Thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương tiền công Trường hợp tỉnh Long An

B GIÁO DC VÀ ÀO O
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT


VÕ VN LC


THU THU NHP CÁ NHÂN T TIN LNG TIN CÔNG:
TRNG HP TNH LONG AN

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 603114

LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: TS PHAN HIN MINH



TP. H CHÍ MINH – Nm 2011
i

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này do tôi thc hin, các trích dn và s liu s dng trong lun

vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao trong phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn
này không nht thit phn ánh quan đim ca trng i hc kinh t Thành Ph H Chí
Minh hay Chng trình ging dy kinh t Fulbright.

TP.HCM, tháng 06 nm 2011
Tác gi



















ii

LI CM N

Tôi xin cám n các cán b Phòng Qun lý thu Thu nhp cá nhân, Phòng Tng hp

nghip v d toán, Phòng Kê khai và k toán thu, Phòng Tuyên truyn h tr Cc thu
tnh Long An đã giúp đ tôi trong vic thu thp s liu đ hoàn thành lun vn tt nghip.
Tôi xin chân thành cm n Tin s Phan Hin Minh đã tn tình hng dn tôi hoàn
thành lun vn tt nghip.
Tôi xin cám n Tp th Thy, Cô chng trình ging dy kinh t Fulbright đã to điu
kin thun li cho tôi hoàn thành lun vn tt nghip.

Tác gi


















iii

Mc lc
LI CAM OAN i

LI CM N ii
MC LC iii
DANH MC T VIT TT vi
DANH MC CÁC BNG vii
DANH MC CÁC HÌNH viii
M U
1. Bi cnh ra đi ca Lut thu TNCN 1
2. Vn đ chính sách và câu hi chính sách 2
3. Phm vi và gii hn nghiên cu 3
4. Mc đích nghiên cu 4
5. Phng pháp phân tích 5
6. B cc lun vn 5
CHNG 1: THU THU NHP CAO T TIN LNG TIN CÔNG
1.1 C s lý thuyt 7
1.1.1 Tính kh thi v mt qun lý 7
1.1.2 Tính công bng 7
1.1.3 Hiu qu v kinh t 8
1.2 Khung phân tích 8
1.3 i tng np thu 9
1.4 Thu nhp chu thu 10
1.5 Biu thu sut 10
1.6 Công tác qun lý thu thu TNC  Long An 11
1.6.1 Qun lý thu thu 11


iv

1.6.2 S thu thu 12
CHNG 2: THU THU NHP CÁ NHÂN T TIN LNG TIN CÔNG
2.1 i tng np thu 16

2.2 Các khon thu nhp chu thu TNCN t tin lng tin công 16
2.3 Biu thu sut 17
2.4 Công tác qun lý thu thu 18
2.4.1 Cc thu thành lp Phòng thu TNCN 18
2.4.2 Cp mã s thu 18
2.4.3 Kim tra h s đng ký gim tr gia cnh 18
2.4.4 Công tác Tuyên truyn h tr ngi np thu 18
2.4.5 Công tác kê khai np thu và quyt toán thu 19
2.4.6 H s hoàn thu 20
2.4.7 Công tác kim tra, thanh tra 20
2.4.8 Phng pháp thu 20
2.5 Kt qu thu ngân sách nm 2009 – 2010 21
CHNG 3: ÁNH GIÁ VIC THC HIN THU THU NHP CÁ NHÂN T
TIN LNG TIN CÔNG TRÊN A BÀN TNH LONG AN
3.1 Lut thu có kh thi v mt qun lý không 24
3.1.1  ni thu 24
3.1.2 Tính n đnh ca thu 24
3.1.3 Nng lc thu 24
3.1.4 N lc thu 26
3.1.5 S thu thu 26
3.2 Lut thu có công bng v mt xã hi hn không 31
3.2.1 Nguyên tc li ích 31
3.2.2 Kh nng chi tr 31


v

3.2.3 Mc tiêu chính sách so vi tính kh thi v mt hành chính 31
3.2.4 Xác đnh thu sut 32
3.2.5 i tng chu thu và thu nhp chu thu 32

3.3 Lut thu có hiu qu kinh t không 32
3.3.1 Thay đi hành vi và thu nhp ca ngi np thu 32
3.3.2 Chi phí tuân th và bin dng do vic tránh và trn thu gây ra 33
3.3.3 S thu thu so vi đi tng qun lý 34
KT LUN – KHUYN NGH
1. Kt Lun 35
2- Khuyn ngh 36
TÀI LIU THAM KHO 39
















vi

DANH MC T VIT TT

Vit tt Nguyên ch
DN Doanh nghip

GTGT Giá tr gia tng
MST Mã s thu
PLP Phí l phí
TNCN Thu nhp cá nhân
TNC Thu nhp cao
TNDN Thu nhp doanh nghip
TTB Tiêu th đc bit
















vii

DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1 Tc đ tng s thu theo tng lnh vc trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2008 12
Bng 1.2 Chi tit s thu thu TNC t nm 2004 – 2008 14

