Trêng ®¹i häc k
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
V TRUNG THÁI
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM - CHI
NHÁNH DAK LAK
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
V TRUNG THÁI
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM - CHI
NHÁNH DAK LAK
Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS TRN HUY HOÀNG
TP. H Chí Minh - Nm 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan Lun vn Thc s kinh t này là do chính tôi nghiên cu và
thc hin. Các thông tin, s liu đc s dng trong Lun vn là trung thc và
chính xác.
Tác gi
V Trung Thái
MC LC
LI CAM OAN
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC T VIT TT
DANH MC S , BIU , BNG BIU
PHN M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG CA
NGÂN HÀNG THNG MI 3
1.1 TÍN DNG NGÂN HÀNG VÀ CÁC SN PHM TÍN DNG CH
YU CA NHTM 3
1.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng 3
1.1.2 Vai trò ca tín dng ngân hàng 3
1.1.3 Phân loi tín dng và các hình thc tín dng ngân hàng 4
1.1.4 Các sn phm tín dng ngân hàng ch yu hin nay 5
1.2 CHT LNG HOT NG TÍN DNG CA NHTM 8
1.2.1 Cht lng tín dng ca NHTM 8
1.2.1.1 Khái nim v cht lng tín dng 8
1.2.1.2 H thng ch tiêu đánh giá cht lng tín dng 8
1.2.2 Mi quan h gia tng trng tín dng, cht lng tín dng và hiu qu
hot đng tín dng 14
1.3. Ý NGHA CA NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG NHTM 16
1.3.1 Cht lng tín dng đi vi nn kinh t xã hi 16
1.3.2 Cht lng tín dng đi vi s tn ti và phát trin ca các NHTM 16
CHNG 2: THC TRNG CHT LNG TÍN DNG TI
VIETINBANK DAK LAK 18
2.1. TNG QUAN V TÌNH HÌNH KINH T XÃ HI DAK LAK VÀ
VIETINBANK DAK LAK 18
2.1.1 Tng quan v tình hình kinh t xã hi tnh Dak lak. 18
2.1.2 Quá trình hình thành và phát trin. 19
2.1.3 C cu t chc và mng li hot đng 20
2.1.4 Hot đng ch yu ca Vietinbank Dak Lak 20
2.1.4.1 Huy đng vn 20
2.1.4.2 Hot đng tín dng 22
2.1.4.3 Hot đng khác 23
2.2. THC TRNG CHT LNG TÍN DNG TI VIETINBANK
DAK LAK 27
2.2.1 Thc trng hot đng tín dng ti Vietinbank Dak Lak 27
2.2.2 Phân tích cht lng tín dng ti Vietinbank Dak Lak 35
2.2.2.1 Ch tiêu n quá hn 35
2.2.2.2 Ch tiêu n xu 37
2.2.2.3 Ch tiêu li nhun t hot đng tín dng trong kt qu kinh doanh 38
2.2.2.4 C cu d n theo TSB 40
2.2.2.5 Trích lp d phòng ri ro 41
2.2.2.6 Thu hi n đã đc XLRR 42
2.3. ÁNH GIÁ THC TRNG CHT LNG TÍN DNG CA
VIETINBANK DAK LAK 44
2.3.1 Nhng kt qu đt đc 44
2.3.2 Hn ch và nguyên nhân 46
2.3.2.1 Hn ch 46
2.3.2.2 Nguyên nhân 49
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG TI
VIETINBANK DAK LAK 60
3.1. NH HNG HOT NG TÍN DNG CA VIETINBANK 60
3.2. MC TIÊU, NH HNG CHIN LC PHÁT TRIN VÀ
CH TIÊU K HOCH HOT NG KINH DOANH TI
VIETINBANK 60
3.2.1 Mc tiêu, đnh hng chin lc phát trin hot đng kinh doanh 62
3.2.2 Mt s ch tiêu, đnh hng hot đng kinh doanh ti Vietinbank
Daklak 62
3.3. CÁC GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG TI
VIETINBANK DAK LAK 62
3.3.1 Gii pháp đi vi chi nhánh Vietinbank Dak Lak 62
3.3.1.1 Nâng cao hiu qu công tác thm đnh 62
3.3.1.2 Tng cng công tác kim tra, giám sát các khon vay 68
3.3.1.3 Chú trng đn vic phát trin cht lng, đào to cán b CBTD. 69
3.3.1.4 Tng cng công tác huy đng vn đáp ng nhu cu cho vay 70
3.3.1.5 Xây dng chính sách tín dng hp lý 71
3.3.1.6 Gim n xu và x lý nhng khon n đã XLRR 72
3.3.1.7 Tng cng phát trin mng li 74
3.3.2 Gii pháp đi vi Chính ph, NHNN Vit Nam 74
3.3.2.1 Hoàn thin môi trng pháp lý cho hot đng ngân hàng 74
3.3.2.2 Nâng cao hiu qu công tác thanh tra, kim soát ca NHNN 74
3.3.2.3 Hoàn thin li h thng thông tin tín dng ca ngành ngân hàng 74
PHN KT LUN 80
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 81
Ph lc 1 81
Ph lc 2 81
DANH MC CÁC CH VIT TT
TÊN VIT TT TÊN Y
NHTM Ngân hàng thng mi
NH TMCP Ngân hàng thng mi c phn
Vietinbank Ngân hàng thng mi c phn công thng Vit Nam
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NH Ngân hàng
TCKT T chc kinh t
TCTD T chc tín dng
CTC nh ch tài chính
VCSH Vn ch s hu
RRTD Ri ro tín dng
XLRR X lý ri ro
TSB Tài sn bo đm
TSTC Tài sn th chp
DPRR D phòng ri ro
NHTW Ngân hàng Trung ng
VND Vit Nam đng
WTO
T chc thng mi th gii
PGD Phòng giao dch
SXKD Sn xut kinh doanh
DANH MC S , BIU , BNG BIU
