B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
VÕ THY VY
NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
TRÊN A BÀN HUYN LONG THÀNH
LUN VN THC S KINH T
TP.H CHÍ MINH- NM 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
VÕ THY VY
NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
TRÊN A BÀN HUYN LONG THÀNH
CHUYÊN NGÀNH : KINH T TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG
MÃ S : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TIN S TRN TH MNG TUYT
TP.H CHÍ MINH- NM 2011
LI CM N
Tôi xin gi li cm n chân thành đn : Ban Giám hiu, Khoa ào to
Sau i hc trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh đã to điu kin
cho tôi trong sut khoá hc và thc hin đ tài.
c bit, xin bày t lòng bit n sâu sc đn Tin s Trn Th Mng
Tuyt, ngi đã tn tình hng dn tôi hoàn thành lun vn này.
Sau cùng, tôi xin gi li cm n gia đì
nh, bn bè, đng nghip… đã
đng viên giúp đ tôi hoàn thành lun vn này.
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi,
các s liu và kt qu trong lun vn là trung thc, có ngun gc rõ ràng,
đc các đng tác gi cho phép s dng và cha tng đc công b
trong bt k mt công trình nào khác./.
Ngi vit
Võ Thy Vy
I
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG, BIU
LI M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. KHÁI QUÁT V NNG LC CNH TRANH 01
1.1.1 Khái nim cnh tranh, li th cnh tranh và nng lc cnh tranh 01
1.1.1.1 Khái nim cnh tranh 01
1.1.1.2 Li th cnh tranh 02
1.1.1.3 Nng lc cnh tranh ca doanh nghip 02
1.2 NNG LC CNH TRANH CA NHTM VÀ CÁC NHÂN T NH
HNG N NNG LC CNH TRANH CA NHTM 03
1.2.1 Nng lc cnh tranh ca NHTM 03
1.2.2 Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM 03
1.2.2.1 Môi trng kinh doanh 03
1.2.2.2 S gia tng nhu cu s dng dch v ngân hàng trong nn kinh t 04
1.2.2.3 S phát trin ca th trng tài chính và các ngành ph tr liên quan
đn ngành ngân hàng
05
1.2.3 Các tiêu thc đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM 05
1.2.3.1 Nng lc tài chính 05
1.2.3.2 Mc đ ri ro 07
II
1.2.3.3 Tính đa dng ca sn phm dch v 09
1.2.3.4 Ngun nhân lc 09
1.2.3.5 Nng lc công ngh 10
1.2.3.6 Nng lc qun tr điu hành ngân hàng 10
1.2.3.7 Danh ting, uy tín và kh nng hp tác 11
1.2.4 Các hành vi cnh tranh không lành mnh trong lnh vc ngân hàng 12
1.3 KINH NGHIM CA MT S NHTM NC NGOÀI VÀ BÀI HC KINH
NGHIM C RÚT RA CHO VIT NAM 12
1.3.1 Phân tích nng lc ca h thng tài chính và ngân hàng Thái Lan t
khng hong tài chính Châu Á nm 1997 12
1.3.2 Kinh nghim nâng cao nng
lc cnh tranh ca Ngân hàng Trung Quc 13
1.3.3 Nhng bài hc kinh nghim đc rút ra t Trung Quc và Thái Lan đ
nâng cao nng lc cnh tranh ca h thng Ngân hàng Thng mi
Vit Nam 16
1.3.3.1 i vi Ngân hàng Nhà nc 16
1.3.3.2 Các gii pháp c bn đ nâng cao nng lc cnh tranh ca các Ngân
hàng thng mi Vit Nam 17
Kt lun Chng 1
CHNG 2: THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA CHI
NHÁNH NHNo& PTNT TRÊN A BÀN HUYN LONG
THÀNH
2.1 VÀI NÉT V IU KIN T NHIÊN VÀ TÌNH HÌNH KINH T XÃ HI
HUYN LONG THÀNH 21
2.2 TNG QUAN V LCH S HÌNH THÀNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
& PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM (AGRIBANK) 22
2.2.1 Tng quan v lch s hình thành và phát trin ca Agribank 22
III
2.2.1.1 Lch s ra đi ca Agribank 22
2.2.1.2 Nhng giai đon phát trin ca Agribank 23
2.2.2 Tình hình hot đng ca Agribank 25
2.2.2.1 Các sn phm ch yu 25
2.2.2.2 Kt qu hot đng kinh doanh nm 2007- 2011 25
2.2.3 Phân tích nng lc tài chính, kh nng sinh li và h s CAR ca Agribank