Bng 2.1 C cu ngun thu ngân sách ni đa trên đa bàn tnh Long An t nm
2009 – 2010 21
Bng 2.2 Chi tit các khon thu thu TNCN t nm 2009 – 2010 22
Bng 3.1 S thu theo tng lnh vc trên đa bàn tnh Long An t nm 2004 – 2010 27
Bng 3.2 Chi tit các khon thu thu TNCN t nm 2004 – 2010 28

















viii

DANH MC CÁC HÌNH V

Hình v 1.1 Tc đ tng s thu theo tng lnh vc trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2008 13
Hình v 1.2 C cu ngun thu ngân sách ni đa trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2008 13

Hình v 1.3 Tc đ tng s thu thu TNC trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2008 14
Hình v 2.1 C cu ngun thu ngân sách ni đa trên đa bàn tnh Long An t nm
2009 – 2010 21
Hình v 2.2 C cu các khon thu thu TNCN trên đa bàn tnh Long An t nm
2009 – 2010 22
Hình v 3.1 S thu theo tng lnh vc trên đa bàn tnh Long An t nm 2004 – 2010 27
Hình v 3.2 C cu ngun thu ngân sách ni đa trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2010 28
Hình v 3.3 Tc đ tng s thu thu TNCN trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2010 29










ix

TÓM TT

Lut thu Thu nhp cá nhân s 04/2007/QH12 đc Quc hi thông qua ngày 21
tháng 11 nm 2007 và có hiu lc thi hành t ngày 1/1/2009. Lut thu Thu nhp cá nhân
đc ban hành nhm đm bo các mc tiêu và quan đim sau:
Th nht, đm bo tính công bng trong điu tit thu nhp ca các tng lp dân c,
góp phn hn ch khong cách v thu nhp gia các tng lp dân c trong xã hi.

Th hai, đm bo đng viên mt cách hp lý thu nhp dân c, khuyn khích mi cá
nhân ra sc lao đng, sn xut kinh doanh, gia tng thu nhp làm giàu chính đáng.
Th ba, vic ban hành và áp dng thu TNCN có tính đn nhng bc đi phù hp vi
tình hình nc ta và thông l quc t; k tha có chn lc nhng quy đnh trong chính sách
hin hành.
Th t, góp phn ci cách c cu ngun thu ngân sách, đm bo tính cân đi, n đnh
lâu dài.
Theo lý thuyt kinh t hc v thu thì ba nguyên tc chính thit k mt sc thu là:
tính công bng, tính hiu qu, tính kh thi v mt qun lý. Công bng là vic chính sách
thu phi đm bo tính công bng theo chiu ngang và tính công bng theo chiu dc. Hiu
qu kinh t là chính sách thu phi gim tn tht phúc li vô ích ca xã hi. Tính kh thi v
mt qun lý là vic thu ngân sách không phát sinh nhiu chi phí cho Chính ph hay cho
ngi np thu
Ci cách thu thng bao gm nhiu mc tiêu và tùy vào mc đ phát trin kinh t ca
tng quc gia mà la chn mc tiêu u tiên cho phù hp. Mc tiêu ci cách thu ca Vit
Nam trong giai đon hin nay là tng ngun thu, gim thâm ht ngân sách đc xem là
mc tiêu hàng đu, th hai là ci thin tính công bng nht là công bng theo chiu ngang
ca h thng thu, th ba nâng cao hiu qu và hiu lc ca công tác qun lý thu thu. 
đt đc các mc tiêu ca chính sách thu thì công tác qun lý thu thu ca Cc thu tnh
Long An ngày càng phi đc hoàn thin hn. Trên c s đó, vn đ chính sách ca Lun
vn là đánh giá sau hai nm áp dng Lut thu Thu nhp cá nhân t tin lng tin công có
đt đc các mc tiêu đã đ ra không, phân tích trng hp c th ca tnh Long An đ
xác đnh nhng hn ch trong công tác qun lý thu thu TNCN t tin lng tin công t


x



đó có kin ngh v hoàn thin công tác qun lý thu thu TNCN ca Cc thu tnh Long An,

c th:
1. y mnh và thc hin trit đ hn na c ch khu tr thu TNCN ti ngun.
2. y mnh công tác kim tra, thanh tra thu TNCN.
3. Phi hp vi các c quan chc nng qun lý các cá nhân kinh doanh t do.
Hy vng vi nhng đ xut trên, s giúp cho vic trin khai thc hin Lut thu Thu
nhp cá nhân t tin lng tin công s đt đc các mc tiêu đ ra là tng ngun thu hp
lý cho ngân sách nhà nc, đm bo đc tính công bng trong xã hi và hiu qu v mt
qun lý, công tác qun lý thu thu TNCN t tin lng tin công trên đa bàn tnh Long An
ngày càng hoàn thin hn.

