DANH MC BNG
Bng 2.1: Kt qu huy đng vn qua các nm 2009-2011 21
Bng 2.2: Kt qu hot đng tín dng qua các nm 2009-2011 23
Bng 2.3: Kt qu tài tr thng mi qua các nm 2009-2011 24
Bng 2.4: Kt qu hot đng bo lãnh qua các nm 2009-2011 25
Bng 2.5: Kt qu kinh doanh ngoi t qua các nm 2009-2011 26
Bng 2.6: Kt qu chi tr kiu hi qua các nm 2009-2011 26
Bng 2.7: Kt qu hot đng dch v th qua các nm 2009-2011 27
Bng 2.8: Qui mô và c cu tín dng qua các nm 2009-2011 29
Bng 2.9: Doanh s cho vay và thu n qua các nm 2009-2011 33
Bng 2.10: Các ch tiêu phn ánh cht lng tín dng qua các nm 2009-2011 36
Bng 2.11: Kt qu hot đng kinh doanh qua các nm 2009-2011 38
Bng 2.12: C cu cho vay theo TSBD qua các nm 2009-2011 40
Bng 2.13: Tình hình trích lp d phòng qua các nm 2009-2011 42
Bng 2.14: Tình hình thu hi n XLRR qua các nm 2009-2011 43
S , BIU
S đ 2.1: S đ b máy t chc 20
Biu đ 2.1: Doanh s cho vay qua các nm 2009-2011 34
Biu đ 2.2: Doanh s thu n qua các nm 2009-2011 34
Biu đ 2.3: Din bin d n qua các nm 2009-2011 35
Biu đ 2.4: Din bin n quá hn, n xu qua các nm 2009-2011 38
Biu đ 2.5: Kt qu hot đng kinh doanh qua các nm 2009-2011 39
Biu đ 2.6. C cu cho vay theo TSB qua các nm 2009-2011 41
1
PHN M U
1. S cn thit ca đ tài:
Hot đng tín dng là chic cu ni trung gian gia ni tha vn và ni thiu
vn, đáp ng nhu cu vn cho sn xut kinh doanh, góp phn quan trng đi vi s
phát trin kinh t xã hi. Ngân hàng ra đi góp phn điu tit các ngun vn, là
kênh phân phi vn, điu chuyn ngun vn t ni tha vn đn ni thiu vn. S
d Ngân hàng thc hin đc điu này là thông qua vai trò tín dng. Tín dng là
ngi tr th đc lc giúp cho các thành phn trong xã hi phát trin toàn din.
Ti Vietinbank Dak Lak, vic tng trng tín dng và nâng cao cht lng
tín dng luôn đc ban lãnh đo chi nhánh quan tâm, và thc t đã đt đc kt qu
rt kh quan. Tuy nhiên, bên cnh nhng mt đã đt đc vn còn nhng hn ch
cn đc gii quyt đ đ góp phn thúc đy tng trng tín dng song hành cùng
vi nâng cao cht lng tín dng ti chi nhánh nhm to ra s tng trng tín dng
bn vng. Tng trng tín dng bn vng là yu t tiên quyt góp phn thúc đy chi
nhánh phát trin, m rng qui mô hot đng, đt bit là hot đng tín dng đ có th
sánh kp vi các NHTM Nhà nc khác trên đa bàn.
Vi ý ngha này, qua quá trình làm vic ti chi nhánh cùng vi s giúp đ
ca các đng nghip, vic tìm hiu v hot đng tín dng ca NH đ góp phn nâng
cao hn na cht lng ca hot đng này nht là sau khi c phn hóa đ tng v th
ca Vietinbank Dak lak nói riêng và Vietinbank nói chung là vô cùng thit thc. Do
đó, tôi chn đ tài “Gii pháp nâng cao cht lng tín dng ti Ngân hàng
TMCP công thng Vit Nam – chi nhánh Dak Lak ” đ làm lun vn tt nghip .
2. Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài tp trung vào 3 ni dung chính sau:
- Nghiên cu v các c s lý lun c bn v NHTM, tín dng, cht lng tín
dng và mt s vn đ liên quan đn cht lng tín dng
- Phân tích, đánh giá v thc trng hot đng tín dng ca Vietinbank Dak
Lak, s dng mt s ch tiêu đ đánh giá cht lng tín dng và t đó đa ra nhng
mt đt đc cng nh nhng tn ti cn gii quyt, tìm ra nguyên nhân ch quan
và khách quan ca nhng ca nhng hn ch đó.
2
- a ra các gii pháp nâng cao cht lng tín dng ti Vietinbank Dak Lak
Kin ngh vi Chính ph, NHNN v công tác ch đo điu hành, gii pháp h tr
nhm nâng cao cht lng tín dng ti chi nhánh.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu: là hot đng tín dng ti Vietinbank Dak Lak.
Phm vi nghiên cu: Thc trng cht lng tín dng ti Vietinbank Dak Lak
đon 2009-2011. Hot đng tín dng là phm trù rt rng, bao gm nhiu hot đng
nh cho vay, bo lãnh, tài tr thng mi, cho thuê tài chính vv…Song trong lun
vn này tôi ch đ cp đn cht lng tín dng góc đ thun tuý là cht lng cho
vay ca NHTM. Vì vy cht lng tín dng và hot đng tín dng xuyên sut đ
tài này chính là cht lng cho vay và hot đng cho vay.
4. Phng pháp nghiên cu:
Trong Lun vn đc tin hành nghiên cu theo phng pháp s dng
các s liu phn ánh thc trng hot đng tín dng ti Vietinbank Dak lak,
qua quá trình kho sát ti đn v đ phân tích, đánh giá tình hình hot đng tín
dng và đa ra nhng tn ti trong hot đng tín dng ti Vietinbank Dak Lak
Vì vy vic nghiên cu đ tài s dng các phng pháp sau:
-Phng pháp tng hp, chn lc ngun thông tin t các Tp chí, sách và các
tài liu chuyên ngành.
