B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
N
N
G
G
U
U
Y
Y
N
N
C
C
H
H
Í
Í
L
L
I
I
N
N
H
H
QUN TR THANH KHON TI MT S
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12
NGI HNG DN: PGS.TS TRN HUY HOÀNG
TP.H CHÍ MINH – NM 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi, có s h
tr t Thy hng dn, nhng ngi tôi đã cám n và trích dn trong lun vn này.
Các ni dung nghiên cu và kt qu trong lun vn này là trung thc và cha đc
ai công b trong bt c công trình nào.
Tp. H Chí Minh ngày 20 tháng 10 nm 2011
Tác gi
Nguyn Chí Linh
LI M U
Trong xu th cnh tranh hi nhp hin nay, thc hin cam kt quc t theo l
trình đã đ ra thì vic xây dng h thng qun tr ngân hàng theo tiêu chun quc t
ca hip c Basel đc coi là mc tiêu quan trng ca h thng NHTM Vit Nam.
ây cng là thách thc ln đi vi NHTM Vit Nam trong điu kin hin nay, đc
bit là sau cuc khng hong toàn cu mà hàng lot các ngân hàng nc ngoài phá
sn mà xut phát t vic yu kém trong công tác qun tr ri ro trong hot đng ca
ngân hàng.
Tuy nhiên trên thc t thì qun tr thanh khon ca các NHTM Vit Nam còn
non kém, hn ch cha đm bo đc yêu cu cng nh cht lng điu này phn
ánh rõ trong thi gian qua khi mà NHNN tht cht chính sách tin t khi lm phát
tng cao và khng hong tín dng toàn cu thì thanh khon ca các ngân hàng vit
nam rt cng thng.
Riêng Vit Nam khi NHTM C phn nm mt th phn ln trong huy đng
tin gi và cho vay trong nn kinh t, nu thanh khon ca khi này có vn đ thì s
nh hng cc k nghim trng đn s phát trin, s n đnh ca h thng tài chính
quc gia. c bit trong thi gian qua thì thanh khon ca khi NHTM C phn khó
khn nhiu nht. Khi NHTM Nhà nc vi ngun vn ln, s hu TPCP nhiu, có
s thun li trong chit khu vn, s h tr ca NHNN nên thanh khon tt hn
Tình hình thanh khon ca các NHTM C phn thi gian qua đã nói lên s
yu kém trong công tác qun tr thanh khon – qun tr ngun vn là mt nguyên
nhân gây nên khng hong thanh khon. hoàn thin công tác này nhm mt
phn góp vào s phát trin n đnh ca h thng NHTM C phn Vit Nam chính là
lý do chn đ tài:
“Qun tr thanh khon ti mt s
Ngân hàng thng mi C phn Vit Nam”
Mc tiêu ca đ tài.
Thy rõ thc trng các NHTM c phn trong nc hin nay vi khâu t chc
qun lý ngun vn, qun lý thanh khon cho ngân hàng đang còn nhiu bt cp, hn
ch, cha mang tính chuyên nghip, h thng và đánh giá cao tm quan trng ca
qun tr thanh khon nên vi “Qun tr thanh khon ti mt s ngân hàng
thng mi c phn Vit Nam” đ tài mun đa ra nhng nguyên nhân gây ra ri
ro thanh khon, cách thc qun tr thanh khon cng nh mt s các nguyên tc
trong QTTK các NHTM nhm giúp các NHTM có s nhìn nhn và đánh giá
nghiêm túc hn vai trò ca QTTK trong hot đng ca ngân hàng.
Tính cp thit ca đ tài.
Vi s bin đng thanh khon trong thi gian qua đã ch cho chúng ta thy h
thng QTTK ca các NHTM cha đt hiu qu cao, đã dn đn s thiu ht thanh
khon, mt cân đi thanh khon trong mt thi gian dài. ti mong mun đóng góp
mt ý tng giúp các NHTM có cái nhìn nghiêm túc hn trong công tác QTTK,
không chn li nhun mà b đi thanh khon ca ngân hàng mình. t đó hoch
đnh và la chn phng pháp QTTK tt nht phù hp vi đc thù ngân hàng ca
mình nhm nâng cao sc mnh và s tin cy ca ngi dân vào kh nng thanh
khon ca ngân hàng.
Phng pháp nghiên cu.
tài đc s dng phng pháp duy vt bin chng, tng hp, phân tích
thng kê và s dng kinh nghim ca tác gi trong quá trình làm vic đ tng hp
đ xut cách thc qun tr thanh khon cho h thng ngân hàng.
i tng và phm vi nghiên cu.
i tng nghiên cu là tình hình qun tr thanh khon ti mt s ngân hàng
TMCP C Phn Vit Nam.
Các NHTM Vit Nam chia thành ba nhóm ngân hàng. Th nht nhóm các
NHTM Nhà nc, nhóm th hai là nhóm nm ngân hàng TMCP ln (Á Châu,
Eximbank, K Thng, Sacombank, Quân đi). Nhóm th ba là nhóm các ngân
hàng c phn còn li (gm có các ngân hàng đã thành lp khá lâu và nhng ngân
hàng thành lp trong thi gian t nm 2000). Riêng ngân hàng ngoi thng xem
nh là NHTM nhà nc.
Phm vi nghiên cu là mt s NHTM C phn thuc nhóm hai và nhóm ba
vi tình hình QTTK trong thi gian t 2006-2011. c bit trong chng II, tp
trung phân tích s liu trong hai nm 2007-2008, nm mà khng hong thanh khon
trm trng đã xãy ra cho h thng ngân hàng Vit Nam; thi gian mà đ li hu qu
nghiêm trng kéo dài đn nay, đ thy rõ hn nhng nguyên nhân và yu kém trong
công tác qun tr thanh khon. ( tài không s dng s liu ca nm 2009-2010 vì
nm 2010 tình hình cng thng thanh khon không bng nm 2008)
Vi đc trng chung là các NHTM cha có chú trng đn qun tr thanh
khon, cha có b phn QTTK nên cách qun tr hin ti ca các ngân hàng là
tng đi ging nhau. Chính vì vy đ tài gii thiu tình hình qun tr thanh khon
ca hai ngân hàng chính là Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam và Ngân
hàng TMCP Phng Nam. T đó đ đa ra gii pháp nhm hoàn thin qun tr
thanh khon cho các ngân hàng.
óng góp mi ca đ tài.
tài kt hp kinh nghim t thc tin, và mt s kinh nghim trong qun lý
thanh khon ca Ngân hàng trung ng Singapore, vn dng các lý thuyt cng vi
các yêu cu qun lý ca ngân hàng nhà nc. tài có mt đóng góp trong công tác
QTTK giúp các NHTM qun tr tt hn lnh vc thanh khon đ h thng ngân hàng
Vit Nam ngày mt ln mnh và vng chc hn.
