BăGIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM
BOUNTHAVONGXIN KEOTAPHET
GII PHÁP PHÁT TRIN
NGẨNH DU LCH TNH CHM PA SC
N NM 2015
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2011
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM
BOUNTHAVONGXIN KEOTAPHET
GII PHÁP PHÁT TRINNGẨNH DU LCH
TNH CHM PA SC N NM 2015
Chuyên ngƠnh: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGIăHNGăDNăKHOAăHC:
PGS.TS. NG TH THANH PHNG
TP. H Chí Minh – Nm 2011
MC LC
LI M U 1
CHNG 1 TNG QUAN V DU LCH TNH CHM PA SC 3
1.1 V TRÍ, VAI TRÒ CA DU LCH TNH CHM PA SC, TRONG S
PHÁT TRIN KINH T. 3
1.1.1V trí 3
1.1.2 V trí, vai trò ca du lch tnhăChmăpaăsc, trong s phát trin kinh t
Min Nam 4
1.1.3 Mc tiêu phát trin ngành 7
1.2. IU KIN T NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN DU LCH 9
1.2.1. iu kin t nhiên 9
1.2.1.1 . V trí đa lý: 9
1.2.1.2. Khí hu: 10
1.2.1.3. Tình hình đt đai 10
1.2.2. Tài nguyên du lchănhơnăvnăTnhăChmăpaăsc 11
1.2.3. Tình hình kinh t - xã hi 18
1.2.3.1. V kinh t 18
1.2.3.2. Dân s và dân tc 21
1.2.4. H thngăcăs h tng phc v du lch 22
1.2.4.1. C s h tng k thut 22
1.2.4.2. C s h tng xã hi 23
1.3. CÁC YU T NH HNG N S PHÁT TRIN NGÀNH
DULCHầầầầầầầầầầầầầ.ầầầầầầầầầầầầ 24
1.3.1. Các yu t bên ngoàiầ ầầầầầầầầầầầầầầ 24
1.3.2. Yu t bên trongầầầầầầầầầầầầầầầầầầ 26
1.4.KINH NGHIM PHÁT TRIN DU LCH CA MT S NC
TRONGăKHUăVCầầầầầ ầầầầầầầầầầầầ.ầầầ.27
1.5.NHNG BÀI HC KINH NGHIM RÚT RA C T VIC
PHÁT TRIN DU LCH CA CÁC NC TRONG KHU VCầầ.29
Tóm ttăchngă1ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ 30
CHNG 2 THC TRNG PHÁT TRIN DU LCH TNH CHM PA SC
N NM 2010 31
2.1. V THC HIN CÁC CH TIÊU PHÁT TRIN DU LCH CH YU 31
2.1.1. Khách du lch 31
2.1.1.1 Khách du lch quc t: 33
2.1.1.2 Khách du lch ni đa: 35
2.1.2. Doanh thu các ngành du lchăvƠăcăcu GDP các ngành kinh t Chmă
Pa Sc. 36
2.1.2.1. Doanh thu du lch ca tnh Chm Pa Sc nm 2002-2010. 36
2.1.2.2. C cu GDP theo các ngành kinh t trong tnh 38
2.1.3ăCăs vt cht k thut phc v du lch 39
2.1.3.1 C s lu trú 39
2.1.3.2 khu du lch, khu vui chi gii trí 40
2.1.4ăLaoăđng ngành du lch 40
2.2 KHAI THÁC TÀI NGUYÊN DU LCH PHÁT TRIN LOI HÌNH SN
PHM DU LCH 42
2.2.1 Khai thác tài nguyên du lch 43
2.2.2 Phát trin loi hình và sn phm du lch 44
2.3 V U T PHÁT TRIN DU LCH 46
2.3.1ăThuăhútăđuătăduălch 46
2.3.2ăuătătrongălnhăvc h tng du lch 46
2.3.3ăuătăphátătrinăcăs vt cht k thut 47
2.4. T CHC KINH DOANH DU LCH 48
2.5. XÚC TIN, QUNG BÁ DU LCH 50
2.6. ẨO TO NGUN NHÂN LC 51
2.7. QUN Lụ NHẨ NC V DU LCH VẨ C CH CHÍNH SÁCH PHÁT
TRIN DU LCH 52
2.8. ÁNH GIÁ CHUNG 55
2.8.1. Nhng thành tuăđtăđc 55
2.8.2 Nhng tn ti, hn ch 56
2.8.3. Nguyên nhân tn ti 57
Tóm ttăchngă2 59
CHNG 3 GII PHÁP PHÁT TRIN DU LCH TNH CHM PA SC
N NM 2015 60
3.1. NH HNG PHÁT TRIN DU LCH TNH 60
3.1.1.Nhngăcăhi và thun li 60
3.1.1.1.Trên bình din quc t. 60
3.1.1.2.Trong nc 60
3.1.1.3. Trong tnh 61
3.1.2. NhngăkhóăkhnăvƠătháchăthc 62
3.2.QUAN IM MC TIÊU PHÁT TRIN DU LCH TNH CHM PA SC
N NAM 2015 63
3.2.1ăCácăquanăđim phát trin 63
3.2.1.1Mc tiêu chung 64
3.2.1.2Mc tiêu c th 65
3.2.1.3Các ch tiêu c th 66
3.3 CÁC GII PHÁP PHÁT TRIN DU LCH TNH CHM PA SC N
NM 2015 68
3.3.1 Mt s gii pháp bo v tƠiănguyênăvƠămôiătrng du lch 68
3.3.1.1 Nhóm gii pháp v c ch chính sách: 68
3.3.1.2 Nhóm gii pháp v quy hoc, k hoch: 69
3.3.1.3 Nhóm gii pháp v t chc qun lý: 69
3.3.1.4 Nhóm gii pháp v môi trng: 70
3.3.1.5 Nhóm gii pháp v liên kt vi cng đng đa phng. 70
3.3.1.6 Nhóm gii pháp v tuyên truyn qung cáo 71
3.3.1.7 Nhóm gii pháp v đào to, giáo dc môi trng 72
3.3.1.8 Nhóm gii pháp v áp dng các tin b khoa hc k thut. 73
3.3.2.ăaădng hóa và nâng cao chtălng sn phm du lch 73
3.3.3.ăTngăcg công tác tuyên truyn, xúc tin qung bá v du lch và m rng
tim kim th trng 75
3.3.3.1 Tng cng công tác tuyên truyn, xúc tin qung bá du lch tnh
Chm Pa Sc. 75
3.3.3.2 xây dng các chin lc v sn phm và th trng đ m rng và
tìm kim th trng 75
3.3.4ăƠoăto ngun nhân lc,ănơngăcaoătrìnhăđ qun lý và nghim v du lch
cho cán b vƠălaoăđng trong ngành du lch 77
3.3.5 GiiăphápăđuătăvƠăthuăhútăvnăđuăt 78
3.3.5.1. Tp trung đu t t ngun vn ngân sách Nhà nc 78
3.3.5.2 Thc hin xã hi hóa phát trin du lch 78
3.3.5.3 Có chính sách, gii pháp to và s dng vn phát trin du lch. 78
3.3.6. Nâng cao hiu qu qunălỦănhƠănc; hoàn thinăcăch, chính sách phát
trin du lch và t chc sp xp các doanh nghip 79
Tóm ttăchngă3 80
KT LUN VÀ KIN NGH 81
KT LUN 81
KIN NGH 82
1
LI M U
1. Lý do chn đ tài:
Ngày nay vi s phát trin ca khoa hc k thut,ăđi vi vic phát
trin du lch là mtăhng quan trng trong tin trình phát trin kinh t - xã
hi caănc Cng hòa Dân ch Nhân dân Lào nói chung và tnh ChmăPaă
Sc nói riêng. Ngành Du lchăđƣăto ra hàng ngàn vic làm cho xã hi và góp
phn vào vicăthúcăđy s tngătrng kinh t, m rng miăgiaoăluăhp tác
quc t, lƠmătngăs hiu bit, thân thin và qung bá nnăvnăhóaăcaăđt
nc.