1

M U

1. Bi cnh ra đi ca Lut thu thu nhp cá nhân:
- Bi cnh ngân sách nc ta:
Ngân sách nc ta b thâm ht kéo dài trong nhiu nm lin t nm 1996 – 2004 
mc 5%, thu không đ chi. Hn na, nhu cu chi tiêu ngân sách ca nc ta ngày càng
tng do yêu cu ca tin trình phát trin kinh t và quá trình công nghip hóa, hin đi hóa
ca đt nc đã dn đn tình trng thâm ht ngân sách quá cao trong nhiu nm lin. iu
đó đã đt ra mt yêu cu là phi c cu li cán cân ngân sách, trong đó ci cách thu trên
c s gia tng ngun thu và chi tiêu có hiu qu là bin pháp đ gim thâm ht ngân sách
trong tng lai (Ph lc 1).
- C cu ngun thu ngân sách:
Hin nay c cu ngân sách nc ta gm thu t thu, phí l phí; thu t du thô; thu t
quyn s dng đt; thu t hóa giá nhà; t vin tr nc ngoài. Trong đó, ngun thu t thu
phí, l phí chim t trng cao nht trong tng ngun thu, chim khong 63% tng ngun
thu (Ph lc 2). C cu ngun thu ngân sách cha bn vng vì: Th nht, s thu t thu
xut nhp khu chim khong 20% s thu ngân sách s gim do gim thu sut thu nhp
khu khi nc ta gia nhp WTO trung bình t 16% - 17% xung còn 0 – 5%. Th hai,
ngun thu t xut khu du trong tng lai s gim vì nc ta ch xut khu du thô và ph
thuc rt nhiu vào th trng th gii đng thi tr lng khai thác cng có hn. Th ba,
ngun thu t doanh nghip (DN) nhà nc s gim vì nc ta gia nhp WTO nên không
th tr cp cho DN nhà nc, do đó s nh hng đn hot đng ca loi hình DN này
1
.

- C cu ngun thu t góc nhìn so sánh:
S thu t thu thu nhp cao (TNC) vào nm 2004  nc ta ch chim 2,67% trong
tng ngun thu, t l này quá thp so vi các quc gia khác trên th gii, c th đi vi các
quc gia có thu nhp thp và trung bình t l này là khong 16%, các quc gia nhóm thu
nhp cao là 20%, các quc gia đang phát trin là 18%, các quc gia phát trin là 44% (Ph
lc 3).

1
V Thành T Anh, Hunh Th Du (2006), D tho Lut thu TNCN: Li bt cp hi, Bài đc môn kinh t
hc khu vc công, Chng trình ging dy kinh t Fulbright TPHCM.


2

- Phù hp thông l quc t:
Theo Tng cc thu trc ngày 1/1/2009 thu nhp cá nhân  nc ta đang đc điu
chnh bi 3 vn bn pháp lut khác nhau nh: thu thu nhp doanh nghip (TNDN) ca h
kinh doanh đc điu chnh theo Lut thu TNDN; thu thu nhp t tin lng tin công
ca cá nhân đc điu chnh theo Pháp lnh thu TNC; thu chuyn quyn s dng đt ca
cá nhân đc điu chnh theo Lut thu chuyn quyn s dng đt. Nc ta đang trong quá
trình hi nhp kinh t quc t, do đó vic tip tc áp dng 3 loi thu nh hin hành đi
vi thu nhp ca cá nhân là không còn phù hp na vì:
+ Cha đm bo công bng v ngha v thu: thu nhp t kinh doanh ca cá nhân thì
np thu 28% trên tng thu nhp; nhng thu nhp t tin lng tin công ca cá nhân trên
mc 5 triu đng /tháng mi np thu theo biu thu ly tin tng phn.
+ Chính sách thu còn phân bit đi x gia ngi Vit Nam và ngi nc ngoài
(Thu TNC t tin lng tin công).
+ Cha có chính sách thu điu tit thng nht thu nhp cá nhân trong mt vn bn
pháp lut nh thông l quc t.
Nh vy, t ngày 1/1/2009 Lut thu thu nhp cá nhân (TNCN) đc ban hành là mt
bc đ hoàn thin h thng chính sách thu ca nc ta, sa li nhng điu cha hp lý,
cha nht quán ca chính sách thu c, to thêm ngun thu cho ngân sách nhà nc nhm
đm bo cân đi thu chi và gim thâm ht ngân sách, góp phn ci cách c cu ngun thu
ngân sách nhà nc hin nay ca nc ta là ph thuc vào bn loi thu ch yu là thu
giá tr gia tng (GTGT), thu TNDN, thu tiêu th đc bit (TTB), thu xut nhp khu;
đng thi Lut thu TNCN nhm thc hin công bng xã hi, tng cng kim tra, kim

soát thu nhp và điu tit, phân phi li thu nhp, đm bo s phát trin n đnh ca nn
kinh t
2
.
2. Vn đ chính sách và câu hi chính sách:
- Vn đ chính sách:
Theo Tng cc thu thì mc tiêu và quan đim ban hành ca Lut thu TNCN là
3
:
Th nht, đm bo tính công bng trong điu tit thu nhp ca các tng lp dân c,
góp phn hn ch khong cách v thu nhp gia các tng lp dân c trong xã hi.