-Phng pháp thu thp s liu t báo cáo quyt toán, báo cáo phân loi n, x
lý n hàng nm ca Vietinbank Daklak.
-Phng pháp phân tích thng kê.
-Phng pháp so sánh s bin đng ca dãy s qua các nm.
5. Kt cu ca ca lun vn:
Ngoài phn m đu, kt lun và danh mc tài liu tham kho, lun vn gm
3 chng:
Chng 1: C s lý lun v cht lng tín dng ca ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng cht lng tín dng ti Vietinbank Dak Lak
Chng 3: Các gii pháp nâng cao cht lng tín dng ti Vietinbank Dak Lak
3
CHNG 1
C S LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG CA NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1. TÍN DNG NGÂN HÀNG VÀ CÁC SN PHM TÍN DNG CH YU
CA NHTM
1.1.1. Khái nim v tín dng ngân hàng
Theo cách tip cn đn gin nht, tín dng ngân hàng chính là hot đng ca
tín dng ngân hàng, là quan h vay mn gia mt bên là ngân hàng và mt bên là
các cá nhân, các t chc kinh t và các ch th khác, đc th hin di hình thc
ngân hàng s s dng ngun vn t có và ngun vn huy đng bng tin đ cp tín
dng đi vi các đi tng trên.
Theo cách tip cn ca NHNN hin nay, thì hot đng tín dng là hot đng
dch v nhm đáp ng nhu cu vn cho khách hàng thông qua hình thc cp tín
dng.
Trong đó “cp tín dng là vic t chc tín dng tha thun đ khách hàng s
dng mt khon tin vi nguyên tc có hoàn tr bng các nghip v cho vay, chit
khu, cho thuê tài chính, bo lãnh ngân hàng và các nghip v khác” (khon 10,
điu 20 lut các t chc tín dng).
1.1.2. Vai trò ca tín dng ngân hàng
- Tín dng ngân hàng có vai trò thúc đy s phát trin ca nn kinh t trong xã
hi, m rng cho mi đi tng trong xã hi, nó có th xâm nhp vào các ngành vi
nhiu loi hình và quy mô hot đng ln, va và nh, vi các loi hình sn xut
kinh doanh ca doanh nghip, cá nhân. Tín dng ngân hàng gn lin vi hot đng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip cng nh cá th, góp phn nâng cao cht
lng đi sng ca ngi lao đng.
- Tín dng ngân hàng có tác dng đy nhanh tc đ phát trin ca nn kinh t,
cung ng vn vi s lng ln, vi nhiu thi hn khác nhau, nh đó giúp các
4
doanh nghip cng nh cá th không nhng có vn đ kinh doanh, mà còn có vn
đ m rng đu t, đi mi thit b, nhm nâng cao nng lc sn xut và nng lc
cnh tranh.
- Hot đng tín dng ngân hàng còn có tác đng và nh hng ln đi vi tình
hình lu thông tin t ca đt nc, nh hot đng tín dng ngân hàng mà vn tin
t ca xã hi đc huy đng và s dng ti đa cho nhu cu phát trin kinh t; nó
va có tác dng đy nhanh tc đ chu chuyn vn, va làm cho các chu chuyn vn
tin t đc tp trung phn ln thông qua h thng ngân hàng. đây là nhng điu
kin quan trng đ n đnh lu thông tin t và giá c th trng.
1.1.3. Phân loi tín dng và các hình thc tín dng ngân hàng
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t, các NHTM hin nay luôn nghiên cu
và đa ra các hình thc tín dng khác nhau, đ có th đáp ng mt cách tt nht nhu
cu vn cho quá trình sn xut và tái sn xut, t đó đa dng hóa các danh mc đu
t, m rng tín dng, thu hút khách hàng, tng li nhun và phân tán ri ro. Tùy
theo cách tip cn mà ngi ta chia tín dng ngân hàng thành nhiu loi khác nhau:
• Cn c vào thi hn cho vay: tín dng ngân hàng đc chia làm 03 loi:
- Tín dng ngn hn: là lai tín dng có thi hn không quá 12 tháng (1 nm).
Tín dng ngn hn thng đc s dng đ cho vay b sung vn lu đng và các
nhu cu thiu ht tm thi v vn ca các ch th vay vn.
- Tín dng trung hn: là loi tín dng có thi hn t trên 1 nm đn 5 nm, tín
dng trung hn thng đc s dng đ cho vay sa cha, ci to tài sn c đnh,
các nhu cu mua sm tài sn c đnh … có thi gian thu hi vn nhanh hoc các
nhu cu thiu ht vn nhng có thi hn hoàn vn trên mt nm.
- Tín dng dài hn: là loi tín dng có thi hn t trên 5 nm, tín dng dài hn
thng đc s dng đ cho vay các nhu cu mua sm tài sn c đnh, xây dng c
bn … có thi gian thu hi vn lâu (thi gian hoàn vn vay trên 5 nm).
• Cn c vào mc đích s dng vn vay, bao gm 2 loi:
- Tín dng cho sn xut, lu thông hàng hóa: là loi tín dng đc cung cp
cho các nhà sn xut và kinh doanh hàng hóa. Nhm đáp ng nhu cu v vn trong
5
quá trình sn xut kinh doanh đ d tr nguyên vt liu, chi phí sn xut hoc đáp
ng nhu cu thiu vn trong quan h thanh toán gia các ch th kinh t.
- Tín dng tiêu dùng: là loi tín dng đc s dng đ cho vay các nhu cu
tiêu dùng. Loi tín dng này thng đc s dng đ cho vay cá nhân, đáp ng cho
nhu cu phc v đi sng và thng đc thu hi dn t ngun thu nhp ca cá
nhân vay vn.
• Cn c vào mc đ tín nhim đi vi khách hàng: gm
- Tín dng có bo đm bng tài sn: là loi tín dng mà theo đó ngha v tr n
ca ch th vay vn đc bo đm bng tài sn ca ch th vay vn, tài sn hình
thành t vn vay hoc bo đm bng tài sn ca bên th ba.