Tnh ChmăPaăSc là mt tnh có tài nguyên du lchăđaădng,ăniăđơyă
cònă luăli di snăvnăhóaăvôăcùngă phongăphú.ă Bênăcnhăđóă minăđt này
đcă thiênă nhiênă uă đƣiă to nên nhiu danh lam thng cnh ni ting hòa
quyn vi qun th di tích lch s vnăhóaăđƣălƠmăchoătnh ChmăPaăSc thêm
quynăr.ăLƠămt Tnh có nhiu timănngăphátătrin du lch vi ngun tài
nguyên du lchăphongăphú,ăđaădng, đây lƠăđiu kin ttăđ phát trin kinh t
du lch,ăđaăduălch thành kinh t miănhn. Th nhng,ăthc t li cho thy,
du lch ChmăPaăSc chaăcó khi scăđángăk tngăxng vi timănngăvn
có,ăthngăhiu du lch ChmăPaăSc đangădn mai mt.
Vic tìm ra mt h thng các gii pháp cho phát trin du lch ChmăPaă
Sc là mt yêu cu cp bách nhmănơngăcaoănngălc cnhătranhăđ tn ti và
phát trin, tn dng mi timănngăsnăcóăđaăduălch ChmăPaăSc tngă
xng vi v trí là trung tâm du lch quan trng Min Nam ca quc gia.
Vì vy, tôi chnăđ tài: ắ Gii pháp phát trin ngành du lch tnh
Chm Pa Sc đn nm 2015 ” làm lunăvnăcaoăhc.
2. Mc tiêu vƠ phng pháp nghiên cu:
2.1. Mc tiêu nghiên cu:
2
ánhăgiáăthc trng kinh doanh du lch tnhăChmăPaăSc: ch ra nhng
hn ch và nguyên nhân ca thc trng phát trin du lch,ăđánhăgiáănhng
thun liă vƠăkhóă khnă trongăphátătrin du lch tnhă ChmăPaă Scă đnă nmă
2015;ăvƠăđ xut các gii pháp phát trin du lch tnhăChmăPaăScăđnănmă
2015.
2.2. i ỏng, phm vi nghiên cu:
- iătng nghiên cu: Ngành du lch tnhăChmăpaăsc.
- Phm vi nghiên cu: Thc trng hotăđng ngành du lch tnh Chmă
Pa Sc t nmă2006 đn 2010.
2.3. Phng ịháị nghiên Ếu:
Trong quá trình thc hinăđ tài, chúng tôi s dng cácăphngăphápă
nghiên cuănh:ăphngăphápăduyăvt bin chng, duy vt lch s,ăphngă
phápăsoăsánhăđi chiu,ăphngăphápăthng kê, phân tích, tng hp,ầ
2.4. Kt cu lun vn:
Tên ca lunăvnă“Gii pháp phát trin ngành du lch tnh ChmăPaăSc
đnănmă2015”.ăNgoƠiăli m đu, kt lun và các ph lc, danh mc, tài liu
tham kho, lunăvnăđcătrìnhăbƠyătrongă3ăchngănh:
Chngă1:ăTNG QUAN V DU LCH TNH CHM PA SC
Chngă2:ăTHC TRANG PHÁT TRIN DU LCH TNH CHM
PA SC N NM 2010
Chngă3:ăGII PHÁP PHÁT TRIN DU LCH TNH CHM PA
SC N NM 2015
3
CHNG 1
TNG QUAN V DU LCH TNH CHM PA SC
1.1. V TRÍ, VAI TRÒ CA DU LCH TNH CHM PA SC,
TRONG S PHÁT TRIN KINH T.
1.1.1. V trí
Tnh ChmăPaăSc đa hình rt phong phú v thiên nhiên và v mtăvnă
hóa, đc th hin bn hƠnhăchánhăđtăđaiănc Cng Hòa Dân Ch Nhân
Dân Lào. Tnh ChmăPaăSc v trí cc Nam ca đt nc có biên gii giáp
vi nhiu tnh và các qucăgiaănh:ăphía Bc và ông Bc giáp vi tnh Sa
LaVan,ăphíaăông giáp vi tnhăXêăkongăvƠăAtap,ăphíaăNamăgiápăvi Vngă
quc CamPuChia, phía Tây giáp vi Vngăquc Thái Lan. Tnh ChmăPaă
Sc là tnh ln th 3 caănc có dân s hnă6ătrmăngƠnăngi. có din tích
chim 15.410 km2. V tríăđa lý chia thành 2 khu vc thiên nhiên rõ rtănh:ă
khu vcăđng bng và khu vc cao nguyên.
Tnh ChmăPaăSc là trung tâm quan h v mt kinh t đi vi 4 tnh
min Nam ca CHDCND Lào và còn có vai trò ch đo v mt kinh t. ngoài
ra tnh ChmăPaăSc cònălƠătrungătơmăvnăhóaăch yu ca đt nc, có v trí
đa lý phong phú v mt thiên nhiên và di tích lch s. Tnh ChmăPaăSc là
niăcóănhiu di tích c truynăvƠă lƠăniăcóănhiu danh lam thng cnh ni
ting Lào. C th là thácănc Ly phí,ăKhonpapheng,ăxemăcăcu cng thi
k pháp Hóa kon – Donđt, xem cá mp, cá phù h ( Bo h ) v thiên
nhiênădiăMêăKông,ădi Lyphí, VânKham vùng Huyn khng.