2
Tng cc thu (2006), “S cn thit ban hành Lut thu TNCN”, Báo đin t Vit báo, truy cp ngày
28/09/2010 ti đa ch:
/>.
3
Tng cc thu (2006), “S cn thit ban hành Lut thu TNCN”, đã trích dn.


3

Th hai, đm bo đng viên mt cách hp lý thu nhp dân c, khuyn khích mi cá
nhân ra sc lao đng, sn xut kinh doanh, gia tng thu nhp làm giàu chính đáng.
Th ba, vic ban hành và áp dng thu TNCN có tính đn nhng bc đi phù hp vi
tình hình nc ta và thông l quc t; k tha có chn lc nhng quy đnh trong chính sách
hin hành.
Th t, góp phn ci cách c cu ngun thu ngân sách, đm bo tính cân đi, n đnh
lâu dài.

Theo  Thiên Anh Tun (2010) thì các nhà kinh t thng xem mc tiêu tng ngun
thu cho ngân sách nhà nc là mt thc đo quan trng nht đ đánh giá s thành công
hay tht bi ca ci cách thu, nu ci cách thu mà đem li tng thu cho ngân sách nhà
nc thì chin lc ci cách thu đc xem là thành công
4
. Mc tiêu ci cách thu ca
Vit Nam trong giai đon hin nay là tng ngun thu, gim thâm ht ngân sách đc xem
là mc tiêu hàng đu, th hai là ci thin tính công bng nht là công bng theo chiu
ngang ca h thng thu, th ba nâng cao hiu qu và hiu lc ca công tác qun lý thu
thu
5
. Trên c s đó, vn đ chính sách ca Lun vn là đánh giá sau hai nm áp dng
Lut thu TNCN t tin lng tin công có đt đc mc tiêu đ ra không, phân tích
trng hp c th ca tnh Long An.

- Câu hi chính sách:
Lut thu Thu nhp cá nhân t tin lng tin công có đt đc các mc tiêu đã đ ra
không?
3. Phm vi và gii hn nghiên cu:
3.1 Phm vi nghiên cu: Thu TNCN t tin lng tin công ti đa bàn tnh Long
An.
Trong nhng nm gn đây, s lng cá nhân chu thu TNC t tin lng tin công đã
tng lên rt nhanh, đn nm 2008 tnh Long An có 8.231 ngi chu thu (Ph lc 6), nên
thu TNC t tin lng tin công ngày càng chim t trng cao trong ngun thu thu TNC,
nm 2008 t trng này là 76% (Bng 3.2). Trong tng lai s thu thu t lnh vc này s
ngày càng tng và góp phn tng ngun thu cho ngân sách đa phng. Hn na, thu
TNCN t tin lng tin công phi kê khai np thu hàng tháng và thc hin quyt toán

4
 Thiên Anh Tun (2010), “òi hi ci cách thu  Vit Nam hin nay”, Báo đin t din đàn doanh

nghip, truy cp ngày 28/09/2010 ti đa ch:

Tabld/114/Default.aspx .
5
V Thành T Anh (2010), Bài ging Ci cách thu  Vit Nam MPP2, Chng trình ging dy kinh t
Fulbright.


4

thu nm, h s gim tr gia cnh nhiu và phc tp, đi tng np thu rt đa dng nên
khó qun lý, d dn đn tht thu ngân sách nu không có bin pháp qun lý hiu qu và
chính sách thu phù hp.
3.2 Gii hn nghiên cu đ tài: Nghiên cu c th trng hp ca tnh Long An.
3.2.1 Thu TNC t tin lng tin công có tc đ tng trng cao: Trong gian đon t
nm 2004 đn nm 2008 tc đ tng trng bình quân là 62%/nm (Bng 1.2). ây là
ngun thu có tc đ tng trng cao nht trên đa bàn tnh Long An. Vi tc đ tng
trng bình quân là 62%/nm thì d báo s thu thu TNCN t tin lng tin công trên đa
bàn tnh Long An vào nm 2010 khong 188 t đng và đn nm 2015 khong 2.000 t
đng (Ph lc 4).
3.2.2 V c cu ngun thu: C cu ngun thu trên đa bàn tnh Long An đang ph
thuc ch yu vào mt s loi thu nh GTGT, TNDN, TTB, các khon thu liên quan
đn đt đai; riêng thu TNC nm 2008 thu đc 95 t đng, chim 4% tng ngun thu ni
đa (Ph lc 8); trong đó thu TNC t tin lng tin công là 72 t đng chim 76% tng
ngun thu thu TNC.
3.2.3 Yêu cu cân đi ngân sách: S thu t thu xut nhp khu trên đa bàn tnh ngày
càng gim do nc ta hi nhp kinh t quc t (Ph lc 5). Ngoài ra, khi áp dng Lut thu
TNCN đi vi h kinh doanh thì ngun thu t lnh vc này b gim vì thu TNCN h kinh
doanh đc gim tr gia cnh trc khi xác đnh thu nhp chu thu TNCN. Theo c tính
ca Cc thu tnh Long An s thu s gim khong 80 t đng vào nm 2009