- Tín dng không có bo đm bng tài sn: là loi tín dng không có tài sn th
chp, cm c hoc bo lãnh; mà vic cho vay này do chính các t chc tín dng la
chn da trên c s các phng án vay vn hiu qu, kh thi và da vào đ tín
nhim, uy tín trong quan h tín dng ca khách hàng.
• Cn c vào đc đim luân chuyn vn: gm
- Tín dng vn lu đng: đc cung cp đ b sung vn lu đng cho các
thành phn kinh t, có quan h tín dng vi ngân hàng.
- Tín dng vn c đnh: cho vay đ hình thành nên tài sn c đnh cho các
thành phn kinh t có quan h tín dng vi ngân hàng.
1.1.4. Các sn phm tín dng ngân hàng ch yu hin nay
NHTM cp tín dng cho các t chc, cá nhân di các hình thc nh: cho vay,
chit khu thng phiu và giy t có giá khác, bo lãnh, cho thuê tài chính và các
hình thc khác theo quy đnh ca NHNN.
Xét trên góc đ k thut cp tín dng, thì sn phm dch v tín dng bao gm
các loi sau đây:
• Cho vay chit khu thng phiu và giy t có giá
Là vic NHTM đng ra tr tin trc cho khách hàng. S tin ngân hàng ng
trc ph thuc vào giá tr chng t, lãi sut chit khu, thi hn chit khu và l
phí chit khu. Thc cht là Ngân hàng đã b tin ra mua li các thng phiu và
6
chng t có giá ngn hn cha đn hn thanh toán theo mt giá mà bao gi cng
nh hn giá tr ca thng phiu hay giy t có giá gi là chit khu (Discount).
đây là hình thc cho vay gián tip.
• Cho vay thu chi
Là hình thc đc bit ca tín dng ng trc, thc hin trên c s hp đng tín
dng. Khách hàng có th s dng mt s tin trong mt thi hn nht đnh vt quá
s d ngay trên tài khon tin gi thanh toán ti ngân hàng, hình thc này còn đc
gi là cho vay vt chi.
Phng thc này gn ging nh cho vay luân chuyn nhng khác ch, thu
chi ch s dng mt tài khon ghép - tài khon vãng lai - ca tài khan cho vay và
tài khon tin gi. Tài khon vãng lai va có d có, va có d n, bên n tài khon
phn ánh các khon chi ca khách hàng, bên có tài khon phn ánh các khon thu
vào ca khách hàng.
• Cho vay tài tr sn xut kinh doanh
Ngân hàng cung cp dch v này nhm đáp ng vn cho nhu cu sn xut kinh
doanh, dch v đi sng thông qua phng thc cho vay theo hp đng tín dng
tng ln, cho vay theo hp đng hn mc, cho vay theo hn mc tín dng d
phòng.
• Cho vay tr góp
Khi vay vn, t chc tín dng và khách hàng phi xác đnh và tha thun s lãi
phi tr cng vi s n gc đc chia ra đ tr n theo phân k trong thi gian cho
vay.
• Cho vay đu t phát trin
Thc cht là cho vay trung, dài hn đ tài tr cho các doanh nghip trong các
d án đu t nh các công trình xây dng c bn mi, ci to và m rng quy mô
sn xut kinh doanh, khôi phc và thay th tài sn c đnh, ci tin và hp lý hóa
sn xut kinh doanh, đây là hình thc tài tr đu t ph bin các nc đang phát
trin.
• Cho vay hp vn
7
Cho vay hp vn hay còn gi là cho vay đng tài tr là phng thc cho vay
mà theo đó mt nhóm NHTM cùng cung cp tín dng đi vi mt d án vay hoc
phng án vay vn ca khách hàng kèm theo các điu kin, điu khon nht đnh.
Vic cho vay hp vn thc hin theo quy ch đng tài tr ca các TCTD s
286/2002/Qđ-NHNN ngày 03/04/2002 ca Thng đc NHNN Vit Nam.
• Bo lãnh ngân hàng
Bo lãnh ngân hàng là tín dng bng ch ký, nh chng th bo lãnh ca ngân
hàng mà ngi đc bo lãnh có th ký kt và thc hin các hp đng kinh t,
thng mi, hp đng tài chính mt cách thun li. Tuy bo lãnh là nghip v tín
dng không xut vn, nhng li có ri ro, vì ngân hàng bo lãnh buc phi thc
hin cam kt bo lãnh khi ngi bo lãnh vì lý do nào đó đã không thc hin hoc
thc hin không đúng ngha v ca mình, ngha là ngân hàng bo lãnh phi đng ra
tr tin thay cho ngi đc bo lãnh.
• Bao thanh toán (factoring)
Trong nghip v này NHTM s đng ra mua các khon phi thu trên c s hóa
đn, chng t ca ngi bán hàng (giá mua bao gi cng nh hn giá tr thc ca
khon n), nh đó ngi bán (ch n) có đc tin ngay đ đáp ng nhu cu. Khi
đn hn ngi mua (khách n) phi thanh toán toàn b s tin cho ngân hàng
(ngi mua n và là ch n mi). Thc ra Factoring gn ging vi nghip v chit
khu - nhng s tin khu tr trong nghip v Factoring gn ging vi nghip v
chit khu, bi vì Factoring có ri ro cao hn.
• Cho thuê tài chính
Là vic ngân hàng b tin mua sm các tài sn thit b theo danh mc, s
lng mà ngi đi thuê yêu cu. Sau mt thi gian nht đnh (thng thi hn cho
thuê chim khong 2/3 thi gian khu hao ca tài sn thit b đó) khách hàng phi
thanh toán tin thuê đy đ đúng hn theo các điu khon ca hp đng cho thuê tài
chính. Khi ht hn ngi đi thuê đc quyn la chn phng án mua, kéo dài thi
hn thuê hoc tr li tài sn thit b thuê. đây là loi tín dng có nhiu u đim, phù
hp vi các doanh nghip va và nh và đc xp vào tín dng trung, dài hn.