Thác Phásuam, huyn Ba – chiêng – ch – ln – súc, Thác Tatphan, có
váchăđáăcao, xung quanh là rng rm thuc huyn Pak xong, rng Bolivên,
4
tham quan các công trình kin trúc chùa c huyn Pakse, và tham quan chùa
đnhănúiăăXaău huyn Phon Thông.
Khu di tích c ni bt là đin Vat Phu, xem huyn c xa,ăTh đôăSêt
tháăpùălăthuc huynăChmăPaăSc, núi ASá và hàng đngăđáăc tích thuc
huynăPthumphon,ătháp sámphang, tháp nhƠăđá có chm tr k công thuc
huyn Sú ku ma.
L hi gm có hiăđua thuyn dòngăXêăôn huyn Paksê, l hi hang
đngănhƠăđáăhuyn Pathumphon.
c sn lƠă cơyă nă qu không có hóa hc huyn Pak xong, huyn
Bachiêng,ăGƠănng,ăCmălam,ăCanh gà vi trng kinăđ trong l hiăVtă
Phu, cáătiă thácănc Khonpapheng huyn Khng, các cô gái Lào mc váy
quƠngăkhnăcóăhoaătay tát hp thi trang hin nay.
1.1.2. V trí, vai trò ca du lch tnh Chm ịa sc, trong s phát trin
kinh t Min Nam.
Ngành du lch có vai trò quan trng trong vic phát trin kinh t quc
gia: là ngành góp phn quan trng trong vic chuyn dchăcăcu kinh t, có
tácăđng tích cc vào vicălƠmătngăthuănhp quc dân thông qua vic thu
ngoi t,ăđóngăvai trò to ln trong vic cân bng cán cân thanh toán quc t.
Nuăchúngătaăsoăsánhăcăcu ngành trong GDP ca mt s quc gia tiêu biu
chúng ta có th thy rõ quc gia nào có tc đ phát trin du lch càng cao thì
t trng giá tr các ngành nông nghip, công nghip càng gim dn. i vi
ngành du lch chính phn tiêu dùng ca khách du lch là giá tr đóngăgópăchoă
nên kinh t trc tiên là giá tr tiêu dùng ca khách du lch, th 2 là giá tr thu
đc t các dch v khách sn,ănhƠăhƠng,ăcácăkhuăvuiăchiăgii trí, th 3 là các
giá tr thuăđc t vic vn chuyn kháchăđnăcácăđaăđim du lch.
5
Khi du khách chi tiêu cho ngành du lch caănc s ti thì giá tr chi
tiêuăđóăđc coi là giá tr nhp khu,ăngc li nhng dch v mtănc cung
cp cho du khách t các qucăgiaăkhácăđnăthmăđc coi là giá tr xut khu.
T nhng khái nimă trên,ă ngi ta thngă kêă vƠă tínhă toánă đc mc
đóngăgópăca ngành du lch vào GDP ca mt quc gia rt to ln.
Ngành du lchăđi vi vic phát trinăcácălnhăvc kinh t: V mt lý
lunăcngănhăthc tin, gia du lch và các ngành kinh t khác có mi quan
h bin chng, h tr lnănhauănhngăvnămangătínhăđc lpătngăđi ca
nó. Các ngành kinh t khác phát trin to tinăđ quan trng cho ngành du lch
vƠăngc li du lch phát trin s lƠăđònăby, là ngòi n kéo các ngành khác
phát trin theo.
Du lchăđi vi các ngành ngh sn xut - xut khu: Trong quá trình
sn xutăđƣăto ra khiălng hàng hóa ln, th trng niăđa không th tiêu
th ht sn phm, vic xut khu li gpăkhóăkhnădoăvnăđ cnh tranh và
bo h mu dchănênăngiătaăđangătìmăphngăcáchăđ gii quyt. Mt trong
nhng liăraăđóălƠăxut khu ti ch bng vic m ca du lch, thu hút nhiu
khách quc t đnăthmălƠămt trong nhngăphngăthcăđ xut khu hàng
hóa, m rng th trng tiêu th bng các ca hàng min thu ti sân bay, ca
khu,ătrungătơmăthngămi.
Du lch viăđuăt:ăđ phát trin kinh t nói chung và du lch nói riêng
các quc gia cn có nhiu vnăđ xây dng h tngăcăs nhăh thng giao
thông, thông tin liên lc,ă vƠă că s vt cht chuyên ngành cho du lchă nhă
khách sn, nhà hàng, khuăvuiăchi Cácăquc gia kém phát trin hu htăđu
thiu c v vn ln cht xám; vì vy vic kêu gi thu hút vnăđuătăt nc
ngoƠiăđ xây dngăcăs h tng cho nn kinh t,ăđng thi xây dngăăcăs
vt cht cho ngành du lch là cn thit và thích hp cho c haiăbên;ăđc bit là
6
thu hút các tpăđoƠnăduălch, khách sn xuyên quc gia trên th giiăđuătă
vào ngành du lch.
Du lch vi giao thông vn ti: Gia giao thông vn ti và du lch có
mi quan h cht ch tácăđng h tngăln nhau. Vi khiălng khng l
khách du lch quc t và du lch niăđaăđiăli trên th giiăhƠngănm đƣăđemă
li nhiu t ôlaăthuănhp cho các công ty cung ng du lch, cho các hãng vn
ti hàng không - đng bin và ttănhiênătngăc ngun thu cho ngân sách
các quc gia. Giao thông vn ti phát trin ttăđƣătr thƠnhăđng lcăthúcăđy
ngiăđiăduălch nhiuăhn.ăChúngătaăcóăth thyăđc trên th gii nhng
quc gia hoc lãnh th nào có mngăliăcăs h tng giao thông hoàn chnh
hinăđi, nhngăphngătin vn ti tiên tin thì đóăngƠnhăduălch phát trin
mnh.
Du lch vi vin thông - tin hc: Ngày nay, vinăthôngălƠăngƠnhăcăs
h tng vô cùng quan trng ca nn kinh t.ăi viăduăkhách,ăđc bit là du
khách t cácănc công nghip hóa, dch v vin thông cnănhăkhôngăkhíăđi
vi cuc sng nên vin thông là dch v tin ích không th thiuăđc trong
quá trình tham quan du lch.ăi viăđnăv cung ng du lch, vin thông còn
lƠăphngătin cn thit trong vic t chc, qun lý, kinh doanh và thc hin
chngătrìnhăduălch.ăTrênăgócăđ vămô,ăvin thông phát trinăđƣăthúcăđy
mi quan h giao thngăgia các quc gia, toămôiătrng thun liăđ thu
hútăđuătăquc t, làm cho các cngăđngăxaăxôiăđc xích li gn nhau và
thúcăđy cho ngành du lch phát trin.