vi các NHTM khác 29
2.3 GII THIU CHI NHÁNH NHNo&PTNT HUYN LONG THÀNH 31
2.3.1 Lch s ra đi ca Chi nhánh NHNo&PTNT Huyn Long Thành 31
2.3.2 Kt qu hot đng ca Chi nhánh giai đon 2007 - 2011 32
2.4 THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA CHI NHÁNH
AGRIBANK HUYÊN LONG THÀNH
39
2.4.1 im qua tình hình hot đng ca các TCTD đang hot đng trên đa
bàn huyn Long Thành 39
2.4.2 Phân tích kh nng cnh tranh ca Agribank Long Thành vi các đi
th khác 43
2.4.2.1 Nng lc ni ti và hiu qu hot đng 43
2.4.2.2 Th phn hot đng 43
2.4.2.3 Tính đa dng ca sn phm 45
2.4.2.4 Cht lng tín dng 46
2.4.2.5 Nng lc công ngh 47
2.4.2.6 Cht lng nhân s 47
2.4.2.7 Các yu t khác 48
2.4.3 ánh giá nng lc cnh tranh ca Chi nhánh Agribank trên đa bàn
huyn Long Thành bng mô hình SWOT 48
IV
2.4.3.1 im mnh (Strengths) 48
2.4.3.2 im yu (Weaknesses) 49
2.4.3.3 C hi (Opportunities) 49
2.4.3.4 Nguy c (Threats) 49
2.5 KT QU KHO SÁT TH TRNG V MC HÀI LÒNG CA
KHÁCH HÀNG I VI AGRIBANK LONG THÀNH 50
2.5.1 tui bình quân khách hàng đn giao dch 50
2.5.2 Phân loi khách hàng theo thành phn kinh t 50
2.5.3 Danh mc sn phm đang cung ng khách hàng 51
2.5.4 Kho sát mc đ hài lòng ca khách hàng v Agribank Long Thành 52
2.5.5 Sn phm huy đng vn 53
2.5.6 Dch v chuyn tin và các dch
v khác 53
2.5.7 i vi vic vay vn 55
2.5.8 ánh giá v c s vt cht ca Agribank Long Thành 55
2.5.9 Khách hàng đánh giá th mnh ca Agribank Long Thành 57
2.5.10 Sn phm hn ch ca Agribank Long Thành trong mt khách hàng 57
2.5.11 Ý kin đóng góp cho s phát trin ca Agribank 58
2.6 ÁNH GIÁ THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA CHI NHÁNH
AGRIBANK LONG THÀNH 59
2.6.1 Thành tu đt đc 59
2.6.2 Các mt hn ch và phân tích nguyên nhân 60
Kt lun Chng 2
V
CHNG 3: MT S GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH
TRANH CA CHI NHÁNH NHNo&PTNT VIT NAM
TRÊN BÀN HUYN LONG THÀNH
3.1 C S A RA GII PHÁP 63
3.1.1 ánh giá chung v môi trng kinh doanh ca chi nhánh 63
3.1.2 nh hng phát trin ca Agribank 64
3.1.2.1 nh hng phát trin ca NHNo& PTNT Vit Nam 64
3.1.2.2 nh hng phát trin ca NHNo& PTNT Long Thành 65
3.2 CÁC GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA CHI
NHÁNH AGRIBANK TRÊN A BÀN HUYN LONG THÀNH 66
3.2.1 Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ti Agribank Long
Thành 669
3.2.1.1 Chin lc th trng 66
3.2.1.2 Nâng cao công tác qun tr tài sn n, tài sn có 67
3.2.1.3 Hoàn thin công tác tín dng 68
3.2.1.4 a dng hóa các sn phm truyn thng và phát trin sn phm mi 69
3.2.1.5 Hoàn thin và phát trin đng b công ngh thông tin 71
3.2.1.6 Nâng cao cht lng dch v 71
3.2.1.7 Hoàn thin h thng kênh phân phi 72
3.2.1.8 Tip tc cng c, phát trin ngun nhân lc 73
3.2.1.9 Gii pháp v công tác kim tra kim soát ni b 75
3.2.2 Nhóm gii pháp riêng
76
3.2.2.1 i vi Chi nhánh NHNo&PTNT Huyn Long Thành 76
3.2.2.2 i vi NHNo&PTNT Vit Nam 76
VI
3.2.2.3 i vi c qun qun lý là Ngân hàng Nhà nc 78
Kt lun Chng 3
KT LUN 79
PH LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
TING VIT
BHXH: Bo him xã hi
CBVC: Cán b viên chc
CMND: Chng minh nhân dân
CP: C phn
CSH: Ch s hu
CSXH: Chính sách xã hi
CSTT: Chính sách tin t
DNNN: Doanh nghip Nhà nc
DNNQD: Doanh nghip ngoài quc doanh
KBNN: Kho bc Nhà nc
HTX: Hp tác xã
HCSN: Hành chính s nghip
HSXKD: H sn xut kinh doanh
NHNo&PTNT VN: Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
NHTMQD: Ngân hàng thng mi quc
doanh
NHTM NN: Ngân hàng thng mi nhà n
c
NHNN: Ngân hàng Nhà nc.
