qu/phn
thng mà cá nhân nhn đc. Thuyt ca Vroom (1964) đc th hi
n di dng
hình sau:
Hình 2.3: Thuyt k vng ca Victor Vroom (1964)
Thuyt trên cho rng ngi nhân viên ch đc đng viên khi nhn thc ca
h v c ba khái nim hay ba mi quan h trên là tích cc. Nói cách khác là khi h
tin rng n lc ca h s cho ra kt qu tt hn, kt qu đó s dn đn phn thng
xng đáng và phn thng đó có ý ngh
a và phù hp vi mc tiêu cá nhân ca h.
N lc
Kt qu
Phn thng
Mc tiêu
K vng
Tính cht công c
Hóa tr
Trang 22
ng dng lý thuyt này vào đ tài nghiên cu ca lun vn, ta thy rng
mun ngi lao đng có đng lc hng ti mc tiêu nào đó (d nhiên mc tiêu này
gn lin vi mc tiêu ca t chc) ta phi to nhn thc ngi lao đng đó rng
n lc ca h s mang li nhng phn thng nh h mong mun. Mu
n có đc
nhn thc đó trc ht ta phi to đc s tha mãn trong công vic hin ti ca h,
khin h tha mãn vi điu kin môi trng làm vic hin ti, tha mãn vi s h
tr ca cp trên, ca đng nghip, t đó khin h tin tng hn vào n lc ca h s
dn đn kt qu và phn thng nh h mong mun. S tha mãn v thng pht
công minh cng s giúp h tin rng nhng kt qu h đt đc chc chn s nhn
đc s ghi nhn cng nh s tng thng ca công ty.
T các hc thuyt trên, ta thy rng các nhà nghiên cu khác nhau có cái
nhìn khác nhau v các nhân t mang li s tha mãn công vi
c. Tuy nhiên, qua các
hc thuyt trên, ta thy đc đim chung ca các tác gi t các hc thuyt này. Tt
c h đu cho rng đ mang li s tha mãn công vic thì nhà qun lý cn phi
mang li s tha mãn nhu cu nào đó ca ngi nhân viên.
2.3.3. Các nghiên cu liên quan đn s tha mãn công vic
Mt s nghiên cu sau đã đc thc hin da vào các thuyt trên đ xác đnh
th
c cht các nhân t nào nh hng đn s tha mãn công vic ca nhân viên.
Weiss và các đng nghip (1967) ca trng i hc Minnesota đã đa ra
các tiêu chí đ đánh giá mc đ tha mãn đi vi công vic bng bng câu hi tha
mãn Minnesota (MSQ). Bng câu hi này gm các thành phn: kh nng s dng
nng lc bn thân, thành tu, tin b, thm quyn, chính sách công ty, đãi ng,
đ
ng nghip, sáng to, s đc lp, giá tr đo đc, s tha nhn, trách nhim, s
đm bo, đa v xã hi, s giám sát ca cp trên, điu kin làm vic… Sau đó,
Smith, Kendall và Hullin (1969) ca trng đi hc Cornell đã nghiên cu các yu
t tác đng đn s tha mãn công vic bng thang đo gm ít yu t hn, đc gi là
ch s
mô t công vic JDI (Job Description Index). Ch s JDI là mt thang đo s
dng nm yu t chính đ đo lng s tha mãn ca nhân viên đi vi công vic,
bao gm: đc đim công vic, tin lng, cp trên, đng nghip và c hi đào to-
Trang 23
thng tin. ây là công c đc s dng ph bin nht nh là thc đo ca s tha
mãn đi vi công vic. Có th nói ch s JDI ca Smith, Kendall và Hullin (1969)
và bng câu hi MSQ ca Weiss và các đng nghip (1967) là 2 công c đã đc s
dng rng rãi trong rt nhiu các nghiên cu sau này (Green, 2000).
Ngoài ra, khi nghiên cu khía cnh đc đim công vic, Hackman và
Oldham (1974) đã xây dng mô hình đc đ
im công vic nhm xác đnh cách thit
k công vic sao cho ngi lao đng có đc đng lc làm vic ngay t bên trong
h cng nh to đc s tha mãn công vic nói chung và to đc hiu qu công
vic tt nht. Mô hình đc đim này có 5 đc đim ct lõi: s đa dng k nng, hiu
rõ công vic, công vic có ý ngha, tính t ch trong công vic và thông tin ph
n
hi. Nhng đc đim ct lõi này tác đng lên 3 trng thái tâm lý ca ngi lao
đng: hiu đc ý ngha công vic, trách nhim đi vi kt qu công vic và nhn
thc v kt qu công vic. T trng thái tâm lý này s sinh ra các kt qu v công
vic và cá nhân nh s tha mãn công vic, đng lc làm vic ni ti cao và hiu
sut công vic cao.
S d
ng ch s mô t công vic JDI ca Smith và đng nghip (1969),
Cheng-Kuang Hsu (1977) đã tin hành nghiên cu s tha mãn công vic ca công
nhân nhà máy dt ài Loan. Kt qu cho thy rng nm nhân t trong các ch s
JDI trên đã phn ánh đc s tha mãn công vic ca công nhân ti đây. Trong chín
nhân t cá nhân thì có bn nhân t (gii tính, tui, trình đ hc vn và ý kin ca
gia đình v công vic) có m
i quan h nht đnh vi s tha mãn công vic. Trong
tám nhân t t chc thì có đn sáu nhân t (bn cht công vic, v trí công tác, chính
sách công ty, s công nhn ca t chc, cm giác v thi gian rnh vic và ý đnh
mun b vic) nh hng nhiu đn s tha mãn công vic. i vi nhân t bn
cht công vic thì kt qu nghiên cu cho thy công nhân có m
c tha mãn khác
nhau đi vi đc tính công vic khác nhau. Ngoài ra công nhân v trí công tác
càng cao càng thy tha mãn đi vi công vic.
Nghiên cu sau này ca Luddy (2005) cng s dng ch s mô t công vic
JDI ca Smith, Kendall và Hullin (1969) vi nm thành phn: thu nhp, thng tin,