B cc ca đ tài.
tài gm có ba chng.
Chng 1 s gii thiu các vn đ c bn ca QTTK. Nhng mô hình và
phng pháp QTTK, kinh nghim QTTK ca mt chi nhánh ngân hàng nc ngoài
đ thy cách mà ngân hàng này qun tr thanh khon ca mình.
Chng 2 nêu lên thc trng QTTK mt s NHTM c phn vi vic s
dng s liu trong nm 2007-2008, b sung phân tích mu hai ngân hàng s liu cp
nht đn 2010 đ phân tích tình hình thanh khon ca các ngân hàng nhm gii
thích nguyên nhân ca khng hong thanh khon trong thi gian này.
Chng 3 Nêu lên các gii pháp nhm hoàn thin công tác QTTK cho các
NHTM c phn và nhng đ xut mi cho vic tính toán và duy trì t l d tr bt
buc, cng nh đ xut t l nm gi trái phiu ca các ngân hàng nhm nâng cao
kh nng thanh khon cho các ngân hàng….
MC LC
o0o
QUN TR THANH KHON TI MT S NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN VIT NAM
Trang
CHNG 1 1
CÁC VN C BN V QUN TR THANH KHON 1
1.1 Thanh khon và ri ro thanh khon. 1
1.1.1 Khái nim thanh khon là gì? 1
1.1.2 Vai trò và nh hng ca thanh khon trong h thng ngân hàng. 1
1.1.3 Ri ro thanh khon và nguyên nhân 2
1.1.3.1 Ri ro thanh khon 2
1.1.3.2 Nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon 3
1.2.1 nh ngha qun tr thanh khon 10
1.2.2 Các mc tiêu c bn ca qun tr thanh khon. 12
1.2.2.1 Mc tiêu thanh khon 12
1.2.2.2 Mc tiêu li nhun. 12
1.2.2.3 Mc tiêu vì s an toàn ca h thng và gii quyt nhu cu tín dng
cho s phát trin kinh t - xã hi. 13
1.3. Các mô hình và phng pháp qun tr ri ro thanh khon c bn. 14
1.3.1 Các mô hình qun tr thanh khon 14
1.3.1.1 Mô hình qun tr ba yu t CRS 14
1.3.1.2 Mô hình tp trung vn 15
1.3.2 Các phng pháp qun tr thanh khon 17
1.3.3 ng li chung và quy trình qun tr thanh khon. 22
1.3.3.1 ng li chung v qun tr thanh khon 22
1.3.3.2 Quy trình qun tr thanh khon 22
1.4 Nhng nhân t nh hng đn thanh khon ti ngân hàng 23
1.5 Bài hc kinh nghim v qun tr thanh khon ca Singapore 24
KT LUN CHNG 1 29
CHNG 2 30
THC TRNG QUN TR THANH KHON TI MT S NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN VIT NAM 30
2.1 Tng quan v tình hình bin đng kinh t t 2001 đn nay 30
2.1.1 Giai đon t nm 2001 đn nm 2008 30
2.1.2 Giai đon t nm 2008 đn nm 2011 33
2.2 Thc t qun tr thanh khon ti mt s ngân hàng TMCP Vit Nam 35
2.3 ánh giá v hot đng QTTK ti mt s NHTM C phn Vit Nam 36
2.3.1 Ch s trng thái tin mt H
1
36
2.3.2 Ch s chng khoán thanh khon H
2
. 38
2.3.3 Nng lc cho vay hay d n cho vay trên tng tài sn có (H
3
). 39
2.3.4 Ch s cp tín dng t tin gi khách hàng H
4
. 40
2.3.5 Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD H
5
: 41
2.3.6 Ngân hàng Xut Nhp Khu Vit Nam và ngân hàng Phng Nam 43
2.3.6.1 Tng quan tình hình qun tr thanh khon ca hai ngân hàng. 44
2.3.6.2 Các ch s ca Eximbank và Phng Nam trong nm 2009-2010 47
2.4 C ch qun lý vn ti mt s NHTM C phn Vit Nam 48
2.5 Các vn bn quy đnh qun lý thanh khon ca NHNN 48
2.6 Thành tu và tn ti trong công tác QTTK ca NHTM c phn trong thi gian
qua 49
2.6.1 Thành tu. 49
2.6.2 Tn ti trong công tác qun tr thanh khon 49
KT LUN CHNG 2 52
CHNG 3 53
CÁC XUT HOÀN THIN QUN TR THANH KHON TI MT S
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN VIT NAM 53
3.1 Gii pháp vi mô – i vi ngân hàng thng mi c phn 53
3.1.1 Hoàn thin mô hình qun tr thanh khon ni b 53
3.1.2 Thc hin nghiêm túc các ch tiêu qun tr phù hp vi yêu cu ca
NHNN và áp dng trên toàn h thng chi nhánh 56
3.1.3 Xây dng kch bn k hoch vn khn cp. 63
3.1.4 Nâng cao tính thanh khon ca vn ch s hu và c cu sn phm HV.
64
3.1.5 T đng các báo cáo phc v cho công tác qun tr thanh khon. 65
3.1.6 Phát trin h thng thanh toán không dùng tin mt 66
3.2 Gii pháp v mô – i vi Ngân hàng Trung ng 66
3.2.1 Nâng cao nng lc qun lý và tính t ch ca NHNN 66
3.2.2 Nâng cao h thng thông tin báo cáo và tng cng kh nng giám sát 67
3.2.3 Xây dng lut v an toàn trong hot đng và ch tài nghiêm khc các
TCTD vi phm quy đnh qun lý ca NHNN 68
3.2.4 Xây dng kch bn đi phó khng hong thanh khon 70
3.2.5 n đnh chính sách v mô. 70
3.3 Các đ xut b sung trong qun tr thanh khon. 70
3.3.1 Cách tính và duy trì d tr bt buc 70
3.3.2 Gii hn t l đu t gia các ngân hàng. 72
3.3.3 Quy đnh t l nm gi trái phiu chính ph. 73
3.3.4 xut cách tính đ duy trì tài sn thanh khon ti thiu . 74
3.2.5 H tr QTTK và trao đi thông tin gia NHNN và các NHTM C phn76
3.2.6 Phân loi ngân hàng đ có chính sách phù hp. 76
3.4 Nhng hành đng c bn trong quá trình qun tr thanh khon 77
3.4.1 Chun b hn mc vay gi vn trên th trng liên ngân hàng. 77
3.4.2 Tp trung kim soát dòng tin 78
3.4.3 iu chnh đ bin đng dòng tin nh nht (
min
) 79
3.4.4 Hn ch ti thiu đ chênh lch k hn 80
3.4.5 Cân đi và hp lý s dng ngun vn 80
KT LUN VÀ KIN NGH 82
Tài Liu Tham Kho.