NHNNg: Ngân hàng nc ngoài
PGD: Phòng giao dch
Phòng HC-TC: Phòng Hành chính T chc
Q-NHNN: Quyt đnh ca Ngân hàng Nhà nc
TCTD: T chc Tín dng
TCTC: T chc tài chính
TCKT: T chc kinh t
TGTK: Tin gi tit kim
TD : Tiêu dùng
TNHH: Trách nhim hu hn
TPKT: Thành phn kinh t
TING ANH
ACB: Ngân hàng TMCP Á Châu
Agribank: Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn
AMC: Công ty qun lý tài sn
BIDV: Ngân hàng u t và Phát trin
E_banking: Ngân hàng đin t
Eximbank: Ngân hàng TMCP Xut Nhp khu
GDP: Tng sn phm quc ni
IPCAS: Phn mm giao dch ca Agribank
MB: Ngân hàng TMCP Quân đi
Sacombank: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín
SHB: Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Ni
Techcombank: Ngân hàng TMCP K Thng
Trus
t Bank: Ngân hàng TMCP i Tín
UNDP: Chng trình phát trin ca Liên Hip Quc
Vietinbank: Ngân hàng Công thng
Vietcombank: Ngân hàng TMCP Ngoi thng
VNR: Bng xp hng Top 500 Doanh nghip ln nht Vit Nam v doanh thu
WTO: T chc thng mi th gii
WU: Western Union.
DANH MC BNG
Bng 2.1: Tình hình huy đng vn Agribank giai đon 2007 – 2011
Bng 2.2 : Tình hình cho vay theo thành phn kinh t Agribank giai đon 2007 –
2011
Bng 2.3: Doanh s thanh toán quc t Agribank giai đon 2007 – 2011
Bng 2.4 : Tình hình tài chính Agribank giai đon 2007 – 2011
Bng 2.5 : Vn ch s hu, tng tài sn các NHTM nm 2010
Bng 2.6 : Mt s ch tiêu tài chính NHTM nm 2010
Bng 2.7 : C cu t chc b máy hot đng Agribank Long Thành
Bng 2.8 : Ngun vn huy đng A
gribank Long Thành giai đon 2007 – 2011
Bng 2.9 : Tình hình hot đng tín dng Agribank Long Thành giai đon 2007 –
2011
Bng 2.10 : Mt s ch tiêu đánh giá cht lng tín dng Agribank Long Thành
2007 – 2011
Bng 2.11:
Tình hình trích lp, x lý qu d phòng và thu hi n đã XLRR giai
đon 2007 – 2011
Bng 2.12:
Tình hình hot đng kinh doanh ngoi t và dch v ngân hàng giai
đon 2007 - 2011
Bng 2.13 : Kt qu kinh doanh ca Agribank Long Thành giai đon 2007 – 2011
Bng 2.14: N quá hn ca các ngân hàng 2009 – 2010
DANH MC BIU
Biu đ 2.1 : Ngun vn huy đng ca Agribank giai đon 2007 – 2011
Biu đ 2.2 : T trng cho vay theo TPKT ca Agribank nm 2010
Biu đ 2.3 : Tình hình tài chính Agribank giai đon 2007 – 2011
Biu đ 2.4 : Ngun vn ch s hu, tài sn ca mt s NHTM
Biu đ 2.5 : Mt s ch tiêu tài chính các NHTM nm 2010
Biu đ 2.6 : C cu ngun vn huy đng giai đon 2007 – 2011 phân theo k hn
Biu đ 2.7 : D n theo TPKT giai đon 2007 – 2011
Biu đ 2.8 : C cu huy đng vn 2009 ca các NHTM trên đa bàn
Biu đ 2.9 : C cu huy đng vn 2010 ca các NHTM trên đa bàn
Biu đ 2.10 : C cu d n 2009 ca các NHTM trên đa bàn
Biu đ 2.11 : C cu d n 2010 ca các NHTM trên đa bàn
Biu đ 2.12 : tui bình quân khách hàng
Biu đ 2.13 : Thành phn kinh t ca khách hàng (ngh nghip)
Biu đ 2.14 : Sn phm đang c
ung ng
Biu đ 2.15 : Mc đ hài lòng ca khách hàng
Biu đ 2.16 : Nguyên nhân khách hàng gi tit kim chi nhánh
Biu đ 2.17 : Nguyên nhân khách hàng chuyn tin chi nhánh
Biu đ 2.18 : Nguyên nhân khách hàng chn vay vn chi nhánh
Biu đ 2.19a: S khang trang ca tr s giao dch
Biu đ 2.19b: S b trí hp lý ca tr s giao dch
Biu đ 2.19c: Ni đ xe thun tin
Biu đ 2.