Vi công ngh th thông minh và mngăli Internet toàn cu gi đơyă
du khách và các nhà cung ng dch v du lchănh:ăhƣngăl hành, khách sn,
hãng hàng không có th liên h vi nhau trc tip tnănhƠăđ gii quyt mi
vnăđ cho chuynăđiă(đt phòng khách sn, mua vé máy bay ).
7
Du lch và các ngành ngh khác:ăi vi thu, ngày nay du lch là
mt trong nhng ngành ch lcăđemăli ngun thu quan trng cho ngân sách
ca các quc gia. Ngành du lchăđóngăgópăvƠoăngơnăsáchăquc gia thông qua
thu giánăthuăđánhătrênăngi tiêu dùng, thu thu nhp doanh nghip và thu
thu nhp cá nhân. Gia ngành du lch và thu có mi quan h tácăđng qua
li, thu sut cao hay thpătácăđngăngayăđn hotăđng kinh doanh ca ngành
du lch. NuănhƠănc có chính sách thu khôngăthíchăđángăđi vi ngành du
lch s khuyn khích du khách tìm kim nhngăđimăđn khácăđ điăduălch.
Du lch và các ngành Hi quan, Công an, Ngoiăgiaoăcngăcóămi quan h vô
cùng khng khít. Chính nhân viên ca nhng ngành này là nhngăngi mà
du khách tipăxúcătrc tiên hocăsauăcùngăkhiăđiăđn tham quan mt quc gia
khác.ă thu hút du khách, nătngăbanăđuăđóngăvaiătròăvôăcùngăquanătrng
lƠătháiăđ,ăcáchăđi x ca cán b viên chc trong quá trình xin duyt th tc
xut - nhp cnh, khai báo th tc hi quan các ca khu s to lp hình nh
banăđu khó quên trong lòng du khách.
Trên đa bàn tnh ChmăPaăSc nói riêng có xu th ci tin rt mnh các
mi quan h gia các yu t ngành du lch,ăđ thc hin đnhăhng phát trin
ngành du lch góp phn vào tngătrng kinh t, thu thút khách du lch, tngă
ngun thu ngoi t, ví d lch tnh ChmăPaăSc gi vai trò ht sc quan trng
đi vi s phát trin ca du lch Lào.
1.1.3. Mc tiêu phát trin ngành
Trong bi cnhăđtănc mi m rng ca, du lch tr thành mt ngành
kinh t non tr vƠăđangătngăbc khngăđnh v trí quan trng trong s phát
trin kinh t - xã hi caănc.
Trong chinălc phát trin du lch tnh ChmăPaăSc đƣăđ xut 4 quan
đim phát trin cóătínhăđt phá cho ngành du lch ca tnh, bao gm:
8
- Chinălc phát trin du lch phi phù hp vi chinălc,ăđng li
phát trin kinh t - xã hi caăngăvƠăNhƠănc;
- Cn đƠo toăđ nâng cao trìnhăđ hiu bit v ngành kinh t du lch
cho nhân viên trong ngành;
- Cn phi hp và mi ngun lc, mi ngành cùng h tr cho phát trin
du lch,ăđy mnh phát trin du lch niăđa và song song vi vic m rng,
giaătngăngun khách quc t;
- Phát trin du lch cn có s hp tác t cngăđngăngi dân trong khu
vc du lch,ăădoăđóăcn có bin pháp nâng cao dân trí và nhn thc ca cng
đng.
Thc t phát trin du lch tnh ChmăPaăSc trongăgiaiăđonăđnănmă
2010 cho thyă cácă quanăđim và mc tiêu trên là phù hp vi ch trngă
chính sách phát trin kinh t - xã hi nói chung và du lch nói riêng caăng
vƠăNhƠănc trong thi k hin nay, phù hp viăquanăđim phát trin kinh t
- xã hi tnh ChmăPaăSc trong nhngănmăcui th k XXăvƠăđu th k
XXI, phn ánh tinh thn ca Ngh quyt Tnh y, góp phnăđaăduălch Chmă
Pa Sc đtăđc nhng thành tuăđángăkhíchăl v kinh t,ăvnăhóaăvƠăxƣăhi.
C th là góp phnănơngăcaoăđi sng vt cht ca nhơnădơn,ătngăcngăcăs
vt cht cho Tnh,ănơngăcaoătrìnhăđ dân trí và nhn thc cngăđngăđi vi
du lch, giáo dc ý thc bo v tƠiănguyênăvƠămôiătrngăquaăđóăkh nngă
cnh tranh ca ngành du lchăcngănhăca tng doanh nghip du lch tng
bcăđc nâng lên, hình nh ttăđp v ChmăPaăSc ngày càng có nătng
sâu scăđi vi du khách.
c bit sau khi Hi ngh Trungăngăng ln th IX,ăđƣ đcăđnh
hngăđnănmă2015ălà nâng cao hiu qu hotăđng ca các ngành kinh t
v mi mt, tngătc đ phát trin kinh t - xã hi, phù hp viăphngăhng
9
phát trin kinh t - xã hi, đnănmă2020, s đt phá xóaăđói gim nghèo đ
tr thƠnhăncăđangăphátătrin.
Sauăkhiăđnhăhng phát trin kinh t dch v - du lchăgiaiăđon 2005 -
2010 ca TnhăChmăpaăsc, ngành du lch ca Tnhăđƣăphátăhuyătng hp
mi ngun lc, mi ngành nghầphát trin tngăbc th hinăđc vai trò
ca mt ngành kinh t tng hp có tính liên ngành liên vùng và có tính xã hi
hóa cao, thc s tr thành mt b phn quan trng ca du lch tnh ChmăPaă
Sc nói riêng và min nam Lào nói chung.
1.2. IU KIN T NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN DU LCH
1.2.1. iu kin t nhiên
1.2.1.1.V trí đa lý:
Tnh ChmăPaăSc nm phía Nam ca CHDCDN Lào din tích
đngăvătuyn th 13•
c
55’(phút)-16•
c
22’(phút)ăBc và đng kính tuyn th
105•
c
13’ăvƠă106•
c
55’ăông.