Ph Lc
Danh mc các t vit tt
- ADB: Asian Development Bank.
- BC: Bng cân đi k toán
- BCTC: Báo cáo tài chính.
- DTBB: D tr bt buc.
- FDI: Foreign direct investment – Vn đu t trc tip nc ngoài.
- HV: Huy đng vn
- MAS: Ngân hàng trung ng Singapore.
- TMCP: Thng mi c phn.
- TMNH: Thng mi nhà nc
- NHCP: Ngân hàng c phn.
- NHNN: Ngân hàng nhà nc Vit Nam.
- NHTM: Ngân hàng thng mi.
- NHT: Ngân hàng trung ng.
- KKH: Không k hn.
- ON: Qua đêm (Overnight).
- RRTK: Ri ro thanh khon.
- SBV: Ngân hàng nhà nc Vit Nam.
- SDV: S dng vn
- TCTD: T chc tín dng.
- TPCP: Trái phiu chính ph
- QTTK: Qun tr thanh khon.
Danh mc bng biu
Bng 1.1 BC Ngân hàng X mi thành lp. 4
Bng 1.2 BC Ngân hàng X sau khi s dng vn ch s hu cho vay. 5
Bng 1.3 BC ngân hàng X sau khi gia tng huy đng và cho vay 5
Bng 1.4 Thành phn ca ba dòng tin c qun trong QTTK 16
Bng 1.5 Ví d xác đnh dòng tin theo phng pháp thang đáo hn 19
Bng 1.6 Các ch tiêu c bn ca các ngân hàng Singapore. 27
Bng 1.7 Thng kê cung tin ca Singapore t 2010-2011 và tin gi 27
Bng 2.1 T l tng trng tín dng bình quân t 2007 – 2010 32
Bng 2.2 Ch s H
1
trng thái tin mt t 2007 – 2010 37
Bng 2.3 Ch s H
2
chng khoán thanh khon t 2007 – 2010 38
Bng 2.4 Ch s H
3
nng lc cho vay t 2007 – 2010 40
Bng 2.5 Ch s H
4
cp tín dng t tin gi khách hàng thi đim 2007 – 2010. 41
Bng 2.6 Ch s H
5
trng thái ròng đi vi các TCTD t 2007 – 2010 41
Bng 2.7 Các ch s ca ngân hàng Eximbank và Phng Nam giai đon 2009-2010 47
Bng 3.1 Tng hp các ch s qun tr thanh khon 62
Bng 3.2 Cách tính đ lch chun bin đng dòng tin 74
Bng 3.3 Báo cáo kh nng vay vn trên th trng liên ngân hàng 78
Bng 3.4 Mô t nguyên tc giao dch Mismatch. 80
Danh mc hình v
Hình 1.1 ng đi c bn mt phn ca khng hong thanh khon 10
Hình 1.2 Gii hn các trng thái thanh khon. 11
Hình 1.3 Mô hình qun tr ba yu t c bn C.R.S 14
Hình 1.4 Mô hình tp trung vn 15
Hình 1.5 Các nhân t nh hng đn thanh khon ca ngân hàng 24
Hình 2.1 Tc đ tng trng M2 và GDP ca Vit Nam t 2000 – 2010. 31
Hình 2.2 C cu b máy QTTK ti các ngân hàng TMCP hin nay. 35
Hình 3.1 V trí ca b phn qun tr thanh khon Ngân hàng 54
Hình 3.2 S đ tng tác thông tin gia các phòng ban 55
Hình 3.3 S tng tác thông tin gia phòng ngun vn và ngân qu. 56
Hình 3.4 S điu chnh dòng tin trong qun tr thanh khon 65
Hình 3.5 Mô hình yêu cu tp trung vn 79
Hình 3.6 S dng ngun vn trong qun tr thanh khon. 81
Hình 3.7 Vi tính t đng báo cáo qun tr thanh khon 83
-1-
CHNG 1
CÁC VN C BN V QUN TR THANH KHON
1.1 Thanh khon và ri ro thanh khon.
1.1.1 Khái nim thanh khon là gì?
Than khon là thut ng tài chính nhm đ ch kh nng chuyn đi mt tài
sn thành tin nhanh nht mà thit hi v giá tr ca nó không đáng k.
Trong lnh vc ngân hàng, thì thanh khon là thut ng ch kh nng thanh
toán ca ngân hàng cng nh kh nng đáp ng các nhu cu nh rút tin, thanh
toán, vay mi. Thanh khon ca ngân hàng tt khi đáp ng đc các yêu cu này
mt cách d dàng. Và cng phn ánh kh nng d dàng HV t th trng vi mt
mc lãi sut hp lý.
Tin mt là tài sn thanh khon cao nht tr khi mun chuyn đi thành các
tài sn khác. Tính thanh khon cao hay thp còn tùy thuc vào tình hình kinh t ti
mi thi đim khác nhau.
Mt ngun vn đc coi là có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng
thp và thi gian huy đng nhanh. Mt tài sn đc gi là có tính thanh khon cao
khi chi phí chuyn hóa thành tin thp và có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh.
1.1.2 Vai trò và nh hng ca thanh khon trong h thng ngân hàng.
Vi tính cht đc thù và hiu ng dây chuyn trong h thng ngân hàng thì
thanh khon đóng vai trò cc k quan trng các NHTM. Mt kch bn rút tin t
xy ra nu khi mt ngân hàng b mt thanh khon và s kéo theo mt lot các ngân
hàng khác cng s ri vào cnh tng t (tính lây nhim). Mt ngân hàng có đ tài
sn đ thanh toán n nhng ngân hàng đó vn ri vào kh nng mt thanh khon do
các khon đu t, cho vay không thu hi kp đ đáp ng ngha v thanh toán n đn
hn, khi đó nguy c phá sn là điu rt có th xy ra. Nu không mun phá sn hay
mt thanh khon nghiêm trng thì ngân hàng s phi chu vay vn vi lãi sut cao
gây thit hi nghiêm trng cho kt qu kinh doanh ca ngân hàng.
Hai nguyên nhân gii thích ti sao thanh khon li có ý ngha đc bit quan
trng đi vi ngân hàng. Th nht, cn phi có thanh khon đ đáp ng yêu cu vay
-2-
mi mà không phi thu hi nhng khon cho vay trong hn hoc thanh lý các khon
đu t có k hn. Th hai, cn có thanh khon đ đáp ng tt c nhng bin đng
hng ngày hay theo mùa v v nhu cu rút tin mt cách kp thi và có trt t. Do
ngân hàng thng xuyên huy đng tin gi ngn hn (vi lãi sut thp) và cho vay
s tin đó vi thi hn dài hn (lãi sut cao hn) nên ngân hàng v c bn luôn có
nhu cu thanh khon rt ln
1
.