19d: Không gian ch phc v thoi mái
Biu đ 2.19e: Thi gian ch phc v nhanh chóng
Biu đ 2.20 : Sn phm là th mnh ca Agribank trong mt khách hàng
Biu đ 2.21 : Sn phm là hn ch ca Agribank trong mt khách hàng
Biu đ 2.22 : Ý kin đóng góp cho s phát trin ca chi nhánh
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam – Agribank vi
mng li rng khp, hn 2.400 chi nhánh và phòng giao dch, đây đc xem là th
mnh ni bt ca Agribank so vi các TCTD khác trên lãnh th Vit Nam. Vi mng
li tri dài t thành th đn nông thôn, t min núi xa xôi đn đng bng đã giúp cho
Agribank có nhng li th riêng nh: th phn n đnh, s lng khách hàng di dào, là
ngâ
n hàng ch lc trên th trng tài chính nông thôn. Nhng đc đim đó đu đc
th hin đm nét tng chi nhánh ca Agribank, trong đó có Chi nhánh Agribank
huyn Long Thành. Vi vai trò là Chi nhánh Cp 2 Loi 5, Agribank Long Thành gm
có Hi s Trung tâm và 04 Phòng Giao dch, là Chi nhánh ngân hàng xut hin sm
nht và có nhiu Phòng giao dch nht trên đi bàn, vi th phn chim u th. Tuy
nhiên, nhng li th trên s không còn kéo dài khi đa bàn nông thôn đang tr thà
nh th
trng mc tiêu mà các NHTMCP đang hng đn. Vic tn ti quá lâu v th gn
nh đc quyn ti đa bàn hin nay li tr thành rào cn Chi nhánh trong quá trình cnh
tranh vi các NHTMCP mi m trên đa bàn. Th hin qua th phn ca Chi nhánh
không ngng b gim sút, li nhun không đt đc nh k vng. Do đó, vic phân
tích, đánh giá đim mnh - đim yu ca Agri
bank Long thành so vi các đi th cnh
tranh đ tìm ra nguyên nhân và gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh, gi vng
th phn trên đa bàn Huyn Long Thành là ht sc cn thit.
Xut phát t tính cp thit đó, tôi chn đ tài “Nâng cao nng lc cnh tranh
ca Chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam trên đa
bàn huyn Long Thành” làm lun vn ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
tài
nghiên cu làm rõ các vn đ sau:
- Lý lun v nng lc cnh tranh ca các NHTM.
- Phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca Agribank trên đa bàn huyn
Long Thành. Nghiên cu các s liu tài chính và mt s yu t phi tài chính ca Chi
nhánh, t đó đánh giá mc đ cnh tranh ca chi nhánh trên đa bàn
- T c s lý lun và phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca Agribank
Long Thành, đ xut gii pháp, kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca
Agribank Long Thành trong điu kin có s gia tng không ngng các đi th cnh
tranh trong tng lai vi công ngh hin đi, nng lc tài chính ln mnh, trình đ
qun lý chuyên nghip t các NHTMCP trong nc, ngân hàng liên doanh và ngân
hàng nc ngoài, cng nh trong nn kinh t Vit Nam đang trong giai đon phát trin
và hi nhp, cha tht s bn vng và d dàng b đ v khi có nhng bin đng.
3. i tng và phm vi nghiên cu
tài
tp trung nghiên cu nng lc cnh tranh ca Agribank trên c s so
sánh, đánh giá nng lc cnh tranh ca Agribank Long thành vi các NHTMCP trên
đa bàn v ch tiêu d n, huy đng vn và n xu. Các d liu s dng đ phân tích
ch yu là 2007 - 2011.
4. Phng pháp nghiên cu
Thu thp thông tin, d liu t báo cáo kt qu hot đng kinh doanh ca
Agribank Long Thành, s liu ca Chi cc Thng kê Huyn, bá
o cáo thng niên ca
ngân hàng, tp chí công ngh ngân hàng, các bài báo kinh t và các thông tin khác có
liên quan. Thng kê, tng hp, phân tích, so sánh, đánh giá các thông tin và d liu
nhm chng minh, làm sáng t vn đ cn nghiên cu. Ngoài ra, đ tài s dng phng
pháp kho sát thc t đ b sung cho các phân tích, đánh giá.
5. im mi ca đ tài:
ây là đ tài đu tiên phân tích nng lc cnh tranh ca Agribank Long thành
mt cách h thng, có s so sánh tng quan vi các đi th cnh tr
anh trên cùng đa
bàn, t đó đa ra nhng gii pháp đ nâng cao nng lc cnh tranh ca Chi nhánh, xây
dng Agribank Long Thành hot đng ngày càng hiu qu và phát trin bn vng.