8
1.2. CHT LNG HOT NG TÍN DNG CA NHTM
1.2.1. Cht lng tín dng ca NHTM
1.2.1.1. Khái nim v cht lng tín dng
Cht lng tín dng là mt phm trù rng, bao hàm nhiu ni dung trong đó có
ni dung quan trng và có tính lng hóa nht là t l n quá hn trên tng d n.
Theo quan đim thông thng ca các NHTM Vit Nam và theo mt s đnh ngha
hp thì khi nói đn cht lng tín dng ngi ta thng nói đn t l n quá hn so
vi tng d n, t l này càng cao có ngha là cht lng tín dng kém và ngc li.
Theo thông l quc t nu t l n quá hn di 5% thì đc coi là tín dng có cht
lng tt và ngc li trên t l n quá hn trên mc 5% đc coi là có vn đ.
ng thi, Vit Nam, theo quyt đnh 06/2008/Qđ-NHNN ngày 12/03/2008, các
NHTM đt đim ti đa v cht lng tín dng khi có t l n xu so vi tng d n
nh hn hoc bng 2%. Sn phm tín dng là mt trong nhng sn phm mang li
nhiu li nhun và cng không ít ri ro đn cho các NHTM. Vì nguyên liu kinh
doanh ca sn phm này là tin, tin là hàng hóa nhng li là hàng hóa mang tính
xã hi cao, ch mt bin đng ca nó v mt giá tr trên th trng là có th nh
hng đn nhiu hot đng ca nn kinh t xã hi và hot đng kinh doanh ca các
NHTM. Chính vì vy, vic nghiên cu và tìm ra các gii pháp hu hiu đ nâng cao
cht lng tín dng là mc tiêu, đng thi là nhân t quan trng nht đ tn ti và
phát trin ca mi NHTM.
1.2.1.2. H thng ch tiêu đánh giá cht lng tín dng
* i vi ngân hàng
V mt đnh lng, cht lng tín dng đc phân tích đánh giá bi các ch
tiêu v n quá hn, n xu, ch tiêu hiu sut s dng vn, ch tiêu vòng quay vn
tín dng, ch tiêu li nhun, … đc xác đnh nh sau:
• T l n quá hn:
- T l n quá hn là t l phn trm gia tng các khon n quá hn so vi
tng d n mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm.
Ch tiêu này đc tính theo công thc (1.1) di đây:
9
N quá hn
T l n quá hn =
x 100% (1.1)
Tng d n tín dng
Trong đó “n quá hn” là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc
lãi đã quá hn.
• T l n xu:
- T l n xu là t l phn trm gia tng các khon n xu so vi tng d n
mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm. đây là ch tiêu
quan trng đ đánh giá cht lng tín dng ti các t chc tín dng. Ch tiêu này
đc tính theo công thc (1.2) di đây:
N xu
T l n xu =
x 100% (1.2)
Tng d n tín dng
Nu ch da vào ch tiêu t l n quá hn thì cha đánh giá chính xác v cht
lng tín dng ca các ngân hàng. Theo quyt đnh 493/2005/Qđ-NHNN ngày
22/04/2005 ca Thng đc Ngân hàng Nhà Nc Vit Nam “V/v Ban hành quy
đnh v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong
hot đng ngân hàng ca TCTD” đã đánh giá chính xác hn cht lng tín dng ca
các TCTD. Theo quyt đnh này, n xu là n thuc nhóm 3, nhóm 4 và 5 theo cách
phân loi di đây.
• Cách phân loi n:
Theo Quyt đnh s 127/2005/Qđ-NHNN ngày 03/02/2005 (có hiu lc ngày
17/03/2005) ca Thng đc NHNN Vit Nam v vic sa đi, b sung mt s điu
ca quy ch cho vay ca TCTD đi vi khách hàng ban hành kèm theo Quyt đnh
s 1627/2001/Qđ-NHNN ngày 31/12/2001 quy đnh li cách phân loi n quá hn
nh sau: Toàn b s d n gc ca khách hàng có khon n điu chnh k hn tr
n hoc gia hn n vay đc coi là n quá hn. Trong đó, điu chnh k hn n là
vic ngân hàng chp thun thay đi k hn tr n gc và/hoc lãi vay vt thi hn
cho vay đã tha thun trong HTD và cht lng tín dng đc th hin là t l n
10
quá hn trên tng d n.
Vic phân loi n quá hn theo Quyt đnh s 127/2005/Qđ-NHNN đã có
nhiu thay đi nhng vic phân loi n quá hn vn còn da vào tiêu chí thi gian
quá hn ca khon vay ch cha tính đn tiêu chí ri ro ca khon vay nên cha
phn ánh chính xác cht lng ca hot đng tín dng.
Hin nay theo quyt đnh 493/2005/Qđ-NHNN ngày 22/04/2005 ca Thng
đc Ngân hàng Nhà Nc Vit Nam “V/v Ban hành quy đnh v phân loi n, trích
lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca
TCTD” và quyt đnh s 18/2007/Qđ-NHNN ngày 25/04/2007 ca Thng đc Ngân
hàng Nhà Nc Vit Nam “V/v sa đi, b sung mt s điu ca Quy đnh v phân
loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân
hàng ca t chc tín dng ban hành theo quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày
22/04/2005”, thì d n cho vay ca các TCTD đc chia làm 5 nhóm:
n nhóm 1 (là n đ tiêu chun); nhóm 2 (N cn chú ý); nhóm 3 (N di tiêu
chun); nhóm 4 (N nghi ng); nhóm 5 (N có kh nng mt vn). (Ni dung chi
tit ca các nhóm n này đc nêu phn ph lc 1).
Các khon n nu có đ c s đ đánh giá là kh nng tr n ca khách hàng
b suy gim thì phi tính mt cách chính xác, minh bch đ phân loi n vào các
nhóm n phù hp vi mc đ ri ro, c th:
- Nhóm 2: các khon n tn tht ti đa 5% giá tr n gc.