Trong nhng nm gn đây, tình trng thiu ht thanh khon mc đ ln và
luôn trong trng thái cng thng mt s ngân hàng và tr thành mt trong nhng
nguyên nhân có th đa đn phá sn đã khng đnh rng vn thanh khon là không
th b qua. Do đó ngày nay, công tác QTTK tr nên quan trng hn so vi trc
đây rt nhiu, bi vì mt ngân hàng có th b đóng ca nu không đáp ng đ nhu
cu thanh khon, mc dù, v mt k thut nó vn còn kh nng tr n. Hn na,
nng lc QTTK là thc đo quan trng v hiu qu tng th đ đt đn các mc tiêu
dài hn ca ngân hàng.
Mt khi thanh khon ca mt ngân hàng có vn đ thì nó s nh vt du
loang, s lan rt nhanh cng vi s lan to ca thông tin hin nay thì hu qu nó rt
khôn lng. S khng hong tâm lý by đàn và hiu ng “tác đng lây nhim” luôn
luôn xy ra và bn đng hành vi h thng ngân hàng, th trng chng khoán, bt
đng sn. Do vy thanh khon trong h thng ngân hàng rt quan trng cho s bình
n và phát trin ca mt quc gia. Các cuc khng hong tài chính th gii cng
thng bt đu t mt ngân hàng ri lan ra trên din rng. (khng hong 2008).
Khi thanh khon ca h thng ngân hàng có vn đ s nh hng đn h
thng tài chính ca quc gia, nh hng đn mi lnh vc trong xã hi t th trng
chng khoán đn th trng bt đng sn, th trng lao đng, nh hng đn tin
gi ca ngi dân… nh hng đn tình hình tín dng cho nn kinh t… Tt c
nhng điu này s tàn phá th trng tài chính, nh hng trc tip đn các thành
phn tham gia trong th trng, nhng ngi dân và toàn b xã hi.
1.1.3 Ri ro thanh khon và nguyên nhân.
1.1.3.1 Ri ro thanh khon.
Theo quan đim truyn thng thì ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy him
hoc các yu t liên quan đn nguy him, khó khn, hoc điu không chc chn có
1
Trn Huy Hoàng (2010), Qun Tr Ngân Hàng, trang 163,187, NXB Lao đng Xã Hi
-3-
th xy ra cho con ngi. Còn theo quan đim trung hòa thì ri ro là mt s không
chc chn, mt tình trng bt n hay s bin đng tim n kt qu. Ri ro là s bt
trc có th đo lng đc.
RRTK trong ngân hàng còn là kh nng mà tri qua mt khong thi gian ngân
hàng không th thanh toán đc các khon n, các nhu cu vn ngay lp tc
2
(nhu cu
thanh khon). Tình trng này nh thì gây thua l, hot đng kinh doanh b đình tr,
nng thì làm mt kh nng thanh toán dn đn ngân hàng phá sn.
Còn theo t đin Ngân hàng Thanh toán (BIS) đnh ngha RRTK là kh nng
chuyn đi tài sn hay chng khoán thành tin mt cách nhanh chóng đ gim thiu
vic l hay đt li nhun nhanh nht. Thanh khon cao khi vic l thp và li nhun
đt mc càng cao.
Hay RRTK xy ra khi cung v tin ít hn cu v tin, RRTK liên quan đn
kh nng chuyn các tài sn chính thành tin mt cách nhanh chóng mà không chu
tht thoát v giá c. Hay nói mt cách khác RRTK là ri ro khi ngân hàng không đ
tin đáp ng các ngha v tài chính khi đn hn thanh toán và thanh toán không
đúng hn, hoc xy ra khi khách hàng đn rút tin ào t mà ngân hàng không đáp
ng đc, hay không có kh nng đáp ng các nhu cu vay mi ca nn kinh t.
1.1.3.2 Nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon.
Nguyên nhân ch quan.
Nhóm nguyên nhân này đc xác đnh là nhng nguyên nhân gây ra bi
chính ngân hàng, bên trong ngân hàng. Nhóm nguyên nhân này có th kim soát tt
thông qua các quy đnh, h thng qun tr ni b cht ch.
Ri ro do cách s dng vn.
RRTK gây ra do vic mt cân đi v k hn gia huy đng và cho vay,
không tuân th nguyên tc SDV. Vi t l d tr bt buc cho VN ch 3%, ngha
là ngân hàng ch đ dành 3% làm d tr còn li đc s dng đ kinh doanh, và t
l cp tín dng là 80%, t l vn ngn hn cho vay trung dài hn là 30%. Nh vy
nhìn vào nhng quy đnh trên ta thy rng thanh khon có vn đ khi th trng
bin đng đc gii thích:
Trc tiên, ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn t
các cá nhân và đnh ch tài chính khác, sau đó chuyn hoá chúng thành nhng tài
2
ECB (2009), Working Paper Series, No 1024, ECB.
-4-
sn đu t dài hn. Do đó, đã xy ra tình trng mt cân xng gia ngày đáo hn ca
các khon SDV và ngày đáo hn ca các ngun vn huy đng mà thng gp nht
là dòng tin thu hi t các tài sn đu t nh hn dòng tin phi chi tr tin gi đn
hn. (s tin cho vay thì thu v là mt phn vn gc và lãi trong khi đó tin phi tr
là nguyên khon vn gc.). K đn là ngun vn ch s hu ca ngân hàng không
đ ln đ đáp ng các khon vay dài hn, vn nh nên không đ kh nng chng tr
nhng bin đng trong th trng tài chính.
Vi quy đnh đc s dng 40% vn ngn hn đ cho vay trung dài hn
Quyt đnh 457 vi mc tiêu m rng tín dng đã làm gia tng vic HV ngn hn
nhm cho vay trung dài hn đ hng chênh lch lãi sut nên đn khi t l này b
sit xung còn 30% và t l cp tín dng t vn huy đng còn 80% thì các ngân
hàng bc l thiu ht thanh khon trm trng.
Vic huy đng lãi sut 21%/nm (150%*14% trn giai đon 2008) đã làm
cho các ngân hàng gánh mt khon l lãi sut khá ln. Do đó các ngân hàng rút
kinh nghim và chính t vic rút kinh nghim này các ngân hàng li ri vào vic gia
tng huy đng k hn ngn hn nhm tránh ri ro trong lãi sut
3
. Tt c nhng yu
t trên đã cng hng và tích hp to nên RRTK cho ngân hàng.