6. Kt cu ca đ tài:
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu đ tài gm 3 chng:
Chng 1: C s lý lun v nng lc cnh tranh ca Ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tr
anh ca Chi nhánh NHNo&PTNT Vit
Nam trên đa bàn huyn Long Thành.
Chng 3: Mt s gii pháp đ nâng cao nng lc cnh tranh ca Chi nhánh
NHNo&PTNT VN trên đa bàn huyn Long Thành./.
- 1 -
CHNG 1: C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. KHÁI QUÁT V NNG LC CNH TRANH
1.1.1 Khái nim cnh tranh, li th cnh tranh và nng lc cnh tranh
1.1.1.1 Khái nim cnh tranh
- Cnh tranh là hành đng ganh đua, đu tranh gia các cá nhân hay các
nhóm, các loài vì mc đích giành đc s tn ti, sng còn, giành đc li nhun,
đa v, s kiêu hãnh, các phn thng hay nhng th khác.
- Trong kinh t chính tr hc thì cnh tranh là s ganh đua v kinh t gia
nhng ch th trong nn sn xut hàng hóa nhm giành git nhng điu kin thun
li trong sn xut, tiêu th hoc tiêu dùng hàng hóa đ t đó thu đc nhiu li ích
nht cho m
ình. Bn cht ca cnh tranh là tìm kim li nhun, là khon li nhun
cao hn mc li nhun trung bình mà doanh nghip đang có. Kt qu quá trình cnh
tranh là s bình quân hóa li nhun trong ngành theo chiu hng ci thin sâu, dn
đn h qu giá c có th gim đi.
Cnh tranh ca mt doanh nghip là chin lc ca mt doanh nghip vi
các đi th trong cùng mt ngành trên c s nhn din nhng đim mnh, đim yu,
c hi và thách thc ca mình cng nh ca đi th. Cnh tranh có vai trò rt quan
trng và là mt trong nhng đng lc mnh m thúc đy sn xut phát trin. Nó
buc ngi sn xut phi nng đng, nhy bén, tích cc nâng cao tay ngh, ci tin
k th
ut, áp dng khoa hc công ngh, hoàn thin t chc qun lý đ nâng cao nng
sut lao đng, hiu qu kinh t. Vì vy, đâu thiu cnh tranh hoc có biu hin
đc quyn thì thng trì tr và kém phát trin.
Bên cnh mt tích cc, cnh tranh cng có nhng tác đng tiêu cc th hin
cnh tranh không lành mnh nh nhng hành đng vi phm đo đc ha
y vi phm
pháp lut (buôn lu, trn thu, tung tin phá hoi,…) hoc nhng hành vi cnh tranh
làm phân hóa giàu nghèo, tn hi môi trng sinh thái.
S khác bit gia cnh tranh không lành mnh và cnh tranh lành mnh
trong kinh doanh là mt bên có mc đích bng mi cách tiêu dit đi th đ to v
- 2 -
th đc quyn cho mình, mt bên là dùng cách phc v khách hàng tt nht đ
khách hàng la chn mình ch không la chn đi th ca mình.
1.1.1.2 Li th cnh tranh
Adam Smith, li th cnh tranh da trên lý thuyt tuyt đi v nng sut lao
đng, nng sut lao đng cao có ngha là chi phí sn xut gim, mun tng nng
sut lao đng thì phi phân công lao đng và chuyên môn hóa sn xut.
Theo David Ricardo, li th cnh tranh không ch ph th
uc vào li th tuyt
đi, mà còn ph thuc vào c li th tng đi, tc là li th so sánh và nhân t
quyt đnh to nên li th cnh vn là chi phí sn xut, nhng mang tính tng đi.
Theo Michael Porter, li th cnh tranh trc ht da vào kh nng duy trì
mt chi phí sn xut thp và sau đó là da vào s khác bit hóa sn phm so
vi đi
th cnh tranh nh cht lng sn phm dch v, mng li phân phi, c s vt
cht, trang b k thut.
Tóm li, li th cnh tranh là s hu nhng giá tr đc thù, có th s dng
đc đ “nm bt c hi”, đ kinh doanh có lãi. Khi nói đn li th cnh tranh, là
nói đn li th mà mt doanh nghip, mt quc gia đan
g có và có th có, so vi các
đi th cnh tranh ca h.