6
.
 tài nghiên cu trng hp ca tnh Long An vì tnh Long An có nhng điu kin
tng đng vi c nc v bi cnh ngân sách nhng tnh có đc thù riêng là tc đ tng
s thu thu TNC t tin lng tin công là rt cao, nu ngành thu tnh Long An t chc
trin khai và qun lý có hiu qu, trong tng lai ngun thu này s dn chim t trng ngày
càng cao trong tng thu ngân sách.
3.3 Thi gian nghiên cu:
Nm 2010, 2009 áp dng thu TNCN, so sánh nm 2008, 2007, 2006, 2005, 2004 áp
dng thu TNC.
4. Mc đích nghiên cu:
Da vào nhng lý lun c bn v thu TNC và thu TNCN, Lun vn tp trung phân
tích đánh giá các quy đnh v thu TNC t tin lng tin công và thu TNCN t tin


6
Cc thu tnh Long An (2008), D báo s thu thu TNCN khi thc hin Lut thu TNCN.


5

lng tin công trên đa bàn tnh Long An. So sánh thu TNCN t tin lng tin công vi
thu TNC t tin lng tin công, đc bit là so sánh v kh nng to thêm ngun thu cho
ngân sách và công tác qun lý thu thu ca Cc thu tnh Long An. T đó, Lun vn đa ra
nhng khuyn ngh v công tác qun lý thu thu ca Cc thu tnh Long An đ vic trin
khai Lut thu TNCN t tin lng tin công đt đc các mc tiêu đ ra.
5. Phng pháp phân tích:
5.1 Phng pháp nghiên cu:
-  tài s dng phng pháp nghiên cu phân tích đnh tính đc minh ha bng s
liu đc tng hp t thc t, kt hp phng pháp so sánh đ phân tích, đánh giá thu

TNCN t tin lng tin công trên đa bàn tnh Long An.
- Khi so sánh tc đ tng s thu thu nm sau so vi nm trc s loi b yu t tc đ
tng trng kinh t ca đa phng.
5.2 Các nghiên cu trc:
n thi đim vit đ tài, bn thân vn cha đc đc nghiên cu trc nào có ni
dung nghiên cu v thu TNCN t tin lng tin công trên đa bàn tnh Long An.
5.3 Phng pháp thu thp s liu:
- S thu v thu xut nhp khu đc thu thp t báo cáo thc hin d toán ngân sách
hàng nm ca S Tài chính tnh Long An.
- S liu liên quan đn công tác qun lý thu TNCN đc thu thp t Phòng thu
TNCN, Phòng Tng hp nghip v d toán và Phòng kê khai k toán thu – Cc thu tnh
Long An.
- Mt s thông tin đc truy cp t các Website.
6. B cc Lun vn:
- M đu: Gii thiu bi cnh ra đi ca Lut thu Thu nhp cá nhân, vn đ chính
sách và câu hi chính sách, phng pháp nghiên cu, mc đích nghiên cu.
- Chng 1: Thu thu nhp cao t tin lng tin công: Gii thiu tng quan c s lý
thuyt và khung phân tích, gii thiu chính sách thu thu nhp cao và công tác qun lý thu
thu nhp cao ca Cc thu Long An, kt lun chng I.
- Chng 2: Thu Thu nhp cá nhân t tin lng tin công: Gii thiu chính sách
thu thu nhp cá nhân và công tác qun lý thu thu nhp cá nhân ca Cc thu Long An,
kt lun chng II.


6

- Chng 3: ánh giá thc hin Lut thu Thu nhp cá nhân t tin lng tin công
trên đa bàn tnh Long An. Chng này tp trung tr li Lut thu có tng ngun thu hp lý
không, Lut thu có công bng không, Lut thu có hiu qu kinh t không.
- Kt Lun – Khuyn ngh: Kt Lun các ni dung đã đc phân tích  chng III, rút

ra nhng hn ch ca Lut thu TNCN sau hai nm áp dng đ khuyn ngh chính sách. T
nhng bt cp ca Lut thu, Lun vn s đa ra nhng khuyn ngh v chính sách đ giúp
cho vic áp dng Lut thu ngày càng đc hoàn thin hn.