Chúng ta hãy xem xét bng cân đi k toán ca mt ngân hàng X qua các
giai đon sau khi thành lp nh sau:
Bng 1.1 BC Ngân hàng X mi thành lp.
n v tính: t đng
Tài sn S tin
S tin Ngun vn
Tin (tin mt, gi NHNN) 2.500 2.000
Vn ch s hu
- - 1.000
Vn vay dài hn
Tài sn c đnh 500
Tng Tài Sn 3.000 3.000 Tng Ngun Vn
Nhìn vào BC rút gn ta thy Ngân hàng này có tng ngun vn là 3.000 t
đng, có s d tin mt là 2.500 t đng. Ngân hàng s dùng 2.500 t đng này vào
mc đích cho vay và các danh mc đu t. Vic cho vay k hn nh th nào tt
nhiên s không nh hng gì đn tình hình vn và thanh khon ca ngân hàng này
(trong điu kin cht lng tín dng tt) s tin cho vay ti đa là có th là 2.500
t đng. Gi s ngân hàng cho vay 2.400 t đng và cha 100 t đng làm vn lu
3
tránh điu này các NHTM đã cho ra sn phm dng th ni, hot k nhm tránh ri ro lãi sut.
-5-
đng thì bng cân đi lúc này nh sau:
Bng 1.2 BC Ngân hàng X sau khi s dng vn ch s hu cho vay.
n v tính: t đng
Tài sn S tin
S tin
Ngun vn
Tin (tin mt, gi NHT) 100
1.000 Vn vay dài hn
Cho vay (các k hn) 2.400
2.000 Vn ch s hu
Tài sn c đnh 500
Tng Tài Sn 3.000
3.000 Tng Ngun Vn
Khi s dng ht s tin vn ca mình ngân hàng s dùng vn huy đng đ cho
vay nu cu vay vn còn. Và đ tng li nhun ngân hàng s vay ngn hn cho vay
dài hn đ gia tng chênh lch lãi sut. ây chính là mt nguyên nhân c bn ca
RRTK s xãy ra - ri ro k hn.
Gi s huy đng thêm 100 t và cho vay ra 90 t (t l d tr bt buc là
10%). Vay ngn hn t th trng LNH 500 t dùng cho vay trung dài hn. Khi đó
đ đm bo thanh toán khi n ngn hn đn hn thì ngân hàng phi gia hn hay vay
t các đi tác khác đ thanh toán ngha v n đn hn. Lúc này s phát sinh ri ro
lãi sut, và khi ngân hàng gp khó khn trong vic vay tin đ tr n thì xut hin
RRTK. RRTK và ri ro lãi sut là hai đi lng t l thun.
Bng 1.3 BC ngân hàng X sau khi gia tng huy đng và cho vay.
n v tính: t đng
Tài sn S tin
S tin
Ngun vn
Tin (tin mt, gi NHT)
110
100
Huy đng tin gi ngn
hn
-
-
500
Vay t LNH
Cho vay (các k hn)
2.400
Cho vay (gia tng)
590
1.000
Vn vay dài hn
Tài sn c đnh
500
2.000
Vn ch s hu
Tng Tài Sn
3.600
3.600
Tng Ngun Vn
Bng 1.3 mô t ngn gn nguyên nhân gây ra RRTK do vic s dng không
đúng mc đích ca các ngun vn. Vic lm dng vn ngn hn cho vay trung dài
hn (vn LNH, vn tin gi ngn hn) gây ra chênh lch k hn gia huy đng và
cho vay. (Xem
hình 3.6)
Ri ro gây ra bi đo đc ngh nghip.
-6-
Ch yu gây ra do b phn tín dng thông qua vic cán b thm đnh các h
s tín dng không đúng theo các quy đnh ca ngành, cng nh quy đnh ca
NHNN các báo cáo phân loi n, phân loi cht lng tín dng cha th hin đúng,
chính xác tình hình cht lng tín dng ca ngân hàng. Mt s ngân hàng TMCP
cha xây dng đc h thng chm đim tín dng đc lp khách quan, chính xác.
Vic thm đnh cho vay vi nhng doanh nghip, vi nhng d án kém hiu
qu dn đn kh nng tr n ca doanh nghip kém nh hng đn dòng tin ca
ngân hàng, thay vì có dòng tin v đ thanh toán tr n thì ngân hàng li phi vay
thêm mt khon khác đ đm bo ngha v tài chính, điu này làm gia tng doanh
s n “không đáng có” cho ngân hàng.
Ngoài ra, hin nay có mt s v án do các cán b ngân hàng cu kt vi nhau
đ chim đot tin ca ngân hàng, la gt ngi dân và khi b phát hin thì lp tc
nh hng đn tình hình thanh khon ca ngân hàng. Khách hàng mt lòng tin vào
ngân hàng dn đn vic rút tin ra khi ngân hàng, chuyn qua ngân hàng khác hay
vào các kênh đu t khác.
Ri ro do trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Ri ro này xut hin khi vic đu t mo him vào các ngành ngh mà ngân
hàng không chuyên, đu t vào các lnh vc ri ro mà kh nng kim soát ri ro ca
ngân hàng b hn ch. (vàng, chng khoán). Ri ro khi đa ra sn phm mi…. Khi
nhng ri ro này phát sinh s đóng góp vào tng ri ro cho ngân hàng, gây ra nhng
khon l kinh doanh nghiêm trng nh hng đn kh nng chi tr ca ngân hàng.
Ngoài ra, chin lc kinh doanh ca ngân hàng nh hng ln đn tính thanh
khon ca ngân hàng. Nh vic tp trung vào sn phm tín dng mà cha tp trung
phát trin các sn phm dch v. Cho vay các doanh nghip có đu t kém, hiu sut
đu t không cao t đó không đ kh nng tr n vay dn đn ngân hàng phi vay
ngun đ bù đp thiu ht làm tng s tin vay trên th trng lên trong khi đó thì
d n cho vay và thu nhp không tng, điu này làm thanh khon thêm cng thng.
Ri ro v vic kim soát các thông tin tài chính và các tin đn.
Vic các thông tin tài chính, tài liu quan trng ca ngân hàng b rò r ra
ngoài do h thng kim soát thông tin kém cng nh hng đn thanh khon ca
ngân hàng. Chng hn thông tin v kt qu kinh doanh ca ngân hàng b li dng
đa ra ngoài chnh sa, thay đi s liu làm nh hng đn tình hình thanh khon
-7-
ca ngân hàng.
4
Ngoài ra các tin đn cng là loi gây ra ri ro, nguy him cao, to ra s hiu
lm ca khách hàng dn đn vic rút tin t ca khách hàng nh hng đn tình
hình thanh khon ca ngân hàng. Nh vic khách hàng đn rút tin t ti ngân
hàng Á châu nm 2003, Ngân hàng Phng nam nm 2008. Nu không có s can
thip kp thi t NHNN thì hu qu rt nghiêm trng.
Ri ro do s ph thuc vn vào mt s khách hàng.