Tnh ChmăPaăSc có din tích 15.410.500 ha và có biên gii giáp vi
tnhăvƠăcácănc láng gingănh:
Phía Bc giáp vi tnh Salavan dài 140 km
Phía Nam giáp vi tnh Xiêng Tanh Vngăquc Campuchia dài 135
km
Phái Tây giáp vi tnh Xê Kong – AtăTaăPădƠiă180ăkm
Phía ôngăgiápăvi tnh U Bôn Vngăquc Thái Lan dài 233 km
Tnh ChmăPaăSc chia thành 2 khu vc phát trin,ăvùngăđng bng
chim 74% vùng núi chim 26% và có sông Mê Kông chy qua chia thành 2
khu vc phía ôngă5ăhuyn, phía Tây có 4 huyn và có mt huyn trong nm
phíaătơyănhngăvn thuc quan lý hành chính caăphíaăđông.
10
Vùngăôngăbng: là vùng phù hp vi vic trngălúaăcácăcơyălngă
thcăvƠăchnănuôi,ăcóădin tích tt c 1.134.500 ha, cao 75-120 m. khí hu có
tính chtăkhôănhngămùaămaăthìăm t, nhităđ trung bình 27•c s lng
ncămaătrungăbìnhă2279ămm/nm.
Vùng núi có din tích 406500 ha có chiu cao 400-1284 m, nhităđ
trung bình 20 - 21•
c
, s lngăncămaă3500ămm/nm,ăm áp 80%.
Tnh ChmăPaăSc có v trí rt qun trong, nó có s nhăhng to ln
đn vic phát trin kinh t - xã hi nói chung và du lch nói riêng.
1.2.1.2.Khí hu:
ChmăPaăSc là khí hu nhităđiăcóă2ămùaănhămùaăđôngă(t tháng 10
đn tháng 6) và mùa hè (t thángă7ăđn cui tháng 9). Do v trí ca tnh chia
thành hai vùng nên khí huăhaiăvùngă khácănhauănh:ăVùngăcaoănguyênăcóă
nhităđ trungăbìnhă20˚
c
- 21˚
c
, nóng nht trong tháng 4 và lnh nht trong
thángă1.ă Lngămaătrungăbìnhăcaănmăbinăđi t 3,000 mm
3
đn 4,000
mm
3
cóăđ mă80%.ăVùngăđng bng có nhităđ 27
˚C
, nóng nht trong tháng
4 - 5 và lnh nhtătrongăthángă1.ăLngămaătrungăbìnhătrongănmălƠă2,279ă
mm3.ăDoă điu kin khí huănhă vy,ăă lng khách du lchăđn tham quan
ChmăPa Sc nhiu nhtătrongămùaăđôngăvìămùaănƠyăcóăđiu kinăđiăli rt
thun li cho khách du lch.
1.2.1.3.Tình hình đt đai:
Th mnh ca tnh, ngoài truyn thng cn cù caăngi dân, còn có tài
nguyên phong phú và h tngăcăs kinh t - xã hiătngăđi phát trin.
1.2.1.4. Tài nguyên đt:
Tnh có din tích 15.415.000 ha.ăTrongăđóăđt sn xut có 567.000 ha
bng 37%. din tích toàn b đnănayăđƣăs dng 145.97 ha bng 26% ca din
tích sn xută đc. s dng vào trng trt 139.986 ha,ă trongă đóă cơyă lúaă
11
87.663ha; trng cà phê 29.142ha; trng cây công nghip 17.954 ha; cây kinh
t 6.998 ha s dngăchoăchnănuôiăvƠăxây dngăcăs h tng. Phn din tích
còn li là ry, bãi c tranh, lau lách, din tích b hoang.
1.2.1.5. Tài nguyên rng:
Trong toàn tnh có 895.500 ha rng, chim 58% din tích ca tnh trong
đóărng nguyên sinh Quc gia 3 khu vc có din tích 88.950 ha; Rng bo h
có có 4 khu vc có din tích 169.300 ha; Rng sn xut din tích có 1120.800
ha; Rng đƣăci to có din tích 120.000 ha; Rng kit có din tích 67.760 ha;
Rng trng mi có din tích 6.998 ha và rng khác có 19.981 ha.
1.2.1.6. Tài nguyên nc:
Tnh ChmăPaăSc có nhiu sông sui, cóăncăquanhănmănhă:ăXêă
đôn,ăsui Bng Liêng, sui Tô M, sông Mê Kông chy dc t Bcăđn Nam
dài hnă200ăkm,ădơnăcăsinhăsng dc hai bên b sông gm có 8 huynăđng
bng da vào dòng sôngănƠyăđ lƠmăn,ăsinhăsngăquanhănm.
1.2.1.7. Tài nguyên khoáng sn:
Tnh ChmăPaăSc có loi khoáng snănh:
M mui có mtăđim ti huyn Pa – thum – phon.
M đtăsétăcóă2ăđim ti huyn Pa – thum – phon.
M đng cóă5ăđim, ti huyn Sú – khum – maă2ăđim; Huyn Chmă
Pa Sc có mtăđim; Huyn Phôn – thongă1ăđim và huyn Xa – na – sôm –
bun mt đim.
M Bô c xít có mtăđim ti huyn Pak – song.
M đáăPaă– Cô – ítă1ăđim ti huyn Pa – thum – phon.
M A Mê Tít có mt tiăMngăKhng.
M Than – bùnăăcóă2ăđim ti huyn Pa – thum – phon.
1.2.2. Tài nguyên du lẾh nhân vn Tnh Chm Pa Sc
12
Tnh ChmăPaăSc có ngun tài nguyên du lchăđaădng, phong phú và
đc sc, bao gm c tƠiănguyênăthiênănhiênăvƠănhơnăvn.
Mc dù din tích ca tnh không ln lmănhngătnh ChmăPaăSc cha
đng mt ngun tài nguyên du lchăvôăcùngăphongăphúănh:ăvùngă4.000ăđo
(niănƠyănm trong sông Mê Kông có nhiuăhònăđo gn nhau có 4.000 hòn
đo, vì vy gi khu vcănƠyălƠăvùngă4.000ăđo),ăđn Vat Phu thuc di snăvnă
hoá th gii, và nhng làng ngh vnăhoá khác.
Trongăđóăđc bit tnh ChmăPaăSc có di snăvnăhoáăth gii, đƣăđc
UNESCO công nhn là đn Vat Phu ChmăPaăSc,ăcóăniênăđi t th k 6ăđn
th k 14.ăơyălƠăcôngătrìnhăluăgi ngh thutăđcăđáoăduyănht Lào, có
scăthuăhútăcaoăđi vi loi hình du lch tham quan và tìm hiu nghiên cu
lch s .