7

CHNG 1: THU THU NHP CAO T TIN LNG TIN CÔNG

1.1. C s lý thuyt:
Theo lý thuyt kinh t hc v thu thì ba nguyên tc chính thit k mt sc thu là:
công bng, hiu qu, kh thi v mt qun lý. Công bng là vic chính sách thu phi đm
bo tính công bng theo chiu ngang và tính công bng theo chiu dc. Hiu qu kinh t là
chính sách thu phi gim tn tht phúc li vô ích ca xã hi. Tính kh thi v mt qun lý
là vic thu ngân sách không phát sinh nhiu chi phí cho Chính ph hay cho ngi np
thu
7
.
1.1.1 Tính kh thi v mt qun lý:
- Chính sách thu phi gim chi phí thu đc thu ca c quan thu và chi phí tuân th
thu ca ngi np thu đ tng hiu qu thu thu, mun vy chính sách thu phi đc
thit k đn gin, d thc hin. Tính đn gin đc th hin trong khâu thit k và điu
chnh thc đ hn ch tình trng tham nhng trong công tác qun lý thu thu. Ngoài ra tính
đn gin trong qun lý thu s làm tng tính hiu qu v mt chi phí khi thc thi chính
sách. Th tc thu đn gin s giúp cho cán b thu và ngi np thu d thc hin, làm
gim chi phí tuân th thu
8
.
- Chính sách thu phi gim li ích ca ca vic không tuân th thu và tng chi phí
ca vic trn và tránh thu khi đó ngi np thu s không có đng c trn và tránh thu.
- Chính sách thu làm tng ngun thu ròng cho ngân sách.  đánh giá kh nng to
ngun thu thu ròng thì s dng các ch tiêu: nu so thu ngân sách vi nn kinh t là t s
thu, đ ni thu, đ co giãn ca thu, và tính n đnh ca thu; nu so thu ngân sách vi
tim nng là nng lc thu, n lc thu; nu so thu ngân sách vi hiu qu hành chính là t
l thu, chi phí ca t l thu, thu n thu

9
.
1.1.2 Tính công bng:
Tính công bng ca chính sách thu th hin là nhng ngi  trong hoàn cnh tng
t nhau thì phi đc đánh thu nh nhau và nhng ngi  hoàn cnh khác nhau thì có
th đc đánh thu khác nhau.  đm bo tính công bng thì chính sách thu cn da


7
Richard Goode (1984), “H thng thu: Phn tho lun tng quát”, Tài chính công  các nc đang phát
trin, tr 2. NXB The Brookings Institution. Bn dch do Chng trình ging dy kinh t Fulbright thc hin.
8
Jay K.Rosengard (2010), Bài ging Kinh t hc v thu MPP2, đã trích dn.
9
Jay K.Rosengard (2010), Bài ging Kinh t hc v thu MPP2, Chng trình ging dy kinh t Fulbright.


8

theo các quy tc khách quan và tng quát đã đc công nhn là hp lý và đúng đn. Vic
xác đnh s thu np phi chc chn, không th thng lng hay tùy tin.
- Tiêu chun v công bng là nguyên tc li ích: Chính sách thu có tính công bng
khi có th phn nào kim soát đc đi tng chu thu hay các giao dch chu thu, li ích
mà ngi np thu nhn đc phi đi đi vi ngha v np thu.
- Tiêu chun v công bng là kh nng chi tr: Nhng ngi có kh nng ngang nhau
trong vic đóng thu thì phi đóng thu nh nhau đc gi là công bng theo chiu ngang;
nhng ngi có kh nng khác nhau trong vic đóng thu thì phi đóng thu khác nhau,
tng quan hp lý đn kh nng np thu đc gi là công bng theo chiu dc. Theo
nguyên tc này, thì mt ngi có thu nhp gp đôi ngi khác thì phi đóng thu cao hn
gp đôi, và kh nng chi tr thng tng nhanh hn c s thu, do đó biu thu ly tin

đc xem là công bng
10
.
1.1.3 Hiu qu v kinh t:
- Nguyên tc quan trng là ci cách thu phi làm gim tn tht phúc li vô ích ca xã
hi bng cách to ra mt sc thu có mc thu sut thp nhng có c s thu rng hn. Do
tn tht phúc li vô ích ca xã hi t l vi bình phng thu sut nên mt mc thu sut
thp hn s làm gim tn tht phúc li xã hi. Thu sut gim còn làm gim các hành vi
trn, tránh thu thông qua các hot đng chuyn dch thu nhp đ làm tht thu thu, tng
chi phí qun lý và tuân th thu. Vic gim thu sut phi đi đôi vi c s thu đc m
rng hn nhm có th tng doanh thu thu ròng.
- Chi phí ca nhng hành vi phn ng đi vi thu, chính sách thu không làm nh
hng đn thu nhp, hành vi đi làm và tit kim ca ngi np thu. Chính sách thu va
thu đc thu va khuyn khích ngi dân đi làm đ tng thêm thu nhp.
1.2 Khung phân tích:









10
Richard Goode (1984), “H thng thu: Phn tho lun tng quát”, tr 3-4, đã trích dn.


9

Tính kh thi v mt qun lý:

ni
thu
Tính n
đnh
ca thu
Tim
nng
thu
N
lc
thu
S
thu
thu
Tính công bng:
Tính công
bng chiu
ngang và
công bng
theo chiu
dc
Xác
đnh
thu
sut
Mc tiêu

chính sách
so tính
kh thi v
mt qun
l
ý
i tng
chu thu
và thu
nhp chu
thu
Hiu qu kinh t:
Thay đi
hành vi và
nh hng
thu nhp
ca ngi
np thu
Chi phí tuân
th và bin
dng do
vic tránh
và trn thu
gây ra
Cn tr
vic đi
làm tit
kim và
đu t

Khung phân
tích







S
thu
thu
so đi
tng
qun
lý






1.3 i tng np thu TNC:
Theo đim 1, mc I, Thông t s 81/2004/TT-BTC ngày 13/8/2004 ca B Tài chính
v thu thu nhp đi vi ngi có TNC quy đnh đi tng np thu thu nhp đi vi
ngi có TNC bao gm:

“- Công dân Vit Nam  trong nc hoc đi công tác, lao đng  nc ngoài có thu
nhp.
- Cá nhân là ngi không mang quc tch Vit Nam nhng đnh c không thi hn ti
Vit Nam có thu nhp.
- Ngi nc ngoài có thu nhp ti Vit Nam.”