Ri ro do s l thuc ngun vn vào mt s khách hàng (ngân hàng hay công
ty tài chính). RRTK s gia tng khi nhóm khách hàng này không đt tin gi và rút
tin đi gi TCTD khác. Mt s ngân hàng nh thng tp trung vay vn ngn hn
mt vài ngân hàng ln, khi có s bin đng thì các ngân hàng này đng lot rút tin
gi v, không cho ngân hàng vay gia hn na dn đn vic thiu ht thanh khon.
Ri ro t ý thc chp hành quy đnh ca NHNN.
Ý thc chp hành pháp lut, tuân th quy đnh ca NHNN cha tht nghiêm
túc và chính xác v các t l an toàn vn, an toàn trong hot đng là mt ngun gc,
mt nguyên nhân na góp phn to nên ri ro cho h thng thanh khon. Tâm lý tìm
cách đ tránh các quy đnh ca NHNN hn là t giác tuân th và tâm lý chy đua li
nhun đã thúc đy các ngân hàng xem nh các quy đnh đm bo an toàn ca NHNN.
Bên cnh đó ch tài ca NHNN còn mang tính chung chung, khái quát cha c th và
nu có phát hin thì vic x lý còn cha nghiêm khc đã làm cho RRTK gia tng.
Ri ro do cha có chin lc QTTK phù hp.
Ri ro do chin lc QTTK không phù hp và kém hiu qu. Các chng
khoán ngân hàng đang s hu có tính thanh khon thp, d tr ca ngân hàng
không đ cho nhu cu chi tr. Cha thành lp h thng qun tr thanh khon, qun
tr ri ro mt cách đy đ, hiu qu. Ch mi dng mc đ làm theo các yêu cu
ca NHNN, cha xây dng riêng các ch tiêu an toàn cho mình.
4
Ngân hàng Á Châu là mt trong nhng ngân hàng kim soát tt các thông tin, d liu ca ngân hàng. Tt c
máy tính ca nhân viên không đc s dng các thit b sao chép d liu ngoi vi nh USB, cng di
đng… nhm không đa thông tin ra ngoài.
-8-
Nguyên nhân khách quan.
Nguyên nhân khách quan là nhng nguyên nhân gây ra không phi bi chính
các ngân hàng mà do nhng nhân t bên ngoài tác đng vào, ngân hàng thng mi
khó th kim soát đc. S phn ng ca ngân hàng thng đi sau nhng hành
đng ca nhóm nguyên nhân này.
Ri ro v pháp lut và chính sách qun lý ca NHNN.
Loi ri ro mà tt c các ngân hàng cn phi có s quan tâm đc bit. Nhng
nguyên nhân khách quan thng tác đng lên din rng, nh hng đn toàn b h thng
ngân hàng. Ri ro này xut phát t các chính sách v qun lý ngân hàng ca NHT.
ây là ri ro chim v trí quan trng trong vic QTTK. nhóm ri ro này
đc hiu; bt đu nh s thay đi chính sách qun lý kinh t, thay đi các quy đnh
v pháp lut nhng ngân hàng không đ thi gian thích nghi, thay đi trong điu kin
mi k hoch công vic đã trin khai. Nh vic thay đi chính sách tin t t đang
ni lng ri đt ngt tht cht. Ri ro do thay đi chính sách qun lý ca nhà nc tác
đng rt ln đn tình hình thanh khon ca ngân hàng, hay nhng phn ng li t th
trng t nhng chính sách qun lý ca NHNN. C th chúng ta xem li din bin
ca th trng LNH trong nhng tháng đu nm 2008 s thy nhng hu qu ca vic
thay đi chính sách tin t mt cách nhanh chóng ca NHNN.
Vì tin gi ngân hàng rt nhy cm vi s thay đi ca lãi sut. Mt nh
hng rõ ràng nht t vic áp trn lãi sut huy đng 14% thay vì trn lãi sut cho vay
đã nh hng mnh đn thanh khon ca các ngân hàng nh. Vic lãi sut bng nhau
gia các ngân hàng dn đn khách hàng rút tin gi các ngân hàng nh sang các
ngân hàng ln, ngân hàng nc ngoài đ đc an toàn hn
5
.
Ri ro t khách hàng.
K đn là các ri ro t các khách hàng ca ngân hàng, bao gm khách hàng
đi vay và khách hàng là các ngân hàng. Loi ri ro này xut hin khi mt trong các
bên tham gia vào quá trình thanh toán, giao dch không hoàn thành ngha v ca
mình dn đn h qu kéo theo mt s ngân hàng khác b nh hng
6
.
Ri ro do s nh hng tác đng ca kinh t th gii.
5
Theo thông tin t mt s ngân hàng nh, trung bình mi tun t cui tháng 9 đn trung tun tháng 10, khách
hàng rút tin chuyn đi ngân hàng khác khong 200 t đng.
6
Mt ngân hàng vay vn t TCTD A ri cho TCTD B vay, B li cho C vay…., khi A không thanh toán đc cho B thì c
dây chuyn thanh toán s b nh hng.
-9-
Ngày nay, nn kinh t nc ta đã hi nhp khá nhiu vi các bin đi ca
kinh t th gii. S bt n ca mt quc gia nào trên th gii đu có th nh hng
đn nn kinh t ca Vit Nam, nht là nhng nc có quan h kinh t, các đng tin
ln thì s nh hng đn nn kinh t, đn thanh khon ca ngân hàng càng ln. Nh
vic vay ngoi t ca nc ngoài, khi quc gia đó b ri vào tình trng khó khn thì
các khon tín dng s b ct gim thì lúc này nh hng đn ngun cung thanh
khon cho ngân hàng.
Ri ro do s thiu tin tng vào chính sách điu hành ca chính ph.
Mt nguyên nhân gây ra tình trng RRTK cn phi chú ý đó là v phía các
ngân hàng và ngi dân trong vic tin tng vào chính sách điu hành ca chính
ph. Thiu nim tin vào chính ph dn đn các hành đng có th đi ngc li vi
nhng mong mun mà chính ph đang c gng thc hin. S đng lòng ca mt t
chc, mt h thng là yêu cu cn bn cho s phát trin.
Ri ro cha tng xy ra.
Các ri ro khách quan còn đc xem xét nh là nhng ri ro mà ngân hàng
không lng trc đc, các ri ro cha tng xy ra, cha có trong kch bn qun
tr ca ngân hàng và cng cha tng xy ra trong lch s hay xác sut xy ra cc
nh nhng có có th xy ra. Loi ri ro này thng cha đc đo lng, lng hoá
và kh nng, kinh nghim đi phó vi loi ri ro này
7
.
có th kim soát, d phòng loi ri ro này đòi hi ngân hàng phi nghiên cu
đa ra nhng kch bn, gi thuyt không th mà có th xy ra cho thanh khon ca
ngân hàng đ có cách ng phó kp thi nhm hn ch ti thiu các thit hi nu có.