1.1.1.3 Nng lc cnh tranh ca doanh nghip
Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là th hin thc lc và li th ca
doanh nghip so vi đi th cnh tranh trong vic tho mãn tt nht các nhu cu ca
khách hàng đ thu li ngày càng cao hn. Nh vy, nng lc cnh tranh ca doanh
nghip trc ht phi đc to ra t thc lc ca doanh nghip. ây
là sc mnh t
bên trong ca mi doanh nghip, đc tính bng các tiêu chí v công ngh, tài
chính, nhân lc, t chc qun tr doanh nghip… đánh giá, so sánh vi các đi tác
cnh tranh trong hot đng trên cùng mt lnh vc, cùng mt th trng. Nhng
đim mnh và đim yu bên trong doanh nghip phi đc đánh giá
thông qua vic
so sánh mt cách tng ng vi các đi tác cnh tranh. Trên c s các so sánh đó,
mun to nên nng lc cnh tranh, đòi hi doanh nghip phi to lp đc li th so
sánh vi đi tác ca mình. Nh li th này, doanh nghip có th tho mãn tt hn
các đòi hi ca khách hàng mc tiêu; cng nh lôi kéo đc khách hàng ca đi tác
- 3 -
cnh tranh. Nng lc cnh tranh ca doanh nghip th hin qua hiu qu kinh doanh
ca doanh nghip, li nhun và th phn mà doanh nghip có đc.
1.2 NNG LC CNH TRANH CA NHTM VÀ CÁC NHÂN T NH
HNG N NNG LC CNH TRANH CA NHTM
1.2.1 Nng lc cnh tranh ca NHTM
Là kh nng do chính ngân hàng to ra trên c s duy trì và phát trin nhng
li th vn có, nhm cng c và m rng th phn; gia tng li nhun,
có kh nng
chng đ và vt qua nhng bin đng bt li ca môi trng kinh doanh. Nng
lc cnh tranh ca NHTM đc đánh giá qua các tiêu chí: nng lc tài chính; nng
lc công ngh; ngun nhân lc; nng lc qun tr điu hành; mng li hot đng;
mc đ đa dng hóa sn phm kinh doanh …
1.2.2 Các nhân t nh hng
đn nng lc cnh tranh ca NHTM
Mt NHTM đ có th nâng cao nng lc cnh tranh, ngoài các yu t ni ti
còn ph thuc vào môi trng xung quanh nh: môi trng kinh doanh, s gia tng
nhu cu s dng ngân hàng, s phát trin ca th trng tài chính và các ngành ph
tr có liên quan vi ngành ngân hàng…
1.2.2.1 Môi trng kinh doanh
Môi trng kinh doanh ca NHTM th hin các đc đim sau:
Tình hì
nh kinh t trong và ngoài nc:
- Ni lc nn kinh t ca mt quc gia đc th hin qua quy mô và mc đ
tng trng ca Tng sn phm quc ni (GDP), d tr ngoi hi…
- n đnh ca nn kinh t v mô thông qua các ch tiêu nh ch s lm
phát, lãi sut, t giá hi đoái, cán cân thanh toán quc t…
- m ca ca nn kinh t th hin qua các rào cn, s gia tng ngun vn
đu t trc tip, s gia tng trong hot đng xut nhp khu…
- Tim nng tài chính, hiu qa hot đông ca các doanh nghip hot đng
trên đa bàn trong nc cng nh xu th chuyn hng hot đng ca các doanh
nghip nc ngoài vào trong nc.
Các yu t này tác đng đn kh nng tích ly và đu t ca ngi dân, kh
nng thu hút tin gi, cp tín dng và phát trin các sn phm ca NHTM, kh nng
- 4 -
m rng hoc thu hp mng li hot đng ca các ngân hàng T đó, làm gim
hay tng nhu cu m rng tín dng, trin khai các dch v, m rng th phn ca
NHTM. đt đc các mc tiêu ca mình, các NHTM s áp dng các chin lc
khác nhau đ nâng cao kh nng cnh tranh ca mình.
H thng pháp lut, môi trng vn hóa, xã hi, chính tr
:
- im đc bit ca hot đng kinh doanh ngân hàng là chu s chi phi và
nh hng ca rt nhiu B lut quy đnh khác nhau: Lut dân s, lut xây dng,
lut đt đai, lut cnh tranh, lut các t chc tín dng…Bên cnh đó NHTM còn
chu s qun lý cht ch ca NHNN và đc xem nh là mt trung gian đ NHNN
thc thi các CSTT ca mình. Do vy, sc mnh cnh tranh ca các NHTM ph
thuc rt nhiu và
o chính sách tin t, tài chính ca Chính ph và NHNN.
- Ngoài ra, NHTM còn b chi phi bi nhng quy đnh, chun mc chung
ca các thông l quc t v hot đng thanh toán xut nhp khu và quy đnh ca t
chc thng mi th gii (WTO) trong vic qun tr hot đng kinh doanh ca
mình.
Do vy, bt k s thay đi nào trong h thng pháp lut, ch
un mc quc t,
cng nh CSTT ca NHNN cng s nh hng trc tip đn nng lc cnh tranh
ca các NHTM.