- Nhóm 3: các khon n tn tht t trên 5% - 20% giá tr n gc.
- Nhóm 4: Các khon n tn tht t trên 20% - 50% giá tr n gc.
- Nhóm 5: Các khon n tn tht trên 50% giá tr n gc
Vic phân loi n theo Quyt đnh 493/2005/Qđ-NHNN ngày 22/04/2005 và
quyt đnh 18/2007/Qđ-NHNN ngày 25/04/2007 ca Thng đc NHNN va da
vào tiêu chí thi gian quá hn ca khon vay, va da vào tiêu chí ri ro ca khon
vay đã làm cho các ngân hàng phi đánh giá li thc s các khon n đã cho khách
hàng vay và có th đánh giá chính xác hn v cht lng tín dng ca mình.
• C cu tín dng: c cu tín dng hp lý, phù hp vi đc đim và tình hình
11
ngun vn và s dng vn ca mi NHTM có ý ngha quan trng đi vi vic nâng
cao cht lng tín dng. Theo quy đnh 457/2005/Qđ-NHNN ngày 19/04/2005
“Quy đnh v các t l bo đm an toàn trong hot đng ca t chc tín dng” có
quy đnh: T l ti đa ca ngun vn ngn hn đc s dng đ cho vay trung hn
và dài hn là: 40% đi vi NHTM và 30% đi vi các t chc tín dng khác.
• m bo tín dng: bao gm mc đ cho vay ti đa so vi giá tr tài sn đm
bo.
• T l gia tng d n cho vay so vi tng vn huy đng: ch tiêu bày đc
tính theo công thc sau:
T l tng d n cho vay = Tng d n cho vay
(1.3)
trên tng ngun vn huy đng Tng vn huy đng
Ch tiêu này giúp các nhà phân tích so sánh kh nng cho vay ca ngân hàng
vi kh nng huy đng vn, đng thi xác đnh hiu qu ca mt đng vn huy
đng. Nu ch nhìn vào kt qu ca t l này thì cha th khng đnh đc là tt hay
xu, bi nu tin gi ít hn tin cho vay thì ngân hàng phi kim ngun vn có chi
phí cao hn, còn nu tin gi nhiu hn tin cho vay thì ngân hàng s ri vào tình
trng tha vn. Do đó, ch tiêu này ch mang tính tng đi giúp chúng ta so sánh
kh nng cho vay và huy đng vn ca ngân hàng.
• Ch tiêu vòng quay vn tín dng: đc xác đnh bng doanh s thu n tên
d n bình quân ca mt NHTM trong thi gian nht đnh, thng là mt nm. Ch
tiêu này đc tính theo công thc (1.4) :
Doanh s thu n
Vòng quay vn tín dng =
(1.4)
D n bình quân
đây là ch tiêu phn ánh s vòng chu chuyn ca vn vay ( thng là mt nm). Ch
tiêu này càng tng thì vic t chc và qun lý tín dng càng tt, cht lng cho vay
càng cao. Tuy nhiên, ch tiêu này phn ánh mt cách tng đi, vì nu mt NHTM
cho vay các doanh nghip sn xut chim t trng ln d n, thì tiêu chí này thp
hn NHTM khác cho vay các doanh nghip thng mi. Nh vy, không vì th mà
12
cht lng cho vay ca NHTM này kém hiu qu hn. T thc t trên, đ đánh giá
cht lng tín dng da trên tiêu chí trên tng đi chính xác thì các tiêu thc tính
toán phi thng nht, vòng quay tín dng phi tính toán cho tng loi vay, thi hn
vay và tng đi tng vay c th.
• Ch tiêu li nhun trên tng d n tín dng: ch tiêu này đc tính da vào
công thc (1.5):
Li nhun t hot đng tín dng
T l li nhun trên tng d n tín dng =
(1.5)
Tng d n tín dng
Li nhun t hot đng tín dng ca NHTM chim t 70% - 85% tng li nhun
ca NHTM. Nu li nhun ca mt ngân hàng nào đó tng lên hàng nm, điu đó
chng t cht lng tín dng đc nâng lên. Ch tiêu này phn ánh kh nng sinh
li ca tín dng. Li nhun đây phn ánh chênh lch gia chi phí đu vào (lãi sut
huy đng) và thu lãi đu ra. Ch tiêu này phn ánh kh nng sinh li ca vn tín
dng, mt khon tín dng ngn hn hay dài hn không th xem là có cht lng cao
nu nó không đem li li nhun cho ngân hàng. Ch tiêu này cao chng t các
khon cho vay ca ngân hàng sinh li và ngc li ch tiêu này thp chng t các
khon vay không sinh li, đng ngha vi cht lng tín dng cha tt. đánh giá
cht lng khon tín dng trên c s cn c vào li nhun thu đc ca các NHTM,
đây cng là ch tiêu tng đi vì nó ph thuc vào nhiu yu t nh: chính sách lãi
sut, chính sách khách hàng, sn phm dch v tín dng, chính sách tín dng, …
Thông thng trong hot đng ngân hàng, nu cht lng tín dng NHTM tt, t l
n xu thp thì li nhun t hot đng tín dng s cao hn khi cùng mt mc d n
và cùng mc lãi sut cho vay vi các ngân hàng khác.
Ngoài các ch tiêu trên, thì các quy đnh v an toàn vn ti thiu cng gi vai
trò quan trng trong vic đánh giá cht lng tín dng ti TCTD, chng hn nh
theo quyt đnh 457/2005/Qđ-NHNN ngày 19/04/2005 có quy đnh:
- Tng d n cho vay ca t chc tín dng đi vi mt khách hàng không
đc vt quá 15% vn t có ca t chc tín dng.
13
Tng mc cho vay và bo lãnh ca t chc tín dng đi vi mt khách hàng
không đc vt quá 25% vn t có ca t chc tín dng.