Liên h vi cuc khng hong thanh khon gn đây.
Khng hong tài chính th gii và cuc khng hong ca nc ta nm 2008
và hin nay là tp hp ca nhng nguyên nhân trên. Khi đu là s gia tng cung
tin cho nn kinh t (thi gian khong 5-6 nm lin) và sau đó là chui nhng bin
đng xy ra nh hình v sau:
7
Xem
đ hiu thêm ri ro thanh toán hay là Herstatt risk.
-10-
Hình 1.1 ng đi c bn mt phn ca khng hong thanh khon.
1.2 Qun tr thanh khon.
1.2.1 nh ngha qun tr thanh khon.
Qun tr thanh khon là mt quá trình bao gm các hành đng nhm hn
ch, loi b các ri ro hoc khc phc các hu qu mà ri ro gây ra đi vi hot
đng kinh doanh ca ngân hàng, t đó to điu kin cho vic s dng ti u các
ngun vn ca ngân hàng, gim đn mc thp nht các thit hi v tài sn và gia
tng li nhun cho ngân hàng.
RRTK rõ ràng nht ca các ngân hàng TMCP Vit Nam hin nay biu hin
qua lãi sut cho vay trên th trng LNH rt cao. Vic HV khó khn, khách hàng
rút tin ra khi h thng ngân hàng này chuyn qua ngân hàng khác, làm xáo trn
th trng và phân chia li th phn tin gi. Các ngân hàng nh phi vay vn trên
th trng LNH vi mc lãi sut cao (22% cho k hn 1 tun
8
) đ đáp ng thanh
khon và nhu cu rút tin ca ngi dân
Công thc cho ràng buc trong thanh khon
9
:
Dòng tin v
t
+ Tin mt
t
(ti qu + NHT)
≥ Dòng tin ra
t
Có ba trng thái c bn ca thanh khon đc dch chuyn t s chuyn v
trí ca công thc trên: tha thanh khon và thiu thanh khon thanh khon và trng
thái cân bng thanh khon. Trong ba trng thái thanh khon đó ta có các thang đo t
trong gii hn và ngoài gii hn. Nu trng thái thiu thanh khon mà nm vùng
ngoài gii hn thì lúc này ngân hàng ri vào tình trng RRTK. Nu thanh khon
tim cn thng xuyên vào vùng này thì tình hình thanh khon ca ngân hàng đang
8
u tháng 10 nm 2011. Lãi sut LNH ngày 12/10/2011 tng đt ngt lên đn 22%/ k hn 1 tun, 2 tun 23%.
9
Xem b sung ph lc 3 Thanh khon và vai trò ca tin gi ti ngân hàng trung ng.
Cung tin
tng
Lm phát
NHNN
5
-
6 nm
M rng
tín dng
Tht cht tin
t
-11-
trong tình trng báo đng cn kim tra điu chnh. Và ngc li đ gim thiu chi
phí và gia tng li ích cho ngân hàng.
- X
2
<
Thanh khon xu < - X
1
< Thanh khon < X
1
Thanh khon xu < X
2
Hình 1.2 Gii hn các trng thái thanh khon.
Thanh khon ri vào vùng chp nhn [-X
1
; X
1
] thì thanh khon chp nhn đc.
Trng thái thanh khon va phi không quá d tha cng không quá thiu.
Thanh khon ri vào vùng vt ngng chp nhn [-X
2
; X
2
] thì thanh khon
nm mc cnh báo. Nu thanh khon nm vùng -X
2
thì ngân hàng vào trng thái
thiu thanh khon nghiêm trng. Nu thanh khon nm vùng +X
2
thì ngân hàng
ri vào trng thái quá thng d thanh khon.
Nh vy Qun tr thanh khon là hot đng qun tr tài sn và ngun vn
ca ngân hàng nhm qun lý có hiu qu ca tính thanh khon (tính lng) ca tài
sn và danh mc cu trúc ca ngun vn. áp ng đc các nhu cu thanh toán, rút
tin ca khách hàng mt cách nhanh chóng, cng nh nhu cu vay mi ca khách
hàng. Là kh nng mà ngân hàng d dàng huy đng đc vn t th trng vi mt
mc lãi sut hp lý không quá cao so vi th trng.
QTTK là vic qun tr hai bên ca bng cân đi k toán ca ngân hàng (Tài
sn – Ngun vn). Tài sn phi có tính lng, kh nng chuyn đi thành các tài sn
khác (tin, trái phiu, c phiu). Còn ngun vn thì phi có c cu linh hot, không b
ph thuc, an toàn và n đnh.
Qun tr thanh khon nh quá trình xây dng mt ngôi nhà cao tng mà nn
móng ca nó là s cân đi trong vic to ngun vn và s dng ngun vn. Nu cái
nn móng đó đc thit k và thi công không đt và đúng tiêu chun thì chi phí cho
vic gii quyt hu qu ca nó đôi khi còn cao hn giá tr ca c ngôi nhà. Qun tr
thanh khon còn là vic nm bt đc quy lut bin đng vn ca ngân hàng, đc
thù riêng ca ngân hàng mình, t đó rút ra nhng kt lun thng kê đ nhm đt
hiu qu qun tr tt nht.
Qun tr thanh khon là mt ngh thut điu khin qu bóng cung cu thanh
-12-
khon trong phm vi hp ca các gii hn an toàn và hn mc cho phép. iu này
đòi hi nhà qun tr phi có nng lc và trình đ v chuyên môn hay ngh thut ca
qun tr thanh khon là cân đi phù hp đc cung cu vn trong mt gii hn
ràng buc cht ch.
1.2.2 Các mc tiêu c bn ca qun tr thanh khon.
QTTK bao gm hai mc tiêu c bn, luôn luôn t l nghch vi nhau, không
hoàn toàn song hành vi nhau trên phng din lý thuyt. Vì mun có thanh khon
tt thì chi phí đ duy trì thanh khon cao dn đn gim li nhun so vi s duy trì t
l thanh khon thp hay di mc an toàn cho phép. Thanh khon và li nhun là
mt giao dch đánh đi, hy sinh ln nhau, tuy nhiên giá tr ca thanh khon mang li
chc chn và cao hn nhng cái mà có th coi nh mt đi trc mt. Bên cnh đó còn
có mt mc tiêu th ba. ó là mc tiêu v xã hi.
1.2.2.1 Mc tiêu thanh khon.
Vi mc tiêu này ca QTTK là nhà qun tr phi đa thc đo s an toàn, n
đnh trong kinh doanh lên hàng đu đ đm bo hot đng ca ngân hàng. Chính
điu này s là kim ch nam, là hoa tiêu cho mi quyt đnh hoch đnh dòng tin và
phân b dòng tin, không vì li nhun nh mà đánh đi mc tiêu an toàn ca mình.