1.2.2.2 S gia tng nhu cu s dng dch v ngân hàng trong nn kinh t:
Vi quá trình m ca nn kinh t, t do hóa và hi nhp th trng tài chính
tin t, s cnh tranh trong lnh vc ngân hàng s tt yu ngày càng tr nên gay gt
hn. Hin nay cnh tranh gia các NHTM không ch dng li loi hì
nh dch v
truyn thng (huy đng và cho vay) mà còn cnh tranh th trng sn phm dch
v mi. Phân tích nhng yu t di đây có th thy đc nhu cu dch v ngân
hàng trong tng lai s ngày càng tng cao:
- S bin đi v c cu dân c, s tng dân s (đc bit là khu vc đô t
h), s
tng lên ca các khu công nghip, khu đô th mi dn đn s doanh nghip và cá
nhân có nhu cu s dng dch v ngân hàng tng lên rõ rt.
- Thu nhp bình quân đu ngi hu ht các quc gia đu đc nâng lên,
qua đó các dch v ngân hàng cng s có nhng bc phát trin tng ng.
- 5 -
- Các hot đng thng mi quc t ngày càng phát trin làm gia tng nhu
cu thanh toán quc t qua ngân hàng.
- Lng lao đng di c gia các vùng tng lên, kéo theo nhu cu chuyn tin
cng nh thanh toán qua ngân hàng có chiu hng tng cao.
Ngoài ra, th trng tài chính càng phát trin thì khách hàng càng có nhiu s
la chn. Các yêu cu ca khách hàng đi vi dch v ngân hàng s ngày càng cao
hn c v cht lng, giá c, các tin ích ln phong cách phc v. ây chính là áp
lc buc các NHTM phi đi mi toàn din đ đáp ng nhu cu khách hà
ng và
nâng cao kh nng cnh tranh.
1.2.2.3 S phát trin ca th trng tài chính và các ngành ph tr liên quan đn
ngành ngân hàng
Th trng tài chính trong nc phát trin mnh là điu kin đ các ngân
hàng phát trin và gia tng cung vào mt ngành có li nhun, t đó dn đn mc đ
cnh tranh cng gia tng.
Mt khác, đc đim h
ot đng ca các loi hình đnh ch tài chính có mi
liên h rt cht ch và có s b tr ln nhau, nh ngành bo him và th trng
chng khoán vi ngành ngân hàng. S phát trin ca th trng bo him và th
trng chng khoán, mt mt chia s th phn vi ngân hàng, nhng mt khác cng
h tr cho s tng trng ca ngành ngâ
n hàng thông qua vic to điu kin cho các
NHTM đa dng hóa các dch v, tng kh nng cnh tranh.
Ngoài ra, s phát trin ca ngành ngân hàng còn ph thuc rt nhiu vào s
phát trin ca khoa hc k thut cng nh s phát trin ca các ngành, lnh vc
khác nh tin hc vin thông, giáo dc đào to, kim toán. ây là nhng ngành ph
tr mà s phát trin ca nó s gi
úp ngân hàng nhanh chóng đa dng hóa các dch v,
to lp thng hiu, uy tín, thu hút ngun nhân lc cng nh có nhng k hoch
đu t hiu qu trong mt th trng tài chính vng mnh.
1.2.3 Các tiêu thc đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM
1.2.3.1 Nng lc tài chính
Nng lc tài chính ca NHTM đc th hin qua các yu t sau:
- 6 -
a) Vn t có
: Vn điu l và vn t có đóng vai trò rt quan trng trong hot
đng ngân hàng. Vn điu l cao s giúp ngân hàng to đc uy tín trên th trng
và to lòng tin ni công chúng. Vn t có thp đng ngha vi sc mnh tài chính
yu và kh nng chng đ ri ro ca ngân hàng thp. Theo quy đnh ca y ban
Bassel, vn t có ca NHTM phi đt ti thiu 8% trên tng tài sn có ri ro chuyn
đi ca ngân hàng đó. ó là điu kin đm bo an toàn cho hot đng kinh doanh
ca ngân hàng.
b) Q
uy mô và kh nng huy đng vn
: Kh nng huy đng vn là mt trong
nhng tiêu chí đánh giá tình hình hot đng kinh doanh ca các ngân hàng. Kh
nng huy đng vn còn th hin tính hiu qu, nng lc và uy tín ca ngân hàng đó
trên th trng. Kh nng huy đng vn tt cng có ngha là ngân hàng đó s dng
các sn phm dch v, hay công c huy đng vn có hiu qu, thu hút đc khách
hàng.
c) Kh nng thanh khon
: Theo chun mc quc t, kh nng thanh toán ca
ngân hàng th hin qua t l gia tài sn “có”có th thanh toán ngay và tài sn “N”
phi thanh toán ngay. Ch tiêu này đo lng kh nng ngân hàng có th đáp ng
đc nhu cu tin mt ca ngi gi tin. Khi nhu cu này b gii hn, thì uy tín
ca ngân hàng đó b suy gim mt cách đáng k.
d) Kh nng sinh li
: Kh nng sinh li là thc đo đánh giá tình hình kinh
doanh ca NHTM. Mc sinh li đc phân tích qua các thông s sau:
Thu nhp sau thu
* ROE = (1.1) (t l thu nhp trên vn t có)
Vn ch s hu
ROE (return on equity) : Th hin t l thu nhp ca mt đng vn ch s
hu
Thu nhp sau thu
* ROA = (1.2) (t l thu nhp trên tng tài sn)
Tng tài sn
- 7 -
ROA (return on assets): Th hin kh nng sinh li trên tng tài sn – đánh
giá công tác qun lý ca ngân hàng, cho thy kh nng chuyn đi tài sn ca ngân
hàng thành thu nhp ròng.