S PHÂN B TÀI NGUYÊN DU LCH:
a hình ca tnh ChmăPaăSc có c đng bng và cao nguyên, còn có
sông Mê kông chy qua t Bcăđn Nam. Da vào quy hoch phát trin khu
du lch s du lchăChm pa sc,ăăđƣăchiaăcnh quan ra 4 nhóm du lch, 1 nhóm
là khu nm trong vùng cao nguyên và 3 nhóm nmă trongă khuă đng bng
ChmăPaăSc (Xem ph lc 2).
1.) Khu du lch cao nguyên Boraven: Huyn Pak song hay gi là
Dong Borlaven, có mc cao 1.500 m t mt bin. Là núi laăcăt ngƠnănmă
nênăcóăđtăđaiămƠuăm, khí hu mát m,ămaănng thun hòa. Cao nguyên
Boraven là mtăvùngălỦătngăđ trng các loi cây công nghipănhăcƠăphê,ă
chè, cao su, canh ki na và các loi cây có qu khác. Trên cao nguyên này có
nhiu khu rng rmăquanhănmăxanhătt,ăniăđơyăcóănhng loi thú rng min
NamăLƠo,ăđc bitălƠăhu,ănai.ăCaoănguyênănƠyăcònălƠăniătr nc và ngun
nc ca các sông nh nh:ăChmăpi, Bng Liêng Do v tríăđa lý ca khu
vcănƠyăđƣălƠmăchoăkhuăvc này tr thành khu du lch ni ting ca tnh v
13
vic ngh dng, tham quan trong nhiuăniă nh:ă núiă Thevada,ăthác Phan,
Thác Pha Suam, Thác Nhuong có th đi li trong ngày t trung tâm ca tnh
ti các khu du lch này.
2) Khu du lch Pakse: Khu du lch này gm 3 huyn ca tnhă nhă
huyn Pakse, huyn Phôn – thong và huyn Xa – na – sôm – bun.
Pakse là tnh l ca tnh và các trung tâm các nhóm du lch. Pakse là
huynăcăt xaăxa,ăln nht trong tnh,ăcóămôiătrng cnhăquanăđp. Pakse
chia thành hai phn do sông Xêăđônăchy qua và gp sông Mê Kông trung
tâm ca huyn. Có th nhìn thyănhăhìnhăch T,ăđu ch T là sông Mê Kông
chân ch T là sông Xêă đôn làm cho Pakse có qung cnhă đp trong môi
trng thun li caă cácăcă s h tng, ngôi chùa c ln, ngôi nhà c ca
Pháp.ăNgoƠiăra,ăcácăcăs dch v năung,ăluătr, dch v công ngh thông
tin, trung tâm kinh t thngămi phn ln là Pakse.
Phôn – thong có sông Mê Kông làm biên gii vi huyn Pakse và
Xanasomboun, có nhiu núi nh đc bit là núi Salau nm dài theo sông Mê
Kông đi din vi huyn Pakse. Núi Salau có lch s t lâu. Salau là tên gi
t mt truyn c tích ni ting ca Lào, trong chin tranh vi Pháp trên núi
nƠyălƠăniălƠmăsơnăbayănh caăPháp.ăCònăcóăngôiăchùaăc,ămi tìm ra, hin
nayăchùaănƠyăđangăđc xây dng li.ăKhiăđng ngôi chùa này chúng ta có
th ngm tt c các phong cnhăđp ca huyn Pakse. Còn bên b ca sông
Mê Kông đangăđc xây dng các khu Resort.
Xa – na – sôm – bun có v trí nm phía trái ca sông Mê Kông,ăđc
bitălƠăcóăvn qucăgiaăXiengthong.ăVn quc gia này có dãy núi cao do
theo b sông Mê Kông là núi Khong. Núi Khong là núi cao gm có các cây
xanh các loi. Trênăđnh núi này có mt ct đáăln t mtătrmăngƠnănmăquaă
có hình khác l so vi ctăđáăbìnhăthng, đc to t t nhiênăngi dân gi
là Hin Khong. Ngoài Hin Khong còn có nhiu ctăđáăkhácăcóăhìnhăconărùa, cái
14
nm và còn nhiu ctăđƣăcóăhìnhăl khác; đc bit còn có ctăđáăca dân tc
KhăMe, Do khu vc này nm v trí cao phù hp vi vic tham quan ngh
ngi,ăcm tri caăđoƠnăsinhăviênăthanhăniênăđ nghiên cu khoa hc, bui
chiu có th nhìn thy mt tri ln rõ rt là hình nhăđp tuyt vi cho du
khách.
3) Khu du lch Khng: Khu du lch này nm cc Nam ca tnh giáp
viăăVngăQuc Campuchia. Sông Mekong chyăquaăđƣălƠmăkhuăvc này có
nhiuăhònăđo ln nh (có ti bnăngƠnăhònăđo).ăTheoăngi Lào gi ch
nƠyălƠă"ăSiphandon"ăvùngă4.000ăăđo.ăo ln nhtălƠăđo Khng dài 24 km
rng 8 km s dân sinh sng khongă 10.000ă ngi.ă Cònă đoă Khonă vƠă đo
Deth,ă haiăđo này va là khu du lch sinh thái va là khu du lch lch s.
Trong thi chin tranh viăPhápăđ điăliăquaăhaiăđoănƠyăngiăPhápăđƣălƠmă
cu vƠăđng xe la,ăniăđơyăcngălƠăxuăth du lch hp dn ca du khách
ncăngoƠi.ăCáchăđo Khon khong my cây s xung phía Nam, ch giáp
viă Campuchiaă vngăsơuă ca sông Mê Kông là khu trú n ca cá heo Mê
Kông.
Do có nhiuăhònăđoăđƣălƠmăchoădòng chy ca sông Mê Kông hp qua
cácăhònăđáătr thành nhiuăthácănc.ăc bitălƠăthácăKhonphaphengăcóăđ
caoă15ăm,ălƠăthácănc ln nht ca nc CHDCDN Lào và trong khu vc
ôngăNamăÁ,ă thácă Somphamithă cóăđ caoă hnăthácă Khonphaphengănhngă
hpăhn.ăHaiăthácănƠyălƠ khu du lchăthuăhútăđc nhiu khách du lch.