- Tng d n cho vay ca t chc tín dng đi vi mt nhóm khách hàng có
liên quan không đc vt quá 50% vn t có ca t chc tín dng, trong đó mc
cho vay đi vi mt khách hàng không đc vt quá t l quy đnh trên.
Tng mc cho vay và bo lãnh ca t chc tín dng đi vi mt nhóm khách
hàng có liên quan không đc vt quá 60% vn t có ca t chc tín dng.
- Tng d n cho vay ca chi nhánh ngân hàng nc ngoài đi vi mt khách
hàng ti đa không đc vt quá 15% vn t có ca ngân hàng nc ngoài.
Tng mc cho vay và bo lãnh ca chi nhánh ngân hàng nc ngoài đi vi
mt khách hàng không đc vt quá 25% vn t có ca ngân hàng nc ngoài.
- Tng d n cho vay ca chi nhánh ngân hàng nc ngoài đi vi nhóm
khách hàng có liên quan không đc vt quá 50% vn t có ca ngân hàng nc
ngoài, trong đó mc cho vay đi vi mt khách hàng không đc vt quá 15%
vn t có ca ngân hàng nc ngoài. Tng mc cho vay và bo lãnh ca chi nhánh
ngân hàng nc ngoài đi vi mt nhóm khách hàng có liên quan không đc vt
quá 60% vn t có ca ngân hàng nc ngoài.
* i vi khách hàng
Cht lng tín dng gn lin vi quá trình và hiu qu s dng vn tín dng
ca khách hàng. Cht lng tín dng còn th hin s tha mãn v sn phm tín
dng mà Ngân hàng mang đn. Mt sn phm tín dng đc khách hàng đánh giá là
có cht lng tt thông qua các ch tiêu sau:
• Chính sách lãi sut và qun lý ri ro lãi sut:
Lãi sut là yu t quan trng hàng đu tác đng đn cht lng tín dng, là ht
nhân quan trng ca chính sách tín dng ca NHTM, lãi sut đu vào và đu ra
quyt đnh đn chi phí và thu nhp ca NHTM. Mi s thay đi v lãi sut, cng
nh s điu chnh chênh lch lãi sut cho vay và lãi sut huy đng vn đu đt
NHTM vào tình trng khó khn trc sc ép cn phi thay đi toàn b
• V th tc và quy trình tín dng ca ngân hàng: nhanh gn, đn gin, d tip
14
cn vn, tit kim thi gian và chi phí cho khách hàng. đó là nhng vn đ mà
khách hàng cng thng quan tâm, điu đó nh hng rt ln đn c hi kinh
doanh ca khách hàng. Quy trình tín dng nói lên s chuyên môn hóa, tính cht ch,
và an toàn trong hot đng tín dng ca ngân hàng, vì vy đây cng là tiêu chí ht
sc quan trng trong vn đ nâng cao cht lng tín dng.
• Cung cách phc v khách hàng: có th nói, trong thi đi mà s khác bit
gia cht lng sn phm tín dng mà các ngân hàng cung cp hu nh ngày càng
b thu hp, điu quan trng là kh nng ca các ngân hàng trong vic to ra s khác
bit trong vn đ tha mãn khách hàng. Lãi sut có th không khác bit my, nhng
ngi ta không th mua đc hai dch v ging nhau. điu này đã tr thành yu t
then cht đ tng sc cnh tranh, bi vì cung cách phc v khin khách hàng tha
mãn s nh hng rt ln đn hình nh ca công ty. Khi khách hàng tha mãn v
cung cách phc v ca ngân hàng thì ngân hàng có th va gi chân đc khách
hàng c đng thi cng có th thu hút đc thêm khách hàng mi thông qua li gii
thiu, tip th ca khách hàng hin hu.
• Chính sách khách hàng : các ngân hàng thng xây dng và áp dng hai
chính sách khách hàng: chính sách khách hàng cá nhân và chính sách khách hàng
doanh nghip. Nhm mc đích:
- To s công bng trong u đãi theo mc đóng góp li nhun ca khách hàng
nhm duy trì và thu hút s lng khách hàng có cht lng. Qua đó, góp phn nâng
cao kh nng ti đa hóa li nhun ca khách hàng cho ngân hàng.
- Bo đm vic phc v, chm sóc khách hàng hiu qu và thng nht trong
toàn h thng ca mi ngân hàng.
- To s khác bit ca khách hàng trong s dng sn phm dch v ca ngân
hàng đó.
1.2.2. Mi quan h gia tng trng tín dng, cht lng tín dng và hiu
qu hot đng tín dng
Trong thi gian qua, lnh vc tín dng ca các NHTM đã tng trng mnh
m. Tuy nhiên, s tng trng nhanh chóng này đã đt đn mc đ quá nóng nên
15
tim n nhiu ri ro, thm chí có th gây nên sp đ c mt ngân hàng nu không có
s kìm hãm đúng lúc. Nh vy, điu ct lõi ca quá trình phát trin trong lnh vc
ngân hàng, đc bit là lnh vc tín dng không ch là tng trng tín dng, mà cht
lng tín dng mi là vn đ có ý ngha quyt đnh.
Tng trng tín dng có cht lng là đc trng biu hin thành phát trin bn
vng ngành ngân hàng. T ng bn vng đây không phi là duy trì tc đ tng
trng cao và lâu dài v thi gian, mà s phát trin bn vng ngành ngân hàng phi
bo toàn và phát trin ba ngun lc: vn, nhân lc và công ngh, trong đó nhân lc
và công ngh đc bit đc quan tâm vì nó quyt đnh đn s tn ti và phát trin
ca mt ngân hàng. Tng trng tín dng có cht lng cao s dn ti hiu qu hot
đng tín dng cao, điu đó cho thy tng trng tín dng có cht lng và hiu qu
hot đng tín dng có mi quan h cht ch và tác đng qua li vi nhau và tuân th
theo quy lut hình cong (hình cong kuznet). Nói mt cách khác, tc đ tng trng
tín dng ca mt ngân hàng phi đt đn mt gii hn da theo yu t ngun lc và
điu kin kinh t c th ca ngân hàng đó. Nu tng trng tín dng vt quá tm
kim soát ca ngân hàng s dn đn tình trng ngân hàng có th mt kh nng thanh
toán, cht lng tín dng gim sút, t đó dn đn hiu qu hot đng tín dng kém,
thm chí thua l. đm bo tng trng có cht lng thì các nhà qun tr ngân
hàng phi có bin pháp qun tr ri ro phù hp trên c s nhn đnh và lng hóa
nhng loi ri ro có th gp trong hot đng tín dng ca mình.