10

Pháp lnh thu thu nhp đi vi ngi có TNC đc ban hành vào nm 1991 vi mc
tiêu quan trng nht là công bng, nhm điu tit thu nhp đi vi nhng ngi có TNC,
nên đi tng np thu còn hp.
1.4 Thu nhp chu thu TNC:
Theo đim 1, mc I, Thông t s 81/2004/TT-BTC quy đnh thu nhp chu thu TNC
bao gm:
“- Các khon thu nhp di các hình thc tin lng, tin công, tin thù lao, bao gm
c tin lng làm thêm gi, lng ca 3, lng tháng th 13 (nu có); tin ph cp; tin tr
cp thay lng nhn t qu bo him xã hi; tin n tra, n gia ca (nu nhn bng tin);
- Tin thng tháng, quý, nm, thng đt xut nhân dp ngày l, tt, ngày thành lp
ngành, thng t các ngun, di các hình thc: tin, hin vt;
- Thu nhp do tham gia d án, hip hi kinh doanh, hi đng qun tr, hi đng qun
lý, hi đng doanh nghip;
- Tin bn quyn s dng sáng ch, nhãn hiu, tác phm; thu nhp v tin nhun bút;
- Các khon thu nhp ca các cá nhân không thuc đi tng np thu thu nhp doanh
nghip;
- Các khon thu nhp không tính trong tin lng, tin công đc chi tr h nh tin
nhà, đin, nc;
- Các khon thu nhp khác mà cá nhân đc hng t c quan chi tr thu nhp.”
1.5 Biu thu sut thu TNC:
- Biu thu ly tin tng phn áp dng đi vi công dân Vit Nam, cá nhân khác đnh

c ti Vit Nam và ngi nc ngoài c trú ti Vit Nam, công dân Vit Nam lao đng,
công tác  nc ngoài:
+ i vi công dân Vit Nam và cá nhân khác đnh c ti Vit Nam:
n v: 1000đ
Bc Thu nhp bình quân tháng/ngi
Thu sut (%)
1 n 5.000 0
2 Trên 5.000 đn 15.000 10
3 Trên 15.000 đn 25.000 20
4 Trên 25.000 đn 40.000 30
5 Trên 40.000 40



11

+ i vi ngi nc ngoài c trú ti Vit Nam và công dân Vit Nam lao đng,
công tác  nc ngoài:
n v: 1000đ
Bc
Thu nhp bình quân
tháng/ngi
Thu sut (%)
1 n 8.000 0
2 Trên 8.000 đn 20.000 10
3 Trên 20.000 đn 50.000 20
4 Trên 50.000 đn 80.000 30
5 Trên 80.000 40

Ngun: Theo đim 3, mc I, Thông t s 81/2004/TT-BTC, đã trích dn.

- i vi ngi nc ngoài không c trú ti Vit nam: áp dng thu sut 25% tính trên
tng thu nhp chu thu.
- Quy đnh v điu kin c trú: Ngi nc ngoài đc coi là c trú ti Vit Nam nu
 ti Vit Nam t 183 ngày tr lên tính cho 12 tháng liên tc k t khi đn Vit Nam.
Biu thu sut đã phân bit đi x gia ngi Vit Nam và ngi nc ngoài, không
tính đn gia cnh ca NNT, điu này đã to ra s không công bng gia nhng NNT. Biu
thu sut có 4 mc thu sut, mc thu sut thp nht là 10% và mc thu sut cao nht là
40%, khong cách gia các bc thu sut là 10%.
1.6 Công tác qun lý thu thu TNC  Long An:
1.6.1 Qun lý thu thu:
- Do ngun thu thu TNC chim t trng thp so vi các ngun thu khác  đa phng
nên vic qun lý thu thu TNC t tin lng tin công trong giai đon này ít đc Cc thu
quan tâm. Các t chc chi tr cha đc cp mã s thu (MST), trong khi cá nhân chu
thu vn cha đc cp MST rng rãi vì không có quy đnh ràng buc đ ngi np thu
đng ký cp MST, đn nm 2008 Cc thu tnh Long An đã cp đc 2.612 MST, ch bng
32% s cá nhân chu thu (Ph lc 6); ngoài ra, công tác tuyên truyn h tr cha đc
quan tâm nên s lng DN không thc hin kê khai np thu hàng tháng mà ch thc hin
quyt toán nm chim 16% vào nm 2008, t l các DN quyt toán thiu chim t trng rt
cao trên 75% (Ph lc 7), cha hin đi hóa trong công tác qun lý thu thu. Qua kt qu
quyt toán thu cho thy, Cc thu tnh Long An cha qun lý cht ch vic kê khai np