4) Khu du lch Chm Pa Sc : ChmăPaăSc là tên gi ca huyn. Khu
du lch này bao gm ba huyn nm hai b ca sông Mê kong. Bên trái là
huynăPathoumphonă cóă vn quc gia Xepian, làng Phapho và làng Khiet
Ngong có ngh nuôi voi t xaăxa.ăNgƠyăxaăngiătaănuôiăvoiăđ cúng l cho
ôngăvuaănhngăbơyăgi ngiătaălƠmăphngătinăđaăduăkháchălênănúiăAsa,ă
mt di tích lch s. Bên phi ca sông Mê kong gm ba huyn có nhiu hòn
15
đo và rng,ăđc bitălƠăđo Deng có v tríăđp dài theo sông Mê Kông có th
nhìn cnh quan xung quanh rt tuyt vi. Hin nay đoăDengăđangătr thành
mt khu resort nătng ca du khách trong vic ngh dng và có th thy
đc cách sng caăngi dân trong khu vc này. Khi ngi phía Tây ca
đo Deng chúng ta nhìn thy mtănúiăcao,ăđnh cao nht ca núi này có hình
nhăbúiătócăcaăngiăHindo,ăbúiătócătheoăngi Lào gi là Kau Phom nên núi
này có tên là núi Kau.
Các di sn vn hoá phi vt th: Các di snăvnăhoáăphiăvt th bao
gm các loi hình ch yuănh:ăÂmănhc , l hi, ngh thut m thc Tnh
ChmăPaăSc là mtăvùngăđt có truyn thngăvnăhóaălơuăđi;ăđc bit là
lamsipandonăđóălƠăngh thut trình din dân gian rt phát trin, tnh ChmăPaă
Sc có hotăđng l hi rt phong phú.
Tri qua nhiu thi k nhiu vua chúa nhng din bin lch s vnăhoáă
nƠyăđc th hin qua các h thngădiătíchăvnăhoáăchoăđnăngƠyănayănh:ăVat
Phu, tháp Sampang, chùa Oumung, tháp Nang Ing, Núi Asa, Pha Nhay lang
Smekă (tng pht ln), toà nhà mt nghìn phòng (cung vua c caă vngă
quc Chmă paă sc) và các chùa. Mi làng có mt ngôi chùa c tnh có
khong 580 chùa ln nh có tên tuiăkhácănhau.ăHnăna Vat Phu miăđc
UNESCO công nhn là di snăvnăhoáăth gii ca quc gia vƠoănmă2001.
Cho nên ngành du lch ChmăPaăSc càng ngày càng có sc thu hút du khách
niăđa và quc t.
Bên cnh nhng di tích lch s vnăhoáăphongăphúăđaădng, tnh Chmă
Pa Sc còn có h thng boătƠng,ălƠngăvnăhoáăvƠăkhuăluănimănh:ăbo tàng
tnh ChmăPaăSc Pakse xây dngănmă1999,ăhin nay boătƠngăđƣătrngă
bày và gi gìn các vt c trc th k 20 và các hình nhăđu tranh trong mi
thi k khác nhau, Bo tàng Vat phu Chmăpaăsc, làng Saphai, làng dân tc
16
khu du lch Phasuam và các caăhƠngăbánăhƠngăluănim Pakse và các
khu du lch khác.
L hi và phong tc tp quán : Lào là mtă đtănc ca hi hè.
Quanhănmăt thángăgiêngăđn tháng chpăthángănƠoăcngăcóăhi hè, tt c
ngiă LƠoă nóiă chungă ngi Chmă Paă Sc nói riêng. L hi gi là "Bun".
Ting Lào Bun cònăcóănghaălƠăphúcăđc. Ngày Bun bao gm ngày tt c
truyn dân tc và c nhng ngày l hiălaoăđng sn xut, tôn giáo ln nh
khp miăniăcaăđtăncăcngănhă tnh. Bi vy, miănmă ChmăPaăSc
có rt nhiu ngày hi vi ni dung, hình thc khác nhau viămongăcăđc
s may mn trong cuc sng, nh năchaăm ông bà, mng chin thng đc
t chc khpăniătrênălƣnhăth ChmăPaăSc. Hu ht các l hi truyn thng
caăngi dân có tính chtătônăgiáo,ăvnăhoáăđc sc caămình.ăơyălƠădp ca
con ngi gia các cngăđngăgiaoălu,ătraoăđi tình cm,ăđoƠnăktăgiúpăđ
nhau, giúp miăngiăquênăđiănhng ni lo trong vicămuăsinhăthng ngày
đ hng ti viăthiênănhiênăvƠălòngăyêuăđtănc. Nhng l hi lnăđc t
chc khpăniătrênăđa bàn ChmăPaăSc theo Âm lchănh:ă
+ Tháng giêng: hi cúng các v thn linh, Các loi ma tà (Bun xng kh
chu khu cm)
+ Tháng hai: hi vía lúa (Bun khun khu), hi buc ch c tay con voi
làng Khietngong
+ Tháng ba: hi mngăngƠyăđcăđo ca Pht (Bun ma kha bu xa), l
hi Vat Phu ChmăPaăSc
+ăThángăt:ăhi Ba la mon (Bun ph vt)
+ăThángănm:ăhi Ttănmămi Loà (Bun pi may)
+ Tháng sáu: hi Phtăđn và hiăpháoăthngăthiênă(Bunăbng phay)
+ Tháng by: hi tngăônă(Bunăxmăh)
+ Tháng tám: hi vào chay (Bun khu phnăx)
17
+ Tháng chín: hi cúng các linh hn (Bun khu p đpăđin)
+ăThangămi: hi chúng sinh (Bun ho khu xc)
+ăThángămi mt: hi mãn chay (Bun c phn x) cùng vi hi ngày
là có l đuaăthuyn, l th thuyn cu may
+ Tháng chp: hi dâng l vt choăsă(Bunăk thn)
TrênăđơyălƠănhng ngày hi ln ca tnhăđc t chc thng nht v
thi gian ln hình thc ca các dân tc thuc nhóm Lào Lùm. Nu k c
nhng ngày l hi caănhómăLƠoăThngăvƠănhng ngày hi dân gian khác gn
lin viălaoă đng sn xut, lch s din ra tngăđaăphngă thìăvôăcùngă
phongăphú,ăđaădng. Do tnh ChmăPaăSc có nhiu dân tc khác nhau sinh
sngălơuăđi, mi dân tcăđu có nhng phong tc tp quán riêng ca mình
nh:ătc chùa Pht, tcăđámăci, tc chào hiăđi x vi nhau, tc mng con
mi sinh, tc mng nhà mi, tcănăungănămc, tcăđiăvƠoărng ca các
dân tcăítăngiăđangăsng khuăcaoănguyênăđuămangăđm nét truyn thng
đcăđáo,ăđcătrngăca mình và th hinăvnăhoáăquỦăgiáăcóătínhăcht rt hp
dn cho du khách mun tìm hiu phong tc tp quán ca dân tc Lào. Ngoài
nhng l hiăphongăphúăvƠăđc sc,ăngiădơnăcngănhăcôngănhơn,ănhơnăviênă
và công chcăcònăđc ngh nhng ngày s kin quan trngăkhácănh:ăTt
nmămi quc t, ngày quc t ph n, ngày quc t lao đng, ngày quc
khánh Lào, ngày quc t thiu nhi (ngày trng cây quc gia). Các ngày l hi
trênăcònălƠăniăduyătrìăvƠăph bin nhng ngh thutăđcăđáoăca dân tcănh:ă
ca nhc, múa, các ngh th công m ngh ănhngăvnăngh vn là hình thc
ngh thut hp dn nht trong các ngày hi này. ChmăPaăSc đƣăsángăto và
gi gìn tt nhng loiăhìnhăvnăngh biu din và âm nhcăđc sc,ăđcăđáoă
riêng caămìnhănh:ăCiălngă(m lmălng),ăcácăđiu hát dân ca có nhc
khènăđm, trngăđmălƠăLmăSiphandon,ăLm Sm,ăLmăTy cònăđiu múa
18
nhyădơnăgianălƠămúaăRmăvông,ămúaăLmăSiphandonăvƠănhy múa hinăđi
phát trin t đi sng,ăgiaoăluăvnăhoáăgia các dân tc.