Ngoài ra, ngun vn dùng đ cho vay ch yu là ngun vn huy đng t các
thành phn kinh t, do đó vic cp tín dng phi đm bo an toàn thu hi đc c
vn ln lãi đúng thi hn, mun vy vic s dng vn phi đm bo đúng mc đích
và đúng quy đnh v cp tín dng ca NHNN thì ngun vn cho vay mi đm bo
an toàn. Ngha là, vic tng trng tín dng, phi hiu qu và an toàn mi đm bo
là tín dng có cht lng.
Nh vy, mi quan h gia tng trng tín dng vi cht lng tín dng và
hiu qu tín dng (li nhun mang li t tín dng) và an toàn trong hot đng tín
dng luôn là mi quan h bin chng, tác đng qua li ln nhau. Các ngân hàng
16
luôn đt cho mình mt mc tiêu phi tng trng tín dng, đng thi phi luôn đm
bo cht lng tín dng đ có hiu qu cao, mà mun có hiu qu thì tín dng phi
đm bo an toàn vn cho vay. đ thc hin mc tiêu trên thì các nhà qun tr ngân
hàng cn phi có nhng bin pháp qun tr ri ro hiu qu, có nh vy thì tng
trng tín dng mi hiu qu và bn vng.
1.3. Ý NGHA CA NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG CA NHTM
1 3.1. Cht lng tín dng đi vi nn kinh t xã hi:
Lch s hình thành và phát trin quan h tín dng cho ta thy vai trò quan trng
ca nó trong nn kinh t đc bit là nn kinh t hàng hoá ngày càng phát trin. Cùng
vi s sn xut và lu thông hàng hoá, tín dng ngày càng phát trin nhm cung cp
thêm các phng tin giao dch đ đáp ng nhu cu giao dch trong xã hi. Trong
điu kin đó, nâng cao cht lng tín dng là vn đ ngày càng đc quan tâm vì:
- Nâng cao cht lng tín dng đ đa hot đng tín dng thích nghi vi
điu kin kinh t th trng, phc v và thúc đy nn kinh t th trng.
- m bo cht lng tín dng là điu kin đ Ngân hàng làm tt chc nng
trung tâm thanh toán, vì khi cht lng tín dng đc đm bo s tng vòng quay
vn tín dng. Nó to điu kin cho Ngân hàng làm tt chc nng trung gian tín
dng trong nn kinh t quc dân là cu ni gia tit kim và đu t, tín dng góp
phn điu hoà vn trong nn kinh t.
- Nâng cao cht lng tín dng s góp phn tng vòng quay vn, huy đng
ti mc ti đa lng tin nhàn ri trong xã hi đ phc v quá trình công nghip
hoá, hin đi hoá đt nc.
- Nâng cao cht lng tín dng s làm gim ti thiu lng tin tha trong
lu thông. Nó góp phn kim ch lm phát, n đnh tin t, tng trng kinh t, tng
uy tín quc gia. ng thi, thông qua các công trình đu t vn phát huy tác dng,
to ra nhng sn phm, dch v cho nn kinh t.
1.3.2. Cht lng tín dng đi vi s tn ti và phát trin ca các ngân
hàng thng mi :
17
- Nâng cao cht lng tín dng làm tng kh nng cung cp dch v ca các
NHTM do to thêm ngun vn t vic tng đc vòng quay vn tín dng và thu hút
thêm đc nhiu khách hàng bi các hình thc ca sn phm, dch v, to ra mt
hình nh tt v biu tng và uy tín ca Ngân hàng cùng s trung thành ca khách
hàng.
- Nâng cao cht lng tín dng gia tng kh nng sinh li ca các sn phm,
dch v Ngân hàng do gim đc s chm tr, gim chi phí nghip v, chi phí qun
lý, các chi phí thit hi do không thu hi đc vn cho vay. T đó ci thin đc
tình hình tài chính ca Ngân hàng, to th mnh cho Ngân hàng trong quá trình
cnh tranh.
- Nâng cao cht lng tín dng to thun li cho s tn ti lâu dài ca Ngân
hàng, bi vì cht lng tín dng cho phép Ngân hàng có nhng khách hàng trung
thành và nhng khon li nhun b sung vn đu t.
- Nâng cao cht lng tín dng cng c mi quan h xã hi ca Ngân hàng,
điu đó cng có ý ngha là to đc môi trng thun li nht cho hot đng Ngân
hàng.
Vi nhng u th trên, vic cng c và nâng cao cht lng tín dng c
NHTM là s cn thit khách quan vì s tn ti và phát trin lâu dài ca NHTM.
Cng chính vì vy, cht lng tín dng luôn luôn phi đc ci tin.
KT LUN CHNG 1
Chng 1, lun vn đã khái quát nhng lý lun c bn v tín dng ngân hàng
cng nh các sn phm tín dng ca NHTM, đc bit là c s lý lun v cht lng
tín dng ca các ngân hàng thng mi. Thêm vào đó lun vn đa ra các ch tiêu
c bn đánh giá cht lng tín dng ti các NHTM. Ý nghi ca vic nâng cao cht
lng tín dng
C s lý lun trình bày chng 1 là nn tng cho vic đánh giá thc trng cht
lng tín dng cng nh c s đ đ ra các gii pháp nâng cao cht lng tín dng
ca các NHTM trong nn kinh t đ đm bo h thng ngân hàng phát trin an toàn.