12

thu ca DN, không đôn đc các DN kê khai np thu hàng tháng kp thi và đy đ vào
ngân sách nhà nc, đã đ cho DN chim dng tin ngân sách nhà nc.
- Phng pháp thu thu: Thu TNC t tin lng tin công áp dng phng pháp thu
khu tr ti ngun, các đn v chi tr thu nhp có ngha v khu tr tin thu TNC đ np
vào ngân sách Nhà nc trc khi chi tr thu nhp cho cá nhân và t chc chi tr thu nhp

s đc hng thù lao theo t l % s thu thu đc và np vào ngân sách
11
.
1.6.2 S thu thu:
- Kt qu thu ngân sách t nm 2004 - 2008:
Bng 1.1: Tc đ tng s thu theo tng lnh vc trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2008.

S thu (t đng) Tc đ tng (%)
ST
T
Ch tiêu
2004 2005 2006 2007 2008
2005
so
2004
2006
so
2005
2007
so
2006
2008
so
2007
Tc đ
tng
bq
1 Thu GTGT 323,67 341,50 431,08 562,34 689,69 6% 26% 30% 23% 21%
2 Thu TNDN 165,24 157,31 175,99 283,47 556,14 -5% 12% 61% 96% 41%

3 Thu TTB 171,98 213,53 208,85 221,72 259,35 24% -2% 6% 17% 11%
4 Thu TNC 34,38 44,64 46,22 66,41 94,94 30% 4% 44% 43% 30%
5
Các khon thu liên
quan đt đai
177,59 310,99 421,54 581,34 648,59 75% 36% 38% 12% 40%
6 PLP và thu môn bài 68,89 75,03 85,94 163,06 133,54 9% 15% 90% -18% 24%
7 Khác 60,63 33,31 52,95 5,51 7,56 -45% 59% -90% 37% -10%
Tng s thu 1.002,37 1.176,31 1.422,57 1.883,85 2.389,80 17% 21% 32% 27% 24%

Ngun: Tng hp t báo cáo ngun thu trên đa bàn tnh Long An t nm 2004 - 2008
















11
B Tài chính (2004), đim 2, mc IV Thông t s 81/2004/TT-BTC, đã trích dn.

13

Hình v 1.1: Tc đ tng s thu theo tng lnh vc trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 - 2008



Ngun: Biu đ đc v t bng 1.1

Bng 1.1 cho thy tng s thu ni đa trên đa bàn tnh Long An đã tng lên hàng nm,
tc đ tng bình quân giai đon này là 24%/nm, trong đó mt s khon thu có tc đ tng
trng cao nh thu TNDN 41%/nm, các khon thu liên quan đn đt đai 40%/nm, thu
TNC 30%/nm, thu GTGT 21%/nm. Nh vy tc đ tng ca thu TNC cao hn tc đ
tng ca tng ngun thu.
- C cu ngun thu ngân sách trên đa bàn tnh Long An:
Hình v 1.2: C cu ngun thu ngân sách ni đa trên đa bàn tnh Long An t nm
2004 – 2008.

Ngun: Biu đ đc v t Ph lc 8.



14

Thu TNC trong 5 nm qua chim khong 3 - 4% tng ngun thu thu ni đa, t l
này là rt thp so vi các ngun thu khác nh thu GTGT chim khong 30%, thu TNDN
chim khong 20%, các khon thu liên quan đn đt đai chim khong 27%.

- Chi tit s thu thu TNC:
Bng 1.2: Chi tit s thu thu TNC t nm 2004 - 2008.

S thu (t đng) Tc đ tng
Ch tiêu
2004 2005 2006 2007 2008
2005
so
2004
2006
so
2005
2007
so
2006
2008
so
2007
Tc
đ
tng
bq
Thu TNC 34,38 44,64 46,22 66,41 94,94 30% 4% 44% 43% 30%
Thu TNC t TLTC 12,27 13,24 16,50 33,71 71,87 8% 25% 104% 113% 62%
Thu nhp khác 22,11 31,39 29,72 32,70 23,07 42% -5% 10% -29% 4%

Ngun: Cc thu tnh Long An (2004 – 2010), Báo cáo chi tit các khon thu thu TNC.


Hình v 1.3: Tc đ tng s thu thu TNC trên đa bàn tnh Long An t nm

2004 – 2008.



Ngun: Biu đ đc v t bng 1.2

Bng 1.2 cho thy thu TNC t tin lng tin công ngày càng chim t trng cao
trong tng s thu thu TNC, nm 2008 là 76% và có tc đ tng rt cao, bình quân 5 nm
qua là 62%/nm cao hn tc đ tng ca thu TNC là 30%/nm, và sau 5 nm thì tc đ
tng gp 6 ln. Nh vy, ngun thu thu TNC t tin lng tin công s có xu hng ngày
càng tng, góp phn tng ngun thu trên đa bàn tnh Long An, ci thin dn c cu ngun
thu theo hng tng dn ngun thu thu trc thu và gim dn ngun thu thu gián thu.