1.2.3.2. Mc đ ri ro:
Mc đ ri ro ca ngân hàng thng đc đo bng 2 ch tiêu c bn sau:
a) H s an toàn vn
(CAR: Capital adequacy ratio):
Vn ch s hu
H s CAR = x 100% ≥ 8% (1.3)
Tài sn có ri ro
H s CAR chính là t l gia vn ch s hu trên tng tài sn có ri ro
chuyn đi (theo y ban giám sát tín dng Basel). Theo chun quc t thì CAR ti
thiu phi đt 8%. Theo Thông t 13 ngày 20/05/2010 ca Ngân hàng Nhà nc t
l an toàn vn này ti thiu phi đt 9%. T l này càng cao cho thy kh nng tài
chính ca ngâ
n hàng càng mnh, càng to đc uy tín, s tin cy ca khách hàng
vi ngân hàng càng ln.
b) Cht lng tín dng
Có nhiu ch tiêu đc s dng đ đánh giá cht lng tín dng ngân hàng,
trong đó có các ch tiêu c bn sau:
T l n xu
: T l n xu là t l phn trm gia n xu và tng d
n ca NHTM mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm.
Ch tiêu này đc tính theo công thc (1.4) di đây:
N xu
T l n xu = x 100% ≤ 5% (1.4)
Tng d n
- Khái nim n xu
: N xu là n thuc nhóm 3,4,5 theo cách phân loi n
ca Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 ca Thng đc Ngân hàng
Nhà nc Vit Nam “V/v Ban hành quy đnh v phân loi n, trích lp và s dng
d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng”
và quyt đnh s 18/2007/Q-NHNN ngày 25/04/2007 ca Thng đc Ngân hàng
Nhà nc Vit Nam “V/v sa đi, b sung mt s điu ca Q
uy đnh v phân loi
- 8 -
n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân
hàng ca t chc tín dng ban hành theo quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày
22/04/2005 ca Thng đc NHNN”. Ch tiêu này phn ánh n xu ca mt ngân
hàng, t l này càng thp càng tt. Thc t, ri ro trong kinh doanh là không tránh
khi, nên ngân hàng thng chp nhn mt t l nht đnh đc coi là gii hn an
toàn.
Ch tiêu hiu sut s dng vn
: ch tiêu này đc tính nh sau:
Tng d n
Hiu sut s dng vn = (1.5)
Tng vn huy đng
Ch tiêu này giúp các nhà phân tích so sánh kh nng cho vay ca ngân hàng
vi kh nng huy đng vn, đng thi xác đnh hiu qu ca mt đng vn huy
đng. Thông thng theo cách nhìn ca nhiu ngi, ch tiêu này càng ln chng t
ngân hàng s vn nhiu hn vn huy đng và hot đng ca ngâ
n hàng s hiu qu
hn, điu này có đúng không? Vy t l này ln tt hay nh tt? Chúng ta cha th
khng đnh đc, bi nu tin gi ít hn tin cho vay thì ngân hàng phi tìm kim
ngun vn có chi phí cao hn, còn nu tin gi nhiu hn tin cho vay thì ngân
hàng s ri vào tình trng tha vn. Do đó, chúng ta phi cn c tình hình thc t
ca mi ngân hà
ng mi đa ra kt lun đc.
Ch tiêu vòng quay vn tín dng
: đc xác đnh bng doanh s thu n trên d
n bình quân ca mt NHTM trong thi gian nht đnh, thng là mt nm.
Doanh s thu n
Vòng quay vn tín dng = (1.6)
D n bình quân
ây là ch tiêu phn ánh s vòng chu chuyn ca vn vay (thng là 1 nm).
Ch tiêu này càng tng thì tính t chc, qun lý tín dng càng tt, cht lng cho
vay càng cao. Tuy nhiên, ch tiêu này ch phn ánh mt cách tng đi, vì nu mt
NHTM này cho vay các doanh nghip sn xut chim t trng ln d n, thì ch
tiêu nà
y thp hn NHTM khác cho vay các doanh nghip thng mi. Nh vy,
không vì th mà cht lng cho vay ca NHTM này kém hn. T thc t trên, đ có