Vi mc tiêu này thì nhà QTTK phi bit làm th nào đ đm bo đc các yêu cu,
trách nhim, ngha v tài chính s đn hn trong tng lai và kh nng đáp ng
ngha v đó tt nht.
Chng hn trong mc tiêu an toàn hot đng thì nu mt giao dch cho vay
có t l li nhun cao nhng đánh giá kh nng tr n ca đi tác vào ngày đn hn
thp, hay lch s giao dch ca đi tác không tt thì ngân hàng không u tiên giao
dch vi đi tác này mà s giao dch vi mt đi tác mà đ tin cy và h s tín
nhim cao hn tt nhiên thì lúc này li nhun s thp hn.
Trong mc tiêu đm bo an toàn cho hot đng kinh doanh này có mt ch
tiêu khá là quan trng khi mà đm bo thanh khon là vic phi đm bo đ s tin
gi duy trì DTBB ti NHNN. Khon tin gi này đáp ng yêu cu duy trì DTBB và
là s tin sn có đ sn sàng đáp ng bt c nhu cu rút vn nào ca khách hàng.
1.2.2.2 Mc tiêu li nhun.
ây là mc tiêu th hai trong QTTK. Ngoài vic đm bo an toàn thanh
khon cho h thng thì mc tiêu th hai là gia tng li nhun t lnh vc QTTK
-13-
này. Vic duy trì mt trng thái tha thanh khon s làm cho chi phí ngân hàng gia
tng (gim li nhun) hay vic đ thiu ht thanh khon dn đn chi phí gia tng khi
có các bin đng v ngun vn xy ra. Vy mc tiêu li nhun này nh là mt bc
dung hoà đ va đt đc trng thái thanh khon ti u và va góp phn gia tng
li nhun, đem li li nhun cho ngân hàng.
Chng hn khi xem xét c cu ngun vn và SDV ta nhn thy nu HV k
hn 6 tháng mà ngun cho vay là mt nm vi li nhun biên là 3% thì t l này thot
đu khá tt nhng phát sinh ri ro. Nu vay mt nm cho vay mt nm thì li nhun
biên lúc này ch còn 1,2%. Theo nguyên tc li nhun thì s chn phng án mt, còn
theo nguyên tc đm bo an toàn hot đng tránh ri ro thì chn phng án hai.
Nh vy, thanh khon và li nhun là hai đi lng có mc tiêu khác nhau,
t l nghch v li ích vi nhau, tuy nhiên nu xem xét mt cách chi tit và công
bng thì không phi thanh khon và li nhun trái ngc nhau mà thanh khon giúp
cho li nhun tt hn. Thanh khon phi là u tiên hàng đu, khi có thanh khon thì
nhng li nhun đã thu đc mi đm bo tn ti nu không thì vic to li thanh
khon khi đã mt càng làm cho nhng khon li nhun đã kim đc mt đi. Tip
cn khía cnh này thì s giúp cho các nhà lãnh đo, ngi qun tr không b mc
tiêu li nhun dn li đ đa ra nhng chính sách, chin lc kinh doanh mà ch
chú trng đn li nhun.
Tóm li là: “Thanh khon và li nhun là hai đi lng đi lp nhng thng
nht vi nhau. Thanh khon h tr đc lc cho li nhun và li nhun cng h tr
cho thanh khon”, thanh khon giúp cho li nhun mà ngân hàng kim đc không
b tn tht khi có các bin c bt li xy ra.
1.2.2.3 Mc tiêu vì s an toàn ca h thng và gii quyt nhu cu tín dng cho
s phát trin kinh t - xã hi.
Ngoài hai mc tiêu c bn trên thì QTTK còn có mt mc tiêu na là vì s
an toàn ca h thng ngân hàng. S n đnh thanh khon ca ngân hàng chính là si
dây liên kt đc bit gia các ngân hàng giúp cho s n đnh ca toàn h thng vì
mt khi có mt ngân hàng b mt thanh khon thì có th kéo theo hàng lot các ngân
hàng khác b nh hng. Mt ngân hàng có thanh khon tt thì cha chc n đnh vì
còn b ràng buc bi các ngân hàng khác khi mt ngân hàng nào xãy ra mt thanh
khon. S n đnh ca các ngân hàng đc đm bo khi mà thanh khon ca tt c
các ngân hàng đu tt.
-14-
Ngoài ra, thanh khon tt còn đáp ng đc nhu cu vay vn ca nn kinh t
nhm phc v tt nhu cu phát trin kinh t - xã hi. mc tiêu này nh là kt qu
sinh ra t các mc tiêu trên. Thanh khon tt ca các ngân hàng còn giúp cho giá
vn hay chi phí vay vn ca xã hi n đnh, hp lý. Nu ngân hàng không có thanh
khon tt thì lãi sut cho vay ca ngân hàng s cao dn đn chi phí đu vào cao dn
đn phúc li toàn xã hi s b gim. Ngoài ra nh vic ngân hàng b mt thanh
khon dn đn phá sn thì nhng khon tin gi mà ngi dân-ngi gi tin, nhà
đu t đã đa tin vào ngân hàng s b mt.
1.3. Các mô hình và phng pháp qun tr ri ro thanh khon c bn.
1.3.1 Các mô hình qun tr thanh khon.
1.3.1.1 Mô hình qun tr ba yu t CRS
Mô hình này là mt mô hình khá hoàn thin trong QTTK. Mô hình này tp
trung vào qun tr c bn ba yu t: th nht dòng tin (Cashflow), th hai là qun
tr các t l an toàn ri ro (Operation Ratio
s
) hay các t l an toàn hot đng kinh
doanh và th ba là qun tr cu trúc vn
10
(Structured Capital). Qun tr ba yu t
này da trên hai đc tính “n đnh và bt n đnh” Ngha là: trong mi yu t k
trên thì đu mang hai tính cht đc trng là n đnh và không n đnh.
Dòng tin ca ngân hàng n đnh (dòng tin mà ngân hàng kim soát đc) và
dòng tin không n đnh (dòng tin nm ngoài kim soát, d đoán ca ngân hàng).
Cng nh cu trúc vn và t l. Chúng ta có th khái quát s v QTTK qua s đ sau.
Hình 1.3 Mô hình qun tr ba yu t c bn C.R.S.
mô hình qun tr ba yu t CRS này ta chia dòng tin theo thi gian đáo
hn còn li (day remaining) theo nguyên tc dòng tin vào là dng (+), dòng tin
10
Cu trúc vn đây ngha là thành phn và c cu các ngun vn mà ngân hàng đang nm gi. Khác vi
cu trúc vn trong qun tr tài chính doanh nghip là khon n dài hn và vn ch s hu.
Dòng tin
T l
Cu trúc
vn
n đnh Bt n đnh