m thc dân tc: ChmăPaăSc có nhiuămónănătruyn thng rt
phongăphú,ăđcăđáoăcóăhngăv đc scăđcătrngătheoăvùngătheoălƠng,ăcácă
mónănăđaăs đc ch bin t tht cá, heo, bò, gà, vt, ch, Nhngămónănă
ch bin t thtăcáăđcăaăthíchănht và ni ting trong c nc, c bit
nht là món gi cá (Lp pa), canh cá (Tm pa), cáănng,ăcáăp mui, cá
p mui và ti (cá chua), mm nêm nhngămónănănƠyănăvi xôi là tuyt
vi nht. Ngoài ra, còn có các món xào, kho, canh, hp, bánh canh, h tiu,
búnăcá đc bitălƠăngi ChmăPaăSc năcayănht so viăngi Lào.
Bên cnhăcácămónănărt phong phú, ChmăPaăSc còn có các loi bánh
vƠăchèăcóăhngăv đcătrngăriêngăcaămìnhănh:ăKhƣuătmă(bánhăchng),ă
cmălam (mt loi npăđ trong ng tre vi mtăchútăđng vƠănc ct da
riănngălên),ăbánhăgói,ăbánhăđaăđng, bánh ct, bánh khoc và các loi
chèăcóăhngăv đcăđáoănu viăđng vƠănc ct daănh:ăchèălc viên,
chè chui, chè các loi khoai ngoài ra, ChmăPaăSc lƠăniăni ting v các
loiă cơyă nă qu nhită điă nh:ă su riêng, chôm chôm, thanh long, chui,
xoài
NgoƠiănc ngt,ăncămía,ăbiaăvƠăru Tây ChmăPaăSc còn có mt
loi cây tht ntăcóăncăcóăhngăv ngt t nhiênăkhôngăthuaănc mía và
nc ngt hinăđi.ăNc tht nt, ngoài ungătiăcó th nuălƠmăđng cc.
Còn các loiăruănh:ăru trng,ăruăchaăct (lu thô),ăruăhă(lu háy),
ru ch bin t tráiăcơy ăNhăvy,ăcácămónănăthc ung ca dân tc tht s
đcăđáoăhp dn cho du khách nm th khiăđn Chmăpaăsc.
1.2.3. Tình hình kinh t - xã hi
1.2.3.1. V kinh t:
19
Thc hin Ngh quytăi hi ng b tnh, trongăhnăthp nhp k
qua nn kinh t ca Tnh ChmăPaăSc đƣăđtăđc nhng thành tuăđángăk.
Tnhăđƣăhuyăđng và tp trung các ngun lcăđuătăphátătrin kinh t - xã hi
đaăphngăđt kt qu tt.
Tng vnăđuătătrong 5ănmăca tnhăgiaiăđon 2001 – 2005ăđtăđc
528,74 t kíp, so vi k hochăđtăđc 42 %, so vi 1996 – 2000ătngă3ăln
vn ngân sách 264 t kíp;ăthuăhútăđc s h tr vnănc ngoài 264,74 t
kíp. uătătrongă5ănmăcóăgiá tr 3.976,7 t kíp, chim 16 % ca GDP trong
đóăđuătăca nhƠăncătrongănmă2010ălƠă1.048,6ăt kíp chim 14 % ca
tng vnăđuăt.ăNhìn chung, nhngănmăquaăs lng d án đuătăvƠoătnh
ChmăPaăSc tngănhanh, th hin timănng,ăth mnhăvƠăcăch, chính sách
ca tnhăđƣăđc phát huy có hiu qu, toăđc s quan tâm và thu hút các
nhƠăđuătătrongăvƠăngoƠiănc.
Chínhănhngăktăquăđtăđcătrongăhuyăđngăngunălcăđuătănhă
trênăđƣăgópăphnăquanătrngăquytăđnhăđnăsăphátătrinăkinhătăxƣăhiăđaă
phng. TcăđătngăGDPă2009ăbìnhăquơnăđuăngiălà 2.5ălnăsoăviănmă
2000, soă viă nmă 2008ă tng khongă 9.8%.ă Thuă ngơnă sáchă trongă giaiă đonă
2006 – 2010ăăđtăđcă1.658ătăkíp,ătrungăbìnhătngă17%ănm,ăsoăviăGDPă
chimă6,8%,ăcònăsoăviăkăhochătngă5,5%. Căcuăkinhătăchuynădchătheoă
xuăhngătinăb,ăngƠyăcƠng cóăxuăhngătng.
NnăkinhătăphátătrinătíchăccătheoăđnhăhngăphátătrinăngƠnhădchă
vă- duălch:ăTnhăcóă103ăđimăduălch,ătngă8ăđim.ătrongăđó,ăduălchăthiênă
nhiênăcóă44ăđim,ăduălchăvnăhóaăcóă28ăđim;ăduălchălchăsăcóă31ăđim;ăcó
12ăkháchăsn, cóă46ănhƠăngh,ăcóă1ănhƠănghăResort. TngălngăKhách du
lch tănmă2001 – 2005 cóă258.235ăltăkhách,ăsoăviăk hoch 5 nmăđtă
đcă41%,ăsoăviăcùngăkănmătrc đtă65ă%.ăimăduălchăđcăscănhtălƠă